دستنامه برنامه ریزی استراتژیک برگرفته از کتاب دکتر سید محمد اعرابی
گردآورنده:
1
]نام و نام خانوادگی[
2
فهرست
3
فهرست
4
فهرست
5
مفهوم مدیریت استراتژیک
مدیریت استراتژیک هنر و علم تدوین، اجرا و ارزیابی تصمیمات وظیفه ای چندگانه است که سازمان را قادر می سازد به مقاصد خود دست یابد.
مدیریت استراتژیک شامل سه بخش اصلی تدوین، اجرا و ارزیابی استراتژی می باشد.
تعامل بخش های سه گانه مدیریت استراتژی
تدوین استراتژی
در این مرحله ماموریت سازمان / شرکت تعیین شده، عوامل خارجی و داخلی بررسی می شوند تا فرصت ها، تهدیدها، قوت ها و ضعف ها مشخص شوند و بر اساس آنها اهداف و استراتـژیهای مختلف سازمان در سطوح مختلف تعیین شوند.
اجرای استراتژی
در این مرحله استراتژی های تعیین شده در مرحله تدوین بایستی به اجرا درآیند. برای اجرای استراتژی ابتدا اهداف و سیاست ها در راستای ماموریت و استراتژی ها تعیین شده و بر اساس آنها منابع سازمان تخصیص داده می شوند و سپس در ساختار مناسبی و با فرهنگ سازنده هدایت می شوند تا استراتژی ها به اجرا درآیند.
ارزیابی استراتژی
در این مرحله تغییرات احتمالی عوامل تاثیر گذار داخلی و خارجی و اثرات احتمالی آنها بر ماموریت، اهداف و استراتژی ها و راه کارهای اجرایی بررسی می شود. هم چنین نحوه انجام هر کدام از مراحل تدوین و اجرای استراتژی از ابعاد مختلف مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت نتایج به دست آمده و نحوه دستیابی به آنها مورد ارزیابی قرار می گیرند تا انحرافات احتمالی شناسایی شده و در جهت رفع آنها اقدام شود.
الگوی مدیریت استراتژیک
سطوح مدیریت استراتژیک
فرایند مدیریت استراتژیک دارای سه سطح است ولی در سازمانهایی که کوچک بوده و از ساختار سخت تری برخوردارند ممکن است در دو سطح تعیین شوند.
این سطوح شامل :
1- سطح کل سازمان
2-سطح بخشی/واحد تجاری استراتژیک/کسب و کار
3-سطح وظیفه ای
سطوح مدیریت استراتژیک
1- سطح کل سازمان
هدف از تدوین استراتژی در این سطح، هدایت کل مجموعه و تخصیص بهینه منابع در آن است.
2- سطح بخشی/واحد تجاری استراتژیک/کسب و کار
در سازمانهای بزرگ در راستای ماموریت و استراتژی سطح کل سازمان برای هر قسمت ماموریت و استراتژی تعیین می شود . به این استراتژی ها استراتژی کسب و کار اطلاق می شود.
3- سطح وظیفه ای
در این سطح بر اساس اهداف و استراتژی های سطوح بالاتر برای هر کدام از وظایف واحد های تجاری استراتژیک، استراتژی وظیفه ای تعیین می شود. مسئولیت بزرگ مدیران این بخش ها اجرای استراتژی است.
سطوح مدیریت استراتژیک
چارچوب جامع تدوین استراتژی
برای تدوین استراتژی از چارچوبی با عنوان چارچوب جامع تدوین استراتژی استفاده می شود.
این چارچوب ابزار و روشهایی را ارائه می دهد که برای انواع سازمانها مناسب است و به استراتژیست ها کمک می کند تا استراتژی های ممکن را شناسایی، ارزیابی و گزینش کنند.
چارچوب جامع تدوین استراتژی
چارچوب جامع تدوین استراتژی از 4 مرحله زیر تشکیل می شود:
مرحله شروع: تعیین و تهیه بیانیه ماموریت
مرحله ورودی: شامل ماتریس ارزیابی عوامل داخلی و خارجی (اطلاعات مورد نیاز)
مرحله تطبیق یا مقایسه: مقایسه عوامل اصلی داخلی و عوامل اصلی خارجی با استفاده از ماتریس سوات (SWOT) و ماتریس داخلی و خارجی (IE) برای شناسایی استراتژی ها در راستای ماموریت سازمان
مرحله تصمیم گیری: ارزیابی استراتژی های انتخاب شده با استفاده از ماتریس (QSPM) گزینه های مختلف استراتژی شناسایی شده در مرحله قبل به شیوه عینی و بدون اعمال نظر شخصی مورد ارزیابی قرار می گیرد.
