ارائه رویه نظام مند انتخاب مشاور بر اساس فرایند QCBS و تکنیک TOPSIS
(مطالعه موردی: انتخاب مشاور برنامه استراتژیک شهرداری اراک)
احسان حاجی حسینی1، علی ترکی2، ایرج نوری 3 ، نادر اخوان4مجتبی امیدی5
1کارشناس برنامه ریزی شهرداری اراک، ehsan.jobmail@gmail.com
2کارشناس برنامه ریزی شهرداری اراک، torki.ali@gmail.com
3 عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی اراک ، dr.iraj.nouri@gmail.com
4معاون برنامه ریزی شهرداری اراک، akhavan1976@gmail.com
5رئیس گروه آموزش و مدیریت دانش شهرداری اراک، mojtabaomidi1353@yahoo.com
دکتر حسین علی امینی خواه- داور علمی مقاله
چکیده
انتخاب مشاور تاثیر بسزایی در به ثمر رسیدن برنامه های مختلف در سازمان دارد. لازمه یک انتخاب بهینه نیز در بکار بردن روشی است که علاوه بر قیمت، کیفیت مشاوران را نیز مورد بررسی قرار دهد. لذا هدف از این پژوهش ارائه یک رویه نظام مند در قالب یک مطالعه موردی برای انتخاب مشاور برنامه استراتژیک شهرداری اراک بود که بر اساس ترکیبی از فرایند QCBS و تکنیک TOPSIS به آن پرداخته شد. ابتدا بر اساس ارائه درخواست پیشنهاد (RFP) شرکت های مشاور درخواستهای خود را بر مبنای الزامات RFP و با توجه به معیارهای ارزیابی 19 گانه کیفی و کاربرد تکنیک TOPSIS، اولویت شرکتهای مشاور مشخص گردیدند؛ و پس از احراز حداقل امتیاز معیارهای کیفی، وارد مرحله بررسی پیشنهاد قیمت شدند که با توجه به امتیاز کسب شده در مرحله کیفی و قیمت پیشنهادی در فرمول قیمت تراز شده قرار داده شد و در نتیجه شرکتهای مشاور A2، A8 و A6 رتبه های اول تا سوم را کسب نمودند.
واژه های کلیدی
انتخاب مشاور، درخواست ارائه پیشنهاد RFP، فرایند QCBS، تکنیک TOPSIS.
1. مقدمه
برنامه ریزی استراتژیک می تواند ابزار کلیدی در رویارویی با معضلات شهری و دستیابی به آینده بهتر (از جنبه های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، زیست محیطی و…) محسوب گردد. امروزه کلان شهرهای کشورهای پیشرفته همچون پاریس، لندن، تورنتو و لیسبون به نوعی از رویکرد نوین برنامه ریزی و یا برنامه ریزی استراتژیک بهره می گیرند[1]. به نظر می رسد مدیران شهرداری از شهرداری های درگیر در برنامه ریزی استراتژیک ، در مورد این برنامه ریزی اشتیاق نشان داده اند. تعداد زیادی از این مدیران اظهار داشتند که از اجرای پروژه های استراتژیک و دستیابی به اهداف استراتژیک راضی بوده و 90 درصد از آنها منافع حاصل از برنامه ریزی استراتژیک را بالاتر از هزینه های آن می دانستند. به علاوه، این مدیران تمایل به برشمردن تعداد بسیاری آثار مفید از این برنامه ریزی داشته اند و تنها تعداد بسیار اندکی از آنها آثار مضری را به آن نسبت دادند[2] . بر اساس مطالعه ای که توسط نشریه معتبر فورچون به عمل آمده است، اکثر شرکت های بزرگ دنیا در دستیابی به اهداف استراتژیک خود با شکست مواجه شده اند. در ایران نیز سازمان های متعددی روش ها و ابزار برنامه ریزی استراتژیک را بکار گرفته اند ولی اغلب نتوانسته