گزارش کار اموزی رشته ی نقشه کشی شرکت نقوسان



گزارش کار اموزی رشته ی نقشه کشی(شرکت نقوسان)

شرکت نقوسان در سال 1374 با هدف تولید و توزیع ملزومات مخابراتی تشکیل شده و در ابتدا به تولید لوازم جانبی تلفن مشغول بوده و در سال های بعد با تجهیز کارگاه های قالب سازی و تولید گوشی تلفن روی آورده و هم اکنون علاوه بر لوازم جانبی تلفن به تولید چند نوع گوشی تلفن روی آورده و در طی سال های اخیر با تجهیز واحد طراحی و ساخت و مونتاژ پیشرفت های نسبتاً قابل قبولی در زمینه تجهیزات مخابراتی دست یافته است.
یکی از رموز موفقیت شرکت مذکور استفاده از کارشناسان متخصص در زمینه های مخابرات، الکترونیک و مکانیک در واحدهای مختلف این شرکت می باشد که باتوجه به این موضوع این شرکت توانسته است در عرصه ی رقابت با محصولات خارجی موجود در بازار گام های مفیدی بردارد و محصولات شرکت در بازار از فروش قابل قبولی برخوردار شود.

فهرست مطالب
تقدیر و تشکر
اندازه گیری
کولیس
تقسیمات ورنیه کولیس با دقت 1/0 میلی متر
تقسیمات ورنیه با دقت 05/0 میلی متر
تقسیم بندی ورنیه کولیس با دقت 02/0 میلی متر
کولیس اینچی با 1000/1 اینچ
روش خواندن کولیس
روش کار با کولیس از زبان یکی از مهندسین
کولیس ساعتی
کولیس دیجیتالی
میکروخارجی
دقت میکرومتر
خواندن میکرومتر
میکرومتر خارجی دیجیتالی
میکرومتر پیچ
میکرومتر چرخ دنده
میکرومتر با فک ثابت سرکروی
میکرومتر فک پهن
میکرومتر با فک ثابت سرکروی
میکرومتر فک پهن
میکرومتر داخلی
میکرومتر کنترل کنترل مهره
میکرومتر چرخ دنده داخلی
میکرومتر شیار داخلی
میکرومتر عمق سنج
فرمان ها
اندازه گیری خطی
روش اندازه گیری Dimlinegt و اندازه گذاری اصلی
روش اندازه گذاری ها

در قسمت طراحی سه نفر مهندس مکانیک و یک نفر کاردان فنی مکانیک مشغول به کار هستند که کار هر چهار نفر ترسیم نقشه های صنعتی است . بیشتر کار این قسمت را کشیدن نقشه از قطعات و قسمت های فرسوده ویا از بین رفته تشکیل می دهد بنابراین برای آنکه ما بتوانیم با استفاده از قطعات شکسته شده یا فرسوده شده نقشه ای تهیه کنیم و ان را به قسمت ریخته گری و یا ماشینکاری برای ساخت ارائه کنیم ییاز به اندازه های دقیق جسم ، تلرانس حاکی بر جسم ، نوع انطباق، نوع استانداردی که ممکن است جسم داشته باشد، صافی سطح و موارد دیگر داریم.
البته نوع انطباق وصافی سطح و تلرانس را با استفاده از تجربه کافی و کتاب های دردسترس می توان برای یک جسم بیان نمود.
ولی اندازه گرفتن صحیح و کشیدن صحیح یک نقشه بیش از موارد فوق نیاز به وقت دقت دارد , پس در مورد نحوه نقشه کشی و اندازه گیری سعی می کنیم توضیحات دقیقی را ارئه کنیم.
اندازه گیری:
بشر از همان ابتدای دوران زندگی خود به این نیاز مهم برای بهتر ادامه دادن به زندگی نیاز داشت برای دوختن لباس , ساختن پل به منظور آمدو رفت, داشتن یک سر پناه مناسب و هزاران مورد دیگر پس فکر انسان را از همان اول مشغول راهی برای پیدا کردن چگونگی اندازه گیری و ساخت ابزارهای اندازه گیری کرد. و امروزه با پیشرفت سریع علم ما احساس نیاز بیشتری به این امر پیدا می کنیم و در هر جایی از محیط پیرامون ما صحبت از اندازه و واحدهای آن می باشد. دو سیستم اندازه گیری در جهان متداول می باشد
1- سیستم متریک که سیستم رسمی می باشد و ایران نیز از ان تبعیت می کندسیستم اینچی که اغلب کشورهای انگلیسی زبان از آن استفاده می کنند نکته دیگر آنکه برای تعیین نوع وسیله اندازه گیری ما نیاز به چند پارامتر مهم داریم که اهم آنها عبارتند از
1- نوع ماده وجنس یا کالا و کاری که باید اندازه گیری شود
2- مقدار و مدت زمان لازم برای اندازه گیری
3- وضع شکل و ترکیب هندسی موضوع مورد اندازه گیری
4- مقدار تلرانس مجاز در نقشه
5- وسیله اندازه گیری انتخاب شد هبستگی به تجربه و هوش و ابتکار و مهارت شخص اندازه گیری دارد و باید طوری انتخاب شود که هر چه ممکن است بهتر و دقیق تر و سریع تر و ارزان تر تمام شود.
بعد از آن که ما نوع وسیله اندازه گیری را انتخاب کردیم , دقت وسیله اندازه گیری عامل لازمی برای اندازه گیری می باشد.

اما این عامل کامل نیست و بایستی در عمل اندازه گیری دقت و توجه شخص اندازه گیر و طرز به کار بردن وسیله اندازه گیری و پیش بینی هایی که از خستگی و یک نواختی جلوگیری کند مورد توجه باشد.
(مخصوصا در کارهای سری) باید سعی شود که بدن در مناسب ترین حالت در حین کار باشد در ضمن باید این نکته را یادآور شد که عمر وسیله اندازه گیری علاوه بر جنس آن بستگی زیادی به شخص مصرف کننده نیز بستگی دارد، بنا براین برخی از نکات ضروری در جهت مراقبت از این وسایل را نام می بریم
1- جنس ماده وسیله اندازه گیری در نقطه تماس با اجسام مورد اندازه گیری بایستی سخت تر از جنس مورد اندازه گیری باشد مخصوصا در کارهای سری.
2- وسایل اندازه گیری را نباید به زور بکار برد.
3- پسی از اتمام کار آنها را تمیز و مرتب کرده ودر صورت لزوم روغنکاری شود .
4- در محل رطوبت زیادو یا در جاهایی که حرارت آنها اختلاف زیادی دارد نگذارید.
5- از ضربه خوردگی و فشار و کشش و خمش وپچش وکمانش و… احتراز شود .
6- با روغنکاری مرتب مفاصل وپیچ ومهره ها را ازهوا زدگی خفیف که باعث محکم شدن آنها میشود جلوگیری نماییم که احتیاج به فشار و زور نداشته باشیم.
7- اگر احیانا خراشیدگی پیدا کرده و قسمتی از آن از سطح بالا آمده به دقت و با احتیاط به وسیله سنگ نرم یا ابزار مناسب دیگری آن را بردارید.
8- وسایل اندازه گیری باید داخل کیف , جعبه و یا قوطی که در صورت لزوم درون اتاق یا سالنی مخصوص این ابزار در نظر کرفته شده نگهداری شود.
9- از اندازه گیری قطعات گرم خوداری شود.
10- پلیسه های قطعات مورد اندازه گیری گرفته شود.
11- محل هایی که لازم است اندازه گیری شود قبلاً با پا رچه مناسب تمیز شود
12- از اندازه گیری قطعاتی که روی ماشین در حال کار هستند خودداری و دستگاه را خاموش کرده تا کاملاً از حرکت بیفتد ,سپس عمل اندازه گیری انجام گیرد.
13- برای عمل اندازه گیری وسیله مناسب با دقت لازم انتخاب شود(به عنوان مثال اگر برای اندازه گیری قطعات توسط کولیس دقت مورد نظر بدست آید کاربرد میکرو متر کار اشتباهی می باشد)
14- وسایل اندازه گیری در زمان معین ومناسب کالیبره شود.
15- از ضربه زدن به وسایل اندازه گیری جدا واکیدا خوداری شود.
16- در وسایل اندازه گیری متغیر خط صفر آنها را مرتبا کنترل کنیم.
17- هنگام قرایت اندازه از روی وسیله اندازه گیری به صورت قایم به وسیله نگاه کنیم.