چارچوب جامع تدوین استراتژی
فرآیند انتخاب استراتژی
انتخاب استراتژیک عبارت است از ارزیابی استراتژیهای مختلف و انتخاب بهترین آنها.
نکته: در به کارگیری چارچوب جامع تدوین استراتژی باید یکپارچگی در قضاوت شهودی و تجزیه و تحلیل های منطقی را در نظر داشت.
تعیین ماموریت و تهیه بیانیه ماموریت سازمان
ماموریت یک سازمان نشان دهنده علت یا فلسفه وجودی و رسالت سازمان بوده و به عبارتی دیگر بیانگر هویت سازمان است.
هر سازمان چه مکتوب باشد چه نباشد دارای یک فلسفه یا ماموریت است.
بیانیه ماموریت در واقع همان ماموریت سازمان است که به صورت مکتوب به اطلاع کلیه ذی نفعان سازمان می رسد.
مشخصات ماموریت
1- دارای قید زمانی و مکانی خاصی نیست.
2- ممکن است در عرض چند روز تغییر کند و یا برای مدتی طولانی بدون تغییر باقی بماند. (تغییر و یا عدم تغییر ماموریت سازمان به گردانندگان سازمان و عوامل داخلی و خارجی اثرگذار بر آن بستگی دارد.)
3- ماموریت سازمانها از نظر حجم، محتوا، شکل و پرداختن به جزئیات با هم متفاوت هستند.
بررسی عوامل خارجی
بررسی محیط عبارت است از نظارت، ارزیایی و نشر اطلاعات به دست آمده به محیط سازمانی، میان افراد کلیدی و موثر آن سازمان.
در بررسی عوامل خارجی، فرصتها و تهدیدهای پیش روی شرکت ها شناسایی می شوند تا مدیران بتوانند با تدوین استراتژیها مناسب از فرصتها بهره برداری کنند و اثرات عوامل تهدیدکننده را کاهش دهند یا از آنها پرهیز نمایند.
عوامل خارجی برای تدوین استراتژی در کل سازمان (بخشی و وظیفه ای) قابل استفاده است و نیاز به بررسی در هر مرحله ندارد.
بررسی محیط سازمان
عناصر محیط عمومی
محیط عمومی عموماً در 5 دسته اصلی تقسیم بندی می شود:
1- عوامل اقتصادی
2- عوامل اجتماعی، فرهنگی
3- عوامل تکنولوژیکی
4- عوامل سیاسی
5- عوامل جهانی
24
عناصر محیط عمومی
عناصر محیط عمومی – عوامل اقتصادی
عوامل اقتصادی عبارت است از چگونگی استفاده جامعه از تولید، توزیع کالاها و خدمات مختلف و درک بخش های اقتصادی موثر سازمان مانند:
نرخ بهره
نرخ تورم
درصد بیکاری
روند تولید ناخالص ملی
عناصر محیط عمومی – عوامل اجتماعی – فرهنگی
عوامل اجتماعی– فرهنگی در برگیرنده باورها، اعتقادات، ارزشها، سبک زندگی کسانی که در محیط خارج سازمان و از محیط فرهنگی، جمعیت شناختی، مذهبی و قومی سرچشمه گرفته است. مانند:
نگرش به کار
تغییر در سبک زندگی
عادت خرید مردم
اعتماد به دولت
نگرش نسبت به تجارت
عناصر محیط عمومی – عوامل تکنولوژیکی
عوامل تکنولوژیکی شامل ابزارها، رویکردها و تجهیزات جدید که بر پیشرفت محصولات، خدمات، بازار و مشتری تاثیر دارد. مانند:
سرعت تغییر تکنولوژی
ساختار تکنولوژی و ویژگیهای آن
بهبود عملکرد از طریق اتوماسیون اداری
چگونگی انتقال تکنولوژی
عناصر محیط عمومی – عوامل سیاسی
عوامل سیاسی از عوامل بسیار مهم تاثیر گذاربر کسب و کار می باشد و مربوط به محیطی است که سازمان در آن فعالیت می کند. مانند:
مقررات دولتی
قوانین ضد انحصاری
قوانین مربوط به استخدام و ارتقای شغلی
عناصر محیط عمومی – عوامل جهانی
عوامل جهانی عبارت است از عواملی که در صادر کردن عملیات به بازار فراتر از مرزهای کشور ایفای نقش کرده و باعث دسترسی به بازارهای بزرگتر، نیروی کار ماهر، مواد خام ارزانتر می گردد. مانند:
نرخ تبدیل ارز
روند رو به رشد تجارت جهانی
موافقت نامه های تجاری
عناصر محیط تخصصی
برای بررسی این محیط از نیروی 5 رقابتی پورتر استفاده می گردد.
