بنام او که داناترِِین است
دانشگاه هنراصفهان- دانشکده شهرسازی
موضوع:
شهرالکترونیک
تهیه کننده : جواد روانبخش
رشته : طراحی شهری
استاد راهنما : دکتر قلعه نوعی
پاییز 87
پرتال شهر الکترونیک (E-city)
گشت و گذار در شهر الکترونیکی ، شهرهایی در آینده نزدیک
چندتعریف ازشهرالکترونیک :
شروع سناریو، خروج از منزل
مقدمه :
شروع رانندگی در صبح
شهر الکترونیک
رانندگی در شهر الکترونیک
شهروند الکترونیک
حضور در محل کار الکترونیکی
بلدیه الکترونیک (تعریف الکترونیک) :
یک کار در شهر الکترونیکی
دولت ا لکترونیک:
بازگشت به منزل
تجارت الکترونیک:
پایان یک روز در شهر الکترونیکی
آموزش ا لکترونیک:
مراحل پیاده سازی شهر الکترونیک
شهر های الکترونیک از منظر جهانی
فعالیت های شهر الکترونیک
شهر های الکترونیک برتر جهان :
شهروند الکترونیک
شهر الکترونیکیE-CITY : آشنایی مختصر با شهرهای الکترونیک در دنیای مجازی
مدل شهر الکترونیک
شهر الکترونیکی بوستون
مزایای شهر الکترونیک
شهر الکترونیکی ایندیا ناپلیس
مهم ترین چالش های رو در روی شهر الکترونیک
شهر الکترونیکی تایپه
خدمات شهر الکترونیک
شهر الکترونیکی : آشنایی با تعریف و راهکارهای پیاده سازی شهر الکترونیک در ایرانE-CITY
اطلاعات محلی:
سخن اول
اطلاعات شهری:
حرکت به سوی شهر الکترونیک
اطلاعات تفریحی و توریستی:
سخن آخر
زیر ساخت ها:
شهر الکترونیک و چالشهایی پیش روی پیاده سازی یک شهر الکترونیکی در ایران
شاخص های ارزیابی زیر ساختار الکترونیک
مرثیه اى براى یک رویا
شاخص های ارزیابی زندگی الکترونیک
دولت الکترونیک
شاخص های ارزیابی سازمان الکترونیک
طرح دولت الکترونیک و اماها
بخش های اصلی نرم افزاری شهر الکترونیک
در جست وجوى شهر الکترونیک
مدل نرم افزاری شهر های الکترونیک
هماهنگى بین حداقل امکانات اساسى
سازمان یافتگی در شهرالکترونیک
شهر الکترونیک فقط حرف است
نیاز به ایجاد شهر الکترونیک:
کدام شهر الکترونیک
ایتوپیا: آرمان شهر الکترونیکی
شهر الکترونیک دسترسى الکترونیکى
تصویر یک روز زندگی در شهر الکترونیک
شهر الکترونیک شهر جدید هشتگرد
شرح: بخشی از مطالب این پروژه بر گرفته از کتاب شهر الکترونیک نوشته دکتر اکبر جلالی هستند
شرح: بخشی از مطالب این پروژه بر گرفته از کتاب روستای الکترونیک نوشته دکتر اکبر جلالی هستند
پرتال شهر الکترونیک (E-city)
چندتعریف ازشهرالکترونیک :
* شهر الکترونیک شهری است که اجرای اکثر فعالیت های آن از طریق سیستم های الکترونیک و اینترنت امکان پذیر است. در چنین شهری مردم برای انجام کارهای روزمره خود وقت زیادی را صرف نمی کنند بلکه تمامی فعالیت ها را با کامپیوتر های شخصی و هنگام اتصال به اینترنت انجام می دهند.
* شهر الکترونیک عبارت است از : امکان دسترسی الکترونیکی شهروندان به کلیه ی ادارات ، اماکن درون شهری و دستیابی به اطلاعات مختلف مورد نیاز به صورت شبانه روزی ، هفت روز هفته ، به شیوه ای با ثبات ، قابل اطمینان ، امن و محرمانه .
* شهر الکترونیک E_CITY عبارت از شهری است که اداره امور شهروندان شامل خدمات و سرویسهاس دولتی و سازمانهای بخش خصوصی بصورت برخط (online) و بطور شبانه روزی، در هفت روز هفته با کیفیت و ضریب ایمنی بالا با استفاده از ابزار فناوری اطلاعات و ارتباطات و کاربردهای آن انجام می شود.
* شهر الکترونیک ما را از دنیای یک بعدی که شهرهای سنتی و امروزی ما هستند، به دنیای دو بعدی می برد که دستاورد فناوری های نوین اطلاعات و ارتباطات دنیای اینترنتی می باشند. توجه کنیم که فناوری ها همچنان به سرعت توسعه می یابند و بزودی دنیای سه بعدی را عرضه می کنند که در آن صورت، ما شاهد شهرهای مجازی سه بعدی خواهیم بود که حتی تصور آن برایمان سخت است.
* شهر الکترونیک یک اختراع و یا یک پیشنهاد نوآورانه نیست بلکه واقعیتی است که بر اساس نیاز جای خود را باز می کند. اگر امروز چشم خود را بر نیاز ببندیم فردا باید با پرداخت هزینه بیشتر قدم در اجرای آن بگذاریم.
* شهروند الکترونیک ، فردی است که توانایی استفاده از فناوری اطلاعات را در انجام امور روزمره ی خود داشته باشد و بتواند خدمات مورد نیاز خود را با استفاده از سیستم های الکترونیکی از ادارات و موسسات ذیربط در یافت نماید . به این ترتیب تفریحات ، آموزش ، ارتباطات و تراکنش های فرد به طریق الکترونیکی انجام می شود .
مقدمه :
اندک زمانی است که از انفجار عظیم در عرصه علم و تکنولوﮋی و انقلاب دیجیتال گذرد.نکته قابل توجه سرعت توسعه عناصر این پدیده همچون ارتباطات و فناوری اطلاعات است که در بعد زمانی کمتر از یک دهه جهان را متاثر از خود کرده است. به دنبال آن سیل خروشان Eها، حیات سنتی بشر رفته رفته وارد جایگاهی شگفت انگیز به نام زندگی الکترونیکی شده و ابعاد اقتصادی، اجتماعی و سیاسی را دگرگون کرده است. بنابراین همزیستی و اجتماع که از ضروریات برقراری ارتباطات به عنوان اصول اولیه جامع اطلاعاتی است در محلی به نام شهرالکترونیکی جلوه گر می شود.
با توجه به تفاسیر بالا و اهمیت این موضوع و افزایش روبه رشد آن در جهان و خصوصا در کشور ما، لازم است تحقیقات بیشتری در این زمینه انجام شود. در این تحقیق که حاصل تلاش های بنده در چند هفته در اینترنت و چند کتاب مرتبط هست در ابتدا تعریفی از شهر الکترونیک (بلدیه الکترونیک) گفته شده است که عبارت است از :"شهری است که در اداره امور شهروندان شامل خدمات و سرویس های دولتی و سازمان های بخش خصوصی بصورت بر خط (online) و بطور شبانه روزی، در هفت روز هفته. در ضمن شهر الکترونیک را شامل بخش های زیر معرفی کرده اند : (که در ادامه به معرفی آنها خواهیم پرداخت.)
1. شهر الکترونیک (بلدیه الکترونیک)
2. دولت ا لکترونیک:
3. تجارت الکترونیک:
4. آموزش ا لکترونیک:
در شروع هزاره سوم، فناوری اطلاعات، به عنوان عمده ترین محور تحول و توسعه در جهان مطرح شده و دستاوردهای ناشی از آن نیز به گونه ای با زندگی مردم عجین گردیده که روی گردانی و بی توجهی به آن، اختلالی عظیم را در جامعه به وجود می آورد. در این راستا وجود شهرهای الکترونیکی و اینترنتی در هر کشوری می تواند زمینه حضور تدریجی، منطقی، علمی و اقتصادی این پدیده ارزشمند را فراهم نماید که در حال حاضر معیار سنجش توان علمی و قدرت کشورها برای تولید، توزیع و استفاده از دانش است.
مطالعات و بررسی های کارشناسی و اقدامات صورت گرفته پیرامون توسعه فناوری اطلاعات در جهان نشان داده است که حرکات انفرادی و توسعه پراکنده در این زمینه عموما موفق نبوده و از کیفیت و مطلوبیت مناسبی برخوردار نیست. به همین دلیل اغلب کشورهای پیشرفته، توسعه فناوری اطلاعات و عمومیت بخشیدن به استفاده از آن توسط مردم را از طریق سیستم های یکپارچه در قالب شهرها و شهرداری های الکترونیکی دنبال می کنند.
* چگونگی ایجاد شهر الکترونیک
* شهروند الکترونیک
شهر الکترونیک پیاده سازی شهر الکترونیک از دیدگاه بنیان گذاران و مجریان شهرهای مختلف در دنیا، روش های متفاوتی دارد و دارای رویه مشخص و خاصی نیست. اما در مجموع آنها دارای یک چارچوب و قالب کلی هستند.
شرکت توسعه نرم افزار خاتم پس از طی مراحل امکان سنجی – تحقیق و توسعه و اجرای موفق پروژه شهر الکترونیک شهر جدید هشتگرد اکنون پرتال شهر الکترونیک را به دست اندرکاران عرصه مدیریت شهری ارائه می نماید.
شهروند الکترونیک شهروند الکترونیکی مفهوم جدیدی است که همزمان با توسعه جامعه اطلاعاتی در حال شکل گیری است. شهروند الکترونیک کسی است که بتواند خدمات مورد نیاز خود را با استفاده از سیستم های الکترونیکی مرتفع سازد.
بلدیه الکترونیک
امروزه کامپیوتر چنان در زندگی روزمره ما جا یافته که تصور زندگی بدون رایانه غیر ممکن است. حالا همه ما به شنیدن پسوند الکترونیکی و هوشمند بعد از انواع واقسام پدیده ها عادت کرده ایم:کارتهای هوشمند، بانکداری ا لکترونیک، آموزش ا لکترونیک، سلامت ا لکترونیک، تجارت الکترونیک، دولت ا لکترونیک و وقتی همه چیز در یک شهر الکترونیک می شود، در نهایت آن شهر به یک شهرالکترونیک یا هوشمند تبد یل می شود.
مطابق تعریف کارشناسان، شهر الکترونیکی شهری است که در آن از ابزار ICT نظیر برنامه های کاربردی و کامپیوتر برای افزایش کارایی و اثر بخشی خدمات به مردم، بنگاههای اقتصادی وکارمندان دیگر بخشهای دولت استفاده می شود.
این کار از طریق خرید ، فروش و مبادله کالا ، خدمات و اطلاعات در بستری از شبکه های کامپیوتری بخصوص اینترنت صورت میگیرد.در یک شهر هوشمند، کلیه اطلاعات و خدمات به صورت الکترونیک به مردم ارائه می شود. در حال حاضرنمونه های چندانی از شهر های تمام هوشمند در جهان وجود ندارد. همان طوری که تصور وجود شهری که به طور کامل از وجود رایانه و خدمات الکترونیک بی بهره باشد، تقریبا غیر ممکن است.
اکنون شهرها بر حسب میزان استفاده از خدمات ا لکترونیک طبقه بندی می شوند. در برخی از مناطق دنیا مانند آمریکا نمونه های موفقی از شهرهای ا لکترونیک وجود دارند. ایجاد شهر های هوشمند یکی از مهمترین اهداف فناوری اطلاعات ا ست.
ایجاد شهرهای ا لکترونیک فواید زیادی به دنبال دارد که از مهمترین آنها می توان به کاهش هزینه، افزایش درآمدها، افزا یش کیفیت خدمات و کاهش زمان دسترسیظظ به خدمات و بالا بردن میزان دسترسی به خدمات اشاره کرد. کاهش میزان آلودگی هوا و ترا فیک و همچنین شفاف کردن اطلاعات و مراحل و انجام خدمات و قوانین وجلوگیری از اعمال سلیقه کارمندان از دیگر مزایای شهر الکترونیک است.اساس شهر الکترونیکی بهره گیری از رسانه های الکترونیکی و بهره وری از اینترنت در جهت کمک به تسهیل امور شهروندان است.
