نمونه پروپوزال روانشناسی ورزشی
مقایسه سلامت روانی و ابعاد آن در دانش آموزان پسر دبیرستانی ورزشکار و غیر ورزشکار شهر …
مقدمه
امروزه پیشرفتهای گسترده در فناوری، به وضوح، سبک و شیوهی زندگی بسیاری از جوامع بشری را تحت تاثیر خود قرار داده است که نمود این امر در کشورهای صنعتی مشخصتر میباشد. علیرغم پدیدار شدن بحران انرژی در آینده جهان، کاهش قابل ملاحظهای در فعالیتهای حرکتی و بدنی افراد جامعه، به علت پدیدار شدن ماشین و جایگزینی رفاه و کم تحرکی به جای تلاش و کوشش بدنی، رخ داده است. مردم روز به روز بیشتر و بیشتر بیتحرک شده و بسیاری از افراد فقط در اوقات فراغت اندک و محدود خود، امکان انجام فعالیتهای حرکتی و ورزشی را پیدا میکنند (مددی و نیرومند، 1369).
در دهه اخیر به نقشی که ورزش و فعالیتهای بدنی در درمان مشکلات روانی و بهبود سلامت روانی بازی میکند توجه بیشتری شده است. در یکی از پژوهشها فوایدی که در نتیجه تغییرات فیزیولوژیکی در طول ورزش مستند شده است شامل بهبود وضع روانی و خلق و خُوی و کنترل اضطراب و افسردگی است. همچنین این پژوهش بیان میکند تغییرات اجتماعی- فرهنگی و روانی برخاسته از ورزش و فعالیت فیزیکی فواید سلامت روانی با ارزشی را به همراه دارد (کارلس و داگلاس1،2010).
"فعالیت بدنی2" عبارت است از مجموعه فعالیتهایی که موجب ورزیده شدن بدن و حرکات آدمی میشود و بدین وسیله جمال و زیبایی در وجود آدمی توسعه مییابد و او را به زیبایی مطلق نزدیک میکند. که البته بایستی اذعان نمود که تعریف فوق یک مفهوم کلی و فراگیر از همهی انواع فعالیتهای بدنی ، تفریحی رقابتی میباشد؛ بنابراین، ژرژمانیان3 فرانسوی در تعریف ورزش میگوید: ورزش عبارت از فعالیت و اشتغال در ساعات بیکاری است که جنبه حرکات در آن، بیش از سایر جنبههاست و در عین حال فعالیتی است مربوط به بازی که میتواند حرکات و فعالیتهایی را در برگیرد که دال بر انجام دادن کاری است. لذا اینگونه فعالیتها که به صورت رقابتانگیز انجام میشود، دارای دستورالعمل و قواعد ویژهای است و امکان دارد به فعالیت حرفهای نیز تبدیل شود (شعبانی بهار، 1384).
نظام آموزشی "مدرسه" نقش بسیار مهمی در آموزش سلامت و ارتقای آن در دوران کودکی و بعد از آن ایفا میکند و باعث بهبود شخصیت دانشآموزان، نگرش، مهارت و نیز آگاهی آنان میشود. آموزش برای افزایش شرکت نوجوانان و جوانان در فعالیتهای جسمانی، یکی از راهکارهای مهم حمایت از ارتقای رفتارهای موثر در سلامت است (آزرمی، 1371).
به باور تونز4 و همکاران (1371)، مدارس بستری اساسی در انتقال گسترده آموزش سلامت فراهم میکنند (تابشیان، 1371). مدارس شبانهروزی5 به منظور ایجاد فرصت مناسب برای تحصیل دانشآموزان روستایی و حاشیهنشین شهرها تاسیس شد (عباسیان اسفرجانی،62001). بیتوجهی به وضعیت نوجوانانی که در این مدارس تحصیل میکنند ممکن است عواقب نامطلوبی به دنبال داشته باشد؛ چرا که آنان در سنین مدرسه دوران نوجوانی خود را شروع و طی مینمایند و این دوران با تغییرات ژرف روانشناختی، زیستشناختی و اجتماعی خاصی همراه است (کتیبه7، 2001).
این امر بهخصوص در نوجوانانی که مجبور هستند دور از خانواده و با جامعهای غیر از خانواده ارتباط تنگاتنگی داشته باشند، مهمتر است. این محیط اجتماعی میتواند تاثیرات بسیاری بر آنان داشته باشد. بررسیها نشان داده است که ممکن است مسایلی همچون اضطراب، غمگینی، و کنارهگیری اجتماعی در آنها مشاهده شود. زیرا میزان تنیدگی دانشآموزانی که در موسسات شبانهروزی زندگی میکنند بیشتر از آنهایی است که با والدین خود زندگی میکنند (چاووشیفر8،2000).
چه بسیار افرادی که در همان مراحل ابتدایی تحصیلات دبیرستانی به دلیل استرسهای روانی و متعاقب آن ابتلای به بیماریهای روانی از تحصیل کناره گرفتهاند و یا عدهای پس از ورود به دانشگاه به دلیل مشکلات روانی که از سالهای قبل داشتهاند دچار کاهش بازده فکری و عملی شده و یا پس از فراغت از تحصیلات، سلامت روانی آنها به خطر افتاده است (حسینی، موسوی و رضازاده9، 2003).
مدارس شبانهروزی از دیرباز مخالفان و موافقان خاص خود را داشته است .کودکان و نوجوانان ساکن مدارس شبانهروزی به دلیل جدایی طولانی مدت از والدین و فرهنگ خود به احتمال بیشتر دچار افسردگی، احساس غم غربت و اضطراب جدایی میشوند (تروبر10، 1999).
هوسی و گیو11) 2005 ( نیز در بررسی خود دریافتند که اختلالهای روانی، مشکلات رفتاری و تحصیلی کودکان و نوجوانانی که در مدارس شبانهروزی به سر میبرند، از همتایان خود که با خانواده زندگی میکنند، بیشتر و عزت نفس و ارتباطات و مهارتهای اجتماعی آنها نیز کمتر است.
در زمینه ورزش و سلامت روانی12، قبلاً تصور عمومی بر این بود که فعالیت ورزشی برای سلامت جسمانی مفید است. امروزه بر این امر توجه شده که ورزش علاوه بر سلامت جسمانی، در ارتقای سلامتروانی نیز موثر است. ورزش نقش مهمی در سلامت روانی دارد، به طوری که در سال 2002 شعار سازمان بهداشت جهانی13"تحرک رمز سلامتی" بود (لاندرس14،2005).
