پروپوزال مدیریت بازرگانی
عنوان
تحلیل ارتباط میان فرآیند چرخه دانش و مسیر شغلی مطالعه موردی: سازمان صنعت، معدن و تجارت زنجان
عصر کنونی، عصر تحولات شتابنده و غیرقابل پیش بینی است. وضعیت مدیریت در جامعه ما بیانگر عدم توازن میان پیچیدگی های روزافزون سازمان ها و عدم توانایی های این سازمان ها در پیش بینی و مقابله با این تحولات می باشند. سازمان ها برای مقابله با تهدیدات محیطی و استفاده فرصتهای احتمالی، ناچارند ظرفیت ها و توانمندی درونی خود را بشناسند، نقاط ضعف را بیابند و به تقویت نقاط قوت بپردازند. مسائل و مشکلات مدیریت آن چنان پیچیده و گسترده شده اند که تشخیص آنها به آسانی میسر نیست و ماهمیت انسانی سازما ن ها و پیچیده بودن رفتارهای کارکنان، این پیچیدگی را مضاعف کرده است.
در چنین شرایطی سازمان هایی موفق و کامیاب هستند که ضمن کسب دانش و آگاهی وسیع از عوامل محیطی برای حفظ حیات خود، بتوانند زمینه رشد و پویایی و افزایش عملکرد سازمان را بهبود بخشند (رحیمی و نجفی، 1386 : 11).
یکی از راه های تحقق این امر مقوله مدیریت دانش1 است. مدیریت دانش از اواخر دهه 1970 مطرح گردید. در گذشته ای نه چندان دور، قدرت و مزیت رقابتی یک سازمان یا یک جامعه، دسترسی بیشتر به منابع مادی محسوب می شد. اما اکنون شرایط جامعه متحول شده و اصلی ترین مزیت رقابتی برای سازمان ها، توان آنها در مدیریت دانش محسوب می شود (خوانساری، 1384: 3).
اگر از دیدگاه سیستمی به سازمان ها بنگریم و سازمان را مجموعه ای از سیستمها بدانیم که به شکلی هماهنگ و متعامل به فعالیت مشغولند، در آن صورت مدیریت دانش هم یکی از سیستمهای وظیفه ای شمرده می شود که نقش و عملکردی همچون سایر سیستمهای وظیفه ای نظیر سیستم مدیریت منابع انسانی و مسیر شغلی و غیره بر عهده دارد (اعرابی وموسوی، 1389: 9).
به گفته پیتر دراکر راز موفقیت سازمانها در قرن 21 همانا مدیریت دانش است (اورمزدی، 1386). بنابراین مدیریت سازمان ها باید با تکیه بر دانایی، امکان اتخاذ تصمیمات معقول تر در موضوعات مهم و بهبود عملکردهای مبتنی بر دانش را پیدا کنند. از اینرو مدیریت دانایی موضوعی مهمتر از خود دانایی محسوب می شود که در سازمانها به دنبال آن است که نحوه چگونگی تبدیل اطلاعات و دانسته های فردی و سازمانی را به دانش و مهارتهای فردی و گروهی تبیین و روشن نماید. امروزه مدیریت دانش به عنوان منبعی مهم درجهت مزیت رقابتی و ارزش آفرینی شناخته شده است (ابراهیم سبا و جنیفر راولی2، 2010).
فقدان سازوکارهای صحیح ارزیابی و پیاده سازی مدیریت دانش، این سرمایه گذاری را در ذهن مدیران تنها به یک هزینه اضافی تبدیل کرده است. از اینرو سازمان ها باید محیطی را برای اشتراک و انتقال و تقابل دانش در میان اعضای خود بوجود آورند و سعی در ایجاد بسترسازی و شناسایی عوامل زمینه ای جهت استقرار مدیریت دانش در سازمان نمایند (فایرستون و مک ال روی3 ، 1387: 127).
مدیریت دانش در عصر جدید، تحولات شگرفی را در مباحث مدیریتی ایجاد کرده است. با توجه به اینکه مدیریت ، تنها به دانش کد شده و مستند شده اکتفا نمی کند، بسیاری از سازمان ها و شرکت های جهان با تکیه بر دانش ضمنی و آشکار خود، درصدد ارتقای جایگاه رقابتی و افزایش اثربخشی و بهره وری خود هستند. در راستای رسیدن به این اهداف، مدیریت دانش به دنبال تصرف دانش، خرد و تجربیات با ارزش افزوده کارکنان و نیز پیاده سازی، بازیابی و نگهداری دانش به عنوان دارایی های سازمان است (اورمزدی ، 1386).
بیان مسئله
در جهان امروزی، دانش به عنوان یک منبع کلیدی تبدیل شده است و برای بقای سازمانها بسیار حیاتی می باشد. سازمان ها در مواجهه با محیط های پویا، در حال پی بردن به یک دارایی وسیع و پراکنده در سازمان هستند. این دارایی ارزشمند، دانش سازمانی است که نه تنها در سازمان های تجاری، بلکه در سازمان های دولتی و غیرانتفاعی ارزش آنها آشکار شده است (عطاپور ، 1388).
تغییرات سریع و رشد روزافزون دانش و اطلاعات، هر سازمانی را بر آن می دارد تا برای بقاء تمام تلاش خود را در مدیریت دانش به کار گیرد. لذا سازمانها در پی شناسایی عوامل زمینه ساز و نیز بسترسازی به منظور ایجاد مدیریت دانش برآمده اند تا به موقع از منابع دانشی خود و محیط پیرامون بهره برداری کنند. امروزه سازمانهای بسیاری در زمینه توسعه دانش در سطوح مختلف سرمایه گذاری کرده و موفق بوده اند، اما سازمان های بسیاری نیز با شکست مواجه شده اند.
حوزه مدیریت دانش هر روز گسترده تر می شود و سازمان صنعت، معدن و تجارت زنجان درصدد آشنا کردن کارکنان خود با دانش روز است. در این میان فرآیند چرخه دانش در سازمان صنعت، معدن و تجارت زنجان امری ضروری برای افزایش علم و دانش کارکنان و انجام صحیح وظایف می باشد. معلوم نیست که فرآیند چرخه دانش در سازمان صنعت، معدن و تجارت زنجان به طور کامل جریان می یابد و کارکنان تمامی سظوح در این فرآیند قرار می گیرند و از دانش بهره می برند و این امر موجبات توسعه مسیر شغلی4 کارکنان و رضایت آنها را فراهم می آورد.
اهمیت و ضرورت تحقیق
با گذر از انقلاب صنعتی و ورود به هزاره جدید، دیگر موتور رشد سازمان ها به سرمایه و نیروی انسانی محدود نمی گردد. مهمترین متغیر رشد همه جانبه سازمان ها در عصر حاضر، دانش است. دانش به معنای واقعی خود مجموعه ای است از مهارت ها و توانمندی های انسانی، که با آگاهی و اطلاعات از روش های تولید بهتر همراه است . دانش، زیربنای مهارت، تجربه و تخصص هر فرد است. امروزه سرمایه های یک سازمان تنها سرمایه مالی و فیزیکی نیستند بلکه سرمایه دانشی مهمتر از این دو سرمایه مورد توجه است. دانش به عنوان منبعی برای بقای سازمانها ضروری است و شرط موفقیت سازمان ها دستیابی به دانش و فهم عمیق در تمامی سطوح می باشد (اورمزدی، 1386).
در دهه های اخیر، انواع موسسات شاهد تغییرات اساسی در زمینه های ساختار، کارکرد و سبک های مدیریتی خویش بوده اند. موسسات کنونی اهمیت بیشتری جهت درک و انطباق پذیری و مدیریت تغییرات محیط پیرامون قائل شده اند و در کسب و بکارگیری دانش و اطلاعات روز به منظور بهبود عملیات و ارائه خدمات و محصولات مطلوبتر به ارباب رجوعان پیشی گرفته اند. چنین سازمان هایی نیازمند بکارگیری سبک جدیدی از مدیریت به نام مدیریت دانش می باشند (اورمزدی، 1386).
