1
تهیه کنندگان :
استاد گرامی:
فصل نوزدهم
اوراق اختیار معامله
2
مقدمه
سرمایه گذاران علاوه بر خرید و فروش سهام عادی، می توانند اوراق بهاداری را که بیانگر حق و اختیار بر روی سهام خاص یا گروهی از سهام باشد را خرید و فروش نمایند. اجباری برای اعمال برگ اختیار معامله وجود ندارد(و اغلب ارزش اعمال را ندارد. در عوض سرمایه گذار به راحتی میتواند این اوراق بهادار منتج از سهام که تمام و یا قسمتی از ارزش آن حاصل از ارزش سهام همان شرکت است را خرید و فروش نماید. میزان سود یا زیان بستگی به تفاوت میان قیمت خرید و فروش دارد.
*برگ اختیار معامله که بیانگر حق و اختیاری بر روی سهام عادی خاصی است توسط سرمایه گذاران ایجاد شده و به سایر سرمایه گذاران فروخته می شود.
3
برگ اختیار معامله(1)
شرکتی که سهام آن بصورت برگ اختیار معامله توسط سرمایه گذاران خرید یا فروش شود در معاملات ذینفع نیست و مسئولیتی در قبال انتشار، زمان سررسید، یا اجرای سفارش قراردادهای اختیار خرید یا فروش سهام ندارد.
یک برگ اختیار خرید سهام این امکان را برای دارنده آن فراهم می کند که 100 سهم خاص از سهام عادی را با قیمت مشخصی در هر زمانی قبل از تاریخ سررسید و انقضای آن خریداری نماید.
سرمایه گذاران در صورتی برگ اختیار خرید سهام را خریداری می کنند که انتظار داشته باشند قیمت سهم افزایش خواهد یافت.
4
برگ اختیار معامله(2)
اختیار خرید سهم این امکان را برای سرمایه گذاران ایجاد می کند که آنها بتوانند بدون خرید خود سهم و با توجه به انتظار افزایش قیمت سهام عادی خاصی به سفته بازی یا بورس بازی بپردازند.
یک برگ اختیار فروش سهام این امکان را برای خریدار برگ اختیار ایجاد می کند که 100 سهم خاص از سهام عادی را با قیمت مشخص قبل از زمان سررسیده تعیین شده بفروشد.
سرمایه گذاران درصورتی برگ اختیار فروش را خواهند خرید که انتظار داشته باشند قیمت سهام کاهش خواهد یافت و قیمت برگ اختیار فروش با کاهش قیمت سهام، افزایش پیدا خواهد کرد.
5
سوال: چرا سرمایه گذاران اقدام به ایجاد برگ اختیار معامله به عنوان جایگزینی برای سرمایه گذاری مستقیم می کنند؟
6
پاسخ(1)
1. در حالت اختیار خرید سهام سرمایه گذار در کوتاه مدت می تواند با سرمایه گذاری خیلی کمتر از آن چیزی که برای خرید خود سهام مورد نیاز است ادعا و خواسته ای را نسبت به سهام خاصی ایجاد نماید. در حالت اختیار فروش سهام نیز سرمایه گذار می تواند بدون حساب اعتباری و با هزینه متوسطی نسبت به ارزش سهام، فروش استقراضی داشته باشند.
2. در حالت استفاده از برگ اختیار معامله حداکثر زیان خریدار از قبل مشخص است. چنانچه برگ اختیار معامله منقضی شده و بدون ارزش شود حداکثر زیان خریدار به اندازه هزینه(قیمت) برگ اختیار معامله است.
3. برگ اختیار معامله باعث ایجاد اهرم مالی می شود. و در حالت خرید سهام باعث افزایش سود می شود.
7
پاسخ(2)
4. اختیار خرید سهم و اختیار فروش سهام باعث ایجاد فرصتهایی برای سرمایه گذاران می شود و ترکیبی از ریسک و بازده را فراهم می سازد که در غیر این صورت قابل دستیابی نبود.
مثال:
سرمایه گذار می تواند سهامی را به صورت استقراضی بفروشد و اختیار خرید سهام را خریداری نماید که با این کار باعث کاهش ریسک فروش استقراضی سهم در زمان مشخص می شود.
5. استفاده از اوراق اختیار معامله با توجه به شاخص بازار از قبیل شاخص 500 سهام شرکت استاندارد و پوزر می تواند باعث پیش بینی روند کلی بازار از نظر افزایش یا کاهش وضعیت قیمت سهام بازار شود.
8
9
واژه برگ اختیار معامله
از سال 1973 میلادی که اوراق اختیار معامله(خرید و فروش) در بورسهای سازمان یافته شروع شد واژه اختیار خرید سهام و اختیار فروش سهام بصورت رسمی مورد استفاده قرار گرفت.
مهمترین واژه ها و مفاهیم مربوط به برگ اختیار معامله:
قیمت توافق شده(قیمت توافقی)
تاریخ انقضاء
قیمت برگ اختیار خرید یا فروش سهام
10
قیمت توافق شده(قیمت توافقی) قیمت توافق شده، قیمتی است که دارنده برگ اختیار معامله (برگ اختیار خرید یا فروش سهام) می تواند سهام عادی را با آن قیمت معامله کند. برخی از سهام ها در بازار اوراق اختیار معامله دارای قیمتهای توافقی مختلفی هستند که امکان انتخاب را برای سرمایه گذاران فراهم می کند.
