گزارش کار اموزی درشرکت کشت و صنعت تکین

گزارش کار اموزی درشرکت کشت و صنعت(تکین)

فهرست

* فصل اول : آشنایی با مکان کارآموزی (شرکت کشت و صنعت)

– تاریخچه سازمان
– انواع محصولات تولیدی
– فرآیند تولید(خدمات)

* فصل دوم : نمودارهای کنترل کیفیت برای متغیر ها در شرکت دزدشت:

– مقدمه
– نمودارهای کنترل R ,
– نمودار کنترل انحراف استاندارد
– تعدیل حدود کنترل
– قدرت نمودار کنترل
– بررسی نقاط بر روی نمودارهای کنترل

* فصل سوم : نمودارهای کنترل برای وضعی ها در شرکت دزدشت:
– مقدمه
– نمودار کنترل P برای نمودار های با حجم ثابت
– نمودار درصد اقلام معیوب
– نمودار کنترل تعداد اقلام معیوب (نمودار NP)
* فصل چهارم : نمونه گیری به منظور پذیرش:
– مقدمه
– نمونه برداری و اهمیت آن در شرکت دزدشت
– اصطلاحات نمونه برداری کاربردی در شرکت دزدشت
– تهیه نمونه های اولیه (نمونه معرف) در شرکت دزدشت
– نمونه برداری تصادفی
– انواع طرح های نمونه گیری
– بهره های رد شده
– منحنی OC برای طرح های یکبار نمونه گیری
– رابطه تولید کننده و مصرف کننده
– تهیه طرح های یکبار نمونه گیری محصولات تکین برای ریسک تولید کننده معین
– طرح های نمونه گیری برای ریسک مصرف کننده معین
– طرح های نمونه گیری محصولات تکین برای ریسک های تولید کننده (شرکت ) و مصرف کننده
– تهیه طرح های جفت نمونه گیری تکین برای ریسک های تولید کننده و مصرف کننده معین
– تهیه طرح های چندبار نمونه گیری تکین برای ریسک های تولید کننده و مصرف کننده معین
– متوسط کیفیت خروجی محصولات تکین
– متوسط تعداد نمونه محصولات تکین
– متوسط کل بازرسی محصولات تکین
-MIL_STD_105D
– سطح کیفیت پذیرفتنی
– اندازه نمونه
– طرح های یکبار نمونه گیری
– طرح های جفت نمونه گیری
– طرح های چندبار نمونه گیری
-بازرسی نرمال،تنگتر شده،کاسته شده
– طرح های نمونه گیری داج-رومیگ:
* طرح های AOQL
* طرح های LTPD
* فصل پنجم : نتیجه گیری
* جداول
*منابع

فصل اول :

آشنایی با مکان کار آموزی
* * *

تاریخچه سازمان :
شرکت کشت و صنعت دزدشت (سهامی خاص) به شمار ثبت 32019 و با نام تجاری محصولات تکین و با نوع مجوز پروانه تاسیس تولید کننده محصولات غذایی متنوع و فر آورده های گوشتی و کنسرو می باشد .
دفتر نمایندگی این شرکت در تهران – خیابان کریم خان زند – خیابان مدیر – پلاک 31 و طبقه دوم قرار دارد . کارخانه این شرکت در استان خوزستان ، کیلومتر 5 جاده محمد ابن جعفر، شهرستان دزفول و به مساحت 8000 متر مربع واقع شده است .
با کوشش و همت عده ای از اهالی دزفول که تخصص علمی و تجربه علمی در زمینه کشاورزی و صنایع غذایی داشتند این شرکت در سال 1357 تاسیس شد و با عتایت خداوند بزرگ و تلاش وافر و طاقت فرسای موسسین ، علیرغم محرومیت منطقه و شروع جنگ تحمیلی و کمبود امکانات با کمال خرسندی در سال 1362 به بهره برداری رسید .
بطوریکه در اولین سال تولید 1362 موفق شد 220 تن محصول با ارزش 140000000 ریال تولید نماید و در سال 1372 تولیدی به وزن 1500 تن با ارزش 3400000000 ریال داشته باشد .
جدول تولید و فروش محصولات تولیدی شرکت دزدشت از سال 63 تا پایان سال 83.

انواع محصولات تولیدی :
محصولات تولیدی و نیز واحد های صنعتی این شرکت را می توان به دو واحد مجزا تقسیم کرد :
1- واحد تولید کنسرو و تبدیل محصولات کشاورزی
2- واحد تولید فرآورده های گوشتی .
واحد تولید کنسرو :
محصولات کنسرروی که هم اکنون توسط شرکت دزدشت تولید می شود عبارتند از :
" انواع خیار شور (در شیشه و قوطی و حلب) ، ترشی مخلوط ،ترشی لیته ،ترشی سیر ،ترشی موسیر،ترشی کلم ، ترشی بادمجان ،سرکه ،آبلیمو ، زیتون شور ."
که به علت بر خورداری از کیفیت خوب علاوه بر جذب بازار داخلی ، در سایر کشورها مصرف کننده گان زیادی به خود جلب نموده اند و به همین علت شرکت دزدشت همه ساله مقادیر زیادی از این محصولات را به کشورهای اروپایی و حوزه خلیج فارس صادر می گردد.

واحد تولید فرآورده های گوشتی :
فرآورده های گوشتی کارخانه در حال حاضر شامل انواع سوسیس و کالباس همبرگر و کباب لقمه بوده که با استفاده از مواد اولیه با کیفیت خوب و تامین گوشت از منابع رسمی و مطمئن کشور موفق شده است اعتماد و اطمینان مصرف کننده گان را به صورت مطلوبی جلب نماید .

فرآیند تولید (خدمات):
فرآیند خدمات به دو صورت زیر است :
1- خارجی
2- داخلی
خارجی :
فرآیند خدمات خارجی بدین صورت است که کشور خارجی استاندارد و بهداشت محصول و میزان تقاضا را معین می کند و شرکت نیز با تطابق محصول با معیارهای خواسته شده تولیدات را ارسال می کند .
داخلی :
فرآیند خدمات داخلی بر اساس کاتالوگهای موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران و وزارت بهداشت و بصورت تولیدات سفارشی و با رعایت نرخ اعلامی از طرف انجمن صنایع به دو صورت عمده فروشی و خرده فروشی در داخل کشور انجام می گیرد.
برای رفاه مشتریان و مصرف کننده گان در شهرستان دزفول ، اندیمشک و اهواز فروشگاههای اختصاصی شرکت انحصارا به عرضه محصولات شرکت اقدام می نماید . در سایر شهرستانهای استان خوزستان ، لرستان و تهران نمایندگی های این شرکت محصولات گوشتی و کنسروی را با مارک تجاری تکین عرضه می نماید .

فصل دوم :

نمودارهای کنترل برای متغییر ها در شرکت دزدشت
* * *

مقدمه :
بسیاری از مشخصه های کیفی را می توان به صورت یک اندازه عددی بیان کرد. برای مثال قط یک یاتاقان را می توان با میکرو متر اندازه گرفت و آن را بر حسب میلی متر نشان داد . یک مشخصه کیفی قابل اندازه گیری از قبیل قطر ، حجم یا وزن یک متغییر نامیده می شود. وقتی مشخصه کیفی یک متغییر باشد ، روش معمول آنست که هردو مقدار میانگین و تغییر پذیری مشخصه کیفی کنترل شود .
متوسط فرآیند یا میانگین سطح کیفیت معمولا" با نمودار کنترل برای میانگین ها یا نمودار کنترل می شود . تغییر پذیری یا پراکندگی فرآیند با نمودار کنترل برای انحراف استاندارد (نموداری) یا نمودار کنترل برای دامنه (نمودار R ) کنترل می شود . که استفاده از نمودار R معمول تر است .
برای هر مشخصه کیفی مورد بررسی معمولا" از نمودار های و R جداگانه استفاده می شود . توجه آنکه حفظ کنترل بر هر دو مقدار میانگین و تغییر پذیری فرآیند لازم است .
* نمودار های کنترل و R :
با استفاده از این نمودارها فرآیند تولید محصولات غذایی در شرکت دزدشت تحت کنترل در می آید که روش کار را در مورد وزن شیشه های مربا ی هویج پر شده بررسی می کنیم :
در ابتدا از محصولات به صورت تصادفی نمونه برداری می کنیم که برای این منظور ما روش کار را برای 10 نمونه 5 تایی در شرایطی که فکر می کردیم تولید تحت کنترل است بر می داشتیم . داده های این نمونه به شرح زیر می باشند :

جدول وزن شیشه های مربای هویج پر شده

مشاهدات

شماره نمونه
0.026

0.036

0.026

0.022

0.02

0.014

0.034

0.014

0.031

320.003

320.008

319.977

320.003

320.002

319.994

320.002

320

319.99
319.989 320.014 320.015 320.007 319.992

320.002 319.988 320.024 320.021 320.005

319.993 320.015 320.003 319.985 319.988

320.002 319.996 319.993 320.015 320.009

320.002 319.996 319.993 320.015 320.004

319.985 320.000 320.005 319.986 319.993

320.007 319.996 319.997 320.000 320.010

319.998 319.997 320.003 320.018 319.984

319.995 320.000 319.996 320.009 320.004

320.015 319.989 320.003 320.005 319.984
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

در رسم نمودار های و R بهتر است که نمودارR رسم شود زیرا حدود کنترل به تغییر پذیری فرآیند بستگی دارد . در اینجا با استفاده از جدول داده های وزن شیشه های مربای پر شده حدود نمودار R را محاسبه و سپس رسم می کنند .

خط مرکزی

که مقادیر و را به ازائ N=5 از جدول شماره 2 استخراج می کنند . حال با استفاده از اطلاعات بالا مبادرت به رسم نمودار R می وزند.

شکل 1
نمودار کنترل R مربای هویج تکین

اگر دامنه تغییرات همه نمونه ها تحت کنترل باشند به مرحله بعد می روند و در غیر اینصورت با بررسی بیشتر .و مسله رفع علت نمونه خارج از کنترل را از محاسبات حذف و حدود کنترل را دوباره حساب می کنند . و این کار را تا جایی که همه نمونه ها تحت کنترل باشند ادامه می دهند .
از آنجایی که نمودار R تغییر پذیری فرآیند را تحت کنترل نشان می دهد به مرحله رسم نمودار می رسند.
برای تعیین حدود کنترل نمودار به صورت زیر عمل می کنند :

خط مرکزی

که مقدار ضریب A2 را به ازائ N=5 از جدول شماره 2 استخراج می کنند .

شکل 2
نمودار کنترل مربای هویج تکین
پس از رسم میانگین های نمونه هیچ علامتی مبنی بر خارج از کنترل بودن نمودار مشاهد نمی شود و در غیر اینصورت مانند نمودار R پس از بررسی و رفع علت و حذف نمونه خارج از کنترل دوباره محاسبات را انجام داده و حدود جدید را بدست می اورند . همانطور که مشاهده می کنید هر دو نمودار و R و ضعیت را تحت کنترل نشان می دهند .
بنابراین این فرآیند را در سطح بیان شده تحت کنترل اعلام کرده و از حدود آزمایشی بدست آمده برای کنترل آینده فرآیند استفاده می کنند .
حال از اطلاعات نمودارهای و R اطلاعاتی در باره کارایی فرآیند Capability process بدست می اورند / از نمودار میانگین وزن شیشه های مربای هویج پر شده =320.0008 گرم براورد می شود . که انحراف استاندارد این فرآیند را نیز از رابطه زیر بدست می اورند :

که مقدار D2 را نیز به ازائ N=5 از جدول شماره 2 استخراج می کنند . و برای توصیف کارایی فرآیند در تولید مربای هویج از داده های نمودار کنترل استفاده می شود .
حد مشخصات قابل قبول وزن شیشه های مربای هویج پر شده 0.03320.000 گرم می باشد . وزن شیشه مربای هویج یک متغییر تصادفی نرمال با میانگین 320.0008 و انحراف استاندارد 0.0105 گرم است . نسبت شیشه های خارج از حدود مشخصات قابل قبول را به صورت زیر حساب می کنند :

نسبت شیشه های خارج از حدود مشخصات .
که مقادیر (-2.93) و(2.78) از جدول شماره 3 استخراج شده بدین ترتیب 0.44% شیشه های مربا خارج از حدود مشخصات خواهد بود .
برای فرآیند تولید شیشه های مربای هویج نسبت کارایی فرآیند (PCR – Process capability ratio) عبارتست از :

که این مقدار به معنی آنست که حدود تولرانس طبیعی فرآیند ( سه انحراف استاندارد بالا و پایین و میانگین) تقریبا" با حدود بالا و پایین مشخصات انطباق می یابند و در نتیجه یک نسبت بسیار کم شیشه ها معیوب تولید می شود .
نمودار کنترل انحراف استاندارد :
در بررسی های آماری معمولی ترین اندازه ای که در تعیین پراکندگی استفاده می شود انحراف استاندارد است . انحراف استاندارد بر خلاف دامنه تغییرات R که تنها دو اندازه از یک مجموعه اقلام را در بر می گیرد اندازه ای است که تمام مقادیر یک مجموعه اقلام را در نظر می گیرد و بدین ترتیب اندازه دقیق تری از پراکندگی اقلام مجموعه می باشد .
با وجود این اگر تعداد اقلام مورد بررسی (و در مورد کنترل فرآیند تولید ، حجم نمونه های انتخاب شده ) کم باشد ( مثلا N < 12 ) دامنه تغییرات معیار قابل قبولی برای کنترل پراکندگی بوده و بخاطر ساده بودن محاسبه آن ، از این اندازه استفاده می شود .
ولی اگر حجم نمونه زیاد باشد لزوما باید از انحراف استاندارد استفاده گردد و به جای R با نمودار به بررسی پراکندگی فرآیند تولید پرداخته شود . برای رسم نمودار انحراف استاندارد ، ابتدا انحراف استاندارد هر نمونه را بدست آورده سپس میانگین مقادیر انحراف استانداردهای بدست آمده را محاسبه کرده و خط مرکزی نمودار را برابر این اندازه قرار می دهند .

