1
عنوان:
تجزیه و تحلیل تکنیکی (نموداری)
مقدمه
تجزیه و تحلیل تکنیکی (نموداری) یکی از روشهای سنتی انتخاب سهام عادی است و کاملاً متمایز از روش بنیادی است.
اگر چه روش تجزیه و تحلیل تکنیکی(نموداری) یک روش قدیمی است و به اواخر دهه 1800 میلادی بر می گردد ولی بکارگیری این روش برای گزینش سهام عادی همواره با بحث و جدل همراه بوده است. در نگاه اول به نظر میرسد روش تجزیه و تحلیل تکنیکی (نموداری) یک روش قابل قبول و متداولی باشد ولی در د دهه اخیر این روش با چالش هایی همراه بوده است.
تجزیه و تحلیل تکنیکی (نموداری) چیست؟
اگر بخواهیم تعریفی از روش تجزیه و تحلیل تکنیکی ارائه کنیم می توان گفت که این روش عبارت است از بکارگیری داده های خاصی از بازار به منظور تجزیه و تحلیل وضعیت کلی بازار سهام و سهام عادی بصورت جداگانه. اغلب به این روش روش تجزیه و تحلیل بازار یا تجزیه و تحلیل داخلی نیز گفته می شود برای اینکه در این روش از طریق ثبت داده های مربوط به سهام به بررسی عرضه و تقاضای سهام در کل بازار پرداخته می شود.
بر خلاف روش بنیادی که بر داده هایی از قبیل سود سهام، فروش، نرخ های رشد و یا قوانین و مقررات دولتی مبتنی است، روش تجزیه و تحلیل تکنیکی مبتنی بر داده های منتشر شده بازار است.
نکات زیر خلاصه ای از تجزیه و تحلیل تکنیکی را بیان می کند:
1- تجزیه و تحلیل تکنیکی مبتنی بر داده های منتشر شده بازار است.
2- تمرکز تجزیه و تحلیل تکنیکی بر استفاده از زمان و تاکید بر تغییرات احتمالی قیمت است.
3- تجزیه و تحلیل تکنیکی از طریق تجزیه و تحلیل تغییرات قیمت یک سهم و یا کل بازار بر عوامل داخلی بازار تاکید دارد. در مقابل، تجزیه و تحلیل بنیادی بر عوامل اقتصادی و سیاسی که نسبت به بازار عوامل خارجی محسوب می شوند تاکید دارد.
4- تجزیه تحلیل گران تکنیکی بیشتر علاقمند به تمرکز بر دوره زمانی کوتاه مدت هستند. تکنیک های مربوط به تجزیه و تحلیل تکنیکی به گونه ای طراحی شده اند که تغییرات احتمالی قیمت را در دوره زمانی نسبتاً کوتاه مدت نشان دهند. از طرف دیگر تجزیه و تحلیل گران بنیادی، علاقه ذاتی به برآوردها و تجزیه و تحلیل های بلندمدت دارند.
منطق تجزیه و تحلیل تکنیکی
منطق تجزیه و تحلیل تکنیکی را می توان به صورت زیر خلاصه کرد:
1- قیمت ها توسط نیروی عرضه و تقاضا تعیین می شود.
2- عوامل مختلفی از قبیل عوامل بنیادی و عوامل شناختی بازار بر میزان عرضه و تقاضا تاثیر می گذارند.
3- قیمت سهام همزمان با تغییر و تعدیل قیمت سهام به سطوح تعادل جدید، به روند جدید تغییر می یابد.
4- روندها و تغییرات می تواند از طریق مطالعه تغییرات قیمتی و حجم معامله در طول زمان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و مشخص شود.
