فرصت و مدیریت استراتژیک مزیت جویی و فرصت جویی در یک چارچوب
مقدمه
اولویت رفتاری در مدیریت استراتژیک، با رفتارهای مزیت جویانه است و نه فرصت جویانه.
امروزه رشته ی جدیدی از تلفیق مدیریت استراتژیک و کارآفرینی متولد شده است که نوید دهنده ی نقش رو به مهم تر شدن فرصت شناسی و شیوه های تجاری سازی فرصت های شناسایی شده، در رویه های خلق ارزش، برای شرکت هاست.
مدیریت استراتژیک
هنگامی که در لغت نامه پیشرفته آکسفورد به دنبال معنی کلمه استراتژی می گردیم، تعاریفی نظیر "هنر یک فرمانده در توزیع و جهت دهی به حرکات نظامی" و یا "قرار دادن افراد در موقعیت های خاص" به چشم می خورد.
…ادامه
از نظر ریشه شناسی لغات، "استراتگوس" به معنای "ژنرال" و از "استراتوس" به معنای "سرباز" و "اگین" به معنای "رهبری" نشات گرفته است
…ادامه
هنری مینتزبرگ در کتاب سیر تحول استراتژی دیدگاه های مختلف راجع به تشکیل استراتژی را در ده مکتب فکری مجزا دسته بندی کرد
ادامه
ده مکتب مذکور به صورت زیر می باشند:
مکتب طراحی: تدوین استراتژی به عنوان یک فرایند مفهومی.
مکتب برنامه ریزی: تدوین استراتژی به عنوان یک فرایند رسمی.
مکتب موقعیت یابی: تدوین استراتژی به عنوان یک فرایند تحلیلی.
مکتب کارآفرینی: تدوین استراتژی به عنوان یک فرایند تخیلی و بینشی.
مکتب شناختی: تدوین استراتژی به عنوان یک فرایند ذهنی و فکری.
مکتب یادگیری: تدوین استراتژی به عنوان یک فرایند نوظهور.
مکتب قدرت: تدوین استراتژی به عنوان یک فرایند مذاکره.
مکتب فرهنگی: تدوین استراتژی به عنوان یک فرایند جمعی.
مکتب محیطی: تدوین استراتژی به عنوان یک فرایند واکنشی.
مکتب ترکیب بندی: تدوین استراتژی به عنوان یک فرایند تحول و دگرگونی.
تاریخچه ی حضور لفظ فرصت در مدیریت استراتژیک
حدودا 50 سال پیش، سایمون (Simon, 1960) فرصت ها را نقطه سر آغاز رویه ی استراتژی سازی معرفی کرد. در بخشی که وی آن را فاز هوشمند رویه ی تصمیم گیری نامید، هر تصمیم گیرنده ای می بایست ابتدابرای حل چالش های اقتصادی، فرصت ها را درک کند.
…ادامه
انساف (Ansoff, 1968) تاکید کرد که در شرایط عقلانیت محدود، پیچیدگی های سازمانی و عدم اطمینان، شرکت ها بایستی مدام در حال نظارت تغییرات محیطی و جستجو برای فرصت های جذاب باشند. وی به طور خاص میان بندهای زیر تمایز قائل می شود:
فرصت هایی که در ابداع کالا وجود دارند.
فرصت برای ورود به بازار های جدید.
فرصت در راستای تملک شرکت دیگر.
فرصت برای کسب و کار مشترک.
مدل اساسی مکتب طراحی
مدل اساسی مکتب طراحی در تصویر زیر نشان داده شده است. این مدل عمدتا بر ارزیابی موقعیت های خارجی و داخلی تاکید می کند. ارزیابی موقعیت خارجی نشان دهنده ی تهدیدها و فرصت ها در محیط و ارزیابی موقعیت داخلی نشان دهنده ی نقاط ضعف و قوت سازمان است
…ادامه
مدیریت استراتژیک منابع و چگونگی تشکیل مزیت رقابتی پایه های تفکری دیدگاه منبع محور
با برداشت از حداقل چهار مرجع تئوریک (مطالعه ی شایستگی های ممتاز، اقتصاد ریکاردین، اقتصاد پنروسین و مطالعه ی بخش های ضد انحصار (موافق رقابت) اقتصاد، دیدگاه منبع محور شرکت ها شالوده ی تئوریکی را برای فهمیدن چگونگی مدیریت استراتژیک منابع فراهم کرد.
…ادامه
دیدگاه منبع محور دو فرض اصلی دارد که به طور مرتب نقل می شوند: 1.عدم تجانس منابع، به این معنا که شرکت های در حال رقابت ممکن است منابع متفاوتی را کنترل و مدیریت کنند و همچنین 2. تحرک ناپذیری منابع، به این معنا که تفاوت در منابع ممکن است پایدار باشد بر اساس کار برخی از اندیشمندان
منابع به صورت دارایی های قابل لمس و غیر قابل لمس تعریف می شوند که یک شرکت برای انتخاب و اجرای استاتژی هایش از آن ها بهره می گیرد. منابعی که کمیاب (به طور گسترده ای در دسترس همگان نیستند) و ارزشمند (موثر در کارایی یا اثربخشی شرکت) هستند، می توانند منجر به مزیت رقابتی شوند.