توجه به ابعاد سلامت نه تنها در بهبود سلامت موثر است بلکه زمینهی مساعدی نیز برای شکوفایی استعدادهای نهفته فراهم میآورد. چنانکه میلانیفر (1382)، به نقل از لوینسن15 و همکارانش بیان میکند سلامت روان عبارت است از: اینکه فرد چه احساسی نسبت به خود، دنیای اطراف محل زندگی اطرافیان، مخصوصاً با توجه به مسئولیتش در مقابل دیگران، چگونگی سازش وی درباره خود و شناخت موقعیت مکانی و زمانی خویش دارد. اکثریت روان پزشکان توانایی سازش با محیط، انعطافپذیری به قضاوت عادلانه و منطقی در مواجهه با محرومیتها و فشارها را ملاک سلامت و تعادل روان میدانند (میلانیفر،1382).
از آنجا که هدف سلامت روان فقط منحصر به تشریح علل اختلالات رفتار نبوده، بلکه هدف آن به وجود آمدن عواملی که مکمل زندگی سالم و نرمال و نیز درمان اختلالات جزیی رفتار به منظور جلوگیری از وقوع بیماری های شدید روانی است. به طور کلی میتوان گفت هدف سلامت روان" پیشگیری" است (شاملو،1382).
بنابراین لازم است تحقیقات در زمینه ارتباط سلامتروانی و ابعاد آن در دانشآموزان با ورزش بخصوص در سنین نوجوانی، در اولویت خاصی قرار گیرد، تا شاید از این رهگذر بتوان به ارتقای سطح بهداشت روانی این آیندهسازان کشور کمکی هر چند کوچک ارائه نمود. از اینرو، این پژوهش نیز تلاشی میباشد در بررسی تاثیر احتمالی انجام فعالیتهای بدنی و ورزشی منظم بر سلامت روان و ابعاد آن در دانشآموزانی که در مدارس شبانهروزی مشغول به تحصیل بودهاند.
بیان مساله
اخیراً محققین در حیطه روانشناسی ورزش16 مطالعات خود را بر نقش "فعالیت بدنی" بر سلامت جسم و روان متمرکز نمودهاند (عبدلی،1386). این تمرکز با توجه به بررسیهای سازمان بهداشت جهانی و افزایش اختلالات مخصوصاً در ابعاد سلامت روان افزایش یافته است (وزارت بهداشت، 1378). در حال حاضر، نقش فعالیت بدنی و ورزش منظم بر سلامت جسمانی و روانی به اثبات رسیده است، به گونهای که نتایج مطالعات نیز نشاندهنده نقش مثبت فعالیت بر بهبود ابعاد ذکر شده است (فستینگ17، 1992).
سازمان بهداشت جهانی (2008) "سلامت روان" را حالتی از رفاه و آسایش میداند که طبق آن هر شخصی خودش را توانا و با استعداد میداند و میتواند با استرسهای طبیعی زندگی کنار آید، به طور مفید و موفقیتآمیزی کار کند و در اجتماع مشارکت داشته باشد. سلامت روان دارای مشخصههایی از جمله: "اضطراب"18، "افسردگی"19، "علایم جسمانی"20 و "کارکرد اجتماعی"21 میباشد )رمضانینژاد،1376). به نظر میرسد، این ابعاد با توجه به دورههای مختلف زندگی و فشارهای موجود در هر دوره دچار تغییراتی گشته و احتمالاً سلامت روانی فرد را دچار اختلال نمایند.
از بین این دورهها "دوره نوجوانی" بهعنوان مهمترین دوره جهت رسیدن به بزرگسالی معرفی شده است. اگر این دوره بدون مشکل سپری شود، نوجوان به بزرگسالی سالم تبدیل خواهد شد و نقش بزرگسالی را به خوبی ایفا خواهد کرد، اما وجود هر گونه دشواری و عدم برطرف نمودن آن باعث تاثیرات منفی بر بهداشت روانی نوجوان خواهد بود (جعفری22، 2003). نتایج مطالعات اخیر نشاندهنده وجود مشکلات در ابعاد روانی در نوجوانان بوده است. کشور ما جزء کشورهای جوان و در حال توسعه محسوب میگردد، که بخش قابل توجهی از جمعیت آن را "دانشآموزان"23 تشکیل میدهند، خصوصاً دانشآموزان مقطع متوسطه که دورهی حساس نوجوانی را سپری میکنند. نوجوانان در این دوران ممکن است، بنا به دلایل مختلفی از جمله: بالیدگی در ابعاد مختلف، احساسات افراطی، جستجوی هویت، ترس از مسئولیتپذیری، دلهره ورود به دانشگاه یا انتخاب مشاغل و برخی مسائل دیگر تحت فشارهای روانی زیادی قرار گرفته و بشدت در معرض آسیب روانی باشند (اسدی و احمدی24،2000).
در برخی از مناطق به علت عدم وجود مدارس در منطقه مسکونی، دانشآموزان مجبور به زندگی همراه با تحصیل در مدارسی به نام "مدارس شبانهروزی" هستند. دانشآموزان مدارس شبانهروزی، مدرسه را نه به عنوان خانه دوم، بلکه به عنوان خانه اول و محل زندگی خود میپذیرند. به نظر میرسد، زندگی این دانشآموزان با سایر همتایان خود در مدارس معمولی به علت عواملی از جمله: رفتارهای گروهی، نبودن حمایت والدین، نظم و قوانین آموزشگاه، میزان امکانات، شرایط زندگی علاوه بر دوره نوجوانی و عوامل ذکر شده در آن متفاوت باشد.
بنابراین پژوهش حاضر در تلاش است تا به بررسی و مقایسه سلامت روان و ابعاد آن در دانشآموزان پسر دبیرستانی ورزشکار و غیرورزشکار مدارس شبانهروزی شهرستان مرودشت بپردازد. به نظر میرسد، دستیابی به نتایج این تحقیق از یک طرف وضعیت سلامت روانی دانشآموزان این گونه مدارس را شناسایی کرده که تا به حال مطالعهای در این زمینه انجام نشده است و از طرف دیگر به تعیین وضعیت فعالیت بدنی و مشارکت ورزشی و تاثیر این فعالیت و یا عدم تاثیر آن بر سلامت روان بپردازد.
ضرورت و اهمیت پژوهش
توجه به وضعیت سلامت جسمی و روانی، اجتماعی ، فرهنگی در هر جامعه و فراهم آوردن زمینه لازم برای تحقق یک زندگی پویا و سالم ضامن سلامتی آن جامعه برای سالهای آینده میباشد. برای دستیابی به چنین هدف ارزشمندی، پیشگیری از بروز اختلالات عاطفی، اضطرابی و افسردگی امری لازم و اساسی میباشد (کریمی25، 2001).
جسم و روان انسان مانند یک جزء واحد عمل میکنند، به طوری که بهبود و سلامت یکی بر دیگری اثر مثبت داشته است. امروزه ورزش در درمان اختلالات روحی و روانی مورد توجه طب ورزش و روان درمانی قرار گرفته است. فشارهای روحی و عصبی که هر روزه با ماشینی شدن زندگی بیشتر شده و استرسهای روزمره زندگی افزوده میگردند، متخصصان و کارشناسان را بر آن داشته است که از ورزش به عنوان واکسنی جهت درمان بیماریهای جسمی و روانی استفاده کنند، زیرا ورزش یکی از ساده ترین، بی خطرترین، کم هزینهترین و طبیعیترین راههای مقابله با مشکلات جسمی و روحی است ( بنائی، 1384).