نانوکا و تاکوچی (1995) ادعا کرده اند که برندگان بازارهای فردا پیشتازان مدیریت دانش خواهند بود (حسومیان،1385) و با توجه به اینکه در سازمان های خصوصی رقابت حرف اول را می زند، مبحث مدیریت دانش به عنوان اصلی ترین فاکتور کسب مزیت رقابتی بیشتر مورد توجه قرار گرفته است ولی در موسسات دولتی با توجه به بی معنا بودن رقابت چندان به موضوع مدیریت دانش توجه نشده است، ولی با توجه به پیشرفت سازمان های دولتی در سایر کشورها و ارتباطات بین المللی در بین سازمان های جهان که به نوعی جهانی سازی تجارت و ارتباطات هم به آن گفته می شود باعث می شود تا ناخواسته سازمان های دولتی در کشور بسوی ایجاد سازمان های دانش محور روی آورند. تحقیقات دانشگاهی و علمی صورت گرفته بر سازمان های دولتی که در آنها مدیریت دانش نهادینه شده است، نشان دهنده عملکرد موفق و بازدهی بالای آن سازمان ها می باشد.
سازمان توسعه و همکاری های اقتصادی بر اقتصاد دانش محور و نقش دانش در پیشرفت های اقتصادی در هزاره سوم تاکید کرده است. پیتر دراکر در مقاله ای تحت عنوان آینده ای که قبلاً رخ داده است بیان می دارد که دانش سریعاً به جهان درحال توسعه انتقال می یابد اما در عمل به آن همچنان شکاف زیادی بین جهان توسعه یافته و کشورهای در حال توسعه می باشد.
تجربه چندین دهه سازمان ها گواه بر این است که مدیریت دانش در کشورهای پیشرفته در بخش خصوصی بیشتر از بخش دولتی مورد توجه قرار گرفته است، اما در ایران هم در بخش دولتی و هم در بخش خصوصی از آن غفلت شده است. نتایج تحقیقات انجام شده سالهای گذشته در این حوزه نشان می دهد که بطور کلی وضعیت عوامل زیرساختی مدیریت دانش در کشور مناسب نیست. به همین دلیل دولت جمهوری اسلامی ایران، توسعه مبتنی بر دانایی و دانش محوری را یکی از محورهای اساسی برنامه پنجم توسعه کشور قرار داده است. اکنون مناسب ترین فرصت برای توجه به مدیریت دانش و استقرار آن در بخش دولتی می باشد.
در این پژوهش به بررسی ارتباط میان چرخ دانش از حوزه مدیریت دانش و مسیر شغلی از حوزه مدیریت سرمایه انسانی می پردازیم که رابطه میان این دو متغیر در این پژوهش برای بار نخست انجام می شود.
فرضیه های تحقیق
این تحقیق شامل یک فرضیه اصلی و چهار فرضیه فرعی که در ذیل اشاره می شود، می باشد.
فرضیه اصلی
میان فرآیند چرخه دانش و مسیر شغلی کارکنان سازمان صنعت، معدن و تجارت زنجان ارتباط معناداری وجود دارد.
فرضیه های فرعی
ارتباط معناداری میان جذب دانش و مسیر شغلی کارکنان سازمان صنعت، معدن و تجارت زنجان وجود دارد.
ارتباط معناداری میان ذخیره دانش و مسیر شغلی کارکنان سازمان صنعت، معدن و تجارت زنجان وجود دارد.
ارتباط معناداری میان اشتراک دانش و مسیر شغلی کارکنان سازمان صنعت، معدن و تجارت زنجان وجود دارد.
ارتباط معناداری میان بکارگیری دانش و مسیر شغلی کارکنان سازمان صنعت، معدن و تجارت زنجان وجود دارد.
سوالات تحقیق
سوال اصلی
چه ارتباطی میان عناصر فرآیند چرخه دانش (جذب، ذخیره،اشتراک و بکارگیری) و مسیر شغلی کارکنان سازمان صنعت، معدن و تجارت زنجان وجود دارد؟
سوالات فرعی
چه ارتباطی میان جذب دانش و مسیر شغلی کارکنان سازمان صنعت، معدن و تجارت زنجان وجود دارد؟
چه ارتباطی میان ذخیره دانش و مسیر شغلی کارکنان سازمان صنعت، معدن و تجارت زنجان وجود دارد؟
چه ارتباطی میان اشتراک دانش و مسیر شغلی کارکنان سازمان صنعت، معدن و تجارت زنجان وجود دارد؟
چه ارتباطی میان بکارگیری دانش و مسیر شغلی کارکنان سازمان صنعت، معدن و تجارت زنجان وجود دارد؟
آیا فرآیند چرخه دانش در سازمان صنعت، معدن و تجارت زنجان به طور کامل جریان می یابد؟
آیا کارکنان تمامی سطوح در فرآیند چرخه دانش سازمان قرار می گیرند و از دانش بهره می برند؟
متغیرهای موجود در تحقیق
متغیرهای موجود در این تحقیق شامل دو دسته متغیرهای مستقل و وابسته می باشند. چهار متغیر مستقل در این تحقیق جذب، ذخیره، اشتراک و بکارگیری دانش می باشند. همچنین متغیر وابسته این تحقیق مسیر شغلی است.
اهداف تحقیق
هدف اصلی
تبیین وجوه کمیت و کیفیت ارتباط میان مراحل چهارگانه چرخه دانش و مسیر شغلی درسازمان صنعت، معدن و تجارت زنجان
اهداف فرعی
تبیین کمیت و کیفیت ارتباط میان جذب دانش و مسیر شغلی در سازمان صنعت، معدن و تجارت
تبیین کمیت و کیفیت ارتباط میان ذخیره دانش و مسیر شغلی در سازمان صنعت، معدن و تجارت
تبیین کمیت و کیفیت ارتباط میان اشتراک دانش و مسیر شغلی در سازمان صنعت، معدن و تجارت
تبیین کمیت و کیفیت ارتباط میان بکارگیری دانش و مسیر شغلی در سازمان صنعت، معدن و تجارت
ارائه مدلی به منظور بهبود کیفیت مسیر شغلی از طریق بکارگیری چرخه دانش
هدف نهایی این پژوهش، کمک به پیاده شدن مدیریت دانش (چرخه دانش) در سازمان صنعت، معدن و تجارت زنجان و دانش محور شدن این نهاد می باشد.
کاربردهای تحقیق
تحقیق حاضر با ارائه راهکارهای عملی به منظور بهبود الگوی مسیر شغلی پرسنل سازمان صنعت، معدن و تجارت زنجان از طریق جذب کارای دانش (جذب سریع و کم هزینه دانش)، ذخیره کارای دانش (ذخیره سریع و کم هزینه دانش)، اشتراک کارای دانش (اشتراک سریع و کم هزینه دانش) و بکارگیری کارای دانش (بکارگیری سریع و کم هزینه دانش) می باشد.
روش تحقیق
تحقیق حاضر بر حسب نوع هدف، کاربردی می باشد چون به یک معضل و یک مشکل در دنیای واقعی پاسخ می دهد و نیازی مشخص را بر طرف می گرداند.همچنین این تحقیق بر اساس میزان کنترل شرایط تحقیق (میزان دخالت متغیرها) توصیفی می باشد.
روش انجام این تحقیق پیمایشی می باشد به این دلیل که فرضیه های محقق از طریق توزیع پرسشنامه مورد آزمون قرار می گیرد.
روش و ابزار گردآوری اطلاعات
یکی از گامهای اساسی در هر پژوهشی گردآوری اطلاعات می باشد. به منظور گردآوری اطلاعات مورد نیاز این تحقیق سعی شده است تا در تهیه و تدوین پیشینه تحقیق از طریق مراجعه به کتابخانه و بررسی اسناد و مدارک استفاده شود. همچنین برای جمع آوری داده ها و آزمون فرضیه ها از پرسشنامه استفاده گردیده است.
