پاورپوینت قرارداد ها و پیمان های آتی


عنوان:
قرارداد ها و پیمان های آتی

اوراق مشتقه: ابزار های مالی ای هستند که ارزش خود را از یک ابزار مالی بنیادی تر اخذ مینمایند.این ابزار های مالی بنیادی،میتوانند شامل سهام،قرارداد های مالی،اوراق بهادار یا کالاها و غیره باشند.برخی از اقسام اوراق مشتقه استاندارد بوده و در بازار ثانویه قابل معامله است و در برخی از اوراق مشتقه استاندارد نبوده ودر هر معامله ای به گونه ای متفاوت و با توافق طرفین تنظیم میشود که چنین اوراقی فاقد بازار ثانویه است.
مقدمه
بسیاری از اوراق مشتقه مالی،نسبتا جدید بوده و کاربرد های ویژه ای در مدیریت ریسک دارند،مثلا تاختها واقعا تا سال ۱۹۸۱ وجود نداشته اند..قراردادهای نرخ های آتی سال ۱۹۸۲ توسعه نیافته بودند.پیمان های آتی و قراردادهای اختیار روی کالاها،از قدمت بیشتری نسبت به سایر اوراق مشتقه برخوردار هستند و از قدیمی ترین اوراق مشتقه،قرارداد های آتی نرخ ارز خارجی میباشند.
گاهی اوقات یک ورقه مشتقه یک ورقه بهادار با یک ادعای اقتضایی است که در خصوص قیمت یک دارایی خاص،در دوره مشخصی تنظیم میشود.قیمت اوراق مشتقه،مانند سایر کالاها و اوراق نیست که صرفا تحت تاثیر عرضه و تقاضا باشد و به قیمت دارایی پشتوانه اوراق بستگی دارد.
با استفاده از اوراق مشتقه،نتیجه مورد نظر مصون سازی در بازار نقد یا تحویل فوری برای آینده کپی میشود یعنی استفاده کننده میتواند آنچه را که در بازار امروز وجود دارد با همان شرایط در آینده بدست آورد.اوراق مشتقه یک بدهی یا یک ادعای اقتضایی در زمانی مشخص است که آنها را به مثابه یک اهرم بسیار قوی مطرح مینماید.بدهی در اوراق مشتقه بعنوان تعهد است که در مقابل مدعی(خریدار)وجود دارد.

۱-قرارداد های آتی:که بیشتر برای کالاهای خاص تنظیم میشوند و پرداخت یا دریافت مورد نظر در زمان خاصی را،که هریک از طرفین قرارداد باید نسبت به آن اقدام نمایند مشخص مینماید.
مهمترین اوراق مشتقه
2-اختیارها:معمولا برای صادر کننده تعهداتی را در زمان معین یا فاصله زمانی معینی ایجاد مینمایند که حقوقی را برای دارنده آن بهمراه خواهند داشت.
بازار خارج از بورس:محلی است که طرفین برای مبادله اوراق مشتقه غیر استاندارد حضور میابند.بدین صورت که برای یکی ریسک رخ میدهد و دیگری خود را از ریسک مصون میسازد.در این بازار،تسویه حساب طرفین،در زمان مقرر صورت میگیرد و پرداخت های لازم انجام میپذیرد.
مبادله برخی از قرارداد های آتی(پیمان های آتی) و اختیارها از ریسک ورشکستگی،یعنی ریسک اعتبار مصون است،که این امر اهمیت نقش اتاق پایاپای یا تسویه و سیستم سپرده گذاری ها را بیان میکند.ریسکی که در بازارهای مشتقه نقش اساسی بازی میکند«ریسک بازار» است که قیمت اوراق را تحت تاثیر قرار میدهد.