18ـ قطعاتی که در عمل براده برداری آهنربا شده اند قبل از اندازه گیری خنثی نمایید.
18- وسایل اندازه گیری را به دور از رطوبت نگهداری شود وآنهایی راکه در معرض هوا زدگی قرار دارند به مواد چرب کننده آغشته کنید.
در یکی از پوسترهای نصب شده در روی دیوار های اتاق طراحی نکات جالبی در مورد اندازه گیری به چشم می خورد که شرایط فیزیکی حاکم بر این اتاق را در هنگام اندازه گیری ذکر می کندو نکات فوق عبارت است از:
1- حرارت 20 درجه سانتیگراد را دارا باشد
2- رطوبت بین 20 تا 50 درصد باشد
3- فشار هوا 765 میلیمتر جیوه باشد
4- نور باید به اندازه کافی و با جهتی مناسب که, اندازه دقیق خوانده شود باشد
5- افرادی که در آزمایشگاه کار می کنند از دستکش سفید نازک و قبل انعطاف بهره ببرند,تاحرارت رطوبت دستانشان به وسیله وقطعه منتقل نشود,همچنین دارای روپوش سفید و مناسب باشند
حال بعد از این که با انتخاب نوع وسیله ,طریقه نگهداری وشرایط اتاق آشنا شدیم چون در مشخصات یک وسیله اندازه گیری و خواندن نقشه ها ممکن است بعضی از اصطلاحات برای ما نا آشنا باشد برخی از آنها را توضیح میدهیم:
1- حداقل اندازه ایی را که می توانیم توسط یک وسیله اندازه گیری تعیین کنیم دقت آن وسیله می گویند
2- حد اکثر مقداری را که ابزار اندازه گیری می توا ند تعیین کند دامنه یا طیف وسیله اندازه گیری می گویند
3- دقت در ساخت قطعه(تلرانس)عبارت است از مقدارخطای مجاز که طراح روی نقشه مشخص کرده است
4- دقت سطح و یا کیفیت سطح عبارت است از مقدار پرداخت سطح که بر حسب روش های مربوطه تعیین می شودکه به آن زبری سطه نیز می گویند. که دو مورد اخر را همان طور که گفتیم با استفاده از تجربه و کتب در دسترس می توان مشخص نمود . در مطالب بالا به میز ابزارهای اندازه گیری اشاره کردیم این میز تقریباً بزرگ دارای ابزارهای اندازه گیری می باشد اما این ابزارها را باید با دقت به دو قسمت تقسیم کنیم.
1- اندازه گیرهای ثابت
2- اندازه گیرهای متغیر
اندازه گیرهای متغیر آن دسته از ابزارهای اندازه گیری می باشند که دارای قسمت های متحرک(شاخک یا فک متحرک) می باشند مانند کولیس و میکرومتر.
این ابزارها وقتی استفاده می شوند که سرعت اندازه گیری مدنظر نباشد و برای تک سازی مناسب می باشند و استفاده از آنها نیاز به مهارت و دقت دارد اما اندازه گیرهای ثابت دارای قسمت های ثابتی هستند و می نوان فقط اندازه نوشته شده روی آن را خواند مانند شابلن های سوراخ .
بدیهی است اندازه گیری توسط این ابزار ها نیازمند به دقت و مهارت خاص نبوده و سرعت عمل نیز زیاد است و برای سری سازی مناسب می باشد.
حال که ما با اندازه گیری های ثابت و متغیر آشنا شدیم نکات جالبی در مورد خطاها را فرا میگیریم:
بطور کلی هیچ وقت نمی توان اندازه گیری مطلق و صحیح و کاملاً درست انجام داد زیرا خطاهای مختلف در سیستم باعث عدم اندازه گیری مطلق و صحیح می شوند که مقدار این خطاها بستگی به دقت در روش های انتخاب شده برای عمل اندازه گیری, ابزارهای انتخاب شده , مهارت و دقت فرد اندازه گیر دارد . باید وسایل و روش های وروش های اندازه گیری طوری انتخاب شوند که میزان خطا به حداقل مقدار کاهش یابد انواع خطاها عبارتند از :
1-خطاهای شخص که بستگی به استعداد و تجربه وکیفیت آموزش و یا روش های به کار گرفته شده مانند تراز کردن میز کار تنظیم نکردن درجه حرارت و رطوبت و فشار آزمایشگاه وعدم کنترل وسیله اندازه گیری و غیره دارد
2-خطاهای وسایل اندازه گیری که ناشی از تغییر شکل پذیری مواد به کار رفته در ساخت , تلرانس ها در هنگام ساخت و فرسودگی می باشد.
خطاهای اتفاقی که این خطاها به علت عوامل تغییر فشار , حرارت رطوبت , جریان هوا و جریان مغناطیسی و جریان مواد رادیواکتیو و احتمالاً آلودگی به وجود می آید. اما برای اندازه گیری ابزارهای گوناگونی وجود دارد که به برخی از آنها اشاره می کنیم.
1- کولیس: تا 3000سال تئوری های اندازه گیری ابعاد عملا ًدر حدود 5/0میلی متر بود تا آنکه در آن سنوات پیر و نیز اساس ورنیه را کشف کرد. اساس آن از این قرار است, اگر دو طول معین و مساوی را تقسیم کنیم و این دو خط با هم مساوی نباشند و این دو خط را با هم منطبق کنیم , این دفعه همگی خطوط مربوط به همه تقسیمات بزرگ تر عقب می افتند تا هنگامی که مجموع اختلافات برابر یک واحد از تقسیمات کوچک تر شود و در این صورت دو خط از دو خطکش مقابل یکدیگر خواهند بود و یا وقتی که ابتدای دو خط کش بر هم منطبق نباشند در این صورت تقسیمات ورنیه را می شماریم تا به دو خط در امتداد هم از خط کش ورنیه برسد در این صورت تعداد شماره ها ضرب در تفاضل دو تقسیم (از خط کش ورنیه) عقب افتاده یعنی طول اندازه مذکور برابر رقم صحیح خط کش به اضافه این مجموع تفاضل است. پس می توانیم خط کش ها را با ورنیه مجهز کنیم تا حدود یک دهم تا یک بیستم میلی متر و یک صد و بیست و هشتم تا یک هزارم اینچ طول ها را اندازه گیری کرد.کولیس ها انواع مختلف دارند و به دلیل سهولت در اندازه گیری یکی از مهم ترین وسایل اندازه گیری به حساب میآید که به وسیله آن به راحتی می توان اندازه داخلی و خارجی و در بعضی از آنها عمق را اندازه گرفت که مجهز به دو فک ثابت و متحرک می باشد که فک ثابت متصل به خط کش می باشد قسمت متحرک آن شامل کشویی می باشد که ورنیه روی آن قرار دارد و برای گرفتن لقی آن ضامن یا پیچی روی کشویی نصب گردیده است که از پیچ می توان برای ثابت نگه داشتن فک متحرک به کار برده شود بعضی از کولیس ها مجهز به قسمت متحرک زبانه ای جهت اندازه گیری عمق به کار می رود. انواع کولیس ها عبارتند از :
1- کولیس معمولی یا یونیورسال یا ورنیه دار
2- کولیس ارتفاع سنج
3- کولیس شیار سنج
4- کولیس با فک قابل چرخش
5- کولیس ساعتی
6- کولیس دیجیتالی
7- کولیس چاقویی
8- کولیس فک میله ای
9- کولیس عمق سنج
10ـ کولیس چرخ دنده
از میان کو لیس های بالا کولیس های ورنیه دار ساعتی دیجیتالی را که از مهم ترین کولیس های موجود در میز ابزار است توضیح میدهیم اما قبل از آن باید حتما ًنکاتی را در مورد دقت کولیس ها بدانیم.
(( تقسیمات ورنیه کولیس با دقت 1/0میلی متر))
در این نوع کولیس ها روی ورنیه فاصله 9 میلی متر را به 10قسمت مساوی تقسیم کرده در نتیجه فاصله هر یک از تقسیمات ورنیه به اندازه 9/0 میلی متر بوده و اختلاف آن با تقسیمات خط کش به اندازه 1/0 میلی متر می باشد.
(( تقسیمات ورنیه با دقت 05/0میلی متر))
در این نوع کولسی ها ورنیه آن 19میلی متر را به 20 قسمت تقسیم می کنیم در نتیجه فاصله هر یک از تقسیمات ورنیه به اندازه (20÷19 )1 میلی متر می باشد و اختلاف 2 میلی متر از تقسیمات خط کش مدرج کولیس با هر یک از تقسیمات ورنیه برابر 05/0میلی متر می باشد .