11
تاریخ انقضاء تاریخ انقضاء، تاریخی است که در آن مدت اعتبار برگ اختیار خرید یا فروش سهام پایان می یابد. همه اوراق اختیار خرید یا فروش سهام دارای تاریخ انقضاء هستند و تاریخ انقضاء برای سهام های مختلف می تواند متفاوت و متغیر باشد.
12
قیمت برگ اختیار خرید یا فروش سهام قیمت برگ اختیار خرید یا فروش سهام، قیمتی است که توسط خریدار این اوراق به فروشنده اوراق پرداخت می شود. قیمت برگ اختیار خرید یا فروش سهام در بورسهای سازمان یافته بصورت جداگانه و برای هر سهم تعیین می شود.
13
نحوه عملکرد برگ اختیار معامله(1)
اختیار خرید(فروش) سهام این امکان را برای خریدار فراهم می سازد که 100 سهم از سهام خاصی را با قیمت توافقی و در هر زمانی قبل از تاریخ انقضاء خرید نموده و یا بفروشد.
اختیار خرید و فروش سهام توسط فروشندگانی که قرارداد خاصی را تنظیم می کنند ایجاد میشود. فروشندگان، سرمایه گذارانی(اعم از سرمایه گذاری فردی یا موسساتی) هستند که با توجه به پیش بینی و انتظارات خود بدنبال کسب سود از عملکرد قیمت سهام خاصی هستند.
14
نحوه عملکرد برگ اختیار معامله(2)
*خریدار و فروشنده انتظارات متضادی در خصوص عملکرد سهام خاص و برگ اختیار معامله دارند.
فروشنده برگ اختیار خرید سهام انتظار دارد قیمت سهام تقریبا ثابت مانده و یا کاهش یابد.
خریدار برگ اختیار خرید سهام انتظار دارد قیمت سهام در مدت زمان تعیین شده افزایش یابد.
فروشنده برگ اختیار فروش سهام انتظار دارد سهام تقریبا ثابت مانده و یا افزایش یابد.
خریدار برگ اختیار فروش سهام انتظار دارد قیمت سهام در مدت زمان تعیین شده کاهش یابد.
15
16
بورس اوراق اختیار معامله
پنج بورس، بازار ثانویه را در ایالات متحده تشکیل می دهند:
بورس شیکاگو، بورس آمریکا، بورس فیلادلفیا، بورس پاسفیک و بورس نیویورک.
این پنج بورس مانند بورس اوراق بهادار بصورت مستمر به فعالیت خود ادامه می دهند. این بازارها باعث ایجاد نقدینگی (که لازمه ی معاملات موفق است) برای سرمایه گذاران می شوند. با وجود این بورس ها، سهامداران اطمینان پیدا می کنند که از طریق کارگزاران خود می توانند با توجه به قیمتی که توسط عرضه و تقاضا تعیین می شود، برگ اختیار معامله را خریداری نموده و یا بفروشند.
این بورسها با هماهنگی اطلاعات مربوط به زمان و قیمت توافقی قراردادها باعث موفقیت اوراق اختیار خرید و فروش سهام می شوند.
17
موسسه پایاپای اوراق اختیار معامله
موسسات پایاپای اوراق اختیار معامله اقدامات مهمی را انجام می دهند که در نهایت به موفقیت بازارهای ثانویه اوراق اختیار معامله منجر می شود.
این وظایف و اقدامات شامل موارد زیر می باشد:
واسطه بودن موسسه پایاپای میان کارگزاران به عنوان نماینده خریداران و فروشندگان است به عبارت دیگر موسسات پایاپای به عنوان واسطه میان خریداران و فروشندگان اوراق اختیار معامله برای اجرای صحیح تعهدات عمل می کنند.
فروشندگان اوراق اختیار خرید سهام از طریق کارگزاران قراردادی را با موسسه پایاپای بمنظور تحویل سهام خاصی منعقد کرده و متقابلا خریداران اوراق اختیار خرید سهام، حق خرید سهام را از طریق موسسه پایاپای دریافت می کنند.
18
19
خرید((اختیار خرید سهام))
سرمایه گذاران به این دلیل که نسبت به افزایش قیمت سهام خاصی خوش بین هستند اقدام به خرید اوراق ((اختیار خرید سهام)) می نمایند. آنها در صورت صحیح بودن پیش بینی و انتظارات خود، در نظر دارند از حقوق ایجاد شده خود نسبت به سهام منتفع شوند.
استفاده از ((اختیار خرید سهام)) سرمایه اولیه را به حدالقل رسانده و باعث ایجاد حداکثر اهرم مالی(نسبت سود به مبلغ سرمایه گذاری شده) می شود.
سرمایه گذاران همیشه دارای جایگزین خرید خود سهام نیز هستند. در این حالت سود یا زیان آنها تابع مستقیمی(خطی) از قیمت سهام در هر نقطه از زمان است.