1. چنانچه این نسبت برابر یا بزرگتر از 1 باشد تولید قادر به رعایت حدود مشخصات قابل قبول می باشد.در اینصورت چنانچه فرآیند بخوبی تنظیم شده باشد اقلام معیوب تولید نخواهد شد . در صورتیکه نسبت کارایی تولید کمتر از 1 باشد هم فرآیند تولید تحت کنترل باشد اقلام معیوب تولید خواهند شد .

شرکت دزدشت برای کنترل کار دستگاهی که روده مصنوعی (پوشش مصنوعی) برای فارش یا خمیر کالباس قارچ آزاد می کرد 10 نمونه 10 تایی را در شرایطی که فکر می کرد تولید تحت کنترل است برداشت تا طول انها را اندازه بگیرد ، که شرح داده ها به صورت زیر بود :

جدول اندازه طول روده مصنوعی (پوشش مصنوعی)

اندازه نمونه ها بر حسب سانتیمتر

شماره نمونه
0.851
0.324
0.768
0.872
0.464
1.041
0.461
0.828
0.493
1.235
44.6
45.0
45.1
45.0
45.3
45.2
44.9
45.3
45.5
45.6
44.8
45.0
44.4
45.0
45.1
46.8
45.0
46.4
44.5
44.5
44.4
44.9
44.9
45.8
44.7
45.4
44.2
45.6
46.2
44.4
46.0
46.2
46.9
46.2
45.0
47.1
45.1
45.4
45.4
46.1
44.7
44.9
45.5
44.3
44.7
44.3
44.7
44.9
45.6
44.6
42.6
45.2
46.8
44.1
45.9
44.7
45.1
44.8
45.2
43.8
45.0
45.4
45.4
44.4
45.5
45.6
43.6
44.5
45.1
46.8
45.2
44.4
44.9
43.7
44.9
45.3
44.8
46.1
46.1
47.2
45.4
44.7
44.7
46.2
46.8
45.3
46.1
46.9
47.1
46.5
43.5
45.4
44.6
44.6
44.6
44.2
45.8
44.9
44.4
46.2

44.3
44.4
43.5
46.3
46.0
43.8
44.7
43.7
45.3
45.8

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

سپس با استفاده از داده های این جدول به صورت زیر اقدام به تعیین حدود کنترل نمود :

خط مرکزی

که مقادیر و را به ازائ N=10 از جدول شماره 2 استخراج می کنند . حال با استفاده از اطلاعات بالا مبادرت به رسم نمودار می وزند.

شکل 3
نمودار کنترل کالباس قارچ تکین

در اینجا متوجه شدند که نمونه های 6 و 10 خارج از کنترل هستند .بنابراین با حذف این دو نمونه و رفع مشکل دوباره به صورت زیر حدود جدید را محاسبه کردند :

خط مرکزی

و همانطور که در نمودار زیر می بینید همه نقاط بین حدود کنترل قرار گرفتند . بنابراین نمودار قابل قبول واقع شد .

شکل 4
نمودار کنترل کالباس قارچ تکین

خط مرکزی

که مقادیر و را به ازائ N=10 از جدول شماره 2 استخراج می کنند .

شکل 5

نمودار کنترل کالباس قارچ تکین
که در اینجا نیز چون کلیه نقاط بین حدود کنترل واقع شده بودند نمودار نیز مورد قبول قرار گرفت .
سپس شرکت تصمیم گرفت تا با بررسی به دلیل تطابق با مقررات دولتی به این نتیجه برسد که چند درصد از پوشش های مصنوعی کالباس دارای مشخصات قابل قبول است که به صورت زیر عمل کرد :

مقدار ضریب C2 به ازائ N=10 را از جدول شماره 2 استخراج کرد :
C2=0.9227

که با استفاده از مقدار این ضریب مقدار را بدست آورد :

برای تعیین درصد محصولی که طول روده مصنوعی اش کمتر از 45 سانتیمتر تولید می شود توزیع فرآیند با حد پایین مشخصه قابل قبول مقایسه کرد :

شکل 6

از آنجا که مقرارت دولت تنها 10% پوشش ها کمتر از 45 سانتی متر را مجاز می داند و اکنون حدود 45 % کمتر از این اندازه تولید شده اند بنا بر این به این نتیجه رسیده اند که چون مقررات رعایت نشده است پس باید میانگین فرآیند را تنظیم کند :
Z ( 0.10 )=-1.372
که مقرارت بالا از جدول شماره 4 استخراج شد:

* تعدیل حدود کنترل :
در شرایطی که حدود مشخصات قابل قبول قطعه بیشتر از کارایی فرآیند تولید آن باشد ( USL – LSL > 6)، ساخت قطعات با اندازه هایی دقیق تر از آنچه برای قطعه در نظر گرفته شده است و قابل قبول می باشد ، صورت می گیرد .
در این حالت می توان حدود کنترل نمودار را تعدیل کرد و با افزایش این حدود ، پراکندگی بیشترزی را در تولید قطعات پذیرفت . شرکت دزدشت حدود تعدیل شده فرآیند توزین شیشه های مربای هویج پر شده را به صورت زیر محاسبه کرده بود:
حدود قابل استفاده برای آینده :

که در اینجا از دامنه تغییرات استفاده کرده بود و در صورتی که از انحراف استاندارد استفاده می کرد ، محاسبات به صورت زیر انجام می شد :
حدود قابل استفاده برای آینده :

که مقادیر و از جدول شماره 5 بدست آمده بود .
* قدرت نمودار کنترل :
شرکت کشت و صنعت دزدشت از نمودارهای کنترل برای کشف تغییرات در فرآیند تولید استفاده می کند.
بدین صورت که ایحتمال اینکه میانگین یک نمونه خارج از حدود کنترل قرار گیرد در حالیکه تغییر قابل توجهی در فرآیند بوجود نیامده باشد و تولید تحت کنترل باشد و یا به عبارت دیگر احتمال اینکه نمودار کنترل نشان دهد که یک انحراف به دلیل در فرآیند تولید ایجاد شده است .
در حالیکه در حقیقت این موضوع صحت نداشته باشد آنرا خطای I می نامند . از طرف دیگر احتمال اینکه میانگین نمونه بین حدود کنترل قرار گیرد در حالیکه در فراین تولید انحراف با دلیلی بوجود امده باشد و یا به عبارت دیگر احتمال اینکه یک نمودار کنترل نشان دهد که تولید تحت کنترل است در حالیکه در حقیقت این موضوع صحت نداشته باشد و تولید از کنترل خارج شده باشد آنرا خطای II می نامند .
احتمال انحراف نوع اول را با احتمال انحراف نوع دوم را با نشان می دهند . در ضمن احتمال وقوع خطای نوع II را نیز به کمک یک منحنی مشخصه عملکرد (Operating characteristic cureve) یا به اختصار oc نمایش می دهد .
وقتی که شرکت از یک تغییر ناگهانی در فرآیند تولید شیشه های پر شده مربای هویج با خبر شد دست به اقدامی زد . ابتدا متوجه شد که میانگین به مقدار 0.75بالا رفته ولی تغییر ی نکرده است . و چون در فرآیند تولید تغییرات ایجاد شده بود ولی محاسبات این تغییرات را نشان نمی دادند شرکت متوجه شد که ممکن است خطای نوع دوم رخ داده باشد .
بنا بر این به صورت زیر احتمال را محاسبه کرد :

از آنجاییکه است از رابطه زیر بدست امده :

سپس به ازائ n=10 مقدار زیر بدست آمد:

سپس از جدول سطح زیر منحنی نرمال استاندارد (جدول شماره 3) ( z< = 0 . 879)p مقدار 0.8079 را بدست اورد .
بنا بر این احتمال وقوع خطای نوع ii برابر با 80.79% شد که منحنی مشخصه عملکرد آن به صورت زیر است .

شکل 7

منحنی oc شیشه های مربای هویج تکین برای نمودار کنترل.
* بررسی نقاط بر روی نمودارهای کنترل :
یک فرآیند کنترل وقتی تحت کنترل است که شرایط زیر برقرار باشد :
1- هیچ نقطه ای خارج از حدود کنترل قرار نگیرد و همه نقاط بین خطوط کنترل واقع شده باشند .
2- قرار گرفتن نقاط بین خطوط کاملا تصادفی بوده و مجموعه ای از نقاط شکل خاصی را تشکیل ندهد .

بنا بر این در شرایطی که کلیه نقاط بین حدود کنترل قرار می گیرند بازرسی هم این امکان وجود دارد که یک انحراف با دلیل در فرآیند بوجود آمده باشد و تولید از کنترل خارج باشد .
با استفاده از چند قاعده ساده در رابطه با مجموعه پیوسته نقاط خیلی زیاد (extreme runs) می توان وجود یک وضعیت غیر عادی در فرآیند تولید را مشخص کرد .
مشاهده هر یک از موارد زیر به احتمال زیاد نشان می دهد که یک وضعیت غیر عادی در فرآیند تولید بوجود آمده است :
– هر گاه از 7 نقطه متوالی بر روی نمودار کنترل ، همگی در یک طرف خط مرکزی قرار گیرند .
– هرگاه از 11 نقطه متوالی بر روی نمودار کنترل ، حداقل 10 نقطه در یک طرف خط مرکزی قرار گیرند.
– هرگاه از 14 نقطه متوالی بر روی نمودار کنترل ، حداقل 12 نقطه در یک طرف خط مرکزی قرار گیرند.
– هرگاه از 17 نقطه متوالی بر روی نمودار کنترل ، حداقل 14 نقطه در یک طرف خط مرکزی قرار گیرند.
– هرگاه از 25 نقطه متوالی بر روی نمودار کنترل ، حداقل 16 نقطه در یک طرف خط مرکزی قرار گیرند.

احتمال اینکه هر یک از حالات فوق تنها به خاطر عامل تصادف ایجاد شود بسیار کم است .

فصل سوم :

نمودارهای کنترل برای وصفی ها در شرکت دزدشت
* * *

مقدمه :
در اغلب بازرسی ها ، محصول به دو گروه خوب و بد باید قابل قبول یا غیر قابل قبول سالم و یا معیوب تقسیم می شوند . آّبکاری سطح یک قطعه ممکن است پذیرفتنی باشد یا رد شود. یک لامپ ممکن است روشن شود و سالم باشد و یا خاموش بماند و معیوب باشد.
با چنین روش تقسیم بندی می توان نسبت اقلام معیوب را در زمانهای مشخص و در نمونه های معین بررسی و کنترل کرد . نموداری که برای این کار استفاده می شود نمودار کنترل نسبت اقلام معیوب یا نمودار p نامیده می شود و در موارد دیگر ممکن است به جای اقلام سالم و یا معیوب یک محصول بررسی تعداد نقص های آن محصول در هر قلم و یا در مجموعه ای از اقلام اهمیت داشته باشد .
در یک رادیو ممکن است تعداد یک یا دو یا بیشتر نقص مونتاژ وجود داشته باشد . یک صفحه ممکن اسن بدون غلط تایپ شده باشد و یا یک یا 2 یا بیشتر اغلاط تایپی داشته باشد .
در یک مدت زمان مشخص ممکن است هیچ حادثه ای در یک کارگاه اتفاق نیفتد و یا اینکه دو یا تعدا بیشتری سانحه کار گزارش شود . در هر حال تعداد حوادثی که در طی یک مدت زمان معین اتفاق می افتد و تعدا نقص هایی که در یک نمونه مشاهده می شود را با نمودار کنترل تعدا نقص ها یا نمودار c بررسی وکنترل کرد .

* نمودار های p برای نمونه های با حجم ثابت :
هرگاه محصولی را بررسی کرده و سپس انرا در یکی از دو گروه قابل قبول و یا غیر قابل قبول قرار دهیم می توانیم نسبت اقلام غیر قابل قبول را در یک زمان به زمان دیگر و یا از یک نمونه به نمونه دیگر با رسم نمودار p کنترل کنیم .
مسولین کنترل کیفیت شرکت دزدشت در هر روز دو بار از همبر گر های تولیدی خود نمونه های 20 تایی به صورت تصادفی تهیه می کنند که تعداد اقلام معیوب این محصول در یک هفته به صورت زیر اعلام شده است :
جدول داده ها :
P
Di
شماره گروه
p
Di
شماره گروه
0.2
0.35
0.25
0.1
0.45
0.3
0.4
4
7
5
2
9
6
8
8
9
10
11
12
13
14

0.1
0.6
0.45
0.5
0.5
0.6
0.2
2
12
9
10
10
12
4
1
2
3
4
5
6
7
که نسبت اقلام معیوب را از رابطه زیر بدست آورده اند :

سپس به منظور بررسی وضعیت تولید همبرگر خود حدود کنترل نمودار p را در هفته مذکور به صورت زیر محاسبه کردند.

