پیرامون مشکلات قیمت گذاری سهام بانکها بمنظور ارائه یکروش مناسب جهت خصوصی سازی

 تحقیقی پیرامون مشکلات قیمت گذاری سهام بانکها بمنظور ارائه یکروش مناسب جهت خصوصی سازی
(تحقیق موردی بانک کشاورزی )

1- مقدمه
خصوصی سازی عبارتست از واگذاری سهام متعلق به دولت و سازمانها و شرکت های دولتی و هرگونه خدماتی که دراختیاردولت می باشد، به اشخاص حقیقی و حقوقی طبق مقررات و ضوابط درهرکشور. به عبارت دیگر"خصوصی سازی 1"کاهش حجم تصدی دولت درفعالیت های اقتصادی و خدماتی غیرضروری است که به طورگسترده ازسالهای اولیه دهه 1980 وارد ادبیات اقتصاد جهان شد .
اما آنچه باعث تمایل کشورها صرف نظرازفضای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی حاکم برآنها به خصوصی سازی شرکت های دولتی و موسسات انتفاعی منجر گردید، آگاهی فزاینده ای بود که شرکت های دولتی و موسسات انتفاعی را یکی از مشکلات مربوط به اقتصاد کلان می دانست .
عملکرد نامطلوب تعداد زیادی ازاین شرکت ها و نارسائی های حاصل ازفعالیت های آنها دراقتصاد بسیاری ازکشورها موجب پدید آمدن این تلقی گردید که این شرکت ها نتوانسته اند وظایفی راکه درفلسفه پیدایش آنها ترسیم شده بود به خوبی ایفا کنند، از این رو تلاش گسترده ای از اواسط دهه 1970 جهت دستیابی به راه حل ها و اقدامات مختلفی به منظور حل معضلات مبتلا به این شرکت ها و پیامدهای آن به عمل آمده است .ازجمله اقدامات فوق ، خصوصی سازی شرکت های دولتی به معنای انگیزه های سود آوری و استفاده از مکانیزم های بخش خصوصی و بازار درشرکت های دولتی است، که طی دو دهه اخیر در بسیاری ازکشورها طراحی و به مرحله اجرا درآمده است و بسیاری از کشورها به صورت موثری اقدام به واگذاری واحدهای دولتی خود به بخش خصوصی نموده اند و بسیاری دیگر برنامه های خود را دراین زمینه اعلام نموده اند و درمراحل اولیه خصوصی کردن واحدهای دولتی هستند.
دراین خصوص بانک کشاورزی به عنوان یک بانک تخصصی -تجاری، با سوابق طولانی و شبکه گسترده و اهداف توسعه ای، با هدف انتخاب مدلی کارآمد و پیشنهاد آن جهت قیمت گذاری سهام متناسب با عملکرد و ساختارصورت های مالی بانک و بررسی و تعیین مشکلات اساسی موجود جهت قیمت گذاری سهام بانک مورد بررسی قرارمی گیرد و درپایان یک راهکار مناسب ارائه می گردد .