1- مشتریان
2- تامین کنندگان
3- رقبای موجود
4- رقبای بالقوه (تازه واردها)
5- جانشین ها
عناصر محیط تخصصی
31
عناصر محیط تخصصی – مشتریان
مشتری به 5 علت ممکن است بر کسب و کار تاثیر بگذارد:
تعداد محدود مشتری
انتقال از یک عرضه کننده به دیگری آسان و کم هزینه باشد
جمع آوری اطلاعات دقیق در مورد کالا میسر باشد
مشتری خجم زیادی خرید کند
محصول استاندارد و در حد زیادی وجود داشته باشد.
عناصر محیط تخصصی – تامین کنندگان
تامین کنندگان نیز به 5 علت ممکن است بر کسب و کار تاثیر بگذارد:
تعداد محدودی وجود داشته باشند.
مشابه جنس و یا خدمات ارائه شده محدود باشد
عدم وابستگی به افزایش فروش
واقف بودن تامین کنندگان از نیاز شرکت به کالاهای آنها
دشواری تعویض و جانشینی تامین کنندگان
عناصر محیط تخصصی – رقبای موجود
اگر رقابت بین شرکت ها زیاد باشد باعث کم شدن سود شرکت می گردد که عوامل موثر آن عبارتند از:
رشد آهسته صنعت
بالا بودن تعداد رقیبان
بالا بودن موانع خروج
بالا بودن هزینه های ثابت
فقدان تنوع محصولات
عناصر محیط تخصصی – رقبای بالقوه
رقبای بالقوه (تازه وارد) با تولید محصولات جدید یا اجرای پروژه های جدید باعث افزایش ظرفیت تولید و از این رو باعث کاهش قیمت و یا سود شرکت های موجود می گردد.
موانع ورودی که از ورود رقبای تازه وارد جلوگیری و باعث حفاظت رقبای قبلی می گردد عبارتند از :
1- صرفه جویی به مقیاس
2- بالا بودن سطح سرمایه گذاری تجهیزات
3- بالا بودن سطح تنوع محصولات
4- فقدان دسترسی به کانالهای توزیع
5- هزینه های بالای خروج
6- قوانین دولتی
7- نحوه رفتار
عناصر محیط تخصصی – جانشین ها
جانشین ها عبارتند از محصولاتی که جانشین کالاها یا خدمات یک صنعت هستند که همان رقبای غیر مستقیم می باشند. این جانشین ها می توانند تعیین کننده سقف هم باشند.
اجزای محیط خارجی شرکت (محیط عمومی و تخصصی)
مدیران، مالکان، سهامداران
مدیران، مالکان و سهامداران
سازمان
ساختار، فرهنگ و منابع
محیط خرد
مشتریان
عرضه کنندگان
سهامداران
اتحادیه های کارگری
دولت
واسطه های مالی
رقبا
اتحادیه های تجاری
محیط کلان
نیروهای اجتماعی – فرهنگی
نیروهای جهانی
نیروهای سیاسی- قانونی / حقوقی
نیروهای جهانی
نیروهای اقتصادی
نیروهای تکنولوژیکی
ماتریس ارزیابی عوامل خارجی
بااستفاده از ماتریس ارزیابی عوامل خارجی، هریک از عوامل استراتژیک محیط های کلان و تخصصی که در ماتریس الویت عوامل خارجی شناسایی و الویت بندی شده اند مورد ارزیابی قرارمی گیرند و از بررسی این عوامل فرصتها و تهدیدها شناسایی می شوند.