شکل 8

نمودار کنترل P همبرگر تکین در طول یک هفته

حال این شرکت می داند که احتمال کشف تغییر از 0.02 به چقدر می باشد ولی با توجه به اینکه تقریب نرمال توزیع دوجمله ای قابل استفاده است می خواهد اندازه نمونه را به گونه ای انتخاب کند که حد بالای کنترل دقیقا با نسبت اقلام معیوب در وضعیت خارج از کنترل منطبق باشد .
چون حدود کنترل سه انحراف استاندارد از جهت آنکه در عمل موفقیت آمیز است اغلب در نمودارهای کنترل نسبت اقلام معیوب استفاده می شود . بنا براین این شرکت نیز ازاین حدود استفاده می کند .
بنا بر این :

و اگر مقدار نسبت اقلام معیوب تحت کنترل کم بود اندازه نمونه را به قدری بزرگ انتخاب می کنند که نمودار کنترل یک حد پایین کنترل مثبت پیدا کند زیرا این کار سبب خواهد شد که بررسی یک یا چند نمونه ای که تعداد اقلا م معیوب آنها به طور غیر عادی کم است امکان پذیر و مطمئن گردد . و در نتیجه وضعیت های مطلوب شناسایی شود .
یعنی :

* نمودار درصد اقلام معیوب:
این شرکت از نمودار درصد اقلام معیوب به خاطر آنکه فهم آن از نمودار نسبت اقلام معیوب آسانتر است استفاده می کند . مقادیر آن همان مقادیر نمودار نسبت اقلام معیوب می باشد .
با این تفاوت که مقیاس آن با ضریب 100 تغییر یافته است . حدود کنترل نمودار در صد اقلام معیوب همبرگر شرکت تکین به صورت زیر محاسبه می شود :
=خط مرکزی

روش رسم و استفاده از نمودار درصد اقلام معیوب مشابه نمودار نسبت اقلام معیوب می باشد :

شکل 9

نمودار درصد اقلام معیوب همبرگر تکین در طول یک هفته
* نمودار کنترل تعداد اقلام معیوب (نمودار NP):
شرکت دزدشت برای ساده تر شدن محاسبات و فهم بهتر نمودار کنترل گاهی به جای نسبت اقلام معیوب از تعداد اقلام معیوب استفاده می کند با این شرط که حجم نمونه ها ثابت باشد . تعداد اقلام معیوب حاصلضرب حجم نمونه در نسبت اقلام معیوب است.
بدین ترتیب این شرکت از سوسیس هایی که از قسمت پخت و دود می گذرند به منظور کنترل کیفی آنها هر روز به صورت تصادفی 200 نمونه انتخاب می کنند و تعداد اقلام معیوب انها را ثبت میکند .

نتایج بدست آمده طی 10 روز به شرح زیر است:
شماره نمونه
تعداد اقلام معیوب
شماره نمونه
تعداد اقلام معیوب
1
2
3
4
5
13
9
6
9
14
6
7
8
9
10
8
12
4
10
6

که محاسبات خط مرکزی و حدود کنترل نمودار NP مربوط به عبارت زیر است :
تعداد اقلام معیوب =100

شکل 10

نمودار کنترل اقلام معیوب سوسیس تکین
داده های اولیه وضعیت فرآیند را تحت کنترل نشان می دهند .

فصل چهارم:

نمونه گیری به منظور پذیرش
* * *

مقدمه :
نمونه گیری به منظور پذیرش (acceptance sampling) یک بخش عمده کنترل کیفیت آماری می باشد . هر چند معمول آنست که نمونه گیری به منظور پذیرش به عنوان بازرسی مواد دریافتی تلقی می شود ولی موارد دیگر استفاده از آن وجود دارد.
سه جنبه نمونه گیری به منظور پذیرش حائز اهمیت است :
1- نمونه گیری به منظور پذیرش برای تعیین وضعیت های بهر (قبول یا رد بودن آن) استفاده می شود نه برای بر آوردکردن کیفیت بهر. اکثر طرح های نمونه گیری برای برآورد نمودن کیفیت بهر طراحی نشده اند.
2- طرح های نمونه گیری به منظور پذیرش مستقیما یک وسیله کنترل کیفیت نمی باشد. نمونه گیری به منظور پذیرش تنها بهرها را می پذیرد یا رد می کند. حتی اگر کیفیت همه بهر ها یکسان باشد طرح نمونه گیری بعضی از بهر ها را می پذیرد و بقیه را رد می کند بدون آنکه کیفیت بهر های پذیرفته شده بهتر از کیفیت بهر های رد شده باشد. در حالیکه کنترل کیفیت – از قبیل نمودار های کنترل – برای کنترل و بهبود سیستماتیک کیفیت استفاده می شوند .
3- موثرترین استفاده از طرح های نمونه گیری به منظور پذیرش به عنوان یک وسیله بازرسی کسب اطمینان از کیفیت محصول یک فرآیند تولید است .

از نمونه گیری به منظور پذیرش به احتمال زیاد در یکی از سه مورد زیر استفاده می شود:
1- وقتی آزمایش مخرب باشد (نظیر آزمایش بر روی یک فیوز الکتریکی با یک آزمایش کششی) نمونه گیری ضروری می شود . در غیر اینصورت تمام محصول با آزمایش نابود می شود .
2- وقتی هزینه بازرسی صد در صد زیاد باشد ، نمونه گیری باعث صرفه جویی می شود .
3- وقتی اقلام مشابه باید بازرسی شود ، با نمونه گیری نتایجی به خوبی نتایج بازرسی صد در صد اگر نگوییم بهتر از آن بدست می آید . صحت این مطلب به خاطر آن است که در بازرسی صد در صد خستگی و یکنواختی کار باعث عبور اقلام معیوب با درصد بیشتر از آنچه در طرح نمونه گیری اتفاق می افتد ، می شود.

* نمونه برداری و اهمیت آن در شرکت کشت و صنعت دزدشت:
نمونه برداری صحیح یا به عبارتی جمع آوری تعداد کافی و مناسب نمونه ها ی مختلف مواد غذایی اساس کار بررسی های کنترل کیفیت مواد غذایی است که متعاقب همه گیری مسمومیت های غذایی انجام می گیرد و یا برای بازرسی و نظارت مواد غذایی ضرورت دارد .
تصمیم در انتخاب نمونه تعدا نمونه هایی که می بایستی انتخاب شوند ، روش نمونه برداری و چگونگی راههای حمل آنها به طوری که تغییر فاحشی در تعداد و کیفیت باکتریها ایجاد نشود حائز اهمیت است . دقت صحت و کفایت نمونه برداری به اندازه سرعت در رساندن آنها با آزمایشگاه و روشهای اماده کردن و آزمون نمونه ها دارای اهمیت می باشد .
و حاصل تمام این کوشش ها است . که قابل مصرف بودن فرآورده ها را نشان می دهد .
شایع ترین باکتریهای مولد مسمومیت غذایی و بیماری زا که از طریق خوراکی ها به انسان سرایت می کنند عبارتند از :
سالمونلاها و اشری شیاکالای و استافیلو کوکوس اوروئوس و کلیتریدیوم پرفرنژانس کلیستریدیوم بوتولینیوم و با سیلوس ، سرتوس ،استرتیوکک های گروه D و ویبریوپاراهمولیتیکوس که در ژاپن بسیار متداول است و گاه گاه در کشورهای مختلف به عنوان مولد مسمومیت غذایی گزارش می شود .
شیگلاها ، یرسینیا آنتدوکوکیتها، و ویبریوکلرا ، استرپوتو کولوس ، پیوژن ف میکروب سل ،میکروب تب مالت، میکروب ، دیفتری، کمپیلو باکسترفوتوس زیر گروه …… و تعدادی از ویروسها که ایجاد موارد تک گر و یا همه گیری می نماید .
علاوه بر جستجوی عوامل بیماری زا شمارش میکروارگانیسم های شناساگر نیز بسیار مهم می باشد . تعدا آنها باید از حد مجاز بیشتر نبوده و در مواردی که خطر ویژه وجود دارد .
تا حد ممکن کم باشد ( مانند خطر ناشی از استافیلوکوکوس ، اورئوس، در نتیجه مصرف غذا های دریایی پوست گرفته (میگو) که باید پس از پختن تعدا این میکروارگانیسم درآنها بسیار کم باشد ).
بنا بر این برای بررسی و ارزیابی تعداد نمونه هایی که باید مورد ازمایش قرار گیرند حد مجاز میکروبی برای قضاوت در باره قابل مصرف بودن (قبولی ) و غیر قابل مصرف بودن (ردی) غذای مورد آزمایش مطرح می شود .
به طور کلی برای تصمیم گیری در مورد قبولی و یا ردی موارد زیر بایستی مورد توجه قرار گیرند .

1-SALMONELLA 2-escherichia 3- staphy locous aureus
4- colstridiumperfrigens 5- c.boutulinum
6-میکروارگانیسم های شناسا گر مانند اشریشیکلایو استدیتوکوکوس فکالیس نشانگر آلودگی ماده غذایی با مواد دفعی انسان و حیوانات می باشد .
1- تجربیات قبلی از خطر ناشی از مصرف ان فرآورده های غذایی به خصوص
2- جمع آوری اطلاعات تازه از نتایج ازمایشات باکتریولوژیکی روی نمونه های غذایی مه توسط سازمانهای گوناگون بهداشتی و در کشورهای مختلف و بر روی صد ها و بلکه هزارها نمونه غذایی انجام گرفته است و به منظور دست یافتن به یک حد مجاز منطقی و عملی.
3- پیامدهای صنعتی و اقتصادی و سیاسی ناشی از مردود اعلام کردن یک محموله.
4- بررسی امکان تهیه فرآورده های غذایی عاری از میکروب های بیماری زا به یکی از دو طبقه زیر :

4 -1- تهیه فرآورده ها از دام های عاری از ژرم بیماری زا و رعایت بهداشت در کلیه شراتیط دامپروری و یا به کار بردن روشی مناسب برای حذف میکروب بیماری زا مثلا سالمونلا در هنگام تهیه مواد غذایی.
4-2- استریلیزاسیون – پاستوریزاسیون- استفاده از اشعه گاما …. قبل از توزیع ان کالا .

5- تدارک امکانات آزمایشگاهی لازم جهت نمونه برداری و بررسی نمونه ها طبق روش های توصیه شده از طرف سازمان های معتبر بهداشتی.
6- کاربد طرح های نمونه برداری مورد توافق روش های بررسی برای فرآورده های داخلی و وارداتی و اجرای سیستم قبولی و ردی مورد توافق مقامات ذیصلاح با تجدید نظر های ثابت .
اصطلاحات نمونه برداری کاربردی در شرکت :
محموله:
مقداری از کالاست که طبق قرارداد در یم زمان تحویل می گردد. محموله ممکن است شامل چند بهر و یا قسمت هایی از یک بهر باشد .
بهر:
مقدار میعنی از کالاست که تحت شرایط یکسان تولید شده باشد.
حجم بهر:
تعداد یا مقداری از فرآورده ها که یک بهر را تشکیل می دهد حجم بهر می نامند که ان را با N نشان می دهند .
حجم نمونه :
تعداد یا مقداری از کالا که مورد آزمایش قرار می گیرد حجم نمونه می نامند . و آنرا با n نشان می دهند .
کسر نمونه برداری:
نسبت حجم نمونه به حجم بهر را که از فرمول زیر بدست می آید را کسر نمونه برداری گویند .
کسر نمونه برداری
1-Consignment 2- lot-batch 3- lot size
4- sample size

نمونه معرف (بهر):
به نمونه ای که معرف کلیه ویژگی های آن ماده برای انجام آزمایشات لازم جهت بررسی های میکروبی است اطلاق می شود و نماینده کالا نیز نامیده می شود.
چهارچوب محموله (قاب):
چنانچه نمونه برداری از تمامی قسمت های محموله امکان پذیر نباشد از بسته هایی که در دسترس می باشد نمونه برداری صورت می گیرد که البته نتایج ان فقط برای بسته های آن چهر چوب قابل تغییر بوده و نماینده کل محموله نمی باشد .
نمونه اولیه :
عبارتست از ماده جمع اوری شده در نمونه برداری که حداقل باید دو برابر مقدار ماده غذایی لازم برای آزمایش باشد و همیشه مقدار مازاد ان برای موقعی که نیاز مجدد به نمونه است نگهداری شود .
واحدهای نمونه :
عبارتست از قسمتی از ماده نمونه برداری شده که مورد آزمایش قرار گیرد.
عیب یا نقص :
هرگونه عدم تطابق ویژگی های یک فرآورده با مشخصات تعیین شده برای ان فرآورده را عیب یا نقص گویند.

