پاورپوینت حمام گنجعلی خان

 دانشجو : سجاد حسین وش استاد : مهندس یحیوی آذر موضوع : حمام گنجعلی خان در کرمان بهار 94-95
بسم الله الرحمن الرحیم

حمام گنجعلی خان
2

فهرست مطالب فصل اول : بوم شناسی منطقه
مقدمه 6
1-1 موقعیت جغرافیایی شهر 8
1-2 آب و هوا 10
1-3 دما 10
1-4 رطوبت 10

2-1 معرفی بنا 12
2-2 موقعیت جغرافیایی بنا 11 2-3 ویژگی های معماری
2-3-1 سیستم کانال کشی 13
2-3-2 منبع تامین اب 14
2-3-4 معماری فضاهای حمام 15
2-4 پلان بنا 16
2-5 کاربری بنا در ادوار مختلف 17

فصل دوم : بررسی و تحلیل بنا

1-3 مرمر 19
2-3 مرمر سرخ 20
3-3سنگ 21
4-3گچ 22
5-3کاشی اسلیمی 23
6-3کاشی کاری سقف 24
7-3کاشی مینیاتوری 25
فصل سوم: مصالح بکار رفته

مقدمه
حمام گنجعلیخان همانند نگینی درخشان و گنجینه ای ارزشمند از 400 سال پیش در قلب شهر کرمان می درخشد و با ظرافتهای بی شمار یادآور خلاقیت ،خوش فکری و چیره دستی است..

فصل اول:

بوم شناسی منطقه

استان کرمان با وسعتی حدود 181 هزار و 714 کیلومتر مربع در جنوب شرقی ایران واقع شده است. این استان بزرگترین استان بعد از استان خراسان است و 11 درصد مساحت کل کشور را دربرمیگیرد. استان کرمان شهرستانهای کوچک و زیبایی چون بافت، بردسیر، بم، جیرفت، رفسنجان، زرند، سیرجان، شهربابک، کرمان و کهنوج دارد. جمعیت این استان در سال 1996 حدود دو میلیون نفر بود که از این میان 52/9 درصد در شهرها، 46 درصد در روستاهای مجاور زندگی میکردند. 1/1 درصد باقیمانده نیز جزو ساکنان موقت به حساب می آیند.
موقعیت جغرافیایی شهر:

شهر کرمان با 80 درصد جمعیت روستایی مرکز این استان است. نقاط مرتفع این استان از رشته کوههای مرکزی ایران نشات میگیرد. امتداد از دهانه های آتشفشانی آذربایجان شروع شده و در قسمت مرکزی فلات ایران پخش میشود و در بلوچستان پایان میپذیرد.
بشاگرد و کوه بنان بلندترین کوهها این منطقه هستند که شامل قله هایی مثل طغرل، الجرد، پالور، سیراچ، اباز و تهرود میشود. امتدادهای دیگر این استان در مسیر یزد تا کرمان و چاله جازموریان شامل تله های مدوار، شهربابک، کوه پنج، چهلتن، لاله زار، هزار بهار، آسمان و… است که با عظمت برافراشته شده اند.
ادامه

آب و هوا آب و هوای استان کرمان به شدت تحت تاثیر پستی وبلندی ها قرار می گیرد .وآب و هوا در این استان کاملا متفاوت است . در شمال ، شمال غربی و نواحی مرکزی دارای هوای خشک و معتدل است ، در حالی که آب وهوا در جنوب و جنوب شرقی هوا نسبتاً گرم و مرطوب است . حداکثر دمای شهر کرمان 7- درجه سانتیگراد و 6/39 درجه است . میانگین دما در ماه های فروردین تا خرداد در 25-20 درجه سانتیگراد ثبت شده است .

