تحقیقات انتقادی حسابداری
عنوان:
فهرست مطالب
مقدمه
تاریخچه نظریه انتقادی
توسعه و تکامل نظریه انتقادی
مقایسه نظریه انتقادی با دیدگاه اثباتی
تعریف دیدگاه انتقادی در حسابداری
طبقه بندی تئوری اقتصاد سیاسی
عقیده نظریه پردازان انتقادی
نقش دولت در پشتیبانی از ساختارهای اجتماعی
نقش تحقیقات حسابداری در پشتیبانی از ساختارهای اجتماعی
مقدمه دیدگاه انتقادی درباره حسابداری در زمره تئوری های توصیفی قرار نمی گیرد. نظریه انتقادی نظریه ای است که در آن قضاوت ارزشی وجود دارد و یک نظریه ارزشی است.
تاریخچه نظریه انتقادی
نظریه انتقادی بخشی از نظریه نئومارکسیستی است.
منشا آن به موسسه تحقیقات انتقادی در شهر فرانکفورت برمی گردد.
این موسسه در سال 1923 در دانشگاه فرانکفورت تاسیس و بعدها به مکتب فرانکفورت مشهور شد.
این موسسه در سال 1930 تحت رهبری مارکس قرار گرفت.
توسعه و تکامل نظریه انتقادی
توسعه و تکامل نظریه انتقادی مرهون فعالیتهای علمی پژوهشی اندیشمندان برجسته ای بوده از جمله
ماکس هورکهایر رئیس موسسه
تئودور آدورنور جامعه شناس
هربورت مارکوزه فیلسوف
والتر بنیامین نویسنده و متفکر آلمانی
فریدریش پولک اقتصاد دان
اریک فروم روانشناس
اتوکرشهایمر حقوق دان
فرانتس تومان سیاستمدار
و…
مقایسه نظریه انتقادی با مکتب اثباتی
نظریه انتقادی با مکتب اثباتی گری که معتقد به غیر ارزشی بودن علوم اجتماعی و علوم انسانی است شدیدا مخالف است.
مکتب اثباتی گری وضع موجود را توصیف وتایید میکند اما نظریه انتقادی درباره جامعه یک تفکر آرمانی دارد و وضع موجود را ارائه می نماید.
مبانی اولیه فکری نظریه انتقادی
عمدتا بر این فکر استوار است که جامعه سرمایه داری به تدریج تحت هدایت و کنترل گروهی تمامیت خواه قرار خواهد گرفت که به دنبال ثروت و منافع شخصی خود هستند.
تعریف دیدگاه انتقادی در حسابداری
هوپر وهمکاران 1995
حسابداران ارائه اطلاعات مبتنی بر واقعیت را در یک دوره زمانی ایجاد می کنند وحسابداری یک عمل معمولی اجتماعی است و از درگیری های سیاسی جامعه نیز تاثیر می پذیرد.بنابراین حسابداری عملی نیست که تنها از ساز و کارهای بازار سرمایه ناشی شده باشد.
بیکر و بتنر1997
پژوهشگران حوزه انتقادی قاطعانه و به دفعات که حسابداری بیانی عینی از واقعیت اقتصادی را ایجاد نمی کند.بلکه به جای آن بیانی جانبدارانه و چالش برانگیز درباره اقتصاد و اجتماع دارد.
نظر تینکر مرینو و نیمارک 1982 در رابطه با نقش حسابداری در یک جامعه سرمایه داری:
دسته بندی تئوریک درباره سرمایه،اجاره،سود و دستمزد برای تمام جوامع تولید کننده ثروت عمومیت ندارد. این دسته بندی مختص جامعه سرمایه داری است و بنابراین آنها را نمی توان به سایر سیستم های اجتماعی تعمیم داد.
دیدگاه انتقادی در حسابداری ریشه در تئوری اقتصاد سیاسی بویژه اقتصاد سیاسی کلاسیک دارد.
بر اساس تئوری اقتصاد سیاسی:
چارچوبی اجتماعی،سیاسی،اقتصادی است که در این نظریه جامعه سیاست واقتصاد جدا از هم نیستند و مسائل اقتصادی را نمی توان جدا از ملاحظات سیاسی مورد بررسی قرار داد.
گزارش های حسابداری ابزاری برای ایجاد،نگهداری و مشروعیت بخشیدن مصالح سیاسی و اقتصادی واحد تجاری است.
فرض می شود که خط و مشی گذاری حسابداری ماهیتا منشا سیاسی دارد و حسابداری در جهت ارائه خدمت به گروههای معینی از جامعه و به زیان سایر گروههای ذینفع حرکت میکند.
طبقه بندی تئوری اقتصاد سیاسی:
اقتصاد سیاسی کلاسیک
گزارش های حسابداری ابزاری برای حمایت از وضعیت کسانی که منابع کمیاب نظیر سرمایه را تامین یا کنترل و همچنین ابزاری برای تضعیف کسانی که آن منابع را استفاده نمی کنند.
اقتصاد سیاسی سرمایه داری
1.تئوری مشروعیت
2.تئوری ذینفعان
عقیده نظریه پردازان انتقادی
نظریه پردازان انتقادی عقیده دارندکه تئوریهای مربوط به اقتصاد سیاسی سرمایه داری درباره
نابرابری
بی عدالتی ساختاری
مزایا و منافع گروهی
تضاد طبقاتی
و….
توضیحی نمیدهند و ساختارهای موجود در جامعه را می پذیرند.
نقش دولت در پشتیبانی از ساختارهای اجتماعی:
بر اساس دیدگاه انتقادی دولت به نفع اکثریت جامعه فعالیت نمی کند بلکه به دنبال منافع اقلیت های پر قدرت است.
انتشار اطلاعات حسابداری با منافع گروههای قدرتمند در جامعه مرتبط است و دولت آن را حمایت می کند.
انتشار استاندارد هایی در راستای منافع سرمایه گذاران در آمریکا
تدوین استانداردهای حسابداری در ایران در راستای منافع دولت
سال 1974 قدرتمند شدن حزب کارگری در انگلستان و نفوذ بر دولت وقت
دولت عامل ایجاد تضاد در ارائه اطلاعات به گروههای خاص است.
نقش تحقیقات حسابداری در پشتیبانی از ساختارهای اجتماعی
به عقیده نظریه پردازان انتقادی نتایج تحقیقات حسابداری مثلا تحقیقات بازار سرمایه موجب مشروعیت بخشیدن و حفظ ایدئولوژی خاصی میشوند.
تحقیقات بازار سرمایه:سرمایه گذاران بالقوه و بالفعل
تحقیقات اثباتی:منافع مدیران و سرمایه گذاران
تحقیقات راجع به پیامد اقتصادی استاندارد حسابداری:اثر استاندارد های حسابداری بر ثروت مدیران و سهام داران تا سایر گروهها
تحقیقات دهه 1960و 1970 دوران تورم:اثرات و تغیرات در ثروت واقعی سهامداران تا سایر گروهها
نقش حسابداری و گزارش گری مالی در پشتیبانی از ساختار های اجتماعی
به عقیده محققین انتقادی
حسابداران خود واقعیت را ایجاد می کنند یعنی مساله ای را طرح بعد آن را حل میکنند نه اینکه مساله طرح شده را حل کنند.
مفاهیم گزارشگری مالی وحسابداری ابزاری برای مشروعیت و پایداری فعالیت شرکت ها می باشد و بی طرفی،عینیت و بیان صادقانه در آن گزارش ها بکار نرفته است.
با تشکر از توجه شما