دیدگاه منبع محور و تشکیل مزیت رقابتی (سه منطق موقعیت، اهرم و فرصت)
توصیه های دیدگاه منبع محور برای درک مزیت همچنان در حال توسعه است. در اینجا نوع شناسی سه منطق از مدیریت استراتژیک را ارائه می دهیم مسیر تئوریکی را در مرتبط سازی منابع با مزیت رقابتی مشخص می کند.
منطق اهرم
یک منطق کلیدی که مدیران اجرایی با توجه به آن از منابع شرکت برای خلق عملکرد بیش تر بهره می گیرند، منطق اهرم است. این منطق استراتژیک بیش ترین وابستگی را به دیدگاه منبع محور دارد. منطق اهرم بیان می کند که مزیت رقابتی از مالکیت منابع اساسی مشخصی که در یک یا بیش از یک بازار، کمیاب، ارزشمند، غیرقابل کپی شدن و غیر قابل جایگزینی هستند، نشات می گیرد.
منطق جایگاه
دومین منطق استراتژیک که توسط آن مدیران می توانند با استفاده از منابع عملکرد عالی خلق کنند، منطق جایگاه است. تحت منطق جایگاه، مزیت رقابتی از اجرای فعالیت های گوناگون نشات می گیرد و نه از رقابت و اجرای همان فعالیت ها به شیوه ای متمایز. عملکرد عالی زمانی بدست می آید که منابع متضمن این فعالیت ها به طور مستحکمی با یکدیگر مرتبط شوند تا جایگاهی بی همتا و ارزشمند را تشکیل دهند و مدیران بتئانند درآمد را افزایش دهند (تمایز) و یا هزینه را کاهش دهند (رهبری هزینه).
منطق فرصت
سومین منطق استراتژیک که خلق عملکرد عالی را از منابع شرکت مقدور می سازد، فرصت است. با توجه به اقتصاد اتریشی یک منطق استراتژیک فرصت بیان می کند که مزیت رقابتی و عملکرد عالی از فعالیت کارآفرینانه نشات می گیرد. بخصوص، عملکرد عالی تحت این منطق استراتژیک از توانایی شرکت در شکار فرصت های جذاب و زود گذر برای خلق درامد و سود سریع تر، زودتر و کاراتر از رقبا نشات می گیرد
…ادامه
در یک بازار پویا، دوام و وسعت مزیت رقابتی غیر قابل پیش بینی است. فرصت ها ممکن است به طور غیر منتظره ای ظاهر و سپس از صحنه محو شوند و پیش بینی دوام مزیت رقابتی و اندازه ی آن ها را برای مدیران ناممکن سازند. با توجه به این عدم پیش بینی شدن، مدیران غالبا تصور می کنند که مزیت رقابتی آن ها زودگذر است، بنابراین به انعطاف و حرکت به سوی مزیت های جدید روی کی آورند. نتیجه ی آن اغلب یک سری از مزیت های رقابتی موقت است.
…ادامه
در زیر رفتار یک شرکت در محیطی پویا با تکیه بر منطق فرصت و کارآفرینی استراتژیک به تصویر کشیده شده است:
بازبینی مدل های استراتژیک و تحلیل نقش فرصت در تشکیل استراتژی
در طول زمان، مدل های گوناگونی در تشکیل استراتژی و تعریف مزیت رقابتی ارائه شده اند که شاید مشهور ترین آن ها مدل 5 نیروی پورتر باشد. شاید بازبینی و دسته بندی تمام مدل ها در هزاران نوشته ی مختلف راجع به استراتژی قدری دشوار باشد.
مدل های مورد بررسی
مدل 5 نیروی پورتر (P5F)
ماتریس انساف
BCG ماتریس سهم- رشد
مدل 7S مک کینزی
ماتریس مک کینزی
چارچوب 3C کنیچی اوهمایی
مدل های PEST و مشتقات آن
تحلیل SWOT
…ادامه
نیروی اول- تهدید تازه وارد ها:
وفاداری به برند
مزیت های قطعی هزینه
صرفه جویی های تولید انبوه
هزینه های سوئیچینگ
قوانین دولتی
نیروی دوم- رقابت میان شرکت های موجود:
تمرکز
رشد صنعت یا تقاضا
تمایز کالا یا خدمات
نسبت هزینه های ثابت به هزینه های متغیر
موانع شدید خروج
تنوع رقبا
سهم استراتژیک زیاد
SWOT
تحلیل مقایسه ای با مقیاس پنج نیرو