عنوان:
ماهیت مدیریت منابع انسانی
مقدمه :
نیروی انسانی است که سازمانها را به هدفشان می رساند . وقتی سازمانها به هدف خود میرسند ، در واقع جامعه و دولت را به اهداف خود می رسانند . زمانی که جامعه به آرزوهای خود برسد ، نوآوری می کند ، بدین ترتیب سرمایه هابه کار می افتد .
موفقیت هر سازمان در گرو تلفیق بهینه ی منابع وارده به یک سازمان ، یعنی نیروی انسانی ، سرمایه یا منابع مالی ، فناوری ، مواد اولیه و اطلاعات ، در رسیدن به هدف های سازمانی است .
انسان مهمترین عامل در رسیدن به اهداف سازمانی است ؛ زیرا سایر منابع وارده به سازمان ، به خودی خود نخواهد توانست هدف های سازمانی را تحقق بخشد .
فلسفه مدیریت منابع انسانی
فلسفه مدیریت منابع انسانی بر دو اصل استوار است :
رسیدن به هدف های سازمانی ، در گرو تامین نیازهای منابع انسانی
تامین نیازهای منابع انسانی ، در گرو نیل به اهداف سازمانی
بر اساس این سازمان و کارکنان به یکدیگر متکی هستند و مدیران منابع انسانی ، با پر کردن خلا بین مدیران و کارکنان ، رسیدن به هدف ها را آسان می سازد .
مفهوم مدیریت منابع انسانی
مدیریت منابع انسانی : تخصص ویژه ای است که برای رضایت کارکنان و تامین هدف های سازمانی ، برنامه ریزی و کوشش می کند .
مدیران منابع انسانی ، باید با همه ی قشر های سازمانی همزبان باشند و ارتباطات انسانی را در داخل سازمان قوت بخشند .
مدیران منابع انسانی ، باید توانایی تشخیص و تجزیه و تحلیل مسایل را داشته باشند و با اقدامات خود نه حق و حقوق نیروی انسانی را به مخاطره بیندازند و نه حق و حقوق سازمان را .
تاریخچه و نقش مدیریت منابع انسانی
مدیریت منابع انسانی ، جنبه ی انسانی مدیریت است و مهمترین عامل در ارتقای کیفیت ، کمیت تولیدات و ارائه خدمات در سازمان به شمار می رود .
الف) سیر تکوینی مدیریت منابع انسانی
ب) جایگاه نوین مدیریت منابع انسانی
الف) سیر تکوینی مدیریت منابع انسانی :
مدیریت منابع انسانی ، عنوانی است که دردهه ی 1670 میلادی مطرح شده است.
مفهومی فراتر از مدیریت پرسنلی دارد و تمامی این عنوان ها را در بر می گیرید .
رابرت اون (1800) : برای اولین بار به بررسی نیازهای نیروی انسانی پرداخت و از بهبود شرایط محیط کار سخن گفت.
اندرواور (1835) : در کتاب «فلسفه ی صاحبان صنایع» از انسان به عنوان یکی از عوامل مهم تولید نام برد و موفقیت سازمان و مدیریت را نه تنها مستلزم توجه به زمینه های فنی و تجاری ، بلکه منوط به رفاه و بهزیستی کارکنان دانست .
الف) سیر تکوینی مدیریت منابع انسانی :
هنری فایول (1935-1841) : اصولی را برای مدیریت برشمرد که بسیاری از انها نمایانگر توجه او به انسان به عنوان یکی از عوامل موثر در امور سازمان است.
فردریک وینسلو تیلور (1971-1856) : 1- بحث فلسفه علمی را در افکار مدیریت منابع انسانی تقویت کرد . روشهای علمی نوینی را برای جایگزینی روشهای غیر علمی که مورد استفاده ی منابع انسانی در سازمان های تولیدی –صنعتی بودند معرفی نمود . 2- گزینش های علمی نیروی انسانی و آموزش انان را توصیه کرد . 3-همکاری نیروی انسانی با مدیران و تقسیم کار و مسئولیت بین ان ها را بیان کرد .
الف) سیر تکوینی مدیریت منابع انسانی :
هنری فایول (1935-1841) : اصولی را برای مدیریت برشمرد که بسیاری از انها نمایانگر توجه او به انسان به عنوان یکی از عوامل موثر در امور سازمان است.
فردریک وینسلو تیلور (1971-1856) : 1- بحث فلسفه علمی را در افکار مدیریت منابع انسانی تقویت کرد . روشهای علمی نوینی را برای جایگزینی روشهای غیر علمی که مورد استفاده ی منابع انسانی در سازمان های تولیدی –صنعتی بودند معرفی نمود . 2- گزینش های علمی نیروی انسانی و آموزش انان را توصیه کرد . 3-همکاری نیروی انسانی با مدیران و تقسیم کار و مسئولیت بین ان ها را بیان داشت .
