به نام خدا
مدل مرجع فرآیند زنجیره تامین
روش SCOR
مصطفی تیزچنگ
دانشجوی ارشد MBA بازاریابی
1
منابع:
1- گودرزی، غلامرضا. شیخ زاده، محمد. استراتژی تولید (حرکت به سوی تولید در مقیاس جهانی). انتشارات سمت. 1386
2- هوگس، میشائیل،ترجمه شیخ سجادیه، محسن، اکبری جوکار، محمد رضا. اصول و مبانی مدیریت زنجیره تامین، انتشارات آدینه، 1387
3- Heizer, Jay and Render, Barry, "Operations Maanagement", Prentice Hall, 2008
2
4- سایت صندوق بین المللی پول به نشانی:
http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2015/01/weodata/weorept.aspx
3
نمای کلی روش scor
4
مبتدی ها درباره استراتژی صحبت میکنن و حرفه ای ها درباره لجستیک
چرا اسکندر همیشه فاتح میدان بود؟؟
رمز حملات برق آسای اسکندر چه بود؟
5
تفاوت بین لجستیک و زنجیره تامین
لجستیک سنتی بر فعالیت هایی همچون تامین، توزیع، تعمیرات و نگه داری و مدیریت موجودی متمرکز است. در حالی که مدیریت زنجیره تامین علاوه بر تمامی بخش های لجستیک سنتی، بر بازاریابی، توسعه محصول، امور مالی و خدمات به مشتری نیز متمرکز است.
6
تعریف مدیریت زنجیره تامین
مدیریت زنجیره تامین هماهنگ سازی تولید، موجودی، محل و موقعیت و حمل و نقل در بین اجزای یک زنجیره به منظور رسیدن به بهترین ترکیب پاسخ دهی و کارایی برای بازار مورد نظر است
شرکت ها در زنجیره تامین باید در پنج محرک تصمیم گیری نمایند:
1- تولید 2- موجودی 3- موقعیت و محل 4-حمل و نقل 5- اطلاعات
7
سوال هایی که در حوزه تولید باید ازخودمان بپرسیم:
چه چیزی را چگونه و کی تولید کنیم؟
بازار به چه محصولی احتیاج دارد؟
چه مقدار از چه محصول و در چه زمانی باید تولید شود؟
چه تجهیزاتی برای تولید یک محصول نیاز داریم و …
8
سوالی که در مورد موجودی باید از خودمان بپرسیم:
چقدر بسازیم، چقدر ذخیره کنیم؟
به اینکه چه مقدار موجودی از مواد اولیه، محصولات نیمه ساخته و محصولات نهایی و در کدام مرحله از زنجیره تامین باید نگهداری شود.
چرا؟
چون نگه داری هزینه بر است پس باید سطوح بهینه موجودی و
نقاط بهینه سفارش دهی را بدانیم
9
سوالی که درباره موقعیت و محل باید از خودمان بپرسیم:
چه فعالیتی را در کجا انجام دهیم
تجهیزات تولید و نگهداری موجودی در چه محلی باید مستقر شوند؟
بهترین محل ها از نظر هزینه ای برای تولید و انبار موجودی کجاست؟
10
سوال هایی که در مورد حمل و نقل باید از خودمان بپرسیم:
از چه نوع حمل و نقلی
استفاده کنیم؟
11
یک نظم کلی برای حمل و نقل داریم:
هرچه ارزش محصول ↑ سرعت حمل و نقل ↑ (مثل وسایل الکترونیکی و پزشکی)
هر چه ارزش محصول ↓ سرعت حمل و نقل ↓ (مثل الوار و چوب)
12
سوال هایی که در مورد اطلاعات باید از خودمان بپرسیم:
چه مقدار اطلاعات باید جمع آوری شود و به اشتراک گذاشته شود؟
به دست آوردن اطلاعات هزینه بر است و داشتن اطلاعات ما را از آینده مطلع میکند. پس باید بین مقدار هزینه و مقدار اطلاعات حالت بهینه را انتخاب کنیم
13
قدرت زنجیره تامین
مثال: وال مارت
وال مارت شرکتی است که به خاطر زنجیره تامینش در سال 2016 ، مقدار 482/1 میلیارد دلار سود کسب کرد!!