عوامل الویت دار در یک ستون ماتریس قرارگرفته و با استفاده از ضرایب و رتبه های خاصی امتیازبندی می شوند تا در نهایت مشخص شود که آیا سازمان در آینده ای که می خواهد برای آن برنامه ریزی کند فرصتهای بیشتری خواهد داشت یا با تهدیدهای بیش تری مواجه خواهد شد.
ماتریس ارزیابی عوامل خارجی
کاربرگ های بررسی عوامل خارجی
1- شناسایی فرصت ها و تهدیدها:
الف – دسته بندی عوامل محیطی کلان شامل: عوامل اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی، تکنولوژیکی، سیاسی – قانونی و جهانی
ب – دسته بندی عوامل محیطی خرد شامل: مشتریان، تامین کنندگان، رقبای بالقوه یا تازه واردان، رقبای موجود، رقبای غیر مستقیم یا ارائه کنندگان محصولات جایگزین، نهادهای دولتی و اتحادیه های کارگری و تجاری
ج – شناسایی فرصت ها و تهدید های احتمالی ناشی از این عوامل برای سازمان مربوطه در طول مدت یا بازه زمانی مورد برنامه ریزی
د – تعیین ضرایب اهمیت نسبی و رتبه هر کدام از عوامل و تهیه جدول مربوطه
کاربرگ های بررسی عوامل خارجی
2- تشکیل ماتریس ارزیابی عوامل خارجی:
با توجه به فرصت ها و تهدید های شناسایی شده در مرحله قبل فرصت ها و تهدید ها را در یک جدول تفکیک کرده و ماتریس ارزیابی عوامل خارجی راتشکیل میدهیم تا نمره سازمان از نظر برخورداری از فرصت یا تهدید بیشتر در آینده مورد برنامه ریزی مشخص شود.
ماتریس بررسی عوامل خارجی
کاربرگ های بررسی عوامل داخلی
عوامل داخلی عواملی هستند که مربوط به درون شرکت یا سازمان هستند و برخلاف عوامل خارجی در کنترل مدیریت سازمان می باشند و شامل عوامل قوت و ضعف می شوند.
کاربرگ های بررسی عوامل داخلی
عوامل قوت: عواملی هستند که نسبت به گذشته سازمان، نسبت به متوسط صنعت یا نسبت به رقبای آن برای سازمان مزیت به حساب آیند. نقاط قوت به 3 دسته تقسیم می شوند:
نقاط قوت معمولی: نقاط قوتی که تعداد زیادی از رقبا از آنها برخوردار باشند و سازمان را در بهترین حالت در وضعیت برابری رقابتی قرار دهند .
نقاط قوت منحصر به فرد: نقاط قوتی که منحصر به سازمان بوده یا در تعداد کمی از رقبا وجود داشته باشند. با داشتن چنین قابلیت هایی سازمان به شایستگی متمایز دست یافته و از مزیت رقابتی برخوردار می شود.
مزیت رقابتی پایدار: مزیتی که در محیط، بازار و در میدان رقابت دوام بیشتری داشته و توسط سایر رقبا به راحتی تقلید نشود.
کاربرگ های بررسی عوامل داخلی
عوامل ضعف: عواملی که سازمان توانایی انجام آنها را ندارد در حالی که قبلا می توانست انجام دهد یا رقبای اصلی این توانایی را دارند. برای مقابله با این ضعف ها باید در نقاط قوت سرمایه گذاری کرد.
عدم مزیت رقابتی: زمانی که سازمان نمی تواند استراتژی های ارزشمندی را که شرکت های رقیب اجرا میکنند اجرا کند و در نتیجه شاهد عملکرد اقتصادی پایین تر از حد معمول می باشد.
بررسی عوامل درونی سازمان: با استفاده از رویکرد وظیفه ای عوامل داخلی (قوت و ضعف) که نقش حیاتی در م وفقیت سازمان دارند با مشارکت نمایندگان، مدیران و کارکنان شناسایی و در یک ماتریس ارزیابی می شوند.
ماتریس ارزیابی عوامل داخلی
از طریق ماتریس اولویت عوامل داخلی، عوامل شناسایی شده از داخل سازمان اولویت بندی خواهند شد تا عوامل استراتژیک داخلی برای بررسی بیشتر تعیین شوند.