قرارداها و پیمان های آتی:در دهه های اخیر توجه بسیاری را به خود جلب نموده و حجم بسیار بالایی از مبادلات را به خود اختصاص داده است.این پیمان ها بر روی کالاها و ابزار های مالی نیز تنظیم میشود.قرارداد آتی قراردادی است که در آن فردی تعهد میکند که یک ابزار مالی یا کالای خاصی را در آینده با قیمت مشخصی خریداری نماید یا به فروش رساند.قراردادهای آتی متناسب با شرایط خاص طراحی میشوند اما پیمان های آتی بصورت استاندارد و برای شرایط عمومی هستند.خریدار قرارداد،باید کالا را در زمان معین با قیمت مشخص بخرد و فروشنده قرارداد باید کالای مورد نظر را بفروشد.بنابراین خریدار و فروشنده هردو متعهد به انجام وظایف هستند.
در این بازار عده ای به دنبال کاهش ریسک خود هستند و عده دیگری ریسک پذیرند که معمولا همان سفته بازها هستند که با پذیرش ریسک،مایلند بابت آن مبلغی را بدست آورند.عدم وجود هر دسته از این معامله گران،مانع از وجود یک بازار پویا،با نقدینگی مناسب خواهد بود.

1-قراردادهای آتی نرخ ارز خارجی 2-قرارهای آتی تفاوت نرخ FRA 3-قراردادهای آتی اوراق قرضه 4-پیمان های آتی نرخ بهره کوتاه مدت 5-پیمان های آتی اوراق قرضه 6-پیمان های آتی شاخص سهام 7-پیمان های آتی کالا
مهمترین قرارداد ها و پیمان های آتی

قرار داد های آتی استاندارد شکل استاندارد شده قراردادهای آتی خاص است که با یکدیگر در موارد زیر تفاوت دارند: مهمترین تفاوت قرارداد های آتی خاص و استاندارد در سازوکار عملیاتی و روش حسابداری آنهاست.در قرارداد آتی خاص،فرد متعهد میشود که یک کالا را در موعد معینی در آینده خریداری نماید یا به فروش رساند.قیمت اولیه قرارداد آتی خاص به گونه ای تعیین میشود که ارزش فعلی بازار قرارداد صفر شود،اما در طول زمان،ممکن است این قیمت مثبت یا منفی شود.چنانچه انتظارات در مورد قیمت آتی کالا تغییر کند و بیانگر افزایش قیمت باشد در این صورت قرارداد آتی که دیروز منتشر شده است،نسبت به گذشته،قیمت بالاتری خواهد داشت.اگر انتظار این باشد که قیمت کالا کاهش میابد،در این صورت،ارزش روز بازار قرارداد،منفی خواهد شد.اصولا قرارداد های آتی خاص با ارزش صفر طراحی میشوند و این انتظارات هستند که ارزش آنها را تغییر میدهند. در مقابل قرارداد های آتی استاندارد برای ماندن در ارزش صفر،هر روز بر اساس تغییر قیمت بازار کالا تجدید و اصلاح میشوند تا به قیمت روز قرارداد آتی استاندارد تعدیل شود. تفاوت جریان نقدی فوق در قیمت گذاری قرارداد های آتی خاص و پیمان های آتی استانداردتاثیر گذار میباشد.
تفاوت های عمده بین قرارداد های خاص و استاندارد
تفاوت دیگر پیمان های آتی استاندارد در این است که آنها ویژگی استانداردی دارند،مثل تاریخ سررسید،قیمت و حجم استاندارد کالایی که باید مبادله شود.همچنین یک اتاق تسویه بین خریدار و فروشنده پیمان آتی استاندارد وجود دارد که خرید یا فروش کالا با مشخصات پیمان استاندارد را تضمین مینماید.در حالی که در قرارداد های آتی خاص اینچنین نیست.

پیمان های آتی استاندارد در یک بازار سازمان یافته،معامله میشوند و قیمت آنها به قیمت روز بازار تعدیل میشود.بنابراین پیمان آتی استاندارد به سادگی تا قبل از سررسید نقد میشود.چون هر روز تسویه میشود.این یک تفاوت عمده با قرارداد آتی خاص است که عمل به تعهد را ساده تر مینماید.در قرارداد آتی خاص ممکن است شکل استانداردی وجود نداشته باشد و قیمت،زمان و سایر شرایط بر اساس مذاکره طرفین تعیین شود و همچنین ممکن است برای تضمین قرارداد،وجه یا اوراق بهاداری نزد طرفین سپرده شود.خاتمه قرارداد،قبل از سررسید نیز بر اساس مذاکره طرفین خواهد بود.از طرف دیگر،ممکن است سایر شرایط قرارداد،مثل قیمت قرارداد،تاریخ سررسید،درجه یا نوع کالای قابل تحویل،مکان تحویل و … بر اساس مذاکره و نیاز خریدار و فروشنده دقیقا تعیین شود.
تفاوت های عمده بین قرارداد های خاص و استاندارد

