مرحله ورودی در مدیریت استراتژیک
چارچوب جامع تدوین استراتژی(CFSF)
چارچوب مباحث مرحله ورودی
سیستم برآن کنترل دارد ؟
SRPs
بلی
خیر
خیر
بلی
سیستمی (داخلی)
منبع قوت ها و ضعف ها
محیطی (خارجی )
منبع فرصتها و تهدید ها
به سیستم مربوط است؟
نه سیستمی
و
نه محیطی
نوع شناسی محیط
عوامل خارجی
عوامل خارجی ، عواملی هستند که مربوط به بیرون شرکت یا سازمان هستند و در کنترل مدیریت سازمان نمی باشند.
یک موقعیت نامطلوب عمده در محیط بیرونی سازمان.
هر عنصر یا وضعیت خارجی که موجودیت منافع یا ارزش های حیاتی ما را به خطر اندازد.
یک موقعیت مطلوب عمده در محیط بیرونی سازمان.
هر عنصر یا وضعیت خارجی که برای موجودیت منافع یا ارزش های حیاتی ما مفید باشد.
بررسی عوامل خارجی
عبارت است از نظارت ، ارزیابی و نشر اطلاعات به دست آمده مربوط به محیط سازمانی ، میان افراد کلیدی و موثر آن سازمان. بررسی محیطی هم چنین ابزاری است که شرکت از آن برای جلوگیری از شوک های استراتژیک و تضمین سلامتی بلندمدت بهره می برد.
تحقیقات نشان داده است که :
بین بررسی محیطی و سود شرکت رابطه مستقیمی وجود دارد.
بررسی محیطی:
در بررسی عوامل خارجی ، فرصت ها و تهدیدهای پیش روی شرکت ها شناسایی می شوند تا مدیران بتوانند با تدوین استراتژی های مناسب از فرصت ها بهره برداری کنند و اثرات عوامل تهدید کننده را کاهش دهند یا از آنها پرهیز نمایند.
توجه
فرصت ها و تهدیدهایی که از بررسی عوامل محیط کلان و خرد سازمان شناسایی می شوند به منظور تدوین استراتژی در سطوح مختلف قابل استفاده هستند و در سطوح پایین تر و به ویژه سطح وظیفه ای، نیازی به شناسایی مجدد آنها نیست . در حالی که قوت ها و ضعف های هر سطح بایستی به طور جداگانه و از بررسی عوامل داخلی همان سطح شناسایی شوند.
الگوی بررسی محیط خارجی
تجزیه و تحلیل محیط عمومی ( کلان)
تجزیه و تحلیل محیط تخصصی ( خرد)
انتخاب عوامل استراتژیک:
فرصت ها / تهدیدها
اجزای محیط خارجی شرکت
( شامل محیط عمومی و تخصصی)
محیط عمومی ( کلان)
محیط تخصصی (خرد)
(مدیران ، مالکان و سهامداران)
سازمان
(ساختار ؛ فرهنگ و منابع)
نیروهای اقتصادی
نیروهای اجتماعی – فرهنگی
نیروهای جهانی
نیروهای جهانی
نیروهای سیاسی – قانونی / حقوقی
نیروهای تکنولوژی
اتحادیه های کارگری
اتحادیه های تجاری
مشتریان
عرضه کنندگان
سهامداران
نهادهای دولتی
واسطه های مالی
رقبا
محیط کلان می تواند تاثیر عمیقی بر شرکت و محیط خرد آن داشته باشد.
لایه های محیط
محیط را معمولاً به دو لایه محیط عمومی یا کلان و محیط تخصصی یا خرد تقسیم می کنند.
باید هم بر محیط عمومی و هم بر محیط تخصصی نظارت کرد تا بتوان آن دسته از عوامل استراتژیک را که در موفقیت یا شکست شرکت تاثیر و نقش بسزایی دارند ، کشف و شناسایی کرد.
محیط کلان یا عمومی
عبارت است از مجموع عواملی که برسازمان تاثیر می گذارند و از حیطه کنترل سازمان خارج می باشند.