20
خرید ((اختیار فروش سهام))
سرمایه گذاران هنگامی اوراق ((اختیار فروش سهام)) را خریداری می کنند که نسبت به قیمت سهام خاصی در آینده بدبین باشند. از آنجا که ((اختیار فروش سهام)) به دارنده ی آن امتیاز فروش سهام خاصی با قیمت توافقی تعیین شده را می دهد. بنابراین کاهش در قیمت به دارنده ((اختیار فروش سهام)) این امکان را می دهد که سهام را با قیمت پایین خریداری کرده و ((اختیار فروش سهام)) را با قیمت توافقی بالاتر به فروشنده تحویل دهد.
سرمایه گذاران در هنگام بدبینی نسبت به سهام خاصی می توانند دست به فروش استقراضی بزنند. در این حالت سود یا زیان آنها تابع مستقیم خطی خواهد بود از قیمت سهام در هر نقطه زمان.
21
نکته: خریداران اختیار فروش سهام نیز مانند خریداران اختیار خرید سهام می توانند اهرم مالی بالقوه مربوط به معامله را به حداکثر برسانند. به عبارت دیگر خرید اختیار فروش سهام می تواند باعث سود فوق العاده با سرمایه گذاری نسبتا اندک شود.
22
حدود و مرزهای قیمت اوراق اختیار معامله
ارزش یک برگ اختیار معامله باید با ارزش اوراق بهادار مربوط به آن مرتبط باشد.
اگر یک برگ اختیار معامله اعمال و اجرا نشود زمان آن انقضاء شده و در آن صورت آن برگ اختیار معامله ارزشی نخواهد داشت.
سرمایه گذاران زمانی اقدام به اعمال و اجرای برگ اختیار معامله می کنند که ارزش آن را داشته باشد یعنی برگ اختیار معامله ((با ارزش)) باشد.
23
سوال: بالاترین قیمتی که یک برگ اختیار معامله می تواند داشته باشد، چقدر است؟ حداکثر قیمت برای یک اختیار خرید سهام برابر با قیمت سهام مربوط به آن است.
24
ارزشیابی اختیار خرید سهام
مدل بلک-شولز مدلی است که برای ارزشیابی اختیار خرید سهام مورد استفاده قرار میگیرد. در این مدل برای تعیین ارزش اوراق اختیار خرید سهام از پنج متغیر استفاده می شود. این پنج متغیری که به غیر از متغیر آخر بقیه بطور غیر مستقیم در بازار قابل مشاهده هستد، عبارتند از:
قیمت سهام مورد نظر
قیمت توافقی اختیار خرید سهام
زمان باقیمانده تا انقضای برگ اختیار معامله
نرخ بهره
تغییر پذیری قیمت سهام مورد نظر
25
نکته: طبق مدل ارزشیابی اوراق اختیار معامله بلک و شولز، ارزش تابعی است از قیمت سهام، قیمت توافقی برگ اختیار معامله، تاریخ سررسید، نرخ بهره و تغییر پذیری قیمت سهام مورد نظر.
26
برگ اختیار معامله شاخص سهام و برگ اختیار معامله نرخ بهره
برگ اختیار معامله نرخ بهره و برگ اختیار معامله شاخص سهام از جمله ابتکارات جدید در بازار اوراق اختیار معامله هستند.
برگ اختیار معامله بر اساس شاخص سهام ابتکار جدید در حیطه اوراق اختیار معامله است که این امکان را برای سرمایه گذاران فراهم می سازد تا آنها بتوانند اقدام به خرید اوراق اختیار خرید و فروش در حوزه ی وسیع شاخص های بازار سهام نمایند.
تفاوت بین اوراق اختیار معامله سهام خاص و اوراق اختیار معامله شاخص سهام این است که بر خلاف اوراق اختیار معامله سهام خاص که نیاز به تحویل واقعی سهام در زمان اعمال و اجرای اوراق اختیار معامله دارد، در حالت اوراق اختیار معامله شاخص سهام، خریداران این نوع اوراق در زمان اعمال و اجرای آن، بجای سهام وجه نقد از فروشنده دریافت می کنند.
27
استراتژی های مربوط به اوراق اختیار معامله شاخص سهام
استراتژی های مورد استفاده در خصوص اوراق اختیار معامله شاخص سهام، شبیه استراتژی های مورد استفاده در خصوص اوراق اختیار معامله برای یک سهم خاص می باشد.
سرمایه گذاران بمنظور پوشش دادن سرمایه گذاری خود می توانند از اوراق اختیار معامله شاخص سهام استفاده کنند.
سرمایه گذاران برای حفظ و پوشش موقعیت خود می توانند اقدام به فروش برگ اختیار معامله شاخص سهام نمایند.
اوراق اختیار معامله شاخص سهام باعث می شود سرمایه گذاران فقط بر اساس شاخص بازار تصمیم گیری نمایند به عبارت دیگر سرمایه گذاران اقدام به خرید نوعی بیمه بازار می کنند.
28
پایان
29