به نام خداوند حسابرس
استاندارد خدمات اطمینان بخشی به جز حسابرسی و بررسی اجمالی 3400
رسیدگی به اطلاعات مالی آتی
تهیه کننده: سیده سمانه شاهرخی
1
www.audit.org.ir
کلیات
هدف استاندارد : ارائه استانداردها و راهنماییهای لازم درمورد
خدمات رسیدگی به اطلاعات مالی آتی و گزارش درباره آن، شامل روشهای رسیدگی به مفروضات بهترین براورد و مفروضات ذهنی
کسب شواهد مناسب و کافی در رسیدگی به اطلاعات مالی آتی در مورد:
نامعقول نبودن مفروضات بهترین براورد مدیریت زیربنای اطلاعات مالی آتی است و سازگاری مفروضات ذهنی با هدف اطلاعات.
تهیه اطلاعات مالی آتی برمبنای مفروضات مربوط به نحو مناسب .
ارائه اطلاعات مالی آتی به نحو مناسب و افشای کافی مفروضات با اهمیت، از جمله تفکیک روشن مفروضات بهترین براورد و مفروضات ذهنی.
تهیه اطلاعات مالی آتی به طور یکنواخت با صورتهای مالی تاریخی و با استفاده از رویه های حسابداری مناسب
2
www.audit.org.ir
کلیات
اطلاعات مالی آتی: اطلاعات مالی مبتنی بر مفروضاتی درباره رویدادهای آتی و اقدامات احتمالی واحد مورد رسیدگی.
از لحاظ ماهیت، بسیار ذهنی.
تهیه آن مستلزم اعمال قضاوت.
به شکل پیش بینی، فرضی یا ترکیبی از هر دو.
اطلاعات مالی پیش بینی شده: اطلاعات مالی آتی تهیه شده برمبنای مفروضاتی درباره رویدادهای آتی که مدیریت انتظار دارد رخ دهد و اقداماتی که مدیریت در تاریخ تهیه اطلاعات، انتظار دارد در آینده انجام دهد (مفروضات بهترین براورد).
اطلاعات مالی فرضی: اطلاعات مالی آتی براساس یکی از این مبانی :
مفروضات ذهنی درباره رویدادهای آتی و اقدامات مدیریت که لزوما انتظار وقوع آنها نمی رود.
ترکیبی از مفروضات بهترین براورد و مفروضات ذهنی.
3
www.audit.org.ir
کلیات
مقاصد اطلاعات مالی آتی:
به عنوان ابزار مدیریتی درون سازمانی ، برای مثال :
کمک به ارزیابی یک سرمایه گذاری احتمالی.
برای ارائه به اشخاص ثالث، به عنوان مثال :
در گزارش توجیهی هیئت مدیره برای افزایش سرمایه.
در اعلامیه پذیره نویسی به منظور ارائه اطلاعات درباره انتظارات آتی به سرمایه گذاران بالقوه.
در گزارش سالانـه برای ارائـه اطلاعـات به سهامداران، مراجع ذیصلاح قانونی و سایـر اشخاص ذینفع.
در گزارشی برای آگاهی اعتباردهندگان.
مسئول تهیه و ارائه اطلاعات مالی آتی ، شامل مشخص کردن و افشای مفروضات زیربنای آنها: مدیریت.
درخواست از حسابرس برای رسیدگی و گزارش اطلاعات مالی آتی به منظور افزایش اعتبار آنها برای استفاده اشخاص ثالث یا هدفهای داخلی.
4
www.audit.org.ir
اطمینان بخشی حسابرس درباره اطلاعات مالی آتی
حسابرس نمی تواند درباره تحقق نتایج نشان داده شده در اطلاعات مالی آتی اظهارنظر کند.