مدارس شبانهروزی با وجود جذابیتهایی که در ابتدا برای برخی دانشآموزان دارد، به علت ناآگاهی و ناآشنایی آنها از محیط، ترک منزل و جدایی از اعضای خانواده استرسهای فراوانی به همراه دارد.
تامین بهداشت همه افراد جامعه از مهمترین مسایل اساسی هر کشور است، این امر در سه جنبه جسمانی، روانی و اجتماعی مورد ملاحظه قرار میگیرد، در صورتی که بُعد روانی بهداشت به اندازه کافی مورد توجه قرار نگیرد، فراوانی مشکلات روانی و رفتاری رو به فزونی خواهد گذاشت تا حدی که عوارض ناشی از بیتوجهی به آن در ابعاد فردی و اجتماعی، خانوادگی و انسانی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی اثرات سوء و غیر قابل جبران را در پی خواهد گذاشت ( نوابینژاد،1376).
سلامت روانی، جایگاه ویژهای در زندگی نوجوانان دارد چرا که هر چقدر عوامل تنشزا در نوجوانی بیشتر باشد، تعهد و هویت نوجوانان تضعیف خواهد شد.
برای رسیدن به مراتب والای انسانی کودکان ما باید اعتماد به نفس، اجتماعی شدن، تحمل سختیها، رعایت حقوق فردی و اجتماعی را در دوران مدرسه تجربه کنند و یاد بگیرند تا بتوانند یک فرد موثّر از جنبههای مختلف فردی و اجتماعی بوده وحقوق دیگران را محترم بشمارند و این امور صرفاً به وسیله یادگیری امکان پذیر نیست مگر این که به وسیله تمرین و مهارت و قرار گرفتن در وضعیت عملی کسب تجربه کنند. مراکز آموزشی، مدارس و دانشگاهها مکانهای بالقوه و بسترهای مناسبی برای اجرای برنامهها جهت ارتقاء رفتارهای فعالیت جسمانی در سراسر طول عمر میباشند، از طرف دیگر دوره نوجوانی، دوره رشد و شکلگیری اعتقادات و عملکردهای سلامتی است و باید همواره به گونهای عمل کرد که از شیوه زندگی سالم و عوامل موثر بر آن حمایت گردد (والاس و همکارانش26، 2000).
سلامت روانی مدارس شبانهروزی در هر جامعه دارای اهمیت بسیار زیادی است زیرا دانشآموزان از جمله سازندگان فردای هر جامعهای هستند. وجود اختلال روانی میتواند باعث افت تحصیلی شده حتی در مواردی ترک تحصیل را نیز به دنبال داشته باشد. اصولاً دانشآموزان به دلیل شرایط خاص خود از جمله دوری از خانواده، وارد شدن به مجموعهای بزرگ و پُرتنش، مشکلات اقتصادی و نداشتن درآمد کافی، حجم زیاد دروس، رقابتهای فشرده مستعد از دست دادن سلامت روانی بوده و نیازمند دریافت آموزش و مشاوره در این مورد هستند. لذا ضرورت دارد بحث روان این قشر از جامعه و آیندهسازان کشور در الویت قرار داده شود. بدون تردید دست یافتن به نتایج چنین پژوهشهایی میتواند علاوه بر شناخت بهتر شرایط و ابعاد سازنده سلامت روان در دانشآموزان مدارس شبانهروزی باعث توجه و در نتیجه رواج بهتر ورزش و توسعه امکانات در این مدارس گردیده و محصول نهایی آنها را که جوانانی با نشاطتر و اجتماعیتر خواهد بود، با تضمین بیشتری به جامعه عرضه نماید.
اهداف پژوهش
هدف کلی
هدف اصلی از انجام این تحقیق مقایسه سلامت روان و ابعاد آن در دانشآموزان پسر ورزشکار و غیر ورزشکار مدارس شبانهروزی شهرستان مرودشت میباشد.
در راستای هدف کلی مطرح شده، پژوهش حاضر اهداف ویژه زیر را پوشش میدهد.
اهداف اختصاصی
1. تعیین تفاوت بُعد "نشانههای جسمانی" سلامت روانی در دانشآموزان پسر ورزشکار و غیر ورزشکار
2. تعیین تفاوت بُعد "اضطراب و بیخوابی" سلامت روانی در دانشآموزان پسر ورزشکار و غیر ورزشکار
3. تعیین تفاوت بُعد "اختلال در عملکرد اجتماعی" سلامت روانی در دانشآموزان پسر ورزشکار و غیر ورزشکار
4. تعیین تفاوت بُعد "افسردگی " سلامت روانی در دانشآموزان پسر ورزشکار و غیر ورزشکار
هدف فرعی
هدف فرعی از انجام این تحقیق مقایسه سلامت روان و ابعاد آن در دانشآموزان پسر ورزشکار رشتههای گروهی و انفرادی مدارس شبانهروزی شهرستان مرودشت نیز میباشد.
سئوالات پژوهش
سئوال اصلی
در راستای پاسخ به سئوال و دستیابی به هدف اصلی این پژوهش که مقایسه سلامت روانی و ابعاد آن در دانش آموزان پسر دبیرستانی ورزشکار و غیر ورزشکار مدارس شبانهروزی شهرستان مرودشت چهار سئوال اختصاصی زیر مطرح می شوند:
سئوالات اختصاصی
1. آیا بین "نشانههای جسمانی" سلامت روان در دانشآموزان پسر ورزشکار و غیر ورزشکار تفاوت وجود دارد؟
2. آیا بین "اضطراب و بیخوابی" سلامت روان در دانشآموزان پسر ورزشکار و غیر ورزشکار تفاوت وجود دارد؟
3. آیا بین "اختلال در عملکرد اجتماعی" سلامت روان در دانشآموزان پسر ورزشکار و غیر ورزشکار تفاوت وجود دارد؟
4. آیا بین "افسردگی " سلامت روان در دانشآموزان پسر ورزشکار و غیر ورزشکار تفاوت وجود دارد؟
سئوال فرعی
آیا بین سلامت روان و ابعاد آن در دانشآموزان پسر ورزشکار رشتههای" گروهی"و" انفرادی" مدارس شبانهروزی تفاوت وجود دارد؟
تعریف مفهومی متغیرها
سلامت روانی
سازمان بهداشت جهانی (2008) سلامت روانی را فقط فقدان اختلال روانی نمیداند بلکه آن را حالتی از رفاه و آسایش میداند که طبق آن هر شخصی خودش را توانا و با استعداد میداند و میتواند با استرسهای طبیعی زندگی کنار آید، به طور مفید و موفقیتآمیزی کار کند و در اجتماع مشارکت داشته باشد.