عوامل محیط کلان می توانند هم در سطح بین المللی و هم در سطح ملی مطرح باشند.
1
2
3
4
5
عوامل اقتصادی بیش تر به تشریح مشخصه های اقتصادی می پردازند. در این دسته از عوامل بیش تر به این مسایل پرداخته می شود که جامعه چگونه کالاها و خدمات مختلف را تولید ، تزیع و استفاده می کند. شرکت ها باید روندهای اقتصادی در بخش هایی را که بر صنعت آنها اثر می گذارد ، درک کنند.
1. عوامل اقتصادی
مهمترین عوامل اقتصادی
این عوامل ، باورها ، ارزش ها، نگرش ها، نظریات و سبک زندگی کسانی را که در محیط خارج سازمان هستند، دربرمی گیرد که از شرایط فرهنگی ، جمعیت شناختی ، مذهبی ، آموزش و قومی آنها سرچشمه می گیرد. هم چنان که نگرش اجتماعی تغییر می کند ، تقاضا برای انواع تازه ای از لباس ، کتاب ، فعالیت های تفریحی و سایر کالاها و خدمات نیز پدید می آید . یک سازمان باید اثرات بالقوه نیروهای اجتماعی- فرهنگی را تشخیص دهد. او باید روابط و حسن شهرت را در سطح وسیعی ار جامعه به دست آورد و همانند یک نگهبان برای جامعه عمل کند.
2. عوامل اجتماعی-فرهنگی
مهمترین عوامل اجتماعی – فرهنگی
تغییرات در بخش تکنولوژیک محیط عمومی می تواند اثر بسیار بر صنایع مختلف داشته باشد . این عوامل علاوه بر ابزارها و تجهیزات جدید شامل رویکردهای جدید نیز می شوند. عوامل تکنولوژیک نمونه ایی از فرصت ها و تهدیدها می باشند که شرکت ها به هنگام تدوین استراتژی ها باید آنها را مورد توجه قرار دهند. تقریباً در هر تصمیمی که استراتژیست ها اتخاذ می کنند ، مسایل مربوط به فناوری مطرح است. لذا باید فرصت ها و تهدیدهای ناشی از فن آوری های جدید ، مورد بررسی و تجزیه و تحلیل کامل قرار گیرد و اثراتی را که این عوامل بر استراتژی های سازمان دارند مورد ارزیابی قرار داد.
3. عوامل تکنولوژیکی
پیشرفت های فنی می توانند مزیت رقابتی جدید به وجود آورند که از مزیت های رقابتی کنونی قدرت بیش تری دارند.
اثرات پیشرفت های فن آوری
پیشرفت های فن آوری می توانند بر موارد زیر اثرات شدید بگذارند.
مهمترین عوامل تکنولوژیکی
ماهیت این دسته از عوامل برای مدیران مهم ترین ملاحظه در صورت بندی استراتژی شرکت به شمار می رود . ملاحظات سیاسی ، عوامل قانونی یا دولتی را که موسسه باید یا می خواهد در قالب آن به عملیات مبادرت ورزد شامل می شود. دولت ها و نهادهای دولتی در زمره شرکت ها و نهادهای اصلی هستند که مقرراتی را تدوین می نمایند ، مقرراتی را حذف می کنند ، یارانه پرداخت می نمایند ، کارفرما یا مشتری شرکت های دیگر هستند. نیروهای سیاسی هم از داخل و هم از خارج از عمده ترین تعیین کننده های موفقیت سازمانی به شمار می روند .
4. عوامل سیاسی-قانونی/حقوقی
مهمترین عوامل سیاسی ، حقوقی و قانونی
شرکت ها با روند فزاینده ای عملیات و بازار خود را به فراتر از مرزهای کشور «مادر» گسترش می دهند . جهانی شدن ، فرصت دسترسی به بازارهای بالقوه بزرگ تر و مقدار وسیعی از عوامل تولید مانند مواد خام ، نیروی کار ، مدیران ماهر و متخصصان فنی را فراهم می کند. با این حال این موارد ممکن است شامل ریسک های اقتصادی ، اجتماعی و سیاسی نیز باشند . تاثیرات عوامل جهانی بر شرکت ها نیز باید در قالب محیط عمومی بررسی شوند تا آنها استراتژی های خود را برآن اساس تدوین کنند.