استفاده از روش تجزیه و تحلیل تکنیکی به منظور انتخاب سهام عادی
تئوری داو
تئوری «داو»، تکنیکی برای تعیین روندهای بلندمدت در کل بازر سهام است. قدیمی ترین و شناخته شده ترین تئوری تجزیه و تحلیل تکنیکی، تئوری داو است که در اواخر دهه 1800میلادی توسط ویرایشگر مجله وال استریت، یعنی چارلز اچ. داو ارائه شد. اگر چه «داو» این تئوری را به منظور توضیح و بیان تغییرات گذشته قیمت ارائه کرد ولی ویلیام همیلتون این تئوری را به منظور پیش بینی تغییرات بازار توسعه داد. اساس و پایه تئوری داو وجود سه نوع تغییر قیمتی است:
1- روند اولیه: تغییرات وسیع بازار که چندین سال ادامه می یابد.
2- روند ثانویه (میانی): که با روند اولیه اتفاق می افتد و نشان دهنده فواصلی است که چندین هفته یا ماه طول می کشد.
روند روزانه: که به صورت تصادفی در حواشی تغییرات اولیه و ثانویه اتفاق می افتد.
اساس مفهوم تئوری «داو»
خط بالا- پایین (افت و خیز بازار)
خط (بالا- پایین) تفاوت میان تعداد سهامی که قیمت آنها افزایش یافته و تعداد سهامی که قیمت آنها کاهش یافته است را اندازه گیری می کند. با تفریق تعداد سهامی که قیمت آنها کاهش یافته است از تعداد سهامی که قیمت آنها افزایش یافته است می توان تغییر قیمت بازار را پیش بینی کرد (این تغییر می تواند مثبت یا منفی باشد). غالباً به روش خط بالا- پایین، روش افت و خیز بازار نیز گفته می شود و به معنای بررسی یا تجزیه و تحلیل تعداد سهامی است که در بازار معامله شده و در تغییرات کنونی بازار نقش داشته اند می باشد. این روش از طریق ترسیم تمامی مقادیر مربوط به افزایش یا کاهش قیمت ها در طول زمان صورت می گیرد و خط حاصله می تواند بر اساس ارقام روزانه یا هفتگی باشد.
خط بالا- پایین با توجه به میانگین سهام مقایسه می شود. چنانچه، هم نتیجه حاصل از روش خط بالا- پایین و هم میانگین، افزایش (کاهش) یابند از نظر تکنیکی گفته می شود که بازار پررونق (ضعیف) است. اگر شاخص خط بالا- پایین افزایش یابد در حالی که میانگین سهام کاهش یابد در این حالت انتظار می رود روند میانگین سهام بر عکس شده و شروع با افزایش نماید. این حالت بازار پررونق را نشان می دهد. اما اگر میانگین سهام افزایش یابد در حالی که شاخص خط بالا- پایین کاهش یابد نشان دهنده ضعف بازار می باشد. در این حالت انتظار می رود روند میانگین سهام برعکس شده و شروع به کاهش نماید.
میانگین متحرک
میانگین متحرک قیمت ها تکنیک متداولی برای تجزیه و تحلیل کل بازار و سهام بصورت جداگانه و منفرد است و به منظور تعیین جهت و میزان تغییرات مورد استفاده قرار می گیرد. به عبارت دیگرمیانگین متحرک عبارت است از میانگین قیمت های یک یا چند سهم که بر اساس تعداد معینی از قیمت های روزانه هفتگی و ماهانه محاسبه می شود. در پایان هر دوره با افزودن قیمت آن دوره و حذف اولین قیمت، میانگین قیمت ها مجدداً محاسبه می شوند. متداولترین دورهای میانگین برای تعیین روند کلی میانگین متحرک 200 روزه (یا میانگین متحرک 30هفته) است. خط میانگین متحرکی که به دست می آید نشان دهنده روند اصلی قیمت های سهام است.
افت و خیزهای جدید
برخی از اطلاعات نشانگر این است که بورس ها با افت و خیزهایی در طول 52 هفته مواجه می شوند. بنابراین تجزیه و تحلیل گران تکنیکی زمانی بازار را پررونق تلقی می کنند که تعداد زیادی از سهام ها در طول 52 هفته با افزایش قیمت مواجه باشند. از طرف دیگر چنانچه اکثر سهام ها وضعیت خوبی نداشته باشند آن بازار را راکد تلقی می کنند.
