نکات آموزشی، روش تدریس و طرح درس
کتاب: علوم تجربی
پایـه: هفتم (دوره ی اول متوسطه)
فصل1: تجربه و تفکر
مقدمه
در این درس دانش آموزان با برخی موفقیت ها و نوآوری های متخصصان ایرانی و اهمیت تجربه، تفکر، مهارت های علمی و به کارگیری روش علمی در تولید آنها و همچنین شاخه های علوم تجربی و وابستگی آنها به یکدیگر در تولید علم و فناوری آشنا می شوند. هدف کلی و پیامد محور درس مذکور این است که دانش آموزان با نقش تجربه و تفکر، مهارت های علوم و روش علمی در تولید علم آشنا شوند و بتوانند در مواجهه با مسائل زندگی روزمره آنها را به کار ببندند.
هدف های فصل
* از برخی موفقیت ها و نوآوری های متخصصان ایرانی گزارش تهیه کند و نقش تجربه و تفکر در تولید آنها را درک کند.
* نمونه هایی از نقش علوم تجربی در ابعاد مختلف زندگی بشر را بشمرد.
* مهارت های یادگیری علوم را در موقعیت های مناسب به کار گیرد.
* سیر تاریخی برخی فناوری های مرتبط با علوم تجربی و نقش آنها را در زندگی بیان کند.
* نیازهای امروز جامعه و نقش علوم تجربی در تبدیل آنها به فناوری را شناسایی کند و در این زمینه راهکارهایی پیشنهاد دهد.
* در برخورد با مسائل، روش علمی را برای بررسی آنها و ارائه راه حل به کار گیرد.
نکات آموزشی و فعالیت های پیشنهادی
* با معرفی برخی موفقیت های متخصصان ایرانی در یک اقدام گروهی از آنها بخواهید با مراجعه به مجلات، روزنامه ها، اینترنت موفقیت های دیگری را جمع آوری، دسته بندی و به صورت روزنامه دیواری به کلاس گزارش دهند.
* در یک جلسه از طریق بارش فکری از گروه ها بخواهید درباره علت موفقیت های حاصله گفت وگو کنند. آنها را هدایت کنید تا دریابند این موفقیت ها حاصل به کارگیری تجربه، تفکر، مهارت و روش علمی است.
* با معرفی مجدد و یادآوری برخی مهارت ها به ویژه مشاهده، آزمایش، اندازه گیری، طبقه بندی، استنباط، پیش بینی و… آنها را در موفقیت تکرار و تمرین تجربه های گذشته و کسب تجربه جدید قرار دهید.
* در یک اقدام گروهی از دانش آموزان بخواهید درباره سیر تکامل برخی فناوری ها مانند خودرو، رایانه، تلفن، انرژی هسته ای و… اطلاعات جمع آوری و درباره نقش آنها در زندگی گفت وگو کنند و پیش بینی کنند که در آینده چه تحولاتی ممکن است رخ دهد و آنها چگونه می توانند در این تحولات سهیم باشند.
* از گروه ها بخواهید یک مسئله را مطرح و آن را به روش علمی اجرا و حل کنند.
* درباره اهمیت انرژی هسته ای و تلاش دانشمندان ایران برای رسیدن به آن و کارشکنی های کشورهای دیگر گفت وگو کنید.
توضیحاتی در مورد ارزشیابی
از آنجا که اهداف این فصل بر نقش تجربه و تفکر در فنّاوری ها و توسعه آنها به استفاده از مهارت های علوم در محیطی های واقعی و به کارگیری روش علمی در حل مسائل متمرکز است، به همین دلیل ارزشیابی از فصل عمدتاً عملکردی است که باید با طراحی، اجرا و ارائه گزارش همراه باشد و با طراحی چک لیست های مناسب توسط معلم ارزشیابی مناسب صورت گیرد.
کتاب آموزش و ارزشیابی مهارت های یادگیری مربوط به انتشارات مدرسه راهنمای مناسبی برای تهیه این چک لیست ها می تواند باشد.