عوامل استراتژیک شناسایی شده که شامل قوت ها و ضعف های کلیدی سازمان می باشند از طریق ماتریس ارزیابی عوامل داخلی ارزیابی و امتیاز بندی خواهند شد تا وضعیت کلی سازمان از نظر برخورداری از قوت ها و ضعف های داخلی مشخص شود.
ماتریس ارزیابی عوامل داخلی
با استفاده از این ماتریس هریک از عوامل استراتژیک داخلی که در ماتریس اولویت عوامل داخلی شناسایی شده اند مورد ارزیابی قرار می گیرند و از ببرسی این عوامل، قوت ها و ضعف ها فهرست می شوند.
قوت ها و ضعف های شناسایی شده در یک ستون ماتریس قرار گرفته و با استفاده از ضرایب و رتبه های خاصی امتیازبندی می شوند تا در نهایت مشخص شود که سازمان دارای قوت است یا ضعف .
گام های تهیه ماتریس ارزیابی عوامل داخلی
عوامل استراتژیک یا اولویت دار داخلی در ستون اول و در قالب نقاط قوت و ضعف لیست می شوند.
در ستون دوم با توجه به میزان اهمیت و حساسیت هر عامل، با مقایسه این عوامل با همدیگر ضریب اهمیتی بین صفر یا یک به آن عامل تعلق می گیرد. جمع ضرایب نباید از یک بیشتر باشد.
در ستون سوم با توجه به کلیدی یا عادی بودن قوت ها و ضعف ها به ترتیب رتبه 4 یا 3 (برای قوت ها) و رتبه 2 یا 1 (برای ضعف ها) اختصاص پیدا می کند.
گام های تهیه ماتریس ارزیابی عوامل داخلی
در ستون چهارم ضرایب ستون دوم و رتبه های ستون سوم برای هر عامل در هم ضرب می شوند تا امتیاز این عامل برای شرکت مشخص شود.
چنانچه جمع کل امتیاز نهایی سازمان در این ماتریس بیش از 5/2 باشد بدین معنی است که طبق پیش بینی های به عمل آمده، قوت های پیش روی سازمان بر تهدیدهای آن غلبه خواهد داشت.
ماتریس ارزیابی عوامل داخلی
قوت ها و ضعف های سازمان
تجزیه و تحلیل داخلی و خارجی
برای تجزیه و تحلیل همزمان عوامل داخلی و خارجی از ابزاری به نام ماتریس داخلی و خارجی استفاده می شود. این ماتریس برای تعیین موقعیت سازمان/شرکت یا کسب و کار به کار می رود. به عبارت دیگر یک سازمان/شرکت می تواند با استفاده از این ماتریس، ترکیب و تکلیف واحدهای کسب و کار خود را تعیین کند.
برای تشکیل این ماتریس، شرکت/سازمان بایستی نمرات حاصل ماتریس های ارزیابی عوامل داخلی و خارجی را در ابعاد افقی و عمودی این ماتریس قرار دهد تا جایگاه سازمان یا کسب کار در خانه های این ماتریس مشخص گردد و بتوان استراتژی مناسبی را برای آن اتخاذ نمود. ماتریس داخلی و خارجی به دو شکل ارایه می شود.
تجزیه و تحلیل داخلی و خارجی
ماتریس نه خانه ای و ماتریس چهارخانه ای:
در ماتریس داخلی و خارجی و نه خانه ای نمرات ماتریس های ارزیابی عوامل خارجی و داخلی در یک طیف سه بخش قوی(3الی4) متوسط (2الی3) و ضعیف (1الی2) در ابعاد افقی و عمودی قرار می گیرند.
در حالی که ماتریس چهارخانه ای این نمرات در یک طیف دو بخش قوی (5/2 الی4) و ضعیف (1الی5/2) تعیین می شود.
تجزیه و تحلیل داخلی و خارجی
ماتریس نه خانه ای داخلی و خارجی:
تجزیه و تحلیل داخلی و خارجی
در ماتریس نه خانه ای موقعیت سازمان یا کسب و کار از حیث نمرات عوامل خارجی و داخلی:
اگر در یکی از خانه های II، IIIو IV باشد، اتخاذ استراتژی رشد و توسعه برای آن توصیه می شود.
اگر در یکی از خانه های V،I یا IXقرارگیرد، استراتژی حفظ و نگهداری یا ثبات توصیه می شود.