حجم معامله
حجم معامله بخش قابل قبول و پذیرفته شده ای در تجزیه و تحلیل تکنیکی است، طوری که با در نظر گرفتن اینکه شرایط یکسان باشند حجم بالای معامله سهام در بورس ها نشان دهنده رونق بازار است. همچنین حجم بالای معامله به همراه افزایش قیمت نیز نشان دهنده رونق بازار است.
نقدینگی صندوق های مشترک سرمایه گذاری
صندوق های مشترک سرمایه گذاری موسسات سرمایه گذاری هستند که پرتفویی از اوراق بهادار را مدیریت می کنند.
بعنوان یکی از روش های تجزیه و تحلیل تکنیکی در خصوص میزان نقدینگی صندوق مشترک سرمایه گذاری می توان گفت که هر چه درصد نقدینگی در این صندوق ها بیشتر باشد بازار از رونق بیشتر برخوردار است. همین طور سطح پایین نقدینگی در این صندوق ها نشان می دهد که وجوه نقد پائینی در این صندوق ها برای خرید وجود دارد و علامتی برای یک بازار راکد است.
نسبت فروش استقراضی
نسبت فروش استقراضی عبارت است از نسبت سهام فروخته شده بصورت استقراضی به میانگین حجم معامله شده روزانه. نسبت فروش استقراضی بصورت زیر نشان داده می شود:
معمولاً این نسبت معیاری برای انتظارات سرمایه گذار است.
معمولاً وقتی سرمایه گذاران انتظار داشته باشند که قیمت ها کاهش یابد اقدام به فروش استقراضی می کنند. بنابراین نسبت فروش استقراضی عدد بالاتری را نشان می دهد. چنانچه نسبت فرش استقراضی برای یک سهام خاص بالا باشد این شاخص نشان دهنده این است که قیمت آن سهام کاهش خواهد یافت. با این حال بسیاری از تجزیه و تحلیل گران تکنیکی این نسبت را به روش برعکس تفسیر می کنند. در این تفسیر معکوس، نسبت فروش استقراضی بالا نشان دهنده بازار پررونق است برای اینکه تعداد سهامی که در حجم بالایی فروش استقراضی می شود بیانگر تعداد سهام زیادی است که باید خرید مجدد شود. در نتیجه کسی که فروش استقراضی انجام می دهد باید بدون در نظر گرفتن اینکه انتظارات او صحیح باشد یا نه، باید آن را مجدداً خریداری نماید. هر چه نسبت فروش استقراضی بیشتر باشد تقاضای بالقوه نیز بیشتر خواهد بود. بنابراین افزایش در این نسبت بیانگر این است که تقاضا برای سهامی که فروش استقراضی می شود نیز بیشتر خواهد بود.
نظریه مخالف
برخی از شاخص ها بر مبنای نظریه مخالف هستند. این مفهوم سرمایه گذارانی را شامل می شود که تصمیم می گیرند درست عکس جهت آنچه را که سایر سرمایه گذارها انجام می دهند، انجام دهند. یعنی زمانی اقدام به خرید نمایند که قیمت های بازار رو به کاهش می رود و زمانی اقدام به فروش کنند که بازار سیر صعودی می پیماید.
شاخص های عمده و مهم نظریه مخالف
تئوری معاملات خرد
نقدینگی صندوق های مشترک سرمایه گذاری
نسبت اختیار خرید و فروش سهام
تئوری معاملات خرد
طبق تئوری معاملات خرد معمولاً مردم عادی از خریدارن و فروشندگان خرد سهام هستند. این تئوری بر این نظر است که باید در جهت خلاف این گروه حرکت کرد. طرفداران این تئوری توصیه می کنند که اگر حجم معاملات خرد رو به افزایش است، سهام را باید فروخت و اگر آن روند رو به کاهش نمود باید سهام بیشتری خرید.
