دانشگاه علوم پزشکی وخدمات بهداشتی درمانی مازندران
معاونت درمان
اداره درمان سوء مصرف مواد دانشگاه
تنها مرجع صدور مجوز اداره درمان سوء مصرف مواد و واحد متادون تراپی دانشگاههای علوم پزشکی هستند.
پروتکل درمان وابستگی به مواد افیونی با داروهای آگونیست
ماده 1- مرکز درمان سوء مصرف مواد (که منبعد در این آیین نامه مرکز نامیده خواهد شد): به مرکزی اطلاق میگردد که امکانات ارائه خدمات درمانی سم زدائی و خدمات پیشگیری از عود و درمان های غیرداروئی و درصورت اخذ مجوز واحد درمان وابستگی به مواد افیونی با داروهای آگونیست، درمان سم زدائی و نگهدارنده (طولانی مدت) را با داروی آگونیست افیونی برای درمان سرپائی معتادان دارا باشد. کلیه این خدمات باید منطبق با پروتکل درمان سوء مصرف مواد (که توسط معاونت سلامت ابلاغ می گردد) باشد.
ماده 2- واحد درمان وابستگی به مواد افیونی با داروهای آگونیست (که منبعد در این آیین نامه واحد نامیده خواهد شد): زیر مجموعه مرکز بوده و تحت نظر پرسنل درمانی، درمان سم زدایی و درمان نگاه دارنده با داروهای آگونیست افیونی را ارائه می دهد.
ماده 4- الف- سم زدائی (بازگیری): به مجموعه اقدامات درمانی بمنظور رفع وابستگی فیزیکی به مواد اعتیادآور گفته می شود.
ماده 5- پیشگیری ازعود: به مجموعه اقدامات داروئی و غیرداروئی جهت پیشگیری از مصرف مجدد مواد اعتیادآور اطلاق میشود.
ماده 6- درمان نگهدارنده (جایگزین): به درمان طولانی مدت (بیشتر از 6 ماه) با داروهای شبه افیونی گفته می شود که بعضاً سالها بطول می انجامد و هدف آن جلوگیری از مصرف غیر قانونی مواد افیونی توسط بیمار می باشد.
آیین نامه راه اندازی مرکز درمان سوء مصرف مواد
سازمانها و ارگانهای دخیل در امر مبارزه با معضل اعتیاد
ستاد مبارزه با مواد مخدر
وزارت بهداشت ،درمان و آموزش پزشکی
دانشگاههای علوم پزشکی
نیروی انتظامی / پلیس مبارزه با مواد مخدر
قوه قضاییه
شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان
سازمان بهزیستی
سازمان زندانها و اقدامات تامینی و تربیتی
سازمان آموزش فنی و حرفه ای
شهرداری
NGO های مرتبط
شرایط ساختمانی :
حداقل متراژ 70 متر مربع
دارای حداقل 3 اتاق مجزا جهت ویزیت پزشک ، مشاوره روانشناس و اتاق پرستار جهت تحویل قرص
سالن انتظار با قابلیت استفاده جهت گروه درمانی
سرویس بهداشتی مناسب جهت انجام تست مرفین
– تایید شرایط بهداشتی مرکز توسط کارشناسان بهداشت محیط دانشگاه
– تایید شرایط ساختمانی و نقشه توسط کارشناسان دفتر فنی دانشگاه
شرایط پرسنل MMT
پزشک : – دارای پروانه مطب شهر مربوطه – دارای مدرک دوره عملی MMT
روان شناس : – بالینی
– عمومی – مشاوره
.مددکاراجتماعی : – لیسانس علوم اجتماعی (گرایش خدمات اجتماعی) -لیسانس مددکاری اجتماعی (ازبهزیستی)
پرستار: – لیسانس پرستاری – تکنسین – ماما
بهیار : – دیپلم بهیاری
زمان فعالیت
