عنوان:
ویژگیهای اساسی گروهها
ویژگیهای اساسی گروهها
وجود گروهها جنبه اجتناب ناپذیر زندگی امروزی است. سازمانهای مولد با وجود گروههای کاری می توانند به حیات خود تداوم بخشند، ولی تلاشهای گروهی می تواند ابعاد وجودی مثبت یا منفی را در افراد بروز و ظهور دهد. از این رو مدیران امروزی نیاز دارند شناخت خوبی از گروهها و فراگردهای گروهی داشته باشند تا هم از گرفتارشدن در دام آنها اجتناب ورزند و هم بتوانند استعداد وسیع آنها را بکار گیرند.
تعریف گروه
مجموعه ای از دو یا چند نفر که به طور مرتب با هم برای کسب یک یا چند هدف مشترک کار می کنند را گروه می نامند. در یک گروه واقعی، اعضای آن خود را در کسب هدفهای مشترک وابسته به یکدیگر می دانند و به طور مرتب با یکدیگر برای پیگیری آن هدفها در طول مدت زمان معین تعامل برقرار میکنند.
شاخصهای چهارگانه جامعه شناختی گروه
1. دو یا چند نفر که به طور آزاد با هم تعامل دارند؛
2. هنجارهای جمعی؛
3. هدفهای جمعی؛
4. هویت مشترک.
گروهها و سازمان
گروهها هم برای سازمانها و هم اعضای خود مفیدند. به کمک گروهها می توان کارهای مهم را انجام داد و نیروی کار با کیفیت عالی را حفظ و نگهداری کرد. مدیران پیشرو، راههایی برای استفاده از گروهها می یابند به گونه ای که هم برای اعضای خود و هم سازمان مفید باشند. محیط های کاری جدید، از گروهها به طریق مولد و خلاق استفاده می کند.
چرا مدیران باید گروهها را جدی بگیرند؟
1. گروهها برای افراد مفیدند و منابع حل مساله را برای فرد و سازمان افزایش میدهند.
2. گروهها می توانند به پرورش خلاقیت و نوآوری کمک کنند.
3. گروهها گاهی تصمیمهای بهتری از افراد می گیرند.
4. گروهها می توانند به گرفتن تعهد موردنیاز برای اجرای تصمیم کمک کنند.
5. گروهها می توانند بر اعضای خود کنترل داشته باشند و افراد خود را تادیب کنند.
6. گروهها می توانند به جبران آثار منفی افزایش اندازه سازمان کمک کنند.
7.گروهها هم در داخل سازمانها و هم خارج از آنها پدیده های طبیعی هستند.
گروهها و عملکرد کاری
گروهها استعداد هم نیروزایی را فراهم می آورند. هم نیروزایی عبارت از ایجاد کلی که بزرگتر از جمع اجزای تشکیل دهنده آن است. هنگامی که هم نیروزایی رخ می دهد، گروهها بیش از جمع تواناییهای تک تک اعضای خود کار انجام می دهند.
مزایای کار گروهی نسبت به کار فردی
1. هنگامی که از حضور کارشناس نامطمئن هستیم به نظر می رسد قضاوت گروهی بهتر از قضاوت شخصی افراد متوسط باشد.
2. هنگامی که حل مساله از طریق تقسیم کار و تبادل اطلاعات ممکن میباشد گروهها نوعاً موفقتر از افراد عمل می کنند.
3. گروهها به دلیل تمایلشان به گرفتن تصمیمهای مخاطره آمیز می توانند خلاقتر و نوآورتر از افراد در انجام کارهایشان باشند.
گروهها و نیازهای فردی
شاید مهمترین کار کرد گروهها، توانشان در ارضای نیازهای اعضای خود باشد. گروهها زمینه تعاملهای اجتماعی و شکوفایی روابط متقابل شخصی را فراهم می آورند. گروه می تواند امنیت فردی را در شکل کمک مستقیم در کار یا توصیه فنی یا فراهم آوردن حمایت احساسی در زمان بحران یا فشار کار فراهم آورد. گروهها همچنین به اعضای خود هویت بخشیده و فرصتهایی را برای بروز استعدادهای خود در کمک به فعالیتهای گروهی ایجاد می کنند.
انواع گروهها
گروههای رسمی
گروههای غیر رسمی
گروه رسمی
اگر گروهی به کمک مدیری برای کمک به سازمان برای تحقق هدفهایش تشکیل شد در آن صورت گروه رسمی خوانده می شود. گروههای رسمی نوعاً عناوینی مانند گروه کار، تیم، کمیته، حلقه کیفیت یا گروه ضربت را به خود می گیرند.
گروه غیرسمی
گروه غیررسمی هنگامی به وجود می آید که هدف از دور هم جمع شدن افراد، دوستی باشد. گروه غیر رسمی همان طور که از اسمشان پیداشت به طور غیررسمی شکل گرفته و به طور رسمی به عنوان بخشهایی از سازمان در نظر گرفته نشده اند. بیشتر گروههای رسمی، شامل یک یا چند گروه غیررسمی میشوند که در درون گروه رسمی پدیدار می شوند.