فصل دوم بررسی و تحلیل بنا

معرفی بنا –قدمت و مساحت
قدمت: قرن یازدهم هجری قمری
دوره تاریخی: صفوی 1020 تا 1005 حدود 15 سال طول کشیده تا بنا تکمیل شود.
مساحت: m2 1300
ویژگی بنا: معماری بنا و استفاده از فضاهای هشت و نیمه هشت و تامین نور و انعکاس نور و کاشیکاری، گچ کاری، حجاری، نقاشی از ویژگی های این بنا می باشد.
نام عنصر: حمام گنجعلی خان
قدمت تاریخی: صفوی
طراح و معمار: سلطان محمد، معمار یزدی
12

سیستم کانال کشی آب و فواره ها

سیستم کانال کشی آب و فواره ها بر اصول مهندسی چنان دقیق حساب شده که در حوضچه های حمام آب فشانی می کند و از عجائب معماری حمام به شمار می رود.

13

منبع تامین آب
آب حمام از طریق قنات «شهر آباد» که در فاصله 30 کیلومتری کرمان قرار داشت تامین و تا سال 1316 دایر بوده است و روش کانال کشی و آب رسانی فواره ها بسیار دقیق و بر اصول هندسی حساب شده و بسیار جالب می باشد.
14

معماری فضاهای حمام
نقشه معماری فضاهای حمام به گونه ای است که به بهترین وجهی انتظارات را برآورده می کند و قرار گرفتن بنا در کنار دیگر بناهای عمومی و بافت شهر منبع و نحوه تامین آب و دفع فاضلاب به مسائل مربوط به تنظیم دما و رطوبت از دیگر عواملی بوده که در نقشه معماری و جزئیات ساخت حمام موثر بوده است.
15

پلان حمام

کاربری بنا در ادوار مختلف
این حمام تا سال 1316 هجری شمسی مورد استفاده عمومی قرار می گرفته و در سال 1350 پس از مرمت و بازسازی به موزه مردم شناسی حمام گنجعلی خان تبدیل شده است . و مجسمه هایی توسط اساتید دانشکده هنر و دانشگاه تهران (استاد میربابائی و نشان تانیک) طراحی در قسمت های مختلف حمام قرار داده شد و در کنار این مجسمه ها وسایل مختلف مورد استفاده در حمام نیز قرار گرفت که بدین وسیله صحنه هایی از استحمام به شیوه سنتی را به معرض نمایش گذاشته است .
17

فصل سوم مصالح بکاررفته

مرمر

مرمر سرخ

سنگ

گچ

کاشی اسلیمی

کاشیکاری سقف
کاشیکاری سقف از نوع حسنی بوده که حکم ناودانها را داشته اند، یعنی زمانی که بخار آب در گرمخانه جمع می شد به سمت بالا رفته و بعد از چسبیدن به کاشی ها از طریق ستونها به سمت پایین حرکت می کرده.
24

کاشی مینیاتور
کاشی مینیاتور که متعلق به دوره قاجار بوده و شاهان قاجار برای اینکه اثری از کاشیکاری دوران قبل از خود در حمام باقی نماند روی آنرا یک لایه گچ می کشیدند و کاشی های خود را که تصاویری بر آنها بوده را جایگزین می کردند.
25

فصل چهارم معرفی قسمت های بنا و تزئینات

رختکن حمام
رختکن حمام به شش غرفه تقسیم شده که هر غرفه مخصوص یک طبقه از اجماع بوده است. رختکن شامل غرفه های روحانیون، خوانین، کارگران، بازرگانان، کشاورزان و پیشه وران بوده است. در این غرفه ها علاوه بر رختکن فضای کافی جهت نشستن و صرف چای و یا کشیدن قلیان پس از استحمام وجود داشته است و راه غرفه ها با کاشی تزئین شده است.
27

در کف رختکن در داخل هر یک از غرفه ها نیز فواره ها و حوضچه هایی وجود دارد که علاوه بر زیبایی نور عبوری از سقف رختکن و هر کدام از غرفه ها پس از انعکاس در آب داخل حوض ها باعث روشنایی بیشتر فضا می شده است. سقف بلند رختکن نیز با مقرنس های بسیار زیبایی تزئین شده .