وجود سپرده اولیه حسن انجام قراردادبرای پیمان های آتی استاندارد،یکی دیگر از ویژگی های برجسته این اوراق است.سپرده اولیه یک سپرده ایمنی است که خریدار و فروشنده پیمان آتی استاندارد باید نزد اتاق تسویه بسپارند.این سپرده برای پوشش زیانی است که ممکن است توسط هریک از طرفین ایجاد شود.به طور کلی برای پوشش زیان ایجاد شده توسط حرکتهای شدید در قیمت پیمان آتی استاندارد طی دوره ۲۴ ساعته است.بنابراین اندازه سپرده اولیه،تحت تاثیر نوسانات قیمت پیمان آتی استاندارد است.

ارزش قرارداد آتی خاص،برای خرید یا فروش یک کالا به ارزش کالای مربوطه در تاریخ انقضاء و ارزش فعلی آن بستگی دارد.حد پایین قیمت قرارداد آتی خاص میتواند منفی نیز باشد.ارزش قرارداد آتی خاص در تاریخ انقضاء برای خرید کالا برابر است با: قیمت کالا – قیمت قرارداد آتی خاص = ارزش قرارداد آتی خاص (فروش)
قیمت گذاری قرارداد آتی خاص
ارزش قرارداد آتی در سررسید(خرید)
ارزش کالا
ارزش قرارداد آتی در سررسید(فروش)
ارزش کالا
الف)
ب)
رابطه بین قیمت کالا و ارزش قرارداد آتی

قیمت قرارداد آتی ،برحسب قیمت جاری کالا و نرخ بهره بدون ریسک در طول دوره انقضاء(سررسید قرارداد بیان میشود.در یک قرارداد آتی یک تومان امروز با قیمت آتی در تاریخ انقضاء برابر است؛یعنی فرد در صورت خرید کالا در حال حاضر به قیمت روز،با فروش همان کالا در تاریخ انقضاء میتواند قیمت آتی قید شده در قرارداد را بدست آورد.از آنجا که چنین معامله ای بدون ریسک است،رابطه زیر برقرار است:
رابطه بین قیمت قرارداد آتی و قیمت جاری کالا
S= 𝐹 (1+𝑌)^𝑇
که در آن:
=Sقیمت جاری کالا(تحویل فوری)
=Fقیمت آتی
=Yنرخ بازده تا سررسید(بازده داخلی تا سررسید)برای قرضه بدون ریسک با سررسید T میباشد.بنابراین:
F=S(1+Y)^T

خریدار قرارداد آتی ،ریسک نوسانات قیمت کالای مورد نظر را با ورود به قرارداد کاهش میدهد.فرض کنید شما نسبت به ریسک،بی تفاوت هستید و ریسک را مد نظر قرار نداده اید.رابطه بین مطلوبیت شما و مصرف در زمان انقضای قرارداد در نمودار زیر نشان داده شده است.اگر فرد نسبت به ریسک بی تفاوت باشد،این رابطه خطی است.
رابطه بین قیمت قرارداد آتی و قیمت مورد انتظار کالا
مصرف در زمان انقضاء قرارداد آتی ارزش
مطلوبیت
در این شرایط معادله قیمت قرارداد آتی،به صورت زیر خواهد بود:
قیمت مورد انتظار کالا = قیمت قرارداد آتی
تابع مطلوبیت برای سرمایه گذار بی تفاوت نسبت به ریسک

