تحقیقات رفتاری حسابداری
عنوان:
فهرست: 1)تعریف تحقیقات رفتاری 2)اهمیت تحقیقات رفتاری 3)توسعه تحقیقات رفتاری 4)مدل عدسی 5)برآوردهای تصمیم گیری 6)خروجی مدل عدسی 7)روش های ردیابی فرایند 8)تحقیقات مربوط به فرایند 9)الگوی قضاوت وتصمیم گیری با استفاده ازاحتمالات 10)محدودیت های تحقیقات رفتاری حسابداری
تحقیقات رفتاری حسابداری:
مطالعه رفتار حسابداران یا افرادی که رفتار آنها متاثر از وظایف و گزارش های حسابداری است
تحقیقات رفتاری حسابداری ، تحقیقات بازار سرمایه و تحقیقات درمورد تئوری کارگزاری را می توان در زمره تحقیقات اثباتی حسابداری جای داد.تحقیقات بازار سرمایه به بررسی سطح کلان بازار اوراق بهادار می پردازد
تحقیقات رفتاری حسابداری و تحقیقات درمورد تئوری کارگزاری بر سطح خرد و بر رفتار هر مدیر یا هر شرکت تمرکز و توجه دارد.
اهمیت تحقیقات رفتاری حسابداری:
الف) تحقیقات رفتاری حسابداری می تواند به طورخاص فرآیند تصمیم گیری تهیه کنندگان اطلاعات حسابداری ، استفاده کنندگان آن اطلاعات و حسابرسان را مورد بررسی قرار دهد .
ب)تحقیقات رفتاری حسابداری می تواند اطلاعات و دانش ارزشمندی درباره اینکه تهیه کنندگان و استفاده کنندگان خارجی صورت های مالی چگونه اطلاعات را پردازش و یا به اطلاعات خاص واکنش نشان داده و روش هایی که انها برای انتقال اطلاعات بکار می گیرند در اختیار ما قرارد هند . .
ج)تحقیقات رفتاری حسابداری می تواند برای قانون گذاران حسابداری اطلاعات سودمندی را فراهم اورد .
د)یافته های تحقیقات رفتاری حسابداری می تواند منجر به بهبود و افزایش کارایی کار حسابداران و سایر افراد حرفه ای شاغل در حرفه حسابداری شود
توسعه حسابداری رفتاری:
اصطلاح تحقیقات رفتاری در حسابداری در ابتدا در سال 1967 در متون حسابداری ظاهر شد ، مبنای تحقیقات رفتاری در حسابداری تئوری قضاوت بشر است این تئوری مربوط به مباحث روانشناسی است و نظریه پرداز ان وارد ادواردز(1954)می باشد . .
در حسابداری منابع انسانی نیز تحقیقات رفتاری انجام شده است. الیاس (1972)و هندریکسن(1976) دریافتند افشای اطلاعات درباره ی هزینه های مربوط به جذب و آموزش پرسنل بر تصمیم گیری پرسنل درباره خرید سهام شرکت ها اثر گذار است .
تحقیق موریاریتی(1979): بررسی نمود که ایا دانشجویان و حسابداران درباره ورشکستگی موسسات تجاری از نسبت های مالی استفاده می کنند یا از یک سری چهره های ترسیمی .
ویلکینس و زیمر(1983) : به این موضوع پرداختند که آیا اطلاعات در متن صورت های مالی انعکاس یابد موجب اتخاذ تصمیم ها بهتر می شود یا به تنهایی در یادداشت های پیوست صورت های مالی آورده شود ، تاثیر بیشتری بر تصمیمات خواهد گذاشت .
استالمن(1969): تهیه و ارائه اطلاعات درباره بخش های مختلف صنعت ، وابستگی قضاوت و تصمیم گیری را به قیمت های گذشته برای انتخاب اوراق بهادار کاهش می دهد .
دوپنیک و رولف(1989): قضاوت و تصمیم گیری در ارزیابی قیمت های آتی سهام واحد تجاری هنگامی که اطلاعاتی درباره عملکرد جغرافیایی نیز ارائه می شد درست بود .
مدل عدسی برونزویک ازطریق مدل عدسی وبا به کارگیری یک سری اطلاعات مبنا می توان اینده را پیش بینی کرد وبراساس ان پیش بینی، قضاوت وتصمیم گیری نمود. مدل عدسی ازسه جز تشکیل شده است.شخص تصمیم گیرنده،اطلاعات مبنا وتصمیم.
سودخالص
نسبت جاری
غیره
نسبت جاری
؟؟؟؟؟
مثلا(ورشکستگی)
رویداد
تحقیقات مربوط به قسمت پردازش اطلاعات(مدل عدسی)
چگونگی اختصاص ضریب به اطلاعات مبنا و به عبارت دیگر تعیین درجه اهمیت آنها توسط تصمیم گیرندگان را مورد بررسی قرار می دهد.
شواتز و گستاوسن(1987): دریافتند که اختصاص ضریب به اطلاعات مبنا بسیار مهم است.
اشتن(1974): ثبات رویه در قضاوت و تصمیم گیری.