محدوده زمانی فعالیت :حداقل 4 ساعت فعالیت در هر شیفت کاری
حداکثر دو شیفت :صبح –عصر
روزتعطیل :حداقل یک ساعت
تجهیزات مورد نیاز مراکز MMT :
ست کامل احیاء تنفسی جهت اورژانس های مسمومیت متادون احتمالی
داروهای اورژانس
آمپول نالوکسان و کپسول نالتروکسان
نظارت وبازرسی واحد MMT درحوزه وزارت بهداشت:
-معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی
-معاونت غذا ودارودانشگاه علوم پزشکی
رتبه بندی واحد و تعداد پرسنل واحدهای درمان با متادون بر اساس قابلیتهای فنی و تجربه تخصصی به رتبه های 3 ، 2و 1 تقسیم بندی می شوند . در ابتدا تمام واحدها با رتبه 3 راه اندازی می گردند ( در شرایط خاص ، با تصویب کمیته بررسی صلاحیت متقاضی راه اندازی واحد درمان وابستگی به مواد افیونی با داروهای آگونیست ، از ابتدا مجوز رتبه های 2 و 1 اعطا می شود . )
رتبه 3 : واحد با رتبه 3 دارای شرایط ذیل است : حداکثر تعداد بیماران تحت پوشش درمان نگهدارنده با متادون : 100 نفر حداقل متراز ساختمانی : 70 متر مربع حداقل تعداد پرسنل : یک پزشک ( که در این صورت خود پزشک مسئول واحد می باشد ) ، یک پرستار ، یک روانشناس بالینی یا کارشناس مشاوره
رتبه 2 : شرایط ارتقاء رتبه واحد از 3 به 2 : – فعالیت واحد در رتبه 3 حداقل به مدت یک سال – عدم گزارش تخلف از سوی دانشگاه یا وزارتخانه در طی مدت فعالیت
رتبه 2 : شرایط واحد با رتبه 2 : – حداکثر تعداد بیماران تحت پوشش درمان نگهدارنده : 200 نفر – حداقل متراژ ساختمانی : 100 متر مربع – حداقل تعداد پرسنل : * چنانچه واحد در یک نوبت ( شیفت ) کاری به ارائه درمان نگهدارنده می پردازد : دو پزشک ، دو پرستار ، یک روانشناس بالینی یا کارشناس مشاوره * چنانچه واحد در دو نوبت ( شیفت ) کاری به ارائه درمان نگهدارنده می پردازد : در هر شیفت : یک پزشک ، یک پرستار ، یک روانشناس بالینی یا کارشناس مشاوره ( بدیهی است در این صورت پرسنل دو شیفت می تواند یکسان باشد )
رتبه 1 : شرایط ارتقاء واحد از 2 به 1 : – فعالیت واحد در رتبه 2 حداقل به مدت یک سال – عدم گزارش تخلف از سوی دانشگاه یا وزارتخانه در طی مدت فعالیت شرایط واحد با رتبه 1 : – حداکثر تعداد بیماران تحت پوشش درمان نگهدارنده : 350نفر – حداقل متراژ ساختمانی : 120 متر مربع حداقل تعداد پرسنل : – چنانچه واحد در یک نوبت کاری ( شیفت ) به ارائه درمان نگهدارنده می پردازد : به ازای هر 50 بیمار تحت درمان نگهدارنده یک پزشک و یک پرستار ( برای مثال برای 150 بیمار باید سه پزشک و 3 پرستار و برای 200 بیمار باید 4پزشک و 4 پرستار فعال باشند . ) – چنانچه واحد در دو نوبت ( شیفت ) کاری به ارائه درمان نگهدارنده می پردازد ، در هر شیفت به ازای هر 50 بیمار تحت درمان نگهدارنده یک پزشک و یک پرستار – یک روانشناس بالینی / کارشناس مشاوره و یک مددکار در هر شیفت کاری ( بدیهی است پرسنل دو شیفت می توانند یکسان باشند )