((تقسیم بندی ورنیه کولیس با دقت 02/0 میلی متر))
در ورنیه این کولیس ها 49 میل متر را به 50 قسمت تقسیم میشود در نتیجه فاصله هر یک از تقسیمات ورنیه برابر است با (50/49)میلی متر و اختلاف آن با تقسیمات خط کش برابر با 02/0 میلی متر است .
((کولیس اینچی ))
خط کش ای کولیس ها بر حسب اینچ مدرج شده است و هر اینچ را به را16 قسمت مساوی تقسیم میشوند در نتیجه فاصله هر یک از تقسیمات خط کش برابر 16/1 اینچ می باشد در ورنیه این نوع کولیس ها 16/7 بوده و در نتیجه اختلاف هر یک از تقسیمات خط کش با تقسیمات ورنیه 128/1 اینچ می باشد .برای خواندن این کولیس ها ابتدا اندازه روی خط کش مدرج برحسب اینچ و تقسیمات 16/1 اینچ خوانده سپس مقدار کسری از تقسیمات اصلی خوانده شده از ورنیه را به آن اضافه می کنند برای تعیین کسری که ورنیه نشان می دهد بایستی تعداد تقسیمات بین صفر ورنیه و خطی که مقابل یکی از تقسیمات اصلی قرار دارد در عدد 128/1 ضرب نمود.
((کولیس اینچی با 1000/1اینچ))
در این نوع کولیس ها در روی خط کش ثابت هر اینچ را به 40 قسمت مساوی تقسیم کرده اند.یعنی 025/0وهر یکدهم اینچ با حروف روی خط کش مشخص کردهاند.در روی ورنیه طولی معادل 24 قسمت از خط کش اصلی را به 25 قسمت مساوی تقسیم کرده اند بنابر این فاصله معیین دو خط متوالی ورنیه برابر با 024/0اختلاف بین یک تقسیم خط کش اصلی با یک تقسیم ورنیه برابر با 1000/1می باشد که دقت کولیس به حساب می آید اما همانطور که گفتیم قرار شد درباره کولیس های ورنیه دار دیجیتالی و ساعتی توضیحاتی ارائه دهیم.
کولیس ورنیه دار یکی از مهم ترین و پر مصرف ترین ابزارهای اندازه گیری طولی است کولیس از دو قسمت ثابت و متحرک تشکیل شده است . قسمت ثابت آن یک خط کش مدرج منتهی به فک و شاخک ثابت و قسمت متحرک آن شامل کشویی است که فک و شاخک متحرک و همچنین تقسیمات ورنیه روی آن قرار دارد . به منظور کم کردن لقی و محکم کردن کشو در محل دلخواه از از ضامنی که زیر کشو نصب شده است استفاده می کنند. کولیس های ورنیه دار ,در طرح هایی متنوع ساخته شده اند از قسمت های مختلف اندازه گیری ابعاد خارجی ابعاد داخلی و عمق سوراخ ها یا شیارها استفاده میشود.
روش خواندن کولیس:
1- تشخیص دقت کولیس که از تقسیم دقت خط کش به تعداد تقسیمات ورنیه بدست می آید
2- اگر خط صفر ورنیه در راستای یکی ازتقسیمات اصلی خط کش قرار گیرد عدد خوانده شده از روی تقسیمات اصلی خط کش عدد صحیح می باشد و نیازی به خواندن ورنیه نیست.
3- در صورتی که خط صفر ورنیه در راستای تقسیمات اصلی قرار نگیرد , ابتدا به کمک خط صفر ورنیه از روی خط کش اندازه تقسیمات اصلی واقع در سمت چپ خوانده میشود سپس با نگاه کردن به ورنیه خطی از تقسیمات ان را که در راستای یکی از تقسیمات اصلی خط کش قرار دارد مشخص می کنند و تعداد خطوط سمت چپ ورنیه را در دقت کولیس ضرب و حاصل را با اندازه خوانده شده از خط کش جمع می کنند.
روش کار با کولیس از زبان یکی از مهندسین :
1- فک های اندازه گیری کولیس را با پارچه مخصوص (تنظیف) تمیز می کنیم
2- کولیس را ببندید و صفر بودن آن را از روی ورنیه وموازی بودن فک ها را از طریق عبور نور کنترل کنید.
3- فک ثابت کولیس را به یک طرف قطعه تکیه دهید و فک متحرک را آنقدر به قسمت دیگر قطعه نزدیک کنید تا مطمئن شوید کاملاً به آن چسبیده است
4- برای تثبیت اندازه از پیچ قفل کننده ورنیه استفاده کنید.
5- برای اندازه گیری از نوک فک های کولیس استفاده نکنید زیرا این محل به علت وجود لقی بین کشو وخط کش باعث خطای کسینوسی در اندازه گیری و همچنین خرابی کولیس می شود.
6- در اندازه گیری داخلی ابتدا دهانه کولیس را کمی بزرگ تر از اندازه مورد نظر باز می کنیم :سپس شاخک ثابت ان را به یک طرف قطعه مورد اندازه گیری تکیه دهید و شاخک متحرک را به طرف دیگر قطعه کارنزدیک کنید و پس از چسبیدن به کار اندازه آن را بخوانید. به منظور قرار گرفتن فک متحرک روی قطعه سوراخ قطعه کار باید حرکت گردشی توام با نوسانی داشته باشد.
7- در اندازه گیری خارجی (میله) و داخلی (سوراخ) عمود بودن امتداد فک ها نسبت به محور قطعه کار الزامی است.
اما برای نگهداری و حفاظت از کولیس لازم است چند نکته را بدانیم:
1- کولیس وسیله اندازه گیری حساس وگران است بنابراین ان را در کنار ابزارهای کارگاهی مانند سوهان, چکش و. . قرار ندهیم.
2- از افتادن و ضربه خوردن کولیس واعمال فشار غیرضرووری به آن جلوگیری کنیم, زیرا باعث ایجاد خطای کسینوسی در اندازه گیری خواهد شد.
3- از بکار بردن کولیس برای اندازه گیری قطعات در حال گردش خوداری کنیم
4- هرگز از نوک فک ها و شاخک ها به عنوان سوزن خط کشی استفاده نکنید.
5- برای گرفتن لقی بین خط کش وکشویی در کولیس ها از خار برنجی استفاده میشود این خار لقی بین سطوح تماس را می گیرد .از وجود خار در کولیس قبل از اقدام به اندازه گیری اطمینان حاصل کنید در صورت عدم وجود خار ,کولیس از کالیبره بودن خارج می شود و اندازه های بدست آمده صحیح نخواهد بود.پس از استفاده از کولیس و اتمام عمل اندازه گیری آن را تمیز کنید تا براده و سایر عوامل مخرب روی آن باقی نماند.
کولیس ساعتی:
با استفاده از مکانیزم ساعت های اندازه گیری ,انواع کولیس های ساعتی با دقت های مختلف ساخته و به بازار ارائه شده است.کار کردن با کولیس های ساعتی اسان بوده برای قرائت آن مهارت زیادی لازم نیست. برای خواندن اندازه در این کولیس ,ارقام صحیح را از روی خط کش اصلی مقابل لبه فک متحرک و ارقام اعشاری رااز روی صفحه مدرج می خوانیم و دو مقدار را با هم جمع می کنیم نوع دیگری از کولیس های ساعتی وجود دارند که به ازاء یک میلیمتر باز شدن کولیس عقربه نیم دور و به ازاء دو میلیمتر باز شدن آن عقربه یک دور کامل گردش میکند.چون نیم دور صفحه به پنجاه قسمت و یک دور کامل ان به صد قسمت مساوی تقسیم شده است بنابراین دقت اندازه گیری این کولیس 02/0میلیمترخواهد بود.
کولیس دیجیتالی :
با پیشرفت صنعت الکترونیک امروزه دستگاه های الکترونیکی امور کنترل, فرمان و سنجش کمیت های فیزیکی را در صنعت به عهده گرفته است.در کولیس های دیجیتالی ابتدا اندازه های مورد سنجش به کمیت الکتریکی تبدیل میشود سپس نتیجه سنجش به لامپ هایی معروف به هفت قطعه منتقل شده با روشن شدن آنها ارقام روی نمایشگر ظاهر میشوند.کولیس های دیجیتالی را در طراحیهای متنوع و با دقت های مختلف میسازند. در این نوع کولیس ها هر دو سیستم میلیمتری و اینچی پیش بینی شده است و با فشار یک دگمه می توان اندازه مورد نظر را بر حسب میلیمتری اینچ تعیین کرد. کولیس های دیجیتالی به منظور کنترل نیز مورد استفاده قرار می گیرند. در این گونه موارد اندازه اسمی را روی آن پیش بینی کرده کلید صفر را فشار میدهیم تا کولیس صفر شود,سپس با قرار دادن قطعه کار بین فک های کولیس میتوان میزان انحراف از اندازه اسمی را قرائت کرد.

