پاورپوینت آموزشی
درس 12
علـوم تجربـی سوم دبستان
هر کدام جای خود (1)
دانش آموزان تصویر انواع جانوران را با خود به کلاس آورده اند. شما هم تصاویری که آورده اید را با دقت نگاه کنید.
برخی از جانوران در آب زندگی می کنند، برخی بر روی خشکی و…
آنها می خواهند جانوران را با توجّه به محلّ زندگی شان طبقه بندی کنند.
طبقه بندی
چرا جانوران در محل های مختلف زندگی می کنند؟
مثلا ماهی به آب نیاز دارد. آیا ماهی می تواند روی درخت زندگی کند؟
معمولاً جانوران در جایی زندگی می کنند که در آنجا می توانند نیازهایشان را به خوبی برطرف کنند.
گفت و گو
ما به کمک شش هایمان نفس می کشیم.
شما چند ثانیه می توانید سرتان را زیر آب نگه دارید؟ چرا نمی توان مدت طولانی سر را زیر آب نگه داشت؟
غوّاص ها برای رفتن به زیر آب لباس مخصوصی می پوشند و کپسول هوا را به خود وصل می کنند.
غوّاصی در آب
به کمک معلّم در بطری را مثل تصویر سوراخ کنید. تکّه ی کوچکی از شیلنگ را ببرید و از سوراخ در بطری عبور دهید.
در بطری را محکم ببندید و آن را مثل تصویر ٥ نگه دارید. اکنون دسته ی سرنگ را بکشید؛ چه اتّفاقی می افتد؟
مثل تصویر انتهای سرنگ را به درون شیلنگ فرو کنید. درون بطری و سرنگ آب بریزید. بطری باید از آب پر باشد.
آزمایش
ماهی ها به جای شش، آبشش دارند و از هوای درون آب تنفّس می کنند.
غیر از ماهی جانور دیگری می شناسید که آبشش داشته باشد؟
ماهی ها می توانند در رودخانه ها، دریاها، اقیانوس ها و حتّی یک تُنگ کوچک آب زندگی کنند.
نکات درس
بدن اغلب ماهی ها را پولک پوشانده است. پولک از بدن ماهی محافظت می کند.
لغزنده بودن روی بدن ماهی به حرکت آن کمک می کند.
ماهی با باله هایش در آب شنا می کند. ماهی با حرکت دادن دم، خود را به جلو می راند.
نکات درس
بچّه ماهی ها درون آب از تخم خارج می شوند. آنها در آب رشد می کنند و بزرگ می شوند.
ماهی تخم گذار است. یعنی بچه ماهی ها از تخم بیرون می آیند و به مرور زمان بزرگ می شوند.
در شکل رو به رو چرخه رشد ماهی آورده شده است. به تصویر خوب دقت کنید.
نکات درس
در سواحل جنوبی کشورمان ماهی هایی زندگی می کنند که می توانند با باله های بزرگ خود از آب بیرون بیایند و مدّتی در هوا بپرند.
یادآوری: ماهی ها با تخم گذاری تکثیر می کنند.
برخی از ماهی ها هم مدت کوتاهی می توانند بیرون از آب زندگی کنند.
شگفتی های آفرینش
تخم قورباغه در آب رشد می کند و به بچّه قورباغه تبدیل می شود. بچّه قورباغه ها در آب رشد می کنند.
او امروز آنها را به کلاس آورده است تا دانش آموزان بچّه قورباغه ها را مشاهده کنند.
احمد و خانواده اش به گردش در طبیعت رفته بودند. احمد تعدادی بچّه قورباغه از آب گرفت و با احتیاط درون ظرفی قرار داد.
مهد کودک آبی
بچّه قورباغه ها چه شباهت ها و چه تفاوت هایی با ماهی ها دارند؟
پس از اینکه این تغییرات در بدن آنها صورت گرفت، قورباغه ها می توانند روی خشکیِ کنار برکه ی آب زندگی کنند. دانشمندان قورباغه ها و جانورانی مثل آنها را گروه دوزیستان می نامند.
وقتی بچّه قورباغه ها بزرگ می شوند، تغییر می کنند؛ یعنی باله ها و آبشش ها و دمشان از بین می رود و به جای آنها در بدنشان شش و دست و پا ساخته می شود.
گفت و گو
معمولاً دوزیستان در جاهایی که آب باشد زندگی می کنند تا پوست بدنشان همیشه مرطوب باشد.
این جانوران فواید خیلی زیادی دارند. در مورد آن تحقیق کنید.
در شکل های مقابل انواعی از آنها را که در کشور ما زندگی می کنند، می بینید.
دوزیستان
در برخی از جاهای کشور ما نوعی وزغ زندگی می کند که پاهایش برآمدگی شبیه بیل کوچک دارد.
وقتی باران ببارد، جانور از خاک بیرون می آید.
جانور با پاهایش حفره ای را در خاک درست می کند و می تواند ماه ها زیر خاک مرطوب بیابان زنده بماند.