دانستنی های معلم
انسان از بدو تولد نسبت به محیط خویش کنجکاو بوده و تلاش کرده است که مسائل زندگی خود را حل کند. روش هایی که انسان برای حل مسائل خود انتخاب کرده، متفاوت بوده است. برخی از این روش ها عبارت اند از: تجربه، دیدگاه صاحب نظران، استدلال قیاسی، استدلال استقرایی و روش علمی.
تجربه ابتدایی ترین راه حل مسائلی است که انسان انتخاب کرده است. این روش با وجود مزایا از نقص محدودیت برخوردار است. گاهی انسان راه حل مشکلاتش را از شخصی می پرسد که قبلاً با آن مواجه بوده است. این روش نیز دارای معایبی است؛ زیرا این گونه افراد ممکن است مرتکب اشتباه شوند. ارسطو و پیروانش برای کشف واقعیات، استدلال قیاسی را به کار برده اند. استدلال قیاسی به عنوان یک فرایند تفکر، عبارت از قرار دادن واقعیت ها در کنار هم و استخراج یک نتیجه است. نتایج استدلال قیاسی وقتی صحیح است که مقدمه ها درست باشند.
فرانسیس بیکن، شیوه دیگری به نام استدلال استقرایی را مطرح کرده است. در این روش ابتدا مشاهده و سپس براساس مشاهده های انجام شده، استنباط صورت م یگیرد. این روش هنگامی قابل اعتماد است که گروه مورد پژوهش، کوچک باشد. دانشمندان با ترکیب مهم ترین جنبه های دو روش قیاسی و استقرایی یعنی تلفیق تفکر و تجربه، روش جدیدی را به نام روش علمی معرفی کرده اند.
روش علمی یک روش منظمی است و دارای مراحل زیر است:
1. احساس مشکل یا مسئله
٢. تعیین و تعریف مسئله
٣. پیشنهاد راه حل برای حل مسئله (صورت بندی فرضیه)
٤. آزمون فرضیه
٥. نتیجه گیری
برای به کارگیری روش علمی در حل مسائلی که با آنها روبه رو می شویم، باید از مهارت کافی برخوردار باشیم. مهارت های یادگیری در علوم در واقع کارهایی هستند که دانشمندان هنگام مطالعه و تحقیق انجام می دهند. مشاهده کردن، اندازه گیری، استنباط و آزمایش از جمله مهارت های اندیشیدن هستند که علاوه بر دانشمندان، شما و دانش آموزان شما نیز در حین علم آموزی به آنها می پردازند. بیشتر لذتی که از یادگیری و یاددهی علم حاصل می آید، مربوط به تجربه کردن آن است.
مهارت یافتن در چنین زمینه هایی باعث می شود که برنامه های علمی شما، واقعیت بیشتری بیابند. مهارت های یادگیری در کنار دانش که از طریق آن مهارت ها حاصل می شود، به همراه ارزش های علمی و عادت های تفکر کردن در مجموع ماهیت علم را تشکیل می دهند. تحقیقات مختلف نشان می دهند که علم آموزی زمانی واقعیت می یابد که خود دانش آموزان مستقیماً به طور فیزیکی و ذهنی در کار یادگیری دخالت داده شوند. مهارت های یادگیری پایه در علوم، همان هایی هستند که هنگام انجام فعالیت های علمی اتفاق می افتد.
دانش آموزان نیز از طریق همین نوع کارها موفق به یادگیری فعال می شوند. آنان با استفاده از حواس خود به مشاهده اشیا و حوادث می پردازند و در مشاهدات خود روابطی را می جویند و آنها را طبقه بندی می کنند تا از طریق بررسی شباهت ها و تفاوت ها، مفاهیم تازه ای را جست وجو کنند.
آنها بین مطالب ارتباط برقرار می کنند؛ برای تعیین کمیت اشیا به اندازه گیری می پردازند؛ توضیحات و توصیف ها را استنباط می کنند و هر بار که اطلاعات تازه ای کسب کنند، استنباط های خود را با علاقه تغییر می دهند. آنان قبل از آنکه نتایج را عملاً ببینند، آنها را پیش بینی می کنند. اگر بخواهید مهارت های یادگیری را به دانش آموزان بیاموزید، ابتدا باید خود شما آنها را یاد بگیرید. در این باره توجه به نکات زیر مهم است.