تفاوت در اطلاعات مالی آتی ، به دلیل ماهیت نظری، با شواهد معمول قابل دسترس در حسابرسی اطلاعات مالی تاریخی
حسابرس هنگام گزارشگری درباره معقول بودن مفروضات مدیریت، تنها اطمینانی در سطح متوسط ارائه می کند مگر آنکه به اندازه کافی متقاعد شده باشد.
5
www.audit.org.ir
پذیرش کـار
موارد مورد توجه حسابرس پیش از پذیرش کار رسیدگی به اطلاعات مالی آتی :
استفاده مورد نظر از اطلاعات .
نشر عمومی یا محدود اطلاعات .
ماهیت مفروضات.
جزئیات قابل درج در اطلاعات.
دوره تحت پوشش اطلاعات .
دلایل خودداری از پذیرش کار:
مفروضات کاملا غیر واقع بینانه یا
نامناسب بودن اطلاعات مالی آتی برای استفاده مورد نظر.
توافق حسابرس و صاحبکار در مورد شرایط کار
6
www.audit.org.ir
شناخت فعالیت واحد مورد رسیدگی
آشنا شدن حسابرس با فرایند تهیه اطلاعات مالی آتی توسط واحد مورد رسیدگی از طریق ارزیابی:
کنترلهای داخلی حاکم بر سیستم مورد استفاده برای تهیه اطلاعات مالی آتی و میزان تخصص و تجربه تهیه کنندگان آن اطلاعات .
ماهیت مستندات تهیه شده توسط واحد مورد رسیدگی برای پشتیبانی از مفروضات مدیریت .
میزان استفاده از تکنیکهای آماری و ریاضی و برنامه های رایانه ای .
شیوه های مورد استفاده در تعیین و بکارگیری مفروضات .
میزان دقت اطلاعات مالی آتی تهیه شده در دوره های قبل و دلایل مغایرات عمده .
ارزیابی میزان توجیه پذیری اتکا براطلاعات مالی تاریخی واحد مورد رسیدگی
توجه به گزارش حسابرسی یا بررسی اجمالی درباره اطلاعات مالی تاریخی دوره قبل بر رسیدگی به اطلاعات مالی آتی
7
www.audit.org.ir
دوره تحت پوشش
8
www.audit.org.ir
دوره تحت پوشش
9
www.audit.org.ir
عوامل مورد توجه حسابرس در ارزیابی دوره زمانی تحت پوشش اطلاعات مالی آتی:
چرخه عملیاتی ؛
مثال: زمان مورد نیاز برای تکمیل پروژه .
میزان اتکاپذیری مفروضات؛
دوره آتی تحت پوشش کوتاه یا بلند.
نیاز استفاده کنندگان ؛
مثال ، تهیه اطلاعات مالی آتی درارتباط با درخواست وام و برای دوره زمانی لازم به منظور تامین وجوه کافی برای بازپرداخت آن.
روشهای رسیدگی
موارد مورد توجه حسابرس هنگام تعیین ماهیت ، زمانبندی اجرا و حدود روشهای رسیدگی :
احتمال وجود تحریف عمده .
شناخت کسب شده در طول رسیدگیهای قبلی .
صلاحیت مدیریت برای تهیه اطلاعات مالی آتی .
میزان تاثیر قضاوتهای مدیریت در تهیه اطلاعات مالی آتی.
کفایت واتکاپذیری داده های زیربنای اطلاعات مالی آتی.
10
www.audit.org.ir
روشهای رسیدگی
ارزیابی منبع و اتکاپذیری شواهد پشتوانه مفروضات بهترین براورد مدیریت توسط حسابرس
ارزیابی در نظر داشتن کلیه تبعات عمده مفروضات ذهنی توسط مدیریت
متقاعد شدن حسابرس نسبت به تهیه مناسب اطلاعات مالی آتی، براساس مفروضـات مدیریت از طریق انجام کنترلهایی چون محاسبه مجـدد و بررسی سازگاری درونی
تمرکز بر زمینه های حساس نسبت به تغییر و دارای آثار با اهمیت بر نتایج منعکس در اطلاعات مالی آتی.