بعد از آشنایی با کولیس حال نوبت به یکی دیگر از ابزارهای اندازه گیری به نام میکرومتری رسید. با پیشرفت صنعت لزوم اندازه گیری قطعات با دقت بالاتر از کولیس در سال 1847 میلادی ژان پالمر فرانسوی وسیله اندازه گیری به نام میکرومتر طراحی کرد، که اساس کار آن به وسیله پیچ ومهره ظریفی انجام می گرفت. با سیرت کاملی در تکنیک اندازه گیری، میکرومترها نیز در فرم ها و طرح های مختلفی ساخته شدند که در زیر به شرح نمونه هایی از آن ها می پردازیم.
میکروخارجی:
میکرو خارجی به منظور اندازه گیری ابعاد خارجی قطعه کار با دقت 01/0 تا 001/0 میلی متر مورد استفاده قرار می گیرد و معمولاً آن را به صورت ورنیه دار، عقربه دار و دیجیتالی می سازند. میکرومتر خارجی فک ثابتی دارد که روی کمان آن نصب شده است. فک متحرک آن میله پیچی است. که در داخل سوراخ رزوه دار استوانه مدرج (غلاف) کار می کند. فک متحرک را می توان در مواقع لزوم به وسیله اهرم ای در موقعیت معین قفل کرد. برای جلوگیری از سایش فک های متحرک و ثابت سر آنها را از جنس فلزات سخت انتخاب می کنند. پوسته ی خارجی که قسمت مخروطی آن مدرج است به وسیله بوش مخروطی انتهای میله پیج روی آن سوار می شود، با گرداندن یک دور پوسته خارجی از اعمال فشار بیش از حد فک ها به سطوح اندازه گیری، در انتخای میله پیچ جغجغه ای تعبیه شده است. این جغجغه در حالت عادی پوسته مدرج را می گرداند اما در اثر تماس فک متحرک با سطوح کار و اعمال فشار زیاد هرز کار می کند و نشان می دهد که فشار فک ها به حدمطلوب رسیده است. مکانیزم قفل میکرومتر که به منظور ثبیت حرکت میله پیچ پیش بینی شده است، ممکن است به صورت پیچ ، اهرم یا فشنگی پیچ دار باشد. دقت میکرومترها درسیستم متریک از 01/0 تا 0010/0 میلی متر و درسیستم اینچی از از 001/0 تا 0001/0 اینچ است. میکرومترهای خارجی از نظر میدان اندازه گیری در اندازه های 25-0، 50-25، 75-50، 100-75، و … میلیمتری و 1-0، 2-1، 3-2 و … اینچ می سازند. همراه با میکرومتر میله استانداردی وجود دارد که در تنظیم صفر میکرومتر (کالیبره کردن میکرومتر) از آن استفاده می شود.
دقت میکرومتر:
دقت میکرومترها به اندازه ی گام پیچ و تعداد تقسیمات پوسته ی متحرک بستگی دارد(شکل 9-5) و مقدار آن از رابطه مقابل به دست می آید
C = دقت میکرومتر P= گام پیچ غلاف T = تعداد تقسیمات پوسته = C
در میکرومترهای میلی متری معمولاً گام میله پیچ 5/0 میلی متر و تعداد تقسیمات روی پوسته آن 50 قسمت است که باتوجه به رابطه فوق، دقت اندازه گیری آن 01/0 میلی متر است. روی غلاف این میکرومتر ها علاوه بر تقسیمات 1 میلی متری تقسیمات 5/0 میلی متری نیز پیش بینی شده است.
خواندن میکرومتر:
برای خواندن اندازه میکرومتر، ابتدا از روی درجه بندی غلاف در امتداد راستای لبه ی پوسته، اندازه کامل میلی متر یا 5/0 میلی متر را می خوانیم، سپس از روی تقسیمات قسمت مخروطی پوسته، مقابل خط افقی روی غلاف صدم های میلی متر را تعیین کرده و آنها را با هم جمع می کنیم. میکرومترهای خارجی ودینه دار با دقت 001/0 و 002/0 میلی متر نیز وجود دارد که در آنها مقابل درجه بندی پوسته، ودینه ای روی غلاف یا پوسته درنظر گرفته شده است این ورینه، خواندن اندازه با دقت بالا را امکان پذیر می سازد. درمیکرومترهای اینچی گام میله پیچ اغلب ً و معادل 025/0 اینچ و تعداد تقسیمات روی پوسته 25 قسمت مساوی است که دقت اندازه گیری آن 001/0 اینچ خواهد بود. روی غلاف این میکرومترها یک اینچ به 40قسمت مساوی تقسیم شده است؛ بنابراین به ازای یک دور گردش پوسته، فک متحرک به اندازه 25/0 اینچ و به ازای 4 دور گردش پوسته، فک متحرک به اندازه ی ً 025/0 × 4 = ً 100/0حرکت خواهدکرد. میکرومترهای اینچی با دقت ً 0001/0 نیز وجود دارند. در ساختمان این میکرومترهای مقابل درجه بندی پوسته ورودی غلاف، ورینه 1/0 درنظر گرفته شده است. اما در اثر کار زیاد ممکن است لقی بین پیچ و مهره میکرومتر زیاد وهمچنین سطح پیشانی فک های آن ساییده شود در هر دو حالت تنظیم صفر میکرومتر به هم خورده قادر به اندازه گیری و کنترل اندازه نخواهدبود. لقی بین پیچ و مهره میکرومتر را می توان با سفت کردن مهره ی تنظیم که برای همین منظور در انتهای غلاف تعبیه شده است، به حد مجاز رساند. احتمالِ ساییده شدن فک ها را می توان با بستن میکرومتر یا از طریق اندازه گیری میله استاندارد کنترل کرد. بدیهی است میکرومتر هنگامی قادر به کنترل صحیح خواهد بود که پس از بستن میکرومترها خط صفر پوسته در امتداد خط افقی روی غلاف قرارگیرد. در غیراین صورت می توان با نگاه داشتن کمان و گردش جزیی غلاف به وسیله ی آچارمخصوص آنها را به هم منطبق و میکرومتر را صفر کرد. صفربودن میکرومتر را می توان با اندازه گیری تکه های اندازه گیری نیز کنترل کرد. اما در موقع اندازه گیری با میکرومتر لازم است به نکاتی توجه داشته باشیم.
1. سطوح اندازه گیری قطعه کار و فک های میکرومتر را ابتدا با تنظیف و سپس با صفحه کاغذ تمیز می کنیم؛
2. فک متحرک میکرومتر را با گرداندن پوسته به فک ثابت نزدیک کنیم و درانتها با گرداندن دسته جغجغه فک ها را با هم مماس کرده کالیبره بودن (صفر بودن) آن را کنترل کنیم. توجه: برای نیل به یک اندازه ی صحیح لازم است جغجغه تنها سه بار چرخانده شود؛
3. برای کنترل تختی سطح پیشانی فک ها از شیشه تخت نوری استفاده کنید؛
4. در اندازه گیری با میکرومتر به صورت عمودی به محل خواندن اندازه نگاه کنید؛
5. برای اندازه گیری ابتدا میکرومتر را کمی بیشتر از اندازه قطع کامل باز کنیم، سپس قطعه کار در دهانه میکرومتر قرار دهیم و فک ثابت آن را به قطعه کار تکیه دهیم حال باگرداندن پوسته، فک متحرک را به قطعه کار تکیه کنیم حال با گرداندن پوسته، فک متحرک را با قطعه کار مماس کنیم و با گرداندن جغجغه فک متحرک را با فشار مناسب به سطح کار فشار دهیم در پایان به وسیله قفل حلقه ای خارج از مرکز میکرومتر را قفل کنیم و اندازه را بخوانیم؛
6. در اندازه گیری لازم است دمای میکرومتر و قطعه کار یکسان باشد برای جلوگیری از انتقال حوارت دست به میکرومتر و همچنین به منظور بستن میکرومتر به پایه میکرومتر، سطح تماس کمان میکرومتر با دست را از دو طرف به وسیله عایق پلاستیکی می پوشانند؛
7. برای سهولت اندازه گیری (به خصوص در سدی کاری ) بهتر است میکرومتر را به پایه مخصوص ببندیم یا از میکرومتر پایه دار استفاده کنیم؛
8. در انتهای بستن میکرومتر حتماً از دست جغجغه استفاده کنیم؛
9. در اندازه گیری، فک های میکرومتر را عمود بر محور کار قرار دهیم تا دچار خطای کسینوسی نشود؛
10. در موقع اندازه گیری قطعه کار روی ماشین تراش، میکرومتر را به حالت عمودی در دست بگیریم؛
11. برای کنترل موازی بودن دو محور لازم است اندازه پشت تا پشت آنها در نقاط مختلف اندازه گیری شود؛
12. برای کنترل و اندازه گیری فاصله خط المرکزین دو سوراخ، از پین و میکرومتر u شکل استفاده کنیم.