برای دانش آموزان بیان کنید که علم با همه توانمندی در پاسخ به بسیاری از نیازها نارسایی نیز دارد و نمی تواند به تمام پرسش ها پاسخ کامل بدهد؛ زیرا ابزار بررسی آنها را به طور کامل در اختیار ندارد. همچنین با گذشت زمان و مجهز شدن انسان به ابزارهای دقیق تر دیده های علمی در معرض تغییر و تکامل قرار می گیرند و همین امر موجب رشد فنّاوری شده است.
علم به دلیل و مدرک نیاز دارد. اعتبار هر ادعای علمی با مراجعه به مشاهداتی که درباره پدیده ها انجام می گیرد، تعیین می شود. این مدارک و دلایل از راه مشاهدات و اندازه گیری در موقعیت هایی که گستره آنها از موقعیت های طبیعی (مانند جنگل) تا محیط های ساختگی (مانند آزمایشگاه) به دست می آید.
دانش آموزان در دوره ابتدایی با مهارت های یادگیری پایه در علوم (مشاهده) برقراری ارتباط، طبقه بندی، اندازه گیری، استنباط، پیش بینی آشنا شده و آنها را به کار بسته اند. در دوره متوسطه علاوه بر مهارت های پایه، مهارت های یادگیری تلفیق شده (تشخیص متغیرها، تنظیم جدول داده ها، رسم نمودار، پردازش جدول داده ها، تجزیه و تحلیل، فرضیه سازی، آزمایش کردن و طراحی تحقیق) باید مورد توجه جدی قرار گیرد. اگر این مهارت ها را با مهارت های پایه قبلی هماهنگ کنید، می توانید شرایط مطلوبی را در کلاس پدید آورید که در آن دانش آموزان به کاوش، تحقیق و اکتشاف برسند.
وقتی دانش آموزان مهارت های یادگیری را بیاموزند، درباره طرز کار اشیاء و علل پدیده ها تحقیق می کنند و در جست وجوی پاسخ هایی برای پرسش های خود برمی آیند. بدیهی است که در این میان، طراحی آزمایش و انجام دادن آن هم پیش خواهد آمد.
نقشه مفهومی درس
چگونگی تدریس(طرح درس)
* هدف کلی
در این درس دانش آموزان با برخی موفقیت ها و نوآوری های متخصصان ایرانی و اهمیت تجربه، تفکر، مهارت های علمی و به کارگیری روش علمی در تولید آنها و همچنین شاخه های علوم تجربی و وابستگی آنها به یکدیگر در تولید علم و فناوری آشنا می شوند
* اهداف مرحله ای
دانش آموزان پس از پایان جلسه آموزشی به اهداف زیر دست می یایند:
– از برخی موفقیت ها و نوآوری های متخصصان ایرانی گزارش تهیه کند و نقش تجربه و تفکر در تولید آنها را درک کند.
– نمونه هایی از نقش علوم تجربی در ابعاد مختلف زندگی بشر را بشمرد.
– مهارت های یادگیری علوم را در موقعیت های مناسب به کار گیرد.
– سیر تاریخی برخی فناوری های مرتبط با علوم تجربی و نقش آنها را در زندگی بیان کند.
– نیازهای امروز جامعه و نقش علوم تجربی در تبدیل آنها به فناوری را شناسایی کند و در این زمینه راهکارهایی پیشنهاد دهد.
– در برخورد با مسائل، روش علمی را برای بررسی آنها و ارائه راه حل به کار گیرد.