اند به عوامل مزیت بخش رقابتی دست یابند. آمارها نشان می دهد 90% شرکت های بزرگ دنیا در دستیابی به اهداف استراتژیک خود ناکامند، که از میان 30% در مرحله تدوین و 70% در مرحله اجرا ناموفق بوده اند[3]. یکی از مهمترین دلایل شکست پروژه های برون سپاری، انتخاب پیمانکار نامناسب می باشد. یک پیمانکار مناسب باید توانایی برطرف نمودن نیازهای فعلی و نیز نیازهای آینده سازمان را داشته باشد. اعتبار، شایستگی فنی، ثبات مالی و توانایی ساخت و تولید پیمانکار، فرایند برون سپاری را تحت ناثیر قرار می دهد[4]. بنابراین آماده سازی تدارکات مناقصه بستگی به تهیه صحیح ابعاد اصلی مشخصات مناقصه دارد[5]. تحقیقات صورت گرفته توسط غفاریان و علی احمدی [6] نشان می دهد که عوامل متعددی برای شکست پروژه ها موثرند که به وضوح می توان نقش شرکتهای مشاوره ای توانمند و شایسته را در از بین بردن تعداد زیادی از این عوامل شکست، مشاهده نمود. آنها معتقدند که شکست بیش از 90 درصد از برنامه های استراتژیک نشان می دهد که بیش از الگوها و مفاهیمی که چگونه موفق شدن را نشان می دهند، به الگوها و مفاهیمی برای جلوگیری از شکست استراتژی ها نیازمندیم. بنابراین، انتخاب پیمانکار مناسب بسیار مهم بوده و بر نتایج پروژ ه ها تاثیرگذار است. شکست پیمانکاران مختلف منجر به این احساس شده است که سیستم جاری اعطای قرارداد (پیمان) در انتخاب پیمانکاری شایسته برای برآورده سازی تقاضاها و مشکلات و تهدیدات زمان جاری، ناکارا بوده و از این رو باید بازنگری گردد[7]. در انتخاب پیمانکار، می باید، معیارهای مختلفی (همچون تجربه، سابقه، توان مالی و غیره) به صورت همزمان مد نظر قرار گیرند. استفاده از این معیارها در کنار قیمت مناقصه اهمیت فراوانی دارد. روش انتخاب پیمانکار باید با ترکیب باید ساده، منطقی دقیق و روشن باشد به طوری که این روش بتواند چرایی انتخاب یک پیمانکار بخصوص، برای پروژه ای خاص را نشان دهد[8]. این مطلب از لحاظ قانونی بسیار مهم است به طوری که در اکثر کشورها کارفرماها موظف هستند که قبل از برگزاری مناقصات معیارها و امتیازات مربوط به آنها و سیستم امتیازدهی را رسماَ اعلام نمایند[9]. اهمیت این امر در کشورهایی مثل ایران که اقتصادی وابسته به دولت دارند بسیار شدیدتر است. اعلام معیارها و امتیازهای مربوط به آنها می تواند از برخی مفاسد اقتصادی و قراردادهای غیر منصفانه جلوگیری نماید[10].
سند چشم انداز 20 ساله توسعه اراک و اولین برنامه 5 ساله شهرداری اراک پاسخی به نیاز مدیریت یکپارچه شهری بود به گونه ای که بتواند در کنار برنامه های توسعه شهری موجود از قبیل طرح های جامع – تفصیلی و سایر برنامه های که با هدف رفع بخشی از مسائل روزمره شهر مورد استفاده قرار می گیرند، در چارچوبی علمی و هدفمندانه به آینده محتمل توسعه شهر بپردازد. در این راستا، نیاز بود تا با اتخاذ یک رویه نظام مند در جهت ارزیابی بهینه مشاوران تدوین برنامه استراتژیک، نسبت به انتخاب بهترین مشاور بر اساس 1QCBS و با تکنیک رتبه بندی TOPSIS اقدام نمود.