الف) سیر تکوینی مدیریت منابع انسانی :
التون مایو (1949-1880) : پایه گذار نهضت روابط انسانی بود . اهمیت تاثیر گروه های غیر رسمی را بر رفتار کارکنان نشان داد . اصولی را معرفی نمود که در مدیریت منابع انسانی کاربری فراوانی داشت . افکار و عقاید مایو باعث تشخیص و درک بیشتر انسان در محیط کار شد و نشان داد که موفقیت یا شکست سازمان ، بستگی کامل به نوع مدیریت منابع انسانی در آن دارد .
چستر بارنارد (1961-1886) : معتقد است که هر سازمان هدفی دارد ؛ باید هدف را همه ی اعضای سازمان بپذیرند و برای رسیدن به آن همکاری و مشارکت داشته باشند .
مبنای اصلی کار در سازمان ، پذیرش و داشتن حس همکاری است .
الف) سیر تکوینی مدیریت منابع انسانی :
هربرت اِ سایمون (قرن بیستم) : نگرش سیستمی را در سازمان و مدیریت مطرح ساخت . انسان را یکی از اجزای مهم سازمان تلقی کرد . مدیریت را مترادف با تصمیم گیری می دانست . منطق را در تصمیم گیری ، منطبق بودن با هدف های سازمانی می دانست .
پیتر اف دراکر (قرن بیستم) : اعتقاد داشت شرکت های بزرگ باید به موسسه های اجتماعی بدل گردند و در حالی که به دنبال منافع سازمانی خویش هستند ، به تعهدات اجتماعی نیز عمل کنند .
ب) جایگاه نوین مدیریت منابع انسانی
امروزه نقش مدیریت منابع انسانی به اندازه ی سایر مدیریت های سازمان ، اهمیت پیدا کرده . بدون یک مدیر منابع انسانی موثر و موفق ، امکان رسیدن به هدف های سازمانی مشکل است . رابطه ی بسیار قوی بین انجام وظایف مسئولیت های اجتماعی یک سازمان و عملکرد واحد مدیریت منابع انسانی وجود دارد .
مدیران منابع انسانی ، نیازمند به سوابق علمی ، عملی در زمینه های مدیریت ، روانشناسی ، جامعه شناسی ، اقتصاد ، فلسفه ، عقیدتی ، سیاسی و فرهنگی می باشند .
اهداف مدیریت منابع انسانی
هدف اصلی : افزایش کارآیی نیروی انسانی در سازمان
هدف جتماعی : احساس مسئولیت در مقابل نیازهای جامعه و ایجاد اعتبار برای سازمان و کارکنان در جامعه .
هدف سازمانی : احساس مسئولیت در مقابل هدفهای سازمانی و حد اکثر استفاده از تخصص و تعهد نیروی انسانی در رسیدن به آن هدف ها .
هدف وظیفه ای : احساس مسئولیت در قبال وظایفی که برعهده ی واحد امور اداری سازمان گذاشته می شود .
هدف اختصاصی : احساس مسئولیت در قبال هدف های شخصی کارکنان شاغل در سازمان است
وظایف و مسئولیت های مدیریت منابع انسانی
الف) وظایف و مسئولیت های عمومی
برنامه ریزی
سازماندهی
هدایت و رهبری
نظارت و کنترل
وظایف و مسئولیت های مدیریت منابع انسانی
ب) وظایف و مسئولیت های اختصاصی
نیرویابی ، جذب و گزینش
آموزش و توسعه منابع انسانی
طریحی سیستم های حقوق و دستمزد
شناخت استعداد ها،علایق،انگیزه ها و شخصیت نیروی انسانی از طریق ایجاد ارتباط انسانی
اقدامات مربوط به نگهداری تن و روان منابع انسانی
اقدامات مربوط نقل و انتقالات و جابجایی های کارکنان
اقدامات مربوط به نظم و انظباط و رسیدگی به شکایات
ارزشیابی شایستگی کارکنان (ارزشیابی عملکرد کارکنان)
برنامه ریزی نیروی انسانی (قسمت اعظم وقت مدیریت منابع انسانی)
ایجاد نظم ، رعایت اخلاق و قانون در کار
وظایف و مسئولیت های مدیریت منابع انسانی
ج) نقش سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور در اداره ی امور کارکنان دولت
د) نقش وزارت کار و امور اجتماعی در اداره ی امور کارکنان بخش غیر دولتی
سیاست ها و خط مشی های مدیریت منابع انسانی
خط مشی : بیانیه و شرح کلی و یا مفاهیمی که مدیران را در واحد های مختلف سازمان در تصمیم گیری های آینده راهنمایی می کنند .
هدف سیاست ها و خط مشی ها : ایجاد روشهایی برای تصمیم گیری در اینده بر اساس تجربه های گذشته . به عبارت دیگر راهنمایی ها و یا تعیین چارچوب و قواعد کلی برای تصمیم گیری مدیران و سرپرستان در امور مختلف سازمان .
سیاست ها و خط مشی های پرسنلی : مجموعه ای از بیانیه ها در مورد نوع و میزان توجهات مدیریت منابع انسانی یک سازمان .