* هدف های رفتاری
– دانش آموز تاثیر علم در زندگی را متوجه شود. (دانش)
– دانش آموز با پیشرفت علم و فناوری آشنا شود. (درک و فهم)
– دانش آموز بتواند تعریف علم را توضیح دهد. (ترکیب)
– دانش آموز نسبت به علم کنجکاور شود. (تحلیل)
– دانش آموز به سوالات مطرح شده پاسخ دهد. (ارزشیابی)
– دانش آموز درباره نحوه تفکر و تجربه بداند. (دانش)
– دانش آموز درباره با فناوری های جدید آشنا شود. (مستقل)
– دانش آموز برای انجام فعالیت های کلاسی داوطلب شود. (واکنش)
– دانش آموز با تبدیل علم به فناوری آشنا شود. (دانش)
* مواد و رسانه های آموزشی
رایانه، کتاب درسی، لوح فشرده حاوی فیلم و اسلاید های پاور پوینت، ماژیک وایت برد، جدول تشویقی
* پیش بینی رفتار ورودی
بررسی تکالیف فردی و گروهی و دادن بازخورد به آن ها و انعکاس دادن آن به مسئولین مدرسه و تصب بهترین بروشور ها و مقالات علمی در مورد علمی سالن مدرسه به منظور تشویق گروه های فعال هر کلاس
* ایجاد ارتباط اولیه
سلام و احوالپرسی، حضور و غیاب، بررسی حالات روحی و فیزیکی دانش آموزان و بررسی کلی وضعیت کلاس، ارتباط رابطه عاطفی اولیه، ارتباط دانش آموزان با کلاس و محتوا از طریق توجه به کتاب، پاورپوینت موجود در کلاس.
* گروه بندی، مدل و ساختار کلاسی
چینش و طراحی کلاس با توجه به امکانات کلاس صورت می گیرد. در این کلاس با توجه به روش تدریس، به دلیل شلوغی کلاس و صندلی دانش آموزان در حد امکان به صورت ردیفی چیده می شوند تا حداقل فضای کلاس اشغال شود.
* روش ایجاد و تداوم انگیزه
در طول جلسه آموزشی بنابر تشخیص معلم در هر موقعیت مناسب توجه دانش آموزان به علم جلب می گردد در طول جلسه آموزشی معلم دانش آموزان را از نظر روحی، جسمی، اخلاقی، تربیتی، طرز نشستن، رعایت قوانین کلاس تحت نظر داشته و در صورت لزوم به اصلاحات لازم در این امور نیز پرداخته می شود. امتیازات دانش آموزان را در برگه ثبت امتیاز ماهانه چک لیست نگرش ها و مهارت ها ثبت می شود. در قسمت امتیاز کسب شده گروه ها به صورت کارت امتیاز بر روی جدول تشویقی روی برد کلاس نصب می شود.
* ارزشیابی آغازین
با طراحی سوالاتی در زمینه ی بحث، با جلب توجه به تصاویر موجود در متن، با استفاده از پرسش های زمینه محور زمینه ی مناسب برای شروع تدریس را فراهم می کنیم. مثلا: علم چیست؟
* ارائه درس جدید
فعالیت های معلم
فعالیت های دانش آموزان
انسان از بدو تولد نسبت به محیط خویش کنجکاو بوده و تلاش کرده است که مسائل زندگی خود را حل کند. روش هایی که انسان برای حل مسائل خود انتخاب کرده، متفاوت بوده است. برخی از این روش ها عبارت اند از:
تجربه، دیدگاه صاحب نظران، استدلال قیاسی، استدلال استقرایی و روش علمی.
تجربه ابتدایی ترین راه حل مسائلی است که انسان انتخاب کرده است.
این روش با وجود مزایا از نقص محدودیت برخوردار است. گاهی انسان راه حل مشکلاتش را از شخصی می پرسد که قبلاً با آن مواجه بوده است.
این روش نیز دارای معایبی است؛ زیرا این گونه افراد ممکن است مرتکب اشتباه شوند.
به توضیحات معلم توجه کرده و به سوالات پاسخ می دهند.