در ایجاد شهر الکترونیک ایجاد سه بخش:دولت ا لکترونیک، تجارت الکترونیک و آموزش الکترونیک الزامی است. در این مقاله سعی خواهد شد این سه بخش هرچند به اختصار مورد بررسی قرار گیرند.
دولت الکترونیک
دولت الکترونیک استفاده از فنآوری اطلاعات و ارتباطات برای ایجاد تحول در ساختار عملکردی دولتها می باشد. دولت الکترونیک بر خلاف رویکردی که در بسیاری از کشورهای در حال توسعه و به ویژه خاورمیانه مشاهده می شود دادن رایانه به مقامات و کارمندان، اتوماتیک کردن رویه های عملی قدیمی یا صرفا ارائه الکترونیک اطلاعات نهادها و وزارتخانه ها یا ایجاد وب سایت های وزارتخانه ای نیست. بلکه دولت الکترونیک عبارت است از متحول کردن دولت و فرایند کشورداری از طریق قابل دسترس تر، کارآمدتر و پاسخگوتر کردن آن و ارائه اطلاعات و خدمات به شهروندان و سایر نهادهای دولتی با استفاده از فنآوری اطلاعات و ارتباطات (ICT).
دولت الکترونیک اشاره به استفاده نمایندگان دولت از تکنولوژی اطلاعات که قادر است روابط با شهروندان ، تجار ودیگر بازوهای دولت را گسترش و ارتقاء دهد، می باشد.دولت الکترونیک نسبت به تعامل فعال دولت با شهروندان یا دولت با شرکت های تجاری بیشتر بر انتشار اطلاعات از طریق اینترنت متمرکز شده است. پیش بینی (Forecasting) ، بی شک یک فرایند کلیدی در مدیریت اجرایی است و اساس آن بر فراوانی داده هایی است که قبلا حاصل شده است .بنابراین ، سیستم های پیش بینی بیش از هر چیز برای یک دولت کارا ضروری است
. بخش هایی مانند مدیریت خدمات درمانی ، بازار دارائی های غیر منقول و بازارهای تجاری و مالی بیشترین نیاز را به پیش بینی های نزدیک به واقعیت دارند. در قرن بیست و یکم پیش بینی الکترونیک جایگزین پیش بینی های سنتی شده است و در واقع به یک قسمت لازم الاجرا و غیر قابل انکار در دولت الکترونیک تبدیل شده است که به سرعت دنیای کامپیوتر را تغییر می دهد.در زیرمیزان کارایی خدمات دولت الکترونیک در کشورهای مختلف جهان با یکدیگرمقایسه شده اند:
مجمع جهانی اقتصاد یا World Economic Forum گزارشی را منتشر کرده است که در قالب آن نقاط ضعف و قوت برنامه های ملی ICT در کشورهای مختلف جهان مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس گزارش سازمان ملل متحد در مورد میزان کارآیی خدمات دولت الکترونیک در کشورهای مختلف جهان، ایران در این زمینه رتبه صد و پانزده را به خود اختصاص داده بود.اما این بار مجمع جهانی اقتصاد که یکی از نهادهای اقتصادی معتبر در سطح دنیا محسوب می شود گزارشی را با عنوان Global Information Technology منتشر کرده است که در قالب آن نقاط ضعف و قوت برنامه های ملی ICT در کشورهای مختلف جهان مورد بررسی قرار گرفته است و ۱٠٤ کشور جهان در این زمینه به ترتیب رتبه بندی شده اند.
کشور سنگاپور به بهترین ارائه دهنده فناوری ارتباطات و اطلاعات در جهان مبدل شده است بر طبق گزارش یاد شده که از طریق سایت WWW.Weforum.org قابل مشاهده و دسترسی است کشور سنگاپور به بهترین ارائه دهنده فناوری ارتباطات و اطلاعات در جهان مبدل شده است .این گزارش نشان می دهد که آمریکا پس از کشورهای ایسلند، فنلاند و دانمارک در رتبه پنجم قرار دارد.آنچه که باعث شده سنگاپور رتبه اول را به خود اختصاص دهد، برتری آن در زمینه ریاضیات و ارائه آموزش های گوناگون، هزینه پایین برقراری مکالمات تلفنی، خرید و نصب تجهیزات لازم برای پیشبرد فناوری اطلاعات و ارتباطات و نیز اولویتی است که دولت سنگاپور برای ICT در سطح ملی قائل شده است.
با وجود آن که سنگاپور رتبه اول این گزارش را به خود اختصاص داده، ایالات متحده هنوز در زمینه برخی شاخص ها مانند آمادگی تجاری و برتری در پژوهش های علمی پیشتاز است.اعضای مجمع جهانی اقتصاد که مقر آن در شهر ژنو است را برخی از بزرگترین شرکت های تجاری خصوصی جهان تشکیل می دهند و آنان برای تهیه این گزارش مجموعه ای از فاکتورهای گوناگون را که به برخی از آنها اشاره شده مورد بررسی قرار داده اند.لازم به ذکر است که برطبق این گزارش کشورهای سوئد، هنگ کنگ، ژاپن، سوئیس، کانادا، استرالیا، انگلستان، نروژ، آلمان، تایوان، هلند، لوکزامبورگ، رژیم صهیونیستی، اتریش، فرانسه و نیوزیلند به ترتیب رتبه های ششم تا بیستم را به خود اختصاص داده اند.
در میان کشورهای اروپای مرکزی و شرقی استونی با کسب رتبه ٢۵ در صدر قرار گرفت و شیلی نیز در میان کشورهای آمریکای لاتین در مقام ۳٥ قرار دارد و بهترین رتبه را در این قاره کسب کرده است.
تجارت الکترونیک
در دنیای امروز و در حالی که با حجم عظیم تبادلات الکترونیکی رو به رو هستیم تجارت الکترونیک جزء لاینفک دنیای الکترونیکی قرار گرفته است. امروزه فروشگاهای بزرگ به آسانی محصولات خود را از طریق اینترنت به فروش می گذارند و شرکت ها تبادلات عظیم خود را بر روی اینترنت سامان بخشیده اند. دنیای تجارت الکترونیک دنیای وسیعی است که درایران امروز به آن توجهی نمی شود.
شاخه های تجارت الکترونیک امروزه بقدری گسترده شده که شرکتها دیگر در زمینه خاصی در این مقوله در سطح بین الملی فعالیت میکنند. سرمایه گذاری – بازاریابی الکترونیک – پرداخت های الکترونیک – فروشگاهای آنلاین -بازارهای بزرگ حراجی و … همه و همه تنها گوشهایی از وسعت تجارت الکترونیک را شامل می گردد . شاید دلیل ضعف کشور ما در زمینه تجارت الکترونیک مربوط به پول الکترونیک باشد که در ذیل به آن می پردازیم:
از دهه ی ٩٠ میلادی، هنگامی که گسترش و پذیرش اینترنت از سوی تاجران و فروشندگان صورت گرفت، مردم در انتظار برچیده شدن پول و حساب و کتاب های فیزیکی و دستی در آینده ای نه چندان دور بودند.اما وقتی فعالیت تجارت الکترونیکی در سال ٢٠٠٠ با کاهش قابل توجهی مواجه شد، بعضی از کارشناسان بر این عقیده تاکید کردند که پول دیجیتال رویایی بیش نخواهد بود ولی ادامه ی روند، حرکت موفقیت آمیز پرداخت آنلاین و پذیرش پول الکترونیک از سوی ١٥ میلیون نفر از مردم ژاپن، به جهانیان آموخت که زمان استفاده از اسکناس های کاغذی رو به پایان است.
در واقع اوج جنبش پول الکترونیک به اواسط دهه ی ٩٠ میلادی برمی گردد، در آن زمان بود که مردم رفته رفته به سیستم بانکداری الکترونیک و استفاده از کارت های اعتباری علاقه مند شدند. گرایش مشتریان آنلاین نسبت به تبدیل شدن پول سنتی به پول دیجیتال شبیه به یک انقلاب بزرگ برای تجارت جهانی است. پول الکترونیک این قابلیت را دارد تا به صورت offline در کارت های قرار گرفته در یک تراشه، کارت های کوچک یا در" هارددرایو" یک رایانه ذخیره شود.
در حالی که مردم ضعف ارتباطی دولت ها را حس کرده بودند و بسیاری از فروشندگان و تاجران نسبت به بکارگیری پول آنلاین شک وتردید داشتند، بسیاری شرکت ها به استفاده از این فناوری جدید تن دادند. به طور کلی امروز دنیا شاهد گسترش شدید تجارت الکترونیک و جایگزینی پول الکترونیک به جای پول کاغذی است.
ازجمله مزایای استفاده از تجارت الکترونیک و پول دیجیتال، صرفه جویی در وقت، سرعت در تبادلات تجارتی و حذف هزینه های چاپ و… است.البته انتظار می رفت با روی کارآمدن پول الکترونیک، بشر از شر حمل ونقل کاغذی و ناامنی های مربوط به آن خلاصی یابد. البته اولین هدف قابل دسترسی شد و تنها به یاد سپاری یک کلمه رمز کارت اعتباری، جایگزین حجم زیاد پول های فیزیکی و کاغذی شد، اما پول الکترونیک نتوانست امنیت لازم را به ارمغان آورد. چرا که هکرهای موذی هر روز با ترفند جدیدی چشم به حساب های الکترونیک کاربران اینترنت دوخته اند. در نظر داشته باشید که با استفاده از پول الکترونیک، موضوع پول های تقلبی نیز به کنار می رود. خلاصه این که مزایای استفاده از پول الکترونیک بسیار زیاد است، و البته معایبی نیز دارد، اما مهم این است که به نظر می رسد زمان وداع با پول های کاغذی فرا رسیده است.
پول الکترونیکی به چند طریق به کارآمدتر شدن مبادلات کمک خواهد کرد از آنجا که هزینه نقل وانتقال پول الکترونیکی از طریق اینترنت نسبت به سیستم بانکداری سنتی ارزانتر است، پول الکترونیکی مبادلات را ارزانتر خواهد کرد. برای انتقال پول به روش سنتی، بانک های مرسوم، شعب، کارمندان، دستگاه های تحویل دار خودکار و سیستم های مبادله الکترونیکی مخصوص بسیاری را نگهداری می کنند که هزینه های سربار همه این تشریفات اداری، بخشی از کارمزد نقل وانتقال پول و پرداخت های کارت اعتباری را تشکیل می دهد. درحالی که هزینه نقل وانتقال پول الکترونیکی به دلیل استفاده از شبکه اینترنت موجود و رایانه های شخصی استفاده کنندگان، بسیار کمتر و شاید نزدیک به صفر است.
اینترنت هیچ مرز سیاسی نمی شناسد و پول الکترونیکی نیز بدون مرز است.
بنابراین هزینه انتقال پول الکترونیکی در داخل یک کشور با هزینه انتقال آن بین کشورهای مختلف برابر است در نتیجه هزینه بسیار زیاد کنونی نقل و انتقال بین المللی پول نسبت به نقل و انتقال آن در داخل یک کشور معین، به طور قابل توجهی کاهش خواهد یافت. وجوه پول الکترونیکی به طور بالقوه می تواند به وسیله هر شخصی که به اینترنت و یک بانک اینترنتی دسترسی دارد مورد استفاده قرار گیرد. به علاوه در حالی که پرداخت های کارت اعتباری به فروشگاه های مجاز محدود است، پول الکترونیکی پرداخت های شخص به شخص را نیز امکان پذیر می سازد. پیدایش پول الکترونیکی نوعی انقلاب پولی در اقتصاد امروزی و نسل های برتر اقتصاد پولی محسوب می شود و با تکمیل فرایند اعتماد سازی ارکان اقتصادی خرد و کلان به استفاده از این پول، دامنه تحولات آن بیشتر خواهد شد.
آموزش الکترونیک
آموزش مهمترین اهرم اثربخش برای افزایش مــــوفقیت اقتصادی و رشد نیروی کار آموزش دیده است. درست است که درسالهای آینده فناوری تغییر می کند اما حقیقت آن است که فناوری همواره به عنوان یک ابزار باقی خواهد ماند. مهمترین جزء در کلاسهای درس ما همان چیزی باقی خواهدماند که امروز هست: معلمــان. معلمانی که با علاقه و فکر می خواهند از فناوری برای آزادساز استعدادهای بشری و آموزش فکر و شخصیت دانش آمـــوزان استفاده کنند.