نمونه گروههای غیر رسمی در ساختار رسمی سازمان
فراگرد شکل گیری گروه انسانی یا سیستم اجتماعی
در هر سیستم اجتماعی سه عنصر هست:
1. فعالیتها: کارهایی که افراد انجام می دهند؛
2. تعاملها: کنش و واکنشهای کلامی و غیرکلامی که میان افراد در حین کار رخ می دهد؛
3. عواطف و نگرشها: حاصل قضاوتهایی است که میان افراد و در درون گروها شکل می گیرد.
وابستگی طرفینی فعالیتها، تعاملها و عواطف
فعالیتها
عواطف و نگرشها
تعاملها
گروههای دارای سازگاری روانی
یکی از صاحبنظران در بیان جنبه های مثبت گروههای غیررسمی گامی فراتر نهاده است. وی گروههای روانشناختی را گروههای می نامد که اعضای آن چهار شاخص ذیل را دارند:
1. تعامل حقیقی با یکدیگر دارند.
2. خود را بخشی از یک گروه می دانند.
3. حس مشترکی از هدف و مقصد گروهی دارند.
4. به طور روانشناختی از وجود یکدیگر آگاهی دارند.
انواع گروههای رسمی و غیررسمی
گروه گرداننده (گروه کارکردی): گروهی است مرکب از سرپرست و کارکنانی که به او گزارش می دهند. عضویت در گروه گرداننده به وسیله نمودار سازمانی مشخص می شود.
گروه کار: مرکب از افرادی است که با هم بر روی یک کار مشترک فعالیت می کنند. آنان به وسیله کاری که انجام می دهند شکل یافته اند.
گروه پروژه: برای انجام یک پروژه خاص ایجاد می شوند و چرخه حیات گروه پروژه به طور معمول بر چرخه حیات پروژه منطبق است.
شوراها(کمیته ها): به طور معمول خارج از ساختار گروهی گروه گرداننده، برای حل مسائلی که به وقوع می پیوندد ایجاد می شوند و چرخه حیات یک شورا می تواند نسبتاً بلندمدت یا کوتاه مدت باشد.
گروه دوستی: مرکب از اشخاصی است که کشش طبیعی نسبت به یکدیگر دارند. آنان ممکن است تمایل به کارکردن با یکدیگر داشته باشند، با هم نشست و برخاست کنند، ساعات استراحت را با هم باشند و حتی خارج از محیط کار نیز کارهایی را به طور مشترک با هم انجام دهند.
گروه ذینفع: مرکب از اشخاصی است که منافع مشترکی دارند؛ این منافع می تواند مربوط به کار باشد یا شامل منافع غیر کاری.
گروه مرجع: به گروهی گفته می شود که فرد خود را به منظور شکل دهی نظریات، تصمیم گیری یا چگونگی عمل، با آن گروه ارزیابی و تعیین هویت می کند.
اثربخشی گروه
گروه اثربخش، گروهی است که سطوح عالی عملکرد کاری و حفظ و نگهداری نیروی انسانی را طی زمان کسب کند. یک گروه اثربخش، از جنبه عملکرد کاری به هدفهای عملکردی خود در کوتاهترین زمان ممکن دست می یابد و نتایج کاری عالی ارائه میدهد. در بعد حفظ و نگهداری منابع انسانی، گروه اثربخش آن است که اعضای آن به اندازه کافی از کارهای خود و روابط میان فردی رضایت داشته باشند و در نتیجه به طور مستمر با یکدیگر خوب کار کنند.
گروه کار به عنوان یک سیستم باز
ماهیت کار گروهی
1. عجین شدن فرد با کار: هنگامی که اعضای گروه به شدت خود را با کارهای گروهی تعیین هویت می کنند گفته می شود آنان با کار خود عجین شده اند.
2. توافق بر غایتها: توان اعضای گروه بر انجام دادن کار و شاخصهایی که برای تعریف موفقیت به کار می رود توافق بر غایتها گویند.
3. توافق بر وسیله دستیابی به هدف: توافق اعضای گروه بر چگونگی انجام کار را توافق بر وسیله گویند.
ترکیب جمعیت شناختی و روانشناختی گروه
1. سازگاری میان فردی: توصیف کننده چگونگی نزدیک شدن افراد به یکدیگر بر اساس نیاز به ابراز وجود، شناسایی، نیاز کنترل و نیاز عاطفی است.
2. همانندی اعضای گروه: گروههایی که اعضای آن زمینه ها، علایق، ارزشها و نگرشهای مشابه دارند همانند و گروههایی که اعضای آن در این ابعاد متنوعتر هستند ناهمانند نام دارند.
3. رعایت شان اعضای گروه: وجهه و اعتبار شخص بیانگر رتبه نسبی، ارزش و جایگاه فرد از حیث تشخص و احترام در درون گروه است.
نیازهای که موجب دوست شدن افراد با یکدیگر می شود
1. نیاز به مهم جلوه کردن: یعنی میل به رجحان داشتن، مطرح بودن و متشخص به شمار آمدن از دید دیگران.
2. نیاز به کنترل: یعنی تمایل به اعمال کنترل و تحت کنترل دیگران نبودن یا تمایل به سازگاری و تسلیم بودن.
3. نیاز به عطوفت: یعنی نیاز به دوست بودن و روابط احساسی نزدیک با دیگران داشتن.
با تشکر از توجه شما