مطرح کردن نظرات خود بعد از دیدن تصاویر
پاسخ دادن به سوالات مطرح شده با مشارکت و همراهی کردن گروه
مطرح کردن سوالاتی که در ذهنش جرقه زده
روش علمی یک روش منظمی است و دارای مراحل زیر است:
احساس مشکل یا مسئله
تعیین و تعریف مسئله
پیشنهاد راه حل برای حل مسئله (صورت بندی فرضیه)
آزمون فرضیه
نتیجه گیری
از دانش آموزان خواسته می شود در یک فعالیت گروهی علت اصلی بوجود آمدن انقلاب مشروطه را بیان نمایند.
دانش آموزان سعی در یاد گرفتن مبحث می کنند.
همفکری و مشورت با اعضای گروه، یافتن پاسخ های مناسب و صحیح
پاسخ دهی به سوالات با رعایت
نوبت و احترام به حقوق دیگران
توضیحاتی کامل کننده از درس مربوطه ارائه می شود و مثال هایی برای درک بهتر زده می شود.
درک مطالب گفته شده
خلاصه کردن درس توسط دانش آموزان
* فعالیت های خلاقانه دانش آموزان
هر کدام از گروههای مختلف می توانند رئوس مطالب را مرور کرده و خلاصه ای از ان را در کلاس برای معلم و بقیه دانش آموزان بیان می کنند و در این میان سوالاتی نیز از دانش آموزان پرسیده می شود.
* ارزشیابی تکوینی (در جریان تدریس)
ارزشیابی به صورت شفاهی و حل مسئله در پای تابلو: از آنجا که اهداف این فصل بر نقش تجربه و تفکر در فنّاوری ها و توسعه آنها به استفاده از مهارت های علوم در محیطی های واقعی و به کارگیری روش علمی در حل مسائل متمرکز است، به همین دلیل ارزشیابی از فصل عمدتاً عملکردی است که باید با طراحی، اجرا و ارائه گزارش همراه باشد و با طراحی چک لیست های مناسب توسط معلم ارزشیابی مناسب صورت گیرد.
* ارزشیابی تراکمی
از دانش آموزان پاسخ فعالیت ها ی موجود در متن را می پرسیم.
هر گروه با توجه به گروه بندی جلسه قبلی کنار هم قرار می گیرند و سوالات را پاسخ می دهند.
* جمع بندی
توضیح کلی درس، بررسی مفاهیم گفته شده، رفع اشکالات دانش آموزان
* تعیین تکالیف
– انجام تکالیف فردی و گروهی
– تهیه ی تحقیق برای جلسه بعد
– با معرفی برخی موفقیت های متخصصان ایرانی در یک اقدام گروهی از آنها بخواهید با مراجعه به مجلات، روزنامه ها، اینترنت موفقیت های دیگری را جمع آوری، دسته بندی و به صورت روزنامه دیواری به کلاس گزارش دهند.
– در یک جلسه از طریق بارش فکری از گروه ها بخواهید درباره علت موفقیت های حاصله گفت وگو کنند. آنها را هدایت کنید تا دریابند این موفقیت ها حاصل به کارگیری تجربه، تفکر، مهارت و روش علمی است.
– با معرفی مجدد و یادآوری برخی مهارت ها به ویژه مشاهده، آزمایش، اندازه گیری، طبقه بندی، استنباط، پیش بینی و… آنها را در موفقیت تکرار و تمرین تجربه های گذشته و کسب تجربه جدید قرار دهید.
– در یک اقدام گروهی از دانش آموزان بخواهید درباره سیر تکامل برخی فناوری ها مانند خودرو، رایانه، تلفن، انرژی هسته ای و… اطلاعات جمع آوری و درباره نقش آنها در زندگی گفت وگو کنند و پیش بینی کنند که در آینده چه تحولاتی ممکن است رخ دهد و آنها چگونه می توانند در این تحولات سهیم باشند.
– از گروه ها بخواهید یک مسئله را مطرح و آن را به روش علمی اجرا و حل کنند.
– درباره اهمیت انرژی هسته ای و تلاش دانشمندان ایران برای رسیدن به آن و کارشکنی های کشورهای دیگر گفت وگو کنید.
پاسخ فعالیت های کتاب
* فعالیت صفحه 4
3- با همزن، محتویات هر بشر را هم بزنید و مشاهدات خود را یادداشت کنید.