معلم است که می دانـــد چگونه آتش فکر دانش آموز را شعله ور سازد، تفکرش را شکل دهد و استعدادهایش را شکوفا سازد. در این میان فناوری یک وسیله برای اوست. رایانه تنها وقتی قدرتمند است که فکر معلمان قدرتمند باشد. پس فناوری تنها یک ابزار است برای رسیدن به هدف و خود به تنهایی نمی تواند هدف باشد.
در آموزش الکترونیک شرکتهــــــا، فرهیختگان، مربیان و معلمان می توانند با یکدیگر کار کنند. هرچه فناوران و معلمان بیشتر با هم باشند و بیشتر با هم کار کنند، استعـــــدادهای دانش آموزان بیشتر شکوفا می گردد، اقتصاد قویتر می شود و کشور نیرو می گیرد.بدون در نظر گرفتن زیرساختهای آموزش مجازی و اهداف آن، نمی توان به پیاده سازی و اثربخشی آن امیدوار بود. لازم است قبل از هر گونه تصمیم گیری، این زیر ساختارها را شناسایی و سپس نسبت به پیاده سازی آن در راستای اهداف آموزش مجازی اقدام نمود.
شایان ذکر است اهداف آموزش مجازی با آموزش از راه دور اگر چه سنخیت دارد ولی متفاوت می باشد. بحث آموزش مجازی در ایران جزو بحثهای روز است و اکثر صاحب نظران در این باره اظهار نظر می کنند. اما در مورد آموزش مجازی اگر بخواهیم اصولی به آن بپردازیم باید به یک سری نکات که زیر ساختهای آن هستند توجه کنیم، این زیر ساختها عبارتند از: ۱- زیر ساختهای "مخابراتی" که هر چند در ایران امکانات مخابراتی مطلوب نیست ولی با ورود تکنولوژیهای نوین در آینده نزدیک این ضعف برطرف خواهد شد و به احتمال قوی این بخش جلوتر از سایر بخشهای آموزش مجازی خواهد بود ولی متاسفانه در حال حاضر اساس کار آموزش مجازی را بر همین نکته یعنی تهیه سخت افزار و ایجاد ارتباطات مخابراتی گذاشته اند. ٢- دومین مسئله " فنون همکاری" و یکی از مهمترین زیر ساختها است.
این مبحثی است که اروپائیها خود حتی بیشتر از مفاد آموزشی روی آن تاکید دارند. به عنوان مثال فردی که پشت کامپیوتر نشسته و از طریق اینترنت در رشته ای دکترا گرفته است یعنی فردی که ارتباطات اجتماعی نداشته چگونه میتواند فردا مدیر موسسه یا سازمانی شود که ٣٠ یا ٤٠ نفر کارمند دارد و آن را هدایت و رهبری کند. "فنون همکاری" حتی در بخش مطالعات دسته جمعی و همکاری روی متون در درسها هم مطرح است. ۳- نکته بعدی " مفاد آموزشی" است. مفاد آموزشی در آموزش مجازی با آموزش سنتی کاملا متفاوت است و با همین مفاد اگر بخواهیم آموزش مجازی راه بیندازیم اشتباه محض خواهد بود. مفهوم آموزش مجازی، تنها تبدیل متون درسی سنتی به متون کامپیوتری نیست .هدف آموزش مجازی، تبدیل آموزش سنتی به مجازی نیست بلکه آموزشهای تخصصی با شیوه های مدرن است. شعار آموزش مجازی آموزش برای همه کس و برای همه سنین است.
ما باید ببینیم امکان ارائه چه چیزهایی از طریق آموزش سنتی وجود ندارد که آنها را از طریق آموزش مجازی ارائه کنیم. ما باید از امکانات در جهت بهبود، نه جایگزین کردن آنها استفاده کنیم. در خصوص سایر کاربردهای آموزش مجازی ما حتی میتوانیم برای افزایش مهارت کارمندان و کارگران از این شیوه استفاده کنیم و آموزشهای خاصی را برای شاغلین در سازمانها، برای به روز کردن اطلاعات و مهارتهایشان ارائه دهیم.
آموزش مجازی هرگز جایگزین آموزش سنتی نخواهد شد. به همین دلیل برای آموزش مجازی یا باید وزارتخانه جداگانه ای داشته باشیم یا این که آن را مستقیما در یک زیرشاخه مستقل زیر نظر "آموزش عالی" یا IT قرار دهیم، علاوه بر این، امکانات مخابراتی ما هنوز در حدی نیست که بتوان به طور کامل از آموزش مجازی در همه شهرها استفاده کرد. هر چند همانطور که قبلا گفتم با ورود تکنولوژی جدید این مسئله قابل حل است. در حال حاضر اکثر دانشگاههای بزرگ دنیا در ایران نمایندگی تاسیس کرده اند. گر چه وزارت علوم آنها را قبول ندارد و به رسمیت نمیشناسد ولی آنها این کار، یعنی آموزش مجازی را با گرفتن دانشجو شروع کرده اند. در شهرهای بزرگ چند مرکز آموزش مجازی وجود دارد که مردم هم جذب آنها شده اند. درحال حاضر نمیتوان مانع افراد شد که در دانشگاه مجازی کمبریج، آکسفورد یا استرالیا درس نخوانند.در مطالب فوق سعی کردیم سه بخش: دولت الکترونیک، تجارت الکترونیک و آموزش الکترونیک را که برای ایجاد شهر الکترونیکی الزامی است مورد بررسی قرار دهیم.برای فراهم شدن این شاخه ها توجه به زیر ساختهای تکنولوژیکی، منابع انسانی و زیر ساخت فرهنگی از اهمیت ویژه ای برخوردار ا ست .برای ایجاد زیر ساخت تکنولوژیکی باید دسترسی به ابزارفناوری اطلاعات وتجهیزات لازم فنی ومخابراتی آماده شود ومردم دسترسی آسان به اینترنت داشته باشند ونرخ استفاده از اینترنت بالا رود.در زمینه منابع انسانی باید متخصصان ITوفرایندها به حد لازم در جامعه آموزش ببینند و وجود داشته باشند.از طرفی مردم برای استفاده از تکنولوژی های جدید آمادگی های لازم را داشته باشند و به عبارتی زیر ساخت فرهنگی برای ایجاد شهر الکترونیک مهیا باشد.
مراحل پیاده سازی شهر الکترونیک
اجرای شهر الکترونیک در چند مرحله انجام می شود :
1. مرحله پیدایش
2. مرحله ا رتقاء
3. مرحله تعامل
4. مرحله تراکنش
5. مرحله یکپارچه سازی
مراحل بالا پنج مرحله توسعه اینگونه شهرها می توانند باشند. در اجرای شهر الکترونیکی باید به ارایه سبک زندگی الکترونیک و در خور عصر توجه داشت و باید توجه کرد که سبک زندگی سنتی برای جامعه اطلاعاتی، تضادها و نابهنجاری های خاصی را به دنبال خواهد داشت. بنابراین یک الگوی مناسب زندگی با توجه به شرایط فرهنگی و اجتماعی جامعه مورد نظر و مناسب در جامعه اطلاعاتی، یکی از برنامه های شهرهای الکترونیک است. توسعه شهرهای الکترونیک، دستاوردهای بسیاری را برای شهروندان، سازمان های شهری و دیگر ذینفعان شهر به همراه داشته است.
برخی از فعالیتها در شهر الکترونیک
بعضی از فعالیتهای شهرهای الکترونیکی عبارتند از:
1. فعالیت های بانکی: مثل پرداخت قبوض، برداشت پول از حساب، انتقال پول و غیره
2. فعالیت های اداری: مثل ثبت اسناد و املاک، درخواست پاسپورت و امثال آن
3. فعالیت های تجاری: مثل خرید و فروش کالا، موسیقی، فیلم و مواد غذایی
4. فعالیت های تفریحی: مثل بازیهای رایانه ای، بازدید از موزه ها و پارک ها
5. کسب اطلاعات: اخبار، روزنامه ها، نشریات، وضعیت آب و هوا، ترافیک شهری، ساعات پرواز هواپیماها ، نیاز مندیها و…
6. فعالیت های علمی: تحقیق در مورد پروژه ها، یافتن مقاله ها، دسترسی به منابع معتبر، کتابخانه ها و کتاب ها و تالیفات جدید
7. فعالیت های آموزشی: مدرسه ، آموزشگاه ها و آموزش مجازی.
8. فعالیت های سیاسی: شرکت در انتخابات، اعلام نظر به مجلس و بخشهای سیاسی باز
9. فعالیت های مسافرتی: رزرو بلیط سفر، رزرو هتل و کرایه اتومبیل
10. کاریابی و درخواست کار: آگاهی یافتن از فرصت های کاری، پر کردن فرم درخواست کار، ارسال و گرفتن نتیجه.
11. فعالیت های درمانی: مراجعه به پزشک، اطلاعات پزشکان، داروخانه ها، مشاوره پزشکی ، دریافت دستورالعمل های ایمنی و اطلاع از تازه های پزشکی
12. فعالیت های تصمیم گیری: بهترین و خلوت ترین مسیر در شهر برای رسیدن به مقصد، بهترین رستوران برای صرف غذا، بهترین اماکن تفریحی و سایر بهترین ها
13- ارائه اطلاعات واحد های صنعتی و کشاورزی و ….
شهروند الکترونیک
شهروند الکترونیکی مفهوم جدیدی است که همزمان با توسعه جامعه اطلاعاتی در حال شکل گیری است. شهروند الکترونیک کسی است که بتواند خدمات مورد نیاز خود را با استفاده از سیستم های الکترونیکی مرتفع سازد.
مدل شهر الکترونیک
مزایای شهر الکترونیک
1- فراهم آوردن خدمات اینترنت با کیفیت و سرعت بالا برای شهروندان
2- فراهم آوردن کانال آموزشی مختلف و محیط آموزشی مادام العمر ( شرایط یادگیری از راه دور )
3- بهبود کیفیت زندگی
4- ارائه خدمات یک مرحله ای به مردم
5- ارائه ی خدمات از طریق اینترنت به مردم
6- تقویت رقابت تجاری شهر و ایجاد فرصت های بیشتر توسط تجارت الکترونیک
7- ارتباط بهتر با سازمان ها و ارگان های مختلف شهری
8- ارتباط بهتر سازمان ها و ارگان های شهری با یکدیگر
9- دسترسی 24 ساعته به خدمات شهری
10- افزایش مشارکت مردم در اداره شهر
11- کاهش آلودگی هوا ، با کاهش ترافیک شهری
12- همسو کردن سرمایه گذاری های با نیاز های شهر
13- تسریع در بر طرف شدن مشکلات ایجاد شده در شهر و ارتباط مستقیم مسئولین شهری با شهروندان
14- صرفه جویی در وقت و انرژی
15- جلوگیری از سرمایه گذاری بیشتر روی روش های قدیمی اداره شهر
16- ایجاد زیر ساختار لازم برای توسعه های آتی شهر
17- کاهش بروکراسی و فساد اداری با به کارگیری سیستم های مکانیزه
18- افزایش سطح آگاهی عمومی
19- کاهش ترافیک شهری ، به علت کاربرد بیشتر اینترنت و عدم خروج غیر ضروری از منزل و محیط کار
20- ترویج تجارت و داد و ستد از طریق اینترنت
ایجاد شهر الکترونیک مزایای بسیاری را با خود به همراه دارد. حسن بسلانپور، مدیر برنامه ریزی مرکز همایش های علمی جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران در تشریح این مزایا می گوید: از مزایای اقتصادی شهر الکترونیک می توان به کاهش هزینه های تردد شهری، افزایش سرمایه گذاری در نتیجه گسترش ارتباطات جهانی، صرفه جویی در مصرف سوخت های محدود، تسهیل انجام امور اقتصادی به خاطر 24ساعته بودن ارائه خدمات اشاره کرد.
وی می افزاید: کاهش زمان اتلاف شده شهروندان در ترافیک، عرضه بهتر خدمات، توزیع عادلانه تر امکانات، کاهش آلودگی محیط زیست، افزایش اشتغال و بهبود مدیریت پایدار شهری از دیگر ویژگی های اقتصادی شهر الکترونیکی است.بسلانپور در ادامه در خصوص مزایای اجتماعی و فرهنگی ایجاد شهر الکترونیک می گوید: مهم ترین اثرات فرهنگی شهر الکترونیک شامل اطلاع رسانی سریع، انتشار نشریات الکترونیکی برای شهروندان، آموزش مجازی، ایجاد کتابخانه دیجیتالی، افزایش سواد و ایجاد نوعی جهان نگری است که به افزایش رفاه و ارتقای فرهنگ کمک می کند.