2. روش پژوهش و ارائه رویه پیشنهادی انتخاب مشاور
1-2- فرایند قانونی روش انتخاب مشاور بر اساس قیمت و کیفیت
هیئت وزیران در جلسه مورخ 5/7/1385 بنا به پیشنهاد شماره 149966/101 مورخ 28/8/1384 سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و به استناد بند "ه" ماده (29) قانون برگزاری مناقصات – مصوب 1383- آیین نامه بند یاده شده را به شرح ذیل تصویب نمود:
شکل 1: فرایند قانونی روش انتخاب بر اساس قیمت و کیفیت (QCBS)
2- فرایند ارزیابی بر اساس QCBS و تکنیک TOPSIS
1-2- مرحله اول : درخواست ارائه پیشنهاد 2(RFP) و فرایند انتخاب بر اساس قیمت و کیفیت QCBS
1-1-2- اهداف تهیه طرح
چارچوب مفهومی طرح مورد نظر بیان می شود
3-1-2- رئوس شرح خدمات
4-1-2- برنامه زمانی
5-1-2- خروجی های مورد انتظار
6-1-2- حداقل تخصص ها
7-1-2- روش انتخاب مشاور
انتخاب مشاور بر اساس قیمت و کیفیت است.
8-1-2- معیارهای ارزیابی
جدول 1: معیارهای ارزیابی
کد
معیار کلی
معیارهای جزئی
امتیاز
1C
روش شناسی
(30 امتیاز)
شرح تفصیلی خدمات
15
2C
نحوه تضمین کیفیت
5
3C
روش مدیریت اطلاعات و نظام مستندسازی و گزارش دهی پروژه
3
4C
گزینه های فنی و اجرایی انجام پروژه
5
5C
برنامه زمانی مشاور
2
6C
کارکنان کلیدی موثر
(25 امتیاز)
صلاحیتهای عمومی کارکنان
5
7C
سوابق کار و مسئولیتها
3
8C
دوره های آموزشی
4
9C
تجربه های ویژه در زمینه پروژه مورد نظر
5
10C
زبان
3
11C
مهارتهای خاص
2
12C
آشنایی با قوانین و مقررات و نظایر آنها
3
13C
سایر معیارها
(45 امتیاز)
دمویی از کارهای انجام شده
10
14C
استفاده از نظام ها و ابزار فناوری اطلاعات
7
15C
شرح دستاوردهای پروژه
8
16C
پشتیبانی و خدمات تکمیلی بعدی
7
17C
چگونگی استفاده از استانداردهای موجود در این زمینه با ارائه گواهینامه های مربوط
5
18C
ارائه راهکارها و سیستم های مشاوردر تسریع روند انجام کار
4
19C
برنامه کامل آموزشی برای کارگاههای آموزشی جهت انتقال دانش فنی
4
9-1-2- حداقل امتیاز فنی
حداقل امتیاز قابل قبول، 60 امتیاز می باشد.
10-1-2- مدت اعتبارات پیشنهادات
پیشنهادات می بایست حداقل برای مدت 90 روز از موعد از مدت عودت اسناد معتبر
11-1-2- ضریب تاثیر فنی
ضریب تاثیر فنی برابر با 50/0 می باشد
2-2- مرحله دوم: پیاده سازی روش TOPSIS
روش TOPSIS اولین بار توسط هوانگ و یون در سال 1981 توسعه داده شد. بر اساس این تکنیک بهترین گزینه با راه حل ایده آل مثبت، نزدیکترین فاصله و از راه حل منفی ایده آل دورترین فاصله را دارا می باشد. جواب ایده آل مثبت جوابی است که بیشترین سود و کمترین زیان را داراست و جواب ایده آل منفی جوابی است که کمترین سود و بیشترین هزینه را در پی داشته باشد. در ادبیات مسائل زیادی با TOPSIS حل شده اند[11] [12].