میکرومتر خارجی دیجیتالی:
با پیشرفت صنعت و به منظور افزایش دقت اندازه گیری امروزه اکثر وسایل اندازه گیری به سیستم الکترونیکی مجهز شده اند. در این راستا میکرومترهای دیجیتالی با دقت 001/0 میلی متر ( در سیستم متریک) و 00005/0 اینچ (در سیستم اینچ) ساخته می شوند.
میکرومتر پیچ:
برای اندازه گیری قطعه خارجی، قطعه داخلی و قطعه متوسط پیچ ها را میکرومترپیچ استفاده می شود برای این منظور فک های قابل تعویض برای کنترل ابعادوجود دارد که در فک ها برای کنترل پیچ های با گام مختلف متفاوت است.
میکرومتر چرخ دنده:
برای اندازه گیری متوسط چرخ دنده ها به کار می رود البته قطعه فک های کروی آن برحسب مدول چرخ دنده قابل تعویض است.
میکرومتر با فک ثابت سرکروی:
فک ثابت این میکرومتر عمودی بوده قست سندان آن کروی است. از این میکرومتر برای اندازه گیری ضخامت جدار لوله ها و تعیین فاصله مرکز سوراخ تا لبه قطعات استفاده می شود.
میکرومتر فک پهن:
به منظور اندازه گیری ضخامت مواد نرم مانند کاغذ،
میکرومتر با فک ثابت سرکروی:
فک ثابت این میکرومتر عمودی بوده قسمت سندان آن کروی است. از این میکرومتر برای اندازه گیری ضخامت جدا و لوله ها و تعیین فاصله مرکز سوراخ تا لبه قطعات استفاده می شود.
میکرومتر فک پهن:
به منظور اندازه گیری ضخامت مواد نرم مانند کاغذ، چرم، نمد، لاستیک و پلاستیک از میکرومتر فک پهن استفاده می شود.
میکرومتر داخلی:
برای اندازه گیری ابعاد داخلی قطعات از میکرومتر داخلی استفاده می شود. میکرومترهای داخلی را ازنظر فرم ساختمانی و کاربرد در انواع مختلف می سازند که به بعضی از آنها اشاره می کنیم:
میکرومترکنترل مهره:
برای اندازه گیری قطعه خارجی، قطعه متوسط و قطعه داخلی مهره از میکرو متر مهره استفاده می شود.
میکرومتر چرخ دنده داخلی:
به منظور اندازه گیری قطعه متوسط چرخ دنده های داخلی ازمیکرومتر چرخ دنده داخلی استفاده می شود. لازم به توضیح است که قطعه فک های کروی آن برحسب مدول چرخ دنده قابل تعویض است.
میکرومتر شیارداخلی:
برای اندازه گیری پهنای شیارها و فاصله آنها تا لبه قطعه کار از میکرومتر داخلی استفاده می شود.
میکرومتر عمق سنج:
از میکرومتر عمق سنج برای اندازه گیری عمق سوراخ ها، پله ها یا شیارهای با دقت 01/0 میلی متر استفاده می شود. در این نوع میکرومترها برای افزایش میدانِ اندازه گیری، میله های قابل تعویضی پیش بینی شده است که برحسب مقدار اندازه گیری، میله ی مناسبی روی میکرومتر سوار می شود. علاوه بر کولیس و میرکومتر که درباره ی آن به طور مفصل صحبت کردیم، ابزارهای دیگری نیز مانند انواع شابلون ها، فرمان ها، رزوه ها و … وجود دارد که کار با آنها بسیار ساده و ابتدایی می باشد.

بعد از آن که توضیحات مفصلی درباره ی اندازه گیری داده شد حال یکی دیگر از عوامل بسیار مهم و مورد نیاز در اتاق طراحی را بررسی می کنیم. همان طور که گفته شد، در موسسات و شرکت ها دیگر نقشه کشی به وسیله دست منسوخ شده است و جای خود را به یکی از با ارزش ترین اختراعات بشر داده است. برای آنکه بتوانیم با رایانه نقشه کشی کنیم باید آشنایی کامل به برنامه های نقشه کشی این وسیله داشته باشیم، برنامه نقشه کشی نظیر اتوکدهای10، 12، 14و 2000 راهی را برای نقشه کشی با رایانه میسر کرده اند به علت شباهت زیادی که این برنامه دارند و می توان گفت که تقریباً یکی هستند. در این جا به توضیحاتی درباره ی اتوکد 14 می پردازیم:
ویژگی مهم اتوکد 14 طراحی آن برای اجرا در محیط ویندوز 95 و یا NT است در اتوکد 14 بسیاری از کادرهای محاوره ای و نوارهای ابزار به منظور هماهنگی با سایر نرم افزار های تحتِ ویندوز 95 از نظر شکل و نحوه کارکرد با نسخه های قبلی تفاوت دارند. حال به اختصار برخی از فرمان های ضروری و مورداستفاده برای کشیدن نقشه یک قطعه را توضیح می دهیم:
فرض کنید می خواهیم یک شکل ساده که شامل دایره خط های گونان با طول های مختلف، چند بیضی و 6 ضلعی است ترسیم کنیم، بادرنظر گرفتن دستورهای ترسیمی و ویرایشی می توانیم این کار را انجام دهیم. بعد از آن که وارد محیط اتوکد شدیم بایستی برای کارهایی که در نظر داریم از دستورهای زیر استفاده کنیم:
فرمان Line :
از این فرمان برای کشیدن خطوط استفاده می کنیم. برای اجرای دستور Line و یا هردستور دیگر باید در مقابل اعلان Command کلمه Line را تایپ کنیم. البته سیستم کلمه از ما نقطه شروع و نقاط دیگر را که قرار است به وسیله خط به همدیگر متصل شوند، را می خواهد که آنها را نیز تایپ می کنیم. اگردر مقابل یکی از نقاط حرف lC را وارد کنیم ابتدایی ترین نقطه به آخرین نقطه متصل شده و یک چندضلعی بسته را تشکیل می دهد، البته به کمک موش نیز می توانیم نقاط را انتخاب کنیم و اگر بخواهیم نقاط را در راستای افقی و عمودی باشد باید کلمه Oteho که در زیر صفحه قرار دارد را فعال کنیم (با دبل کلیک کردن).
فرمان Arc:
از این فرمان برای کشیدن کمان های گوناگون با شعاع های مختلف به کار می رود، بعضی از پارامترهای این فرمان خواستن مختصات مرکز، نقطه ی شروع، طول وتر، شعاع و …است که با انتخاب هریک از این گزینه ها می توان کمان دلخواه خود را رسم کنیم.
فرمان Circle:
از این فرمان برای رسم دایره با شعاع موردنظر به کار می رود بعد از اجرای این فرمان سیستم مرکز دایره و شعاعِ مورد نظر یا قطعه دلخواه را از ما می پرسد که با تایپ کردن مختصات موردنظر دایره دلخواه خود را رسم می کنیم.
اگر Circle را از نوار ابزار Drow انتخاب کنیم گزینه های زیر ظاهر می شود:
:Circle 3p/2p/aar / <CENtet. Poin6 > که می توان با دادن 2 نقطه از دایره و یا 3نقطه و یا مختصات مرکز و حتی به روش مماس دایره را رسم کنیم.
فرمان Doly Gon:
این فرمان برای رسم چندضلعی های منتظم به کار می رود. بعد از اجرای این دستور تعداد اضلاع را از ما سیستم می خواهد که می توانیم عددی بین 3 تا 1024 انتخاب کنیم، سپس شعاعِ دایره ای که درون چندضلعی محیط می شود را از ما می پرسد که با دادن این شعاع چندضلعی رسم می گردد. البته اگربخواهیم دایره فرضی درون آن محاظ شود از حرف I استفاده می کنیم.