1-representative sample 2- frame
3-defect

معیوب (نقص دار) :
هر نمونه از فرآورده ها که دارای یک یا چند عیب باشند معیوب یا نقص دار خوانده می شود که آن را با حرف d نشان می دهند .
m:
یک معیار کنترل کیفیتی که در رویه نمونه برداری دوره ای کیفیت خوب را از بد جدا می کند . یا به عبارتی واحد های سالم را از نقص دار جدا می کند و در رویه نمونه برداری سه رده ای کیفیت خوب را از کیفیت نسبتا قابل قبول جدا می کند .
M :
یک معیار کنترل کیفیتی و جدا کننده واحد های ت نسبتا قابل قبولاز واحد های غیر قابل قبول . این معیار در مورد میکروارگانیسم ها به کار برده می شود که وجود تعدا کمی از آنها در غذا قابل تحمل است. این معیار بیشتر در رویه نمونه برداری سه روده ای به کار می رود. یعنی نمونه یا قبول می شود یا مردود می شود یا بطور نسبی قابل قبول است . ارزشهای مساوی یا بالاتر از M غیر قابل قبولند.
عدد پذیرش :
حداکثر واحدهای معیوب قابل اغماض در نمونه را که منظور رد یا قبول بهر یا محموله نمونه برداری شده بکار می رود عدد پذیرش گویند . عدد پذیرش در رابطه با تعداد کل نمونه (حجم بهر) و نوع عیب و سطح کیفیت قابل پذیرش و احتمال قبولی مورد نظر تعیین می گردد . و آنرا با علامت C نشان میدهند . هنگامیکه تعداد واحدهای نقص دار مساوی با C و یا کوچکتر از C باشد محموله قابل قبول و در غیر اینصورت محموله مردود تلقی می شود.
1- defective 2- acceptance number

سطح کیفیت قابل پذیرش :
در روش معینی از نمونه برداری سطح کیفیت قابل پذیرش یک بهر اندازه پیش بینی شده ای است از درصد واحد های معیوب نقص دار که به عنوان حد قابل قبول بین مصرف کننده و تولید کننده توافق شده است و آنرا با علامت AQL نشان می دهند .
احتمال :
احتمال آزمایش عبارتست از تعداددفعات مثبت آزمایش نسبت به کل دفعات آزمون.
احتمال قبولی (pa):
تعداد دفعاتی است که انتظار می رود در نتیجه آزمایش نسبت به کل دفعات نمونه برداری از یک بهر حکم به قبولی آن داده شود .
درصد قبول مرزی (pm):
درصد تعداد دفعات آزمایش هایی است که نتیجه ان در فاصله m,M است.
درصد واحد های نقص دار (pd):
در صد وجود واحد های نقص دار در محموله می باشد.
1- acceptance level
2- acceptance quality level
3- probability of acceptance
4- percent marginally
5- percent defective
تهیه نمونه های اولیه (نمونه مصرف) در شرکت :
* برای تهیه نمونه های اولیه ، نمونه برداری باید توسط شخص صلاحیت دار صورت گیرد.
* در صورت امکان نمونه ها در حین تخلیهه محموله غذایی (کشتی کامیون هواپیما) از تمام قسمت های محموله برداشته شود . چنانچه نمونه برداری از تمامی قسمت ها ی محموله امکان پذیر نباشد از بسته هایی که در دسترس هستند نمونه برداری شود که در این صورت نتایج فقط برای بسته های آن چهار چوب قابل تفسیر می باشد و نماینده کل محموله نمی باشد .
* امکان طبقه بندی محموله باید در نظر گرفته شود و چندین برابر مقدار واقعی لازم برای تجزیه در آزمایشگاه برداشته شود . مقدار اضافی نمونه در شرایطی که سبب تغییر شرایط میکروبی ماده غذایی نگردد نگهداری شود .
* حتی الامکان نمونه ها در ظرف بازرسی شده و اصلی به آزمایشگاه فرستاده شود.
* اگر تمام بسته ها در دسترس باشند از آنها به روش تصادفی نمونه برداری شود.
* در نمونه برداری از کارتن های بزرگ محتوی بسته های کوچک ابتدا به روش تصادفی چند کارتن را انتخاب کرده و سپس از هر یک از کارتن ها مجددا به طور تصادفی به تعدا مورد نیاز از بسته های کوچک برداشته شود و در تمام مراحل از جداول ارقام تصادفی استفاده گردد.
* بهتر است از هر کارتن فقط یک بسته برداشته شود با این روش بهترین نمونه معرف از نمونه بدست خواهد امد (البته این روش عملی نیست).
* چنانچه فرآورده در ظروف خیلی بزرگ قرار داشته باشد که به آسانی قابل حمل به آزمایشگاه نباشد ابتدا آلودگی سطحی روی بسته های غذایی و روی ظروف نمونه را توسط آب و اسفنج و سپس با الکل 70 % پاک شود سپس تحت شرایط سترونی نمونه های مصرقف را انتخاب و به ظروف سترون جداگانه منتقل نمایند.
* در مورد بسته های کاغذی ، لایه های خارجی آن را برداشته سپس لاک و مهر بسته ها را به دقت توسط کارد یا قیچی به منظور جلوگیری از آلودگی ثانوی ، بخصوص در مورد بسته های حاوی مواد پودری و مواد تحت فشار برای هر بسته از وسیله نمونه برداری سترون جداگانه استفاده شود.
* موادغذایی کنسرو شده را به همان صورت به عنوان نمونه اولیه به آزمایشگاه ارسال کنند
* چنانچه نمونه غذایی حجم زیادی داشته باشد بایستی از قسمت های مختلف ان نمونه برداری شود . مگر در صورتی که از مخلوط شدن آن کاملا اطمینان حاصل شود یا به تجربه ثابت شده باشد که نمونه برداری از عموق بخصو.صی قابل قبول است.
* قبل از نمونه برداری از دهانه یا سوراخ ظرف ، باید مقداری از ماده از آن خارج شود .
* در هنگام نمونه برداری از ظرف ها یا تانک های بزرگ یا بسته های غذایی همچنین انتقال آنها به ظروف نمونه باید سعی شود آلودگی پیش نیاید .
* برای تهیه نمونه اولیه متناسب با حالت فیزیکی مواد غذایی از وسایل مخصوص استفاده شود.
* سعی بر این باشد که همیشه برای تعیین نمونه معرف در صورت امکان مواد غذایی به صورت مایع یا به حالت سوسپانسیونو یا موادی با گرانروانی بالا را تا یکنواخت شدن هم بزنند .
* مواد نظیر مایعات منجمد را باید در یک ظرف سترون بزرگ قرار داده شود و سپس تحت شرایط سترونی به قطعات کوچکتر بشکند (در کیسه پلاستیکی محکم ) سپس از خرد شده ها نمونه برداری شود.
* علیرغم دستورات فوق الذکر گاهی اوقات ممکن است بازرسان نمونه ای را بدون رعایت شرایط سترونی با حجم بزرگ به آزمایشگاه بفرستند مانند یک تکه گوشت منجمد بدون استخوان . در هر حال میکروب شناسان می توانند یک نمونه سترون از سطح داخلی به عنوان نمونه مورد آزمایش بردارند و رئیس آزمایشگاه را از این مطلب آگاه سازند .
* درجه حرارت هوای اطاق نگهداری و یا وسیله حمل نمونه ، همچنین درجه حرارت ماده غذایی در هنگام نمونه برداری باید یادداشت شود .
* میزانالاحراره نباید هیچگاه قبل از نمونه برداری وارد ظروف حاوی نمونه ها شود .
* در مواردی که بسته های کوچک باز نشده به آزمایشگاه فرستاده شود باید درجه حرارت غذایی موجود در بسته یادداشت شود .

نمونه برداری تصادفی :
برای اطلاع از کیفیت یک محصول و کنترل آن معمولا" از نمونه گیری بجای بازرسی صددر صد استفاده می شود و برای اینکه بتوان نمونه ای که نماینده واقعی کالاباشد تهیه کرد باید دقت نمود که نمونه برداری از قسمتهایی از کالا که حداکثر همگنی را دارا می باشد انجام گیرد .
بدین منظور بسته هایی که شماره بهر آنها یکی است و در شرایطی یکسان حمل شده اند و از نظر ظاهری کاملا مشابه اند انتخاب شوند .
بهترین روش انتخاب نمونه که در شرکت کشت و صنعت دز دشت نیز از ان استفاده می شود ، روش انتخاب تصادفی است . برای این منظور باید با استفاده از جدول ارقام تصادفی و رعایت موارد زیر نمونه را انتخاب نمود :
* تعدا د بهر ها در محموله در نظر گرفته شود .
* تعدا بسته های موجود در هر بهر مشخص شود .
* بر طبق جدول ارقام تصادفی تعدادی نمونه به روش تصادفی از هر بهر انتخاب گردد . البته باید یاداوری شود که تعداد بسته هایی که به طور اولیه از هر بهر برداشته می شود بستگی به تعداد بسته ها ی موجود در آن بهر دارد .
* حداقل تعداد نمونه هایی که برای آزمون لازم است (n) با توجه به حجم کالا (N) و با توجه به تعداد بهر و بسته های هر بهر برداشت گردد .
* از هر بهر سه حجم نمونه مورد آزمون نمونه برداری شود و هر حجم در یک ظرف مناسب نگهداری و ظروف حاوی نمونه توسط برچسبی که حاوی اطلاعات ضروری است نشانه گذاری شده سپس لاک و مهر گردد. یکی از نمونه ها به صاحب کالا و دو ظرف دیگر تحویل مقامات ذیصلاح گردد.
* البته در مورد نمونه برداری از واحد های بزرگی (بسته بندی های بزرگ) که شرایط حمل انها میسر نمی باشد و عملا نیاز به بخشی از آنها ست باید با رعایت کلیه موارد سترونی مقدار نمونه حدود 250 gr تهیه گردد.
* نمونه برداری باید در محیطی دور از گرد و خاک و جریان هوا و رطوبت انجام گیرد و در صورتی که قسمتی از محموله وضع خاص و غیر مشابه ای با سایر قسمت های محموله داشته باشد نمونه برداری باید به صورت انتخابی صورت گیرد.
* در مورد برداشت نمونه از کالاهای بسته بندی شده موجود در انبار و یا نمونه برداری از کالا در محل فروش و یا توزیع که بیشتر به سبب مشکوک بودن سبب می گیرد باید به شرایط نگهداری و تاریخ ساخت آن بیشتر توجه گردد . و در صورتی که نقایصی مربوط به نگهداری وجود نداشته باشد ، بررسی بیشتر در مورد تاریخ تهیه شماره بهر یا توزیع آن کالا ضرورت خواهد داشت .
در این شرکت برای نمونه برداری از یک بحر که فرضا شامل 600 بسته می باشد ابتدا آنها را از شماره 1 الی 600 شماره گذاری می کنند . سپس با چشم بسته نوک مداد را روی صفحه جداول ارقام تصادفی قرار می دهند و سه رقم اول سمت چپ عدد 5 رقمی در ستونی که نوک مداد روی آن قرار گرفته است انتخاب می شود.
برای مثال اگر نوک مداد در ردیف 48 روی عدد 24536 فرود آمده بود ، سه عدد 5 – 4 – 2 در ستون های 10 ، 11 ، 12 انتخاب می شوند و بسته 245 به عنوان نمونه برداشت می شود .
در ردیف بعدی (49) در همان 3 ستون (10 ، 11 ،12) بسته ارقام 8-6-0 قرار گرفته است . بنابراین بسته 68 به عنوان نمونه انتخاب می شود . سپس به ردیف 50 مراجعه می شود .
ارقام 1 -3 -9 در ستونهای 10 ، 11 ، 12 بدست می آید ، و چون عدد 931 از حدد 600 بسته خارج است از آن صرفنظر می شود و به ردیف بعد مراجعه می شود و آنقدر این روش ادامه می یابد تا تعدا د نمونه لازم بدست آید.(مراجعه به جدول شماره 1).
* انواع طرح های نمونه گیری :
سه نوع طرح نمونه گیری وجود دارد :
1- طرح یکبار نمونه گیری
2- طرح جفت نمونه گیری
3- طرح چندبار نمونه گیری .
در طرح یکبار نمونه گیری ، یک نمونه از بهر برداشته می شود و بر اساس نتایج بازررسی این نمونه تصمیمی در باره پذیرش یا رد بهرگرفته می شود .
در طرح جفت نمونه گیری بر اساس نتایج بازرسی اولین نمونه تصمیم گیری درباره پذیرش بهر ، رد بهر ، یا برداشتن یک نمونه دیگر گرفته می شود . در صورتیکه نمونه دوم لازم شود از نتایج بازرسی آن و نتایج بازرسی نمونه اول در پذیرش یا رد بهر استفاده می شود .
یک طرح چندبار نمونه گیری ادامه طرح جفت نمونه گیری است . که در ان 3 ، 4 ،5 یا تعدا بیشتر نمونه بیشتر است تعیین شود . طرح چندبار نمونه گیری ممکن است پس از تعداد معینی متوقف شوند ، یا تا اتمام بهر یا رسیدن به یک نتیجه معین ادامه یابد .
با هر سه نوع طرح نمونه گیری نتایج مشابهی بدست می آید. برای مثال شانس پذیرفته شدن یک بهر با یک طرح یکبار نمونه گیری به اندازه شانس پذیرفته شدن بهر با یک طرح جفت نمونه گیری یا طرح چندبار نمونه گیری معادل است .
بنابراین این نوع طرح مناسب برای یک محصول به خصوص به عواملی غیر از تاثیر پذیرش آن بستگی دارد . این عوامل عبارتند از :
هزینه های اجرای طرح ، تعداد اقلامی که بازرسی می شوند و اثرات روانی اجرای طرح.
هزینه های آموزش ، بازرسی ، نگهداری سوابق و سایر هزینه های اداری طرح ، برای طرح یکبار نمونه گیری کمترین ، برای طرح جفت نمونه گیری بیشتر ، و برای طرح چندبار نمونه گیری بیشترین می باشند . با یک بار نمونه گیری گیری بیشتر از جفت نمونه گیری و خیلی بیشتر از چندبار نمونه گیری نسبت به سطح کیفیت هر بهر اطلاعات بدست می آید.
عموما در شرایطی که کیفیت بهر به گونه ای باشد که نمونه های دوم تنها بندرت لازم شوند با جفت نمونه گیری بازرسی تعدا د کمتری نمونه نسبت به یکبار نمونه گیری لازم می شود . با طرح های چند بار نمونه گیری نیز در صورتی که تصمیم گیری با نمونه های اول امکان پذیر گردد معمولا" بازرسی تعداد کمتری نمونه نسبت به طرح های جفت نمونه گیری لازم می شود .
عامل چهارم مربوط به تاثیر روانی سه نوع طرح نمونه گیری می باشد ،در طرح یکبار نمونه گیری شانس دومی وجود ندارد ، ولی در طرح جفت نمونه گیری اگر با نمو.نه اول بهر پذیرفته نشود با نمونه دوم بهر شانس دیگر جهت پذیرش پیدا می کند . بسیاری از تولید کنندگان این مزیت روانی طرح جفت نمونه گیری را می پسندند .
در طرح چند بار نمونه گیری این مزیت روانی به دفعات بیشتر برای تئلید کننده پیش می آید.
در انتخاب طرح یک نوع جفت نمونه گیری که برای یک موقعیت خاص مناسبترین طرح می باشد بررسی دقیق هر چهار عامل فوق لازم است .