توجه به روابط متقابل با سایر اجزای مرتبط در موارد رسیدگی به یک یا چند جزء اطلاعات مالی آتی
توجه به حدود روشهای لازم برای رسیدگی به اطلاعات مالی تاریخی در صورت سپری شدن بخشی از دوره تحت پوشش اطلاعات مالی آتی
11
www.audit.org.ir
= هماهنگی اقدامات مورد نظر مدیریت با یکدیگر و نبود هرگونه ناسازگاری در تعیین مبالغی که براساس متغیرهای مشترک براورد شده است
روشهای رسیدگی
دریافت تاییدیه کتبی از مدیران درباره موارد استفاده اطلاعات مالی آتی، کامل بودن مفروضات عمده مدیریت و پذیرش مسئولیت اطلاعات مالی آتی توسط مدیریت
12
www.audit.org.ir
ارائه و افشا
توجه به این موارد هنگام ارزیابی ارائه و افشای اطلاعات مالی آتی، علاوه بر رعایت هرگونه الزامات خاص قانونی و مقرراتی یا استانداردهای حرفه ای مربوط:
آگاه کننده بودن اطلاعات مالی آتی و گمراه کننده نبودن آن.
افشای روشن رویه های حسابداری در یادداشتهای همراه اطلاعات مالی آتی.
کفایت افشای مفروضات مدیریت در یادداشتهای همراه اطلاعات مالی آتی.
افشای تاریخ تهیه اطلاعات مالی آتی.
واضح و آشکار بودن مبانی تعیین دامنه و عدم انتخاب دامنه به گونه ای جانبدارانه یا گمراه کننده، در صورت ارائه نتایج در اطلاعات مالی آتی به صورت دامنه.
افشای هرگونه تغییر در رویه های حسابداری از تاریخ آخرین صورتهای مالی تاریخی همراه با دلایل هر تغییر و آثار آن بر اطلاعات مالی آتی.
13
www.audit.org.ir
گزارش رسیدگی به اطلاعات مالی آتی
موارد مندرج در گزارش حسابرس درباره رسیدگی به اطلاعات مالی آتی:
عنوان.
مخاطب.
مشخص کردن اطلاعات مالی آتی.
اشاره به استاندارد مربوط به رسیدگی به اطلاعات مالی آتی.
تصریح مسئولیت اطلاعات مالی آتی با مدیریت واحد مورد رسیدگی.
در صورت نیاز، اشاره به هدفهای اطلاعات مالی آتی و یا هرگونه محدودیت در استفاده از آن.
ارائه اطمینان سلبی درباره این که آیا مفروضات، مبنای معقولی را برای اطلاعات مالی آتی فراهم می کند یا خیر.
اظهار نظر درباره این که آیا اطلاعات مالی آتی، براساس مفروضات به گونه ای درست تهیه و طبق استانداردهای حسابداری ارائه شده است یا خیر.
ارائه هشدارهای مناسب درباره قابلیت دستیابی نتایج مندرج در اطلاعات مالی آتی.
تاریخ گزارش که باید به تاریخ تکمیل اجرای روشهای رسیدگی باشد.
نشانی حسابرس.
نام و امضا.
14
www.audit.org.ir
گزارش رسیدگی به اطلاعات مالی آتی
نمونه ای از یک گزارش تعدیل نشده حسابرس درباره اطلاعات مالی پیش بینی شده :
15
www.audit.org.ir
ترازنامه پیش بینی شده شرکت نمونه در تاریخ 30 آبان ××13 و صورتهای سود و زیان و جریان وجوه نقد پیش بینی شده آن برای سال مالی منتهی به تاریخ مزبور، طبق استاندارد حسابرسی " رسیدگی به اطلاعات مالی آتی" مورد رسیدگی این موسسه قرار گرفته است. مسئولیت صورتهای مالی پیش بینی شده و همچنین مفروضات مبنای تهیه آنها، به شرح یادداشت شماره ××، با مدیریت است.