2- ادبیات تحقیق :
با توجه به سیاست های دولت دربرنامه چهارم توسعه، تدریجاً خصوصی سازی و واگذاری بخش مهمی از بانکهای دولتی، ازجمله بانک کشاورزی، مسئله ای اجتناب ناپذیر به نظر می رسد .ایجاد چند بانک خصوصی و عرضه چند مورد ازآنها دربورس اوراق بهادار بیانگراین مطلب است که انگیزه برای سهام آنها نشان دهنده بازار مناسب برای پذیرش و خصوصی سازی سهام بانکهای دولتی است .سوابق تجربی طولانی بانکهای دولتی، تعداد شعب، امکانات بالقوه، حجم سپرده ها و گردش بالای عملیاتی آنها، توان بالقوه ای برای آنها ایجاد کرده است که هیچ یک از بانکهای خصوصی ندارند .
ازطرفی تراکم پرسنلی، کارایی کمتر ازحدانتظار و حاکمیت قوانین و مقررات دولتی، ازجمله میزان پرداخت حقوق، عامل بازدارنده مهمی برای رشد و توسعه سود آوری این بانکها بوده است .
لذا، بررسی روشهای مناسب خصوصی سازی بانک کشاورزی می تواند راه گشای یافتن راه حل مناسب برای مشکلات سر راه باشد.همچنین می توان اضافه نمود که خصوصی سازی بانکهای دولتی با شریک کردن مردم درسهم این بانکها پویائی و انگیزه جدیدی را بوجود می آورد .
همانطور که دربخش های قبلی ذکرشد، خصوصی سازی یکی از ابزارهای مهم درجهانی شدن اقتصاد ملی کشور ماست .هرچند خصوصی سازی درکشور ما ازبخش صنایع آغازگردید، لیکن تا زمانی که خصوصی سازی نظام بانکی صورت نپذیرد در واقع فرآیند خصوصی سازی ناقص مانده است. ازطرفی طبق برآوردهای مختلف، حدود 80 درصد فعالیت های اقتصادی دربخش دولتی متمرکزشده که دولت را ازوظیفه اصلی خود درنظارت و هدایت و برنامه ریزی و کنترل بازداشته و مانعی برای کاهش سریع نرخ بیکاری و افزایش سریع رشد اقتصادی و تجارت خارجی است .به ویژه آنکه عمده فعالیت های اقتصادی فرامرزی، به دلیل کارایی نامطلوب بانکها و محدودیت های قانونی بخش دولتی و عدم پذیرش ریسک و برخورد یکسان، بانرخ های یکسان برای کلیه مشتریان، سبب گردیده که اقتصاد ایران جهش صادراتی و رشد اقتصاد شتابان را تجربه کند، که با توجه به رشد جمعیت و عدم تکافوی درآمد سرانه سبب کاهش کیفیت زندگی و معضلات اجتماعی گوناگون می گردد .
مسائل و مشکلات ارزشیابی سهام به سه گروه عمده به شرح زیرتقسیم می شود :
الف -مسائل و مشکلات اقتصادی و تاثیرآن بر ارزشیابی بانک کشاورزی: عمده ترین مسائل و مشکلات اقتصادی که برارزشیابی سهام بانک تاثیر دارند عبارتند از:
1-گستردگی حجم واگذاری (عرضه سهام )
2-حجم منابع مالی دردست مردم و بخش خصوصی
3-قوانین مربوط به سرمایه گذاری خارجی
4-سیاستهای ارزی، پولی، مالی و بودجه ای کشور
5-واکنش عموم نسبت به اعتبار دولت و استقرارسیاست واگذاری فعالیتها به بخش خصوصی
6-دیدگاه های سرمایه گذاران احتمالی نسبت به امکان بهترکردن عملکرد بانک کشاورزی پس ازخصوصی شدن آن واحد .
7-مقررات بازدارنده تمرکزیا مقررات ناظر بر جلوگیری ازتمرکزسهامداری
8-سیاست برگزیده شده برای واگذاری
9-مشکلات مربوط به نیروی کاردربانک کشاورزی
10-سایرمشکلات اقتصادی
ب-مسائل و مشکلات حسابداری و تاثیرآن بر ارزشیابی بانک کشاورزی:
از دیدگاه حسابداری، تغییرات محیطی وضعی را بوجود می آورد که درآن باید برای یک دوره به نسبت طولانی، حسابهای واحد مشمول واگذاری بازسازی شود، تعدیلهایی که دراقتصاد بروز می کند باید به صورت جداگانه درحسابهای واحد مورد نظرمنظور گردد .برای مثال، وقتی نرخ ارز تغییر می کند، حسابهای بانک کشاورزی از لحاظ ارزش دارایی های، ارزش بدهی های خارجی، حسابهای درآمد و هزینه و بسیاری عوامل دیگر تغییر خواهد کرد .عمده ترین مشکلات حسابداری درارزشیابی بانک کشاورزی عبارتند از:
1-عدم امکان دسترسی به موقع به اطلاعات مالی و انتشاراطلاعات و آمار با تاخیر زمانی قابل ملاحظه
2-کمبود اطلاعات داخلی شعب و عدم تهیه صورتهای مالی تلفیقی بانک و شعب
3-اثرات تورم براطلاعات مالی و حسابداری بانک کشاورزی
4-مشکلات حسابرسی بانک کشاورزی
5-مشکلات مالیاتی بانک کشاورزی
6-مشکلات مربوط به مطالبات سررسید گذشته بانک کشاورزی و عدم اطمینان ازکفایت ذخیره لازم بنابراین با توجه به مسائل و مشکلات اقتصادی و حسابداری اشاره شده که روی ارزشیابی سهام بانک کشاورزی تاثیر دارند، امکانات ارزش گذاری منطقی و مطلوب برای بانک بسیارمحدود می شود .به این ترتیب به نظر می رسد که از دیدگاه های مختلف و ازجمله اقتصادی، اجتماعی و حسابداری ساختار کنونی برخورد با مساله قیمت گذاری درواگذاری ها، امکان لازم را برای ارزش گذاری دقیق سهام فراهم نمی آورد و بدون شناسایی این عوامل هرگز نمی توان به ارزشیابی دقیق سهام پرداخت .لذا برای تعیین قیمت پایه سهام علاوه براستفاده از اطلاعات حسابداری باید سایرعوامل موثر در قیمت را نیز درنظر گرفت .
ج) مشکلات و مسائل تسهیلات تکلیفی:
به طور خلاصه می توان مشکلات و عوارض ناشی ازتسهیلات تکلیفی در بانکها را بشرح زیر برشمرد:
1-تضعیف سیاستهای پولی
2-تخصیص غیره بهینه منابع مالی
3-اثرات منفی برمشتریان عادی بانکها
4-اثرات منفی بر سود آوری بانکها
5- افزایش خطرپذیری اعتباری بانکها
6-افزایش بار بودجه ای دولت
7-خارج شدن حجم زیادی ازمنابع مالی بانکها ازدسترس آنها

3- روش تحقیق :
روش اجرائی تحقیق درواقع مجموعه فعالیتهائی است که به کمک آنها تعیین می شود که اطلاعات مورد نظرازکجا چگونه و با چه ابزاری جمع آوری می گردد .
درانجام این تحقیق از روش تحقیق قیاسی استقرائی استفاده شده است بدین معنا که برای جمع آوری اطلاعات مربوط به ادبیات تحقیق از روش کتابخانه ای و همچنین برای محاسبه ارزش کل سهام بانک کشاورزی از روش استقرائی استفاده می گردد .