لازم به توضیح است که اختصاص ضریب و وزن به اطلاعات از برآوردها و کشفیات ذهنی تصمیم گیرنده ناشی می شود در این ارتباط محققین دریافتند که تصمیم گیرندگان به سادگی از کشفیات و برآوردهای ذهنی به عنوان یک قاعده عملی هنگام تصمیم گیری استفاده می کنند .
سه برآورد ذهنی در تصمیم گیری ؟
الف) قاعده بیان کنندگی- ماینس(1995) : احتمال تعلق اقلام به یک گروه را از طریق حدس میزان شباهت آن به ان گروه تعیین می کنند .هر چه آن قلم ویژگی گروه را بیان کند در آن صورت به گروه تعلق خواهد داشت .
ب)قاعده نگاهداری و تعدیل- بیدل و جویس(1981: افراد اغلب یک قضاوت یا برآورد اولیه ایجاد میکنند شاید بر اساس تجربه گذشته یا از طریق سایر عوامل و به محض دریافت اطلاعات اضافی آن را تعدیل می کنند .
ج)قاعده قابلیت دسترسی – موزر(1989) : قابلیت دسترسی یعنی اینکه آیا یادآوری رویداد و واقعه مربوطه می تواند به آسانی به ذهن آید یا تحت تاثیر رویدادهای دیگری که به ذهن می اید قرار می گیرد .
تحقیقات مربوط به صحت تصمیم (خروجی مدل عدسی):
این بخش به تحقیقات مربوط به ستانده و خروجی (مدل عدسی) مربوط می شود برخی از تحقیقات، صحت تصمیمات اتخاذ شده تصمیم گیرندگان را مورد بررسی قرار داده اند :
لی بی(1975: صحت پیش بینی روسای بانکها درباره ی ورشکستگی شرکت ها را بررسی نمود که در نتیجه پیش بینی آنها درست بود.
زیمر(1980): مدل ترکیبی که به وسیله قضاوت های مختلف تدوین گردید ، قادربود قضاوت بهتری در مقایسه با قضاوت جداگانه ارائه نماید.
چلوس.پیکارد(1985): تصمیم گیری های گروهی در مقایسه با تصمیم گیری های فردی ثبات بیشتری دارند .
روش های ردیابی فرآیند (قدرت پیش بینی کم ولی توضیحی بالا) :
برای رفع ایراد مدل عدسی بزنزویک که توان پیش بینی بالا و توان توضیحی پائین دارد برخی پژوهشگران حوزه تحقیقات رفتاری حسابداری روش دیگری را پیشنهاد نموده اند ، این روش ردیابی فرآیند یا روش پیش نویس شفاهی نامیده می شود.
در ردیابی فرآیند به تصمیم گیرنده یک سری مطالعات موردی برای تحقیق داده شود اما این بار از او خواسته می شود برای هر مرحله ای از تصمیم خود بطور شفاهی توضیح دهد . این توضیحات توسط پژوهشگر ثبت سپس یک نمودار درختی برای بیان فرآیند تصمیم او ایجاد و رسم می گردد.
روش ردیابی فرآیند با استفاده از درخت تصمیم توضیح خوبی درباره فرآیند تصمیم ارائه می نماید،اما برخلاف مدل عدسی برنزویک روش فوق از توان ضعیفی برای پیش بینی برخوردار می باشد .
برخی از پژوهشگران تلاش نموده اند تا با ترکیب دو روش مدل عدسی برنزویک و ردیابی فرآیند بر محدودیت های آن فائق آیند .
یکی از تکنینک های غلبه بر محدودیت های مذکور استفاده از تکنینک اماری ”درخت های طبقه بندی و رگرسیون“ است. C.A.R.T
تحقیقات مربوط به ردیابی فرآیند؟
لارکر و لسیگ: مدل های ردیابی فرآیند نسبت به مدل های خطی(مدل عدسی)بهتر عمل می کند .
سلینگ و شانک: بدلیل پیچیده بودن فرآیند تصمیم گیری ابتدا باید ویژگیهای هر تصمیم را تعیین و بعد بر اساس آن سبک پردازش مشخص شود .
تفاوت مدل عدسی برنزویک و ردیابی فرآیند
بنابراین مدل برنزویک فرآیند تصمیم را با استفاده از یک سری متغیرها بصورت یک معادله و رابطه ریاضی نشان می دهد درحالیکه روش ردیابی فرآیند با استفاده از ماهیت گام به گام تصمیم گیری ، فرآیند تصمیم را بصورت یک درخت نشان میدهد.
الگوی قضاوت و تصمیم گیری با استفاده از احتمالات
از احتمالات می توان در تصمیم گیری و قضاوت های مربوط به ارزیابی و پردازش اطلاعات استفاده نمود . در این ارتباط تئوری تصمیم گیری یکی از چارچوب هایی است که می توان برای تعیین ارزش اطلاعات از نظرتصمیم گیرنده به کارگرفت .