ورزش
ورزش عبارت از فعالیت و اشتغال در ساعات بیکاری است که جنبه حرکات در آن بیش از سایر جنبههاست و در عین حال فعالیتی است مربوط به بازی که میتواند حرکات و فعالیتهایی را در برگیرد که دال بر انجام دادن کاری است. لذا اینگونه فعالیتها که به صورت رقابتانگیز انجام میشود، دارای دستورالعمل و قواعد ویژهای است و امکان دارد به فعالیت حرفهای نیز تبدیل شود (شعبانی بهار، 1384).
دانشآموزان ورزشکار
دانشآموزانی که علاوه بر زنگ ورزش، دستکم سه جلسه یک ساعتی یا بیشتر در هفته به انجام انواع مشخصی از فعالیتهای بدنی تفریحی و یا رقابتی در ورزشهای معینی میپردازند.
دانشآموزان غیر ورزشکار
دانشآموزانی که غیر از زنگ ورزش، در طول هفته هیچگونه فعالیتی ندارند.
مدارس شبانهروزی
آموزشگاههای دولتی و تحت کنترل /نظارت و مدیریت ادارات کل آموزش و پرورش استانها، که به منظور ایجاد فرصت مناسب برای تحصیل دانشآموزان روستایی و حاشیهنشین شهرها تاسیس شده است.
خرده مقیاسهای سلامت روان
نشانههای جسمانی
شکایت دائمی درباره وقوع بیماریهای جسمی است که هیچگونه علت زیستشناختی عینی ندارد (کورسینی 1999، به نقل از صالحونی،1381).
اضطراب و بیخوابی
اضطراب یک احساس منتشر، بسیار ناخوشایند، و اغلب مبهم دلواپسی است که با یک یا چند تا از احساسهای جسمی همراه میگردد. مثل احساس خالی شدن سردل، تنگی قفسه سینه، طپش قلب، تعریق، سردرد، یا میل جبری ناگهانی برای دفع ادرار، بیقراری و میل برای حرکت نیز از علائم شایع است (کاپلان و سادوک27، به نقل از پورافکاری، 1381).
اختلال در عملکرد اجتماعی
منظور از اختلال در عملکرد اجتماعی، احساس عدم کفایت فرد و خود کمبینی خویش بالاخص در مقایسه با دیگران است. دستکم گرفتن خود، احساس عدم آرامش و ناراحتی محسوس در جریان ارتباط با دیگران از تظاهرات خاص بدکارکرد اجتماعی میباشد (فرجاد، 1378).
افسردگی، علائم ویژه افسردگی
بک28(1970) افسردگی را به عنوان یک حالت نابهنجار در ارگانیسم که توسط نشانهها یا علائمی از قبیل خُلق ذهنی پائین، بدبینی و نگرشهای پوچگرایانه، فقدان خودانگیختگی و نشانههای حیاتی خُلقی تظاهر مینماید، تعریف میکند (رجبی، عطاری و حقیقی،1380).
روششناسی پژوهش:
طرح پژوهش:
با توجه به ماهیت موضوع و اهدافی که در این تحقیق دنبال میشود. روش تحقیق مورد استفاده از نوع علی – مقایسهای است. این تحقیق با توجه به طول زمان، از نوع مقطعی و به لحاظ استفاده از نتایج بدست آمده، کاربردی است.
متغیر مستقل در این تحقیق مشتمل بر نوع گروه (پسران دانشآموز ورزشکار و غیرورزشکار) و متغیر وابسته پژوهش سلامت روان و ابعاد آن (نشانههای جسمانی، اضطراب و بیخوابی، اختلال در عملکرد جسمانی و افسردگی) میباشد. روشکار به این صورت بوده، کهرآزمودنیها پرسشنامهی سلامت روان را تکمیل نمودند و میانگین نمرات حاصل از آزمون بر اساس سطح فعالیت (ورزشکار در مقابل غیرورزشکار) مقایسه شدند.
جامعه آماری:
در تعریف، جامعه آماری عبارتست از مجموعهای از افراد که حداقل دارای یک ویژگی مشترک بوده و پژوهشگر مایل است دربارهی صفت یا صفات متغیر این افراد به مطالعه بپردازد. این مجموعه از افراد در تحقیق حاضر، کلیهی پسران دانشآموز ورزشکار و غیرورزشکار مدارس شبانهروزی شهرستان مرودشت (سیدان=207نفر، حاجی آباد=197نفر) در سال تحصیلی 1393- 1392 بودند.
نمونه آماری و روش نمونه گیری
روش نمونهگیری پژوهش حاضر به صورت هدفمند بوده است، به این صورت که ابتدا بر مبنای آمار اخذ شده از کارشناسی تربیت بدنی آموزش و پرورش تعداد دانشآموزان ورزشکار این مدارس مشخص شده و همه این دانشآموزان برای حضور در گروه نمونه برگزیده شدهاند. سپس از بین دانشآموزان غیرورزشکار به صورت همتاسازی بر اساس متغیرهای از قبیل مقطع تحصیلی و وضعیت سلامت بر مبنای پرونده موجود در مدرسه دانشآموزان گروه غیر ورزشکار نیز انتخاب شده است.
متغیرها
متغیر مستقل
فعالیت ورزشی ( ورزشکار و غیرورزشکار بودن دانشآموزان ) ، مدارس شبانهروزی
متغیر وابسته
سلامت روانی
متغیرهای کنترل
متغیرهایی که محقق سعی دارد با یکسان نگه داشتن آنها برای کلیه آزمودنیها، آثار احتمالی آنها را بر متغیر وابسته کنترل کند، عبارت خواهند بود از : سن، سابقه بیماری، مصرف دارو، تغذیه، خواب، استراحت.
تعریف عملیاتی متغیرها
سلامت روان
منظور از سلامت روان در این پژوهش میزان نمراتی است که دانشآموزان در پرسشنامه کسب میکنند. نمرات پایینتر بیانگر سلامت روانی بهتر و نمرات بالا نشاندهنده وضعیت روانی بدتر است. در این پژوهش، سلامت روانی دانشآموزان دوره متوسطه مدارس شبانهروزی شهرستان مرودشت توسط پرسشنامه سلامت عمومی 28GHQ- (گلدبرگ و هیلر، 1979، به نقل از تقوی،1380) اندازهگیری میشود. پرسشنامه 28 سئوالی سلامت عمومی از 4 خرده مقیاس آزمون تشکیل شده است که هر کدام از آنها دارای 7 سئوال میباشد. سئوالهای هر خرده آزمون به ترتیب پشت سر هم آمده است، به نحوی که از سئوال 1 تا 7 مربوط به خردهآزمون نشانههای جسمانی، از سئوال 8 تا 14 مربوط به خردهآزمون اضطراب و بیخوابی، سئوال 15 تا 21 مربوط به خردهآزمون اختلال در عملکرد اجتماعی و از سئوال 22 تا 28 مربوط به خردهآزمون افسردگی میباشد.