14
مفاهیمی که wal mart از آنها استفاده کرد:
1- استراتژی توسعه یافتن و پخش شدن در اطراف مراکز توزیع
2- استفاده از تبادل الکترونیکی داده ها با تامین کنندگان
3- شیوه انبارش "جعبه بزرگ"
4- هر روز با قیمت پایین
15
مدلی مناسب برای عملیات های زنجیره تامین
مدل SCOR که دارای چهار بخش عملیاتی می باشد
برنامه ریزی
تامین منابع
ساخت
تحویل
16
برنامه ریزی
کلیه فعالیت های مورد نیاز جهت برنامه ریزی و سازماندهی فعالیت های سه بخش دیگر می باشد که خود شامل موارد زیر است :
پیش بینی تقاضا
قیمت گذاری محصول
مدیریت موجودی
17
پیش بینی و برنامه ریزی تقاضا
پایه ای برای سازمان ها تا بر اساس آن فعالیت های داخلی خود را برنامه ریزی کنند.
تمامی روش های پیش بینی به کمک 4 متغیر تعیین می کنند که شرایط بازار چگونه است:
عرضه
تقاضا
مشخصات محصول
محیط رقابتی
18
روش های پیش بینی
چهار روش پایه برای پیش بینی وجود دارد که بیشتر پیش بینی ها به کمک ترکیب این چهار روش صورت می گیرد.
روش کیفی
روش کیفی بر درک و عقیده یم فرد درباره بازار تکیه دارد.
زمانی که اطلاعات گذشته ناچیزی برای پیش بینی وجود دارد ، مناسب ترین روش می باشد.
هنگام تولید مجصول جدید، از طریق مقایسه با سایر محصولات با شرایط مشابه، پیش بینی خود را انجام می دهیم.
19
2.روش علیتی
بر این فرض استوارند که تقاضا قویا به محیط یا فاکتورهای خاص از بازار وابسته است.
مانند تقاضا برای وام های تجاری و یا رابطه قیمت و تقاضا.
3.روش سری های زمانی
بر این فرض استوارند که الگوهای گذشته تقاضا،شاخص مناسبی برای پیش بینی تقاضا اند.
هنگامی که مجموعه قابل اطمینانی از اطلاعات گذشته موجود است و بازار مورد بررسی نیز پایدار است ، بهترین روش می باشد.
میانگین متحرک و هموار سازی نمایی
20
4. روش شبیه سازی
ترکیبی از روش های سری های زمانی و علیتی برای پیش بینی رفتار مشتریان به کار می گیرد.
پاسخ دادن به سوالاتی همچون پیش بینی تقاضا درصورت کاهش قیمت دسته ای ازمحصولات
مستقل از نوع روش پیش بینی باید گفت:
پیش بینی در دوره های کوتاه تر دقیق تر از پیش بینی در دوره های طولانی است
پیش بینی همیشه مقادیری بیشتر یا کمتر از مقدار واقعی است
پیش بینی ترکیبی از پیش بینی برای بخش های کوچکتری از بازار دقیق تر است.
21
قیمت گذاری محصول
بسته به استفاده از قیمت، شرکت ها خواهان حداکثر کردن سود خود می باشند.
مسوولان بازاریابی تمایل دارند تقاضا در فصول اوج مصرف افزایش یابد( حداکثر کردن درآمد)
مسوولان امور مالی تمایل دارند تقاضا در فصول افت فروش افزایش یابد(پوشش هزینه ها در طول دوره های افت فروش)
22
رابطه ساختار هزینه با قیمت
سوال
بهتر است تشویق های کاهش قیمت در طول دوره های اوج مصرف ارائه گردد تا درآمد ها افزایش یابد یا اینکه این تشویق ها جهت پوشش هزینه ها در دوره های افت فروش اعمال شود؟
پاسخ به این سوال به ساختار های هزینه ای شر کت بستگی دارد.
