نکات آموزشی، روش تدریس و طرح درس
کتاب: ریاضی
پایـه: پنجم دبستان
فصل1: عدد نویسی و الگوها
درس2: معرفی میلیارد
مباحث و عناوین این فصل: یادآوری عدد نویسی و محاسبات عددی، معرفی میلیارد، جمع و تفریق عددهای مرکب، الگوها
مقدمه فصل1
این فصل شامل چهار درس است. در درس اوّل ضمن یادآوری عددنویسی تا 9 رقم و کامل کردن طبقه میلیون(تا صدگان میلیون) به رابطه بین ارزش های مکانی رقم های مختلف در جدول، بیشتر از گذشته توجه خواهد شد. ضمن آنکه با چند بازی و فعالیت، عملیات جمع و تفریق و ضرب و تقسیم عددهای طبیعی یادآوری و تکمیل می شود. در درس دوم طبقه میلیارد معرفی شده و مشابه آنچه در سال گذشته برای میلیون تدریس شده است، مفاهیم مطرح می شوند. درس سوم به معرفی عددهای مرکب و جمع و تفریق آن در مورد زمان می پردازد و در انتها نیز مثال هایی از عددهای مرکب، غیر از زمان نیز مطرح می شود. آخر این فصل به موضوع الگویابی اختصاص یافته و در ضمن آن الگوی عددهای مثلثی و مربعی معرفی می شوند.
در ادامه نکات آموزشی، روش تدریس و طرح درس برای تدریس درس معرفی میلیارد آورده شده است.
نکات آموزشی و روش تدریس
* پیشبرد تدریس
این درس در امتداد درس قبلی است با این تفاوت که طبقه میلیارد به جدول ارزش مکانی اضافه می شود. سبک آموزش این درس مشابه آموزش هزار و میلیون است. درصورتی که وسایل مربوط به مکعب های کوئیزنر را در اختیار دارید، کار با آنها را شروع کنید، در غیر این صورت از دانش آموزان بخواهید فعالیت کتاب را انجام دهند.
هدف این فعالیت معرفی میلیارد به طرق مختلف است. همچنین به درک بهتر رابطه بین رقم ها در جدول ارزش مکانی کمک می کند. هر اتفاقی برای یافتن عدد 1000 افتاده است برای 1000 تا 1000 تایی یا یک میلیون می افتد. همین اتفاق برای 1000 تا یک میلیون یعنی میلیارد نیز خواهد افتاد. بدین ترتیب دانش آموزان تصور خوبی از رابطه بین آنها پیدا می کنند و ارزش مکانی 10 تا 10 تا و همچنین طبقه های یکی، میلیون و میلیارد را بهتر درک می کنند.
در سوال سوم نیز با الگوهای عددی مختلف عدد یک میلیارد به طرق گوناگون ساخته می شود تا دانش آموزان برای نمایش آن عدد در جدول ارزش مکانی در سوال چهارم آماده شوند.
در کار در کلاس تلاش شده است تا دانش آموزان با مصادیق مختلف میلیارد ازجمله جمعیت و پول آشنا شوند. در فعالیت دوم این درس نمایش تقریبی عددها روی محور به درک بهتر عددهای تقریبی و شمردن چند تا چند تا در حدود عددهای طبقه میلیارد کمک می کند.
به عنوان نمونه، حل یکی از محورهای ارائه شده در این فعالیت به صورت زیر است. البته اعداد نقاط مشخص شده و نقاط مربوط به اعداد، تقریبی است و پاسخ دانش آموزان اگر نشان دهنده درک صحیح آنان از مقدار تقریبی اعداد و محل تقریبی اعداد روی محور باشد، صحیح هست.
در واقع دانش آموزان با گسترده نویسی و مقایسه عددها نیز دست ورزی خواهند کرد.
در کار در کلاس دوم این درس یک نوآوری در نمایش جمع و تفریق عددها صورت پذیرفته است تا دانش آموزان بدون نیاز به نوشتن صفرها عددها را راحت تر جمع و تفریق کنند. در انجام تفریق نیز باید از اینکه یک میلیارد همان 1000 میلیون است استفاده کنند.
* توصیه های آموزشی
مهم ترین توصیه در این قسمت به آموزگاران محترم کلاس پنجم این است که برای تدریس بهتر این قسمت باید درس های هزار و میلیون را از کتاب های سوم و چهارم دبستان با دقت مطالعه کنید تا با نحوه تدریس آنها در سال های قبل آشنا شده و بدانید که دانش آموزان با چه اندوخته ای به کلاس پنجم دبستان وارد شده اند. توصیه های درس قبل نیز در این درس مورد تاکید است.
* بدفهمی های رایج دانش آموزان
داشتن تخمین و درک مناسب عددهای در حدود یک میلیارد برای دانش آموزان مشابه بزرگ ترها کار دشواری است و لازم است در این خصوص تمرین های مختلف و متنوعی انجام دهید.
* اهداف درس
– خواندن و نوشتن عددهای تا طبقه میلیارد
– درک رابطه بین رقم های مختلف با توجه به جدول ارزش مکانی
– درک و تصور درست از عددهای میلیاردی و بیان مصادیق
– گسترده نویسی، مقایسه، عددهای تقریبی و نمایش روی محور و درک رابطه بین آنها
– کار با ماشین حساب و انجام محاسبات عددی
چگونگی تدریس(طرح درس)
* هدف کلی
آشنایی با اعداد میلیاردی و طبقه میلیارد
* اهداف جزیی
خواندن و نوشتن تا طبقه میلیارد
درک رابطه بین رقم های مختلف با توجه به جدول ارزش مکانی
درک و تصور درست از عددهای میلیاردی و بیان مصادیق
گسترده نویسی و مقایسه و عددهای تقریبی و نمایش روی محور
کار با ماشین حساب و انجام محاسبات عددی
* ابزار و وسایل
کتاب، تابلو، مکعب های کوئیز، کارت رقم
* روش و مدل کلاس
سنتی، گروهی، بحث
* ارزشیابی ورودی
به صورت موازی و امتدادی درس قبلی سوال شود.
خواندن اعداد 6 رقمی پای تابلو
نوشتن آن ها با حروف
در عدد 908924854 بیشترین ارزش مکانی مربوط به کدام است؟ کمترین ارزش مکانی مربوط به کدام است؟
عدد 80000 اگر در 100 ضرب شود ارزش مکانی 8 چه تغییری دارد؟
* ارزشیابی تکوینی
اعداد میلیاردی پای تابلو را بخوانند و به حروف بنویسند.
ارزش هر عدد را در جدول ارزش مکانی بیان کنید.
* فعالیت خلاق
جدول زیر را پای تابلو بکشید.
با حروف
با عدد
میلیارد
ده هزار
میلیون
صد هزار
هزار
ده میلیون
1000
1000000
10000
1000000000
100000
10000000
بچه ها را گروه بندی کنید و بصورت مشورتی هر عدد را به حروف مربوط به خودش وصل کنند. سپس درباره اشکالات گروه ها و اینکه کدام عدد برایشان جدید بود بحث شود. (این فعالیت با اعداد دیگر تمرین شود. )
* ارزشیابی پایانی
خواندن و نوشتن اعداد در طبقه میلیارد را درک کند.
نمایش اعداد میلیاردی بصورت چندتا چندتا و بصورت تقریبی روی محور را درک کند.
* نمونه سوال ارزشیابی
10 تا 10 تا می شود…….
10 تا 1000 تا می شود……
10 تا 1000000 تا می شود……
10 تا 100000000 تا می شود……
با کارت های رقم اعداد میلیاردی مختلف بسازید و به حروف بنویسید.