در این شرایط سرمایه گذار به شدت به پول نیاز دارد و با فروش یکی از اوراق پورتفوی خود،مطلوبیت قابل ملاحظه ای(مبلغ اضافی)بدست میاورد.در چنین حالتی،مطلوبیت نهایی سرمایه گذار بالاست.از طرف دیگر فرض کنید،هنگام انقضاء قرارداد،شرایط رونق اقتصادی حاکم باشد،مانند نقطه bدر نمودار،هرچند ممکن است سرمایه گذار پول بیشتری بدست آورد،اما واقعا نیاز زیادی به آن ندارد.در دوران رونق،مطلوبیت اضافی(مطلوبیت نهایی)حاصل از دریافت اضافی اندک است.
اگر سرمایه گذار ریسک گریز باشد،رابطه بین مطلوبیت و سطح مصرف کل کالاها و خدمات،همانند نمودار زیر خواهد بود.در این حالت با افزایش ارزش بازار پورتفوی دارایی های سرمایه گذار،مطلوبیت با نرخ کاهنده افزایش میابد.فرض کنید،با انقضای زمان قرارداد،سرمایه گذار در نقطه R قرار گیرد و بازار در رکود باشد و ارزش پورتفوی پایین باشد.
مطلوبیت
R
B
شیب نمودار(مطلوبیت نهایی)
مصرف در تاریخ انقضاء قرارداد آتی
تابع مطلوبیت برای سرمایه گذار ریسک پذیر

از آنجا که عایدی خریدار قرارداد آتی،برابر با تفاوت بین قیمت کالا و قیمت قرارداد آتی(که ثابت میباشد)است،رابطه بین قیمت کالا و ارزش پورتفوی بازار،تعیین میکند که آیا قرارداد برای خریدار،بیمه کننده یا ریسک آور است.
ارزش یک قرارداد در زمان انقضاء،میتواند منفی یا مثبت باشد و سرمایه گذار ترجیح میدهد در شرایط رکود که نیاز به پول دارد،پول بیشتری عایدش شود.سرمایه گذار علی رغم اینکه از زیان میپرهیزد اما به این قرارداد که در زمان رونق،ارزش منفی دارد،تمایل بیشتری دارد.چنین پرداختی بیانگر سیاست مصون سازی است که سرمایه گذار در حالی که ریسک خود را کاهش میدهد،بازده کل سرمایه گذاری پورتفوی خود را تثبیت میکند.از طرف دیگر اگر قرارداد منجر به پرداخت بیشتر در زمان رونق،و پرداخت کمتر در زمان رکود شود،عدم اطمینان بازده کل پورتفوی سرمایه گذار را افزایش میدهد و ریسکی با کوواریانس مثبت با ریسک کل پورتفوی ایجاد میکند.یعنی با ریسک کل پورتفوی هم جهت است.
قیمت کالا
ارزش کالاها(پورتفوی بازار)
همبستگی مثبت بین قیمت کالا و ارزش کل

علامت و مقدار صرف ریسک،به علامت و مقدار کوواریانس بین قیمت کالا و سطح کل ثروت بستگی دارد.برای اغلب کالاها،کوواریانس با پورتفوی مثبت است.از آنجا که صرف ریسک از قیمت قرارداد آتی کسر میشود،برای اغلب کالاها،قیمت قرارداد آتی کمتر از قیمت مورد انتظار کالا خواهد بود.از نقطه نظر خریدار قرارداد در پورتفوی،ایجاد ریسک میکند و افراد مایلند فقط،با قیمت قرارداد آتی کمتر از قیمت مورد انتظار کالا،وارد معامله شوند.از آنجا که عایدات خریداران،در مقابل عایدات فروشندگان است،قرارداد،ریسک پورتفوی آنها را کاهش میدهد و قیمت بالاتر قرارداد آتی،نسبت به قیمت مورد انتظار کالا برای فروشندگان بهتر است.
این نمودار عکس نمودار قبل است.با توجه به ریسک گریزی سرمایه گذاران،قیمت قرارداد آتی که خریدار و فروشنده در شرایط تعادل مایل به مذاکره در مورد آن هستند،از این قرار است:
صرف ریسک – قیمت مورد انتظار کالا = قیمت قرارداد
قیمت کالا
ارزش کالا(پورتفوی بازار)
همبستگی منفی بین قیمت کالا و ارزش کل