ممنوعیت هرگونه مبادله دارو به صورت مختلف :خرید ، فروش، قرض دادن،قرض گرفتن و…
شایعترین ایرادات وارد برواحدهای MMT
عدم رعایت TAKE HOME
ارائه متادون درغیاب پرسنل پزشک
عدم مستندسازی دقیق
شناوربودن پرسنل/پرسنل سازی صوری
عدم آگاهی ازگردش کار واحد MMT
ادامه
عدم صدور ویا عدم تمدید کارت پیگیری درمان
اعمال تغییرات بدون اطلاع رسانی قبلی به دانشگاه
عدم تسلط کافی برمفاد پروتکل درمان
عدم پذیرش مددجویان ارجاعی
عدم فعالیت درروزهای تعطیل
نشت متادون
عدم ارتباط مناسب اداری با دانشگاه
ادامه
تبعیض قائل شدن میان مددجویان
عدم ارائه بموقع آمار واقعی ودقیق به مراجع ذیربط
عدم رعایت اندیکاسیون های ورودبه درمان
تحویل قرص به صورت پودرنشده به مددجویان
ادامه
عدم آگاهی بخشی به مددجویان درمورد پروسه درمان وشرایط حاکم برواحدMMT دربدو ورود
عدم آشنایی کامل پرسنل مرکز درمان سوء مصرف مواد با گردش کار واحد MMT
بها قائل نشدن پرسنل پزشک مرکز درمان سوء مصرف مواد برای درمان های غیر دارویی
ممنوعیت درج عناوین شبانه روزی ، تخصصی ،تضمینی ، بستری ،
بدون درد ، بدون عود ، کلینیک و… درکلیه نشان های معرف ویا تبلیغی.
ماده 42 چنانچه مسئولان مرکز اعم از موسس/موسسان ، مسئول فنی و غیره از ضوابط تعیین شده در این آیین نامه و یا دستورالعمل های علمی-اجرائی ابلاغی توسط وزارت تخطی نمایند به ترتیب ذیل رفتار خواهد شد : الف – تذکر شفاهی با قید موضوع در صورتجلسه بازرسی توسط وزارت یا دانشگاه مربوطه ب – تذکر کتبی توسط وزارت یا دانشگاه مربوطه تا دو نوبت ج – قطع سهمیه داروی آگونیست افیونی ( برای واحد ) د – لغو موقت یا دائم مجوز واحد توسط وزارت یا کمیته ماده 31 دانشگاه مربوطه ه – لغو موقت یا دائم مجوز مرکز توسط وزارت یا کمیته ماده 31 دانشگاه مربوطه و – در صورت تکرار تخلفات و عدم توجه به اخطارهای شفاهی / کتبی قبلی ، تخلفات افراد توسط وزارت یا دانشگاه حسب مورد به کمیسیون ماده 11 قانون تعزیرات یا مراجع ذیصلاح قضائی ارجاع می شود .
تبصره 3 در صورت احراز خروج یا فروش غیرقانونی داروی آگونیست افیونی توسط کارکنان واحد ، مسئولیت آن علاوه بر شخص خاطی ، متوجه مسئول واحد بوده و مطابق قانون مبارزه با مواد مخدر ، موضوع توسط وزارت یا دانشگاه به مراجع ذیصلاح قانونی ارجاع می شود .
گزارش عملکرد اداره درمان سوء مصرف مواد دانشگاه علوم پزشکی مازندران در ده ماهه اول سال 90
هدف درمان اعتیاد با داروهای آگونیست به ویژه متادون (MMT)
کاهش مصرف مواد مخدر
تغییر رفتار بیمار با مراجعه متعدد به مراکز درمانی
کاهش مصرف مواد مخدر به روش تزریق
کاهش آسیب و جلوگیری از رفتارهای پرخطر
جلوگیری از انتشار ایدز
واکسن های اعتیاد :
نه گفتن به آنچه به ضرر ماست
انتخاب دوست سالم و پاک
خوب فکر کردن و حل مسائل زندگی
تصمیم گیری صحیح و اصولی
قدرت مقابله با استرس
کنترل هیجانات درونی
به امید دیدار