روش تجزیه و تحلیل اطلاعات
برای تجزیه تحلیل داده ها در این پژوهش از روش مدل معادلات ساختاری و نرم افزار لیزرل (Lisrel) استفاده می شود که البته روش و نرم افزار مذکور به تفضیل در فصل سوم توضیح داده خواهند شد.
قلمرو تحقیق (زمانی ، مکانی و موضوعی)
مدت زمان تخمینی برای اجرای این تحقیق از اسفند 1390 لغایت تابستان 1391می باشد. قلمرو مکانی تحقیق سازمان صنعت، معدن و تجارت استان زنجان می باشد. همچنین موضوع پژوهش در حوزه مدیریت دانش می باشد.
تعریف اصطلاحات و مفاهیم کلیدی
مدیریت دانش: تعاریف و دیدگاه های متفاوتی در خصوص مدیریت دانش وجود دارد و هر یک از نظریه پردازان بر اساس کارکردهایی که برای دانش و مدیریت دانش در سازمان ها قائلند، تعریفی خاص از آن ارائه کرده اند.
دل و گریسون5 مدیریت دانش را به عنوان یک راهبرد تعریف می کنند که باید در یک شرکت توسعه داده شود. برای اینکه مطمئن باشیم دانش به افراد درست در زمان مورد نیاز می رسد، به طوری که آنها دانش را به اشتراک گذارند واز اطلاعات برای بهبود وظایف سازمان استفاده می کنند. کارل اسیوبی6 مدیریت دانش را به عنوان فرآیند خلق ارزش از دارایی های نامحسوس سازمان تعریف می کند. مالهوترا7 یکی از پرکارترین افراد در این زمینه بیان می کند که مدیریت دانش دربرگیرنده فرآیندهای سازمانی است که به دنبال ترکیب هم افزای ظرفیت پردازش داده و اطلاعات توسط فناوری اطلاعات با ظرفیت نوآوری و خلاقیت منابع انسانی می باشد . تاونلی8 مدیریت دانش را به عنوان مجموعه ای از فرآیندها تعریف می کند که دانش موجود در سازمان را در جهت دستیابی به اهداف و ماموریت های سازمان، ایجاد و به اشتراک می گذارد.
چرخه دانش9 : دانش، دانش می آفریند. همان فرآیندهایی که به کار گرفته می شوند تا دانش ایجاد، منتقل و به کار گرفته شود خود منتج به دانش جدید می شود. کارمند دانش را از پایگاه های اطلاعاتی به کار می گیرد تا مشکل مشابهی را که کمی با آن تفاوت دارد حل کند. این راه حل موفق اکنون پایه دانش سازمانی را تشکیل می دهد. به همین ترتیب، ایده هایی را می توان در جلسات بحث و تبادل نظر مطرح کرد تا ایده هایی جدید منتشر شود، ایده هایی که برخی از آنها بینش های جدید باارزشی ارائه می دهد که به دانش سازمان می افزاید. نتیجه، چرخه دانشی است که در آن داده ها به اطلاعات تبدیل می شوند. اطلاعات، دستچین و تقویت گردیده و تبدیل به دانش می شود (آلن رادینگ10،1386: 52).
جذب دانش11 : جذب دانش اشاره به کلیه فعالیت هایی دارد که طی آن دانش مورد نظر در اختیار سازمان قرار می گیرد.
ذخیره دانش12 : ذخیره کردن،سازماندهی و بازیابی دانش سازمانی، که از آن به حافظه سازمانی نیز یاد می کنند ، بخش مهمی از مدیریت دانش کارامد را تشکیل می دهد . در این مرحله، دانش ذخیره و ثبت می شود تا قابلیت بازیابی و استفاده توسط کارکنان سازمان وجود داشته باشد (عطاپور به نقل از نوناکا،1388).
اشتراک دانش13 : اشتراک دانش عبارت است از حرکت، توزیع و پخش دانش بین افراد و پایگاه های اطلاعاتی به طور مکانیزه و غیرمکانیزه و به صورت دوسویه. درحقیقت درصد بالایی از موفقیت مدیریت و چرخه دانش، به تبادل و اشتراک صحیح دانش بستگی دارد و تبادل و اشتراک دانش از فردی به فردی دیگر، از لوازم اساسی چرخه مدیریت دانش است (رادینگ،1386: 63).
بکارگیری دانش14 : اشاره به این مطلب دارد که ایده ها و دانش بدست آمده، بدون جهت گیری در مورد اینکه چه کسی آنها را مطرح کرده است، در صورت مفید و مناسب بودن، مورد استفاده قرار گیرد. این حلقه به آمیختن دانش با عمل توجه دارد (عطاپور، 1388).
مسیر شغلی : مسیر شغلی به عنوان "الگوی تجربیات مربوط به کار که مراحل زندگی شخص را در بر می گیرد" تعریف می شود. توسعه مسیر شغلی به اثربخشی شغل در بلند مدت و موفقیت سازمانی کارکنان نگاه می کند (دیوید ا دیسنزو،استیفن پ.رابینز، 1388: 341).
مدل مفهومی تحقیق
شکل 1-1: مدل مفهومی تحقیق
روش تحقیق
پژوهش های علمی، فرآیند بررسی نظام یافته، کنترل شده و تجربی پدیده هاست که روابط بین آنها از طریق فرضیه و نظریه هدایت می شود. جهت پاسخگویی به سوالات پژوهشی و یا فرضیه های مطرح شده باید داده ها جمع آوری شده و مورد تحلیل و تفسیر قرار بگیرند، به این فرآیند تبدیل داده ها به اطلاعات، روش تحقیق گفته می شود.
تقسیم بندی های مختلفی از روش های تحقیق توسط نویسندگان مختلف ارائه شده است اما رایج ترین نوع، تقسیم بندی است که تحقیقات علمی را با توجه به دو ملاک هدف تحقیق و نحوه گردآوری داده ها طبقه بندی می کند.
تحقیقات علمی براساس هدف تحقیق
تحقیقات علمی براساس هدف تحقیق به سه دسته تقسیم می شوند: بنیادی، کاربردی، تحقیق و توسعه
الف) تحقیقات بنیادی: هدف اساسی این نوع تحقیقات، آزمون نظریه ها، تبیین روابط بین پدیده ها و افزودن به مجموعه دانش موجود در یک زمینه خاص است (سرمد و دیگران، 1383).
ب) تحقیقات کاربردی: هدف تحقیقات کاربردی، توسعه دانش کاربردی در زمینه خاص است به عبارت دیگر تحقیقات کاربردی به سمت کاربرد عملی دانش هدایت می شود (سرمد و دیگران، 1383).
ج) تحقیق و توسعه: هدف اساسی این نوع تحقیقات، تدوین یا تهیه برنامه ها، طرح ها و امثال آن است به طوری که ابتدا موقعیت نامعین خاصی مشخص شده و براساس یافته های پژوهش، طرح یا برنامه ویژه آن تدوین و تولید می شود(سرمد و دیگران، 1383).
تحقیقات علمی براساس چگونگی بدست آوردن داده ها
تحقیقات علمی براساس چگونگی بدست آوردن داده های مورد نیاز می توان به دسته های زیر تقسیم کرد:
الف) تحقیقات توصیفی (غیر آزمایشی): تحقیق توصیفی شامل مجموعه روش هایی است که هدف آنها توصیف شرایط و پدیده های مورد بررسی است. تحقیقات توصیفی خود به انواع مختلفی تقسیم می شوند که عبارتند از (سرمد و دیگران،1383).
1- تحقیق پیمایشی: برای بررسی توزیع ویژگی های یک جامعه آماری روش پیمایشی به کار می ورد.