مشاهده می کنیم که نمک، جوهر نمک و اتانول در آب حل می شوند اما براده آهن، گوگرد و نفت در آب حل نمی شوند.
4- اطلاعات به دست آمده از آزمایش را در جدول زیر ثبت کنید.
موادی که در آب حل شدند: نمک، جوهر نمک، اتانول
موادی که در آب حل نشدند: براده آهن، گوگرد، نفت
۵- اطلاعات به دست آمده از آزمایش را با پیش بینی خود مقایسه کنید. چند مورد از پیش بینی های شما درست بود؟
یش بینی ما این بود که نفت، اتانول و جوهر نمک، چون مانند آب مایع اند، در آب حل می شوند و بقیه مواد حل نمی شوند. بنابراین پیش بینی ما در مورد اتانول، جوهر نمک، براده آهن و گوگرد درست بوده است.
* گفت و گو کنید صفحه 4
درباره حل یک مسئله به روش علمی گفت وگو کنید و مراحل آن را بنویسید.
رای مسائل علمی ابتدا باید سوالی بعنوان حل مسئله مطرح شده و فرضیه ای منطقی و علمی ارائه دهیم، که با پرسش و تحقیق همراه است، سپس فرضیه خود را آزمایش کنیم و در آزمایش باید بدانیم متغیر چیست؟ یعنی آن چیزی که باید تغییر دهیم و اندازه بگیریم باید مشخص باشد. نتایج آزمایش را یادداشت کرده و رابطه ای بین نتایج بدست آوریم و نتایج را تفسیر کنیم، و گزارش کارآزمایش را مرتب کرده، بنویسیم. مراحل حل مسئله به روش علمی به صورت زیر است:
1- احساس مشکل یا مسئله 2- طرح سوال 3- فرضیه سازی 4-آزمایش 5- نتیجه گیری
* اطلاعات جمع آوری کنید صفحه 5
در یک تحقیق گروهی درباره فواید و زیان های یک فنّاوری در محیط زندگی خود گزارش تهیه، و راه هایی را برای کاهش زیان های آن پیشنهاد کنید. گزارش خود را به صورت روزنامه دیواری به کلاس ارائه کنید.
فواید و مضرات تلفن همراه و آسیب های ناشی از آن: گوشی تلفن همراه نمونه ای از فناوری است که امکان برقراری ارتباط را در هر مکانی برای فرد مهیا می کند. اما استفاده از آن مضراتی را نیز در پی دارد که عبارتند از:
افزایش احتمال ایجاد و گسترش تومورهای سرطانی و آسیب پذیری بدن در برابر عوامل بیماری زا، اختلالات خواب، فراموشی، سردرد و افسردگی، مسمومیت خونی، بروز مشکلات ژنتیکی و احساس خستگی. برخی از روش هایی که برای کاهش زیان های تلفن همراه پیشنهاد شده اند عبارتند از:
استفاده از هندزفری، به حداقل رساندن مدت تماس های تلفنی، استفاده نکردن از تلفن همراه در مناطقی که آنتن آن ضعیف است و استفاده از غذاهایی که دارای آنتی اکسیدان هستند.
سوالات درس به همراه پاسخ
1- یکی از ویژگی های انسان……. ……. است که از دوران کودکی تا پایان عمر، او را به دانستن و کشف دانش سوق می دهد.
جواب: کنجکاوی
۲- گوشه ای از موفقیت ها و نوآوری های متخصصان ایرانی را نام ببرید.
جواب: ساخت شش داروی جدید زیست فناوری، ساخت سد کرخه (بزرگترین سد خاکی، رسی خاورمیانه) ساخت پهپاد ( پرنده هدایت پذیر از راه دور) هواپیماهای بدون سرنشین، که از حروف اول "پرنده هدایت پذیر از راه دور " گرفته شده است و اولین گوساله شبیه سازی شده در خاورمیانه به نام بنیانا.
٣- پهباد چیست؟
جواب: هواپیماهای بدون سرنشین است که از راه دور هدایت پذیر است.