جامعه آماری :
جامعه آماری این تحقیق متشکل ازدو بانک کارآفرین و اقتصاد نوین است که سهامشان درر بورس عرضه شده است.

روش آزمون فرضیات تحقیق :
درنهایت با محاسبه ارزش بازار(MARKET VALUE ) سهام بانک کشاورزی براساس ضریب P/E بانکهای فعال دربورس اوراق بهادارتهران درچند حالت و با چندین فرض مطروحه می باید این شاخص را با واقعیات روز از قبیل حقوق صاحبان سهام و حقوق صاحبان سهام تعدیل شده براساس قیمت تجدید ارزیابی شده اموال بانک بویژه سرقفلی شعب و ساختمانها مقایسه و میزان تناسب آن مورد ارزیابی قرارگیرد .
البته، در روشهای ارزیابی دو روش عمده یعنی ارزیابی براساس ارزش عایدات و ارزش اموال وجود دارد که روش مبنای عایدی درخصوص واحدهای تجاری فعال که عایدات آنها نشان دهنده استفاده کامل ازظرفیت ایجاد شده آنهاست بکارگرفته می شود .
روش مبنای دارائی ها (ASSET BASED ) درمواردی بکارمیرود که واحد تجاری تدوام فعالیت نداشته و عایدات نشان دهنده استفاده کامل ازظرفیت واحد نمی باشد .
روش تلفیقی هنگامی کاربرد دارد که احساس شود عایدات نشان دهنده توان درآمد زائی واحد نمی باشند، بنابراین با تعدیل عادیات و احتساب ارزش روزدارایئ های غیر عملیاتی، ارزش بازارواحد محاسبه می گردد .

قلمرو تحقیق :
قلمرو زمانی، مکانی و موضوعی تحقیق به شرح زیرمی باشد :
الف -قلمرو موضوعی تحقیق :
موضوع این تحقیق مشکلات قیمت گذاری سهام بانکها به منظور ارائه روش مناسب جهت خصوصی سازی بوده و بانک کشاورزی موضوع مطالعه موردی تحقیق می باشد .
ب-قلمرو مکانی تحقیق :
قلمرو مکانی این تحقیق بانکهای موجود دربورس اوراق بهادار تهران می باشد که به دو بانک اقتصاد نوین و کارآفرین محدود است و همچنین بانک کشاورزی بعنوان مورد خاص مورد بررسی و مطالعه قرار می گیرد .
ج-قلمرو زمانی تحقیق :
در این تحقیق از صورت های مالی حسابرسی شده بانک کشاورزی برای سال های 1372 لغایت 1381 و همچنین اطلاعات روزانه در بورس اوراق بهادار استفاده شده است.

فرضیات تحقیق:
در این تحقیق فرضیات زیر را مطرح کرده و سعی دارد صحت و سقم آنها را مورد آزمون قراردهد .
فرضیه 0H(صفر): قیمت گذاری سهام بانک کشاورزی براساس متوسط ضریب P/E بانکهای فعال دربورس قابل محاسبه است .
فرضیه 1H ( مقابل فرضیه صفر): اعمال ضریب P/E نمی تواند ملاک مناسبی برای قیمت گذاری سهام بانک کشاورزی باشد و خصوصی سازی سهام بانک دربورس، محتاج اصلاحات ساختاری (مالی و …) می باشد .
مدل تحقیق :
با عنایت به سابقه محدود فعالیت بانکها دربورس اوراق بهادار تهران، بعنوان تنها مجرای مناسب خصوصی سازی و تعداد اندک آنها که درحال حاضر به دو بانک محدود می باشد، لذا بعنوان مدل تحقیق از روش مقایسه برای مقایسه استفاده می شود، که بعلت محدودیت جامعه آماری بعنوان پایه (BENCH MARK) و مبنای مقایسه بین P/E و ضریب آن جهت اعمال درعایدی قابل پیش بینی بانک کشاورزی بکارمی رود، این امربه آن معنا می باشد که رفتاربانک کشاورزی برای خصوصی شدن دربازارسرمایه مشابه رفتار بانکهای خصوصی شده دربازارسرمایه خواهد بود .