2- تحقیق همبستگی: در این نوع تحقیق رابطه میان متغیرها براساس هدف تحقیق انجام تحلیل می گردد.
3- اقدام پژوهی: هدف این دسته از پژوهش های آموزشی، توصیف شرایط یا پدیده های مربوط به نظام آموزشی می باشد. با استفاده از این روش می توان موقعیت های نامعین ملموس مربوط به نظام آموزشی را مشخص کرد.
4- بررسی موردی: در این روش، پژوهشگر مطالعه موردی، به انتخاب یک مورد پرداخته و آن را از جنبه های بی شماری بررسی می کند.
5- روش تحقیق علی- مقایسه ای: معمولاً به تحقیقاتی اطلاق می شود که در آن پژوهشگر با توجه به متغیر وابسته به بررسی علل احتمالی وقوع آن می پردازد.
ب) روش های تحقیق آزمایشی: به منظور برقراری رابط علت- معلولی میان دو یا چند متغیر از طرح های آزمایشی استفاده می شود (سرمد و دیگران، 1383).
با توجه به تعاریف و مشخصه هایی که در مورد روش ها و ابزارهای پژوهشی گفته شد باید گفت که این تحقیق از دیدگاه هدف، کاربردی می باشد زیرا به یک معضل و مشکل در دنیای واقعی پاسخ می دهد و نیازی مشخص را برطرف می گرداند. همچنین این تحقیق براساس میزان کنترل شرایط تحقیق (میزان دخالت متغیرها) توصیفی می باشد. از نظر نحوه گردآوری داده ها و انجام تحقیق، یک تحقیق توصیفی – پیمایشی به حساب می آید.
متغیرهای تحقیق
متغیر یک نوع صفت، ویژگی یا عنصر کمی یا کیفی است که در یک تحقیق تغییر پذیر بوده و دارای دو ویژگی سنجش پذیری و تغییرپذیری است. به عبارتی مشاهداتی که دارای بعدی وسیع بوده و از هر فردی به فرد دیگر تغییر نماید را متغیر می نامند (منصورفر،1387).
متغیر بر اساس نقشی که در پژوهش بر عهده دارد به دو دسته تقسیم می شود :
الف) متغیر مستقل و ب) متغیر وابسته
الف) متغیر مستقل: یک ویژگی و خصوصیت است که بعد از انتخاب توسط محقق در آن دستکاری می شود و مقادیری را می پذیرد تا تاثیرش بر روی متغیر وابسته مشاهده شود (خاکی، 1389).
چهار متغیر مستقل در این تحقیق جذب ، ذخیره ، اشتراک و بکارگیری دانش می باشند.
ذخیره دانش: ذخیره کردن،سازماندهی و بازیابی دانش سازمانی، که از آن به حافظه سازمانی نیز یاد می کنند ، بخش مهمی از مدیریت دانش کارآمد را تشکیل می دهد . در این مرحله، دانش ذخیره و ثبت می شود تا قابلیت بازیابی و استفاده توسط کارکنان سازمان وجود داشته باشد (عطاپور به نقل از نوناکا، 1388).
اشتراک دانش: اشتراک دانش عبارت است از حرکت، توزیع و پخش دانش بین افراد و پایگاه های اطلاعاتی به طور مکانیزه و غیرمکانیزه و به صورت دوسویه. درحقیقت درصد بالایی از موفقیت مدیریت و چرخه دانش، به تبادل و اشتراک صحیح دانش بستگی دارد و تبادل و اشتراک دانش از فردی به فردی دیگر، از لوازم اساسی چرخه مدیریت دانش است (رادینگ،1386: 63).
بکارگیری دانش: اشاره به این مطلب دارد که ایده ها و دانش بدست آمده، بدون جهت گیری در مورد اینکه چه کسی آنها را مطرح کرده است، در صورت مفید و مناسب بودن، مورد استفاده قرار گیرد. این حلقه به آمیختن دانش با عمل توجه دارد (عطاپور،1388).
ب) متغیر وابسته: متغیری است که هدف محقق تشریح یا پیش بینی تغییرپذیری در آن است، به عبارت دیگر یک متغیر اصلی است که در قالب یک مساله برای تحقیق مورد بررسی قرار می گیرد. متغیرهای وابسته، شرایط یا خصایصی هستند که با وارد کردن، از میان برداشتن یا تغییر متغیرهای مستقل ظاهر می شوند، از بین می روند و یا تغییر می کنند (خاکی، 1389).
متغیر وابسته این تحقیق مسیر شغلی است.
مسیر شغلی: مسیر شغلی به عنوان "الگوی تجربیات مربوط به کار که مراحل زندگی شخص را در بر می گیرد" تعریف می شود. توسعه مسیر شغلی به اثربخشی شغل در بلند مدت و موفقیت سازمانی کارکنان نگاه می کند (دیوید ا.دیسنزو،استیفن پ.رابینز، 1388: 341).
طبقه بندی متغیرها در مدل معادلات ساختاری
شایان ذکر است از آنجا که روش تجزیه و تحلیل اطلاعات بر اساس مدل معادلات ساختاری می باشد، کلیه متغیرهای موجود در یک مدل و الگوی علی دارای دو نوع اصلی است: نوع اول متغیر برونزا15 و نوع دوم متغیر درونزا16 می باشد.
متغیر برونزا (مستقل) متغیری است که هیچ اثری از سایر متغیرهای الگو و مدل طراحی شده نمی پذیرد. در حقیقت مقدار متغیر برونزا توسط سایر متغیرهای درون مدل تعیین نمی شود بلکه مقدار آن درخارج مدل تعیین می شود.
متغیر درونزا (وابسته) متغیری است که از حداقل یک متغیر دیگر در مدل و الگوی طراحی شده اثر می پذیرد. مقدار متغیر درونزا توسط سایر متغیرهای درون مدل تعیین می شود. بنابر این بر اساس تعریف یک متغیر نمی تواند همزمان هم درونزا و هم برونزا باشد.
متغیر مشاهده شده (آشکار): به متغیرهای اندازه گیری شده گویند که در مدل همان سوالات ما می باشد که با مستطیل در مدل ها مشخص شده است که برای هر سوال عنوانی انتخاب کرده ایم که نشانگر سوال موردنظر باشد. عناوین سوالها عبارتند از: سوال1:منبع انسانی دریافت دانش (تقاضا)، سوال2: منبع غیرانسانی دریافت دانش(منابع)، سوال3:امکانات جذب دانش، سوال5: پایگاه داده و اطلاعات، سوال6:دسترسی به پایگاه داده، سوال7:سامانه ذخیره دانش، سوال8: آموخته های کارکنان، سوال10: مشوق های سازمانی، سوال11: بکارگیری مهارت، سوال12: وظیفه سازمانی، سوال13: توانایی کسب شده.
متغیر مکنون: به متغیرهای مشاهده نشده گویند یعنی اینکه نمی شود آنها را مستقیماً از داده های پرسشنامه بدست آورد که در مدل همان جذب دانش ،به کارگیری دانش و… و مسیر شغلی می باشد.
جامعه و نمونه آماری
جامعه آماری، مجموعه ای از واحدها است که در صفت یا صفاتی خاص مشترک می باشند، به طوری که صفت مورد اشاره مدنظر تحقیق می باشد. جامعه آماری این تحقیق شامل کارمندان سازمان صنعت، معدن و تجارت استان زنجان می باشد که تعداد آنها حدود 90 نفر می باشد.
نمونه عبارت است از مجموعه ای از نشانه ها که از یک قسمت، یک گروه یا جامعه ای بزرگتر انتخاب می شود بطوریکه این مجموعه معرف کیفیت و ویژگی های آن قسمت، گروه یا جامعه بزرگتر باشد. نمونه گیری فرآیندی است که طی آن تعدادی از واحدها به گونه ای انتخاب می شوند که معرف جامعه بزرگتر (جامعه آماری) که از آن انتخاب شده اند، باشند (خاکی، 1389).