نقدینگی صندوق های مشترک سرمایه گذاری
روش نقدینگی صندوق های مشترک سرمایه گذاری نیز یکی دیگر از شاخص هایی است که مورد استفاده طرفداران نظریه مخالف قرار می گیرد. طبق این روش صندوق های مشترک سرمایه گذاری نیز به روشی مشابه طرفداران نظریه مخالف عمل می کنند به این صورت که آنها نیز مخالف جهت بازار عمل می کنند. بنابراین، وقتی که نقدینگی صندوق های مشترک سرمایه گذاری پایین است طرفداران نظریه مخالف معتقدند که بازار در اوج (پررونق) بوده و یا نزدیک به آن است. برعکس، وقتی که میزان نقدینگی صندوق های مشترک، بالا است طرفداران نظریه مخالف رکود را پیش بینی می کنند. به نظر طرفداران نظریه مخالف، این حالت زمان مناسبی برای خرید است چرا که بازار به حداقل نقطه خود رسیده و یا نزدیک به آن است.
نسبت اختیار خرید و فروش سهام
برخی از تجزیه و تحلیل گران تکنیکی معتقدند که افرادی که در بازار اختیار معامله فعالیت می کنند اغلب ضرر می کنند. افراد ریسک پذیر زمانی که انتظار دارند قیمت سهام افزایش یابد اقدام به خرید اختیار خرید سهام می کنند و وقتی انتظار دارند قیمت ها کاهش یابد اقدام به خرید اختیار فروش سهام می نمایند. از آنجا که این افراد بیشتر خوش بین هستند تا بدبین، بنابراین نسبت اختیار خرید و فورش سهام معمولاً بین 0/50 تا 0/60 است. این نسبت نشان می دهد که در مقابل خرید هر 10 برگ اختیار خرید سهام، فقط 5 تا 6 برگ اختیار فروش سهام خریداری شده است. وقتی این نسبت به 0/70 افزایش یابد نشان دهنده بدبینی افراد ریسک پذیر به برگ اختیار معامله است، اما برای تجزیه و تحلیل گران تکنیکی این نشانه خرید است. نسبت 0/40 یک علامت فروش است برای اینکه افراد ریسک پذیر نسبت به این چنین نسبتی خوش بین هستند. نسبت 0/60 یک شاخص نرمال است.
تجزیه و تحلیل سهام خاص ( به صورت سهام منفرد)
شاخص ها و روش هایی که در این خصوص تجزیه و تحلیل گران تکنیکی به کار می گیرند عبارت اند از:
شاخص های تکنیکی
نمودارهای الگوهای قیمتی
توان نسبی
شاخص های تکنیکی
بسیاری از شاخص های تکنیکی را می توان برای تجزیه و تحلیل سهام خاص نیز بصورت فردی بکار گرفت. برای مثال میانگین متحرک هم برای تجزیه و تحلیل کل بازار و هم برای تجزیه و تحلیل سهام خاصی مورد استفاده قرار میگیرد.
نمودارهای الگوهای قیمتی
به تصویر کشیدن نمودارهای الگوهای قیمتی یکی از روشهای تجزیه و تحلیل تکنیکی است. طرفداران این روش ها معتقدند که قیمت سهام روندی را طی می کند. این روند که با تغییرات قیمت نیز همراه است الگوهایی را شکل می دهد که می توان آنها را شناسایی کرده و طبقه بندی نمود. طرفداران تجزیه و تحلیل تکنیکی امیدوارند که با ارزیابی نیروهای عرضه و تقاضا بتوانند جهت احتمالی تغییرات آتی را پیش بینی نمایند.