4- بررسی و بحث
یکی از روش های متداول در محاسبه ارزش سهام ،اعمال ضریب قیمت به سود و سهم است (نسبتP/E ).در این روش می کوشند قیمت بازار سهام شرکت های مشابهی را که در بورس مورد معامله قرار می گیرند،را مورد استفاده قرار دهند.برای این منظور ابتدا قیمت هر یک از سهام شرکتی را که مشابه شرکت مورد بررسی است ،به سود آن شرکت تقسیم می کنند و حاصل این تقسیم (یا این نسبت)را در مورد هر سهم شرکت مورد بررسی ضرب می نمایند تا ارزش یک سهم آن به دست آید.
استفاده ازنسبت P/E به عنوان یک معیار قابل اطمینان برای ارزشیابی سایرشرکتها درمواقعی که نسبت P/E خیلی بالا است،(یعنی سود سال جاری درمقایسه با سودهای آتی خیلی کم است )خیلی مشکل است .حتی استفاده ازمتوسط موزون P/E درچنین حالتهائی می تواند یک انحراف زیاد ایجاد نماید .
معهذا امروزه بسیاری ازتحلیلگران مالی "نسبت P/E قیمت بر درآمد " را عامل تعیین کننده ارزش شرکت می دانند .درحقیقت آنان قیمت سهام را با این روش و با رابطه نسبت قیمت بر درآمد صنعت هرشرکت و تغییرات کلی آن دربازارسنجیده و توسط آن قیمت مورد انتظاردوره بعد شرکت را پیش بینی می کنند .
درحال حاضر بسیاری ازبنگاههای اقتصادی درقیمت گذاری و ارزشیابی سهام ازروش P/E استفاده
می کنند .درواقع برای تعیین ارزش سهام، سود هرسهم را درعددی ضرب می کنند که آن را ضریب قیمت به عایدی هرسهم می نامند .که هم اکنون این ضریب حدود 8 یا 5 است. این فرمول بسیارساده و ابتدایی است، درحالی که مساله ارزیابی سهام بسیار پیچیده است .

ج)مهمترین ایراد وارده بر روش P/E به شرح زیرمی باشد :
1-عدم توجه به ویژگی شرکت ها و عدم استفاده ازتجزیه و تحلیل اساسی درتعیین قدرت کسب سود شرکت و ریسک سرمایه گذاری درسهام یکی از ایردات است .همچنین به دلیل متفاوت بودن شرکت ها ازنظرساختارمالی، مدیریت، مزایای رقابتی، درجه ریسک و خطرسرمایه گذای آنها نیز متفاوت خواهد بود و لذا نرخ بازده مورد انتظارسهامداران این شرکت ها نیزمتفاوت خواهد بود .
2-دراین روش درتعیین ارزش شرکت فقط به کمیت سود توجه می شود و کیفیت سود درنظرگرفته نمی شود .منظورازکیفیت سود، پتانسیل رشد سود و درجه اطمینان (درجه ریسک) نسبت به سودهای آتی است .به عبارت دیگر ارزش یک سهم تنها به سود سال جاری بستگی ندارد، بلکه به انتظارات ما از آینده شرکت و قدرت سود آوری سالهای آتی و ضریب اطمینان نسبت به سودهای آتی بستگی دارد .
3-دراین مدل چون قیمت سهم تابعی از سود هرسهم (EPS) است این امکان وجود دارد که سود هرسهم به وسیله مدیران دستکاری شود .این دستکاری ازطریق به کارگیری روش های مختلف حسابداری توسط مدیریت امکان پذیراست .اعمال روش هایی نظیرتغییر روش ارزیابی (موجودی کالا FIFO درمقابل FIFO ) ،استهلاک سرقفلی، هزینه جاری یا سرمایه ای تلقی کردن هزینه های تحقیق و توسعه ،هزینه تبلیغات و غیره مثال هایی هستند که مدیران می توانند ازطریق اعمال روش های مختلف حسابداری، EPS را دستخوش تغییر نمایند .ازآنجائیکه دراین مدل سود مورد تاکید است، این مطلب که وجوه خرج شده درصورتحساب سود و زیان به عنوان هزینه منظور شود یا درترازنامه به عنوان سرمایه گذاری و افزایش دارایی منظور شود ،می تواند درمیزان سود هرسهم تاثیربسزایی داشته باشد .
4-درتعیین ارزش سهام باید ارزش واقعی دارایی های ثابت و ارزش فعلی دارایی های ثابت و ارزش فعلی جرایانات نقدی آتی مورد لحاظ قرارگیرد، ولی در روش P/E به دلیل استفاده از صورت های مالی که براساس بهای تمام شده تاریخی تنظیم می شود، عامل تورم باعث بی اعتباری صورت مالی بدون توجه به ارزش واقعی دارایی های ثابت و جرایانات نقدی آتی قطعاً باعث ارزشیابی صحیح سهام نخواهد شد .
5-روش P/E قابل استفاده درشرکت های زیانده نیست .البته دربرابر ایرادات وارده براین مدل مدافعان این روش مدعی هستند که این ضریب درصنایع و شرکت های مختلف متفاوت می باشد و ضرایب برمبنای ویژگی های شرکت ها، قدرت کسب سود و ریسک سرمایه گذاری درسهام تعیین می شود .در واقع تفاوت دراین ضرایب نمایانگر تفاوت درویژگیهای شرکت ها می باشد .ولی این سوال مطرح می شود که تفاوت دراین ضرایب برچه اساسی تعیین می شود ؟ آیا مبنای قابل اتکائی جهت تعدیل ضریب P/E وجود دارد ؟ آیا به جز مبنای قضاوت که در بین افراد متفاوت می باشد، معیار دیگری وجود دارد؟ تفاوت بین شرکتی که دارای فرصتهای سود آوری و قدرت کسب سود و نرخ رشد بیشتری است با شرکتی که نرخ رشد بسیارپائینی دارد، چگونه مورد لحاظ قرارمی گیرد ؟ تفاوت ضرایب درچنین شرکت هایی باید دقیقاً جقدرمتفاوت باشد ؟