روش نمونه گیری در این تحقیق بصورت تصادفی ساده می باشد. برای تعیین حجم نمونه، سه دانشمند به نام های کهن، مورگان و کرجسای جدولی را ارائه داده اند که در آن تعداد مورد نیاز اعضای نمونه با توجه به تعداد اعضای جامعه مشخص شده است (خاکی، 1389). براساس جدول مورگان، اندازه نمونه برای جامعه ای که 90 عضو دارد، 70 می باشد که در این پژوهش حدود 80 پرسشنامه توزیع کردیم که تعداد 71 مورد قابل استفاده بود.
ابزار جمع آوری داده ها
داده ها را با چهار روش کلی که هر یک انواع و ویژگی های خاصی دارند، می توان از جامعه یا نمونه آماری استخراج کرد. این روش ها عبارتند از:
1- پرسشنامه: پرسشنامه عبارت است از مجموعه ای از پرسشها که به صورت باز یا بسته طراحی شده اند تا وضعیت نگرش افراد نسبت به یک واقعیت از طریق آن ارزیابی شود. تکمیل آن می تواند به طریق مراجعه شخصی، پستی و یا تلفنی صورت پذیرد.
2- مصاحبه: مصاحبه شیوه ای از جمه آوری اطلاعات است که در آن پژوهشگر با آزمودنی تماس مستقیم برقرار می کند و از طریق طرح پرسش های گوناگون به ارزیابی عمیق ادراکها، نگرش ها، علایق و باورهای او می پردازد.
3- مشاهده: مشاهده عبارت است از فرآیند شناسایی، ثبت، نامگذاری، مقایسه و تحلیل آنچه روی می دهد، مانند مشاهده کارگران یک کارگران در مطالعات زمان سنجی و حرکت سنجی.
4- بررسی مدارک و اسناد (مراجعه به کتابخانه): داده هایی که در تحقیق به کار برده می شوند ممکن است اولیه یا ثانویه باشند. داده های اولیه را محقق به صورت دست اول و بیشتر از طریق مصاحبه مشاهده، مصاحبه و پرسشنامه بدست می آورند.
داده های ثانویه از منابع دیگر و به صورت گوناگون به دست می آیند. این داده ها پیش از آنکه پژوهشگر تحقیق را آغاز کند، توسط دیگران جمع آوری و تولید شده و به صورت های گوناگون موجود هستند. منابع این داده ها می تواند شامل اسناد مرتبط با تحقیقات گذشته، آمارهای رسمی و غیررسمی، مدارک و اسناد سازمانی، منابع علمی (کتابها و مجلات و …) باشد (خاکی، 1389).
به منظور گردآوری اطلاعات مورد نیاز این تحقیق سعی شده است تا در تهیه و تدوین پیشینه تحقیق از طریق مراجعه به کتابخانه و بررسی اسناد و مدارک استفاده شود. همچنین برای جمع آوری داده ها و آزمون فرضیه ها از پرسشنامه استفاده گردیده است.
پرسشنامه: یکی از ابزارهای رایج تحقیق و روش مستقیم برای کسب داده های تحقیق است. پرسشنامه مجموعه ای از سوالات (گویه ها) است که پاسخ دهنده با ملاحظه آنها، پاسخ لازم را ارائه می دهد. این پاسخ، داده های مورد نظر را تشکیل می دهد (سرمد، 1383).
پرسشنامه که برای این پژوهش طراحی شده به منظور بررسی فرضیه ها بکار رفته است، شامل دو بخش می باشد. بخش اول پرسشنامه جهت دریافت اطلاعات پیرامون جنسیت، سن، مدرک تحصیلی، سابقه کار و سمت سازمانی می باشد.
بخش دوم شامل 14 سوال (گویه) باز می باشد که سوالات مندرج در پرسشنامه از طریق بررسی پرسشنامه های سایر محققین و نظرات اساتید راهنما و مشاور، تهیه گردیده است. سوالات 1 الی 13 مربوط به متغیرهای مستقل و سوال 14 مربوط به متغیر وابسته می باشد. سوالات 1 الی 4 مربوط به متغیر جذب دانش، 5 الی 7 مربوط به متغیر ذخیره دانش، 8 الی 10 مربوط به متغیر اشتراک دانش، 11 الی 13 مربوط به متغیر بکارگیری دانش و سوال 14 مربوط به متغیر وابسته یعنی مسیر شغلی می باشد.
در سوالات مربوط به متغیر های مستقل (1 الی 13)، از پاسخگو خواسته شده است که حداکثر پنج مورد در جواب به سوال عنوان نماید. همچنین در سوال مربوط به متغیر وابسته تحقیق یعنی مسیر شغلی، از پاسخگو درخواست کرده ایم که لطفاً سازمان ها و مشاغلی که از ابتدای شروع به کار خود پس از اتمام تحصیلات، مشغول به کار بوده و پست هایی را که احراز نموده است، در جدول مربوطه عنوان نماید.
در پرسشنامه طراحی شده از آنجا که در سوالات مربوط به متغیرهای مستقل از پاسخگو خواسته شده بود که حداکثر پنج مورد نام ببرد، لذا داده ها جهت تجزیه و تحلیل باید کمی شوند. برای کمی کردن از طیف لیکرت استفاده شده و کدگذاری گردیده است بدین ترتیب که اگر پاسخگو در پاسخ به سوال یک مورد عنوان کند، براساس طیف لیکرت جوابش با مقیاس خیلی کم مطابقت دارد و اگر پنج مورد در پاسخ به سوال عنوان نماید، جوابش با مقیاس خیلی زیاد مطابقت دارد.
کد
مقیاس لیکرت
پاسخ فرد
1
خیلی کم
نام بردن یک مورد
2
کم
نام بردن دو مورد
3
متوسط
نام بردن سه مورد
4
زیاد
نام بردن چهار مورد
5
خیلی زیاد
نام بردن پنج مورد
جدول 3-1: مقیاس لیکرت پرسشنامه
در سوال مربوط به متغیر وابسته (مسیر شغلی) از آنجا که از پاسخگو درخواست کرده ایم که لطفاً سازمان ها و مشاغلی که از ابتدای شروع به کار خود پس از اتمام تحصیلات، مشغول به کار بوده و پست هایی را که احراز نموده است، در جدول مربوطه عنوان نماید، لذا پس از بررسی و تجزیه و تحلیل مسیر شغلی فرد به دنبال یافتن این پاسخ بودیم که مسیر شغلی فرد از چه نوعی است. پس از یافتن نوع مسیر شغلی فرد به ترتیب کد(ضریب) 1 ، 2 ، 3 و 4 را به مسیر شغلی افقی(ثابت)، عمودی (ارتقایی)، چرخشی (گردشی) و انتقالی اختصاص دادیم.
اعتبار (روایی) و اعتماد (پایایی) ابزار اندازه گیری
پیش از اطمینان نهایی به ابزارهای اندازه گیری و بکارگیری آنها در مرحله اصلی جمع آوری داده ها، ضرورت دارد که پژوهشگر از طریق علمی، اطمینان نسبی لازم را نسبت به روا بودن بکارگیری ابزار مورد نظر و معتبر بودن آن پیدا کند.
الف) اعتبار (روایی): مقصود آن است که آیا ابزار اندازه گیری می تواند خصیصه و ویژگی که ابزار برای آن طراحی شده است را اندازه گیری کند یا خیر؟ موضوع اعتبار و روایی از آن جهت اهمیت دارد که اندازه گیری های نامناسب و ناکافی می تواند هر پژوهش علمی را بی ارزش سازد.