دو معادله برای قیمت قرارداد آتی وجود دارد،یکی بر حسب قیمت جاری کالا و دیگری بر حسب قیمت مورد انتظار کالا.اگر این دو معادله با هم برابر قرار داده شوند،میتوان قیمت قرارداد آتی خاص را بر حسب قیمت جاری کالا بدست آورد.
معادلات قیمت قرارداد آتی
کالا جاری قیمت= کالا انتظار مورد قیمت −ریسک صرف (1+𝑌)^𝑇
بنابراین قیمت جاری کالا،برابر ارزش فعلی قیمت مورد انتظار کالا منهای صرف ارزش فعلی ریسک(تنزیل شده با نرخ بدون ریسک) در زمان T میباشد.

گرچه در قیمت گذاری قرارداد آتی،ارزش بازار قرارداد برابر صفر در نظر گرفته میشود،اما با گذشت زمان و تغییرات همزمان قیمت ها ممکن است ارزش بازار کمتر یا بیشتر از صفر شود.در نمودار زیر خط بیانگر ارزش قرارداد آتی خریداری شده به قیمت 30 تومان،که قبلا منتشر شده میباشد.خط چین ارزش قرارداد آتی خریداری شده به قیمت ۴۰ تومان در زمان انقضاء را نشان میدهد. هردو قرارداد در یک زمان،منقضی میشوند.دقت کنید که تفاوت ارزش ها برای دو قرارداد،مبلغ ثابت 10 تومان است.
ارزش بازار قرارداد های آتی منتشره قبلی
ارزش انقضاء قرارداد خریداری شده(تومان)
ارزش کالا در زمان انقضاء(تومان)
50 40 30 20 10
10-
20-
30-
40-
تفاوت بین ارزش انقضاء دو قرارداد آتی
از آنجا که ارزش قرارداد منعقده،بر اساس قیمت جاری قرارداد آتی برابر صفر است و مابه التفاوت پرداختها بین دو قرارداد ثابت است(۱۰ تومان)ارزش بازار قرارداد منتشره قبلی برابر با ارزش فعلی مابه التفاوت ثابت در پرداخت است و ارزش قرارداد با نرخ بدون ریسک،از این قرار است:

قبلی منتشره آتی قرارداد بازار ارزش= ثانویه آتی قرارداد قیمت −اولیه آتی قرارداد قیمت (1+𝑌)^𝑇
در این رابطهY،نرخ بازده تا سررسید و T،زمان باقیمانده تا سررسید برای هردو قرارداد است.

مهمترین تفاوت قرارداد آتی با پیمان آتی استاندارد،نحوه حسابداری آنهاست.در پیمان آتی استاندارد،قیمت پیمان استاندارد هر روز با توجه به قیمت جاری بازار،تعدیل میشود تا پیمان استاندارد معادل صفر شود.
تعیین قیمت پیمان های آتی استاندارد
قیمت پیمان آتی استاندارد،متاثر از موارد ذیل است:
۱-صرف ریسک سرمایه گذاری مجدد جریان نقدی حاصل از سود یا زیان ناشی از تعدیل
۲-صرف تحویل؛که بیانگر این است که یک پیمان آتی استاندارد،گاهی اوقات بنابه نظر فروشنده قرارداد،با توجه به ماهیت خاص کالا،اختیار تحویل یا عدم تحویل و یا نحوه تحویل کالا را به خریدار میدهد.
۳-قیمت کورد انتظار کالا
۴-صرف ریسک
صرف تحویل-صرف سرمایه گذاری مجدد+صرف ریسک-قیمت مورد انتظار کالا = قیمت پیمان آتی استاندارد
ماهیت صرف ریسک در اینجا همانند قرارداد آتی است.علامت صرف سرمایه گذاری مجدد به کوواریانس بین قیمت کالا و سطح نرخ بهره بستگی دارد.اگر کوواریانس مثبت و نرخ های بهره بالا باشد،قرارداد آتی،مبلغ بیشتری را نصیب خریدار خواهد کرد.بنابراین،خریدار قادر به سرمایه گذاری مجدد سود های حاصله خواهد بود.از طرف دیگر،وقتی نرخ های بهره پایین باشد،مبالغ حاصل از حساب قرارداد،کم خواهد بود.زمانی که کوواریانس مثبت است،صرف سرمایه گذاری مجدد مثبت خواهد بود و خریداران پیمان،مایل به مذاکره برای قیمت بالاتر خواهند بود.این مورد برای فروشنده،بالعکس خواهد بود.