نتایج و تجزیه و تحلیل فرضیه تحقیق :
دراین فصل نتایج تحقیق به شرح زیرمورد بررسی، تجزیه، تحلیل و آزمون قرار می گیرد :
1-نتایج آزمون فرضیه تحقیق براساس آخرین P/E بانک های موجود در بورس اوراق بهادار تهران و سود سه سال آخربانک کشاورزی قبل ازکسر مالیات به شرح زیر:
1-1-برمبنای آخرین P/E بانک اقتصاد نوین
2-1-برمبنای آخرین P/E بانک کارآفرین
2-نتایج آزمون فرضیه تحقیق براساس آخرین P/E بانک های موجود دربورس اوراق بهادارتهران و سود سه سال آخربانک کشاورزی بعد از کسرمالیات به شرح زیر:
1-2-برمبنای آخرین P/E بانک اقتصاد نوین
2-2-برمبنای آخرین P/E بانک کارآفرین
3-نتایج آزمون فرضیه تحقیق براساس متوسط P/E بانک های موجود دربورس اوراق بهادار تهران و متوسط سود سه سال آخربانک کشاورزی قبل ازکسرمالیات به شرح زیر:
1-3-برمبنای متوسط P/E بانک اقتصاد نوین
2-3-برمبنای متوسط P/E بانک کارآفرین
4-نتایج آزمون فرضیه تحقیق براساس متوسط P/E بانک های موجود دربورس اوراق بهادار تهران و متوسط سود سه سال آخربانک کشاورزی بعد ازکسرمالیات به شرح زیر:
1-4-برمبنای متوسط P/E بانک اقتصاد نوین
2-4-برمبنای متوسط P/E بانک کارآفرین
5-نتایج آزمون فرضیه تحقیق براساس متوسط نسبت P/E دو بانک موجود در بورس اوراق بهادار تهران و متوسط سود سه سال آخربانک کشاورزی قبل ازکسرمالیات .
6-نتایج آزمون فرضیه تحقیق براساس متوسط نسبت P/E دو بانک موجود در بورس اوراق بهادار تهران و متوسط سود سه سال آخربانک کشاورزی قبل ازکسرمالیات.
7-نتایج آزمون فرضیه تحقیق براساس متوسط نسبت P/E دو بانک موجود در بورس اوراق بهادار تهران و متوسط سود سال آخربانک کشاورزی قبل ازکسرشرح زیر:
1-7-برمبنای متوسط P/E بانک اقتصاد نوین
2-7-برمبنای متوسط P/E بانک کارآفرین
8-نتایج آزمون فرضیه تحقیق براساس متوسط نسبت P/E بانکهای موجود در بورس اوراق بهدار تهران و سود سال آخربانک کشاورزی بعد ازکسرمالیات به شرح زیر:
1-8-بر مبنای متوسط P/E بانک اقتصاد نوین
2-8-برمبنای متوسط P/E بانک کارآفرین
9-نتایج آزمون فرضیه تحقیق براساس متوسط نسبت P/E دو بانک و سود سال آخر بانک کشاورزی قبل ازکسرمالیات .
10-نتایج آزمون فرضیه تحقیق براساس متوسط نسبت P/E دو بانک و سود سال آخربانک کشاورزی بعد ازکسرمالیات .
11-نتایج آزمون فرضیه تحقیق براساس آخرین P/E بانک های موجود دربورس اوراق بهادار تهران و سود سال آخربانک کشاورزی قبل ازکسرمالیات به شرح زیر:
1-11-برمبنای آخرین P/E بانک اقتصاد نوین
2-11-برمبنای آخرین P/E بانک کارآفرین
12-نتایج آزمون فرضیه تحقیق براساس آخرین P/E بانک های موجود در بورس اوراق بهادار تهران و سود سال آخربانک کشاورزی بعد ازکسرمالیات به شرح زیر:
1-12-برمبنای آخرین P/E بانک اقتصاد نوین
2-12-برمبنای آخرین P/E بانک کارآفرین
13-نتایج حاصل ازتعدیل داراییهای ثابت بانک کشاورزی براساس نرخ تورم انباشته ازسال 1372لغایت سال 1381
14-نتایج تجزیه و تعدیل حقوق صاحبان سهام بانک کشاورزی .
15-نتایج، تجزیه و تحلیل و رد فرضیه تحقیق .
نتایج تعدیل دارائیهای ثابت و حقوق صاحبان سهام بانک کشاورزی :
با عنایت به این که تجدید ارزیابی داراییهای ثابت بانک درمحدوده این تحقیق انجام نشده است، ناگزیر برای به دست آوردن ارزش فعلی دارائی های ثابت بانک کشاورزی، به تعدیل آن با نرخ تورم انباشته ،پرداختیم.
با اعمال نرخ تورم انباشته دردارائیهای ثابت بانک کشاورزی و تعدیل آن به همان مبنا، مازاد ارزش فعلی تغییرات اموال و دارائیهای ثابت بانک تا پایان سال 1381 بالغ بر72.234.511 میلیون ریال خواهد بود. با تعدیل حقوق صاحبان سهام بانک کشاورزی، براساس ارزش فعلی اموال و دارایی های ثابت بانک ارزش حقوق صاحبان سهام تعدیل یافته بالغ بر75.334.857 میلیون ریال می رسد .
جدول شماره 1 نتایج آزمون فرضیات با روش های مختلف قیمت گذاری را در مورد بانک کشاورزی نشان می دهد.
جدول شماره1:نتایج آزمون فرضیات با روش های مختلف قیمت گذاری
ردیف
انواع روش قیمت گذاری
ارزش کل پایه سهام بانک کشاورزی
(میلیون ریال)
قیمت یک سهم بانک کشاورزی
(ریال)
1
سود قبل از کسرمالیات بانک درسال 79 و آخرین P/E بانک اقتصاد نوین
9.781.972
12/3155
2
سود قبل از کسرمالیات بانک درسال 80 و آخرین P/E بانک اقتصاد نوین
4.741.262
26/1529
3
سود قبل از کسرمالیات بانک درسال 81 و آخرین P/E بانک اقتصاد نوین
12.465.845
79/4020
4
سود قبل از کسرمالیات بانک درسال 79 و آخرین P/E بانک کارآفرین
7.907.508
52/2550
5
سود قبل از کسرمالیات بانک درسال 80 و آخرین P/E بانک کارآفرین
3.832.720
22/1236
6
سود قبل از کسرمالیات بانک درسال 81 و آخرین P/E بانک کارآفرین
10.077.085
30/3250
7
سود بعد از کسرمالیات بانک درسال 79 و آخرین P/E بانک اقتصاد نوین
9.781.972
12/3155
8
سود بعد از کسرمالیات بانک درسال 80 و آخرین P/E بانک اقتصاد نوین
4.741.262
26/1529
9
سود بعد از کسرمالیات بانک درسال 81 و آخرین P/E بانک اقتصاد نوین
10.482.212
98/3380
10
سود بعد از کسرمالیات بانک درسال 79 و آخرین P/E بانک کارآفرین
7.907.508
52/2550
11
سود بعد از کسرمالیات بانک درسال 80 و آخرین P/E بانک کارآفرین
3.832.720
22/1236
12
سود بعد از کسرمالیات بانک درسال 81 و آخرین P/E بانک کارآفرین
8.473.565
10/2733
13
متوسط سود 3 سال آخربانک قبل ازکسرمالیات و متوسط P/E بانک اقتصاد نوین
6.739.664
84/2173
14
متوسط سود 3 سال آخربانک قبل ازکسرمالیات و متوسط P/E بانک کارآفرین
4.817.852
97/1553
15
متوسط سود 3 سال آخربانک بعد ازکسرمالیات و متوسط P/E بانک اقتصاد نوین
6.224.316
2014
16
متوسط سود 3 سال آخربانک بعد ازکسرمالیات و متوسط P/E بانک کارآفرین
4.463.752
75/1439
17
متوسط سود سه سال آخربانک قبل ازکسر مالیات و متوسط نسبت P/E دو بانک کارآفرین و اقتصاد نوین
8.134.406
70/2623
18
متوسط سود سه سال آخربانک بعد ازکسر مالیات و متوسط نسبت P/E دو بانک کارآفرین و اقتصاد نوین
7.536.547
87/2430
19
سود سال آخربانک قبل ازکسرمالیات و متوسط P/E بانک اقتصاد نوین
9.388.837
19/3012
20
سود سال آخربانک قبل ازکسرمالیات و متوسط P/E بانک کارآفرین
6.675.871
26/2153
21
سود سال آخربانک بعد ازکسرمالیات و متوسط P/E بانک اقتصاد نوین
7.852.791
87/2532
22
سود سال آخربانک بعد ازکسرمالیات و متوسط P/E بانک کارآفرین
5.613.571
62/1810
23
سود سال آخر قبل ازمالیات و متوسط نسبت P/E دو بانک اقتصاد نوین و کار آفرین
11.271.465
55/3635
24
سود سال آخربانک بعد ازکسرمالیات و متوسط نسبت P/E دو بانک اقتصاد نوین و کارآفرین
9.477.889
04/3057
25
سود سال آخربانک قبل ازکسرمالیات و متوسط P/E بانک اقتصاد نوین
12.465.845
79/4020
26
سود آخربانک قبل ازکسرمالیات و آخرین P/E بانک کارآفرین
10.077.085
30/3250
27
سود آخربانک بعد ازکسرمالیات و آخرین P/E بانک اقتصاد نوین
10.480.212
98/3380
28
سود آخربانک بعد ازکسرمالیات و آخرین P/E بانک کارآفرین
8.473.565
10/2733
متوسط قیمت ها
7.988.975
79/2576

تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق :
با بررسی نتایج به دست آمده حاصل ازآزمون فرضیه درحالت مختلف (جدول شماره 1)مشخص گردید که حداکثر ارزش پایه سهام بانک کشاورزی براساس P/E بانک های موجود در بورس اوراق بهادار تهران حدوداً 12.500.000 میلیون ریال و متوسط آن 7.988.975میلیون ریال محاسبه شده است.یعنی حداکثر ارزش بازار هرسهم هزار ریالی حدوداً 4030 ریال و متوسط آن 2577 ریال برای هرسهم محاسبه گردیده است .با استفاده ازارقام بدست آمده ناشی از تعدیل دار ایی های ثابت بانک کشاورزی و تعدیل حقوق صاحبان سهام بانک کشاورزی برهمان مبنا جمع حقوق صاحبان سهام تعدیل یافته بالغ بر75.334.857میلیون ریال می باشد. یعنی حداکثر ارزش بازار هر سهم هزار ریالی حدوداً 4030 ریال و متوسط آن 2577 ریال برای هرسهم محاسبه گردیده است. با استفاده از ارقام بدست آمده ناشی از تعدیل دارایی های ثابت بانک کشاورزی و تعدیل حقوق صاحبان سهام بانک کشاورزی برهمان مبنا جمع حقوق صاحبان سهام تعدیل یافته بالغ بر75.334.857 میلیون ریال است .
درصورت مقایسه بین حداکثرارزش بازار بدست آمده برای سهام بانک و همچنین حقوق صاحبان سهام بانک کشاورزی که براساس ارزش فعلی اموال و دارایی های ثابت بانک تعدیل یافته است می توان افزود، که حداکثر ارزش بازارمحاسبه شده برای سهام بانک کشاورزی براساس اعمال ضریب P/E بانکهای موجود در بورس تهران هیچگونه تناسبی با ارزش بازار حقوق صاحبان سهام بانک ندارد و ازآن کوچکتراست .لذا می توان نتیجه گرفت که قیمت گذاری سهام بانک کشاورزی براساس اعمال ضریب P/E بانکهای فعال دربورس سبب می شود که سهام بانک کشاورزی به قیمتی نازل تر از ارزش ذاتی آن واگذار و عرضه شود، یعنی اینکه اعمال ضریب P/E بانکهای موجود در بورس نمی تواند ملاک مناسبی برای قیمت گذاری سهام بانک کشاورزی باشد، پس فرضیه اصلی تحقیق (0H )تائید نمی گردد .