5. عوامل جهانی
مهمترین عوامل جهانی
محیط خرد ، محیط عوامل موجود در وضعیت بلافصل رقابتی را در برمی گیرد که بسیاری از چالش های فرا راه سازمان در جذب و به دست آوردن منابع لازم ، یا تلاش برای فروش سود آور کالا ها و خدمات از آن ناشی می شوند. تفاوت محیط خرد و کلان از این بابت می باشد که این محیط بیش تر تحت تاثیر یا کنترل سازمان قرار دارد.
5. عوامل جهانی
محیط تخصصی شامل افراد ذی نفعی است که سازمان با آنها به طور منظم در حال ارتباط متقابل می باشد.
برخی از ذی نفعان شامل :
برای بررسی اثرات (فرصت ها و تهدیدهای) عوامل محیط تخصصی ، به عوامل الگوی پنج نیروی رقابتی مایکل پورتر اشاره می کنیم.
الگوی پنج نیروی رقابتی مایکل پورتر
منظور وضعیت یا موقعیتی است که بنا به هر دلیلی ، مشتری در قبال فروشنده از قدرت بالایی برخوردار باشد. به طور کلی این نیروها قدرت مذاکره مشتری را معین می کنند . بنابراین باید به مشتریانی که مقدار زیادی خرید انجام می دهند ، تخفیف داد ؛ چرا که آنها این قدرت را دارند که از دیگران خرید کنند .
1. مشتریان
برخی مواردی که مشتریان از نیروی قدرتمندی برخوردارند
منظور وجود شرایطی است که بنا به هر دلیلی ، عرضه کننده در قبال شرکت های خریدار از قدرت بالایی برخوردار باشد.
تامین کنندگان لوازم و قطعات یدکی و مواد ، بازارهای کارگری و سرمایه گذاری که شرکت ها ، کارکنان و سرمایه خود را از آنها می گیرند و جزیی از تامین کنندگان صنعت به شمار می روند .تامین کنندگان پر قدرت با بالا بردن قیمت ها می توانند از درصد سود صنایع خریدار بکاهند.
2. تامین کنندگان
برخی مواردی که تامین کنندگان از نیروی قدرتمندی برخوردارند
در اکثر صنایع ، حرکت رقابتی شرکت ها بر روی هم اثر گذار است . در بسیاری از صنایع رقابت چنان بالاست که باعث کم شدن سود می شود . از مهم ترین اثراتی که باعث افزایش رقابت بین شرکت های موجود در یک صنعت می شوند .
3. رقبای موجود
برخی مواردی که رقبای موجود از نیروی قدرتمندی برخوردارند
با استفاده از چند نیرو به آسانی می توان پیش بینی کرد که چند رقیب جدید می توانند وارد یک صنعت بشوند و منتظر چند رقیب باید بود. رقبای تازه وارد ، رقابت را در یک صنعت افزایش می دهند و ممکن است باعث کاهش قیمت ها و سود بشوند . آنها ممکن است ظرفیت را بیش تر کنند ، محصولات و یا پروژه های جدید را اجرا کنند و ایده ها و دیدگاه های تازه ای داشته باشند که تمام این ها باعث پایین رفتن قیمت و افزایش هزینه و یا هردو گردد . نیروهایی که از ورود رقبای تازه جلوگیری می کنند و باعث حفاظت رقبای قبلی می شوند ، به آنها موانع ورودی گفته می شود.