در معادله فوق،صرف ریسک حذف شده است؛زیرا برای سرمایه گذار بی تفاوت به ریسک،نقش بیمه ای یا ریسک آوری اوراق مهم نیست و ورود قرارداد های ریسکی در پورتفوی وی برای او کم اهمیت است و تنها صرف سرمایه گذاری مجدد باقی میماند؛زیرا رابطه بین کالا و نرخ های بهره بر ارزش مورد انتظار عایدات قرارداد اثر میگذارد.سرمایه گذار بی تفاوت نسبت به ریسک ممکن است به ریسک قرارداد توجه نکند،اما مراقب ارزش مورد انتظار است.بنابراین به صرف تحویل نیز دقت مینماید.
در حالت بی تفاوتی نسبت به ریسک،معادله قیمت پیمان آتی،به شکل زیر خواهد بود:
صرف تحویل – صرف سرمایه گذاری مجدد + قیمت مورد انتظار کالا = قیمت پیمان آتی

علامت صرف تحویل(اگر صفر نباشد)برای تمام کالاها یکسان است.اما علامت صرف سرمایه گذاری مجدد و صرف ریسک،ممکن است از کالایی به کالای دیگرمتفاوت باشد.
علامت صرف برای پیمان های آتی استاندارد مالی
پیمان آتی استاندارد علامت صرف سرمایه گذاری مجدد علامت صرف ریسک
اوراق خزانه (-) (-)
اسناد خزانه (-) (-)
شاخصهای سهام (-) (-)
علامت صرف سرمایه گذاری مجدد،برای پیمان های آتی روی اوراق با درآمد ثابت با کیفیت بالا،مانند اوراق خزانه و اسناد خزانه،قطعا منفی است.یک رابطه مشخص بین قیمت این اوراق و سطح نرخ های بهره وجود دارد و آن کوواریانس منفی بین نرخ های بهره و قیمت اوراق قرضه بلند مدت است.کو واریانس بین بازده این اوراق و بازده پورتفوی بازار،به احتمال زیاد مثبت خواهد بود و صرف ریسک منفی،قیمت پیمان آتی را کاهش میدهد.صرف ریسک،به ترتیب برای سهام و اوراق قرضه،به خاطر نوسانات نسبی قیمت آنها،بزرگترین مقدار ممکن خواهد بود.

یک سرمایه گذار باید هر سه صرف را در تصمیم گیری های سرمایه گذاری خود لحاظ کند.اولا،بدیهی است که صرف تعیین قیمت پیمان های آتی به عنوان یک تخمین از قیمت مورد انتظار بازار کالا،غیر عاقلانه است و چنانچه قیمت تعدیل شده پیمان های آتی استاندارد،زیر سطح جاری قیمت قرضه باشد،ضرورتا باعث کاهش قیمت مورد انتظار بازار اوراق قرضه نمی شود.در حقیقت،صرف ممکن است بهانه ای برای انتظار کاهش نرخ های بهره باشد.ثانیا،سرمایه گذار باید تشخیص دهد که احتمال دارد بازده مورد انتظار خرید پیمان آتی استاندارد،برای برخی از کالاها منفی باشد.قرارداد ماهیتا ابزار مدیریت ریسک است،اما هنوز باید وزن این ماهیت را در مقابل قیمتی که برای آن پرداخت میشود سنجید و بررسی کرد که آیا این قرارداد صرف دارد؟یعنی،باید صرف ریسک در تصمیم گیری لحاظ شود.
اهمیت صرف ها برای سرمایه گذاران و مدیران مالی