اگر در یکی از خانه های VII،II یا IIX باشد، استراتژی کاهش، برداشت، واگذاری یا انحلال توصیه می گردد.
تجزیه و تحلیل داخلی و خارجی
همانگونه که ملاحظه می شود این ماتریس سه وضعیت اصلی را مشخص کرده و سه دسته استراتژی را پیشنهاد می کند.
اما با توجه به این که بر اساس چارچوب سوات چهار دسته استراتژی WT،WO،ST،SO برای سازمان معین می شود شایسته است این ماتریس هم به گونه ای ترسیم شود که نشان دهنده چهار خانه اصلی و متعاقب آن توصیه کننده چهار دسته استراتژی اصلی باشد.
چنانچه ابعاد افقی و عمودی ماتریس نه خانه ای را نصف کنیم می توانیم به ماتریس چهار خانه ای دست یابیم.
تجزیه و تحلیل داخلی و خارجی
ماتریس چهارخانه ای داخلی و خارجی:
تجزیه و تحلیل داخلی و خارجی
در ماتریس چهارخانه ای موقعیت سازمان یا کسب و کار از حیث نمرات عوامل خارجی و داخلی:
اگر در خانه I باشد، استراتژی محافظه کارانه (نگهداری، حمایت درونی)
اگر در خانهII باشد، استراتژی تهاجمی (رشد و توسعه)
اگر در خانهIII باشد، استراتژی تدافعی (برداشت، واگذاری، کاهش و انحلال)
و اگر اگر در خانه IV باشد، استراتژی رقابتی (نگهداری- حمایت بیرونی) توصیه می شود.
59
ماتریس SWOT
تجزیه و تحلیل سوات
در تجزیه و تحلیل سوات، عوامل خارجی و داخلی مورد بررسی قرار می گیرند، تا فرصتها، تهدیدها، قوت ها و ضعف های سازمان در آینده شناسایی شده و برای رویارویی بهتر با آنها استراتژی های مناسبی تدوین شوند.
برای انجام این تجزیه و تحلیل از ماتریس سوات استفاده می شود. این ماتریس که در نمودار زیر نشان داده شده است یکی از ابزارهای مهمی است که مدیران بدان وسیله اطلاعات مربوط به عوامل داخلی و خارجی را مقایسه می کنند و می توانند با استفاده از آن و با توجه به ماتریس استراتژی های اصلی، انواع استراتژیهای ممکن را ارایه کنند.
استراتژی های ممکن را می توان در دسته های wt، st،wo وso برشمرد.
مراحل ساخت ماتریس سوات
برای ساختن یک ماتریس سوات باید 8 مرحله را طی کرد:
1- فهرست فرصت های اولویت دار ماتریس ارزیابی عوامل خارجی تهیه شود.
2- فهرست قوت های اولویت دار ماتریس ارزیابی عوامل داخلی تهیه شود.
3- فهرست تهدید های اولویت دار ماتریس ارزیابی عوامل خارجی تهیه شود.
4- فهرست ضعف های اولویت دار ماتریس ارزیابی عوامل داخلی تهیه شود.
5- نقاط قوت داخلی و فرصتهای خارجی را با هم مقایسه کنید و استراتژی های ممکن متناسب را انتخاب می کنیم.
مراحل ساخت ماتریس سوات
6- نقاط ضعف داخلی را با فرصتهای موجود در خارج سازمان مقایسه کنید استراتژی های ممکن متناسب را انتخاب می کنیم..
7- نقاط قوت داخلی را با تهدایدات خارجی مقایسه کنید و استراتژی های ممکن متناسب را انتخاب می کنیم.
8- نقاط ضعف داخلی را با تهدایدات خارجی مقایسه کنید و استراتژی های ممکن متناسب را انتخاب می کنیم.
ماتریس
ارزیابی عوامل
خارجی (EFE)
ماتریس ارزیابی
عوامل داخلی
(IFE)
ماتریس سوات (SWOT)
استراتژی های SO
در قالب این استراتژیها، سازمان با استفاده از نقاط قوت داخلی می کوشد از فرصتهای خارجی بهره برداری کند.
همه مدیران ترجیح می دهند سازمان شان در موقعیتی قرار گیرد که بتواند با استفاده از نقاط قوت داخلی از رویدادها و روندهای خارجی بهره برداری کنند.