5- نتیجه گیری :
دراین تحقیق سعی براین بود که با اعمال ضریب P/E بانکهای موجود دربورس اوراق بهادار تهران ارزش کل پایه سهام بانک کشاورزی محاسبه شود تا به تواناییها و ضعف های موجود دراین روش پی برده شود و زمینه مناسبی برای برنامه ریزی آینده بانک کشاورزی جهت بکارگیری آن بعنوان مدل مناسب برای قیمت گذاری فراهم گردد .
برای تائید و رد این که آیا می توانیم قیمت گذاری سهام بانک کشاورزی را با اعمال ضریب P/E بانکهای مشابه دربورس اوراق بهادار تهران انجام دهیم یا خیر ؟ فرضیه H. مورد آزمون قرارگرفت که نتایج حاصل ازآزمون فرضیه تحقیق به شرح زیر می باشد :
با توجه به این که روش P/E فقط قابل استفاده در بنگاههای اقتصادی سود ده است و همچنین بانک کشاورزی درسالهای اخیرنسبتاً سودده بوده است، لذا می توان نتیجه گرفت که اعمال ضریب P/E بانکهای موجود دربورس اوراق بهادار تهران برای قیمت گذاری سهام بانک کشاورزی مدل مناسبی نمی باشد و بانک کشاورزی باید برای قیمت گذاری سهامش از روشهای دیگر استفاده کند ومسئله خصوصی سازی سهام بانک کشاورزی مستلزم یک مسئله اصلاحات ساختاری (مالی وپرسنلی و ..) می باشد .
به منظور دستیابی به یک تحلیل دقیقتر می توان اشاره نمود که حداکثر ارزش کل پایه سهام محاسبه شده برای بانک کشاورزی ناشی از اعمال ضریب P/E بانکهای مشابه دربورس درحالات مختلف هیچگونه تناسبی با ارزش فعلی حقوق صاحبان سهام بانک که براساس ارزش فعلی اموال و دارایی های ثابت مورد تعدیل قرارگرفته است، ندارد و ازآن کوچکتر است .
پس درنتیجه به دلیل وجود عوامل محدود کننده سود بانک کشاورزی ملاک مناسبی از ارزش بازارسهام را بدست نمی دهد و درعملیات بعدی باید از ارزشهای جایگزین برای برآورد ارزش پایه سهام بانک کشاورزی استفاده نمود.
مسئله بعدی که درانجام این تحقیق حائز اهمیت می باشد این است که نمی توان برمبنای اطلاعات مالی و اقتصادی بانک درسطح اعتماد قابل قبول اقدام به قیمت گذاری سهام بانک نمود و تصمیمات متخذه در این موارد بیشترمبتنی برقضاوت فردی مسئولین و مدیران و پیش بینی های ذهنی و اطلاعات محدود موجود است .