* بهر های رد شده :
همین که بهری رد گردید چند کار می توان انجام داد :
1- بهر رد شده را به فرآیند تولید برگرداند تا اقلام معیوب توسط پرسنل تولید شناسایی و خارج شوند . این کار روش خوبی نمی تواند باشد زیرا هدف از بازرسی نمونه گیری را مخدوش می کند وتولید را کند می سازد . با این حال اگر به اقلام بهر شدیدا نیار باشد ممکن است غیر از این چاره ای نباشد .
2- بهر رد شده را در محل کارخانه مصرف کننده بازرسی صد در صد نموده و اقلام معیوب آنرا خارج کرد. هرچند با این کار از هزینه های حمل و نقل صرفه جویی می شود ولی یک وضع نامساعد روانی بوجود می آید و تمام پرسنل مصرف کننده از اینکه محصول تولید کننده x رد شده است با خبر می شوند . از این موضوع در آینده ممکن است وقتی مواد تولید کننده x مصرف می شود، پرسنل مصرف کننده در توجیه عملکرد بد خود استفاده کنند . بعلاوه باید در کارخانه مصرف کننده برای پرسنلی که عملیات جداسازی را انجام می دهد جای لازم را در نظر گرفته شود .
3- بهر رد شده را جهت جداساختن اقلام معیوب به تولید کننده بازگرداند . این بهترین کار ممکن است ، زیرا در دراز مدت منجر به بهبود کیفیت می شود . از آنجا که هزینه حمل و نقل بهر رد شده باید در هردو مسیر پرداخته شود .هزینه عامل تشویق کننده ای جهت افزایش کیفیت می شود . همچنین وقتی اقلام معیوب بهر در کارخانه تولید کننده جداسازی شوند تمام پرسنل تولید کننده از انتظار مصرف کننده Y جهت دریافت محصول با کیفیت بهر مطلع می شوند . بهر های رد شده بازرسی صد در صد می شوند و اقلام معیوب آنها خارج می شوند . چنین بهرهاییمعمولا" جهت پذیرش مجدد بازرسی نمی شوند . ولی اگر بازرسی شوند باید بازرسی آنها محدود به نوع نقص بازرسی اول باشد.
* منحنی OC برای طرح های نمونه گیری Operating characteristic :
یک روش بسیار خوب ارزیابی طرح های نمونه گیری منحنی مشخصه عملکرد (منحنی oc ) می باشد که شرکت دزدشت از آن استفاده می کند . زیرا در قضاوت در یک طرح بخصوص ، دانستن اینکه طرح یک بهر با یک درصد معین اقلام معیوب را با چه احتمالی می پذیرد یا رد می کند لازم می باشد که منحنی oc این اطلاعات را نشان می دهد .
از انجا که میکروب سالمونلا میکروب بسیار حطرناکی است شرکت دزدشت برای روشن شدن عدم وجود این میکروب در محصولات گوشتی خود هر روز با استفاده از طرح یکبار نمونه گیری بهری به حجم N=5000 و اندازه نمونه n=100 و عدد پذیرش صفر نمونه برداری می کند تا آزمایشات مربوطه را بر روی آنها انجام دهد . احتمال پذیرش این بهر به صورت زیر محاسبه می شود :
احتمال پذیرش برای طرح یکبار نمونه گیری n=100 , c=0
احتمال پذیرش

اندازه نمونه n
مقادیر فرض شده نسبت اقلام معیوب بهر
0.368
0.135
0.05
0.018
0.007
0.002
0.001
0
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
100
100
100
100
100
100
100
100
100
0.01
0.02
0.03
0.04
0.05
0.06
0.07
0.08
0.09

اگر مقادیر Pa از جدول توزیع تجمعب پواسن (جدول شماره 6) به ازائ و c بدست می آید .

شکل 11

منحنی oc برای طرح های یکبار نمونه گیری.
* رابطه مصرف کننده وتولید کننده :
وقتی از نمونه گیری به منظور پذیرش استفاده می شود بین منافع مصرف کننده و منافع تولید کننده تضاد ایجاد می کند . تولید کننده می خواهد تمام بهر های خوب پذیرفته شوند و مصرف کننده می خواهد تمام بهرهای بد رد شوند .
تنها یک طرح نمونه گیری ایدال که دارای منحنی oc به صورت خطی عمودی است می تواند هردو تولید کننده و مصرف کننده را راضی کند . یک منحنی oc ایدال به صورتی که در زیر نشان داده شده است تنها با بازرسی صد در صد بدست می آید ولی از آنجایی که بازرسی صد در صد دارای مشکلات زیادی از قبیل بالا بودن هزینه ، وقتگیر بودن و …… می باشد امکان پذیر نیست . بنابراین نمونه گیری ریسک رد کردن بهر های خوب و پذیرفتن بهرهای بد را با خود دارد . به خاطر جدی بودن این ریسک ها ، واژه ها و مفاهیم گوناگونی تعریف شده اند .

شکل 11
ریسک مصرف کننده (custumer's risk ) که با علامت نشان داده می شود احتمال پذیرش یک بهر با غیر قابل قبول است . مقدار این ریسک معمولا" 0.10 تعیین می شود . از آنجایی که بصورت احتمال پذیرش بیان می شود هیچ تبدیلی لازم ندارد .
در رابطه با ریسک مصرف کننده یک متغییر عددی بهر معیوب وجود دارد که LTPD (LOT TOLERANCE PERCENT DEFECTIVE) درصد روا داری اقلام معیوب بهر نامیده می شود .
نام دیگر LTPD وLQL (Limiting quqlity level) سطح کیفیتی حدی می باشد.
LTPD درصد اقلام معیوب در یک بهر است که جهت نمونه گیری به منظور پذیرش مصرف کننده می خواهد احتمال پذیرش آن کم باشد .
ریسک تولید کننده (product's risk ) که با علامت نشان داده می شود احتمال پذیرش یک بهر خوب یا قابل قبول است . اغلب برای این ریسک مقدار 0.05 در نظر گرفته می شود .ولی مقدار آن می تواند از 0.01 تا 0.10 متفاوت باشد .
از آنجایی که به صورت احتمال رد بیان می شود آن را نمی توان بر روی کی منحنی oc نشان داد مگر آنکه بر حسب احتمال پذیرش تعیین شود . این تبدیل با کم نمودن از 1 عملی می شود .
بنابراین :

در رابطه با ریسک تولید کننده یک تعریف عددی درصد اقلام معیوب بهر خوب که AQL (Acceptable quality level) نامیده می شود و قبلا به آن اشاره شد وجود دارد . همانگونه که گفته شد AQL حداکثر درصد اقلام معیوبی است که جهت نمونه گیری به منظور پذیرش می تواند رضایتبخش تلقی گردد.
این مقدار یک نقطه مرجه بر روی منحنی OC است ولی برای القا قابل قبول بودن یک درصد اقلام معیوب به تولید کننده نیست . تنها راه ضمانت پذیرفته شدن بهرها برای تولید کننده آن است که بهر ها صفر در صد معیوب داشته باشند . یا اقلام معیوب بهرها کمتر از عدد پذیرش باشند .
بنابراین هدف کیفی تولید کننده باید آن باشد که مشخصات یا استانداردهای محصول را به گونه ای رعایت کنید که هیچ معیوبی در بهر وجود نداشته باشد .
* تهیه طرح های یکبار نمونه گیری محصولات تکین برای ریسکهای تولید کننده معین:
وقتی ریسک کننده و سطح کیفیت پذیرفتنی AQL مربوط به آن معلوم باشد می توان یک طرح نمونه گیری یا دسته ای از طرح های نمونه گیری تعیین کرد.
شرکت تکین برای تعیین 4 طرح نمونه گیری برای برخی از محصولات خود ریسک تولید کننده =0.05 و سطح کیفیت پذیرفتنی آن را AQL=1.8% در نظر گرفته است که محاسبات مربوط به این طرح به صورت زیر می باشد :

با توجه به مقادیر c که از قبل تعیین شده بودند و پیدا کردن مقدار مربوط به آن را از جدول شماره 7 طرح های نمونه گیری بدست می آیند :

طرح اول (a) :

طرح دوم (b) :

طرح سوم (c) :

طرح چهارم (d) :

بنا براین طرح ها به صورت زیر در می آیند:

اگر همانطور که در نمودار نشان داده شده است تمام طرح ها تامین مشابهی را برای شرکت ایجاد کرده اند هر یک از این طرح ها رد شدن محصولات را با 1.8% معیوب را با احتمال 5 درصد یا پذیرفته شدن آن را با 95 در صد مطمئن می سازد .

0.01
20
0.2
0.982
0.05
20
1
0.736
0.09
20
1.8
0.4

0.01
76
0.7
0.993
0.05
76
3.8
0.473
0.09
76
6.8
0.093

0.01
145
1.4
0.997
0.05
145
7.2
0.276
0.09
145
13.0
0.11

0.01
261
2.6
0.999
0.05
261
13.0
0.100
0.09
261
23.4
0

شکل شماره 13
– نمودارهای oc طرح های یکبار نمونه گیری محصولات تکین برای aql وریسک تولید کننده معین .
در حالیکه تمام طرح ها، تامین مشابهی برای شرکت ایجاد کرده بودند ولی ریسک مصرف کننده در =0.10 (که توسط مصرف کننده تعیین شده ) کاملا متفاوت بود . با توجه به نمودار رسم شده طرح c=1 و n=20 محصولات با درصد زیادی معیوب را با احتمال 10% می پذیرفت ( =0.1)، با طرح c=3 , n=76 محصولی که با 2/8% معیوب داشته باشد با احتمال 10 % پذیرفته می شود (=0.10)،با طرح c=5 , n=145 محصولی که با 7% معیوب داشته باشد با احتمال 10 % پذیرفته می شود (=0.10)،با طرح c=8 , n=261 احتمال پذیرش محصول با درصدی برابر با 0.05 , و 10% بود .
از نظر مصرف کننده طرح اخیر تامین بیشتری به همراه داشت ولی چون حجم نمونه آن نسبت به دیگر طرح ها زیادی باشد در نتیجه هزینه نمونه گیری ان افزایش می یافت .
طرح های نمونه گیری برای ریسک مصرف کننده معین :
وقتی ریسک مصرف کننده و درصد روا داری معیوب بهر LTPD مربوط به آن معلوم باشد می توان دسته بندی از طرح های نمونه گیری تعیین کرد .
یکی از مصرف کننده محصولات زردشت برای تهیه 4 طرح نمونه گیری =0.10 و LTPD=5% استفاده کرد.
طرح های نمونه گیری به روشی که در مورد ریسک تولید کننده معین (شرکت) نشان داده شده تعیین می شوند . محاسبات به شرح زیر است :

طرح اول (a) :

طرح دوم (b) :

طرح سوم (c) :

طرح چهارم (d) :

بنا براین طرح ها به صورت زیر در می آیند:

0.01
78
0.7
0.844
0.05
78
3.9
0.099
0.09
78
7.0
0.007

0.01
134
1.3
0.957
0.05
134
6.7
0.099
0.09
134
12.0
0.002

0.01
160
1.6
0.921
0.05
160
8.0
0.100
0.09
160
14.4
0.001

0.01
211
2.1
0.994
0.05
211
10.5
0.102
0.09
211
18.9
0

شکل شماره 14
– نمودارهای oc طرح های یکبار نمونه گیری محصولات تکین برای LTPDوریسک مصرف کننده معین .
در حالیکه تمام طرح ها، تامین مشابهی برای مصرف کننده ایجاد کرده بودند ولی ریسک شرکت در =0.08 (که توسط شرکت تعیین شده ) کاملا متفاوت بود . با توجه به نمودار رسم شده طرح c = 1 و n = 78 محصولات با 4/ 0درصد معیوب را با احتمال 8% رد می شد ( = 0.1) ، با طرح c = 3 , n = 134 محصولی که با 0/1% معیوب داشته باشد با احتمال 8 % رد می شود (= 0.8) ، با طرح c = 4 , n = 160 محصولی که با 1/5% معیوب داشته باشد با احتمال 8 % رد می شود (= 0.08) ، با طرح c = 6 , n = 211 محصولی که با 1/8% معیوب داشته باشد با احتمال 8 % رد می شود (=0.08).
از نظر شرکت طرح اخیر تامین بیشتری به همراه داشت ولی اندازه نمونه دیگر طرح ها بود که بنا بر این هزینه نمونه گیری آن افزایش می یافت.
طرح های نمونه گیری محصولات تکین برای ریسک های تولید کننده -شرکت – و مصرف کننده :
طرح های نمونه گیری در شرکت ذردشت برای هر ریسک تولید کننده و مصرف کننده نیز تعیین می شود . تهیه یک منحنی OC که هر دو شرط را داشته باشد مشکل است . معمولا" در این حالت 4 طرح نمونه گیری که نزدیک به مشخصات ریسک تولید کننده و مصرف کننده باشد تهیه می شود .
این شرکت می خواهد برای بازرسی بهری از محصول خیار شور 4 طرح نزدیک به مشخصات =0.05 و AQL=0.5 درصد ، =0.10 و LTPD=3.4 درصد تهیه کند .
مسئولین برای تهیه طرح ها ، ابتدا نسبت و را محاسبه کردند:

از ستون چهارم جدول شماره 7 نسبت 8.667 بین ردیف C=1 ,C=2 قرار دارد بنابر این طرح هایی که دقیقا مطابق مشخصات ریسک شرکت -تولید کننده -=0.05 و AQL=0.5 درصد باشد به صورت زیر تعیین می شود :

برای C=1

برای C=2

طرح هایی که دقیقا مطابق مشخصات ریسک مصرف کننده =0.10 و LTPD=3.4 درصد باشد عبارت بودند از :

برای C=1

برای C=2

در این جا شرکت تا چند معیار برای انتخاب یکی از چهار طرح فوق مواجه بود که عبارت بودند از :
اولین معیار : انتخاب طرح با کمترین حجم نمونه بود . طرح با کمترین حجم نمونه ف یکی از دو طرح با کمترین عدد پذیرش است . بنا بر این دو طرح مربوط به C=1 محاسبه می شوند و طرح C=1 , N=71 انتخاب می شد.
دومین معیار: انتخاب طرح با بیشترین حجم نمونه بود . طرح با بیشترین حجم نمونه یکی از دو طرح با بزرگترین عدد پذیرش است . . بنا بر این دو طرح مربوط به C=2 محاسبه می شوند و طرح C=2 , N=164 انتخاب می شد.
معیار سوم : انتخاب طرحی است که دقیقا مطابق مشخصات ریسک مصرف کننده بود و حتی الامکان به مشخصات ریسک شرکت نزدیک می شد . دو طرحی که دقیقا مطابق مشخصات ریسک مصرف کننده بود عبارتند از :
C=1 , N=71 C=2 , N=164

محاسبات مربوط به تعیین طرح نزدیکتر به مشخصات ریسک شرکت -=0.05 و AQL=0.5 عبارت است از :
برای C=1 , N=71

برای C=2 , N=164

از آنجایی که برابر مقدار AQL=0.5 بود، طرح C=1 , N=71 انتخاب می شد .حال اگر این دو مقدا ر با هم برابر نبودند آن طرحی که مقدارش به مقدار AQL نزدیکتر بود انتخاب می شد .
معیار چهارم : انتخاب طرحی است که دقیقا مطابق مشخصات ریسک شرکت بود و حتی الامکان به مشخصات ریسک مصرف کننده نزدیک می شد . دو طرحی که دقیقا مطابق مشخصات ریسک تولید کننده بود عبارتند از :
C=1 , N=114 C=2 , N=157
محاسبات مربوط به تعیین طرح نزدیکتر به مشخصات ریسک شرکت =0.10 و LTPD=3.4 عبارت است از :

برای C=1 , N=114

برای C=2 , N=157

از آنجایی که برابر مقدار LTPD=3.4 بود، طرح C=1 , N=114 انتخاب می شد .حال اگر این دو مقدا ر با هم برابر نبودند آن طرحی که مقدارش به مقدار LTPD نزدیکتر بود انتخاب می شد .

شکل شماره 15
نمودارهای oc طرح های نمونه گیری برای ریسک های تولید کننده (شرکت ) و مصرف کننده .
منحنی های OC دو طرح مطابق مشخصات ریسک مصرف کننده بودند یعنی پذیرش محصول با 3.4 درصد معیوب (LPTD) را با احتمال 10% ( =0.10) مطمئن می ساخت و از نزدیکی نقطه ریسک تولید کننده – شرکت – می گذشت . این دو طرح برروی نمودارهای oc به صورت خط چین نمایش داده شده اند .
دو طرح دیگر مشخصات ریسک تولید کننده بودند ، محصول با 0.5درصد معیوب (AQL) را با احتمال 5% ( -=0.05 رد می کرد. این دو طرح برروی نمودارهای oc به صورت خط پر نمایش داده شده اند .

تهیه طرح های جفت نمونه گیری محصولات تکین برای ریسک های تولید کننده و مصرف کننده معین :
همانطوریکه شرکت برای مقادیر معین و و AQL و LPTD یک طرح یکبار نمونه گیری تهیه کرد به ازاء این مقادیر می تواند یک طرح جفت نمونه گیری نیز طراحی کند ولی پیچیدگی محاسبات بیشتر است.
به منظور بازرسی بهری از محصول سس مایونز شرکت ذردشت یک طرح جفت نمونه گیری با مشخصات =0.05و =0.10 و AQL=0.03 و=0.09 , LPTD N2=N1 تهیه شد .
از انجاییکه طرح های جدول بر اساس مرتب شده اند شرکت نیز به صورت زیر عمل کرد :

سپس طرح با R نزدیکتر به R محاسبه شد ه اند از جدول شماره 8 شناسایی شد.
این طرح ، طرح شماره 11 با C2=8 , C1=4 بود . اگر را در سطح 0.05 ثابت نگه می داشت بدست می آمد . بنا بر این :
=0.05 –>

در نتیجه نمونه گیری مورد نظر به صورت زیر در می آمد :
N1=87 , c1=4 n2=87 , c2=8
. اگر را در سطح 0.10 ثابت نگه می داشت بدست می آمد . بنا بر این :

در نتیجه نمونه گیری مورد نظر به صورت زیر در می آمد :
N1=90 , c1=4 n2=90 , c2=8
هر یک از این دو طرح تقریبیا از دو نقطه ریسک تولید کننده و ریسک مصرف کننده بر روی نمودار oc می گذرند .
تهیه طرح های چندبار نمونه گیری محصولات تکین برای ریسک های تولید کننده و مصرف کننده معین :
شرکت دزدشته منظور بررسی بهری از ککتل پنیر خود یک طرح های چندبار نمونه گیری با مشخصات =0.05و =0.10 و AQL=0.012 و=0.04 , LPTD تهیه کرد که بصورت زیر عمل کرد:

از جدول شماره 9 نزدیکترین نسبت به این مقدار طرح را مشخص کرد که طرح شماره 16 با نسبت 3.23 بود .
سپس بسته به اینکه می خواست منحنی oc طرح از چه نقطه ای بگذرد می توانست مقادیر حجم نمونه را تعیین کند . اگر نقطه AQL ُرا ثابت نگه می داشت طرح چند بار نمونه گیری به صورت زیر در می آمد :

مقادیر تجمعی نمونه ها
اعداد پذیرش
اعداد رد
80
160
240
320
400
480
560
0
2
3
4
6
8
11
4
6
8
9
10
12
12

که اعداد رد و پذیرش نیز از همان جدول استخراج شده اند .
حال در صورتیکه نقطه LPTD را ثابت نگه می داشت طرح چند بار نمونه گیری به صورت زیر می شد:

مقادیر تجمعی نمونه ها
اعداد پذیرش
اعداد رد
76
152
228
304
380
456
532
0
2
3
4
6
8
11
4
5
8
9
10
12
12
علامت * در جدول 9 به معنی آنست که برای آن نمو.نه عدد پذیرش وجود ندارد بنابراین حتی اگر نمونه ای که عدد پذیر شان * است معیوبی وجود ندارد ، امکان پذیرش بهر با نمونه مذکور وجود ندارد .
متوسط کیفیت خروجی محصولات تکین :
متوسط کیفیت خروجی (AoQ) Average qutgoing quality یک روش دیگر برای ارزیابی یک طرح نمونه گیری در شرکت دزدشت است . متوسط کیفیت خروجی ، کیفیتی است که عمل بازرسی را ترک نمی کند ، با فرض آنکه تمام بهرها رد شده بازرسی ها 100 در 100 می شوند و سپس از خارج کردن اقلام معیوب آنمه بهرهابا صد در صد اقلام سالم برگردانده می شوند .
وقتی عمل اصلاح نمودن rectification صورت بگیرد مقدار AOQ همان مقدار کیفیت ورودی می شود .
اطلاعات لازم برای رسم یک منحنی AOQ ، با افزودن یک ستون (ستون AOQ) به جدول مربوط به محاسبات منحنی OC بدست می آید . متوسط کیفیت خروجی بر حسب درصد اقلام معیوب از فرمول بدست می آید .
این فرمول اقلام معیوب جدا شده را در نظر نمی گیرد . با اینحال برای منظورهای عملی شرکت به اندازه کافی دقیق می باشد و استفاده از آن آسانتر است.
منحنی از رسم کیفیت بهر ورودی () و مقدار AOQ مربوط به آن بدست می آید . شرکت دزدشت برای بررسی بهری از محصولات ترشی لیته خود از روش متوسط کیفیت خروجی استفاده کرد که محاسبات ان به صورت زیر انجام می شود :
N=10'000 n=20 , c=4

جدول AOQ برای طرح نمونه گیری N=10'000 n=20 , c=4 :

احتمال پذیرش

اندازه نمونه n
کیفیت بهر

0.947
1.258
0.885
0.4
0.145
0.048
0.014
0.947
0.629
0.285
0.100
0.029
0.008
0.002
2
4
6
8
10
12
14
200
200
200
200
200
200
200
1.0
2.0
3.0
4.0
5.0
6.0
7.0

شکل 16
منحنی متوسط کیفیت خروجی برای ترشی لیته تکین.
بررسی منحنی نشان می داد که وقتی کیفیت بهر ها 2% معیوب باشد متوسط کیفیت خروجی 1.25% معیوب می باشد . ووقتی کیفیت بهرها 5% معیوب باشد باشد متوسط کیفیت خروجی 1.45% معیوب می باشد.
بنابراین از آنجاییکه بهر ها رد شده اصلاح می شد ، متوسط کیفیت خروجی همیشه بهتر از کیفیت ورودی می باشد . در ضمن حدی هم وجود دارد که به ان حد میانگین خروجی AOQL Average qutgoing quality limit می گویند.
این حد بدین معناست که برای این طرح نمونه گیری با تغییر درصد اقلام معیوب بهرهای ورودی AOQL هرگز از حد 1.258 درصد معیوب نمونه گیری نمی کند .
در صورتیکه اقلام معیوبی که شناسایی می شدند چه در بازرسی نمونه ها و چه در بازرسی صد در صد بهرهای رد شده ، جایگزین می شدند مقدار AOQ به ازائ درصد کیفیت تولید به صورت زیر بدست می آید :
با جایگزینی

در صورتیکه اقلام معیوب تنها جدا می شد و جایگزین نمی شد AOQ بصورت زیر محاسبه می شد :
بدون جایگزینی

متوسط تعداد نمونه در محصولات تکین:
متوسط تعدا نمونه ASN Average sample number متوسط تعداد اقلامی ار هر بهر است که برای طرح های یکبار نمونه گیری ، جفت نمونه گیری و چندبار نمونه گیری توسط مصرف کننده بازرسی می شود .
از ASN برای مقایسه طرح ها استفاده می شد . در طرح یکبار نمونه گیری ، ASN همیشه ثابت بوده و برابر اندازه نمونه n می باشد . در جفت نمونه گیری محاسبه ASN تا اندازه ای مشکل می شود . زیرا ممکن است نمونه دوم برداشته شود یا برداشتن ان لزومی پیدا نکند .
شرکت دزدشت به منظور بررسی بهرهای از محصول مربای توت فرنگی خود بقا استفاده از روش متوسط تعدا د نمونه ASN از طرح های یکبار نمونه گیری n=110 ,c=4 و طرح های جفت نمونه گیری n1=60 , c1=0 , r1=3 , n2=60 , c2=5 , r2=5 کمک گرفت . محاسبات به صورت زیر انجام می شد :
ASN=n1p1+(n1+n2)(1-p1)=n1+n2(1-p1)
احتمال تصمیم گیری با نمونه اول p1 به صورت زیر محاسبه میشود:
احتمال رد با نمونه اول+احتمال پذیرش با نمونه اول= احتمال تصمیم گیری با نمونه اول.

برای

شکل 17
منحنی های ASN برای طرح های کبار نمونه گیری و جفت نمونه گیری مربای توت فرنگی تکین.