فرمان Ellipes:
این فرمان برای کشیدن بیضی به کار می رود، و اگر بخواهیم آن را اجرا کنیم اعلانِ :
:Arc/CENTER/ < Auis eud Poin6 1> ظاهر می گردد که با دادن قطعه های بزرگ و کوچک بیضی، کمانِ آن یا بخشی از کمان، بیضی موردنظر را رسم می کنیم.
فرمان Osnap:
اگر شکلی را به کمک فرمان های بالا رسم کنیم و بخواهیم خط های دیگری از نقطه های مختلف شکل به قسمت های دیگر رسم کنیم و یا دایره وچندضلعی را در 1 نقطه موردنظر رسم کنیم برای آن که عملیات انجام گرفته حتماً در جای مخصوص به خود باشد از OSNGP استفاده می کنیم، با انتخاب OSNGP در پایین صفحه ی نمایش و فعال کردن گزینه های دلخواه از نظیر CENTER ، End Point، Insert و …نمایشگر به محل دلخواه حرکت پرشی داشته و فرامین دلخواه در جای موردنظر اجرا خواهد شد. البته، راه دیگر آن است که کلید Shift را با کلیک راست به طور همزمان انتخاب کنیم و با انتخاب هریک از گزینه های موردنظر فرمان خود را که مثلاً یک دایره است درجای مخصوص به خود رسم کنیم.
فرمان ERGSE:
این فرمان برای پاک کردن یک موضوع و یا بخشی از آن به کار می رود. با اجرای این فرمان اعلان select object ظاهر می گرددکه موضوع را بایستی انتخاب کنیم و آن را پاک کنیم اگر در مقابل اعلان select object کلمه All را به کار بریم هرآنچه در صفحه دیده می شود، پاک خواهد شد.
فرمان OOPS:
فرمان OOPS یک فرمان ویرایشی نیست بلکه برای جبران اشتباهات فرمان ERGSE ملغی می شود. مزیت oops نسبت به undo (برای منتفی کردن یک دستور) در آن است که اگر حتی بعد از فرمان ERGSE فرمانی را اجرا کنیم ، دسترو oops توانایی پاک کردن بخشی از یک موضوع را ندارد و اگر موضوعی را به وسیله این فرمان پاک کنیم به طور کامل محو می شود. برای پاک کردن بخشی از یک موضوع ترسیمی باید از فرامینی نظیر TRIM و یا BREAK استفاده کرد که بعداً توضیح خواهیم داد.
فرمان SCCLE:
این فرمان امکان بزرگ و یا کوچک کردن موضوعی را به وجود می آورد. با انتخاب این فرمان اعلان select object ظاهر می گردد، که با گزینش یک موضوع و یا کل آن اعلان BASE Doint ظاهر می گردد، که از ما می خواهد نسبت به کدام نقطه قصد دارید بزرگ نمایی صورت گیرد، بعد از انتخاب نقطه که توسط ما صورت می گیرد اعلانِ دیگری ظاهر می گردد که از ما مقیاس را می خواهد و ما با تایپ کردن مقیاس تغییرات موردنظر را از نظر بزرگ نمایی و یاکوچک نمایی در شکل می دهیم. البته اعلان دیگری به نام Refernce وجود دارد که تغییراتِ موردنظر را باتوجه به یک مرجع برای ما ثابت می کند.
فرمان MOVE:
برای انتقال دادن بخشی از یک نقشه کشیده شده و یا کل آن به کار می رود بعد از انتخاب این فرمان و موضوعی که قرار است حرکت دهیم عبارت Base Doint ظاهر می گردد که نقطه ی اولیه ای را که قرار است از آنجا انتقال صورت گیرد را از ما می خواهد. سپس نقطه دوم و یا فاصله ی موردنظر از ما پرسیده می شود که با واردکردن آن عمل MOVE یا انتقال صورت می گیرد.
فرمان Rotate:
این فرمان برای چرخش موضوعی نسبت به نقطه ای به کارمی رود، پس از اجرای این فرمان ما موضوعی را که قرار است بچرخانیم انتخاب می کنیم بعد از انجام این کار بلافاصله اعلان های زاویه موردنظر نقطقه دوم و مرجع به چشم می خورد که با واردکردن مختصات درمقابل هریک از اعلان های ذکرشده چرخش دلخواه صورت می پذیرد.
فرمان copy:
این فرمان جهت تولید نسخه یا نسخه هایی مشابه از موضوعات انتخابی به کار می رود. پس از آن که موضوعات موردنظر را انتخاب کردید نقطه ای به عنوان نقطه مبنا از کاربر پرسیده می شود، و سپس نقطه دومی هم توسط کاربر معین می گردد، و جهت نقطه ی دوم نسبت به نقطه اول (نقطه مبنا) محاسبه شده و از این طریق محل موضوعات کپی تعیین می گردد.
فرمان Mirror:
این عبارت به معنای آینه و هدف از آن ابعاد تصویر آینه ای است با استفاده از این فرمان می توان یک کپی آینه آی از یک یا چند موضوع انتخابی نسبت به یک محور تقارن تهیه نمود، بعد از انتخاب موضوع از ما نقطه ی اول و دوم خط آینه پرسیده می شود و بعد ازما می خواهد که موضوع ا صلی پاک شود و یا نه که با انتخاب (N) به معنی NO موضوع انتخابی قرینه می گردد.
فرمان MOCORO:
یکی از فرمان های جالب موجود در اتوکد 14 فرمان MOCORO است به این فرمان که نام آن از اسامی سه فرمان Rototes,Copy, Move گرفته شده است امکان اجرای این فرمان ها را بر روی یک دسته از موضوعات انتخاب شده در قالب یک فرمان فراهم می کند. بعد از انتخاب موضوع می توانیم یکی از اعلان های ؛
Move/ Copy/ Rotate/ Scale/ Base dt/ ando/ <euit>: را انتخاب نماییم، undo به معنی لغو کردن و euit به معنی خروج می باشد.
فرمان ARRAG:
با اجرای این فرمان می توان چندین موضوع را کپی کرد، نحوه ی ایجاد این کپی می تواند حولِ یک دایره و یا به صورت سطری و ستونی باشد اگر بخواهیم به صورت سطری ، ستونی باشد در ماقبل اعلانِ:
Rectangulat or Dolar Aray (<R>/ D) حرف R را انتخاب می کنیم که بعداً تعداد سطر وستون ها و فاصله ی بین سطرها و فاصله بین ستون ها را از ما می خواهد که با دادن آن Copy صورت می پذیرد. اما اگر بخواهیم موضوع موردنظر حول یک دایره صورت گیرد، (کپی شود)، باید حرف R را انتخاب نموده تعداد کپی ها را مشخص نمود. (البته بعد از آن که مرکز دایره را مشخص کردیم)، زاویه حاملِ آرایه را انتخاب نموده و حرف g را که به عنوان ges است در اعلان ظاهر شده تایید می کنیم.
فرمان Solid:
این فرمان برای اشکال بسته به صورت مربع، مثلث، مستطیل و … به کار می رود پس از اجرای این دستور سیستم مختصات نقاط را از ما می خواهد که با دادن این مختصات می توانیم سطوح توپری را ایجاد کنیم. دستورهایی که در این جا به بعد به آنها می پردازیم در مرحله انتخاب موضوعات ترسیمی از روش های خاص و مرتبط به خود بهره می برند. علت تفاوت این دستورات در مرحله انتخاب موضوعات با دستورات توضیح داده شده، طبیعت آنهاست.
فرمان Stretch:
این کلمه به معنی کشیدن و امتداد دادن است. بعد از اجرای این فرمان موضوع مدنظر را انتخاب کرده و نقطه اول کشش را در نظر می گیریم. سپس فاصله و یا نقطه دوم را انتخاب می کنیم عمل Strech صورت می پذیرد. تفاوت این فرمان با LENGTHEN آن است که فرمان LENGTHEN علاوه بر این در کار تغییر طول را می توان به درصد بیان (Dercent) به اندازه موردنظر تغییرداد.
فرمان TRIM:
این لغت به معنی کوتاه کردن است. فرمان TRIM توانایی پاک کردن بخشی از یک موضوع ترسیمی (اعم از انواع خط، دایره، کمان، بیضی) را به کمک لبه های برش دارد. بعد از اجرای این فرمان لبه های برش را انتخاب نموده سپس خط و یا قسمت هایی که با لبه برش در ارتباطند و می خواهیم کوتاه کنیم را انتخاب نموده، عمل TRIM صورت می گیرد.
