1
عنوان:
مدیریت و کارآفرینی
تعریف مدیریت
مدیریت فراگرد بکارگیری موثر و کارآمد منابع مادی و انسانی بر مبنای یک نظام ارزشی پذیرفته شده است که از طریق برنامه ریزی، سازماندهی، بسیج منابع و امکانات، هدایت و کنترل عملیات برای دستیابی به اهداف تعیین شده صورت می گیرد.
پنچ نکته اساسی که زیر بنای مفاهیم کلی مدیریت است
1- مدیریت یک فراگرد است.
2- مدیریت بر هدایت تشکیلات انسانی دلالت دارد.
3- مدیریت موثر ، مبتنی بر تصمیم مناسب و دستیابی به نتایج مطلوب است.
4- مدیرت کارآ، متضمن تخصیص و مصرف مدبرانه منابع است.
5- مدیریت بر فعالیتهای هدفدار تمرکزدارد.
خرده سیستم ارزشی
میزان موفقیت در به کارگیری شیوه های رهبری و مدیریت ، تحت تاثیر ارزشهای حاکم بر بافت فرهنگی جامعه قرار دارد. در مکتب اسلام بر خلاف بسیاری از مکاتب دیگر، مفاهیم ارزش نسبی نبوده، زمان و مکان در تغییر آن موثر نیستند. در نظام ارزشی اسلام، مسلمانان بر مبنای منابع مشخص فقهی یعنی کتاب، سنت، اجماع و عقل می توانند وظایف خویش را در حضور پروردگار تشخیص دهند.
تعریف سازمان
سازمان عبارت است از مجموعه ای از افراد که برای تحقق اهدافی معین همکاری می کنند. در همه سازمانها از انسانها استفاده می شود و همه آنها هدفمند بوده و از تقسیم کار بهره می گیرند.
اندازه سازمان
بزرگ
کوچک
عمر سازمان
کم
زیاد
مرحله 5 مرحله 4 مرحله 3 مرحله 2 مرحله 1
رشد از طریق خلاقیت
بحران رهبری
رشد از طریق هدایت
بحران استقلال
رشد از طریق واگذاری اختیارات
بحران کنترل
رشد از طریق هماهنگی
بحران تشریفات زائد اداری
رشد از طریق همکاری
بحران بعدی !
فراگرد شکل گیری و رشد واحدهای سازمانی
گرینر معتقد است که سازمانهای در حال رشد، پنج مرحله تدریجی تکامل را طی می کنند که هر مرحله آن از یک دوره آرامش و یک دوره بحران تشکیل شده است و در نهایت به یک انتخاب ختم می گردد.
پنچ مرحله رشد سازمانهای نو پا
مدیریت به منزله علم، هنر و حرفه
بخشی از مدیریت را که با آموزش فراگرفته می شود، علم مدیریت و بخشی از آن را که از طریق کسب تجارب و اندوخته ها و بکارگیری آنها در شرایط گوناگون حاصل می شود، هنر مدیریت می دانند.
به طور کلی هر حرفه باید:
1- مشتمل بر مجموعه ای از مهارتهای فنی و دانسته های نظری باشد.
2- مستلزم رعایت ضوابط اخلاق حرفه ای باشد.
3- از تشکیلاتی با قدرت تنبیه یا اخراج افراد فاقد توانایی حرفه ای و صلاحیت اخلاقی برخوردار باشد.
4- از برنامه های آموزش ویژه یا ضمن خدمت برای افراد شاغل در ان حرفه برخوردار باشد.
با توجه به اینکه شغل مدیریت از دو ویژگی اول و چهارم برخوردار است ولی فاقد ویژگی دوم و سوم است، نمیتوان آن را در شمار مشاغل حرفه ای قرار داد.
آموزش مدیریت
اساساً دو روش برای یادگیری دانش مدیریت وجود دارد: اول، از طریق آموزش و دوم، ضمن انجام کار. البته می توان ترکیبی از این دو روش را نیز بکار برد. یادگیری از طریق انجام کار به کندی صورت میپذیرد و کافی نیست، زیرا در واحدها به طور عمده بر انجام کارها تاکید می شود نه بر آموزش نحوه انجام آن. اکتفا به مطالعه کتب مختلف در زمینه مدیریت نیز مطلوب نیست، زیرا این کار فقط دانش نظری فرد را افزایش می دهد در حالیکه روان شناسان یادگیری را متضمن ایجاد تغییر در رفتار میدانند.
دانشجویان مدیرت می توانند مدیریت را با تلفیق نظریه و عمل و مشاهده اسوه های مدیریت بیاموزند. حالت مطلوب برای دانشجویان مدیریت این است که دانش نظری و تجربه عملی را به طور همزمان کسب کنند همچنین باید توجه داشته باشیم که برای تلفیق نظریه و عمل، کسب تجربیات شبیه سازی شده و واقعی اهمیت دارد
سطوح مدیریت
معمولاً سطوح مدیریت به سه سطح تقسیم می شوندکه عبارت اند از:
سطح عملیاتی(سرپرستی)
سطح میانی
سطح عالی.