شگفتی های آفرینش
جانورانی که در خشکی زندگی می کنند: ببر، خرگوش، خرس، میمون
جانورانی که در آب زندگی می کنند: ماهی، کوسه، دلفین، عروس دریایی
جانورانی که زیر خاک زندگی می کنند: مورچه، کرم، موریانه
خلاصه درس
چرا جانوران در محل های مختلف زندگی می کنند؟
برای این که بتوانند نیازهایشان را به خوبی برطرف کنند. و چون نیازهای جانوران مختلف با هم متفاوت است و هر کدام بر اساس نیاز خود و سازگاری های بدنشان باید در محیط های مختلف زندگی کنند.
چرا غوّاص در زیر آب به کپسول هوا نیاز دارد؟
زیرا انسان به کمک شش ها نفس می کشد و نیاز به اکسیژن هوا دارد و نمی تواند از اکسیژن آب استفاده کند.
خلاصه درس
ماهی ها چه غذاهایی می خورند؟
ماهی های بزرگ از ماهی های کوچک تغذیه می کنند و ماهی های کوچک از گیاهان و موجودات کوچک درون آب تغذیه می کنند.
بچّه قورباغه ها چه شباهت ها و چه تفاوت هایی با ماهی ها دارند؟
شباهت: هر دو باله و دم دارند. با آبشش تنفس می کنند.
تفاوت: بچه قورباغه سری بزرگ و دمی کوچک دارد. اما سر و دم ماهی متناسب با بدنش است. پوست بچه قورباغه بدون پوشش است ولی بدن ماهی پولک دارد.
خلاصه درس
جانوران معمولاً چه جاهایی زندگی می کنند؟
جایی که بتوانند نیازهایشان را به خوبی برطرف کنند.
سوال 1
مشاهده جواب
ما به کمک …………….. نفس می کشیم.
شُش هایمان
سوال 2
مشاهده جواب
غوّاص ها برای تنفّس از چه وسیله ای استفاده می کنند؟
از کپسول هوا.
سوال 3
مشاهده جواب
آیا در آبی که مصرف می کنیم هوا وجود دارد؟
بله، در آب هم هوا وجود دارد.
سوال 4
مشاهده جواب
ماهی ها به جای شُش ……………….. دارد.
آبشش
سوال 5
مشاهده جواب
ماهی ها چگونه تنفّس می کنند؟
از هوای درون آب.
سوال 6
مشاهده جواب
ماهی ها در چه جاهایی می توانند زندگی کنند؟
در رودخانه ها، دریاها، اقیانوس ها و حتّی یک تُنگ کوچک
سوال 7
مشاهده جواب
بدن اغلب ماهی ها را ……………… پوشانده است.
پولک
سوال 8
مشاهده جواب
وجود پولک روی بدن ماهی چه فایده ای دارد؟
از بدن ماهی محافظت می کند.
سوال 9
مشاهده جواب
ماهی ها با …………….. در آب شنا می کنند.
باله هایشان
سوال 10
مشاهده جواب
……… ماهی، باله ی بزرگی است که با حرکت خود جانور را به جلو می راند.
دُم
سوال 11
مشاهده جواب
چرا بدن ماهی لغزنده است؟
برای اینکه راحت تر حرکت کند.
سوال 12
مشاهده جواب
آیا ماهی ها در تمام مراحل زندگی شان در آب هستند؟
بله، بچه ماهی ها درون آب از تخم خارج می شوند و در آب رشد می کنند و بزرگ می شوند.
سوال 13
مشاهده جواب
ماهی ها چه ویژگی هایی دارند؟
ماهی ها باله دارند، با آبشُش تنفُّس می کنند، تخم می گذارند و بدنشان از پولک پوشیده شده است.
سوال 14
مشاهده جواب
قورباغه در کجا رشد می کند؟
تخم قورباغه در آب به بچّه قورباغه تبدیل می شود و بچّه قورباغه در آب رشد می کند.
سوال 15
مشاهده جواب
ماهی بالی، چه نوع ماهی است و در کجا زندگی می کند؟
این نوع ماهی، در سواحل جنوبی کشورمان زندگی می کند و می تواند با باله های بزرگ خود از آب بیرون بیایند و مدّتی در هوا بپرد.
سوال 16
مشاهده جواب
وقتی بچّه قورباغه ها بزرگ شدند چه تغییری می کنند؟
باله ها و آبشُش ها و دُمشان از بین می رود و به جای آنها در بدنشان شُش و دست و پا به وجود می آید.
سوال 17
مشاهده جواب
نمونه هایی از دوزیستان را نام ببرید.
سمندر، وزغ و قورباغه.
سوال 18
مشاهده جواب
قورباغه در کجا زندگی می کند؟
قورباغه در مراحل رشد در آب زندگی می کند امّا وقتی بزرگ شد و بدنش تغییر کرد. (به جای باله، آبشُش و دُم، شُش و دست و پا به وجود می آید.) می تواند روی خشکی کنار برکه ی آب زندگی کند.
سوال 19
مشاهده جواب
دوزیستان معمولاً در چه جاهایی زندگی می کنند؟ چرا؟
در جاهای مرطوب، برای این که پوست بدنشان همیشه مرطوب باشد.
سوال 20
مشاهده جواب