4. رقبای بالقوه (تازه واردان)
برخی موانع ورودی که در خیلی از صنایع وجود دارد
برخی موانع ورودی که در خیلی از صنایع وجود دارد
اگر شرکتی محصولاتی را تولید کند که جانشین کالاها و یا خدمات یک صنعت باشد ، این شرکت ها را رقبای غیر مستقیم می نامند . به عنوان مثال آسپرین ، ایبوپروفن و استامینوفن همگی مشابه مسکن و به عنوان کالاهای جانشین به کار می روند . در قسمت خدماتی ، شرکت های هواپیمایی می باشند . جانشین های نزدیک می توانند تعیین کننده سقف قیمت نیز باشند . برای مثال اگر قیمت شیرین کننده مصنوعی افزایش یابد بسیاری از مشتریان که معمولاً شیرین کننده مصنوعی را استفاده می کردند احتمالاً آن را با شکر عوض می کنند.
5. رقبای غیر مستقیم (جانشین ها)
به طور خلاصه در بررسی محیط خارجی باید پس از تجزیه و تحیل محیط کلان و نیز تجزیه و تحلیل محیط خرد ، نسبت به استخراج عوامل استراتژیک اقدام کرد . علاوه بر عوامل کلان و خرد محیطی اشاره شده در منابع و مراجع علمی ، بایستی به کمک استراتژیست ها ، مدیران و کارشناسان ، سایر عوامل محیطی مرتبط با سازمان به دقت مورد شناسایی ، پایش و تجزیه و تحلیل کارشناسی قرار گیرند تا ادامه کار برنامه ریزی با توجه به عواملی انجام گیرد که از اهمیت و تاثیرگذاری بیشتری بر سازمان برخوردارند . مسلم است که این رویه در مورد بررسی عوامل داخلی سازمان هم صادق است .
خلاصه بررسی محیط خارجی
با استفاده از ماتریس ارزیابی عوامل خارجی ، هر یک از عوامل استراتژیک محیط های کلان و تخصصی که در ماتریس اولویت عوامل خارجی شناسایی و اولویت بندی شده اند ، مورد ارزیابی قرار گرفته و با استفاده از ضرایب و رتبه های خاصی امتیاز بندی می شوند تا در نهایت مشخص شود که آیا سازمان در آینده ای که می خواهد برای آن برنامه ریزی کند ، فرصت های بیشتری خواهد داشت یا با تهدیدهای بیش تری مواجه خواهد شد.
ماتریس ارزیابی عوامل خارجی
فرصت ها و تهدیدهای محیط (کلان و خرد)
گام های تهیه ماتریس ارزیابی عوامل خارجی
گام های تهیه ماتریس ارزیابی عوامل خارجی
گام های تهیه ماتریس ارزیابی عوامل خارجی
تحلیل نتایج ماتریس ارزیابی عوامل خارجی
چنانچه جمع کل امتیاز نهایی سازمان در این ماتریس بیش از 2/5 باشد ، بدین معنی است که طبق پیش بینی ، فرصت های پیش روی سازمان بر تهدیدهای آن غلبه خواهد کرد و اگر این امتیاز کم تر از 2/5 باشد نشان دهنده ی غلبه تهدیدها بر فرصت ها خواهد بود.
نمره ای که از ماتریس ارزیابی عوامل خارجی سازمان به دست می آید جهت تعیین استراتژی در همه سطوح و تشکیل ماتریس داخلی و خارجی در آنها قابل استفاده بوده و نیازی به محاسبه مجدد در آن سطح ندارد . در حالی که نمره ماتریس ارزیابی عوامل داخلی بایستی در هر سطح به طور جداگانه محاسبه و لحاظ گردد.
نکته
بررسی عوامل خارجی
کاربرگ های
با عنایت به دسته بندی عوامل محیط کلان و عوامل محیطی خرد، فرصت ها یا تهدیدهای احتمالی ناشی از این عوامل برای سازمان خود در طول مدت یا بازده زمانی مورد برنامه ریزی (مثلاً 5 سال) در ستون اول جدول صفحه بعد نوشته و سپس ضریب اهمیت نسبی و رتبه هرکدام از آنها را تعیین کنید.