موسسات مالی،استفاده گسترده ای از پیمان های آتی استاندارد مالی برای مدیریت ریسک نموده اند.اگر قیمت مورد انتظار کالا،از قیمت پیمان آتی استاندارد کمتر باشد،ممکن است همراه این مصون سازی از ریسک،زیان یا سودی وجود داشته باشد.اگر بازار های اوراق بهادار منسجم بوده و ریسک در همه جا بصورت یکسان قیمت گذاری شود موسسات با مصون سازی(یا سفته بازی) از طریق پیمان های آتی استاندارد،اثری بر ارزش بازار اوراق بهادار نخواهند داشت.اگر مصوم سازی با پیمان های آتی استاندارد،واقعا ریسک اوراق بهادار موسسات را کاهش دهد،مصون سازی با هزینه مناسب،نرخ بازده مورد انتظار اوراق بهادار را برای حفظ ارزش بازار آنها کاهش خواهد داد.درک هزینه ها و منافع مصون سازی با پیمان های آتی استاندارد،ابزار مفیدی برای کمک به نیل به اهداف شرکت فراهم میسازد.
اهمیت صرف ها برای سرمایه گذاران و مدیران مالی

پیمان های آتی استاندارد شاخص سهام ،میتواند بر روی شاخصهای مختلف سهام،همانند شاخص بازار بورس نیویورک،شاخص s&p500،یا شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران منتشر شود.این پیمان های آتی استاندارد میتوانند برای مدیریت ریسک پورتفوی سهام به کار روند.گام اول در مدیریت ریسک با استفاده از پیمان های آتی استاندارد،تخمین بتای پورتفوی سهام است.بتا باید با توجه به شاخصی که پیمان آتی استاندارد بر اساس آن منتشر شده است،تخمین زده شود.برای مثال،اگر پیمان آتی بر روی شاخص کل بازار بورس تهران منعقد میگردد،بتای پورتفوی سهام باید بر اساس بازده شاخص کل بازار بورس تهران تخمین زده شود. بتا به تعیین موقعیتی که سرمایه گذار باید در پیمان های آتی شاخص،انتخاب کند کمک میکند.این موقعیت،بر حسب واحد شاخص اندازه گیری میشود.
پیمان های آتی استاندارد شاخص سهام
فرض کنید یک واحد شاخص بورس اوراق بهادار تهران ۱۰۰ باشد،که در ارزش شاخص ضرب میشود.اگر عدد شاخص ۵۰۰ باشد،یک واحد شاخص ۵۰۰۰۰ تومان خواهد بود.چنانچه ارزش پورتفویی 5000000 تئمان باشد،در این صورت میتوان گفت که معادل آن 100 واحد شاخص ارزش دارد.
H= شده فروخته شاخص تعداد شاخص واحد به پورتفوی جاری ارزش

𝐵 𝑃 = 𝐵 𝑃 – H که در آن: =بتای پورتفوی سهام است که با توجه به شاخص محاسبه شده است. 𝐵 𝑃 بر اساس رابطه فوق،سرمایه گذار میتواند با تعدیل موقعیت خود در شاخص،بتای پورتفوی خود را تعیین نماید.اگر سرمایه گذار بخواهد ریسک پورتفوی خود را بدون تغییر ترکیب سرمایه گذاری های خود تغییر دهد،میتواند برای تعدیل ریسک مطلوب پیمان آتی استاندارد شاخص را خریداری نماید.برای مثال،شما ممکن است بازده پایینی برای کل بازار پیش بینی کنید اما برای برخی از پورتفو های با بتای بالا،ممکن است مابه التفاوت(سود)خوبی وجود داشته باشد.شما میتوانید با افزایش اندازه H،بتای موثر پورتفوی خود را کاهش دهید،در حالی که موقعیت خود را در سهام با بتای بالا حفظ نمایید.
بنابراین چنانچه 5 واحد از شاخص به فروش رود،H برابر با ۵٪ خواهد بود.Hنسبت شاخص فروخته شده به ارزش پورتفوی است.
فاکتور بتای موثر که بیانگر موقعیت پورتفوی در پیمان آتی استاندارد شاخص است،از رابطه زیر محاسبه میشود:

با تشکر از توجه شما