۴- منظور از زیست فناوری چیست؟
جواب: فناوری که در حوزه زیست شناسی است از جمله تهیه برخی داروها و شبیه سازی حیوانات است.
۵- جنس سد کرخه چیست؟
جواب: خاکی، رسی
۶- متخصصان علوم تجربی با بهره گیری از ……………….. و ……………… و به کار بستن مهارت های گوناگون در برخورد با مسائل زندگی، علوم را توسعه بخشیده اند.
جواب: تفکر، تجربه
۷- پیشرفت در علوم چگونه به دست می آید؟
جواب: با بهره گیری از تفکر و تجربه و بکار بستن مهارت های گوناگون
۸- کدام مورد در کار متخصصان علوم تجربی کاربرد ندارد؟
جواب: تخیل
۹- مهارت های یادگیری در علوم را نام ببرید؟
جواب: مهارت های یادگیری در علوم عبارتند از: مشاهده ی علمی، جمع آوری اطلاعات، طبقه بندی اطلاعات، پیشنهاد فرضیه، طراحی و اجرای آزمایش، مدل سازی، اندازه گیری، تفسیر داده ها و…
۱۰- علم چیست؟
جواب: پاسخ به این سوال از نظر افراد مختلف متفاوت است ولی می توانیم بگوییم علوم دانسته های ما درباره چیزهای اطراف ماست و اطلاعاتی درباره جهان اطراف ما بوده و مجموعه ای از واقعیت ها است.
۱۱- عوامل اولیه پیشرفت علم چیست؟
جواب: کنجکاوی، مشاهده دقیق
۱۲- بهترین راه بررسی درستی یا نادرستی پیش بینی ها چیست؟ مثالی بزنید.
جواب: طراحی و انجام دادن آزمایش و بررسی نتایج آن است. مثلا بعد از پیش بینی حل شدن مواد جامد در آب بهترین راه جهت اطمینان از درستی پاسخ ها انجام آزمایش است.
۱۳- مهم ترین نکته در علم چیست؟
جواب: سوال کردن و یافتن جواب مهم ترین نکته در علم است.
۱۴- سوال کردن و یافتن جواب مهم ترین نکته در………. است.
جواب: علم
۱۵- اتانول چیست؟ چند ویژگی آن را بنویسید.
جواب: همان الکل سفید یا الکل اتیلیک (الکل طبی) می باشد که مایع بوده و آتش گیر است (در بعضی کشورها بعنوان سوخت ماشین هم استفاده می شود. ) در آب حل می شود. ضد عفونی کننده است.
۱۶- اتانول نام علمی کدام ماده است؟
جواب: الکل سفید
۱۷- سدیم کلرید چیست؟ چند ویژگی آن را بنویسید.
جواب: همان نمک طعام است که به غذا اضافه می کنند که از نسبت های معادل سدیم و کلر تشکیل شده است. بخش اعظم شوری آب اقیانوس ها نیز بدلیل این ترکیب است. جامد سفیدرنگ است که در آب حل می شود.
۱۸- نام علمی نمک خوراکی چیست؟
جواب: سدیم کلرید
۱۹- چند ماده نامحلول در آب را نام ببرید.
جواب: گوگرد، براده آهن، نفت
۲۰- حالت کدام ماده در دمای اتاق با بقیه متفاوت است؟
جواب: اتانول
۲۱- در آزمایش بررسی انحلال پذیری اتانول جوهر نمک، گوگرد و نمک در آب وقتی پس از ریختن آب در سه بشر آب قطع شد چرا نباید از آب یخچال استفاده کرد؟
جواب: اثر گذاشتن تفاوت دما بر نتیجه ی آزمایش
۲۲- سرما و گرما چه اثری بر حل شدن مواد در آب دارد؟
جواب: معمولا گرما باعث افزایش سرعت حل شدن مواد در آب و سرما باعث کاهش حل شدن می شود.
۲۳- چگونگی (مراحل) حل مسئله به روش علمی را نام ببرید.