روش TOPSIS شامل مراحل زیر است:
مرحله اول: تعیین ماتریس تصمیم برای رتبه بندی. ساختار ماتریس تصمیم به شکل زیر بیان می شود که AJ گزینه j ام را نمایس می دهد. برای j=1,2,…n معیارها را نشان می دهد.
(1)
fij مقادیر عددی است که امتیاز گزینه i را نسبت به معیار j نشان می دهد.
مرحله دوم: محاسبه ماتریس نرمال شده که برای هر درایه rij به صورت زیر محاسبه می شود.
(2)
مرحله سوم: محاسبه ماتریس تصمیم نرمال شده وزن به وسیله ضرب ماتریس تصمیم نرمال شده در وزن متناظرش که با آنتروپی شانون به صورت زیر محاسبه می شود. آنتروپی مفهومی است که در علوم اجتماعی، فیزیک و تئوری اطلاعات جهت سنجش بی نظمی و عدم اطمینان بکار گرفته می شود.
در ماتریس تصمیم گیری، آنتروپی می تواند پراکندگی مقادیر شاخص ها را نیز نشان دهد.
(3)
و wi وزن متناظر هر معیار را نشان می دهد.
مرحله چهارم: تعیین جواب های ایده آل مثبت و منفی
(4)
که J مرتبط با سود معیارها و J' رتبه یا هزینه معیارهاست.
مرحله پنجم: تعیین فاصله ای گزینه ها از جواب ایده آل مثبت و ایده آل منفی.
(5)
مرحله ششم: محاسبه ضریب CCJ+ که نزدیکی نسبی را از راه حل ایده آل نشان می دهد که به صورت زیر بیان می شود.
(6)
مرحله ششم: محاسبه در پایان مقدار CCJ+ محاسبه عددی است بین صفر و یک که هر چه به یک نزدیکتر شود یعنی به ایده آل نزدیکتر است.
3. مطالعه موردی: انتخاب مشاور برنامه استراتژیک شهرداری اراک
1-3- معرفی سازمان
2-3- تهیه RFP بر اساس نیازهای شهرداری اراک
درخواست ارائه پیشنهاد (RFP) که بر اساس انتظارات و الزامات مد نظر شهرداری اراک تهیه شده و به عنوان یک فیلترینگ جهت ارائه پیشنهادات از سوی شرکت های پیشنهاد دهنده قلمداد می شود.
3-3- ارزیابی کیفی بر اساس معیارهای مندرج در RFP
در این مرحله پس از اخذ مدارک ارائه شده از سوی شرکتهای واجد شرایط به همراه مستندات، نسبت به امتیازدهی معیارهای نوزده گانه مطابق با نحوه ارزیابی فنی مندرج در RFP اقدام می گردد. به عنوان مثال نحوه محاسبه امتیاز سوابق کار و مسئولیتها که به شرح ذیل محاسبه می شود.
جدول 2: یک نمونه از نحوه محاسبه امتیازدهی
ردیف
سوابق کار
1 یا 2 پروژه
3 یا 4 پروژه
5 پروژه و بیشتر
1
پروژه مشابه
15
25
35
2
پروژه مرتبط
5
10
15
پروژه های مشابه شامل پروژه هایی است که با موضوع مشترک و یا تقریبا مشابه (به تشخیص هیئت ارزیابی فنی) توسط مشاور صورت گرفته باشد.
پروژه های ذیل صلاحیت های مربوطه (شهرسازی و برنامه ریزی فضایی) با تایید هیئت ارزیابی فنی "پروژه مرتبط" محاسبه می گردد.
چنانچه تیم اجرایی مشاور یک پروژه "عیناً مشابه" را تجربه کرده باشد، سقف امتیاز (35) را دریافت می دارد.