اعتبار انواع گوناگونی دارد مانند:
1- صوری (براساس قضاوت افراد آگاه و مطلع)
2ـ محتوایی (توان سنجش میزان وجود اندازه صفت)
3- ملاکی (اثربخشی یک ابزار در پیش بینی رفتار یک آزمودنی در یک موقعیت خاص)
4- سازه ای (سنجشگر اجزای متغیر به تناسب سهم هر قسمت در کل ساختار متغیر) (خاکی، 1389)
در این تحقیق سعی شده، جهت دستیابی بر اعتبار لازم در طراحی و استفاده از پرسشنامه پس از انجام مطالعات مقدماتی پیرامون موضوع به بررسی کامل تحقیقات انجام شده در این زمینه و نتایج آن پرداخته شود. در ضمن با مشورت با اساتید راهنما و مشاور و نیز کارشناسان سازمان صنعت و معدن پرسشنامه ای طراحی گردید. سرانجام بعد از دخالت دادن نظرات اصلاحی استادان راهنما و مشاور و همچنین کارمندان سازمان صنعت و معدن، پرسشنامه نهایی تدوین گردید.
ب) اعتماد (پایایی): مقصود آن است که اگر ابزار اندازه گیری را در یک فاصله زمانی کوتاه مدت چندین بار و به گروه واحدی از افراد بدهیم نتایج حاصل نزدیک به هم باشد. برای اندازه گیری پایایی روش های مختلفی مانند روش موازی، روش تنصیف، روش کودر- ریچاردسون و روش آلفای کرونباخ وجود دارد.
شیوه ای که در این تحقیق برای محاسبه قابلیت اعتماد ابزار اندازه گیری بکار برده ایم، روش آلفای کرونباخ و روش شاخص کفایت نمونه گیری کیزر- میر- اولکین می باشد که به مختصری از آنها اشاره می کنیم.
روش آلفای کرونباخ: یکی از روش های محاسبه قابلیت اعتماد، استفاده از فرمول آلفای کرونباخ است. این روش برای محاسبه هماهنگی درونی ابزار اندازه گیری از جمله پرسشنامه یا آزمون هایی که خصیصه مختلف را اندازه گیری می کند، بکار می رود (سرمد و دیگران، 1383).
ضریب آلفای کرونباخ طبق این فرمول قابل محاسبه است:
که در آن k تعداد سوالات ،Si2 واریانس هر سوال و S2 واریانس کل سوالات است.
هر چه مقدار آلفا به 1 نزدیکتر باشد نشان از پایایی بیشتر پرسشنامه دارد. اگر مقدار آلفا بیشتر از 7/0 باشد پایایی خوب و اگر بین 5/0 و 7/0 باشد پایایی متوسط و اگر کمتر از 5/0 باشد پرسشنامه فاقد پایایی لازم است.
برای محاسبه آلفای کرونباخ، ده پرسشنامه میان پنج نفر با فاصله زمانی یک هفته توزیع شد و با استفاده از نرم افزار لیزرل به محاسبه آلفا (ضریب پایایی) پرسشنامه پرداختیم.
Cronbach's Alpha
N of Items
.792
12
جدول 3-2 : پایایی پرسشنامه
همانگونه که در جدول 3-2 ملاحظه می شود آلفای کرونباخ برای 12 گویه (سوال) پرسشنامه، 792/0 بدست آمده است که نشان از پایایی خوب پرسشنامه است.
روش شاخص کفایت نمونه گیری کیزر-میر-اولکین: برای سنجش پایایی از آزمون شاخص کفایت نمونه گیری کیزر-میر-اولکین که با علامت اختصاری KMO مشخص شده استفاده می کنیم که اولین هدف تحلیل عاملی را برآورده می کند.یعنی این آزمون مشخص می کند که آیا می توان گفت که واریانس مجموع متغیرها ناشی ازیک سری عوامل پنهانی و بنیادی است ونه تمامی این متغیرها؟ دراین آزمون حجم نمونه خیلی اهمیت دارد و اگر حجم نمونه پایین تر از 50 نمونه باشد بسیار ضعیف است که دراینجا مشکلی نیست.آزمون پایایی بررسی می کند که آیا می توان از این پرسشنامه مدل ساختاری درست کرد یا نه که اگر مقدار آزمون KMO بالاتر از 0.5 باشد این امکان حاصل می شود.
KMO and Bartlett's Test
Kaiser-Meyer-Olkin Measure of Sampling Adequacy.
.541
Bartlett's Test of Sphericity
Approx. Chi-Square
283.978
df
91
Sig.
.000
جدول 3-3 : آزمون KMO
براساس نتیجه آزمون KMOکه مقدار آن برابر 541/0می باشد، داده های تحقیق قابل تقلیل به تعدادی عامل های زیربنایی و بنیادی می باشند.
شایان ذکر است که سوالات 4 و 9 پرسشنامه حذف شدند و 12 سوال باقی ماند؛ چون مقدار KMO پایین تر از 0/5 می آمد ومدل های مربوطه تبیین نمی شد.
روش تجزیه و تحلیل داده ها
در این تحقیق جهت تجزیه و تحلیل، از آمار توصیفی شامل فراوانی، درصد فراوانی، میانگین، انحراف معیار، ترسیم نمودار و جدول برای توصیف ویژگی های افراد مورد بررسی استفاده گردید. سپس با استفاده از مدل معادلات ساختاری و به آزمون فرضیه ها پرداختیم.
شایان ذکر است که کلیه تجزیه و تحلیل های آماری با استفاده از نرم افزار لیزرل17 انجام یافته است.
مدل معادلات ساختاری18: مدل یابی معادلات ساختاری یک تکنیک تحلیل چند متغیری بسیار کلی و نیرومند از خانواده رگرسیون چند متغیری و به بیان دقیق تر بسط مدل خطی کلی است که به پژوهشگر امکان می دهد مجموعه ای از معادلات رگرسیون را به گونه هم زمان مورد آزمون قرار دهد. مدل یابی معادله ساختاری یک رویکرد آماری جامع برای آزمون فرضیه هایی درباره روابط بین متغیرهای آشکار (مشاهده شده) و مکنون (مشاهده نشده) است، که گاه تحلیل ساختاری کوواریانس، مدل یابی علی و گاه نیز لیزرل نامیده می شود (هومن، 1388).
یک مدل معادله ساختاری، در واقع یک ساختار علی مشخص شده بین مجموعه ای از سازه های مشاهده ناپذیر است که هر یک توسط مجموعه ای از نشانگرها اندازه گیری می شود و می توان آن را از لحاظ برازش در یک جامعه به خصوص آزمود.
یک مدل کامل معادله ساختاری شامل دو مولفه است:
الف) یک مدل ساختاری که ساختار علی مفروض بین متغیرهای مکنون (سازه های نظری که به گونه مستقیم مشاهده پذیر نیست) را مشخص می کند.
ب) یک مدل اندازه گیری که روابط بین متغیرهای اندازه گیری شده یا نشانگرها (متغیرهایی که به گونه مستقیم مشاهده پذیر است) و متغیرهای مکنون را که برای آنها براورد تقریبی به کار می رود، تعریف می کند.