شناسایی فرصت ها و تهدیدها
فرصت ها و تهدیدهای محیط (کلان و خرد)
فرصت ها و تهدیدهای محیط (کلان و خرد)
با عنایت به فرصت ها و تهدیدهای شناسایی شده در کاربرگ قبل ، در جدول صفحه بعد فرصت ها و تهدیدها را تفکیک کرده و ماتریس ارزیابی عوامل خارجی را تشکیل دهید تا نمره سازمان از حیث برخورداری از فرصت یا تهدید بیش تر در آینده مورد برنامه ریزی مشخص شود.
تشکیل ماتریس ارزیابی عوامل خارجی
ماتریس ارزیابی عوامل خارجی
ماتریس ارزیابی عوامل خارجی
عوامل داخلی
عوامل داخلی ، عواملی هستند که مربوط به درون شرکت یا سازمان هستند و در کنترل مدیریت سازمان می باشند.
محدودیت ها یا کمبودها در منابع ، مهارتها و تواناییها است که جدا مانع عملکرد اثر بخش می شود.
عواملی که مزیت رقابتی یا مهارت (شایستگی) متمایزی باشند.
قوت ها
عواملی هستند که نسبت به گذشته سازمان ، نسبت به متوسط صنعت یا نسبت به رقبای آن برای سازمان مزیت به حساب آیند. نقاط قوت سازمان شامل مهارت ها و توانایی هایی است که سازمان را قادر می سازد استراتژی هایش را به درستی و به خوبی طراحی و اجرا کند. باید توجه داشت که استراتژی های گوناگون نیازمند مهارت و توانایی های متفاوتی هستند.
دسته بندی قوت ها
ضعف ها
عواملی هستند که سازمان توانایی انجام آنها را ندارد در حالی که قبلاً می توانست انجام دهد یا رقبای اصلی این توانایی را دارند. به عبارت دیگر مهارت ها و توانایی هایی هستند که سازمان به خاطر عدم برخورداری از آنها نمی تواند استراتژی هایی را انتخاب و اجرا کند که از ماموریت سازمانی حمایت شود. شرکت هایی که در شناسایی و غلبه بر ضعف شان با شکست مواجه می شوند ، احتمالاً از عدم مزیت رقابتی رنج می برند. یک سازمان وقتی دارای عدم مزیت رقابتی است که استراتژی های ارزشمندی را که شرکت های رقیب اجرا می کنند ، نمی تواند اجرا کند . چنین سازمانی باید شاهد عملکرد اقتصادی پایین تر از حد معمول باشد.
فرآیند بررسی عوامل داخلی
فرآیند ارزیابی یا بررسی عوامل داخلی سازمان مشابه و موازی فرآیند ارزیابی عوامل خارجی است. برای تعیین قوت ها و ضعف های سازمان باید نمایندگان ، مدیران و کارکنان تمام سازمان نقشی فعال ایفا کنند. فرآیند بررسی عوامل داخلی سازمان (در مقایسه با بررسی عوامل خارجی سازمان) برای کارکنان فرصت بیش تری به وجود می آورد تا بتوانند رابطه شغل ، دایره و واحد خود را با کل سازمان بهتر درک کنند و در این صورت وظایف خود را بهتر انجام می دهند.
فرآیند بررسی عوامل داخلی
بررسی عوامل درونی سازمان مستلزم گردآوری ، دسته بندی و ارزیابی اطلاعات مربوط به عملیات است . برای این کار باید با استفاده از رویکرد وظیفه ای عوامل داخلی را (قوت و ضعف سازمان) که نقش حیاتی در موفقیت سازمان دارند شناسایی نموده و به آنها اولویت داد، به گونه ای که مهمترین مجموعه نقاط قوت و ضعف شرکت را تعیین کرد. پس از این که با مشارکت مدیران و کارکنان و در قالب رویکرد وظیفه ای ، قوت ها و ضعف های داخلی شناسایی شدند در یک ماتریس آنها مورد ارزیابی قرار می گیرند تا وضعیت سازمان از نظر برخورداری از قوت یا ضعف در آینده مشخص شود.