23
مدیریت موجودی
مجموعه ای از تکنیک ها برای مدیریت سطوح موجودی در بین شرکت های مختلف
هدف: کاهش تا حد امکان موجودی و در عین حال حفظ سطوح خدمت دهی به مشتریان
سه نوع موجودی وجود دارد:
24
موجودی دوره ای
میزان موجودی مورد نیاز جهت برآورده نمودن تقاضا برای دوره زمانی بین دو سفارش .
استفاده از صرفه جویی های ناشی از افزایش حجم سبب می شود تا تعداد معدودی سفارش حجیم را جایگزین تعداد زیادی سفارش ناچیز کنیم.
25
2.موجودی فصلی
زمانی که یک شرکت تصمیم می گیرد با توجه به پیش بینی تقاضای آینده اقدام به تولید و انبارش محصولات نماید.
3. موجودی اطمینانی
برای جبران عدم قطعیت موجود در یک زنجیره تامین مورد نیاز است.
هرچه سطح عدم قطعیت بالاتر باشد ،سطح موجودی اطمینانی مورد نیاز بیشتر است.
همچنین می توان گفت ذخیره اطمینانی میزان موجودی است که در سیستم نمی چرخد.
26
تدارکات ( تامین منابع )
تدارکات را می توان به پنج دسته فعالیت اصلی تقسیم نمود
1.خرید
دو نوع محصول توسط سازمان ها خریداری می شود:
مواد اصلی یا استراتژیک
محصولات غیر اصلی یا MRO ( نگهداری،تعمیر و عملیات)
27
2.مدیریت مصرف
باید بدانیم برای هر دسته از محصولات در سطح کل شرکت و برای هر یک از واحد های عملیاتی چقدر خرید صورت می گیرد.
هنگامیکه مصرف بیشتر یا کمتر از مقدار مورد انتظار باشد باید به اطلاع واحد مربوطه برسد
3.انتخاب فروشنده
هر شرکت به دنبال کاهش تعداد تامین کنندگانی است که کسب و کار را با آنها انجام می دهد.
شرکت با این کار توان خرید خود را افزایش داده و می تواند به قیمت های بهتری دست یابد.
28
4.مذاکره قرارداد
ساده ترین شکل مذاکره مربوط به خرید محصولات غیر اصلی است
پیچیده ترین نوع قرارداد هم مربوط به محصولات اصلی است
4.مدیریت قرارداد
بررسی عملکرد فروشنده در قبال تعهداتش در هنگام اجرای قرارداد
معمولا خود تامین کنندگان مسوولیت پایش عملکردشان را به عهده دارند.
29
اعتبار سنجی و وصول مطالبات
فرآیندی تامینی که یک سازمان برای دریافت پول خود آن را به کار می گیرد.
مشخص کردن مشتریانی که امکان پرداخت بدهی خود را دارند.
وظایف اعتبار سنجی و وصول مطالبات را می توان به سه دسته اصلی تقسیم نمود:
30
تنظیم خط مشی های اعتبار سنجی
نخستین قدم در این فرآیند بررسی حساب های دریافتی های شرکت است.
هر شرکت معیارهایی جهت تجزیه و تحلیل حساب های دریافتنی خود دارد مانند :
تعداد روزهای عدم وصول مطالبات فروش، درصد وصول های پس از تاریخ توافق شده با مشتری و … .
پس از بررسی این عوامل شرکت می تواند قدم بعدی را که تنظیم با تغییر معیارهای پذیرش ریسک برای پاسخ به وضعیت حساب های دریافتنی شرکت است، انجام دهد.
31
2. انجام اعتبار سنجی و وصول مطالبات
شامل به کارگیری و اجرای سیاست هایی است که در مرحله قبل تعیین شده اند.
پس از آنکه فروشی انجام شد، پرسنل حوزه اعتبار سنجی حهت ارائه انواع خدمات با مشتریان همکاری می کنند.