منابع فارسی
1- آتشک ، محمد ؛ ماه زاده ، پریسا ، 1388، "روش شناسی فرایند مدلهای استقرار مدیریت دانش به منظور ارائه روش تلفیقی" ، مجموعه مقالات همایش ملی مدیریت دانش و علوم اطلاعات:پیوندها و برهم کنش ها ، تهران ، نشر کتابدار، ص 419
2- آتشک ،محمد ؛ ماه زاده ، پریسا ، 1386، "مدیریت دانش مفاهیم یافته ها کاربست ها" ، مجموعه مقالات ارائه شده در همایش منطقه ای محیطهای مجازی در هزاره سوم ، رودهن
3- آراسته ، حمیدرضا ؛ رزقی شیرسوار ، هادی ، 1389 ، "ارزیابی نظام آموزش عالی بر مبنای مولفه های مدیریت دانش" ، فصلنامه علمی-تخصصی سازمان بازرسی کل کشور ، سال دوم ، تابستان 89 ، شماره چهارم ، نشر زمان نو ، ص 71-100
4- آزاد شهرکی ، زهره ، 1388 ، "بررسی عوامل زمینه ساز مدیریت دانش در سازمان آموزش و پرورش استان بوشهر" ، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی ، دانشگاه آزاد بوشهر
5- ابطحی ، سید حسین ؛ صلواتی ، عادل ، 1385 ، "مدیریت دانش در سازمان" ، تهران ، انتشارات پیوند نو، چاپ اول
6- احمدی ، سید علی اکبر ؛ صالحی ، علی ، 1389 ، "مدیریت دانش" ، تهران ، انتشارت سمت، چاپ چهارم
7- اژدری ، علیرضا ، 1388 ، "مدیریت دانش در سازمانهای دولتی" ، پایگاه مقالات علمی مدیریت ، www.system.parsiblog.com
8- اسکرودر ،جنیفر ؛ چون چن ، هین ؛ چاو ، میشل و دیگران ، 2008 ، "پروژه کاپلینک گامی به سوی توسعه مدیریت دانش در پلیس" ، مترجمین: روح الله تولایی و احمد روحانی ، دوماهنامه توسعه انسانی پلیس ، 1386 ، شماره12
9- اعرابی ، محمد ؛ موسوی ، سعید ، 1389 ، "استراتژی دانش" ، تهران ، نشر مهکامه، چاپ اول
10- افرازه ، عباس ، 1386 ، "مدیریت دانش(مفاهیم،تجربه ها و پیاده سازی)" ، تهران، انتشارات دانشگاه امیرکبیر، چاپ دوم
11- الوانی ، مهدی ، 1388 ، "مدیریت عمومی" ، تهران ، نشر نی ، چاپ 36
12- انصاری ، محمداسماعیل ؛ شیروانی ، علیرضا ؛ دوالی ، محمد مهدی ، 1389 ، "کاربرد مدیریت دانش در کنترل و نظارت" ، فصلنامه علمی-تخصصی سازمان بازرسی کل کشور ، سال دوم ، تابستان 89 ، شماره چهارم ، نشر زمان نو ، ص 39-70
13- اورمزدی ، نوشین ، 1386 ، "بررسی تبیین و سنجش عوامل زمینه ای برای استقرار مدیریت دانش در شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران" ، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت دولتی گرایش سیستمهای اطلاعاتی مدیریت ، دانشگاه شهید بهشتی
14- بروجرون ، برایان ، 1386 ، "اصول مدیریت دانش" ، ترجمه غلامرضا ملک زاده ، تهران ، انتشارات نما جهان فردا
15- برور ، محمد ، 1383 ، "مطالعه و بررسی چگونگی اعمال مدیریت دانش در شرکت برق منطقه ای غرب" ، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت اجرایی ، موسسه تحقیقات و آموزش
16- تافلر، آلوین ،1386 ، "شوک آینده" ، ترجمه حشمت اله کامرانی ، تهران ، نشر علم، چاپ ششم
17- حاج ابراهیمی ، مهدی ؛ حبیبی ، شفیع ؛ اسلامی ندوشن ، ابراهیم ؛ دولاتی ، عباس ، 1388 ، "بررسی تبادل دانش و سازمانی و ابزارهای مورد استفاده در این فرایند" ، مجموعه مقالات همایش ملی مدیریت دانش و علوم اطلاعات:پیوندها و برهم کنش ها ، تهران ، نشر کتابدار، ص 155
18- حسن زاده ، محمد ، 1385 ، "بررسی زیرساخت مدیریت دانش در دولت جمهوری اسلامی ایران" ، رساله دکتری علوم کتابداری و اطلاع رسانی ، دانشگاه فردوسی مشهد
19- حسن زاده ، محمد ، 1386 ، "مدیریت دانش (مفاهیم و زیرساختها)" ، تهران ، نشر کتابدار
20- حسن زاده ، محمد ، 1388، "مروری بر پیوند مدیرت دانش با علوم اطلاعات"، مجموعه مقالات همایش ملی مدیریت دانش و علوم اطلاعات:پیوندها و برهم کنش ها ، تهران ،نشر کتابدار،ص 11
21- حسومیان ، محمد رضا ، 1385 ، "بررسی و تبیین رابطه فرآیند چرخه ای دانش و نرخ بازده سرمایه گذاری در شرکتهای صنایع غذایی عضو بورس اوراق بهادار" ، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی ، دانشگاه شهید بهشتی
22- خاکی ، غلامرضا ، 1382 ،"روش تحقیق با رویکردی به پایان نویسی" ، انتشارات بازتاب
23- خاکی ، غلامرضا ، 1389 ، "روش تحقیق در مدیریت" ، تهران ، انتشارات بازتاب، چاپ پنجم
24- خوانساری ، جیران ، 1384 ، "بررسی وضعیت مدیریت دانش در کتابخانه های تخصصی امور برق وزارت نیرو و ارائه الگوی پیشنهادی" ، رساله دکتری کتابداری و اطلاع رسانی ، دنشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران
25- داوری ، دردانه ؛ شانه ساز زاده ، محمد حسن ، 1380 ، "مدیریت استراتژیک از تئوری تا عمل" ، تهران ، نشر آتنا
26- داونپورت ، توماس ؛ پروساک ، لارنس ، 1379 ، "مدیریت دانش" ، ترجمه حسین رحمان سرشت ، تهران ، انتشارات ساپکو، چاپ اول
27- دیسنزو ، ا دیوید ؛ رابینز ، استیفن پ ، 1388 ، "مبانی مدیریت منابع انسانی" ، ترجمه میرعلی سید نقوی و سیامک یعقوبی ، تهران ، نشر مهکامه
28- رادینگ ، الن ، 1383 ، "مدیریت دانش" ، ترجمه محمد حسین لطیفی ، تهران ، انتشارات سمت، چاپ دوم
29- رحیمی ، حمید ؛ نجفی ، محمد ، 1386 ، "مدیریت دانش در سازمانهای آموزشی" ، تهران ، انتشارات جاودانه جنگل
30- سادات هاشمی ، صدیقه ، 1389 ، "ارزیابی سطح مدیریت دانش در دانشگاه علوم انتظامی" ، فصلنامه مطالعات مدیریت انتظامی ، سال پنجم ، تابستان 89 ، شماره دوم
31- سرمد، زهره ؛ بازرگان ، عباس ؛ حجازی ، الهه ، 1383 ،"روشهای تحقیق در علوم رفتاری"، تهران ، انتشارات اگه ، چاپ دهم
32- سید جوادین ، سید رضا ، 1381 ، "مدیریت منابع انسانی و کارکنان" ، تهران ، انتشارت نگاه
33- شرکت مشاوران توسعه آینده(گروه مدیریت دانش) ، "مدیریت دانش، مفاهیم، تجربه ها و پیاده سازی" ، تهران ، تابستان 1385
34- صدر ، محمد باقر ، 1365 ، تئوری شناخت در فلسفه ما ، تهران ، نشر کوکب
35- صمیمیت، مجید ، 1384 ، "میزان مهارت های مدیریتی بر توسعه مسیر شغلی مدیران و ارائه الگوی مناسب جهت ارتقاء آن ها در شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران" ، پایان نامه ارشد مدیریت ، دانشگاه شهید بهشتی
36- عالم تبریز ، اکبر ؛ حاجی بابایی ، علی ؛ رجبی فرد ، ایمان ، 1388 ، "سرمایه فکری (اندازه گیری،افشا،مدیریت)" ، تهران ، انتشارات مرکز آموزش و تحقیقات صنعتی ایران، چاپ اول
37- عباس پور، عباس ، 1387 ،"مدیریت منابع انسانی پیشرفته (رویکردها، فرآیندها و کارکردها)، تهران ، انتشارات سمت ، چاپ سوم
38- عطاپور،هاشم،1388،"بررسی و تحلیل عوامل موثر بر چرخه مدیریت دانش در کتابخانه های دانشگاهی"،مجموعه مقالات همایش ملی مدیریت دانش و علوم اطلاعات:پیوندها و برهم کنش ها، تهران، نشر کتابدار ، ص 25
39- فایرسون ، ژوزف ؛ مک ال روی ، مارک ، 1387 ، "مباحث کلیدی در مدیریت دانش جدید" ، ترجمه احمد جعفرنژاد و خدیجه جعفری ، تهران ، نشر موسسه کتاب مهربان
40- فتحیان ، محمد ؛ ستوده ریاضی ، مریم ، 1385 ، "ارائه مد لی برای ارزیابی مدیریت دانش در سازمانهای صنعتی" ، اولین همایش ملی مدیریت صنعتی
41- قهرمانی ، محمد ، 1386 ، "برسی مقایسه ای میزان پیاده سازی فرایند مدیریت دانش در مراکز خدمات دولتی و خصوصی" ، اولین کنفرانس ملی مدیریت دانش ، 13و14 بهمن ، تهران
