چرا فرهنگ وهنر در دور ه ی صفویه شکوفا شد؟
درس 12
تشکیل حکومت صفویه
در اوایل قرن دهم هجری، اوضاع سیاسی و اجتماعی ایران نابسامان بود.
حکومت قدرتمندی در کشور وجود نداشت
در چنین اوضاع آشفته ای شاه اسماعیل صفوی سلسله ی صفویه را تاسیس کرد.
مشهو رترین پادشاه صفوی شاه عباّس اوّل است که اصفهان را به پایتختی انتخاب کرد.
صفویان، مذهب شیعه را مذهب رسمی کشور اعلام کردند.
آنها از عالمان دینی و مراسم مذهبی حمایت می کردند و به ساختن مساجد علاقه مند بودند.
عصر صفویه، عصر شکوفایی دانش و معماری هنر در ایران است.
گسترش هنر و معماری در دور ه ی صفویه
حکومت قدرتمند و یکپارچه
صفویان توانستند مخالفان خود را در داخل کشور سرکوب کنند.
آنها با دشمنان قدرتمند خود مانند عثمانی ها در غرب وازبکان در شرق نیز جنگیدند و پیروز ی هایی به دست آوردند.
بدین ترتیب آنها حکومتی قدرتمند و یکپارچه به وجود آوردند.
رونق تجارت
در دور ه ی صفویه، تجارت و داد و ستد رونق زیادی پیدا کرد.
کالاهای صادراتی مهمّ ایران در آن زمان، ابریشم وپارچه های زربفت و سنگهای قیمتی و خشکبار بود که هم از راه خشکی با کاروانها و هم از راه دریا با کشتی به کشورهای دیگر فرستاده می شد.
از این تجارت، ثروت و درآمد خوبی به دست می آمد.
برقراری امنیت در را ه ها و شهرها
حکومت صفویه، به ساختن راه ها و کاروانسراها اهمّیت زیادی می داد. کاروانسراها محلّ استراحت و تامین آذوقه ی مسافران و چهارپایانی بود که راه های طولانی رااز شهری به شهری دیگر طی می کردند.
صفویان امنیت را درراه ها وشهرها برقرارکردند وهمین امنیت باعث می شد کاروا نها با آسودگی سفر کنند.
حمایت از هنرمندان
حاکمان صفوی به ویژه شاه عباّس از هنرمندان و صنعتگران و دانشمندان حمایت می کردند.
آنها برای ساختن بناهای باشکوه، پول زیادی خرج می کردند.
شاهان صفوی مانند سایر شاهان ثروتمند بودند. آنها زمین های زیادی را در کشور به ملک شخصی خود درآورده بودند.
درآمد حکومت و مخارج شاه و درباریان از راه مالیات هایی که از ولایات می گرفتند، تامین می شد.
کشاورزان، بازرگانان وصنعتگران و هم همه ی مردم مجبور بودند بخشی از درآمد خود را به ماموران حکومت بدهند.
اصفهان در سفرنامه ها
در گذشته های دور، سفراز سرزمینی به سرزمین دیگر بسیار دشوار بود؛ چرا؟ امّا در آن زمان گاهی افرادی پیدا می شدند که برای آشنایی با شهرهای دیگر و مردمان آنها یا به قصد زیارت یا تحصیل علوم دینی با هم همه ی رنج مشقّت، سفرمی کردند و سفر آنها گاهی روزها، ماهها یا سالها طول می کشید.
گاهی نیز بعضی حکومت ها، افرادی را به سفرهای دور و دراز به کشورهای دیگر روانه می کردند تا اطلّاعاتی ازآن کشورها به دست بیاورند؛ چرا؟
بسیاری ازاین جهانگردان، دیده ها و شنیده ها و خاطرات خودرا از سفرهایشان می نوشتند وگاهی با نقّاشی نیز تصویر می کردند. به این نوشته ها سفرنامه می گویند.
تصویری از میدان امام (نقش جهان) توسّط یک باستان شناس اروپایی حدود 140 سال پیش
در دوره های مختلف تاریخی، جهانگردان زیادی ازاصفهان دیدن کرده، و در سفرنامه های خود درباره ی این شهر مطالبی نوشته اند.