وی خاطرنشان می کند درواقع در شهر الکترونیکی دیگر شهر به مثابه کالبدی که ساختمان های بلند، خیابان های پرترافیک و آلودگی های زیست محیطی را در بر می گیرد نیست، بلکه شهری است که در آن تعامل میان شهروندان و مسوولان اهمیت بیشتری می یابد و این تعاملات دو سویه است که محیط اجتماعی را برای شهروندان ایجاد می کند. این کارشناس در ادامه در خصوص مزایای عمده ایجاد شهر الکترونیک می گوید: فراهم آوردن خدمات اینترنتی با کیفیت و سرعت بالا برای شهروندان، بهبود کیفیت زندگی مردم با تسهیل فعالیت های شهری و بهبود اوضاع اقتصادی شهر، یک مرحله ای کردن ارائه خدمات به شهروندان با تعریف مناسب ارتباطات شهری توسط فن آوری اطلاعات و همچنین الکترونیکی کردن آنها از جمله شاخص ترین مزایای عمده شهر الکترونیک است.
وی خاطرنشان می کند: در همین حال، کاهش آلودگی هوا با کاهش ترافیک شهری، تسریع در برطرف شدن مشکلات ایجاد شده در شهر با ایجاد ارتباط مستقیم بین مسوولان با شهروندان، صرفه جویی در وقت و انرژی از طریق کاهش جابه جایی در اثر الکترونیکی شدن فعالیت ها، جلوگیری از سرمایه گذاری بیشتر بر روی روش های قدیمی اداره شهر، افزایش نظم
و کاهش فساد اداری و کارآفرینی برای بخش کثیری از جوانان در سطح شهر از دیگر مزایای ایجاد شهر الکترونیک است.
مهم ترین چالش های رو در روی شهر الکترونیک
1. عدم سرمایه گذاری لازم ، جهت به روز آوری اطلاعات و حفاظت از سیستم ها
2. عدم وجود نرم افزار های لازم و یا عدم کارایی آن ها
3. عدم دسترسی مردم به اینترنت(شکاف دیجیتالی)
4. از بین رفتن امنیت و حریم شخصی مردم
5. عدم وجود نیروی متخصص کافی برای اداره و کنترل شهر الکترونیک
6. آسیب پذیری فرهنگی جامعه ، به علت ورود فرهنگ های نوین
با وجود مزایای عمده ای که ایجاد شهر الکترونیک به همراه دارد و با وجود اینکه بسیاری از شهرهای بزرگ در دنیا اقدام به ایجاد شهر الکترونیک کرده اند، اما به نظر می رسد در کشور ما مشکلات عمده ای در راه اندازی شهر الکترونیک وجود دارد. دکتر علی اکبر جلالی عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت در این مورد می گوید: مشکلات عمده راه اندازی شهر الکترونیک در ایران در سطوح مردم عادی و مسوولان بیشتر فرهنگی است . با توجه به اینکه بنده مجری و شروع کننده مباحث مربوط به شهر الکترونیکی در ایران بوده ام و در سال 1379 برای اولین بار در ایران اقدام به طراحی و پیاده سازی شهر الکترونیک کیش کرده ام متوجه این موضوع شده ام که برای پیاده سازی مشکل سخت افزاری و نرم افزاری در کشور وجود ندارد و مشکل عزم و اراده مسوولان تصمیم ساز در این حوزه است.
وقتی وزیر ارتباطات و فن آوری اطلاعات کشور که باید از ارکان توسعه این پدیده در کشور باشد، اعتقادی به این کاربرد فن آوری اطلاعات ندارد، و در یکی از مصاحبه های خود با رسانه ها اعلام می کند که شهر الکترونیک به ما مربوط نیست دیگر مشخص می شود که مشکلات دیدگاهی، ایدئولوژیک و فرهنگی عمده ترین موانع راه اندازی شهر الکترونیک است.
در کنار دیدگاه و نظر کلی مسوولان تصمیم ساز در ایجاد شهر الکترونیک باید به مشکلات پیاده سازی نیز توجه داشته باشیم که این مشکلات در پنج بخش مربوط به حوزه زیرساخت شهر الکترونیکی است. وی می افزاید: حوزه زیرساخت شهر الکترونیکی بسیار مهم و حیاتی است.
متاسفانه زیرساخت موجود شهرهای کشور حتی در تهران در این زمینه آماده نیست و با این اوصاف اگر بخواهیم تهران را به یک شهر الکترونیکی تبدیل کنیم قطعا با یک سری چالش های عمده زیرساختی مواجه خواهیم شد. بخش دوم که از بخش اول شاید مهم تر باشد و جنبه فرهنگی بیشتری دارد حوزه نیروی انسانی است. زمانی که نیروی انسانی را ما در حوزه شهر الکترونیکی تجزیه و تحلیل می کنیم به دو گروه عمده بر می خوریم، نیروهای فنی دست اندرکار اداره و نگهداری شهر الکترونیکی و مسوولان هدایت گرو سیاست گذار که عموما با شهر الکترونیکی سرو کار دارند و مردم عادی که شهروند الکترونیک خوانده می شوند و این دو گروه باید از نظر تخصصی و توان به کارگیری خدمات شهرهای الکترونیکی آموزش های لازم را ببینند.
خدمات شهر الکترونیک
اطلاعات محلی:
1- اطلاعات اقلیمی
2-اطلاعات محیطی
3- اطلاعات اماکن مسکونی
4- اطلاعات فضای سبز
اطلاعات شهری:
1- اطلاعات سازمان ها
2- اطلاعات تماس
3- اطلاعات تجاری
4- اطلاعات اماکن آموزشی
5- اطلاعات موقعیت کتابخانه ها
6- اطلاعات رویداد ها
7- اطلاعات جغرافیایی
8- اطلاعات آماری
اطلاعات تفریحی و توریستی:
1- اطلاعات توریستی
2- اطلاعات برنامه های تلویزیون و رادیو
3- اطلاعات نمایشگاه ها
زیر ساخت ها
اما برای ایجاد یک شهر هوشمند چه باید کرد؟ متخصصان به این سوال این گونه پاسخ می دهند که در کنار ایجاد زیر ساخت های لازم باید در ارائه خدمات اصلاح صورت گیرد. این بدین معناست که باید در تمام امور با استفاده از مهندسی مجدد فرایند ها اصلاح شود و در تمام امور تغیر و تحول های لا زم به وجود آید نه اینکه ارائه خدمات با وضع موجود به صورت الکترونیکی تبد یل شود از طرفی در کنار این تغییر و تحولها مجهز بودن به مدیریت و تغییر تحول نقش بسزایی دارد.چون همواره کارمندانی وجود دارند که از ترس از دست دادن شغل خود با ورود تکنولوژی های جدید یا بی حوصله در یاد گیری اصولی که لازمه این تغیرات است ، با این تغیرات مقابله می کنند.در کنار این موارد لازم است از برنامه های کاربردی مناسبی استفاده شود تا قشرهای مختلف شهروندان تجارت های مختلف و… را در نظر بگیرد و زیرساخت ها را با توجه به سیاست های کلان و طرح های جامع به کار اندازد.
برای ایجاد شهر الکترونیکی باید دسترسی مناسبی به سیستم وجود داشته باشد ودر ضمن سیستم ها از امنیت بالایی بر خوردار باشند تا همه اعم از شهروندان، کارمندان و صاحبان صنایع و بازرگانان به این سیستم اعتماد کنند همچنین خدمات باید به گونه ای ارائه شود که به راحتی مورد استفاده قرار گیرند.در جوامعی چون جامعه ایران که سواد کامپیوتری چندان بالا نیست، ارائه خدمات نباید به گونه ای باشد که دسترسی به خدمات مستلزم داشتن دانش زیاد کامپیوتر باشد. از سوی دیکر در ابتدای امر باید خدماتی برای ارائه به روشهای جدید انتخاب شوند که جذابیت داشته باشند و از سوی دیگر بسیار مورد استفاده مردم باشند. همچنین خدماتی برای این کار انتخاب شوند که اجرای آنها به شیوه سنتی مشکل ساز باشد واز سوی دیگر به راحتی قابلیت ارائه در فرم الکترونیک را داشته باشند.به این ترتیب تجربه های ا ول برای مردم جذابیت لازم را به همراه دارند و مردم به استفاده از خدمات نوین تشویق می شوند.
اجرای تبلیغات به منظور ایجاد انگیزه نیز شیوه ای است که به همه گیر شدن استفاده از خدمات الکترونیکی کمک می کند. مثلا در نظر گرفتن تخفیف ویژه برای خرید الکترونیک به جای استفاده از پول می تواند روش مناسبی برای این منظور باشد.
شاخص های ارزیابی زیر ساختار الکترونیک
1- شرایط اجتماعی و فرهنگی
2- منابع انسانی
3- قوانین و مقررات
4- زیر ساختار فناوری ارتباطات و اطلاعات
شاخص های ارزیابی زندگی الکترونیک
1- اتصال به اینترنت
2- توسعه تجارت الکترونیک
شاخص های ارزیابی سازمان الکترونیک
1- پشتیبانی خدمات الکترونیک
2- اتصال به اینترنت
بخش های اصلی نرم افزاری شهر الکترونیک
1- اطلاعات شهری
2- رسانه
3- نیاز مندی های شهری
4- خدمات اطلاع رسانی
5- بخش مدیریت نرم افزار
6- بخش اختصاصی کاربران
مدل نرم افزاری شهر های الکترونیک
سازمان یافتگی در شهرالکترونیک
برای ایجاد شهرداری الکترونیک باید ابتدا نگاهی به سازمانهای مجازی که درحیطه شهر مجازی فعالیت می کنند داشته باشیم.
اصولا دو نوع شهر مجازی به لحاظ سازمانی ازهم تفکیک شده است :
1- شهرمجازی سازمان یافته
2- شهرمجازی غیر سازمان یافته
شهر مجازی سازمان یافته:
شهر مجازی سازمان یافته از یک هویت به هم پیوسته معطوف به هدف مشخص برخوردار است و قابلیت ایجاد انسجام شهری را با محور سیاست گذاری دولتی فراهم می کند و با مرتبط بودن با دولت الکترونیک ظرفیت معنا بخشیدن به انسجام ملی نیز در آن دیده می شود.
شهر مجازی غیر سازمان یافته:
شهر مجازی غیر سازمان یافته حوزه عمومی شهر مجازی را تشکیل می دهد که فعالیت افراد ، سازمان های غیر دولتی، تلاش های مدنی و تجاری در آن منعکس می شود . (عاملی 1386)
ازآنجا که وظایف شهرداری الکترونیک مربوط به شهروندان و حوزه عمومی شهر است فعالیت این سازمان در حیطه شهر مجازی غیر سازمان یافته قرار می گیرد .در اینجا به توجه به اینکه شهرداری الکترونیک یک سازمان است که در شهر از نقشی اساسی برخوردار است بد نیست نگاهی به ویژگی سازمان های مجازی (الکترونیک ) بیاندازیم :
1. سرعت و انعطاف بالا
2. متغیر یا متمرکز بودن پایگاه اطلاعاتی
3. امکان ارتباط از راه دور برای کارکنان
4. استفاده عمده از شبکه اینترنت برای عرضه محصولات و ارتباط مستقیم با مشتریان
5. بدون محل جغرافیایی خاص ( در کل جهان حضور فیزیکی دارد ، یعنی بر روی امواج اینترنت است )
6. شبکه ای اجتماعی بدون مرزهای عمودی و افقی
7. گسترش هر چه بیشتر ارتباطات همراه با پویایی وتحرک
8. وجود کارکنانی متخصص ، نوآور و فعال در سازمان و آموزش مداوم کارکنان
9. وجود شبکه های ارتباطی کامپیوتری میان بخشها و واحدهای مختلف
نیاز به ایجاد شهر الکترونیک
ازدحام و تراکم جمعیت های بزرگ و تفاوت جمعیت شب و روز در شهرهایی مثل تهران، همراه با آلودگی گسترده نور، صدا، هوا و فضا و مسئله ترافیک و زمان، منشاء یافتن چاره ای برای کاهش آلام ناشی از زندگی در اینگونه شهرها شده است. مهمترین مسئله در این شهر ها حرکت جمعیت است. حرکت جمعیت اعم از حرکت با وسیله نقلیه و یا ازدحام جمعیت در مراکز فروش و خدمات اداری و رفاهی شهر، علت اصلی بسیاری از "مسائل شهری" اعم از مسائل انسانی شهری و یا حوادث و سوانح شهری در شهرهای بزرگ می باشد.