همچنین پرسنل این بخش مسوول اصلی وصول مطالبات می باشند. پرسنل باید روش های مختلف پرداخت را در نظر بگیرند.
32
3. مدیریت ریسک اعتبار
عملیات اعتبار سنجی به شرکت ها کمک می کند تا به شکلی هوشمندانه با ریسک هایی که در راستای برنامه کسب و کارشان وجود دارند، مواجه شوند.
آنچه که از یک منظر شاید تصمیم اعتباری بدی باشد، از منظر دیگر می تواند تصمیم کسب و کای خوبی به حساب آید.
33
2 مرحله آخر مدل scor(ساخت و تحویل)
ساخت :
1-طراحی محصول، 2- زمانبندی تولید، 3- مدیریت کارخانه
تحویل:
1-مدیریت سفارشات،2 – زمانبندی تحویل، 3- پردازش مرجوعی ها
34
طراحی محصول (مرحله اول ساخت)
از دید زنجیره تامین، هدف ما طراحی محصولاتی است که از اجزای کمتر، طراحی ساده تر و ساختار ماژولی شامل زیر مونتاژهای تیپ برخوردار باشند. به این ترتیب اجزا و قطعات محصول را میتوان از گروه کوچکی از تامین کنندگان تهیه کرد.
مثال: شرکت فنتستیک و شرکت نیمبل
نتیجه:
طراحی محصول، شکل و قالب زنجیره تامین مورد نیاز محصول را مشخص میکند. هر چقدر یک زنجیره تامین انعطاف پذیر تر، واکنشی و کم هزینه تر باشد، احتمال موفقیت محصول در بازار بیشتر میشود.
35
چگونه بهترین طراحی ساخت محصول را داشته باشیم؟
با تشکیل تیم های چند وظیفه ای متشکل از گروه طراحی، تدارکات و گروه تولید
تمرکز هر کدام از گروه ها متفاوت است
گروه طراحی ==> دغدغه برآورده کردن نیاز مشتری
گروه تدارکات ==> پیدا کردن بهترین قیمت از میان تامین کنندگان
گروه تولیدی ==> روش ساده ساخت و مونتاژ و دوره های طولانی تولید
36
زمان بندی تولید (مرحله دوم ساخت)
هدف از زمانبندی، بکارگیری ظرفیت های در دسترس به کاراترین و سودآورترین روش ممکن است.
مثلا شرکت های ریخته گری فلزات (به خاطر کوره)
37
توالی صحیح تکرار تولید
پس از اینکه مقدار تولید مشخص شد، باید توالی صحیح تکرارهای تولید برای هر محصول را تعیین کنیم
R: زمان تمام شدن محصول
P:تعداد واحد های موجود از محصول
D: تقاضای یک روز یا یک هفته محصول
هر محصولی R کمتری داشته باشد در اولویت تولید قرار میگیرد.
R=P/D
38
مثلا برای تولید قیچی
اجزای تشکیل دهنده قیچی:
پیچ و مهره و دسته
هر جزئی که R کمتری داشته باشد در اولویت تولید قرار میگیرد.
دقت داشته باشدی که محاسبه R را باید به طور مستمر انجام دهید چون R تغییر میکند.
39
مدیریت کارخانه (مرحله سوم ساخت)
موقعیت و محل کارخانه یکی از پنج محرک زنجیره تامین است.
مدیریت کارخانه شامل تصمیم گیری در سه مورد زیر است:
1- نقشی که هر کارخانه بر عهده خواهد داشت
2- چگونگی تخصیص ظرفیت به هر کارخانه
3- موقعیت تامین کنندگان و بازارهای هر کارخانه
40
مورد 1: نقشی که هر کارخانه بر عهده دارد
اگر کارخانه برای انجام تنها یک کار مشخص یا خدمت به یک بازار خاص طراحی شده باشد و زنجیره تامین نیازمند تغییر باشد، کارخانه از عملکرد باز می ماند.