4-3- رتبه بندی مشاوران بر اساس TOPSIS
همانطور که اشاره شد تکنیک TOPSIS یک روش تصمیم گیری چند معیاره بوده که ما در این پژوهش جهت رتبه بندی مشاوران طبق گام های زیر از آن استفاده نموده ایم:
1-4-3- تشکیل ماتریس امتیازات 9 مشاور در 19 شاخص
جدول 3: تشکیل ماتریس امتیازات
گزینه
شاخص
A1
A2
A3
A4
A5
A6
A7
A8
A9
1C
15
30
0
22
13
25
25
30
25
2C
10
25
25
10
10
25
10
10
25
3C
0
25
20
5
20
20
20
5
20
4C
0
10
10
0
0
0
5
10
5
5C
10
10
0
10
0
10
10
10
10
6C
7/6
15
13
6/8
11
13
8
11
11
7C
35
35
15
15
15
15
15
15
15
8C
0
10
10
4
10
10
2
10
10
9C
0
10
10
0
0
0
0
10
0
10C
0
10
2
2
0
10
2
10
10
11C
0
10
10
0
0
0
0
10
0
12C
10
10
0
0
0
10
0
10
10
13C
35
35
20
20
15
20
20
15
15
14C
0
4
2
8
4
4
6
6
10
15C
0
10
0
0
3
10
0
10
0
16C
0
15
0
0
0
15
0
15
0
17C
0
10
0
0
5
10
0
0
10
18C
0
10
0
0
0
5
0
10
10
19C
0
10
0
10
0
10
0
10
10
2-4-3- استاندارد نمودن داده ها و تشکیل ماتریس استاندارد
جدول 4: تشکیل ماتریس استاندارد
A1
A2
A3
A4
A5
A6
A7
A8
A9
1C
0/222
0/445
0/000
0/326
0/193
0/371
0/371
0/445
0/371
2C
0/183
0/456
0/456
0/183
0/183
0/456
0/183
0/183
0/456
3C
0/000
0/483
0/387
0/097
0/387
0/387
0/387
0/097
0/387
4C
0/000
0/535
0/535
0/000
0/000
0/000
0/267
0/535
0/267
5C
0/378
0/378
0/000
0/378
0/000
0/378
0/378
0/378
0/378
6C
0/230
0/454
0/394
0/206
0/333
0/394
0/242
0/327
0/333
7C
0/552
0/552
0/236
0/236
0/236
0/236
0/236
0/236
0/236
8C
0/000
0/402
0/402
0/161
0/402
0/402
0/080
0/402
0/402
9C
0/000
0/577
0/577
0/000
0/000
0/000
0/000
0/577
0/000
10C
0/000
0/493
0/099
0/099
0/000
0/493
0/099
0/493
0/493
11C
0/000
0/577
0/577
0/000
0/000
0/000
0/000
0/577
0/000
12C
0/447
0/447
0/000
0/000
0/000
0/447
0/000
0/447
0/447
13C
0/509
0/509
0/291
0/291
0/218
0/291
0/291
0/218
0/218
14C
0/000
0/236
0/118
0/471
0/236
0/236
0/354
0/354
0/589
15C
0/000
0/569
0/000
0/000
0/171
0/569
0/000
0/569
0/000
16C
0/000
0/577
0/000
0/000
0/000
0/577
0/000
0/577
0/000
17C
0/000
0/555
0/000
0/000
0/277
0/555
0/000
0/000
0/555
18C
0/000
0/555
0/000
0/000
0/000
0/277
0/000
0/555
0/555
19C
0/000
0/447
0/000
0/447
0/000
0/447
0/000
0/447