منحنی ASN طرح جفت نمونه گیری نشان دهنده آنست که در نسبت اقلام معیوب در 0.04 مقدار بازرسی طرح های یکبار نمونه گیری و جفت نمونه گیری تقریبا" یکسان بود . برای نسبت های اقلام معیوب کمتر از 0.04 جفت نمونه گیری بازرسی کمتری پیدا می کرد زیرا تصمیم پذیرش با نمونه او محتمل تر بود .
همچنین برای نسبت های اقلام معیوب بیشتر از 0.04 به خاطر آنکه رد با بهرهپ با نمونه اول بیشتر بود و بازرسی نمونه دوم لازم نمی گردید جفت نمونه گیری کمتری داشت.

متوسط کل بازرسی محصولات تکین:

شرکت دزدشت از روش دیگری برای ارزیابی طرح نمونه گیری نیز استفاده می کند به نام متوسط کل بازرسی ATI Average total inspection .
متوسط کل بازرسی مقدار بازرسی شده از هر بهر توسط هر دو مصر و شرکت (تولید کننده ) می باشد . و مانند ASN یک منحنی دارد که از آن در باره مقداری که بازرسی می شود ومیزان تاثیر طرح ، اطلاعاتی بدست می آید .

در محاسبه ATI بازرسی صد در صد بهر های رد شده منظور می شود. اگر بهر ها با صفر درصد معیوب عرضه شوند مقداری که بازرسی می شود برابر n می شود و اگر بهر ها با 100 درصد معیوب عرضه شوند مقداری که بازرسی می شود برابر N می گردد .

از آنجاییکه احتمالا هیچ یک از این دوحالت اتفاق نمی افتد بنار این مقداری که بازرسی می شود تابعی از احتمال رد ( Pa-1 )می گردد.

در شرکت دزدشت به منظور ارزیابی یک محموله غذایی از یک طرح یکبار نمونه گیری N=1000 , n=125,C=4 استفاده کرد و برای محاسبه ATI به صورت زیر عمل کرد :

ATI=n+(1-)(N-n)

125+(1-0.992)(100-125)=132
125+(1-0.891)(100-125)=220
125+(1-0.687)(100-125)=391
125+(1-0.440)(100-125)=615
125+(1-0.259)(100-125)=773
125+(1-0.132)(100-125)=884
125+(1-0.066)(100-125)=942
125+(1-0.029)(100-125)=975
125+(1-0.013)(100-125)=989
0.992
0.891
0.687
0.440
0.259
0.132
0.066
0.029
0.013
1.2
2.5
3.7
5.0
6.2
7.5
8.7
10.0
11.2
125
125
125
125
125
125
125
125
125

0.01
0.02
0.03
0.04
0.05
0.06
0.07
0.08
0.09

شکل 18
منحنی ATI برای طرح یکبار نمونه گیری C=4 , n=124, N=1000

بررسی منحنی ATI نشان می داد وقتی کیفیت فرآیند نزدیک به صفر درصد معیوب بود متوسط تعدا کل بازرسی به اندازه نمونه n=125 بود. و وقتی کیفیت فرآیند خیلی پایین آمد ، بیشتر بهر ها رد می شد . و منحنی ATI د امتداد 100 به صورت یک خط مستقیم در آمد .
متوسط نسبت بازرسی AFI Average fraction inspection و متوسط کیفیت خروجی به ازائ مقادیر به صورت زیر محاسبه شد :

ATI
N
AFI
AOQ
0.01
0.02
0.03
0.04
0.05
0.06
0.07
0.08
0.09
132
220
391
615
773
884
942
975
989
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
0.132
0.220
0.391
0.615
0.773
0.884
0.942
0.975
0.989
0.009
0.016
0.018
0.015
0.011
0.007
0.004
0.002
0.001

MIL_STD_105D:
در سال 1942 میلادی برای اولین بار یک طرح نمونه گیری به منظور پذیرش برای استفاده دولت توسط یک گروه از مهندسین آزمایشگاههای بل تلفن تدوین گردید . و JAN_STD_105 نامیده شد .
از آن زمان چهر بازنگری بر روی این طرح به عمل آمد که آخرین آن در سال 1963 بوده است . آخرین بازنگری بطور مشترک توسط گروهی از کارشناسان امریکایی و انگلیسی و کانادایی به عمل آمد و در نتیجه یک استاندار مشترک به نام MIL_STD_105D برای سه کشور تهیه گردید.
در سال 1973 ، سازمان بین المللی استاندارد آن را به رسمیت شناخت و با کمی تغییرات جزئی اقدام به انتشار آن با نام بین المللی ISO_DIS_2859 نمود. در حالیکه MIL_STD_105D برای خرید های دولت تهیه گردیده بود . استاندارد ISO استاندارد بازرسی نمونه گیری برای تمام صنایع شناخته شد .
استاندارد در بازرسی موارد زیر کاربرد دارد و به این موارد هم محدود نمی باشد :
1- اقلام نهایی
2- مواد اولیه و قطعات
3- عملیات
4- مواد در جریان تولید
5- ذخایر انباره
6- عملیات تعمیر و نگهداری
7- داده ها و رکورد ها
8- روش های اداری

طرح های نمونه گیری این استاندارد برای استفاده در مورد یکسری پیوسته بهرها در نظر گرفته شده اند . ولی با مراجعه به منحنی OC می توان طرح هایی با حمایت مطلوب برای بهر ها مجزا طراحی کرد .
در استاندارد سه نوع طرح نمونه گیری پیش بینی شده است : یکبار نمونه گیری و جفت نمونه گیری و چند بار نمونه گیری .
برای هر طرح نمونه گیری نیز سطح بازرسی نرمال ، بازرسی تنگتر شده و بازرسی کاسته شده در نظر گرفته شده است . از بازرسی تنگتر شده وقتی استفاده می شود که کیفیت محصول تولید کننده کاهش پیدا کرده باشد . شرایط پذیرش در بازرسی تنگتر شده به مراتب سختگیرانه تر ا ز بازرسی نرمال است .
از بازرسی کاسته شده در صورتی استفاده می شود که کیفیت محصول تولید کننده به طور استثنایی بهبود یافته باشد . شکل زیر تفاوت بین منحنی های OC برای بازرسی نرمال N، تنگتر شده T و کاسته شده R را نشان می دهد .

شکل 19
مقایسه بازرسی نرمال N، تنگتر شده T و کاسته شده R .
حجم نمونه در بازرسی کاسته شده کمتر از بازرسی نرمال است .انتخاب نوع طرح یکبار نمونه گیری ، جفت نمونه گیری یا چند بار نمونه گیری ئر اختیار مصرف کننده گذاشته شده است . ولی این انتخاب باید بر اساس ملاحظاتیصورت گیرد.بازرسی ابتدا از نرمال شروع شده و بسته به کیفیت محصول به بازرسی تنگتر شده یا کاسته شده برده می شود .
تقسیم بندی نقص ها به بحرانی ، مهم و جزئی صورت می گیرد . اقلام معیوب نیز به صورت بحرانی مهم و جزئی تقسیم بندی می شوند . یک معیوب بحرانی دارای یک یا چند نقص بحرانی است و ممکن است دارای نقص های اصلی یا جزئی هم باشد .
یک معیوب مهم دارای یک یا چند نقص است و ممکن است دارای نقص جزئی هم باشد . یک معیوب جزئی ممکن است دارای یک یا چند نقص باشد .
محصول ها در بهرهای همگن به صورتی که بسته بندی و معرفی آن توسط مصرف کننده تعیین یا تایید شده است عرضه می شود . نمونه ها بدون توجه به کیفیت اقلام آنها بطور تصادفی انتخاب می شومد . بهرهای رد شده پس از آنکه تمام اقلام معیوب آنها خارج گردید یا نقص آنها تعمیم گردید دوباره عرضه می شوند . اینکه بازرسی مجدد شامل تمام انواع نقص ها شود یا تنها شامل نقص های بخصوصی شود که باعث رد شدن اولیه بهر شده است ، توسط مصرف کننده مشخص می شود .

سطح کیفیت پذیرفتنی :

سطح کیفیت پذیرفتنی AQL مهمترین بخش استاندارد است زیرا AQL و حرف کد حجم نمونه ، طرح نمونه گیری بدست می آید . AQL به صورت حداکثر درصد اقلام معیوب با حداکثر تعداد نقص ها در 100 واحد که در بازرسی نمونه گیری به عنوان متوسط فرآیند می توان انرا رضایت بخش تلقی کرد تعریف کرده است.
وقتی از استاندارد برای طرح های درصد اقلام معیوب استفاده می شود مقادیر AQL از 0.010 تا 10 درصد تغییر می کند . برای طرح های تعداد نقص در واحد AQLهای اضافی وجود دارند . به طوریکه دامنه تغییرات AQL از 0.010 نقص در 100 واحد تا 1000 نقص در 100 واحد امکانپذیر می گردد .
AQL در قرارداد توسط مصرف کننده تعیین می شود . برای گروههایی از نقص را که مجموعا در نظر گرفته می شوند یا برای نتقص های انفرادی ممکن است AQLهای مختلف داشته باشند ، با مقادیر کمتر برای موارد بحرانی و مقادیر بزرگتری برای موارد جزیی.
AQL یک نقطه مرجع بر روی منحنی OC می باشد و نباید به این مفهوم تعبیر شود که یک درصد اقلام معیوب یا تعداد نقص ها در 100 واحد قابل تحمل می باشد.

اندازه نمونه :
اندازه نمونه با توجه به اندازه بهر و سطح بازرسی تعیین می شود . سطح بازرسی برای یک محصول خاص توسط یک مشتری انتخاب می شود . سه سطح بازرسی عمومی ( I , II , III ) در جدول شماره 10 مشاهده می شود .
سطوح مختلف بازرسی تقریبا" حمایت یکسان برای تولید کننده و حمایت های متفاوت برای مصرف کننده ایجاد می کنند . سط بازرسی II ، سطح بازرسی معمولی است . مقدار بازرسی با سطح I تقریبا" نصف مقدار بازرسی معمولی و با سطح III تقیبا دو برابر مقدار بازرسی معمولی می باشد .
بدین ترتیب با سطح III منحنی OC تند تری بدست می آید و در نتیجه تبعیض بین بهرها خوب و بد بیشتر می شود و هزینه های بازرسی افزایش می یابد . انتخاب سطح بازرسی بستگی به نوع محصول دارد .
برای اقلام کم قیمت برای آزمایش های تخریبی یا آزمایش های زیان آور باید سطح بازرسی I در نظر گرفته شود . در صورت بالا بودن هزینه های بعدی تولید یا وقتی اقلام پیچیده و گران قیمت باشند، از سطح بازرسی III می توان استفاده کرد .
چهر سطح مخصوص دیگر ( S – 4 , S – 3 , S – 2 , S – 1 ) در جدول شماره 10 نشان داده شده اند . در شرایطی که نمونه های کوچک لازم باشند و ریسک های زیاد نمونه قابل تحمل باشند از آنها استفاده می شود.
از جدول شماره 10 مستقیما بر اساس اندازه بهر و سطح بازرسی ، اندازه نمونه بدست نمی آید . بلکه یک حرف کد حجم نمونه خوانده می شود . از حرف کد حجم نمونه و AQL اطلاعات لازم برای شناسایی طرح نمونه گیری بدست می آید .

* طرح های یکبار نمونه گیری :
طرح های یکبار نمونه گیری استاندارد برای بازرسی نرمال ، تنگتر شده و کاسته شده به ترتیب در جداول شماره 11 و 12 و 13 نشان داده شده اند . برای استفاده از این جداول AQL ، حجم بهر ، سطح بازرسی و نوع طرح نمونه گیری لازم می باشد .
شرکت دزدشت برای بهری به اندازه 0.25 AQL,4000 درصد و سطح بازرسی II طرح های یکبار نمونه گیری برای بازرسی نرمال ، تنگتر شده و کاسته شده به صورت زیر تعیین کرد :

بازرسی نرمال :
ابتدا با استفاده از جدول شماره 10 کد حجم نمونه خوانده شده:
کد حجم نمونه –> N
سپس با استفاده از جدول شماره 11 (جدول طرح های یکبار نمونه گیری برای بازرسی نرمال) اطلاعات لازم را به دست آورند :
N=500 AC=3 Re=4

بازرسی تنگتر شده:
با استفاده از کد حجم نمونه N که از جدول شماره 10 خوانده شده اطلاعات لازم از جدول شماره 12 (جدول طرح های یکبار نمونه گیری برای بازرسی تنگتر شده)بدست امد :
N=500 AC=2 Re=3

بازرسی کاسته شده:
با استفاده از کد حجم نمونه N باقی اطلاعات خوانده شده از جدول شماره 13 خوانده (جدول طرح های یکبار نمونه گیری برای بازرسی کاسته شده)بدست امد :
N=200 AC=1 Re=4

* طرح های جفت نمونه گیری:
طرح های جفت نمونه گیری استاندارد برای بازرسی نرمال ، تنگتر شده و کاسته شده به ترتیب در جداول شماره 14 و 15 و 16 نشان داده شده اند . استفاده از این جدول شبیه روشی است که برای طرح های یکبار نمونه گیری انجام شد.
شرکت دزدشت برای بهری به اندازه 4.0 AQL , N=3500درصد و سطح بازرسی I طرح های جفت نمونه گیری برای بازرسی نرمال ، تنگتر شده و کاسته شده به صورت زیر تعیین کرد :
بازرسی نرمال :
ابتدا با استفاده از جدول شماره 10 کد حجم نمونه خوانده شده:
کد حجم نمونه –> N
سپس با استفاده از جدول شماره 14 (جدول طرح های جفت نمونه گیری برای بازرسی نرمال) اطلاعات لازم را به دست آورند :
N1=50 AC1=3 Re1=7
N2=50 AC2=8 Re2=9