مثال: صنعت خودرو سازی
مورد 2:چگونگی تخصیص ظرفیت به هر کارخانه
اختصاص ظرفیت پایین به کارخانه از دست رفتن فروش
اختصاص ظرفیت بالا به کارخانه نرخ بهره برداری پایین و هزینه بالای زنجیره تامین
41
مورد 3: موقعیت تامین کنندگان و بازارهای هر کارخانه
تصمیمات درباره تامین کنندگان و بازارهای محصول، روی هزینه حمل مواد و قطعات به کارخانه و حمل محصولات نهایی از کارخانه به مشتریان اثر میگذارد.
مثلا برای تبدیل سنگ آهن به آگلومره، کارخانه آلگومره سازی را نزدیک معدن سنگ آهن میسازند
42
مدیریت سفارش (مرحله اول تحویل)
مدیریت سفارشات، فرآیند انتقال اطلاعات سفارش از مشتریان به درون زنجیره تامین، از خرده فروشان به توزیع کنندگان و به شرکت ها خدماتی و تولید کنندگان است.
2 مدل سفارش داریم:
سفارش کارخانه برای خرید تجهیزات و مواد از تامین کننده
سفارش مشتری برای محصول به کارخانه
43
اصول مدیریت سفارش:
1-اطلاعات سفارش را فقط و فقط یکبار وارد کنید، آن هم به صورت الکترونیکی
2- از هرگونه دخالت دستی در سفارش ها خودداری نمایید. (به غیر از استثنائات مثل درخواست تغییر توسط مشتری)
3- وضعیت سفارش را برای مشتریان و مسئولین قابل رویت کنید
4- سیستم مدیریت سفارش را با دیگر سیستم های مرتبط یکپارچه نمایید.
44
زمان بندی تحویل (مرحله دول تحویل)
زمان بندی تحویل محصول از تصمیمات مربوط به حمل و نقل تاثیر می پذیرد.
در کل 2 مدل تحویل محصول داریم:
1- تحویل مستقیم 2- تحویل شیر فروش
45
1-تحویل مستقیم
در صورتی که میزان ظرفیت کامیون با درخواست مشتری برابر باشد، از تحویل مستقیم استفاده میکنیم، یعنی مستقیما از تولید کننده به سفارش دهنده . در این حالت اگر درخواست مشتری از تولید کننده کمتر از ظرفیت کامیون باشد، صرفه اقتصادی ندارد.
46
تحویل شیر فروش
تحویل شیر فروش،تحویل های هستند که مسیری را برای ارسال محصولات از یک منبع به چندین محل تحویل و یا برای ارسال محصولات از چندین محل تامین به یک محل دریافت میپیمایند.
47
منابع تحویل
1- محل های تک محصولی
2- مراکز توزیع
48
مراکز تک محصولی
مراکزی همچون کارخانجات و انبارها که در آنها طیف محدودی از اقلام برای حمل و نقل وجود دارد.
این مراکز برای وقتی مناسب اند که تقاضای
محصولات زیاد و قابل پیش بینی باشد.
49
مراکز توزیع
مراکز توزیع، محل هایی هستند که محموله های حجیمی از محصولات را از محل های تک محصولی دریافت میکنند
مراکز توزیع ممکن است موجودی را برای حمل و نقل
آتی انبار کنند یا به صورت انبار های واسطه ای عمل کنند.
50
پردازش مرجوعی ها (مرحله سوم تحویل)
محصولات تحویلی غیر صحیح، محصولاتی که تحویل شده اما در مسیر انتقال آسیب دیده یا از خود کارخانه خراب بوده و … .
تمام این شرایط سبب نیاز به مرجوع نمودن محصولات میشود. که از عدم اثر بخشی زنجیره تامین حکایت دارد.
شرکت ها باید مرجوعی ها را ردیابی کنند و دلیل آنها را اصلاح کنند.
هر چه سیستم زنجیره تامین کارا تر باشد، مرجوعی ها کاهش میابند.
51