آموزش کتاب مطالعات اجتماعی پایه پنجم ابتدایی
درس نهم : راه ها و حمل و نقل (2)
آیا تاکنون با قطار به مسافرت رفت هاید؟ اگر پاسخ شما ((بله)) است، برای هم کلاسی هایتان درباره ی سفر با قطارتوضیح دهید.
راه آهن
قطارها ممکن است مسافربری یا مخصوص حمل بار باشند.
من یک (( لوکوموتیوران )) هستم. به کسی که قطار را هدایت می کند ، (( راهبر قطار )) یا لوکوموتیوران می گویند. در مسیرهای کوتاه، دو راهبر و در مسیرهای طولانی چندین راهبر قطار را هدایت می کنند.
راهبر برای تعیین مسیر از طریق شبکه ی بی سیم با مرکز در تماس است؛ زیرا اگر مانعی بر سر راه قطار باشد، راهبر نمی تواند ناگهانی و در همان لحظه قطار را متوقّف کند.
حتّی پس از اینکه راهبر ترمز را می کشد، قطار 800 تا 1000 متر جلو می رود و بعد به طور کامل توقّف می کند. بنابراین، هیچ گاه در مسیر قطار حرکت نکنید.
به نقشه ی را ه آهن سراسری ایران نگاه کنید. را ه آهن ایران علاوه بر حمل مسافران، کار جا به جایی کالاها را هم انجام می دهد.
حمل بارهای سنگین با قطار باربری، ارزا ن تر تمام می شود. به علاوه، قطار در مقایسه با کامیون مقدار بیشتری کالا را حمل و جا به جا می کند.
هما ن طور که می دانید، کشور ما از شمال و جنوب به دریا راه دارد و ما می توانیم از راه دریا با کشورهای دیگر ارتباط برقرار کنیم.
حمل و نقل آبی :
حمل و نقل با کشتی و از راه دریا بسیار ارزان است. کشتی ها برای حمل کالاهای سنگین، بسیار مناسب اند ولی خیلی آهسته حرکت می کنند.
علاوه بر این، همه ی کشورها به دریا دسترسی ندارند.
بندر امیر آباد – مازندران
کشتی باری در حال حمل اتومبیل – بندرعبّاس
بخش عمده ی صادرات و واردات کشور ما از طریق بندرها و به وسیله ی کشتی صورت می گیرد. بندر جایی در کنار دریاست که کشتی ها در آنجا توقّف و بارگیری می کنند یا بار خود را تخلیه می کنند.
راه آهن و را ه های جادّ ه ای ما به را ه های کشورهای همسایه متّصل اند و از این طریق کالاهایی به سایر کشورها صادر یا وارد کشور ما می شود.
من ناخدای یک کشتی یدک کش هستم. به کسی که کشتی را هدایت می کند، (( ناخدا )) یا (( کاپیتان )) می گویند .
ناخدا می تواند کشتی را از مسیرهای مشخّص شده روی نقشه هدایت کند. او همچنین مدیریت افرادی را که در کشتی کار می کنند، به عهده دارد. ناخدا باید روحیه ای قوی داشته باشد تا در شرایطی مثل توفان بتواند با آرامش، کشتی و سرنشینان آن را نجات دهد.
در گذشته، پیدا کردن مسیرها کار چندان آسانی نبود. امروزه با استفاده از رایانه و سامانه ی موقعیت یاب جهانی یا « جی پی اس » به راحتی می توانیم مسیرها و فاصله ی آنها را در دریا پیدا کنیم.
امروزه همه ی نواحی و کشورها برای رفع نیازهای خود به هم وابسته اند.
در کشور ما نیز بعضی موادّ اوّلیه و کالاها به کشورهای دیگر صادر می گردد و کالاهایی وارد کشور می شود.
محصولات کشاورزی
مس
پتروشیمی ، گاز ، نفت
قالی ، خشکبار
کاغذ
ماشین آلات ، دارو
وسایل برقی
حمل کالا از طریق جادّه
حمل کالا از طریق قطار باربری
هواپیما برای حمل مسافر و کالاهای سبک، بسیار مناسب است؛ زیرا سرعت زیادی دارد و مسافت های طولانی را
در مدّت کمی طی می کند ولی هزینه ی مسافرت با آن زیاد است.
حمل و نقل هوایی :
سالن فرودگاه امام خمینی (ره) ، تهران
من یک خلبان هستم. هدایت هواپیما را (( خلبان )) و (( کمک خلبان )) ، به عهده دارند.
خلبان دوره های آموزشی خاصّی را گذرانده است و گواهی نامه ی خلبانی دارد.
او قبل از پرواز، مقدار سوخت هواپیما و سیستم ایمنی آن را بررسی می کند، از شرایط آب و هوایی مسیر خود آگاه می شود و با هماهنگی برج مراقبت، پرواز را انجام می دهد.
همه ی کسانی که از وسایل حمل و نقل استفاده می کنند و همچنین کالا و باری که با این وسایل حمل می شود، باید بیمه باشند. اگر افراد یا بار بیمه شده دچار حادثه شوند، بیمه وظیفه دارد خسارت آنها را بپردازد.
به نقشه ی فرودگا ه های ایران توجّه کنید.
با هواپیما می توانیم به بعضی از شهرهای داخل یا خارج از کشور سفر کنیم. بعضی از شهرها فرودگاه بین المللی دارند و پروازهای خارجی از آن فرودگا ه ها انجام می شود.