نشانههای جسمانی
در این پژوهش نشانههای جسمانی یکی از خرده مقیاسهایی است که دانشآموزان دوره متوسطه مدارس شبانهروزی شهرستان مرودشت توسط پرسشنامه سلامت عمومی(گلدبرگ و هیلر، 1979، به نقل از تقوی،1380) از سئوالات 1تا 7 اندازهگیری میشود.
اضطراب
در این پژوهش اضطراب یکی از خرده مقیاسهایی است که دانشآموزان دوره متوسطه مدارس شبانهروزی شهرستان مرودشت توسط پرسشنامه سلامت عمومی(گلدبرگ و هیلر، 1979، به نقل از تقوی،1380) از سئوالات 8 تا 14 اندازهگیری میشود.
اختلال در عملکرد اجتماعی
در این پژوهش افسردگی یکی از خرده مقیاسهایی است که دانشآموزان دوره متوسطه مدارس شبانهروزی شهرستان مرودشت توسط پرسشنامه سلامت عمومی(گلدبرگ و هیلر، 1979، به نقل از تقوی،1380) از سئوالات 15 تا 21 اندازهگیری میشود.
افسردگی
در این پژوهش افسردگی یکی از خرده مقیاسهایی است که دانشآموزان دوره متوسطه مدارس شبانهروزی شهرستان مرودشت توسط پرسشنامه سلامت عمومی(گلدبرگ و هیلر، 1979، به نقل از تقوی،1380) از سئوالات 22 تا 28 اندازهگیری میشود.
ابزار جمع آوری دادهها
ابزار جمعآوری اطلاعات پرسشنامهای شامل دو بخش: الف- اطلاعات جمعیت شناختی، ب- پرسشنامه سلامت عمومی فرم 28 سئوالی میباشد.
در تحقیق حاضر از فرم 28 سئوالی پرسشنامه سلامت عمومی استفاده شده است. فرم 28 سئوالی پرسشنامه توسط گلدبرگ و هیلر(1979)، از طریق اجرای روش تحلیل عاملی بر روی فرم بلند آن طراحی شده است. سئوالهای این پرسشنامه به بررسی وضعیت روانی فرد در یک ماهه اخیر میپردازد و شامل نشانههایی مانند افکار و احساسات نابهنجار و جنبههایی از رفتار قابل مشاهده است که بر موقعیت اینجا و اکنون تاکید دارد. پرسشنامه یا سئوالهای مربوط به علائم جسمانی شروع میشود و در ادامه سئوالهایی که بیشتر علائم روانپزشکی را مطرح میکنند ارائه میشود. پرسشنامه 28 سئوالی سلامت عمومی از 4 خرده مقیاس آزمون تشکیل شده است که هر کدام از آنها دارای 7 سئوال میباشد. سئوالهای هر خرده آزمون به ترتیب پشت سر هم آمده است، به نحوی که از سئوال 1 تا 7 مربوط به خرده آزمون نشانههای جسمانی، از سئوال 8 تا 14 مربوط به خرده آزمون اضطراب و بیخوابی، سئوال 15 تا 21 مربوط به خرده آزمون اختلال در عملکرد اجتماعی و از سئوال 22 تا 28 مربوط به خرده آزمون افسردگی میباشد. در خرده آزمون نشانههای جسمانی وضعیت سلامت عمومی و علائم جسمانی که فرد در یک ماه گذشته تجربه کرده است مورد بررسی قرار میگیرد. در خرده آزمون اضطراب و بیخوابی از علائم و نشانههای بالینی اضطراب شدید، تحت فشار بودن، عصبانیت و دلشوره، بیخوابی و داشتن وحشت و هراس ارزیابی بعمل میآید. در خرده آزمون اختلال در عملکرد اجتماعی، توانایی فرد در انجام کارهای روزمره، داشتن قدرت تصمیمگیری، احساس رضایت در انجام وظایف، احساس مفید بودن در زندگی و لذت بردن از فعالیتهای روزمره مورد بررسی قرار میگیرد و بالاخره در خرده آزمون افسردگی، علائم ویژه افسردگی از جمله احساس ناامیدی، احساس بی ارزش بودن در زندگی، داشتن افکار خودکشی و آرزوی مردن، احساس بی ارزشی و ناتوانی در انجام کارها مورد ارزیابی قرار میگیرد.
تمام گویههای پرسشنامه سلامت عمومی دارای 4 گزینه هستند و دو نوع روش نمرهگذاری برای این گزینهها وجود دارد. یکی روش نمرهگذاری(G.H.Q)، که در این روش گزینههای آزمون به صورت(1،1،0،0) نمرهگذاری میشوند. در نتیجه نمره فرد از صفر تا 28 متغیر می باشد. روش دوم شیوه نمرهگذاری لیکرت است که بر اساس این شیوه نمرهگذاری هر یک از سئوالها 4 درجهای آزمون به صورت(0، 1، 2، 3) میباشد و در نتیجه نمره کل یک فرد از صفر تا 84 متغیر می باشد. در هر دو روش نمرهگذاری نمره کمتر بیانگر بهداشت روانی میباشد. در این پژوهش از روش نمرهگذاری لیکرت استفاده شده است.
در خصوص روایی پرسشنامه فوق تاکنون مطالعات فراوانی صورت گرفته است. در یک مطالعه، پتون و التون(1987) فرم 28 سئوالی این پرسشنامه را بر روی گروهی از دختران مدرسهای اجرا نموده و نتایج را به روش تحلیل عاملی و با استفاده از روش تحلیل مولفههای اصلی مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند. نتایج این بررسی حاکی از آن است که شباهت بسیاری بین مطالعه اصلی و تحقیق توسط گلدبرگ و هیلر(1979) و تحقیق پتون و التون (1987)، وجود دارد. در یک بررسی دیگر استفانسن و کریست جانسن(1985)، پرسشنامه سلامت عمومی و شاخص پزشکی کورنل(برودمن و همکاران، 1949)، را بر روی 1850 نفر در ایسلند اجرا نمودند و به ضریب همبستگی 48/0 دست یافتند. در تحقیق دیگر چن و چن(1983)، به اجرای پرسشنامه سلامت عمومی بر روی 225 نفر از دختران مدرسهای در هنگ کنگ پرداختند. این محققین از پرسشنامه تشخیصی چند وجهی مینه سوتا جهت بررسی روایی همزمان استفاده نموده و به ضریب همبستگی 54/0 دست یافتند. در یک تحقیق، کالمن، یلسونو کالمن(1983)، دو پرسشنامه سلامت عمومی و مقیاس ناامیدی بک را بر روی 101 نفر آزمودنی اجرا نمودند و ضریب روایی همزمان 69/0 را گزارش کردند. همچنین هندرسین(1981) ضریب روایی پرسشنامه سلامت عمومی و افسردگی زانگ را بر روی یک گروه نمونه در استرالیا 57/0 گزارش نمودند. بنابراین در مجموع شواهد حاکی از آن است که پرسشنامه سلامت عمومی از روایی مناسب برخوردار است.