فرمان ENTEND:
با استفاده از این دستور می توانیم قسمتی از یک خط را به یک موضوع وصل کنیم و طول آن را افزایش دهیم در این فرمان نیز در ابتدا باید لبه ی موردنظر تعیین گردد.
فرمان BRECK:
در فرمان ENTEND توضیح دادیم که می توان یک خط را به خط دیگر امتداد داد و متصل نمود حال با این فرمان می توان بخشی از یک خط را از خط دیگر و یا اشکال دیگر جدا نمود و بدون آن که تمام خط از بین رود. ابتدا خطی را که قرار است بشکند را انتخاب نموده و سپس نقطه شکست را تعیین می کنیم.
فرمان OFFSET:
پس از اجرای این فرمان فاصله ای که قرار است از یک شی کپی برداری شود، پرسیده می شود. با وارد کردن فاصله شی موردنظر پرسیده می شود و بعد از آن سمت و سویی که قرار است کپی به طور موازی در آن جا قرار گیرد سیستم از ما می پرسد که ما با کلیک کردن بر روی نقطه ای در سمت بالا یا پایین، چپ و یا راست شی موضوع را با فاصله مدنظر به صورت موازی کپی می کنیم.
فرمان LINESTYLE:
همان طور که می دانیم در نقشه هایی که می کشیم ممکن است چند خط نظیر خط های مرکز، پیوسته، مخفی، و …وجود داشته باشد برای این کار از فرمان Line style استفاده می کنیم و خط های موردنظر را از گزینه Load انتخاب کرده و با OK تایید می کنیم. رنگ خط را هم می توان در این روش تغییر داد.
فرمان Teutstyle:
برای انتخاب نوع متنی که در نقشه می خواهیم مورداستفاده قرار دهیم با رنگ دلخواه از این فرمان استفاده می کنیم جهت نوشتن حروف انگلیسی از متن استاندارد و حروف فارسی از متن کاتب استفاده می کنیم.
فرمان hatch:
برای هاشورزدن قسمت هایی از نقشه که برش خورده اد از این فرمان استفاده می کنیم، بعد از اجرای این )دستورپنچره ای باز شده که ما نوع هاشورا را مشخص کرده (به وسیله Drede pined)، سپس به وسیله گزینه Dick Doints یک سطح بسته را انتخاب می کنیم و با انتخاب گزینه Drevicw hatch می بینیم که آیا مقیاس به کاربرد شده صحیح است ویا خیر. اگر مناسب بود Addly را انتخاب کرده پنجره بسته می شود.
فرمان euplode:
فرض کنید یک شش ضلعی با فرمان Polygon رسم کرده ایم حال می خواهیم یکی از اضلاع آن را پاک کنیم، ولی کال شی انتخاب می شود با فرمان euplode و انتخاب شی موردنظر اضلاع شش ضلعی از یکدیگر جدا شده و هیچ رابطه ای با یکدیگر پیدا نمی کنند و می توان ضلع موردنظر را پاک کرد.
فرمان Chgmfer:
برای پخ زدن گوشه ها از این فرمان استفاده می شود. پس از اجرای این فرمان فاصله های پخ زدن از ما خواسته می شود که ما فاصله های دلخواه خود را تایپ می کنیم پس یک بار دیگر فرمان chgmfer را اجرا کرده و دوخط و یا گوشه ای که قرار است پخ زده شود را انتخاب می کنیم پخ ها زده می شوند.
فرمان fillet:
این فرمان شباهت زیادی با فرمان بالا دارد با این تفاوت که برای گردکردن گوشه ها استفاده می شود . بنابراین، با واردکردن شعاع سروکار داریم نه فاصله ها.
فرمان ltscgle:
گاه ممکن است خط های مرکز و مخفی و …که در نقشه کشیده ایم اجزای آن فاصله زیادی با هم داشته باشند و در اصطلاح یعنی بزرگ باشند و یا بالعکس برای کوچک تر و یا بزرگ تر کردن آن ها از این فرمان استفاده می کنیم در مقابل اعلان Select cbject می توانیم همه ی خطوط موردنظر خود را انتخاب کنیم سپس از مامقیاس بزرگ نمایی و یا کوچک نمایی پرسیده می شود که با دادن این مقیاس می توانیم اجزای خطوط را بزرگ و یا کوچک نماییم.
فرمانZoom:
اگر یک نقشه پیچیده توسط ما طراحی شده باشدو خیلی هم بزرگ باشد به طوری که اجزای کوچک آن در صفحه نمایش قابل دیدن نباشد از این فرمان استفاده می کنیم. بعد از اجرای این فرمان پنجره ای باز می شود که گزینه های آن عبارت از :
Zoom Derveius – zoom window – Dgn – zoom و Zoom eufend
Pan یک دست است برای جابجا کردن نقشه در 4 جهت اصلی. Zoom همان خود فرمان است برای کوچک نمایی و بزرگ نمایی zoom windowپنجره ای را باز می کند که می توان یک قست ازنقشه را بزرگ نمایی کرد. Zoom Derveiusبه حالت قبلی zoomکردن می گردد. و Zoom eufend که یک Zoom کامل است، کل نقشه را باتوجه به آنچه از قبل ذخیره کرده ایم در نظر می گیرد. گزینه های Zoom بعد از اجرای این فرمان است و کلیک کردن ایجاد می گردد.
فرمان List :
ممکن است گاهی در نقشه کشی از یک قطعه طول خط کشیده شده و یا مختصات نقطه اولیه و نقطه انتهایی و یا شعاع یک قوس و … را فراموش کرده باشیم. برای پیداکردن این جزییات از فرمان List استفاده می کنیم بعد از اجرای این فرمان اعلان select object ظاهر می گردد که می توانیم با انتخاب یک خط و یا دایره و …مختصات، طول، شعاع و … را بیابیم.
تقریباً تمامی نقشه های صنعتی را می توان با فرمان های گفته شده رسم کرد اما همان طور که می دانیم یک نقشه ی کشیده شده هیچ مفهومی نخواهد داشت مگر آن که اندازه هایی که قبلاً با وسایل اندازه گیری از قبیل کولیس، میکرومتر و…از روی قطعه گرفته ایم، بر روی نقشه منتقل کنیم، بنابراین سعی می کنیم، دستورهای لازم برای اندازه گیری یک نقشه با شکل های مختلف را بیان کنیم.
اندازه گیری خطی:
منظور از اندازه گیری خطی نمایش فاصله افقی، عمودی یا افقی بین دونقطه است. در اتوکد برای اندازه خطی 4 فرمان زیر وجود دارد:
روش اندازه گیری Dimlinegt و اندازه گذاری اصلی:
براساس انتخاب سه نقطه طرح ریزی شده است یعنی ما باید نقطه اول و دوم که قرار است اندازه گیری شود و نقطه سوم که موقعیت خط اندازه را مشخص می کند تعیین نموده و اندازه گیری انجام دهیم.
روش اندازه گذاری Bgseline:
روش اندازه گذاری Bgse line برای ایجاد یک سری اندازه گیری ها نسبت به یک نقطه پایه صورت می گیرد. روش کار به این صورت است که پس از ایجاد اندازه گذاری اصلی از فرمان Base Line استفاده کرده و نقطه انتهایی اندازه گذاری های بعد را به ترتیب انتخاب می کنیم و اندازه گیری ها نسبت به نقطه مناسب صورت می پذیرد.
روش اندازه گیری Continue:
نحوه به کارگیری روش Continue به روش Base Line بسیار نزدیک است اما نتیجه عمل متفاوت خواهد بود. دوتفاوت عمده بین روش Continue و Base Line موجود است، اول آن است که در روش Continueهر اندازه جدید نسبت به نقطه انتهایی اندازه گذاری قبلی انجام می شود نه نسبت به یک نقطه پایه و دیگری آن که در این روش خطوط اندازه در یک امتداد قرار دارند. بنابراین، پس از اجرای فرمان و اندازه گیری اصلی نقاط انتهایی اندازه های بعدی را انتخاب می کنیم. در این روش شلوغی تصویر تاحدودی از بین می رود.
اندازه گیری Aligned :
این روش اندازه گذاری با اندازه گذاری اصلی هیچ تفاوتی نمی کند. فقط این که برای اندازه گذاری خطوط مایل به کار می رود.