28
ادامه

حاکم نشین
بخشی از گرمخانه جهت حاکم و بزرگان اختصاص داده شده که به حاکم نشین معروف است در زمان استفاده حاکم از حمام، حمام قروغ شده ولی برخی بر این اعتقادند که در زمان استفاده حاکم مردم نیز از آن استفاده می کردند. حاکم بر روی سکویی که زیر آن سوراخ قرار داشته می ایستاده و استحمام می کرده و آب از همان سوراخ به خارج حمام دفع می شد.
29

غرفه کارگران
30

غرفه روحانیون
31

غرفه کشاورزان
32

غرفه عیاران

غرفه خوامین

غرفه پیشه وران

حجامت
بادکش کردن و خون گرفتن از بدن بوسیله مکیدن با شاخ و تیغ زدن پوست بدن برای بهبود بسیاری از امراض است.
36

دلاکی
37

گرمخانه
گرمخانه محل اصلی استحمام بوده است که از قسمت های حاکم نشین، خزینه، نظافت خانه ، چاله حوض یا حوض گود، حجامت، دلاکی تشکیل شده است.و همچنین سنگ زمان در قسمت گرمخانه واقع شده است.
چاله حوض مشتمل بر یک حوض آب با طاقی شبیه خیمه با سازه کاربندی است و هشت ستون حمام بر زیبایی آن افزوده است. آب حمام بوسیله قنات شهرآباد که در 30 کیلومتری کرمان قرار گرفته تامین می شد.
38

چاله حوض

نظافت خانه

سنگ زمان
10cmسنگهای یکپارچه از مرمر سرخ رنگ به ضخامت در قسمت شرق و درغرب گرمخانه قرار گرفته، این سنگها به گونه ای شفاف بوده که نور را به داخل حمام منتقل می کرده، بطوری که افراد داخل حمام از روی این سنگ می توانستند اوقات شرعی و موقعیت زمانی را از داخل حمام تشخیص دهند زمانی که خورشید از شرق طلوع می کرده نور آن در قسمت بالای سنگ زمان قرار می گرفته و با گذشت روز نور کم کم به قسمت پایین سنگ آمده تا محو شود و همچنین در زمان غروب خورشید نور از پایین سنگ شروع و کم کم به بالا منتقل می شد تا اینکه محو شود.
41

سنگ زمان

سنگ زمان

خزینه
خزینه محل گرم شدن آب حمام بوده و در کف خزینه دو دیگ مسی قرار داشته که حرارت تولید شده به وسیله تون یا گلخن را به داخل خزینه انتقال می داده است و گرمای اضافی ایجاد شده پس از عبور ازکانالهای مارپیچ مانند کف حمام از طریق دودکشهایی که در دیوارهای حمام قرار داشته به خارج از حمام و فضای پشت بام منتقل می شده است و بدین ترتیب علاوه بر گرم شدن کف حمام سبب گرم شدن دیوارها نیز می شده است.
44

خزینه

سقف خزینه

ستونها
بین ستونها از سرب و مس استفاده شده زیرا خاصیت ارجاعی داشته که می تواند از ریزش بنا جلوگیری کند.
47

ارتباط بین رختکن و گرمخانه

سردر ورودی
سردر ورودی حمام با نقاشیهای بسیار زیبایی از گل و گیاه توسط هنرمندان مشهور دوران صفویه نقاشی شده و بوسیله رنگ های گیاهی رنگ آمیزی شده است.
دارای طاقی نسبتاً بلند با تزئین مقرنس پابلند و نقاشی های زیبای روی آن که تنها قسمت مرکزی نقاشی آن باقی ماند و بر روی سایر قسمت ها حدود 70 سال پیش میرزا شکرا… نقاشی نموده است.
49

سردر ورودی

با تشکر از توجه شما