در خصوص پایایی پرسشنامه سلامت عمومی مطالعات متعددی صورت گرفته است. در یک بررسی گلدلبرگ و ویلیامز(1988) اعتبار، اعتبار تنصیفی برای این پرسشنامه که توسط 853 نفر تکمیل شده بود را 95/0 گزارش کردند. چان (1985)، پس از اجرای پرسشنامه بر روی 72 دانشجو در هنگ کنگ ثبات درونی این پرسشنامه را با استفاده از روش آلفای کرونباخ 93/0 گزارش نمود. در مطالعه کیبس (1984) که یکصد و بیست و نه دانشآموز در انگلستان در آن شرکت نمودند، ضریب آلفای این پرسشنامه 93/0 بدست آمد. بنابراین مجموع مطالعات فوقالذکر که تنها بخش کوچکی از پیشینه تحقیق را ارائه مینماید حکایت از اعتبار مناسب این پرسشنامه دارد(تقوی،1380).
در یک پژوهش آقای تقوی(1380)، با عنوان "بررسی و اعتبار پرسشنامه سلامت عمومی (فرم 28 سئوالی) پرداخت . برای این منظور در یک مطالعه 75 نفر از دانشجویان برای بررسی اعتبار پرسشنامه و در مطالعهای دیگر 92 نفر از دانشجویان دانشگاه شیراز جهت بررسی روائی آن شرکت داده شدند. اعتبار پرسشنامه مزبور از سه روش دوباره سنجی، تنصیفی و آلفای کرونباخ بررسی گردید که به ترتیب ضرائب اعتبار70/0، 93/0 و 90/0 حاصل گردید. مطالعه روائی پرسشنامه سلامت عمومی از سه روش روائی همزمان، همبستگی خردهآزمونهای این پرسشنامه با نمره کل و تحلیل عوامل استفاده شد. روائی همزمان پرسشنامه سلامت عمومی از طریق اجرای همزمان با پرسشنامه بیمارستان میلدکس انجام گرفت،که ضریب همبستگی 55/0 حاصل آن بود. ضرایب همبستگی بین خرده آزمونهای این پرسشنامه با نمره کل در حد رضایت بخش و بین 72/0 تا 87/0 متغیر بود. نتیجه تحلیل عوامل با استفاده از روش چرخشی واریماکس و بر اساس آزمون اسکری، بیانگر وجود عوامل افسردگی، اضطراب، اختلال در عملکرد اجتماعی و علائم جسمانی در این پرسشنامه بود که در مجموع بیش از 50 درصد واریانس کل آزمون را تبیین مینمودند. بنابراین بر اساس نتایج این تحقیق، فرم 28 سئوالی پرسشنامه سلامت عمومی واجد شرایط لازم برای کاربرد در پژوهشهای روانشناختی و
فعالیتهای بالینی شناخته شد.
روش اجرا
روش کار بدین صورت بوده است که محقق با حضور در مدرسه پس از اطلاع رسانی اولیه و کسب رضایت و ارائهی پرسشنامهی اطلاعات فردی، با استفاده پرسشنامه ی 28 سئوالی گلدبرگ سطح سلامت روانی آزمودنی ها تعیین شد و سپس میانگین نمرات حاصل از چهار خُرده مقیاس (نشانههای جسمانی، اضطراب و بیخوابی، اختلال در عملکرد جسمانی و افسردگی) بر اساس سطح فعالیت (ورزشکاری و غیرورزشکاری) مقایسه شده است.
منابع فارسی
– احمدوند، محمد علی (1382). بهداشت روانی. تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.
– احمدی، عزتاله؛ شیخ علیزاده، سیاوش؛ شیرمحمدزاده، محسن(1383). بررسی آزمایشی تاثیر ورزش بر سلامت روانی دانشجویان. فصلنامه حرکت: 28: 29- 19.
– آزرمی، یدالله (1371). خانه و مدرسه: دو پرورشگاه نسل فردا. نشریه ماهانه آموزشی_تربیتی پیوند. آموزش و پرورش. شماره 160.
– امیدی، عبداله ؛ یعقوبی، حمید ؛ پیروی، حمید ؛ حسن آبادی، حمیدرضا ؛ ظفر، مسعود (88-1386). مقایسه سلامت روانی دانشجویان ورودی جدید و دانشجویان سال بالایی: نتایج مقدماتی یک مطالعه ملی. مجموعه مقالات ششمین سمینار سراسری بهداشت روانی دانشجویان.
– ایزدی، علی اکبر؛ میر حیدری، مینو دخت؛ رحمتی، مهناز (1381). تربیت بدنی عمومی 1. چاپ بیستم. انتشارات دانشگاه پیام نور.
– برماس، حامد؛ جوادی آسایش، سحرانه (1388). مقایسه سلامت روانی بین دانشجویان رشتههای تحصیلی مختلف دانشگاه آزاد اسلامی کرج. فصلنامه اندیشههای تازه در علوم تربیتی، زمستان، 5(1).
– بنائی، مهدی (1384). ورزش واکسنی برای پیشگیری از بیماریها و ناهنجاریها. انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.190 – 187.
– بهرامی، حسن ؛ منصوری، حمید(1383). ابعاد رابطه میان جهت گیری مذهبی و سلامت روانی و ارزیابی مقیاس جهتگیری مذهبی. فصلنامه روانشناسی و علوم تربیتی، پاییز و زمستان، شماره34(2): 41- 63.
– بیابانگرد، اسماعیل؛ جوادی، فاطمه(1383). سلامت روانشناختی نوجوانان و جوانان شهر تهران. فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، 4(14).
– پورافکاری، نصرتاله(1373). فرهنگ جامع روانشناسی . روانپزشکی. تهران: انتشارات فرهنگ معاصر.
– پور سلطانی، حسین(1382). رابطه بین فعالیتهای ورزشی و سلامت عمومی جانبازان و معلولین قطع عضو ورزشکار ایران. نشریه علوم حرکتی ورزش، بهار 1382. 1(2): 16-10.
– تابشیان، امیر(1371). تاثیر شیوههای زندگی بر سلامت انسان. مجله علمی فرهنگی بهداشت جهان. تهران: مرکز نشر دانشگاهی، 7(1).
– تقوی، سید محمدرضا(1380). بررسی روایی و اعتبار پرسشنامه سلامت روانی، مجله روان شناسی،5(20): 381-394.