رویکرد وظیفه ای برای بررسی عوامل داخلی
هر سازمان در قلمرو واحدهای وظیفه ای خود دارای نقاط قوت و ضعف است. در هیچ شرکتی نقاط قوت و ضعف همه واحد ها یکسان نیست. مدیریت استراتژیک فرآیندی است که به روابط متقابل بسیار زیادی نیاز دارد و در اجرای آن ایجاب می کند که بین مدیریت سازمان و مدیریت واحدهای بازاریابی ، مالی- حسابداری ، تولید – عملیات ، تحقیق و توسعه ، سیستم اطلاعات رایانه ای هماهنگی اثر بخشی وجود داشته باشد. موفقیت سازمان در گرو همکاری و همیاری مدیران و کارکنان همه دوایر و واحدهای سازمانی است تا دیدگاه ها ، نظرات و عقاید خود را ارایه نمایند.
رویکرد وظیفه ای برای بررسی عوامل داخلی
مواردی که در رویکرد وظیفه ای مورد بررسی قرار می گیرند عبارتند از:
مواردی که در رویکرد وظیفه ای مورد بررسی قرار می گیرند
مدیریت
مدیریت دارای پنج وظیفه اصلی است :
عملکرد مدیریت براساس وظایف آن بررسی می شود تا قوت ها و ضعف های آن در داخل سازمان شناسایی شود.
عوامل داخلی مهم در حوزه مدیریت
مواردی که در رویکرد وظیفه ای مورد بررسی قرار می گیرند
برنامه ریزی
کارهای خاصی که در زمینه برنامه ریزی می باشد
در بر گیرنده همه فعالیت هایی می شود که مدیر برای تدارک دیدن امور آینده انجام می دهد.
مواردی که در رویکرد وظیفه ای مورد بررسی قرار می گیرند
سازماندهی
کارهایی که در زمینه سازماندهی انجام می شود
در برگیرنده همه فعالیت هایی می شود که مدیریت انجام می دهد و منجر به یک ساختار از کارهای تخصصی و روابط قدرت ها (اختیارات) می شود
مواردی که در رویکرد وظیفه ای مورد بررسی قرار می گیرند
ایجاد انگیزه
اقداماتی که در زمینه ایجاد انگیزه انجام می شود
مقصود کارهایی است که برای شکل دادن به رفتار انسانی انجام می شود .
مواردی که در رویکرد وظیفه ای مورد بررسی قرار می گیرند
تامین نیروی انسانی
اقداماتی که در زمینه تامین منابع انسانی انجام می شود
فعالیت هایی که در زمینه تامین نیروی انسانی صورت می گیرد حول محور مدیریت منابع انسانی می چرخد .
مواردی که در رویکرد وظیفه ای مورد بررسی قرار می گیرند
اعمال کنترل
کارهایی که در زمینه اعمال کنترل انجام می شود
مقصود ، فعالیت هایی است که مدیر جهت حصول اطمینان از این که نتایج واقعی با نتایج برنامه ریزی شده سازگار است ، انجام می دهد.
مواردی که در رویکرد وظیفه ای مورد بررسی قرار می گیرند
بازاریابی
کارهایی که در زمینه بازاریابی انجام می شود
بازریابی یعنی تلاش در جهت قوه به فعل در آوردن مبادلات برای ارضای نیازها و خواسته های بشر.
مواردی که در رویکرد وظیفه ای مورد بررسی قرار می گیرند
بازاریابی
فعالیت های اصلی بازاریابی:
گردآوری اطلاعات مورد نیاز از محیط و بازار
تجزیه و تحلیل و پردازش اطلاعات گردآوری شده
شناسایی فرصت های موجود در بازار از طریق تجزیه اطلاعات گردآوری شده
برای پیاده سازی مناسب استراتژی ها ، فعالیت های بازریابی باید برنامه ریزی ، اجرا و ارزیابی شوند.
