آموزش کتاب مطالعات اجتماعی پایه چهارم ابتدایی
درس دوازدهم : سفری به تخت جمشید (1)
آن شب خانواده ی آقای امیری و مهمان هایشان همه در ایوان خانه دور هم نشسته بودند و درباره ی آنچه دیده بودند، گفت وگو می کردند. آقای امیری گفت: فردا شب مهمان های دیگری هم داریم. می دانید که پویا، پسرخاله ی محسن، دانشجوی رشته ی تاریخ است. او دوستی هلندی به نام توماس دارد که به ایران آمده و مثل همه ی خارجی ها مشتاق است از آثار باستانی کشور ما دیدن کند. آنها فردا از جاهای دیدنی همدان بازدید می کنند و شب برای استراحت به خانه ی ما می آیند.
عصر آن روز مهمانان جدید آمدند و همه دور هم جمع شدند. پویا گفت: ما فردا به شیراز می رویم، می خواهیم تخت جمشید را ببینیم. علیرضا و محسن گفتند: کاش ما هم می توانستیم با شما بیاییم. آقای امیری رو به برادرش کرد و گفت: خوب است بچّه ها با آنها بروند؛ البتّه اگر شما و مادر علیرضا اجازه بدهید. پدر علیرضا گفت: از نظر ما اشکالی ندارد. پویا گفت: از اینکه می بینم بچّه ها به دانستن تاریخ کشورمان علاقه دارند، خوشحالم. مادر علیرضا گفت: فقط خواهش می کنم با احتیاط رانندگی کنید و همه کمربند ایمنی ببندید.
پاسارگاد در حدود ١٣٠ کیلومتری شیراز قرار دارد. وقتی اتومبیل به پاسارگاد رسید، همه پیاده شدند. پویا به اطراف نگاهی کرد و گفت: ببینید، آرامگاه کوروش در اینجا قرار دارد. در این مکان آثار تاریخی دیگری هم هست.
پاسارگاد
مقبره ی کوروش – پاسارگاد
علیرضا پرسید: کوروش که بود؟
پویا جواب داد: کوروش مردی از قوم پارس بود او پس از جنگ های فراوان با مادها آنها را شکست داد و حکومت قدرتمند هخامنشیان را به وجود آورد.
کوروش پادشاهی خردمند و باهوش بود. او با مردم سرزمین هایی که فتح می کرد با احترام و مهربانی رفتار می کرد.
آنها بعدازظهر آن روز به تخت جمشید رفتند. توماس در حالی که با تعجّب به ستون های عظیم نگاه می کرد، پرسید: چگونه در 2500 سال پیش، چنین بنای عظیمی ساخته شده است؟
تخت جمشید
پویا به زبان انگلیسی برای توماس توضیح می داد و بعد سخنانش را برای بچّه ها به فارسی ترجمه می کرد.
او در بخشی از توضیحاتش گفت: در این مکان کاخ های وسیعی قرار داشته است که باقی مانده ی تالارهای پذیرایی آنها را هنوز هم می توانید ببینید. خوب است بدانید که پلّکان اصلی تخت جمشید در هر طرف 111 پلّه دارد.
این بنا به فرمان داریوش اوّل ساخته شد و ساختن آن سال ها طول کشید. در ساختن این بنا صدها نفر از اقوام و ملیت های مختلف، که در قلمرو هخامنشیان زندگی می کردند، شرکت داشتند. آنها برای این کار دستمزد می گرفتند. البتّه معماری اصلی تخت جمشید را اقوام پارسی انجام داده اند.
ستون های سنگی تخت جمشید بیش از ده متر ارتفاع دارند و از شگفتی های معماری جهان هستند.
کارگران سنگ ها را از کوه های دور و نزدیک می بریدند و با گاری به این محل می آوردند.
بعد هم آنها را با قرقره و طناب بالا می کشیدند. آنها سنگ ها را تراشیده و نقش های زیبایی روی آن کنده اند.
تخت جمشید محلّ برگزاری جشن های هخامنشیان، به خصوص جشن نوروز، بوده است.
محسن گفت: پس داریوش از شاهان مهمّ هخامنشی بوده است.
پویا پاسخ داد: بله، در زمان او ایران وسعت زیادی پیدا کرد. اداره ی این کشور پهناور کار ساده ای نبود. برای همین، داریوش دستور داد آن را به بخش هایی تقسیم کنند. بعد هم برای هر بخش یک شهربان انتخاب کرد.
علیرضا گفت: مثل امروز که کشور ما به چندین استان تقسیم شده است؟ پویا ادامه داد: بله، دقیقاً. یکی دیگر از کارهای مهمّ داریوش، ساختن راه ها بود.