براساس رسیدگی به شواهد پشتوانه مفروضات، این موسسه به مواردی برخورد نکرده است که متقاعد شود مفروضات مزبور، مبنای معقولی را برای تهیه صورتهای مالی پیش بینی شده فراهم نمی کند. به علاوه، به نظر این موسسه، صورتهای مالی مزبور براساس مفروضات و به گونه ای مناسب تهیه و طبق استانداردهای حسابداری ارائه شده است.
نتایج واقعی احتمالا متفاوت از پیش بینی ها خواهد بود؛ زیرا رویدادهای پیش بینی شده اغلب به گونه مورد انتظار رخ نمی دهد و تفاوتهای حاصل می تواند با اهمیت باشد.
گزارش رسیدگی به اطلاعات مالی آتی
نمونه ای از یک گزارش تعدیل نشده حسابرس درباره اطلاعات مالی فرضی:
16
www.audit.org.ir
ترازنامه فرضی شرکت نمونه در تاریخ 31 خرداد ××13 و صورتهای سود و زیان و جریان وجوه نقد فرضی آن برای سال مالی منتهی به تاریخ مزبور طبق استاندارد حسابرسی " رسیدگی به اطلاعات مالی آتی" مورد رسیدگی این موسسه قرار گرفته است. مسئولیت این صورتهای مالی فرضی و همچنین مفروضات مبنای تهیه آنها، به شرح یادداشت ×× ، با مدیریت است.
این صورتهای مالی فرضی با هدف … (مثلا، توجیه طرح توسعه کارخانه شرکت)… تهیه شده است. از آنجا که شرکت نمونه در مرحله تولید آزمایشی است، این صورتها براساس مفروضاتی تهیه شده است که شامل مفروضات ذهنی درباره رویدادهای آتی و اقدامات مدیریت است که انتظار نمی رود لزوما به وقوع به پیوندد. در نتیجه، به استفاده کنندگان توجه داده می شود که این صورتهای مالی فرضی ممکن است برای هدفهایی جز هدف توصیف شده در بالا مناسب نباشد.
براساس رسیدگی به شواهد پشتوانه مفروضات و با فرض تحقق… (توصیف مفروضات ذهنی)… ، این موسسه به مواردی برخورد نکرده است که متقاعد شود مفروضات مزبور، مبنای معقولی را برای صورتهای مالی فرضی فراهم نمی کند. به علاوه، به نظر این موسسه، صورتهای مالی فرضی یاد شده در بالا براساس مفروضات و به گونه ای مناسب تهیه و طبق استانداردهای حسابداری ارائه شده است.
حتی اگر رویدادهای پیش بینی شده طبق مفروضات ذهنی توصیف شده در بالا رخ دهد، نتایج واقعی احتمالاً متفاوت از پیش بینی ها خواهد بود؛ زیرا، سایر موارد پیش بینی شده اغلب به گونه مورد انتظار رخ نمی دهد و تفاوتهای حاصل می تواند با اهمیت باشد.
گزارش رسیدگی به اطلاعات مالی آتی
نتیجه حسابرس: مناسب و کافی نبودن نحوه ارائـه و افشـای اطلاعـات مالی آتی اظهارنظر: مشروط یا مردود
نتیجه حسابرس: یک یا چند فرض از مفروضات عمده، مبنایی معقول برای اطلاعات مالی آتی فراهم نمی کند اظهار نظر: مردود
نتیجه حسابرس: شرایط حاکم بر رسیدگیها مانع از اجرای یک یا چند روش ضروری شود، کنارگیری حسابرس از کار، یا توصیف محدودیت در دامنه رسیدگی در گزارش عدم اظهارنظر
17
www.audit.org.ir
تاریخ اجرا
صورتهای مالی با دوره مالی اول فروردین 1384 و پس از آن
18
www.audit.org.ir