Opportunities
Strengths
SO
استراتژی های WO
هدف از این استراتژی ها این است که سازمان با بهره برداری از فرصت های موجود در محیط خارج بکوشد نقاط ضعف داخلی را بهبود بخشد.
گاهی در خارج از سازمان فرصتهای بسیار مناسبی وجود دارد، ولی سازمان به سبب داشتن ضعف داخلی نمیتواند از این فرصتها بهره برداری کند.
Opportunities
Weaknesses
WO
استراتژی های WT
سازمانهایی که این استراتژیها را به اجرا در می آورند، حالت تدافعی به خود می گیرند و هدف، کم کردن نقاط ضعف داخلی و پرهیز از تهدیدات ناشی از محیط خارجی است.
سازمانی که دارای نقاط ضعف داخلی می باشد و با تهدیدات بسیار زیادی در محیط خارج روبه رو می شود در موضعی مخاطره آمیز قرار خواهد گرفت.
Threats
Weaknesses
WT
در واقع سازمان می کوشد برای حفظ بقا از فعالیت های خود بکاهد (استراتژیهای کاهش یا واگذاری) در شرکتهای دیگر ادغام شود، اعلان ورشکستگی کند یا سرانجام منحل شود.
شرکت ها در اجرای این استراتژی می کوشند با استفاده از نقاط قوت خود اثرات ناشی از تهدیدات موجود در محیط را کاهش دهند یا آنها را از بین ببرند.
Threats
Strengths
استراتژی های ST
ST
استراتژی های چارچوب سوات
شناسایی استراتژی های ممکن
با عنایت به چهار دسته استراتژی احصا شده در ماتریس سوات (شامل استراتژی های WT،WO،ST،SO) و با توجه به منطقه قرار گرفتن سازمان یا کسب و کار در ماتریس داخلی و خارجی، آن دسته از استراتژهایی را جهت ارزیابی و انتخاب در ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی بر می گزینیم که مربوط به منطقه تعیین شده در ماتریس داخلی و خارجی باشند.
بدیهی است که بدین منظور ابتدا استراتژیهایی در نظر گرفته می شوند که با خانه مربوط به نقطه اصلی جایگاه سازمان در ماتریس داخلی و خارجی مطابقت داشته باشند، سپس مهمترین استراتژیها از خانه های مجاور (خانه های احتمالی مربوط به نقاط فرعی حاصل از لحاظ نمودن انحراف معیار نقطه اصلی) در نظر گرفته می شوند.
ماتریس SPACE
از این ماتریس برای ارزیابی موقعیت و اقدام استراتژیک استفاده می شود. محورهای ناتریس ارزیابی موقعیت و اقدام استراتژیک نشان دهنده دو بعد درونی و بیرونی صنعت می باشد.
قوت و توان مالی (FS) شامل نرخ بازگشت سرمایه، میزان سرمایه، میزان سرمایه در گردش، نسبتهای مالی، سهولت خروج از بازار، میزان ریسک پذیری تجارت و …
مزیت رقابتی (CA) شامل سهم بازار، کیفیت تولیدات، دوره عمر محصول، میزان وفاداری مشتریان، ظرفیت رقابتی، دانش فنی و میزان کنترل بر منابع و توزیع کنندگان
ثبات محیط (ES) شامل تغییرات تکنولوژیک، روند تغییر تقاضا، نرخ تورم، قیمت محصولات رقبا، موانع ورود به بازار، فشارهای رقابتی و ….
استحکام و توان صنعت (IS) شامل پتانسیل رشد و سود آوری، ثبات مالی، آگاهی تکنولوژیکی، سرمایه و منابع مورد استفاده و …
ماتریس SPACE
از بین عوامل یاد شده FS و CA از شاخص های اصلی داخلی و ES و IS از شاخص های خارجی می باشند.
پس از ارزیابی هریک از عوامل فوق آنها را به صورت کمی تبدیل و ارزش متوسط هر گروه را محاسبه می کنیم.
سپس مقادیر بدست آمده را به نمودار منتقل نموده و در نتیجه موقعیت استراتژیک شرکت مشخص می شود.
بر حسب موقعیت شرکت 4 استراتژی متصور است :
1- تهاجمی 2- رقابتی 3- محافظه کار 4- تدافعی
ماتریس SPACE
سپاس و تشکر از توجهتان
73