جواب: 1
الف: مشاهده: یعنی ما با استفاده از حواس پنجگانه خودمان اتفاقاتی را که می افتاد حس کنیم.
ب: جمع آوری اطلاعات: یعنی اینکه ما اطلاعاتی را که با استفاده از حواس دریافت کردیم، یادداشت کنیم.
ج: پیشنهاد یا راه حل (فرضیه سازی): در این مرحله به مسئله و سوالی که برایمان پیش آمده پاسخ و یا پاسخ های احتمالی می دهیم.
د: آزمایش فرضیه ها: با انجام آزمایش، فرضیه ما پذیرفته یا رد می شود.
ه: تکرار آزمایش بعضی از آزمایش ها در شرایطی درست جواب نمی دهند. پس باید چندین بار آزمایش کنیم تا مطمئن شویم.
و: وقتی فرضیه ما با انجام چند آزمایش ثابت شد و به نتیجه رسید، فرضیه ما تبدیل به نظریه علمی می شود. (نتیجه گیری)
۲۴- اولین مرحله که دانشمندان در روش علمی انجام می دهند چیست؟
جواب: مشاهده
۲۵- به بررسی دقیق با استفاده از تمام حواس در روش علمی چه می گویند؟
جواب: مشاهده
۲۶- وقتی به مسئله و سوالی که برایمان پیش آمده پاسخ و یا پاسخ های احتمالی می دهیم در واقع …….. داده ایم.
جواب: فرضیه
۲۷- آخرین مرحله که دانشمندان در روش علمی انجام میدهند چیست؟
جواب: نتیجه گیری
۲۸- چه کسانی می توانند از روش علمی استفاده کنند؟
جواب: همه محققان
۲۹- به چه علت گاهی انسان به جای استفاده از علم و دانش و تحقیق و بررسی به خرافات، جادوگری و حدس و گمان روی می آورد؟
جواب: کمبود دانش
۳۰- فناوری را تعریف کنید.
جواب: تبدیل علم به عمل، فناوری نامیده می شود. ساخت خودرو، کامپیوتر، تلفن، نیروگاه هسته ای، و دارو نمونه هایی از تبدیل دانش علمی به عمل هستند.
۳۱- تبدیل………………. به ……… را فناوری می گویند.
جواب: علم، عمل
۳۲- ساخت هواپیما نمونه ای از تبدیل علم به عمل است. (صحیح یا غلط)
جواب: صحیح
۳۳- علوم تجربی به چهار شاخه تقسیم می شود نام ببرید.
جواب: فیزیک، شیمی، زیست شناسی، زمین شناسی
۳۴- تولید سوخت هسته ای و استفاده از آن نمونه ای از تبدیل علم به فناوری است که در آن دانشمندان همه شاخه های علوم تجربی و سایر رشته ها در آن سهیم هستند. ( صحیح یا غلط)
جواب: صحیح
۳۵- منظور از سوخت فسیلی چیست؟
جواب: سوخت های فسیلی شامل تفت، زغال سنگ و گاز طبیعی می شود. سوخت های فسیلی از بقایای گیاهان و جانورانی به وجود آمده اند که میلیون ها سال قبل از بین رفته اند.
۳۶- یک عیب و یک فایده سوخت فسیلی را بنویسید.
جواب: براحتی قابل حمل و نقل هستند و ارزان می باشند معایب: محیط زیست را آلوده می کنند و اگر تمام شوند چند صد میلیون سال دیگر اگر شرایط مهیا باشد به وجود می آیند
۳۷- صحیح یا غلط بودن جملات زیر را نشان دهید.
الف: سوال کردن و جواب دادن، مهم ترین نکته در علم است.
جواب: صحیح
ب: اختراع و استفاده از خودرو، در دنیای امروز ضرری ندارد.
جواب: غلط
۳۸- آیا می توان تنها به کمک یکی از شاخه های علوم تجربی، فناوری ایجاد کرد؟ چرا؟
جواب: نخیر؛ چون پژوهش ها نشان می دهند که موفقیت و پیشرفت سریع علم، نتیجه فعالیت مشترک همه دانشمندان با یکدیگر است.