با ظهور صنعت همزمان ارتباطات، کامپیوتر و بدنبال آن ارتباطات شبکه ای در قالب اینترنت فضای جدیدی برای شهر بوجود آمد که از آن تعبیر به "شهر مجازی" می شود. ظهور شهر مجازی در درجه اول موجب کاهش "حرکت جمعیت" در شهر واقعی و در درجه بعدی "فضاهای همزمان" را بدون فرسایش و اصطکاک با یک هندسه موازی امکان پذیر می سازد. در واقع دو فضائی شدن شهر در فضای واقعی و فضای مجازی، نوعی "مدیریت کنترل حرکت جمعیت شهری" محسوب می شود که تلاش می کند با عقلانی کردن روند حرکت جمعیت شهر آرامتر، کم هزینه تر و برخوردار از امنیت شهری و امنیت روانی شهروندان را فراهم کند.در شهر مجازی، خدمات اطلاعاتی بدون هیچ محدودیت زمانی و مکانی انجام می شود.
مفهوم شهر و دولت مقید به ساعت کار اداری، تبدیل به شهر و دولت ٢٤ ساعته در هفت روز هفته می شود و شهروندان در همه ساعات و دقایق روز امکان بهره مندی از خدمات دولتی و شهری را خواهند داشت. در این فضای جدید دیگر مفهوم بازکردن و بستن دروازه شهر و یا تقسیمات شهری بر اساس میدان، خیابان و کوچه و یا اساسا معماری مبتنی بر مکان محوری به پایان می رسد، بلکه معماری فضای مجازی مبتنی بر تغییر تکنولوژیکی زمان و مکان است و ساخت های قابل دسترسی همزمان برای همگان است
ایتوپیا: آرمان شهر الکترونیکی
آنچه که امروزه با عنوان "شهر الکترونیکی" یا (E-city) از آن یاد می شود به لحاظ برخورداری از ویژگی های ایده آل و منحصر به فرد، ممکن است در شرایط واقعی تا حدی آرمانی به نظر برسد. از این رو منطقی تر آن است که در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات به جای سخن گفتن از "شهر الکترونیکی"، به "آرمان شهر الکترونیکی" یا (E-topia) بیاندیشیم و کوشش نماییم ویژگی های آرمانی را به تدریج با تکامل بخشیدن به شهرهای الکترونیکی کنونی، محقق سازیم.
مجموعه تلاش هایی که در حوزه گسترش کاربردهای شهری فناوری اطلاعات طی دو دهه اخیر صورت گرفته است، با وجود آن که از سرعت و پیوستگی شایسته ای برخودار نبوده؛ اما به دلیل همگرایی با مبانی جوامع دانش بنیان می تواند نوید بخش ایجاد یک ایتوپیا یا آرمان شهر الکترونیکی در آینده ای نه چندان دور باشد. امید به آرمان شهری الکترونیکی که در آن استانداردهای شهرهای الکترونیکی رعایت شده باشد و شهروندان با آسودگی و اطمینان خاطر بخش قابل توجهی از تعاملات روزانه خود را با بهره گیری از بسترهای ارتباطی الکترونیکی انجام دهند و به شکل چشمگیری در زمان، هزینه و انرژی خود صرفه جویی کنند، می تواند انگیزه ای قدرتمند برای تحرک بخشیدن به کوشش های آینده باشد.
بدیهی است آرمان شهر الکترونیکی نیز مانند هر پدیده دانش بنیان دیگری ویژگی های خاص خود را دارد و مهمترین ویژگی آن "فرهنگ شهروندی" به شیوه الکترونیک است. حضور در محیط سایبر و مشارکت در فعالیت های انفرادی و جمعی متعارف در شهرهای الکترونیکی فرهنگی را به همراه دارد که شهروندان برای برخورداری از حقوق شهروندی ملزم به رعایت آن هستند. مباحثی مانند مراعات حریم خصوصی افراد در محیط سایبر، حقوق تالیفی و انتشاراتی و دیگر مقررات و قوانینی که همگی برای حفظ حقوق فردی و اجتماعی افراد تنظیم شده اند، در چنین شهری معنا و مفهوم می یابد و اعتبار و روایی آن تا اندازه زیادی به رعایت آن توسط خود شهروندان بستگی دارد.
آنچه که یک آرمان شهر الکترونیکی را نسبت به شهرهای الکترونیکی متعارف و عادی که تا کنون ایجاد و راه اندازی شده اند متمایز می سازد، تنها ابعاد فرهنگی آن نیست بلکه ابعاد کاربردی و فنی آن نیز می باشد. هر قدر زیرساخت های ارتباطی یک شهر الکترونیکی از توسعه و کیفیت بهتری برخوردار باشند، امکان به کارگیری آنها از سوی شهروندان نیز به همان میزان افزایش خواهد یافت. این یعنی تکامل یافتگی ارتباط الکترونیکی.
اما در آرمان شهر الکترونیکی این تکامل یافتگی در منتهای درجه خود قرار دارد. از آنجایی که امروزه اینترنت به عنوان مهمترین بستر ارتباطی در جهان معاصر مطرح است و کوشش های گسترده ای در سراسر جهان به منظور توسعه آن در تمامی مناطق و حتا دور دست ترین نقاط هر کشور صورت گرفته است، تمرکز بر این رسانه ارتباطی و بهبود شاخص های توسعه آن نظیر افزایش ضریب نفوذ و پهنای باند وسیعتر دیگر نه به عنوان یک توصیه بلکه به عنوان ضرورتی انکارناپذیر مطرح است.
بدین ترتیب تکامل اینترنت و روندهای توسعه آن در آرمان شهر الکترونیکی مد نظر می باشد. یک آرمان شهر الکترونیکی می تواند در بر دارنده اهداف گوناگونی باشد، از گسترش کاربردهای شهری فناوری اطلاعات گرفته تا ایجاد فرصتهای برابر برای تمامی شهروندان در برخورداری از مزایای شهروندی و مشارکت در یک جامعه اطلاعاتی. امروزه هر شهروند الکترونیکی در جامعه اطلاعاتی نقش و جایگاه منحصر به فرد خود را دارد و در صورت ایفای مناسب این نقش می تواند سهم قابل توجهی در توسعه و پیشرفت دیگر شهروندان و در نهایت جامعه و کشور خود داشته باشد. روشن است ایفای نقش شهروندی و در همان حال برخورداری از حقوق مربوط به آن پیش از هر چیز نیازمند اطلاع رسانی و آگاهی بخشی است که این امر نیز به مدد رسانه های اطلاعاتی امکانپذیر است.
سازمان ها و نهادهای شهری که پیوسته به ارایه خدمات شهری می پردازند، می توانند به عنوان گهواره پیدایش آرمان شهر الکترونیکی به شمار آیند. از آنجایی که ارایه خدمات الکترونیکی در این سازمان ها و نهادها به امری عادی و متعارف مبدل شده است، دیگر تردیدی پیرامون لزوم یا ضرورت ارایه خدمات به شیوه الکترونیکی وجود ندارد و تمرکز کنونی این سازمان ها به بهبود و ارتقای این خدمات معطوف شده است. نقش مجامع علمی و دانشگاهی به لحاظ برخورداری از دانش و تخصص کافی برای همیاری در این عرصه در خور توجه است و این بنیادهای علمی می توانند کمک های موثری را به ارتقای کیفیت خدمات الکترونیکی ارایه نمایند.
آرمان شهر الکترونیکی محصول همکاری و هم افزایی توان سازمان های دانش بنیان گوناگون در یک جامعه است و نمی تواند تنها به ساختارهای ارتباطی و اطلاعاتی متکی باشد. گسترش خدمات شهری تنها یکی از دستاوردهای ایجاد آرمان شهر الکترونیکی است و دانش ضمنی که بر اثر مشارکت در تراکنش های جاری در چنین شهری تولید می شود، خود از ارزش شایان توجهی برخوردار است. این دانش ضمنی سبب ارتقای سطح شهروندی می شود و هر شهروند به طور خودکار با بهره گیری از فنون و مهارت های ارتباطی می تواند متناسب با افزایش میزان فعالیت الکترونیکی خود، از مزایا و حقوق بیشتری نیز برخوردار شود که این امر به پدیده دیگری موسوم به "رقابت الکترونیکی" منجر خواهد شد.
رقابت الکترونیکی در یک آرمان شهر الکترونیکی از یک سو زمینه بروز یافتن استعدادهای نهفته را فراهم می سازد و از سوی دیگر تکامل تدریجی شهر و شهروندان را در پی دارد. همین رقابت در بعدی دیگر سبب تولید دارایی های الکترونیکی می شود. امروزه آثار الکترونیکی که در قالب نرم افزار، کتاب های الکترونیکی و حتا مقالات تولید می شوند، در صورت داشتن ویژگی های لازم به عنوان سرمایه های الکترونیکی یک جامعه در نظر گرفته می شوند.
توجه به این عامل کلیدی در ارتقای جایگاه شهروندان الکترونیکی می تواند زمینه ساز آفرینش آثار فاخر و منحصر به فرد باشد و در نهایت جامعه و شهری را به وجود آورد که پیش از هر چیز به لحاظ میزان دارایی و ثروت الکترونیکی تولید شده در آن برای دیگر جوامع و شهرهای الکترونیکی حایز اهمیت باشد.
ایجاد یک آرمان شهر الکترونیکی نیازمند طی شدن یک فرایند تکاملی است و بدیهی است که هر فرایند تکاملی می تواند وقت گیر باشد، از این رو بردباری و شکیبایی برای رسیدن به هدف نهایی یکی از شروط گریز ناپذیر خواهد بود. پرسش اصلی در این میان این است که با بهره گیری از چه عوامل یا عناصری می توان مدت زمان لازم را تا حد امکان کوتاه تر کرد و ایجاد آرمان شهر الکترونیکی را تسریع نمود.
اگر چه این پرسش ذهن برخی از اندیشمندان فعال در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات را به خود مشغول کرده است، اما می توان پذیرفت که گسترش کاربردی فناوری اطلاعات به عنوان پایه ای ترین عامل در نیل به هدف یاد شده همچنان به قوت خود باقی است. آرمان شهر الکترونیکی در نهایت تقویت کننده مجموعه ای از کارکردهای ارتباطی خواهد بود و بر این اساس بهتر است "تمرکز بر کاربردها" به عنوان یکی از محورهای اصلی در اندیشه پیرامون این موضوع در نظر گرفته شود.
تصویر یک روز زندگی در شهر الکترونیک
خیلی هیجان انگیزه !!! تصور کنید که در یک شهر با تجهیزات کامل و تسهیلات تعریف شده شهر الکترونیکی حضور دارید ، برای آشنایی بیشتر با کارکرد فن آوری اطلاعات به این مبحث میپردازیم .( یک روز در شهر الکترونیک البته کوتاه و مختصر و بی دغدغه)
این نکته رو فراموش نکنیم که در حال حاضر آنچه که مطالعه خواهیم کرد در کشورهای نیمه پیشرفته و توسعه یافته جهان به امری معمول بدل شده است اما هنوز چنین زندگی مدرن جای خود را به طور کامل باز نکرده است و از طرفی دیگر سیستمهای ذکر شده یا به صورت آزمایشی در حال اجرا هستند و یا به صورت یکپارچه استفاده نمی شوند ، گشت و گذار یک روزه در شهر الکترونیک ، گشت و گذاری هیجان انگیزه
گشت و گذار در شهر الکترونیکی ، شهرهایی در آینده نزدیک
عصر یک روز تابستان است و شما در حال عزیمت از منزل به محل کارتان هستید. حدود یک ساعت است که از منزل خارج شده اید ولی خیابان های شلوغ شهر، مسیر خانه تا محل کار را چند برابر کرده است با صرف یک ساعت برای انجام عملیات بانکی، دو ساعت معطل شدن در ترافیک، یک ساعت جست وجو برای خرید کفش دل خواه تان و مقداری معطلی برای پرداخت قبض های آب و برق روز، پر مشغله ای را پیش روی خواهید داشت.