مدل ارزیابی اطلاعات:
مدل تعیین ارزش اطلاعات ، از دیدگاه تصمیم گیرنده ای که در مقابل مخاطره بی تفاوت است به کمک مثال زیر ارائه می شود ، فرض کنید تصمیم گیرنده با 2راحل زیر مواجه است:
a1: قرض دادن مبلغ 100میلیون ریال به آلفا با نرخ 15%در سال .
a2: سرمایه گذاری در اوراق مشارکت دولت بمبلغ 100میلیون ریال با نرخ 12% سال .
مدل ارزیابی اطلاعات
فرض کنید که تصمیم گیرنده مورد بحث با 2 راه حل یا تصمیم به شرح زیر مواجه است:
a1 : قرض دادن مبلغ 100 میلیون ریال به شرکت آلفا با نرخ 15% در سال.
a2: سرمایه گذاری در اوراق مشارکت دولت به مبلغ 100 میلیون ریال با نرخ 12% در سال.
به منظور رعایت سادگی تنها دو رویداد زیر ممکن است در آینده واقع شود:
s1: شرکت آلفا وام خود را با سود مربوط باز پرداخت می کند.
s2: شرکت آلفا وام خود را باز پرداخت نمی کند و ناگزیر باید مبلغ 20 میلیون ریال برای بازیافت اصل و فرع وام هزینه کرد.
بر اساس اطلاعات موجود احتمال نظری وقوع رویدادهای s1 و s2 توسط تصمیم گیرنده به شرح زیر برآورد شده است.
8 ⁄p(s1 )꞊0
P(s2)꞊0⁄2
ارزش مورد انتظار هر یک از راه حل های a1و a2 را می توان به شرح زیر محاسبه کرد:
E V (a1)= [100+100(0/15)]×0/8+[100+100(0/15)-20]×0/2=111 میلیون ریال
EV(a2)=[100+100(0/12)]×1=111میلیون ریال
با توجه به اینکه ارزش مورد انتظار راه حل a2 از a1 بیشتر است پس تصمیم گیرنده راه حل دوم را انتخاب می کند.
ارزش اطلاعات کامل
میلیون ریال 115 = ( به شرط وقوعa1 (s1
میلیون ریال 112=(به شرط وقوعa2(s2
ارزش اطلاعاتی را که وقوع هریک از دو رویداد s1 و s2 را از پیش آشکار کند می توان به شرح زیر محاسبه کرد.
=115×0/8+112×0/2=114/4(آشکارسازی رویداد)EV میلیون ریال اطلاعات کامل عبارت است از مابه التفاوت ارزش محاسبه شده بالا به مبلغ (114/4 میلیون ریال) و بازده راه حل a2 در تحلیل اولیه یعنی 112 میلیون ریال. این مبلغ یعنی 2/4 میلیون ریال حداکثر مبلغی است که تصمیم گیرنده مایل است برای اطلاعات اضافی مربوط به پیش بینی رویدادی که واقع خواهد شد بپردازد.
ارزش اطلاعات کمتر از اطلاعات کامل
به منظور رعایت سادگی، اطلاعات جدید می تواند یکی از دو ارزش زیر را داشته باشد.
<1 نسبت هزینه به درآمد فروش y1=
>1 نسبت هزینه به درآمد فروشy2=
با فرض اینکه شرکت آلفا بدهی خود را بپردازد تصمیم گیرنده معتقد است که احتمال دریافت اطلاعات y1 مساوی0/9 است. یعنی:
p(y1 I s1)=0/9
p(y2 I s1)=0/1
تصمیم گیرنده مورد بحث همچنین معتقد است که احتمال دریافت y2 در صورت عدم پرداخت بدهی توسط شرکت آلفا (s2) مساوی 0/7است. یعنی:
p(y2 I s2)=0/7
p(y1 I s2)=0/3
محدودیت های تحقیقات رفتاری حسابداری:
1) نتایج حاصله از تحقیقات رفتاری حسابداری قادر به ارائه یک تئوری برای توضیح رفتار استفاده کنندگان نیستند .
2) به غیر از تحقیقات مربوط به ردیابی فرآیند، اکثر تحقیقات رفتاری حسابداری در یک محیط آزمایشگاهی و مجازی انجام شده است . تحقیقات آزمایشگاهی از اعتبار درونی بالا برخوردار هستند اما اعتبار بیرونی آنها پائین است به عبارتی دیگر ممکن است با نتایجی که در دنیای واقعی وجود دارد متفاوت باشد .
3) همان طوری که در برخی از تحقیقات اشاره شد نتایج برخی از تحقیقات رفتاری حسابداری باهم در تضاد هستند .
4) در مقایسه با واکنش بازار سرمایه نسبت به اطلاعات حسابداری که می تواند بر تصمیم گیری استفاده کنندگان آن اثرگذار باشد ، نتایج تحقیقات رفتاری حسابداری بر تصمیم گیری سرمایه گذاران
اثرگذار نیست . اما می توان با بررسی واکنش بازار سرمایه نسبت به اطلاعات حسابداری رفتار سرمایه گذاران را پیش بینی نمود.
با تشکر از توجه شما