به نام خدا
عنوان: نگاهی اجمالی به انگیزش ، تعاریف و نظریه های آن
تعریف انگیزش
واژه انگیزش (MOTIVATION) در انگلیسی از کلمه لاتین حرکت کردن ( MOVERE) گرفته شده است و براساس محتوای امروزی آن ، تعاریف چندی از آن ارائه شده است . انگیزش را فراگردی میدانند که با یک نیاز یا کمبود زیستی یا روانی آغاز میشود و رفتار هدفمند با انگیزه ای را در جهت محرکی خارجی فعال مینماید این تعریف رمز شناخت فراگرد انگیزش را در مفاهیم نیازها ، انگیزه ها ، محرکها ، و روابط میان آنها میداند0
برخی از نظریه پردازان بر این باورند که انگیزش بیانگر آن دسته ا ز فراگردهای روان شناختی است که علت برانگیختگی هدایت وتداوم اعمال ارادی هدفمند است مدیران برای هدایت موفقیت آمیز کارکنان در جهت کسب هدفهای سازمانی به شناخت این فرا گردهای روان شناختی نیاز دارند 0
دیدگاه و تاکید نظریه پردازان به انگیزش
تجزیه و تحلیل انگیزش باید بر عواملی که فعالیتهای فرد را بر می انگیزند تمرکز کند
انگیزش فراگردگراست و به انتخاب جهت و هدف توجه دارد
انگیزش به چگونگی آغاز رفتار ، تداوم یا توقف آن توجه دارد و بیانگر آن است که فرد دارا ی انگیزه چه نوع واکنش عینی نشان میدهد
1- فشارهای خارجی روز افزون در ر قابتهای ملی و بین المللی ، اوضاع اقتصادی و اجتما عی ، فناوری و مقررات دولتی صاحب نظران و دست اندرکاران مدیریت را واداشته برای افزایش یا دست کم حفط سطح جاری و کارایی اثر بخشی سازمانی ، فنون و ساز وکارهای جدید ی را ایجاد یا کسب نمایند این امر مستلزم به کارگیری اثر بخش تمام منابع فیزیکی و انسانی سازمان است 0
سه دلیل ظهور انگیزش
2- دلیل دوم توجه به رابطه میان منابع انسانی سازمان و رشد و توسعه بلند مدت است سازمانها تا مدتهای مدید به منابع انسانی خود به عنوان ذخایر پایان ناپذیر مینگریستند ذخایر بی پایانی از نیروی کار واجد الشرایط که تغییرات مکرردر آنها میتوا نست صورت پذیرد ولی اکنون مدیران با استفاده از راهبردهایی مانند طراحی شغل ، مدیریت بر مبنای هدف و مهارت آموزی نسبت به پرورش و ایجاد انگیزه و حفظ نیروی کار اثر بخش در تمام سطوح مهارتی توجه بیشتری مبذول میدارند 0
3- در دیدگاه مدیران عملیاتی نسبت به کارکنان تغییر مهمی رخ داده است رهیافتهای مدیریتی نخستین نیروی کار را تنها ا بزاری در کنار دیگر ابزارهای تولید می پنداشتند و چنین گمان میکرد ند که آنان با پول برانگیخته میشوند درحالی که برخلاف این تصور ساده لوحانه و سطحی که ناشی از عدم شناخت ابعاد وجودی انسان است آنان به وسیله عوامل متعددی به کار برانگیخته میشوند که از آن جمله میتوان به چالشی بودن کار توفیق طلبی و پیشرفت اشاره کرد0
نظریه های انگیزش
این نظریه ها چرایی رفتار را شرح میدهند و میکوشند شدت جهت و تدام رفتار را توصیف نمایند :
نظریه های کلان که به توصیف ماهیت انسان پرداخته اند و نظریه های خرد که رفتارهای ویژه مانند رفتار سیاسی یا رفتار پرخاشگرانه را شرح می دهند ، نظریه های ا نگیزش را میتوان به طور کلی در یکی از سه دسته زیر قرارداد :
1- نظریه های تقویت و یادگیری
2- نظریه های نیاز یا محتوایی
3 – نظریه های فراگردی یا مدلهای تصمیم گیری