نمودارهای میله ای معمولاً متداولترین نمودار در تجزیه و تحلیل تکنیکی است که علاوه بر وضوح از سادگی نیز برخوردار است. در نمودار میله ای، قیمت در محور عمودی و زمان در محور افقی رسم می شود. در این نمودار، تغییرات قیمتی روزانه را توسط میله های عمودی نشان می دهند که قسمت بالای (پایین) آن نشان دهنده بالاترین (پایین ترین) قیمت روز است. معمولاً قسمت پایین این نمودار حجم معاملات صورت گرفته هر روز را نشان می دهد. این مزیت نمودار میله ای باعث میشود که بطور همزمان فعالیتهای قیتی و حجم معاملات را در یک نمودار مشاهده کرد. از این نمودار می توان برای فواصل زمانی مختلف مانند روزانه، هفتگی، ماهانه و یا هر فاصله زمانی دیگر استفاده کرد.
توان نسبی
یکی از روش هایی که برای پیش بینی قیمت سهام خاص یا صنعت معین مورد استفاده قرار می گیرد تجزیه و تحلیل توان نسبی است. توان نسبی برای سهام خاص عبارت است از نسبت قیمت سهام به شاخص بازار، یا شاخص یک صنعت و یا میانگین قیمت خود سهام در طول دوره های قبل.
توان نسبی سهام در طول زمان می تواند برای پیش بینی تغییرات قیمت آتی مورد استفاده قرار گیرد. از آنجا که فرض می شود روندها برای چند دوره زمانی ادامه یابد، بنابراین افزایش نسبت نشان دهنده توان نسبی است. به عبارت دیگر، این نسبت، سهامی را نشان می دهد که در بازار از توانمندی برخوردار بوده و این روند را ادامه خواهد داد.
برخی استنتاجات در خصوص تجزیه و تحلیل تکنیکی
تجزیه و تحلیل های تکنیکی معمولاً به کسانی نسبت داده می شود که به خاطر سهولت فهم این مطلب که روند قیمت های سهام در طول زمان قابل تکرار بوده و یا شاخص های خاصی با تغییرات آتی قیمت بازار ارتباط دارند دست به مطالعاتی در حیطه سرمایه گذاری ها زدند. اغلب مردم با توجه و نگاه اولیه به نمودارها، فوراً می توانند الگوهای تغییر قیمتی و روند آن را مشاهده کنند و فهم آن برای هر کسی آسان است.
محققین دانشگاهی معمولاً نسبت به تجزیه و تحلیل تکنیکی با شک و تردید عمل می کنند. یکی از دلایل این قضیه این است که روش های مربوط به تجزیه و تحلیل تکنیکی نتوانسته اند ارزش و استحکام خود را ثابت نمایند.
علاوه بر دلایل فوق، دلایل و مشکلات دیگری نیز در خصوص تجزیه و تحلیل تکنیکی وجود دارد:
اولاً اینکه تفسیرهای چندگانه ای از روش های تجزیه و تحلیل و الگوهای نموداری صورت می گیرد. بعلاوه، آزمون تمامی روش های تجزیه و تحلیل های تکنیکی و تغییرات و تفاسیر آنها غیر ممکن است. در واقع روش های تجزیه و تحلیل تکنیکی تقریباً مورد آزمون قرار نمی گیرند.
دومین عاملی که بیانگر مشکلات در استفاده از روش تجزیه و تحلیل تکنیکی است، این است که بسیاری از تجزیه و تحلیل گران این روش نیز می دانند که تجزیه و تحلیل تکنیکی روش کاملی نیست و نمی تواند تمامی مسائل سرمایه گذاری را حل نماید و مشخص نماید که چه سهامی را در چه زمانی باید خریداری نمود. این تجزیه و تحلیل گران به روش های تجزیه و تحلیل تکنیکی بعنوان روش های تکمیلی در کنار سایر روش ها توجه دارند. با این حال روش های تجزیه و تحلیل تکنیکی در میان بسیاری از سرمایه گذاران متداول است.