با یک محاسبه سرانگشتی خواهید دید که بخش عظیمی از اوقات روزانه خود را صرف کارهای تکراری، غیرضروری می کنید. با این اوصاف این سوال پیش می آید که آیا واقعا برای زندگی در یک شهر بزرگ حتماً باید بخش زیادی از وقت خود را صرف کارهای تکراری کنید؟ و بخش دیگری از آن را در صفوف اماکن عمومی و یا خیابان های شهر تلف کنید؟
راه بهتری برای استفاده بهینه از زمان وجود ندارد؟ آیا نمی توان در شهرهای بزرگ بدون دغدغه روزمره به راحتی زندگی کرد؟ بد نیست قبل از این که به سوالات پاسخ دهید سری به شهر الکترونیک بزنید، شهری که به ظاهر با شهرهای سنتی ما متفاوت است. شاید پاسخ سوالات خود را در آن جا بیابید.
شروع سناریو، خروج از منزل
صبح زمانی که از خواب برمی خیزید، گزارش کاملی را از وضعیت سیستم های امنیتی، تسهیلات و وسایل منزل تان از منشی الکترونیکی منزلتان دریافت خواهید کرد. قبل از دوش گرفتن می توانید از طریق اینترنت به شبکه رادیویی دلخواه تان دسترسی داشته باشید و اخبار روزانه را بشنوید. هنگام ترک منزل بد نیست که به سیستم خرید خانه سری بزنید . البته این سیستم به طور خودکار موجودی مایحتاج منزل را کنترل می کند و در مواقع کمبود سفارش های لازم را ارسال می کند. پس از خرید ملزومات، قیمت آن ها به طور خودکار از کارت اعتباری شما کسر خواهد شد.
شروع رانندگی در صبح
وقتی اتومبیل تان را روشن می کنید به طور اتوماتیک آخرین وضعیت رفت و آمد در خیابان ها و ترافیک شهر را دریافت می کنید و بهترین مسیر برای رسیدن به محل کار برای شما برنامه ریزی می شود. هنگام رانندگی منشی الکترونیک شما، پیغام ها، قرارهای ملاقات و کارهای روزمره تان را بررسی کرده و فعالیت های شما را برنامه ریزی می کند.
رانندگی در شهر الکترونیک
وقتی در شهر الکترونیک رانندگی می کنید به ندرت به ترافیک های سنگین برمی خورید. یک سیستم هوشمند کنترل ترافیک، رفت و آمدهای شهری را طوری تنظیم می کند که شما کم ترین زمان های انتظار را پشت چراغ قرمز داشته باشید. اتومبیل ها نیز به یک سیستم کنترل هوشمند مجهز هستند به طوری که حداقل تخلفات شهری را شاهد خواهید بود. تصادفات در شهر الکترونیک حداقل خواهد بود.
زمانی که در یک شهر الکترونیک تصادفی رخ می دهد اتومبیل به طور هوشمند یک پیغام به مرکز اتفاقات شهری ارسال می کند. یک سیستم موقعیت یاب جغرافیایی تصویر دقیق و مشخصات محل تصادف را مشخص می کند. مشخصات تصادف به همراه تصاویر محل تصادفات به اداره پلیس و اورژانس ارسال می شود و فوراً اقدامات لازم برای رسیدگی به تصادف و ارسال مجروحین به بیمارستان صورت می گیرد. وقتی که آمبولانس در حال عزیمت به محل تصادف است به طور خودکار پیغام هایی را به چراغ های راهنمای مسیر ارسال می کند تا با تنظیم آنها کمترین توقفات ممکن را در طول مسیر حرکت به سمت بیمارستان نیز وضعیت بیمار به بیمارستان مخابره می شود تا امکانات و تجهیزات لازم برای مداوای او قبل از رسیدن به بیمارستان فراهم شود.
حضور در محل کار الکترونیکی
هنگام ورود به شرکت سیستم هوشمند ورود و خروج شرکت، اطلاعات شما را کنترل و ساعت حضورتان را ثبت می کند. کارتابل الکترونیکی شما تمامی نامه های الکترونیکی تان را برای بررسی آماده می کند. نامه هایی که به زبان های دیگر نوشته شده اند به زبان فارسی ترجمه می گردد.
ممکن است شما روز پرکاری داشته باشید، چند قرار ملاقات و جلسه تمامی ساعات کاری شما را پر کند. ولی شما برای شرکت در این جلسه ها اصلاً محل کار خود را ترک نمی کنید. سیستم کنفرانس تصویری محل کار، حضور شما ار در تمامی جلسات ممکن خواهد ساخت. تمامی صورتجلسات نیز به صورت اتوماتیک و تصویری ضبط و نگه داری خواهد شد.
در زمان استراحت بین کار، نماینده هوشمند خرید شما، لباس مورد نظرتان را بر اساس سلیقه و خواست تان جست وجو می کند و پیشنهادهای مناسب را برای انتخاب به شما ارایه می کند.
برای بررسی وضعیت درسی فرزندتان می توانید از طریق سایت مدرسه مجازی عملکرد تحصیلی او را بررسی کنید و یا با معلمان او ارتباط برقرار کنید. منشی الکترونیکی شما طبق برنامه ای که پیش از این برایش مشخص کرده اید مقدمات سفر آینده شما را فراهم کرده است. در این حال می توانید کادوی تولد دوست تان را سفارش دهید.
یک کار در شهر الکترونیکی
قبل از جلسه با نمایندگی یکی از شرکت های تجاری، می توانید اطلاعات مفیدی در مورد شرکت مورد نظر، حیطه عملکردش، وضعیت بازار و زمینه فعالیت شرکت به دست آورید. اگر به شبکه پشتیبان تصمیم گیری شرکت دسترسی داشته باشید احتمالاً گزارش های آماری و اطلاعات مفید و مناسب دیگری نیز در این زمینه به دست خواهید آورد.
زمانی که کارهای روزمره تان به پایان رسید، سیستم هوشمند جست وجوی شما، اعلام می کند که تعدادی مقاله و اطلاعات جدید در ارتباط با موضوعات مورد علاقه شما یافته است. این سیستم اطلاعات جدید را به طور اتوماتیک به کتابخانه دیجیتال تان اضافه می کند.
بازگشت به منزل
اگر در زمان بازگشت به منزل بخواهید در پمپ بنزین سوخت گیری کنید، سیستم موقعیت یاب هوشمند اتومبیل تان نزدیک ترین پمپ بنزین را به شما پیش نهاد می کند. پس از سوخت گیری نیز می توانید با کارت اعتباری، هزینه بنزین را بپردازید. احتمالا اتومبیل شما به سیستمی مجهز است که طبق روند مصرف تان موجودی بنزین را بررسی کرده و زمان های سوخت گیری با برنامه ریزی می کند.
پایان یک روز در شهر الکترونیکی
وقتی که به منزل می رسید، همه چیز مرتب است. سیستم های تهویه هوشمند هوای خانه را به نحو مطلوبی تنظیم کرده اند. تسهیلات و وسایل منزل همه طبق برنامه کار می کنند. شما یک روز پرکار را در شهر الکترونیک را در شهر الکترونیک پشت سر گذارده اید. کارهای مختلفی انجام داده اید ولی به ندرت درگیر کارهای تکراری شده اید. شما می توانید اوقاتی زیادی را که در شهرهای سنتی در خیابان های شلوغ و یا در صف بانک صرف می کردید، مشغول مطالعه، استراحت و تفریح شوید و یا به موضوعات مورد علاقه خود بپردازید.
شهر های الکترونیک از منظر جهانی
تاریخچه :
اینترنت به عنوان نقطه عطف گذر از جامعه صنعتی که شهر نشینی در آن رواج داشت به جامعه اطلاعاتی که زمینه های ظهور آن در قالب موضوعاتی مانند شهر الکترونیک نمایان شده می باشد. حضور اینترنت از اوایل دهه ی 1960 میلادی در وزارت دفاع آمریکا شروع و در سال 1969 با همکاری دانشگاه کالیفرنیا توسعه یافت در سال 1983 عملاً کار غیر نظامی اینترنت با سرویس پست الکترونیکی آغاز شد و به سرعت توانایی آن در ارسال داده ها با سرعت بیشتر فراهم شد. در اواسط سال 1990 در سراسر جهان 46000 شبکه اطلاعاتی، شامل 3/2 میلیون دستگاه رایانه و 25 میلیون کابر از طریق اینترنت امکان تبادل اطلاعات یافتند. مقایسه ارقام فوق با نیاز های یک شهر الکترونیکی نشان می دهد که تا این زمان عملاً نمی توانستند امکانات فن آوری برای ایجاد شهر الکترونیک وجود داشته باشد. اما آخرین آمار فصلنامه پیام یونسکو در اکتبر ماه 2003 آخرین آمار کاربران اینترنت را 655 میلیون نفر در جهان نشان می دهد. این در حالی است که تعداد رایانه ها نیز به 650 میلیون دستگاه افزایش یافته است. این آمارها به همراه برنامه های وسیعی که در توسعه فن آوری اطلاعات در جهان در دست انجام است دور نمای توسعه شهر های الکترونیکی را به صورت تجربی نشان می دهد.
اولین اقدام کلان و اساسی جهت ایجاد دولت الکترونیک در جهان، به برنامه توسعه فناوری اطلاعات سنگاپور در سال 1992 معطوف می گردد. پس از آن در سال 1993 میلادی، پروژه توسعه زیر ساختار ملی آمریکا جهت گسترش زیر ساختار فناوری ارتباطات و اطلاعات، تدوین و راه اندازی شد. کشور کره جنوبی نیز در این سال، طرح توسعه زیر ساختار ملی فناوری ارتباطات و اطلاعات خود را ارائه و آماده اجرا کرد. کشور هایی مانند ژاپن، تایوان، انگلستان نیز در طی سال های 1993 تا 1996، برنامه های کلانی را در این زمینه دنبال نموده اند. پیش از یک دهه از ایجاد اولین شهر های الکترونیک جهان می گذرد و در این فاصله شهر های الکترونیک بزرگی چون برلین، بوستون، تورنتو و شهر های اینترنتی دبی هر یک با رویکرد های متفاوت ایجاد شده اند.
شهر های الکترونیک برتر جهان
وب سایت اطلاع رسانی شهر الکترونیک بوستون، دامنه وسیعی از اطلاعات، رویه های کاری، و اطلاعات گردشگری و اطلاعات شهروندان را در اختیار شهروندان الکترونیک قرار می دهد.
اولین صفحه سایت این شهر، کاربران مختلف را به قسمت های مختلف سایت برمبنای اینکه از ساکنین شهر هستند تاجرند یا توریست هدایت می کند. هر نوع کاربر می تواند به دامنه وسیعی از اطلاعات مرتبط با نیاز هایش دسترسی پیدا کند.
شهر الکترونیکیE-CITY : آشنایی مختصر با شهرهای الکترونیک در دنیای مجازی
در این گفتار به چند شهر الکترونیکی یعنی شهر الکترونیکی ایندیا ناپلیس ,شهر الکترونیکی بوستون ؛شهر الکترونیکی تایپه و… برگرفته از کتاب شهر الکترونیکی خواهیم پرداخت سعی خواهیم کرد در این مطلب به بررسی نقش و جایگاه چند شهر مهم اکترونیکی در جهان بپردازم
شهر الکترونیکی بوستون
شهروندان این شهر می توانند با مراجعه به وب سایت این شهر به دامنه وسیعی از اطلاعات که شامل رویه های کاری، مرور گزارش های رستوران ها و اطلاعات گردشگری است، دست پیدا کنند. اولین صفحه سایت این شهر کاربران را به قسمت های مختلف سایت بر مبنای اینکه از ساکنان شهر، تاجر یا توریست هستند، هدایت می کند. گردشگران می توانند در این سایت راجع به اطلاعات تاریخی شهر، محل و ساعت کاری مکان های دیدنی و مورد علاقه، اطلاعات لازم را کسب کرده و بهترین مکان ها را برای عکس برداری و فیلم برداری یادگاری پیدا کنند.