همه نظریه های انگیزش رفتار را برخاسته از علتی میدا نند نظریه های تقویت یادگیری بر نتایج به ویژه نقش تقویت مثبت تاکید دارند و نظریه های دیگر بر نقش ادراکات تاکید می ورزند فرض آنها بر این است که رفتار انسانی ارادی و هدفمند است بدین معنی که انسانها میتوانند بیندیشند و اطلاعات را پردازش کنند و استدلال نمایند نظریه های شناختی انگیزش را به دو دسته تقسیم میکنند نظریه های محتوایی که چیستی و محتوای اصلی رفتارها را شرح میدهند و نظریه های فراگردی که چگونگی برانگیختگی افراد را توصیف می نماید 0
مدل اساسی انگیزش
بر اساس نتایج بدست آمده از دیدگاههای گوناگون نسبت به انگیزش میتوان مدلی ارائه داد که مفاهیم نیاز انگیزه هدف و پاداش را با هم تلفیق نماید نخستین گام در ایجاد مدل آن است که متغیرهای مذکور در یک چهار چوب فراگردی یا ترتیبی نسبت به یکدیگر قرارگیرند0
مدل اساسی انگیزش
احساس نیاز
تنش برخاسته از حالت عدم تعادل درونی
انگیزه هایی که در اثر تنش در درون فرد تحریک میشوند
فرد کاوش میکند و راهبردهایی را برای ارضای نیازها بررسی و انتخاب مینماید
فرد برای اجرای راهبرد انتخاب شده رفتارهای هدفمند از خود بروز میدهد
ارزیابی عملکرد به وسیله فرد یا د یگران در خصوص موفقیت در کسب هدف صورت می پذیرد
براساس کیفیت ارزیابی عملکرد پاداش داده میشود یا تنبیه صورت میگیرد
بر اساس میزانی که رفتار و پاداشها نیاز اصلی را برطرف کرده ارزیابی مجدد انجام میگیرد
نظریه های جدید انگیزش
پنج روش تشریح رفتار که زیر بنای تکامل نظریه های جدید انگیزش هستند عبارتند از :
نیازها : نظریه های نیاز مبتنی بر این پیش فرض هستند که افراد به وسیله نیازهای ارضاء نشده برانگیخته میشوند برای مثال نارضایتی فرد از زندگی اجتماعی خود ، او را به مشارکت بیشتر در فعالیتهای اجتماعی برمی انگیزا ند 0
تقویت : نظریه پردازان تقویت یادگیری مانند ثرا ندایک و اسکینر بر این باورند که رفتار به وسیله نتایج آن کنترل میشود نه براثر نتایج حالتهای فرضی درونی مانند غرایز ، انگیزه ها یا نیازها کمتر کسی است که با این بیان که پاداشهای سازمانی تاثیر انگیزشی بر رفتار کاری دارد مخالفت کند 0
شناخت : نظریه پردازان شناختی انگیزش معتقد هستند که رفتار به طور کامل به وسیله نتایج محیطی شکل نمی گیرد بلکه تابعی از باورها انتظارات ارزشها و سایر ادراکات ذهنی است بنا براین رفتار را ناشی از انتخاب آگاهانه و منطقی از میان گزینه های گوناگون آشکار میدانند تا نتایج محیطی و شامل نظریه برابری ، انتظار و هدف گذاری میشود0
ویژگیهای شغل : بر اساس این رهیا فت نظری، نسبت به انگیزش گفته میشود نفس کار ، رمزانگیزش کارکنان است کار یکنواخت و خسته کنند انگیزه خوب کار کردن را در افراد میکشد 0
عواطف و احساسات : بر اساس جدید ترین نظریه ها گفته میشود کارکنان افرادی با ویژگیهای جامع هستند که هدفهایی بیش از مطرح شدن به عنوان یک فرد با عملکرد عالی دارند برای مثال هر فرد ممکن است به عنوان یک فرد با عملکرد عا لی مادری دلسوز دوستی خوب و شهروند ی وظیفه شناس یا شخصی شاد باشد از این رو به نظر میرسد انگیزش کاری، تابعی از عواطف و احساسات فرد نسبت به اهداف و منافع چند گا نه اش باشد 0
جدول مقایسه ای نظریه های انگیزش و نتایج مورد انتظار