به دستور او در سرزمین پهناور ایران راه های زیادی ساختند. راه ها مهم ترین وسیله ی ارتباط میان شهرها و روستاها و پایتخت بودند.
مهم ترین و طولانی ترین این راه ها راه شاهی نام داشت. علاوه بر اینها، در کنار جادّه های اصلی محل هایی به نام چاپارخانه ساخته شدند.
در چاپارخانه ها همیشه اسب های تازه نفس آماده ی حرکت بودند. پیک ها (نامه رسان ها) در آنجا اسب خود را عوض می کردند و سوار بر اسب های تازه نفس، نامه ها را به دورترین نقاط کشور می رساندند.
از دیگر کارهای مهمّ داریوش این بود که دستور داد سکّه هایی از طلا بسازند. او همچنین یک سپاه ده هزارنفری از سربازان ورزیده، که همیشه آماده ی جنگ بودند، تشکیل داد.
ظرف طلایی هخامنشی
سکّه ی هخامنشی
کاخ داریوش
1-کوروش که بود؟وبامردم سرزمین ها فتح شده چگونه رفتارمی کرد؟
کوروش مردی خردمند وبا هوش ازقوم پارس بود او پس ازجنگ های فراوان؛ مادها را شکست داد وحکومت قدرتمندهخامنشیان را بنیان گذاشت.اوبامردم سرزمین هایی که فتح می کرد با احترام ومهربانی رفتارمی کرد.
2-آرامگاه کدام پادشاه ایران درپاسارگاد قراردارد؟
کوروش
3-پاسارگاد درنزدیکی کدام یک ازشهرهای ایران قراردارد؟
در 130 کیلومتری شهرشیراز
4-بنای تخت جمشید چندهزارسال پیش ساخته شده است؟
2500 سال پیش
5-تخت جمشید درهرکدام ازطرفین خود چند پله دارد؟
111 پله
6- تخت جمشید به فرمان چه کسی ساخته شد؟
به فرمان داریوش اول
7-تخت جمشید چگونه ساخته شد؟
*معماری اصلی تخت جشید را اقوام پارسی انجام دادند،درساختن تخت جمشید صدها نفرازاقوام مختلف ،که درقلمرو هخامنشیان زندگی می کردند،شرکت داشتند.*کارگران سنگ ها را از کوه های دورونزدیک می بریدند وبا گاری به محل ساخت تخت جمشید می آوردند وبا قرقره وطناب بالا می کشیدند؛ وسنگ ها را تراشیده ونقش های زیبا روی آن می کندند؛*آن ها برای این کاردستمزد می گرفتند.
سئوالات متن درس دوازدهم
8- ارتفاع ستون های سنگی تخت جشید چه قدراست؟
ده مترارتفاع دارند وازشگفتی های معماری جهان هستند.
9- درزمان داریوش اول شهربان به چه کسی گفته می شد؟(باتوضیح)
درزمان داریوش اول به دلیل وسعت زیاد کشور؛ اداره ی آن کارساده ای نبود،به همین دلیل داریوش دستورداد ایران را بخش هایی تقسیم کنند وبرای هربخش فرمانروایی تعیین کرد که شهربان نامیده می شدند.
10 – پایتخت هخامنشیان کدام شهربود؟
تخت جمشید
11 – طولانی ترین ومهم ترین راه کشور درزمان دایوش اول چه نام داشت؟
راه شاهی
12 -راه شاهی به کدام راه، درزمان هخامنشیان گفته می شد؟
به طولانی ترین ومهم ترین راه کشوردرزمان هخامنشیان؛ که تخت جمشید را به سارد وصل می کرد، راه شاهی گفته می شد.
13 – جشن های نورزوی هخامنشیان درکدام شهربرگزارمی شد؟
درشهرتخت جمشید
14 – حکومت هخامنشیان را چه کسی تاسیس کرد؟
کوروش
15 – مهم ترین کارهای داریوش رانام ببرید.
تعیین شهربان، ساختن راه ها، ساختن سکه ی طلا، ایجادسپاه
16 – سپاه داریوش چندهزارنفربودند؟
ده هزارنفر
17 – چاپارخانه ها درزمان هخامنشیان چه نقشی داشتند؟
درچاپارخانه ها همیشه اسب های تازه نفس آماده ی حرکت بودند، نامه رسان ها درآن جا اسبهای خودراعوض می کردند وسواربراسب های تازه نفس؛نامه ها را به دورترین نقاط کشورمی رساندند.