0/447
3-4-3- ماتریس بی مقیاس و محاسبه اوزان با آنتروپی شانون
برای این کار لازم است اوزان شاخص ها را داشته باشیم، پس نخست با شیوه ی آنتروپی شانون، اوزان شاخص ها را حساب می کنیم:
جدول 5: ماتریس بی مقیاس
A1
A2
A3
A4
A5
A6
A7
A8
A9
1C
0/081
0/162
0/000
0/119
0/070
0/135
0/135
0/162
0/135
2C
0/067
0/167
0/167
0/067
0/067
0/167
0/067
0/067
0/167
3C
0/000
0/185
0/148
0/037
0/148
0/148
0/148
0/037
0/148
4C
0/000
0/250
0/250
0/000
0/000
0/000
0/125
0/250
0/125
5C
0/143
0/143
0/000
0/143
0/000
0/143
0/143
0/143
0/143
6C
0/079
0/156
0/135
0/071
0/114
0/135
0/083
0/112
0/114
7C
0/200
0/200
0/086
0/086
0/086
0/086
0/086
0/086
0/086
8C
0/000
0/152
0/152
0/061
0/152
0/152
0/030
0/152
0/152
9C
0/000
0/333
0/333
0/000
0/000
0/000
0/000
0/333
0/000
10C
0/000
0/217
0/043
0/043
0/000
0/217
0/043
0/217
0/217
11C
0/000
0/333
0/333
0/000
0/000
0/000
0/000
0/333
0/000
12C
0/200
0/200
0/000
0/000
0/000
0/200
0/000
0/200
0/200
13C
0/179
0/179
0/103
0/103
0/077
0/103
0/103
0/077
0/077
14C
0/000
0/091
0/045
0/182
0/091
0/091
0/136
0/136
0/227
15C
0/000
0/303
0/000
0/000
0/091
0/303
0/000
0/303
0/000
16C
0/000
0/333
0/000
0/000
0/000
0/333
0/000
0/333
0/000
17C
0/000
0/286
0/000
0/000
0/143
0/286
0/000
0/000
0/286
18C
0/000
0/286
0/000
0/000
0/000
0/143
0/000
0/286
0/286
19C
0/000
0/200
0/000
0/200
0/000
0/200
0/000
0/200
0/200
جدول 6: محاسبه اوزان با آنتروپی شانون
EJ
DJ
WJ
0/9307
0/0693
0/0161
0/9545
0/0455
0/0106
0/8970
0/1030
0/0239
0/7098
0/2902
0/0673
0/8856
0/1144
0/0265
0/9861
0/0139
0/0032
0/9639
0/0361
0/0084
0/9063
0/0937
0/0217
0/5000
0/5000
0/1160
0/7901
0/2099
0/0487
0/5000
0/5000
0/1160
0/7325
0/2675
0/0621
0/9752
0/0248
0/0058
0/9032
0/0968
0/0225
0/5932
0/4068
0/0944
0/5000
0/5000
0/1160
0/6152
0/3848
0/0893
0/6152
0/3848
0/0893
0/7325
0/2675
0/0621
3-4-3- ماتریس بی مقیاس شده موزون
اکنون می توان ماتریس بی مقیاس شده ی موزون را به دست آورد. برای این منظور، ماتریس بی مقیاس شده را در ماتریس وزن ها در مرحله قبل بدست آمده که عناصر قطر اصلی آن اوزان شاخص ها و دیگر عناصر آن صفر است – ضرب می کنیم.