برای نفوذ در بازار و تامین رضایت مشتریان و ارضای نیاز آنها می بایست استراتژی مناسب بازاریابی تدوین شود.
شناسایی و انتخاب بازارهای هدف بر اساس تصمیمات و اطلاعات در دسترس
مواردی که در رویکرد وظیفه ای مورد بررسی قرار می گیرند
بازاریابی
استراتژیست ها با درک این وظایف می توانند نقاط قوت و ضعف بازاریابی را شناسایی و ارزیابی کنند . با وجود تعاریف و تعابیر مختلف برای بازاریابی ، در قالب این مفهوم، شرکت باید همواره خود ، مشتری و رقیب (3C) را زیر نظر داشته باشد تا با شناسایی دقیق نیازهای مشتریان ، با ارایه کالا و خدمات مناسب، تعیین قیمت مناسب ، انجام تبلیغات و ترفیعات مناسب ، توزیع مناسب ، از طریق افراد ، فرآیندها و دارایی های فیزیکی مناسب ، رضایت مشتریان ، ذی نفعان و جامعه را به شکلی بهتر از رقبا جلب کرده و سود معقولی نصیب شرکت کنند.
مواردی که در رویکرد وظیفه ای مورد بررسی قرار می گیرند
مالی / حسابداری
وضع مالی به عنوان تنها عامل یا معیار تعیین کننده وضع رقابتی سازمان به حساب می آید. برای تدوین استراتژی ها به شیوه ای اثر بخش باید نقاط قوت و ضعف سازمان را از نظر مالی تعیین کرد . نسبت های مالی می تواند نشان دهنده نقاط قوت و ضعف تمام واحدهای شرکت باشد. اغلب ، عوامل مالی موجب می شوند که استراتژی های کنونی و برنامه های اجرایی تغییر یابند.
مواردی که در رویکرد وظیفه ای مورد بررسی قرار می گیرند
مالی / حسابداری
کارهایی که در زمینه مالی / حسابداری انجام می شود
سه تصمیم که واحد مالی / حسابداری اتخاذ می کند:
مواردی که در رویکرد وظیفه ای مورد بررسی قرار می گیرند
تولید / عملیات
برخی کارهایی که در زمینه تولید/ عملیات انجام می شود
شامل همه کارهایی می شود که اقلام ورودی را به کالاها و خدمات تبدیل می کند. مدیریت تولید (عملیات) با اقلام ورودی یا داده ها ، فرآیند تبدیل و اقلام خروجی سر و کار دارد و این فرآیند در صنایع و بازارهای گوناگون متفاوت است.
مواردی که در رویکرد وظیفه ای مورد بررسی قرار می گیرند
تحقیق و توسعه
برخی کارهایی که در زمینه تحقیق و توسعه انجام می شود
بقای شرکت به فعالیت های موفقیت آمیز تحقیق و توسعه بستگی دارد. یعنی پیش از اینکه شرکت های رقیب اقدام به تولید و عرضه محصولات جدید کنند، شرکت مزبور بتواند محصولاتی جدید ارایه نماید ، کیفیت محصولات را بهبود بخشد و با بهبود بخشیدن به فرآیند تولید هزینه های مربوطه را کاهش دهد.
مواردی که در رویکرد وظیفه ای مورد بررسی قرار می گیرند
سیستم اطلاعات رایانه ای
اطلاعات ، همه واحدهای وظیفه ای شرکت را به یکدیگر مرتبط می سازد و پایه و اساسی برای همه تصمیمات مدیریتی به وجود می آورد و سنگ بنای همه شرکت هاست. اطلاعات یکی از منابع عمده ی مزیت یا عدم مزیت رقابتی است. هدف سیستم اطلاعات رایانه ای این است که از طریق بهبود کیفیت تصمیمات مدیریت ، عملکرد سازمان را بهبود بخشد. شرکت هایی که از نظر سیستم اطلاعاتی دارای مهارت لازم نباشند ، از نظر رقابتی دچار ضعف خواهند بود . یک سیستم اطلاعاتی قوی برای شرکت این امکان را به وجود می اورد که در زمینه های دیگر هم به شایستگی های متمایز دست یابد.