پیشنهاد برای پژوهشهای آتی :
1-با عنایت با این که روش قیمت گذاری براساس ضریب P/E بانکهای موجود دربورس درمورد بانک کشاورزی منجر به نتیجه مطلوبی نمی شود لذا با توجه به نتایج تحقیق پیشنهاد می شود ازنظرساختاری، تکنیکی و مالی تحقیقاتی صورت پذیرد و همچنین تغییرساختارمالی بدهی ها و داراییهای بانک کشاورزی، به شکل مستمر انجام شود .
2-با توجه به تعداد کم بانکهای موجود دربورس اوراق بهادارتهران که درحال حاضر دو بانک می باشد راهکارهای زیرپیشنهاد می گردد :
با توجه به این که بانک پارسیان و موسسه مالی و اعتباری بنیاد درشرف پذیرش دربورس هستند می توان اطلاعات آنها را درمطالعات بعدی مورد توجه قرارداد و همچنین P/E صنعت واسطه گری مالی و شاخص مالی به عنوان یک جایگزین مورد توجه قرارگیرد .
3-پیشنهاد می شود درزمینه مشکلات اقتصادی و حسابداری حاکم برپیش بینی متغیرهای ارزشیابی سهام تحقیقاتی انجام شود چون با توجه به این مشکلات و محدودیتها امکانات ارزش گذاری منطقی و مطلوب بسیارمحدود می باشد وبدون شناسایی این عوامل هرگزنمی توان به ارزشیابی صحیح سهام پرداخت.
4-باتوجه به وجود ضریب تورم دو رقمی رایج دراقتصاد کشورو عدم تناسب قیمت روز اموال بانک کشاورزی با ارزش دفترآن اموال، علیرغم تعدیل انجام شده درسنوات قبل، پیشنهاد می شود تجدید ارزشیابی اموال و دارایی های بانک به طور مستمرصورت پذیرد.

فهرست منابع و ماخذ:
1- جهانخانی، علی،پارسائیان ،علی،مدیریت مالی،انتشارات سمت،جلد اول، تهران، 1373.
2- سازمان صنایع ملی ایران،نشریه های واگذاری شرکت های دولتی ،سال های 73-1370.
3- سازمان صنایع ملی ایران،نشریه های تحقیقی شرکت سرمایه گذاری ملی ایران، سال های 73-1370.
4- سینایی،حسنعلی،بررسی پیرامون سهام جایزه و تجزیه سهام در بورس اوراق بهادار تهران، رساله دکتری ،دانشکده علوم اداری و مدیریت بازرگانی دانشگاه تهران،1372.
5- سازمان خصوصی سازی،خصوصی سازی در ایران،آذر 1381.
6- شباهنگ،رضا،مدیریت مالی،انتشارات سازمان حسابرسی،1372.
7- طالب نیا،قدرت ا…،تحقیقی پیرامون مشکلات روش های قیمت گذاری سهام شرکت های مشمول خصوصی سازی و پیشنهاد روش قیمت گذاری مناسب برای آن، رساله دکتری،دانشگاه تهران،1374.
8- عبداله زاده،فرهاد،بررسی روش های قیمت گذاری سهام در بورس اوراق بهادار تهران،پایان نامه کارشناسی ارشد رشته حسابداری ،دانشکده علوم اداری و مدیریت بازرگانی دانشگاه تهران،1371.
9- عبده تبریزی،حسین،مدیریت مالی،جلد دوم
10- کلانتری ،مرتضی،تاثیر روش های انتخاب شرکت های رقیب بر دقت روش ارزشیابی ،پایان نامه کارشناسی ارشد رشته حسابداری ،دانشکده علوم اداری و مدیریت بازرگانی دانشگاه تهران ،1373.
11- نشریه بانک و اقتصاد ،شماره 16
12- نصیرزاده ،علیرضا،پیرامون خصوصی سازی شرکت ها
13- وزارت کار و امور اجتماعی ،اثرات واگذاری سهام به کارگران
14- Alford , A.W.,"The Effect of the set of comparable firms on the accuraey of the price -earnings valuation metod",journal of accounting research.spring 1992.
15- Beaver, w. , and D .Morse,"what determines price – earnings ratios?,Financial analysts journal ,(july/agust 1978)
Oppong Andrews," price -earning research international journal of accounting " .1993
1-Privatization
—————

————————————————————

—————

————————————————————

126 مجموعه خلاصه پایان نامه های مرتبط با بانک کشاورزی

126

1