جدول 7: ماتریس بی مقیاس شده موزون
A1
A2
A3
A4
A5
A6
A7
A8
A9
1C
0/004
0/007
0/000
0/005
0/003
0/006
0/006
0/007
0/006
2C
0/002
0/005
0/005
0/002
0/002
0/005
0/002
0/002
0/005
3C
0/000
0/012
0/009
0/002
0/009
0/009
0/009
0/002
0/009
4C
0/000
0/036
0/036
0/000
0/000
0/000
0/018
0/036
0/018
5C
0/010
0/010
0/000
0/010
0/000
0/010
0/010
0/010
0/010
6C
0/000
0/000
0/000
0/000
0/000
0/000
0/000
0/000
0/000
7C
0/001
0/001
0/001
0/001
0/001
0/001
0/001
0/001
0/001
8C
0/005
0/005
0/002
0/002
0/002
0/002
0/002
0/002
0/002
9C
0/000
0/009
0/009
0/003
0/009
0/009
0/002
0/009
0/009
10C
0/000
0/067
0/067
0/000
0/000
0/000
0/000
0/067
0/000
11C
0/000
0/024
0/005
0/005
0/000
0/024
0/005
0/024
0/024
12C
0/000
0/067
0/067
0/000
0/000
0/000
0/000
0/067
0/000
13C
0/028
0/028
0/000
0/000
0/000
0/028
0/000
0/028
0/028
14C
0/000
0/000
0/000
0/000
0/000
0/000
0/000
0/000
0/000
15C
0/003
0/003
0/002
0/002
0/001
0/002
0/002
0/001
0/001
16C
0/000
0/005
0/003
0/011
0/005
0/005
0/008
0/008
0/013
17C
0/000
0/054
0/000
0/000
0/016
0/054
0/000
0/054
0/000
18C
0/000
0/067
0/000
0/000
0/000
0/067
0/000
0/067
0/000
19C
0/000
0/050
0/000
0/000
0/025
0/050
0/000
0/000
0/050
4-4-3- : ایده آل های مثبت و منفی برای هر شاخص
جدول 8: ایده آل های مثبت و منفی
A+
A-
0/007152097
0
0/004822584
0/001929
0/011554292
0
0/035999205
0
0/010032691
0
0/001461444
0/000663
0/004626985
0/001983
0/008731862
0
0/066993532
0
0/024000976
0
0/066993532
0
0/027764111
0
0/002928658
0/001255
0/013236609
0
0/053707443
0
0/066993532
0
0/049532524
0
0/049532524
0
0/027764111
0
5-4-3- : به دست آوردن میزان فاصله ی هر گزینه از ایده آل مثبت و منفی:
جدول 9: فاصله ی هر گزینه از ایده آل
مشاور
D+
D-
A1
0/482
0/045
A2
0/007
0/520
A3
0/328
0/199
A4
0/465
0/064
A5
0/460
0/067
A6
0/210
0/317
A7
0/469
0/058
A8
0/071
0/456
A9
0/280
0/247
6-4-3- : میزان نزدیکی نسبی هر گزینه با راه حل ایده آل
جدول 10: میزان نزدیکی نسبی هر گزینه با راه حل ایده آل
مشاور
امتیاز
رتبه
A1
0/086683
9
A2
0/984958
1
A3
0/37751
5
A4
0/122062
7
A5
0/128138
6
A6
0/60172
3
A7
0/11034
8
A8
0/864222
2
A9
0/467996
4
با توجه به برگزاری مناقصه دو مرحله ای و منظور نمودن 50% به امتیاز فنی مرحله اول و 50% به قیمت پیشنهادی در فرمول زیر، قیمت تراز شده را محاسبه می کنیم:
(7)
L = قیمت تراز شده
C = قیمت پیشنهادی (درج شده در پاکت قیمت)
i = (ضریب تاثیر (بر حسب درصد
t = امتیاز فنی-کیفی ( بین حداقل امتیاز فنی قابل قبول تا صد)
3 شرکت A2، A8 و A6 با اکتساب حداقل امتیاز فنی 60 مجوز ورود به مرحله قیمت گذاری را دریافت کرده اند. و با اعمال ضرایب و قیمت پیشنهادی در فرمول قیمت تراز شده شرکت مشاور A2 به عنوان برنده اول و شرکت A8 به عنوان برنده دوم و شرکت A6 به عنوان برنده سوم انتخاب گردیدند.
جدول 11: امتیاز نهایی با محاسبه قیمت تراز شده
A8
A2
A6
86/4222
95/8
60/172
449,000,000
455,000,000
478,000,000
481,702,287
464,759,959
596,858,377
0/5
0/5
0/5
نتیجه گیری و جمع بندی
همانطور که مطرح شد نحوه انتخاب مشاور، یکی از پیش شرطهای اساسی جهت دستیابی به خروجی های اثربخش می باشد. در این راستا سعی شد تا به منظور انتخاب مشاور برنامه استراتژیک شهرداری اراک، بر اساس متدهای علمی نسبت به انتخاب بهترین گزینه اقدام شود.