– توکلیزاده جهانشیر؛ خدادادی، زهره(89-1388). بررسی سلامت روانی دانشجویان ورودی نیمسال اول سال تحصیلی 89-1388 دانشگاه علوم پزشکی گناباد. فصلنامه افق دانش. 16(2): 52-45.
– حسین پور، اسکندر؛کاشف، میرمحمد (1390). مقایسه سلامت عمومی دانشآموزان پسر فعال و غیرفعال مدارس راهنمایی ارومیه. مطالعات روانشناسی ورزشی. 1: 6-1.
– حسینی، سید حمید؛ صادقی، احمد؛ رجب زاده، رضوان؛ رضا زاده، جواد؛ نبوی، سید حمید؛ رعنایی، محسن؛ الماسی، امیر (1389). سلامت روان دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی و عوامل مرتبط با آن در سال 1389. مجله دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی. تابستان 1390. 3(2): 28-23.
– خیرآبادی، غلامرضا؛ یوسفی، فایق(1381). بررسی سلامت روانی افراد بالای 15 سال شهری استان کردستان و عوامل مرتبط با آن. مجله علمی دانشگاه علوم پژشکی کردستان، 6(24).
– رادفر، شکوفه؛ حقانی، حمید؛ تولایی، سید عباس؛ مدیریان، احسان؛ فلاحتی، مریم (1381). بررسی سلامت روانی فرزندان 18-15 ساله جانبازان. مجله طب نظامی. پاییز 1384، 7(3): 209-203.
– رجبی، غلامرضا؛ عطاری، یوسفعلی؛ حقیقی، جمال ( 1380 ). تحلیل عاملی سوال های پرسش نامه بک بر روی دانشجویان پسر دانشگاه شهید چمران اهواز. مجله علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز ، 8(3و4): 66- 49.
– رمضانینژاد، رحیم؛ نیازی، سید محمد؛ همتی نژاد، مهر علی(1388). مقایسه سلامت عمومی افراد شرکت کننده در ورزش همگانی و افراد غیر فعال. فصلنامه علوم ورزش. 2(4): 66-49.
– زارع، کوروش؛ بحرانی، هدیه (1390). بررسی وضعیت سلامت روان دانشجویان کارشناسی پیوسته اتاق عمل دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز در سال 1390. دو ماهنامه علمی پژوهشی جنتاشاپیر، 4(1).
– سردار، محمدعلی؛ سهرابی، مهدی؛ شمسیان، سیدعلی اکبر؛ امین زاده، رضا(1388). تاثیر تمرین های ورزشی هوازی بر سلامت روان، ابعاد نشانههای بدنی، اضطراب و بی خوابی، کارکرد اجتماعی و افسردگی در بیماران دیابتی نوع۲. مجلهی غدد درونریز و متابولیسم ایران دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی. 11(3): 256-251.
– سروری، ساناز(1390). تاثیر تربیت بدنی عمومی (1) برسلامت روانی دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی مشهد. نخستین همایش ملی دستاوردهای جدید علمی در توسعه ورزش و تربیت بدنی، گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان.
– شاملو، سعید (1382). بهداشت روانی. تهران:انتشارات رشد.
– شاملو، سعید (1369). بهداشت روانی. تهران: انتشارات رشد.
– شجاع الدین، سید صدرالدین؛ داداش پور، امیر (1391). بررسی تاثیر یک دوره تمرین استقامتی در آب بر سلامت عمومی روان مردان سالمند. نشریه علمی پژوهشی سالمند. 7(28): 63-56.
– شعاری نژاد، علی اکبر(1379). روانشناسی نوجوانی. تهران: ناشر فاخر.
– شعبانی بهار، غلامرضا (1384). اصول و مبانی تربیت بدنی و ورزش. همدان : انتشارات دانشگاه بوعلی سینا.
– شهیدی، شهریار؛ حمدیه، مصطفی ( 1381 ). اصول و مبانی بهداشت روانی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی و دانشگاه ها(سمت).
– شفیعی، محسن (1387). روش تدریس تربیت بدنی. چاپ دوم. تهران: انتشارات دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی.
– صادقی، احمد؛ رحمانی، بهاره؛ کیایی، محمدزکریا؛ احمدپور، محمد؛ محمدی، رامین؛ نبوی، سیدحمید(1387). تعیین وضعیت سلامت روانی کارکنان مرکز آموزشی درمانی شهید رجایی قزوین. مجله دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی. 2(4): 38-33.
– ربر، جانسون(1368). سلامت روانی. ترجمه: رضا مهدوی. تهران: آدینه.
– رئیسیون ،محمدرضا ؛ محمدی، یحیی ، بیجاری، بیتا ؛ مقرب، مرضیه(90- 1389). سلامت روان دانشجویان پسر ورزشکار و غیرورزشکار دانشگاه پیام نورشهر بیرجند. مراقبتهای نوین، فصلنامه علمی دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند.1391. 9(4): 310- 316.
– رمضانی نژاد،رحیم(1376). شخصیت و ورزش. فصلنامه المپیک،5(1و2).
– عبدلی، بهروز( 1386 ). مبانی روانی – اجتماعی تربیت بدنی و ورزش. تهران: نشر بامداد کتاب.
– فرجاد، محمدحسین(1378). اعتیاد، شناخت علل و عوارض و درمان بدون داروی اعتیاد. تهران: انتشارات بدر.
– فیاض، ایراندخت؛ کیانی، ژاله (1389). بررسی سلامت روانی نوجوانان پرورشگاه شهید دستغیب و نمازی شهر شیراز. فصلنامه روان شناسی افراد استثنایی، 1(2): 48-20.
– کاشف، میر محمد؛ حامد مظفری؛ سید امیر (82-1381). مقایسه سلامت عمومی اعضای هیئت علمی فعال و غیر فعال حرکتی دانشگاههای کشور. نشریه علوم حرکتی و ورزش. بهارو تابستان 1385. 4(7): 23-11.
– کاپلان، هارولد؛ سادوک، بنیامین(1994). خلاصه روانپزشکی علوم رفتاری _ روانپزشکی بالینی. ترجمه: پورافکاری، نصرتاله(1381). جلد دوم، نشر شهرآب.
– گنجی، حمزه (1376). بهداشت روانی. تهران: انتشارات ارسباران.
– متقیپور، یاسمن؛ امیری، پرسیا؛ پادیاب، مژگان؛ والایی، فراز؛ محراب، یداله ؛ عزیزی، فریدون (1384). بررسی میزان سلامت روان نوجوانان: مطالعه قند و لیپید تهران. مجله پژوهش در پزشکی( مجله پژوهشی دانشکده پزشکی). دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی.29(2): 145-141.