42- کشمیری ، ستاره ؛ احمدی ، مهدی ، 1388 ، "تحلیل swot برای برنامه ریزی استراتژیک به جهت توسعه نقش کتابداران در مدیریت دانش، مجموعه مقالات همایش ملی مدیریت دانش و علوم اطلاعات:پیوندها و برهم کنش ها، تهران، نشر کتابدار ، ص 73
43- کرباسیان ، مسعود ؛ راد ، سعید ، 1388 ، "لزوم مدیریت مسیر شغلی در هزاره سوم" ، پژوهشنامه مدیریت منابع انسانی چالشها و راهبردها ، پاییز 88 ، شماره 44، پژوهشکده تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام
44- محمدی ، کاوه ، 1385 ، "سنجش میزان آمادگی یک سازمان برای مدیریت دانش از طریق طراحی یک مدل مفهومی" ، پایان نامه ارشد مدیریت گرایش فناوری اطلاعات ، دانشگاه تهران
45- محمدی ، حامد ، 1388 ، "مدیریت دانش در سازمانهای دولتی" ، مجله تدبیر ، سال بیستم ، دی88 ، شماره 212 ، ص 20
46- مشبکی ، اصغر ؛ زارعی ، عظیم ، 1382 ، "مدیریت دانش با محوریت نواوری" ، نشریه مدیریت و توسعه ، شماره 40
47- منصورفر ، کریم ، 1387 ، "روش های پیشرفته آماری"، تهران ، انتشارات دانشگاه تهران ، چاپ دوم
48- هومن ، حیدرعلی ، 1388 ، "مدل یابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم افزار لیزرل" ، تهران، انتشارات سمت، چاپ سوم
49- هاشمیان بجنورد ، ناهید ؛ منهاج ، محمد باقر ، 1386 ، "دانش چیست؟ مرور ادبیات، مقایسه تعاریف، ارائه تعریفی مجدد"، مجله رهیافت ، تابستان 86 ، شماره چهارم
منابع غیر فارسی
1- Andriessen , D , (2004) , "Making sense of intellectual capital: designing a method for the valuation of intangible" , Elsevier Butterworth-Heinemann, Oxford
2- Ahn , Younsik & Park , Suhong & Jung , Ju young , (2009) , "A case study on knowledge management of Busan metropoliation city , Advance in developing human resources" , Sanfranisco , vol.11
3- Akhavan , Peyman & Hosnavi , Reza & Sanjaghi , Mohammad , (2009) , "Identification of knowledge management critical success factors in Iranian academic research centers" , Education and Business and Society: Contemporary Middle EasternIssues, Vol. 2 , Iss: 4
4- Beckman , T , (1998) , "Knowledge management seminar notes" , ITESM , Monetary
5- Bergeron , Bryan , (2003) , "ESSENTIALSof KnowledgeManagement", Hoboken, New Jersey ,Published byJohn Wiley & Sons ,Inc
6- Chua , Alton & Lam , Wing , (2005) , "Why KM projects fail: a multi-case analysis , Journal of knowledge management , Vol.9 , No.3
26- Cong , X and Pandya ,V. K. , (2003) , "Issues of Knowledge Management in the Public Sector" .Electronic Journal of Knowledge Management , Vol.1 , Issue 225-30
7- Dateware , (1998) , "New generation knowledge management: what may we expect?" , Knowledge research Institute , Arlington , TX
8- Davenport , T & Prusak , L , (2001) , "working knowledge: how organizations manage what they know" , Harvard business school press , Boston
9- Davenport , Thomas , (1998) , "managing corporate knowledge: a comparative analysis of experience in consulting firm" , 2nd international conference on practical aspects of knowledge management
10- Fergosen , Stuart & Weckert , John , (2005) , "Knowledge management systems and the search for totality" , Information Online 2005: 12th Conference & Exhibition, Sydney.
11- Ghani , Syed Raityan , (2009) , "Knowledge management:tools and techniques" , journal of Library & information technology ,VOL 29 , NO6
12- Holsapple , C & Joshi , K , (1997) , "The nonsense of knowledge management"
13- Jashapara, A , (2004) , "Knowledge management: an integrated approach", Prentice hall: Financial times limited
14- Kavinda , Mathi , (2004) , "Key success factors for knowledge management" , university of APPLIED SCIENCES/FH KEMPTEN , Germany
15- Liebowitz , J , (2000) , "knowledge management network" , university of Amsterdam press , Amsterdam
16- Malhotra , Y , (1998) , "Deciphering the knowledge management hype" , Journal of Quality an Participation , Vol .21 , No.4
17- Nonaka , I & Tacheuchi , H , (1995) , "The knowledge-creating company" , Oxford press , New York
18- Norma A , Joma , (2005) , "The relationship between intellectual capital and new venture performance: an empirical investigation of the moderating role of the environment" , unpublished doctoral dissertation , Texas state university
19- O,Dell,cand Grayson,c.j , (1998) , "If only we knew what we know: The transfer of internet knowledge and best practice" , Free press New York
20- Salazar , Lina , (2010) , "Enablers and constraints to knowledge creation, sharingand use: The case of policy advocacy networks" , The journal of information andknowledge management systems , Vol. 40, No. 3/4
21- Seba , Ibrahim & Rowley, Jennifer, (2010) ,"Knowledge management in UK policeForces" , Journal of Knowledge Management , Volume: 14 , Issue: 4
22- Simmonds , Leslie G , (2011) , "A case study of knowledge management: The perceived role of HRM professionals in the process of knowledge management" , A Dissertation Presented in Partial Fulfillment Of the Requirements for the Degree Doctor of Philosophy , Capella university , March2011
23- Sveiby , Karl , (2003) , "The fact about knowledge. In management: cultivating knowledge professional" , edited by A-hawamdeh, Suliman . Chandos publishing , Oxford
24- Townley , Charles T , (2001) , "Knowledge management and academic libraries" , College and research libraries , No.62
25- Van der spek , R & Hoog , R.de , (1998) , "Knowledge management network" , university of Amsterdam press , Amsterdam
26- Wiig , K , (2000 , August) ,"Application of Knowledge Management in Public Administration" ,
Availableat:http://www.krii.com/downloads/km_in_public_admin_rev.pdf
27- Wiig , K , (1999) , "What future k.m users may expect" , Journal of knowledge management , Vol .3 , No .2
1 .Knowledge Management
2. Ibrahim Seba & Jennifer Rowley
3. Firestone & Mc Elroy
4. Career
5 . Dell. C. and C.J.Grayson
6. Karl Sveiby
7 . Malhotra
8 . Townley
9 . Knowledge Cycle
10 . Alan Radding
11 . Knowledge Acquisition
12 . Knowledge storage
13 . Knowledge Sharing
14 . knowledge Applying
15. Exogenous
16 . Endogenous
17. LISREL
18 . Structual Equation Models (SEM)
—————
————————————————————
—————
————————————————————