اندازه گذاری DimdeAmeter و DimraDias:
این دو اندازه گذاری مربوط به اندازه گذاری شعاع و قطر یک کمان و یا دایره می باشد. بعد از اجرای این فرامین موضوع را انتخاب می کنیم اندازه گیری صورت می گیرد.
اندازه گذاری Dimangle:
این اندازه گذاری مربوط به زاویه می باشد، روش اندازه گذاری به این صورت است که پس از اجرای این فرمان دوخط را که با هم زاویه می سازند، انتخاب کرده زاویه اندازه گیری خواهد شد. با فرامین اندازه گیری که در بالا توضیح داده شد می توان تمام اندازه گذاری های لازم را انجام داد. اما اگر بخواهیم رنگ خطوط امتداد، رنگ خطوط اندازه، مقیاس خطوط امتداد، نوشتن تلرانس ها جای متن اندازه، فاصله خط اندازه از جسم، فاصله خط امتداد از جسم، تعداد ارقام اعشار یک اندازه و در کل هر تغییر را که مایل باشیم می توانیم با استفاده از فرمان Diminsiostyle و گزینه های format، Annotation، Gometry حاصل نماییم. به طور مثال می توانیم با استفاده از دستور Diminsion گزینه ی Geomeery را انتخاب کنیم سپس با استفاده از این پنجره پیکان های خط اندازه را به هرگونه که خواستیم با هر اندازه انتخاب کنیم و یا با استفاده از گزینه format محل متن اندازه را به صورت بالای خط اندازه و در مرکز انتخاب کنیم. تغییراتی را که با استفاده از گزینه های نام برده در diminsion Style ایجاد می کنیم، حتماً باید توسط عبارت seve ذخیره شوند در غیراین صورت هیچ کدام از این تغییرات ذخیره نخواهند شد و باتوجه به آنچه که seve شده است اندازه گیری صورت می پذیرد.

همان طور که در طی گزارش مشاهده کردیم تقریباً چیزهایی که نیاز کار در اتاق طراحی بود بحث شد و اگر ما مطالب فوق را به خوبی یاد گرفته باشیم می توانیم یک قطعه ی فرسوده و یا شکسته شده را به وسیله "وسیله های" "اندازه گیری" اندازه بگیریم و سپس به وسیله اتوکد 14 نقشه آنها را به طورصحیح رسم کنیم، التبه در طی کار ممکن است مشکلاتی برای ما پیش آید که با مراجعه به کتاب های در دسترس و یا استفاده از معلومات کارشناسان و حتی گاهی با مقداری فکرکردن می توانیم آنها را رفع کنیم ولی آنچه که مهم است، یادگیری و به خاطر سپردن چیزهایی است که برای ما تازگی دارد. گاهی نکته ها ریز گردِهم می آیند و مطلبی مهم را می سازند.
بنابراین ، این در هر کاری رعایت جوانب کار ضروری می باشد. حاصلِ کار ما یک نقشه کامل می باشد و می تواند برای ساخت به دیگر قسمت ها ارائه شود. حاصل از فراگیری مطالب ذکر شده می باشد. شاید در روزهای اول به خاطر آشنانبودن به اساس کار کمی برای ما کار مشکل باشد و حتی برخی اوقات هیچ لذتی برای ما نداشته باشد، ولی وقتی که با اندازه گیری به طور کامل آشنا شدیم و با استفاده از سیستم توانستیم نقشه یک قطعه را به طور کامل رسم کنیم، هیچ چیز شاید جای شادمانی حاصل از کار ما را نگیرد.
جرقه هایی که در ذهن ما برای بهبود کار زده می شود، بسیار مهم هستند و حتی می توانند تولید ما را با کیفیت مناسب بالابرده و ما را تبدیل به کاربری لایق جهتِ کار نماید. استفاده از تجربه دیگران راه دیگری برای رشد سریع در زمینه کاری ما می باشد گاه یک تجربه مفید سرعتِ عمل ما را دوبرابر می کند و گاه تجربه تلخ دیگران باعث می گردد که راه نادرست را سپری نکنیم.
بنابراین همان طور که در ابتدای گزارش گفته شد در این قسمت به دلیل رعایت نکردن بعضی از مسایل کوچک وقتی برای ساخت به اجرا در می آیند و قطعه از روی آنها ساخته می شود، ممکن است دوباره بشکند، لق بزند، خورده شود و هزاران مشکل دیگر که باعث می شود قطعه کارآیی لازم را نداشته باشد و مجدداً نقشه ای جدید توسط طراح باید پیشنهاد و توسط نقشه کش رسم گردد. در قسمت طراحی متالوژی باتوجه به آنکه دیگر قسمت های این ساختمان در کارِ خود کوتاهی می کردند، دارای حجم کاری بسیار بالایی بود صبح ها زودتر از همه کار خود را آغاز، و دیرتر از همه به پایان می رساند.
بنابراین جا دارد که از کارکنان این اتاق به عنوان یک الگو برای دیگر کارکنان نام برد، زیرا همان طور که اطلاع دارید کار زیاد با رایانه خسته کننده است. به خصوص که نقشه کشی با آن صورت پذیرد. ولی من در این اتاق شاهد بودم که مهندسین طراح به خاطر علاقه و حجم کاری بالا هیچ گونه سستی را در کار خود جای نمی دادند و تمام کارهای روزانه ی خود را با سرعت و دقت انجام می دادند و می توان گفت که واقعاً فعال ترین قسمت گروه متالوژی به شمار می آمد. مهندسین قسمت طراحی نقش بسزایی را در یادگیری اینجانب در زمینه اندازه گیری و نقشه کشی ایجاد کردند که این پیرو دوره ی کارآموزی به وجود می آید.
بنابراین به این مهم باید بیشتر اهمیت داده شود و فقط ما نباید به عنوان یک درس نمره آور و یا زنگ تفریح از این درس استفاده کنیم. حتماً باید از این دوره ی پیش بینی شده نهایت استفاده را ببریم و نگذاریم که اوقات ما صرف بیهودگی شود و اگر ما بدون هیچ ثمره ای این دوره را طی کنیم، در آینده با مشکل مواجه می شویم و باید حتماً زمانی را برای آموختن ناآموخته های گذشته صرف کرد که این به ضرر چرخه ی صنعت می باشد.
بنابراین من پیشنهاد می کنم که در دانشگاه و شرکت ها و کارخانجات اهمیت بیشتری را برای این درس قائل شوند تا نیروهای دانشگاهیِ ما حداقل با کار خود در آینده تاحدودی، با پشتکاری که از خود نشان می دهند، آشنا شوند. دیگر آن که ساعاتِ گذراندن این دوره را افزایش دهند چون اگر کسی به کار و کارکردن علاقه داشته باشد این دوره آنقدر سریع می گذرد که ناگفته های بسیاری هنوز هم باقی می ماند.
اما انتقادی که در اینجا بر کارخانجات و شرکت های تولیدی وارد است این است که دانشجویانی که برای گذراندن دوره ی کارآموزی معرفی می شوند، حتماً از آنها در جایی که مرتبط با رشته ی آنهاست استفاده نمی شود و این باعث می شود که در گذراندن دوره ی کارآموزی خود سستی نشان دهند. چون شاید بعضی از کارهای واگذار شده اصلاً رابطه ای با رشته ی تحصیلی آنها در دانشگاه نداشته باشد و هیچ فایده ای را برای آنها به وجود نیاورد. نقشه کشی به وسیله اتوکد و کارکردن با رایانه شاید برای من و خیلی دیگر از دانشجویان مشکل باشد و در زندگی شاید دیگر فرصتی به وجود نیاید که ما بتوانیم به صورت رایگان از امکانات و تجربه دیگران به راحتی استفاده کنیم به خصوص برای ما دانشجویان نقشه کشی که حتی 1 واحد اتوکد را که لازمه ی کار ماست زیرنظر دانشگاه سپری نکرده ایم!.
در پایان از خداوند می خواهم که به ما ایرانیان که از برترین نژادهای جهان هستیم همتی بالاتر و والاتر، از آنچه که داریم بخشش کند و برای ما الگویی از انسان های کوشا و حقدوست که فقط به منافع مردم و خویش فکر می کنند قرار دهد و این سرزمین همیشه جاوید و غنی از نعمت ها را همیشه به وسیله خود مردم حفظ نماید.
به امید روزی که ما کارآموزان و آینده سازان فردای اقتصاد و صنعت کشور کارهای خود را به گونه ای انجام دهیم که از عملکرد خود خشنود باشیم.
خوشبخت ترین مردم کسی است که از کارهای روزانه ی خود راضی باشد (جان ویلسون)
پایان

126