– مرتضوی، سیده صالحه؛ افتخار اردبیلی، حسن؛ اسحاقی، سید رضا؛ درعلی، رضا (1390). تاثیر فعالیت بدنی منظم بر سلامت روان سالمندان شهرکرد. مجله دانشکده پزشکی اصفهان.29(161).
– مهری، علی و صدیقی صومعه کوچک، زینب (1388). بررسی وضعیت سلامت روانی وبرخی عوامل مرتبط با آن در دانشجویان دانشگاههای سبزوار در سال 1388. مجله علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی.4(21): 304-298.
– مومنی، خدامراد و کریمی، حسن(1388). مقایسه سلامت روانی سالمندان مقیم و غیرمقیم سرای سالمندان شهر کرمانشاه. مجله بهبود. فصلنامه علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه. 14(4).
– موسوی گیلانی، سید رضا؛ کیانپور، محسن ؛ صادقی خراشاد، محمود (80-1379). مقایسه سلامت روانی دانشجویان پسر ورزشکار و غیر ورزشکار. مجله طبیب شرق. 4(1): 50-43.
– میلانی فر، بهروز(1387). اصول بهداشت روانی. تهران: انتشارات قومس.
– نجات، حمید ؛ ایروانی، محمود (1378). مفهوم سلامت روان در مکاتب روانشناسی، فصلنامه اصول بهداشت روانی. (3).
– نریمانی، محمد؛ آریا پوران، سعید ؛ صادقیه اهری، سعید (83-1382). مقایسه خودپایی و سلامت عمومی در ورزشکاران گروهی و انفرادی و افراد غیر ورزشکار. فصلنامه پایش. 6(3): 184-179.
– نوابی نژاد، شکوه (1376). رفتارهای بهنجار در کودکان و نوجوانان. تهران : انتشارات اولیا و مربیان. چاپ هفتم.
– هرشن سن،دیویدپاور؛پال ،دبلیو (1988). مشاوره بهداشت روانی:نظریه وعمل. ترجمه منشی طوسی محمد تقی. مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
– واعظ موسوی، سید محمد کاظم؛ مسیبی، فتح اله (1390). روانشناسی ورزشی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).
– مددی، فیروز؛ نیرومند، نسرین(1369). نقش فعالیتهای جسمانی در پیشگیری و درمان بیماریها. رساله ای از سازمان بهداشت جهانی.
– یوسفی، فایق؛ محمد خانی، مونا (1392). بررسی میزان سلامت روانی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کردستان و رابطه آن با متغیرهای سن، جنس و رشته تحصیلی آنان. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد. 56(6): 361-354.
منابع انگلیسی:
– Sakinepoor, A., Mohseni, H., Tayebi, M., Sanjarinia, G,. Chaeb, F,. & Salari, Z. (2013). Comparison of the Mental Health between Athlete and Non-Athlete Students in Islamabad-E-Gharb City. International Journal of Academic Research in Applied Science 2(12): 15-20.
– Abassian Esfarjani, M.R., & Abtahi, S.N., "Study of problems of boarding high schools based on views of responders,teachers and students". Quarters of Amoozeh 2001;24:70-4.
– Asadi, H., Ahmadi, M. R., Comparsion students mental health athlete and nonathlete in Sanandaj. Harakt Journal 2000; 5:49-84. (Persian)
– Carless, D., & Douglas, K. (2010). "Sport and Physical Activity for Mental Health". Blackwell Publishing Ltd.
– Chauhan,s.s.(2000). Mental Hygiene new Delhi , Alied Publishers .
– Chavooshifar, J. A. Comparative study of stressors and coping behaviors of adolescents in residential group care and in two parent families in Tehran [dissertation]. Tehran: Tarbiat Modares university; 2000. P. 45-87.
– Fasting, k. Leisure Time, Physical activity and some Indices of mental health. Second j Soc Med suppl. 1992; 29: 113-9.
– Hussey, D., & Guo, S.(2005). Characteristics and trajectories of treatment foster care youth. Child Welfare, 84(4): 485-506.
– Hosseini, S. H., Moosavi, S. E,. & Reza zadeh, H. Assessment of mental health in students of junior high schools in the city of Sari. The Quarterly Journal of Fyndamentals of Mental Health 2003.; 6(19-20): 92-99 .(Persian)
– Jafari, F. "Stressor in adolescence in Kermanshah city". Behbod Journal 2003; 8(1):35-42. (Persian)
– Katibeh, M. Survey of prevalence of puberty mental disorders and effective factors in students girls in 3th class of second schools [dissertation]; 2001. P. 2-56. [In Persian]
– Karami, S., & Pirasteh, A. Assessment of mental health among Zanjan University of medical sciences. ZUMS Journal 2001: 9: 66-72. [In Persian]
– Landers, D. M. (2005). "The influence of exercise on mental health". Sport medicine.21 (4).PP: 112-116.
– Meltzer, H., Gatward, R., Goodman, R., & Et Al. (2000). Mental Health of Children and Adolescents in Great Britain. London: Office for National Statiatics.
– Lotfi, M. H., Aminian, A. H., Ghomizadea, A., & Noorani, F. "A Study on Psychological Health of First Year University Students in Iran". Iranian Journal of Psychiatry and Behavioral Sciences (IJPBS), Volume 3, Number 2, Autumn/Winter 2009: 47-51.
– Nodehi, M. A., & et al Int. Journal of Engineering Research and Applications www.ijera.com ISSN : 2248-9622, Vol. 3, Issue 6, Nov-Dec 2013, pp.1783-1785.
– Seyed, A.M., Keyvanlou, F., Koushan, M., & Mohammadi, M. Comparing the mental health of athlete and non-athlete university students. J Sabzevar Unive Med Sci. 2010; 17(2):116-122.
– Thurber, A. C.(1999). The phenomenology of homesickness in boys. Journal of Abnormal Child Psychology. 17: 543-590.
– Wallace, S., Buckworth, J., Kirby, T., & Sherman, W.M. Characteristics of exercise behavior among college students application of social cognitive theory to predicating stage of change. Prev Med 2000; 31(6):494-505.
– World Heath organization (2008). What is mental health? http://www.who.int/topics/mental health/en/.
1- Carless & Douglas
2- Exercise
3 – Georrge Manian
4-Townes
5-boarding schools
6- Abassian Esfarjani
7- Katibeh
8- Chavooshifar
9- Hosseini, Moosavi & Reza zadeh
10 – Thurber
11 -Hussey & Guo
12 – Mental health
13- World Heath organization
14- Landers
15- Louensen
16 – Sport Psychology
17 – Fasting
18 – Anxiety
19 – Depression
20 – Somatization
21 – Social dysfunction
22 – Jafari
23 – Students
24 – Asadi & Ahmadi
25- Karimi
26- Wallace, Buckworth, Kirby& Sherman
27 – Kaplan & Sadock's
28 – Beck
—————
————————————————————
—————
————————————————————