"دادگاه غذایی شهردار" یکی از مهم ترین بخش های این سایت است که در اختیار کاربران قرار گرفته و حاوی گزارش بازرسی های صورت گرفته از رستوران ها در سطح شهر بوستون و همچنین توضیحاتی درباره تخلفات آن ها و امتیاز نهایی تعلق گرفته به هر یک است. این رویه باعث شده رستوران ها کمتر تخلف کرده و مشتریان نیز رستورانی را که امتیاز بیشتری دارد، انتخاب کنند.
از سوی دیگر این سایت امکان پرداخت قبوض، مالیات و جریمه وسایل نقلیه را از طریق اینترنت و به کمک کارت اعتباری فراهم می کند.
این وب سایت قابلیت سرویس دهی بالاتر از یک میلیون نفر در روز را داراست. بر اساس آخرین اطلاعات موجود میزان پرداخت مالیات وسایل نقلیه موتوری نزدیک به 300 درصد افزایش داشته و ماهانه به طور متوسط سه هزار جریمه از طریق اینترنت پرداخت شده و در طول یک سال شش هزار پرداخت در این شهر به صورت برخط (online) صورت گرفته است.
جست وجوی برخط املاک، منابع و فرصت های سرمایه گذاری، فرم ثبت نام رای دهندگان، آگهی کار، وسایل گمشده، جست وجوی تسهیلات و جست وجوی مقبره ها، بخش دیگری از امکانات و اطلاعاتی است که این سایت در اختیار شهروندان شهر بوستون قرار می دهد.
شهر الکترونیکی ایندیا ناپلیس
سایت این شهر به گونه ای طراحی شده است که کاربر به راحتی به قسمت های مختلفی از قبیل دولت الکترونیکی، مجمع مجازی، تجارت، گردشگری و کودکان هدایت می شوند.
بخش دولت الکترونیکی این سایت در پاییز سال 1996 راه اندازی شد و امکان دسترسی 24 ساعته کاربران را در زمینه پرداخت جریمه های اتومبیل، مرور پروژه ها و پرداخت برخط مالیات فراهم می کند.
شهروندان این شهر در بخش مجازی می توانند اطلاعات محل سکونت، سازمان های شهری و امنیت عمومی را به دست آورند و همچنین با وارد کردن نام محل موردنظر خود، تمام اطلاعات لازم را جهت برقراری با آن دریافت کنند.
پارک تفریحی اینترنتی و آگاهی از خطرات آتش، مواردی است که در بخش کودکان این سایت قرار داده شده و کارشناسان از این قسمت به عنوان ویژگی منحصر به فرد سایت نام می برند.
شهر الکترونیکی تایپه
مسوولان شهر تایپه در سال 2000 تصمیم گرفتند به منظور "افزایش استفاده از اینترنت برای کاهش حضور در خیابان ها" و "ایجاد یک شبکه گسترده از خدمات دولتی" شهر الکترونیکی تایپه را ایجاد کنند.
برای رسیدن به این اهداف اقدام به مجتمع سازی شبکه های گسترده سازمان های خصوصی و ایجاد یک شبکه خدمت دهی با سرعت بالا کرده تا از این طریق تمام بنگاه ها، مدارس، بیمارستان ها و خانه ها را به هم وصل کرده و شهر را برای تبدیل شدن به یک محیط زندگی کاملا شبکه ای پیش ببرد.
راه اندازی مکانیزم "امضای الکترونیکی" را به منظور فراهم آوردن خدمات تعیین هویت الکترونیکی در دست اجرا دارد.
ظرف مدت سه سال در همه کلا س های دوره ابتدایی، راهنمایی و متوسطه یک کامپیوتر قرار داده و ایجاد یک کتابخانه الکترونیکی را برای عموم مردم که امکان انجام تحقیقات را داشته باشند، در دست اجرا دارد.
بر اساس برخی از آمارهای موجود، ظرف مدت یک سال 435 بنگاه و مدرسه به طور مستقیم تحت نظارت شهرداری تایپه، "سیستم تبادل داده های الکترونیکی" را ایجاد کرده اند و بر همین اساس نرخ درصد کارهایی که کاملا توسط این سیستم انجام می شود به 52 درصد رسیده است.
در این شهر برای تمامی کارکنان صندوق پست الکترونیکی فراهم شده و تاکنون بیش از 800 کیوسک اطلاع رسانی در سطح شهر نصب شده است.
با استفاده از این کیوسک ها آن دسته از مردم که در منزل به اینترنت دسترسی ندارند، در سفر هستند و یا عموم مردم عادی می توانند در هر جا و زمان به شبکه متصل شوند.
"اختصاص شماره شناسایی الکترونیکی به شهروندان"، "ایجاد کتابخانه الکترونیکی"، "صندوق الکترونیکی رایگان" و "مقرر ساختن خدمات 24 ساعته" از جمله طرح هایی است که در شهر الکترونیکی تایپه اجرا می شود.
شهر الکترونیکی : آشنایی با تعریف و راهکارهای پیاده سازی شهر الکترونیک در ایرانE-CITY
شاید در سال 1379 که برای اولین بار بحث شهرهای الکترونیکی مطرح و متاقب آن همایش جهانی شهرهای الکترونیکی و اینترنتی با جضور بیش از 1500 نفر از مسئولین و متخصصین ارشد کشور در حوزه های مختلف برگزلر شد موضوع برای کشورمان خنده دار و باور نکردنی بود و یا حداقل باور نداشتیم که فقط 5 سال بعد باید راهکار برون رفت از چالشهای شهر بزرگی مانند تهران را در ایجاد شهر الکترونیک جستجو کنیم. باید در هزاره سوم و شروع قرن 21 تسلیم پدیدههای حاصل تغییرات فناوریهی جدید باشیم و شهر الکترونیک را به عنوان یک نیاز و ضرورت هزاره سوم بپذیریم.
شهر الکترونیک یک اختراع و یا یک پیشنهاد نوآورانه نیست بلکه واقعیتی است که بر اساس نیاز جای خود را باز می کند. اگر امروز چشم خود را بر نیاز ببندیم فردا باید با پرداخت هزینه بیشتر قدم در اجرای آن بگذاریم.
شهر الکترونیکی : آشنایی با تعریف و راهکارهای پیاده سازی شهر الکترونیک در ایرانE-CITY
شاید سئوال شود که آیا امکان ایجاد شهر الکترونیک برای کشور مانند ایران که با ساختارهای سنتی عجین شده است و در مقابل تغییر فناوریها همواره دنباله رو بوده است مقدور می باشد؟
سخن اول
ایران عضو جامعه اطلاعاتی جهانی است و تا کنون مشارکتهای خوبی در تصمیم سازی برای این جامعه هزاره سوم داشته است. هدف از این اجلاسهای تاریخی که تکرار آنها بعید بنظر می رسد ، خلق یک دیدگاه مشترک در مورد عصر اطلاعات تحت عنوان جامعه ی اطلاعاتی بوده است. از جمله دستاوردهای مهم این دو اجلاس اعلامه اصول و برنامه عمل آن بوده است که با مشارکت 192 کشور از جمله ایران بدست آمده است. در برنامه اصول به موارد زیادی از جمله فقرزدایی، توانمند سازی زنان، جوانان، محرومان، تحصیلات ابتدایی برای همه، جها ن شمولی، همبستگی ملل جهان، آزادیهای اساسی، حق توسعه برای همه، آزادی بیان، رعایت آزادی دیگران، دسترسی همه به اطلاعات، حق حاکمیت کشورها، تنوع فرهنگی، حفظ و توسعه زبانهای محلی، چند زبانی در محیط های مجازی، کاهش شکاف دیجیتالی، رشد سلامت و پیشگیری بیماری ها و موارد بسیار دیگر پرداخته شده است. علاوه بر موارد فوق در اعلامیه اصول به مواردی پرداخته شده است که نیاز به مطالعه و مشارکت بیشتر کشورها را دارد تا ابعاد مختلف آن بیشتر مشخص و برای اجرا به اطلاع جامعه جهانی برسد. مثلا در یکی از بندهای اصول اساسی جامعه اطلاعاتی برای همگان به موضوعی تحت عنوان "دسترسی به اطلاعات و دانش" اشاره شده است.
در بندهای دیگر به مواردی مانند: ظرفیت سازی و توانمند سازی، پرداختن به ابعاد اخلاقی جامعه اطلاعاتی، تشویق همکاریهای بین المللی، بهبود دسترسی ارزان، عمومی، فراگیر و عادلانه به فناوری و زیرساختهای ارتباطی اشاره شده است. اینگونه موارد باید در سطح جهانی معرفی و راهکارهای مناسب برای اجرایی شدن آن تهیه شود. سئوال اساسی آن است که چگونه می توان بدون ایجاد یک محیط مناسب و تربیت شهروندان با تفکری بر اساس توسعه کاربردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات چنین آرزوهایی بزرگی را تحقق بخشید؟ چگونه می توان جوامع کوچکتر اطلاعاتی را شکل داد و از مجموعه این جوامع کوچک به جامعه اطلاعاتی جهانی رسید؟ مطمئنا توسعه شهرهای الکترونیک بهترین ایده برای تمرین ورود به جامعه اطلاعاتی جهانی خواهند بود.
حرکت به سوی شهر الکترونیک
اگر به خود اعتماد داشته باشیم و علمی فکر کنیم و دانش و علم را در کلیه امور زندگیمان بکار گیریم قطعاً نه تنها ایجاد شهر الکترونیک که پروژه های بزرگتر و پیچیده تر را که بر اساس توسعه ابزارهای نوین مانند فناوری اطلاعات و ارتباطات است به راحتی می توانیم انجام دهیم. یکی از مشکات اساسی در کشور ما در توسعه اینگونه پدیده ها پذیرش مسئولیت افرادی است که هیچ آشنایی به این موضوعات نداشته و گاها مخالف هم هستند و به عمد مسئولیت می پذیرند تا جلو آنرا بگیرند. اگر مسئولیت اینگونه خدمات به افراد متخصص، علاقمند و توانمند سپرده شود قطعا مشکل خاصی برای توسعه پدیده هایی مانند شهر الکترونیک نداریم.
سخن آخر
مطمئن هستم در صورتی که در کشور برنامه ریزیها بر اساس اولویتهای جهانی و واقعیتهای موجود جهان که حرکت بسوی جامعه اطلاعاتی است انجام شود، اجرای شهر الکترونیک در اولویت قرار می گیرد.
شهر الکترونیک و چالشهایی پیش روی پیاده سازی یک شهر الکترونیکی در ایران
شهر الکترونیک دسترسى الکترونیکى شهروندان به شهردارى، ادارات دولتى، بنگاههاى اقتصادى و کلیه خدمات فرهنگى و بهداشتى شهرى به صورت شبانه روزى را قابل اطمینان و امن مى کند. این شهر از بستر پیشرفته اطلاعات مخابراتى برخوردار است، به صورتى که مى توان ازطریق کامپیوتر با خانه ها، مدارس، ادارات و غیره ارتباط برقرارکرد.
این درحالى است که جامعه ما بویژه دولت هنوز توانایى برقرارى بسیارى از زیرساخت هاى لازم براى احداث چنین شهرمجازى را ندارد و از آن جمله مى توان به نبود امنیت لازم و فرهنگ مناسب آن اشاره کرد. نکته دیگر بحث آموزش است که کمابیش از سوى برخى از دانشگاهها آغاز شده و اما همچنان در ابتداى راه است. ضمن آنکه باید قوانین و مقررات مربوط به این شهر را تدوین و تصویب کرد که چنین اتفاقى لااقل در چندسال آینده بعید به نظرمى رسد، ظاهراً ضرورت دست یافتن به یک شهر الکترونیکى همچنان در بسترى از شایدها و بایدها گرفتار است و فعلاً نمى توان این خواب شیرین را درعالم واقع تعبیر کرد!