در این راستا، در پژوهش حاضر با استفاده یک روش نظام مند برای ارزیابی و انتخاب مشاور در گام نخست نسبت به دریافت درخواست های مشاوران با توجه به 19 معیار مندرج در درخواست ارائه پیشنهاد (RFP) در 3 بخش دریافت گردید. در گام دوم با کاربرد روش آنتروپی شانون و رتبه بندی مشاوران با استفاده از تکنیک TOPSIS، شرکتهای مشاور بر اساس کیفیت رتبه بندی شدند. در گام سوم، شرکتهایی که حد نصاب معیارهای کیفی را کسب نمودند مجاز به ارائه قیمتهای پیشنهادی شدند. در گام چهارم، به بررسی همزمان قیمت و کیفیت با استفاده از فرمول قیمت تراز شده برای رتبه بندی و انتخاب مشاوران واجد شرایط اقدام به عمل آمد. در پایان، شرکتهای مشاور A2، A8 و A6 رتبه های اول تا سوم را کسب نمودند.
منابع
[1] مالکی، جواد، مزده، محمد مهدی، سروری، رحیم، 1389. "مدل یکپارچه برنامه ریزی استراتژیک شهرها و شهرداریهای ایران با تاکید بر شهر و شهرداری تهران"، فصلنامه علمی پژوهشی انجمن جغرافیای ایران، دوره جدید، سال هشتم، شماره 26.
[2] Poister, T. and Streib, G., 2005. "Elements of Strategic Planning and Management in Municipal Government: Status After Two Decades". Public Administration Review, 65(1), pp. 45-56.
[3] غفاریان، وفا، عمادزاده، مرتضی، 1388. "معانی نوظهور در مفهوم استراتژی"، انتشارات سازمان مدیریت صنعتی.
[4] Wadhawa, V., and Ravindran, A., 2007. Vendor selection outsourcing. Computer & O 43, pp. 3725-3737.
[5] Chou, J.-S., Pham, A. D. and Wang, H., 2013. "Bidding strategy to support decision-making by integrating fuzzy AHP and regression-based simulation," Autom. Constr., vol. 35, pp. 517-527,
[6] غفاریان، وفا ، علی احمدی، علیرضا، 1381. بررسی علل شکست برنامه ریزی های استراتژیک و ارائه دو یافته جدید. مدرس علوم انسانی، شماره 26.
[7] Singh, D. and R.L.K. Tiong, 2006. "Contractor Selection Criteria: Investigation of Opinions of Singapore Construction Practitioners". Journal of Construction Engineering and Management, 132(9), pp. 998-1008.
[8] Mahdi, I.M., et al., 2002. A multi-criteria approach to contractor selection, Engineering, Construction and Architectural Management, 9(1), p. 37-29.
[9] Fong, P.S. and Choi, S.K., 2000. Final contractor selection using the analytical hierarchy process. Construction Management and Economics, 18, pp. 547-557.
[10] نخعی، عیسی، مروجی، غلامرضا، محمدی پور، هیرشی، 1389. ارائه مدلی مبتنی بر روش های AHP و TOPSIS فازی برای انتخاب پیمانکار پروژه های حمل و نقل (پروژه دوربین های ثبت تخلفات سرعت)؛ دهمین کنفرانس بین المللی مهندسی حمل و نقل و ترافیک.
[11] Chen, C. T. 2000. Extensions of the TOPSIS for group decision-making under fuzzy environment. Fuzzy Sets and System, 114, pp. 1-9.
[12] Wang, J., Liu, S.Y., and Zhang, J., 2005. An extension of TOPSIS for fuzzy MCDM based on vague set theory, Journal of Systems Science and System Engineering, 14, pp. 84-73.
1- Quality and Cost Based Selection
2- Request For Proposal
—————
————————————————————
—————
————————————————————
3
24 دی 1394، AHT2016
8
IACMAEB2017, 31 مرداد ماه 1396
2