بازرسی تنگتر شده :
با استفاده از کد حجم نمونه (j) خوانده شده اطلاعات دیگر را از جدول شماره 15 (جدول طرح های جفت نمونه گیری برای بازرسی تنگتر شده)بدست امد :
N1=50 AC1=2 Re1=5
N2=50 AC2=6 Re2=7

بازرسی کاسته شده :
با استفاده از کد حجم نمونه (j) خوانده شده اطلاعات دیگر را از جدول شماره 16 (جدول طرح های جفت نمونه گیری برای بازرسی کاسته شده)بدست امد :
N1=20 AC1=1 Re1=5
N2=20 AC2=4 Re2=7

* طرح های چندبار نمونه گیری :
طرح های چندبار نمونه گیری استاندارد برای بازرسی نرمال ، تنگتر شده و کاسته شده به ترتیب در جداول شماره 17 و 18 و 19 نشان داده شده است .
در این جداول تا هفت بار نمونه گیری پیش بینی شده است و استفاده از آنها شبیه استفاده از جداول طرح های یکبار نمونه گیری و جفت نمونه گیری است.
شرکت دزدشت برای بهری به اندازه 6.5AQL , 500درصد و سطح بازرسی III طرح های چندبار نمونه گیری برای بازرسی نرمال ، تنگتر شده و کاسته شده به صورت زیر تعیین کرد :
ابتدا با استفاده از جدول شماره 10 کد حجم نمونه خوانده شده:
کد حجم نمونه –> N

بازرسی نرمال :
با استفاده از کد حجم نمونه (j) خوانده شده اطلاعات دیگر را از جدول شماره 17 (جدول طرح های چندبار نمونه گیری برای بازرسی نرمال) اطلاعات لازم را به دست آورند :

N1=20 AC1=0 Re1=3
N2=20 AC2=3 Re2=8
N3=20 AC3=6 Re3=10
N4=20 AC4=8 Re4=13
N5=20 AC5=11 Re5=15
N6=20 AC6=14 Re6=17
N7=20 AC7=18 Re7=19

بازرسی تنگتر شده :
با استفاده از کد حجم نمونه (j) خوانده شده اطلاعات دیگر را از جدول شماره 18 (جدول طرح های چندبار نمونه گیری برای بازرسی تنگتر شده)بدست امد :
N1=20 AC1=0 Re1=4
N2=20 AC2=2 Re2=7
N3=20 AC3=4 Re3=9
N4=20 AC4=6 Re4=11
N5=20 AC5=9 Re5=12
N6=20 AC6=12 Re6=14
N7=20 AC7=14 Re7=15

بازرسی کاسته شده :
با استفاده از کد حجم نمونه (j) خوانده شده اطلاعات دیگر را از جدول شماره 19 (جدول طرح های چندبار نمونه گیری برای بازرسی کاسته شده)بدست امد :
N1=8 AC1=11 Re1=4
N2=8 AC2=1 Re2=6
N3=8 AC3=2 Re3=8
N4=8 AC4=3 Re4=10
N5=8 AC5=5 Re5=11
N6=8 AC6=7 Re6=12
N7=8 AC7=9 Re7=14

علامت // برای بیان این است که بخاطر کم بودن نمونه پذیرش در این زمان مجاز نمی باشد .

*بازرسی نرمال ، تنگتر شده و کاسته شده :
در صورتی که توسط مسئول مربوطه نوع دیگری بازرسی تعیین نشده باشد ، بازرسی ابتدا به روش نرمال آغاز می شود . تا زمانیکه قواعد تغییر بازرسی اعلام شده در زیر لزوم تغییر را نشان ندهند بازرسی نرمال ،تنگتر شده و یا کاسته شده برای هر دسته نقص ها یا اقلام معیوب بدون تغییر ادامه می یابد .
1- نرمال به تنگتر شده:
هرگاه در بازرسی نرمال از 5 بهرمتوالب 2 بهر در بازرسی اولیه رد شوند (یعنی بهر هایی که مجددا به بازرسی عرضه شوند در نظر گرفته نمی شود)بازرسی به تنگتر شده باید تغییر داده شود .
2- تنگتر شده به نرمال :
هرگاه در بازرسی تنگتر شده پنج بهر متوالی در بازرسی اولیه پذیرفته شوند در بازرسی به نرمال تغییر داده می شود .
3- نرمال به کاسته شده:
هر گاه در بازرسی نرمال چهار شرط زیر تحقق یابند بازرسی به کاسته شده تغییر می یابد :
الف-بهر قبلی در بازرسی نرمال پذیرفته شده باشد . در بعضی موارد برای یک مقدار معین AQL آنطوری که در جدول شماره 20 نشان داده شده است جهت دستیابی به یک تعداد کافی اقلام نمونه بیشتر از 10 بهر لازم می باشد .

ب- جمع تعداد اقلام معیوب (یا ناقص ها) در نمونه های مربوط به 10 بهر قبلی برابر یا کمتر از عدد داده شده در جدول شماره 20 باشد . در شرکت دزدشت جمع تعداد بازرسی شده برای 10 بهر گذشته 1500 است . و AQL 1.5 درصد ، عدد 13 است .
بنا براین برای داشتن شرط رفتن به بازرسی کاسته شده باید تعداد اقلام معیوب 1500 و احد بازرسی شده برابر یا کمتر از 13 باشد . در بعضی موارد برای بدست آوردن یک تعداد کافی اقلام نمونه به ازائ یک مقدار به خصوص AQL آن طوریکه در یادداشت جدول شماره 20 نشان داده شده است ، بیشتر از 10 بهر لازم می باشد .
ج- تولید در یک وضعیت ثابت قرار داشته باشد . به عبارت دیگر هیچ مشکلی از قبیل از کار افتادن ماشین ها ، کمبود مواد اولیه یا مسایل کارگری اخیرا وقوع نیافته باشد .
د- بازرسی کاسته شده توسط مسئول مربوطه (مشتری) مطلوب تشخیص داده شده . مشتری باید تصمیم بگیرد صرفه جویی ناشی از بازرسی های کمتر ، جبران هزینه های اضافی اموزش بازرس را می نماید .

4- کاسته شده به نرمال :
در بازرسی کاسته شده در صورت تحقق هر یک از 4 شرط زیر بازرسی نرمال مجددا برقرار می شود :
الف- بهر رد شود .
ب-هرگاه نمونه گیری بدون رسیدن به معیار پذیرش یا رد شدن خاتمه یابد ، بهر پذیرفته می شود . ولی با بهر بعدی بازرسی نرمال مجددا برقرار می شود .
ج- تولید غیر عادی باشد یا با تاخیر مواجه شود .
د- سایر شرایط برقراری مجدد بازرسی نرمال را ایجاب نماید.
در شرایطی که 10 بهر متوالی در بازرسی تنگتر شده باقی بماند ، بازرسی با شرایط این استاندارد باید متوقف گردد و تا انجام اقدامات لازم جهت بهبود کیفیت مواد عرضه شده بازرسی شروع نشود .

* طرح های نمونه گیری داج رومیگ:
داج ( H.F.Dodge ) و رومیگ ( H.G.Romig ) یک مجموعه جداول بازرسی نمونه گیری گیری با وصفی ها برای بازرسی بهتر -به – بهر کرده اند . این طرح ها که در سال 1920 میلادی تدبین گردید در سطح وسیعی از صنایع استفاده می شوند .
دو نوع طرح نمونه گیری در جداول ارائه گردیده است . طرح های مربوط به درصد رواداری اقلام معیوب بهر (LTPD ) و طرح های مربوط به حد متوسط کیفیت خروجی (AOQL ) قبرای هر یک از طرح های جدولی برای یک بار نمونه گیری و جفت نمونه گیری وجود دارد .

* طرح های AOQL :
جداول داج رومیگ شامل طرح های نمونه گیری برای مقادیر AOQL 0.1% و 0.25% و 0.5% و 0.75% و 1% و 1.5% و 2% و 2.5% و 3% و 4% و 5% و 7 % و 10% می شود .
برای هریک از این مقادیر AOQL 6 دسته مقادیر میانگین فرآیند مشخص شده است . برای هر دو طرح یکبار نمونه گیری و جفت نمونه گیری جداولی وجود دارد .
شرکت دزدشت میخواست تولید ترشی بادمجان خود را بازرسی کند . بدین منظور بهری به اندازه N=6500 با متوسط ضایعات فرآیند تولید شرکت و طرح یکبار نمونه گیری و AOQL 2.5% تهیه کرد و از آن به صورت زیر استفاده کرد :
در ابتدا با استفاده از جدول شماره 21 اطلاعات زیر را بدست آورد :
N=175 , C=7
همچنین LTPD این طرح نمونه گیری 6.7% بدست آمد . سطح کیفیتی که برای آن احتمال پذیرش Pa=0.10 بود .
بنا بر این طرح نمونه گیری N=175 و C=7 دارای AOQL 2.5% معیوب بود . و این اطمینان را بوجود می آورد که بهر های با 6.7% معیوب با احتمال 90% رد شوند . میانگین کل بازرسی برای این طرح با توجه به اینکه کیفیت ورودی برابر میانگین فرآیند بود و احتمال پذیرش بهر در این سطح کیفیت Pa=0.995 است عبارت بود از :
ATI = n + 1 ( 1 – Pa ) ( N – n )
= 175 + ( 1 – 0.995 ) ( 6500 – 175 )
= 206.62

بنابر این برای تعین وضعیت هر بهر شرکت می بایست تقریبا" به طور متوسط 607 واحد را بازرسی کرد .

* طرح های LTPD :
طرح های LTPD داج رومیگ به صورتی طراحی شده اند که پذیرش بهر های با کیفیت LTPD را با احتمال 0.10 امکان پذیر می کند . جداول برای مقادیر LTPD 0.5% و 1% و 2% و 3% و 4% و 5% و 7 % و 10% تهیه شده اند .
شرکت دزدشت می خواست تولید ترشی بادمجان خود را با طرح یکبار نمونه گیری LTPD 5% و با همان حجم بهر و متوسط ضایعات دوباره بازرسی کند.
بنا بر این به وضعیت زیر عمل کرد :
(ابتدا با استفاده از جدول شماره 22 اطلاعات زیر استخراج شد 🙂
N=655 c=3
با توجه به اینکه بهر های رد شده بازرسی 100% شده بودند و اقلام معیوب آنها با اقلام سالم جایگزین شده بود AOQL برای این طرح تقریبا" 0.27 درصد بود.
با توجه به این که در جدول LTPD داج رومیگ برای میانگین فرآیند مقادیری از صفر تا نصف LTPD در نظر گرفته شده است ، میانگین های فرآیند بزرگتر از این لزومی پیدا نمی کند زیرا وقتی میانگین فرآیند از نصف LTPD مورد نظر تجاوز کند ، بازرسی 100 % به لحاظ اقتصادی موثر تر از بازرسی نمونه گیری می شود.

فصل پنجم:

نتیجه گیری
* * *

موثرترین راهی که تا کنون برای کنترل کیفیت محصولات پیدا شده است روش های آماری می باشد . با روش های آماری می توان تصویری از وضعیت کل تولید بدست آورد . با توجه به اینکه تغییر پذیری یک پدیده دایمی و جزء لاینفک همه محصولات است ، و مشخصه کیفیتی هر محصول تغییر می کند .
روش های آماری موثر ترین وسیله بررسی و کنترل این تغییرات است مادامی که از مواد، افراد، روشها و ماشین ها برای تولید استفاده می شود مشکل تغییر کیفیت وجود خواهد داشت و مادامی که این مشکل وجود داشته باشد روش های آماری کنترل کیفیت نیز لازم می شود .
به طور کلی روش های آماری کنترل کیفیت بیشتر در کنترل کیفیت محصولاتی که به صورت انبوه تولید می شوند ، موثر می باشند . هر گاه تولید تکراری باشد چه به صورت جریان پیوسته و ساخت پی در پی محصولات و یا به صورت بهر به بهر روش های آماری کنترل کیفیت بیشترین استفاده را پیدا کند .
ولی در انتخاب روش تولید و کنترل کیفی محصولات تولیدی باید توجه کنیم که چون در تولید غذا به شکل صنعتی و در تولید انبوه ، اغلب اولین هدف تولید کننده استفاده اقتصادی است .
شرایط اقتصادی و سرمایه کارخانه تاثیر بسزایی در انتخاب روش تولید دارد ، تا جایی که گاها ارزانترین روش در اولویت قرار می گیرد . و دیگر اهداف را تحت الشعاع خود قرار می دهد . به عبارتی روش انتخابی مسلما به دلیل رعایت نکات بهداشتی حفظ سلامت فردی و یا حفظ محیط زیست انتخاب نمی شود .
اما نه اینکه این نکات رعایت نشو بلکه در اولویت اول قرار نمی گیرند . در اصل روشهایی مورد استفاده قرار می گیرند که در عین رعایت برخی اصول ارزانترین نیز باشند .

تعداد صفحات : حجم فایل:143 کیلوبایت | فرمت فایل : .rar

بلافاصله بعد از پرداخت لینک دانلود فعال می شود