سطح عملیاتی(سرپرستی)
معمولاً مدیران عملیاتی افرادی پرمشغله هستند و مراجعه مکرر افراد موجب انقطاع کارشان می شود. اغلب مجبورند که برای نظارت در رف و آمد باشند؛ این مدیران کارکنان خود را برای انجام کارهای خاص، مامور می کنند. هر چند برنامه های عملیاتی تفصیلی و کوتاه مدت واحد خود را تنظیم میکنند، ولی در مجموع وقت کمی را صرف برنامه ریزی، گزارش نویسی و مطالعه می کنند. مدیران سطوح عملیاتی بیشتر وقت خود را با کارکنان، مقداری از آن را با همکاران و زمان اندکی را با افراد مافوق با افراد خارج از سازمان می گذرانند.خلاصه اینکه مدیران سطح عملیاتی، دوره کاری فعالی را سپری می کنند . بیشتر وقتشان صرف حل و فصل مسائل آنی می شود.
سطح میانی
مدیران میانی مانند خلقه واسطه ای میان مدیران عملیاتی و مدیران عالی عمل می کنند. این مدیران بطور مستقیم به مدیر عالی گزارش می دهند و کارشان مدیریت و نظارت بر سرپرستان است.ترکیب کار مدیران میانی به سطح شغل و واحد سازمانی آنان بستگی دارد،ولی بطور کلی مشتمل بر فعالیت عملی کمتر و فعالیت فکری بیشتر است.
سطوح میانی مدیریت به تدریج با استفاده از فن آوری اطلاعات و نرم افزارهای رایانه ای ادغام یا حذف می شوند.
سطح عالی
مدیان عالی، عملکرد کلی واحدهای عمده سازمان را ارزیابی می کنند. درباره موضوعات و مسائل کلان سازمان با مدیران سطوح پایین تبادل نظر می کنند و بیشتر وقت خود را با مدیریان هم سطح یا افراد خارج از سازمانف و زمان اندکی را نیز با کارکنان می گذرانند.
بخش عمده کار مدیران عالی از حی پویایی و میزان مشغله، با کار مدیران عملیاتی شباهت دارد. با این تفاوت که مدیران عالی در سطح گسترده تری درگیر برنامه ریزی های جامع و بلندمدت می شوند و با متغیرهای متنوع تری سرو کار دارند.
اهمیّت اثربخشی و کارایی عملکرد در زمینه ارزیابی موفقیت مدیران
مدیریت موفق و موثر
مدیریت موفق و موثر، مدیریتی است که به کسب اهداف سازمانی یا چیزی بیش از آن می انجامد. مدیریت در خلا انجام نمی شود و موفقیت آن در گرو همکاری با افراد متعددی است و از آنجا که مدیریت و رهبری مترادف با نفوذ است، یکی از مسیرهای اعمال نفوذ استفاده از قدرت است.
منابع قدرت
منابع قدرت به دو دسته تقسیم می شوند:
منابعی که از منصب و مقام مدیر ناشی می شود مانند قدرت پاداش، سرکوب یا تنبیه و مشروعیت
منابعی که از توان شخصی مدیر نشات می گیرند، مانند قدرت مهارت و صلاحیت.
عوامل تعیین کننده موفقیت مدیر
مجموع میزان تطابق توانایی ها، مهارت ها و انگیزه های افراد با شغلشان و نحوه ارزیابی مقام های مافوق از فرصت ها و محدودیت های پیش بینی نشده در میزان موفقیت مدیر تعیین کننده می باشند.
تعریف کارآفرینی و رهیافت های آن
کارشناسان، کارآفرینی را فراگرد شکار فرصت ها به وسیله افراد، بدون در نظر گرفتن منابع موجود در اختیار آنها می دانند.
دو رهیافت عمده در کاآفرینی وجود دارد: رهیافت محتوایی(صفات مشخصه) که هدف آن متمایز ساختن کارآفرینان از غیرکارآفرینان و تعیین قلمرو مطالعه ویژگی های شخصیتی و روان شناختی کارآفرینان است. بر این اساس مهم ترین ویژگی های روان شناختی کارآ؛فرینان عبارت اند از: نیاز به توفیق طلبی، تمایل به قبولا مخاطره، برخورداری از مرکز کنترل درونی، داشتن روحیه خلاق و تحمل ابهام. دومین رهیافت کارآفرینی، رهیافت فراگردی است که هدف از آن متمرکز شدن بر شناسایی کارکردها و فعالیت های کارآٰرینان و تبیین ماهیت کارآفرینی است که بررسی همه عوامل اثرگذار در تاسیس یک شرکت جدید، مانند محیط، فراگرد و سازمان مدنظر قرار می گیرد.
روش های تحقیق در مدیریت
روش های معمول به ترتیب عبارت اند از:
مطالعه سرگذشت ها و قضاوت های افراد
مطالعه موارد خاص در سازمانها
جمع آوری منظم داده ها
مطالع آزمایشگاهی و بررسی میدانی(بهترین نوع تحقیق)