قوت یا ضعف ؟
با مشخص شدن عوامل کلیدی داخلی از طریق رویکرد وظیفه ای ، باید تعیین کرد که آیا این عوامل قوت هستند یا ضعف . برای این منظور کافی است مشخص شود که عوامل شناسایی شده با توجه به موقعیتی که شرکت در آینده می خواهد به آن دست یابد ، قوت محسوب می شود یا ضعف. در صورتی که عوامل موجود برای دستیابی به موقعیت آتی و با توجه به روند درپیش رو کافی و مناسب باشند ، می توان آنها را به عنوان نقطه قوت سازمان به حساب آورد ؛ در غیر این صورت آن عامل برای سازمان یک نقطه ضعف به حساب می آید.
مراحل بررسی عوامل داخلی
ابزار ارزیابی عوامل داخلی ، ماتریس ارزیابی عوامل داخلی است . با استفاده از این ماتریس هر یک از عوامل استراتژیک داخلی که در ماتریس اولویت عوامل داخلی شناسایی شده اند ، مورد ارزیابی قرار می گیرند و از بررسی این عوامل ، قوت ها و ضعف ها فهرست می شوند . این قوت ها و ضعف های شناسایی شده در یک ستون ماتریس قرار گرفته و با استفاده از ضرایب و رتبه های خاصی امتیازبندی می شوند تا در نهایت مشخص شود که سازمان دارای قوت است یا از ضعف رنج می برد.
تعریف ماتریس ارزیابی عوامل داخلی
قوت ها و ضعف های اصلی در داخل سازمان
گام های تهیه ماتریس ارزیابی عوامل داخلی
گام های تهیه ماتریس ارزیابی عوامل خارجی
گام های تهیه ماتریس ارزیابی عوامل خارجی
تحلیل نتایج ماتریس ارزیابی عوامل داخلی
چنانچه جمع کل امتیاز نهایی سازمان در این ماتریس بیش از 2/5 باشد ، بدین معنی است که طبق پیش بینی های به عمل آمده ، قوت های پیش روی سازمان بر ضعف های آن غلبه خواهد داشت و اگر این امتیاز کم تر از 2/5 باشد نشان دهنده ی غلبه ضعف ها بر قوت ها خواهد بود.
بررسی عوامل داخلی
کاربرگ های
با عنایت به دسته بندی عوامل داخلی (شامل سازمان و مدیریت ، بازاریابی ، مالی و حسابداری ، تولید و عملیات، تحقیق و توسعه ، سیستم اطلاعاتی ، منابع انسانی و … ) قوت ها و ضعف های احتمالی ناشی از این عوامل برای سازمان را در طول مدت مورد برنامه ریزی (مثلاً 5 سال آینده) در ستون اول جدول صفحه بعد نوشته و سپس ضریب اهمیت نسبی و رتبه هرکدام را تعیین کنید.
شناسایی قوت ها و ضعف ها
قوت ها و ضعف های سازمان
با عنایت به قوت ها و ضعف های شناسایی شده در کاربرگ قبل ، در جدول صفحه های بعد قوت ها و ضعف ها را تفکیک نموده و ماتریس ارزیابی عوامل داخلی را تشکیل دهید تا نمره سازمان از حیث برخورداری از قوت یا ضعف بیش تر در آینده مورد برنامه ریزی مشخص گردد.
تشکیل ماتریس ارزیابی عوامل داخلی
ماتریس ارزیابی عوامل داخلی
ماتریس ارزیابی عوامل داخلی
با استفاده از ماتریس بررسی رقابت (Competitive Profile Matrix) ، می توان رقبای اصلی و نقاط قوت و ضعف آنها را ، نسبت به موضع استراتژیک یک شرکت ( به عنوان نمونه) شناسایی کرد.
ماتریس بررسی رقابت (CPM)