مرثیه اى براى یک رویا
شهر الکترونیکى آرزوى بسیارى از جوانان نوجویى است که سر و کارشان فقط و فقط کامپیوتر است و نرم افزار و عجبا که این جماعت وارثان تمدن گل و بلبل شاعر مسلک ایرانى هستند و این قرابت و نزدیکى میان آخرین نسل ایرانیان زمانه امروز حتى در ذهن و مخیله بسیارى نمى گنجد و باور نمى کنند که بازماندگان حافظ و سعى هر کدام بالقوه و البته بسیارى بالفعل تکنسین هاى چیره دست دنیاى دیجیتال و نرم افزارهاى مجازى شده باشند. گرچه میان "سعدى" بودن و "حافظ" شدن وفضاى لایتناهى کامپیوتر پارادوکس و تضاد غیرقابل انکارى است اما این فرهنگ تطبیق پذیرى ایرانى با دنیاى روز و "فرزند زمان خویشتن" بودن ما ایرانى ها بسیار حیرت آور و کم نظیر است. گرچه سهم مان از تجلیات تمدن هزاره سوم به مراتب کمتر از لیاقتمان است. چنانکه گفته اند سهم ایرانیان از دنیاى الکترونیک تنها ۲ درصد است و در علم و استفاده از نرم افزار بسیار عقب مانده هستیم. چرا؟
دولت الکترونیک
ساز و کار اصلى شهر الکترونیک حضور و وجود دولت الکترونیک است. در ایران اینگونه است و باقى دنیا را نمى دانم. دلیل این ادعا آن است که چون بخش خصوصى و لایه هاى مدنى ایران همچنان در خم اول بوروکراسى پیر و عقب مانده و سنگین دولتى وامانده و ضعیف است و یاراى حرکتى انفرادى را ندارد و تکیه اش همین عروس پیر هزار ساله است. پس باید دولت در امرى پیشگام و پیشقدم شود تا لاجرم بخش خصوصى و مدنى را با خود به ورطه ماجرا بکشاند. اما در حال حاضر خود دستگاه دولتى مانع اصلى شکل گیرى دولت الکترونیک است.
طرح دولت الکترونیک و اماها
در این باره حرفهاى "معصوم فردیس" شنیدنى است. او که رئیس سازمان تنظیم مقررات کشور است، مى گوید: "وضعیت هرم انسانى در دولت یاراى پاسخگویى به تکنولوژى امروزى را ندارد چرا که با آمار ۴۵ درصد کارکنان زیر دیپلم نمى شود طرح دولت الکترونیک را عملى کرد. به همین خاطر حاکمیت براى معنى دار کردن خود باید به آموزش منابع انسانى خود بپردازد. او لازمه خدمت رسانى به مردم در دنیاى نوین را داشتن کیفیت بالا و ارائه سرویس هاى به روز شده مى داند و مى گوید: پرداختن به رژیم تعرفه داینامیک ایجاد فضاى لازم براى بخش خصوصى که رسالت تنظیم روابط بخش دولتى و خصوصى قرار گیرد، به همراه فرهنگ سازى در بدنه دولت مبنى بر اینکه بخش خصوصى رقیب نیست و همکار است لازمه رسیدن به یک دولت الکترونیک کارآمد است.
اما مدیر عامل مجتمع فنى تهران در این باره نظر دیگرى دارد. او مى گوید: "همیشه در مقابل دولت الکترونیک، بحث شهروند الکترونیک نیز مطرح بوده که متاسفانه در کشورمان از این موضوع مهم غفلت مى شود." دکتر سعید سعادت معتقد است "براى استحکام و قوام دولت الکترونیک به برنامه استراتژیکى براى شهروندان نیاز داریم، این برنامه در واقع از ابتدا شهروند را براى زندگى در عصر دیجیتال آماده مى کند."
از منظر او "اگر مردم را براى زندگى در عصر دیجیتال آماده نکنیم، بحث شهروند الکترونیکى تحقق نیافته و در نهایت این طرح با شکست مواجه مى شود. از این رو دولت باید سرمایه گذارى عمده اى را در این حوزه و به ویژه براى کودکان انجام دهد و آنها را براى زیستن در این عصر و در واقع دولت الکترونیکى آماده کند."
در جست وجوى شهر الکترونیک
مهمترین مزایاى ایجاد شهر مجازى صرفه جویى در هزینه هاى اقتصادى و رفاه بیشتر شهروندان است که با ایجاد ارتباط میان مصرف کننده و تولیدکننده به رشد اقتصادى کمک مى کند. در این باره مهندس "رضا صیامى نمین" مسوول شبکه محلى دانشگاه شهید بهشتى مى گوید: "نداشتن سرویس اینترنت با معنا و مفهوم اصلى، عامل اساسى در به تاخیر افتادن سرویس هاى الکترونیک است و متاسفانه در ایران به اینترنت به عنوان سرویس پیشرفته نگاه نمى شود و در اجراى زندگى مردم رسوخ پیدا نکرده است در حالى که لزوم ایجاد شهرک هاى مجازى در کلان شهر تهران به دلیل ساختار غیر استاندارد آن ضرورى به نظر مى رسد، و از آنجایى که هنوز دولت الکترونیک محقق نشده است و همه کارها مستلزم داشتن رفت و آمد و ثبت روى کاغذ است، وجود اینگونه شهرهاى الکترونیکى رفت و آمدها را کاهش داده و هزینه ها را مى کاهد.
با این همه از منظر بسیارى از کارشناسان براى محقق شدن یک شهر الکترونیکى در ایران مسائل و مشکلات فراوانى وجود دارد. چنانکه مهندس "صیامى" مى گوید: "نسبت کیفیت و قیمت خدمات اینترنتى و کامپیوترى در ایران نسبت خوبى نیست. گرانى سرویس ها با هزینه هاى زیادى که صرف مى کنند، سرویس هاى مطلوبى پایین بودن اینترنت از لحاظ فنى است."
هماهنگى بین حداقل امکانات اساسى
مسوول شبکه محلى دانشگاه شهید بهشتى معتقد است "وجود سرویس هاى الکترونیکى مستلزم نوعى هماهنگى بین حداقل امکانات اساسى مثل شهردارى، آتش نشانى و نیروى پلیس است تا سرویس هماهنگى را به شهروندان ارائه دهند و مدیریت مطمئن موردنیاز را دراختیار مردم قراردهند."
ازطرفى، بسیارى از کارشناسان امور اینترنت و فضاهاى مجازى معتقدند براى تشکیل یک شهر الکترونیکى به "بک بون" مخابراتى براى ارائه اینترنت پرسرعت نیاز است و وجود سرویس هاى ADSL و اینترنت دائمى بدون قطعى از ضروریات ایجاد شهرک هاى الکترونیکى است و باید دراین شهر مراکز مخابراتى ارتقا یابد نه ظرفیت تعداد مشترکان، چرا که با نبود زیرساخت هاى شبکه نمى توان به شاخ و برگ شهر مجازى رسید و باید سیستم حمایت کننده اى براى برآوردن توقعات کاربران از اینترنت وجودداشته باشد.
در این باره مهندس صیامى مى گوید: "وجود مدیریت هاى متفاوت در اجزاى مختلف شهر الکترونیکى عاملى برنیاز به سازمان و سیستم هماهنگ کننده است و عدم هماهنگى یک سرویس با سرویس دیگر باعث اخلال درعملکرد کل سیستم مى شود و سرویس جامع با ارزیابى مداوم سیستم اجزا را هماهنگ مى کند و زیر سیستم ها نیز با سلیقه خود، سیستم را ارائه مى دهند
او مى افزاید: "درحال حاضر زیرساخت هاى لازم براى ایجاد یک شهر الکترونیکى نه تنها درتهران بلکه در کل ایران مهیا نیست. به عنوان مثال دارا بودن کدملى براى تمام شهروندان نیازى است که با مهیانشدن آن اجراشدن شهر الکترونیک با مشکل مواجه خواهد شد.
به همین خاطر سازمان دهى در سایر سازمان هاى کشورازجمله گام هاى ابتدایى در اقدام به راه اندازى شهر مجازى است.
شهر الکترونیک فقط حرف است
این که شهر الکترونیک در ایران در چه مرحله اى قراردارد را باید از زبان معاون فناورى اطلاعات وزارت ارتباطات شنید. او مى گوید: ایجاد شهر الکترونیک در تهران صرفاً درحد گفتار مطرح شده است. اما طرح مربوطه باید به شکل کلان و با اختصاص اعتبارات تعریف شود.
مهندس "عبدالمجید ریاضى" معتقداست: "ایجاد شهر الکترونیک در شهر بزرگى مانند تهران کاملاً معنا و مفهوم دارد زیرا در شهرهاى کوچک با جمعیت کم که فراهم کردن دسترسى ها و نیازمندى ها قابل تامین است، معنایى نخواهدداشت."
او یادآور مى شود: "ایجاد شهر الکترونیک در شهرتهران با توجه به این که براى انجام هرکار، ساعت ها وقت مردم تلف مى شود، موضوع قابل طرحى است، اما طرح مربوطه باید به شکل کلان و با اختصاص اعتبارات تعریف شود و اجراى این طرح قطعاً در بسیارى از مسائل اجتماعى تاثیرگذار خواهدبود و آسایش جامعه را به دنبال دارد و با راحت تر شدن زندگى مردم بحث عدالت بهتر و قابل اجراست چرا که امکانات به طور مساوى دراختیار همه قرارخواهدگرفت.
با این همه او معترف است که "ایجاد شهر الکترونیک در تهران صرفاً در حد گفتار مطرح شده است، اما آنچه تاکنون در وزارت ارتباطات دراین رابطه مطرح شده، بحث ایجاد دولت الکترونیک، بهداشت، تجارت و آموزش الکترونیک در مقیاس کلى و ملى است اما همه این موارد مى توانند بخش مهمى از شهر الکترونیک باشد که ابتدا در تهران پیاده سازى شود."
کدام شهر الکترونیک
آنچه مسلم است، هنوز ملزومات ایجاد شهر الکترونیک در تهران مهیا و فراهم نشده و على رغم آنکه ساخت و احداث این فضاى مجازى موجب سرعت بخشیدن به تمام کارهایى مى شود که سیستم فشل بوروکراسى دولتى در انجام آنها ناتوان است، اما هنوز نیاز به این امر میان مسوولان و دولتمردان به صورت یک امر ضرورى، متصور و متجلى نشده است. حال آنکه خود آنها نیز مى دانند که در شرایط کنونى روزانه بسیارى از اوقات مردم با ایستادن در صف ها تلف شده و بسیارى از هزینه هاى شهرى درجهت کنترل ترافیک، عبور و مرور و یا انجام مراحل ادارى تلف مى شود. حال آنکه ایجاد شهر الکترونیک به عنوان راه حلى اساسى براى بهبود این وضع در سطح کشورهاى دنیا مطرح است و عملاً بسیارى از دولتها و کشورها به آن مبادرت مى ورزند.
شهر الکترونیک دسترسى الکترونیکى
شهر الکترونیک دسترسى الکترونیکى شهروندان به شهردارى، ادارات دولتى،<span dir="ltr"> بنگاههاى اقتصادى و کلیه خدمات فرهنگى و بهداشتى شهرى به صورت شبانه روزى را قابل اطمینان و امن مى کند. این شهر از بستر پیشرفته اطلاعات مخابراتى برخوردار است، به صورتى که مى توان ازطریق کامپیوتر با خانه ها، مدارس، ادارات و غیره ارتباط برقرارکرد.
این درحالى است که جامعه ما بویژه دولت هنوز توانایى برقرارى بسیارى از زیرساخت هاى لازم براى احداث چنین شهرمجازى را ندارد و از آن جمله مى توان به نبود امنیت لازم و فرهنگ مناسب آن اشاره کرد. نکته دیگر بحث آموزش است که کمابیش از سوى برخى از دانشگاهها آغاز شده و اما همچنان در ابتداى راه است. ضمن آنکه باید قوانین و مقررات مربوط به این شهر را تدوین و تصویب کرد که چنین اتفاقى لااقل در چندسال آینده بعید به نظرمى رسد، چه ما ایرانى ها همواره عادت داریم مظاهر تمدن را – آن هم سطح و نه درعمق _ بجوییم و هرگز سراغ ریشه ها نمى رویم الا به ضرورت. ظاهراً ضرورت دست یافتن به یک شهر الکترونیکى همچنان در بسترى از شایدها و بایدها گرفتار است و فعلاً نمى توان این خواب شیرین را درعالم واقع تعبیر کرد!
شهر الکترونیک شهر جدید هشتگرد
هم اکنون شرکت توسعه نرم افزار خاتم تمامی مراحل مطالعاتی و امکان سنجی، طراحی، برنامه ریزی و اجرای پروژه با شهر الکترونیک شهر جدید هشتگرد با همکاری فرمانداری شهرستان ساوجبلاغ و شورای اسلامی این شهر به اتمام رسانیده است و قصد دارد تا پیاده سازی این سیستم نرم افزاری را به سایر شهرهای ایران توسعه دهد..
24