بررسی تحلیلی بر عوامل مرتبط با تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در بازار سرمایه ایران



دانشگاه آزاد اسلامی
واحد اراک
دانشکده مدیریت گروه حسابداری
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد
گرایش: حسابداری

عنوان:
تحلیلی بر عوامل مرتبط با تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در بازار سرمایه ایران

استاد راهنما :
دکتر مجید زنجیردار

استاد مشاور:
آقای مجید داود آبادی

نگارش:
محمد تقی امیری

پاییز 1389

Islamic Azad University
Arak Branch

Faculty of Management-Department of Accuonting
((M.A)) Thesis

Subject:
———————————————————————————————————-

Thesis Advisor:
—————— Ph.D.

Consulted by:
———————— Ph.D.
by:
———————-

Summer 2010

سپاسگزاری:
سپاس ایزد منان را که توفیق فراگیری علم را برمن عطا فرمود و مرا در کوران مشکلات و سختی ها یاری نمود، تا این رساله را با موفقیت به پایان برسانم.
در طول دوران تحصیلی و تهیه این پایان نامه از راهنمایی ها و مساعدت های اساتید و سروران عزیزی بهره برده ام که در اینجا لازم است از همه ایشان مراتب سپاس قلبی و تشکر خالصانه خود را داشته باشــــم.
از استادان ارجمند و مهربانم جناب آقای دکتر مجید زنجیردار که مسئولیت استاد راهنمای این رساله را به عهده گرفتند و همچنین جناب آقای مجید داود آبادی که مسئولیت استاد مشاور این رساله را عهده دار بودند وبا حوصله ی بسیار و باریک بینی ژرف مرا در این رساله یاری کردند صمیمانه تشکر مینمایم و برایشان توفیقات روز افزون در خدمات علمی و فرهنگی و آموزشی آرزو میکنم .

تقدیم به :

" پدر و مادر عزیزم که توفیق خود را نتیجه راهنمایی ها ، زحمات، فداکاری ها و دعای خیر ایشان می دانم و همچنین برادران و خواهرانم که با صبر و حوصله مرا در تهیه و تنظیم این رساله یاری دادند. باشد که قطره ای از دریای بی کران محبت هایشان را سپاس گفته باشم. "

چکیده: 1
مقدمه: 2
فصل اول: آلیات تحقیق
1-1 مقدمه 5
2-1 بیان مسئله: 6
3-1 اهمیت و ضرورت موضوع تحقیق: 8
4-1 اهداف تحقیق 9
5-1 چارچوب نظری تحقیق 10
6-1 مدل تحقیق و شیوه اندازه گیری متغیرها 13
7-1 فرضیه‏های تحقیق: 15
8-1 تعریف واژه های و اصطلاحات 16
فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق
1-2- مقدمه 19
2-2 مفهوم سود در سطح ساختار 21
1-2-2 رویکرد معاملاتی در اندازه گیری سود 21
2-2-2 رویکرد فعالیت در اندازه گیری سود 22
3-2 مفاهیم سود در سطح معانی (ارتباط با واقعیت های اقتصادی) 22
1-3-2 سود به عنوان معیار کارآیی 22
2-3-2 سود حسابداری در مقایسه با سود اقتصادی 23
4-2 مفاهیم سود در سطح عمل ( نحوه استفاده از آن توسط استفاده کنندگان) 25
1-4-2 سود به عنوان وسیله ای برای پیش بینی 25
2-4-2 رویکرد بازار سرمایه 26
5-2 مفهوم سود جامع در گزارشهای مالی 27
6-2 سود حسابداری 27
7-2 سود و اهمیت آن به عنوان ابزار پیش بینی 27
8-2 حلقه های ارتباطی سود و قیمت سهام 28
1-8-2 ارتباط بین سود حسابداری آتی و سود حسابداری جاری 28
9-2 پیش بینی سودهای آتی از روی سودهای جاری 29
10-2 ارتباط بین سود و قیمت سهام 29
11-2 سود خالص به عنوان عاملی برای پیش بینی وجوه نقد 30
12-2 ارائه اطلاعات مربوط به جریان نقدی و پیش بینی آن 31
13-2 پیش بینی جریان های نقدی آینده 32
14-2 معیارهای ارزیابی عملکرد مالی شرکت ها 34
2-14-2 معیارهای اقتصادی ارزیابی عملکرد شرکت ها 39
15-2سود تقسیمی ((DPS 40
16-2 پیشینه تحقیق 71
فصل سوم: روش اجرای تحقیق
1-3 مقدمه 84
2-3 روش تحقیق 84
3-3 جامعه مطالعاتی 85
4-3 مدل تحقیق و شیوه اندازه گیری متغیرها 85
5-3 نمونه و نمونه گیری 88
6-3 قلمرو تحقیق 89
7-3 روش و ابزار گردآوری اطلاعات 89
8-3 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات 90
1-8-3 تحلیل همبستگی پیرسون و رگرسیون ساده خطی: 90
9-3 روش تجزیه و تحلیل داده ها 96
10-3 نرم افزار تحلیل آماری 98
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
1-4-‏ مقدمه‏: 100
2-4 شاخص های توصیفی متغیرها 100
3-4 روش آزمون فرضیه ها ی تحقیق 102
4-4 تجزیه و تحلیل فرضیه های تحقیق 104
1-4-4 بررسی فرض نرمال بودن متغیرها: 104
2-4- 4 خلاصه تجزیه وتحلیل ها به تفکیک هرفرضیه به شرح ذیل بیان می شود: 105
1-2-4-4 تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه اصلی اول: 105
2-2-4-4 تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه اصلی دوم 108
3-2-4-4 تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه اصلی سوم 112
-2-4-4 تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه سه متغیر اصلی 168
-2-4-4 تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه سه متغیر اصلی و سه متغیرکمکی 169
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
1-5-مقدمه: 176
2-5- خلاصه تحقیق 176
3-5 نتایج آزمون فرضیه ها 177
1-3-5 نتایج فرضیه اصلی اول 177
1-1-3-5 نتایج فرضیه فرعی 1-1-1 178
2-1-3-5 نتایج فرضیه فرعی 2-1-1 178
3-1-3-5 نتایج فرضیه فرعی 1-2-1 179
4-1-3-5 نتایج فرضیه فرعی 2-2-1 179
5-1-3-5 نتایج فرضیه فرعی 1-3-1 180
6-1-3-5 نتایج فرضیه فرعی 2-3-1 180
2-3-5 نتایج فرضیه اصلی دوم 180
1-2-3-5 نتایج فرضیه فرعی 1-1-2 181
2-2-3-5 نتایج فرضیه فرعی 2-1-2 181
3-2-3-5 نتایج فرضیه فرعی 1-2-2 182
4-2-3-5 نتایج فرضیه فرعی 2-2-2 182
5-2-3-5 نتایج فرضیه فرعی 1-3-2 183
6-2-3-5 نتایج فرضیه فرعی 2-3-2 183
3-3-5 نتایج فرضیه اصلی سوم 183
1-3-3-5 نتایج فرضیه فرعی 1-1-3 184
2-3-3-5 نتایج فرضیه فرعی 2-1-3 184
3-3-3-5 نتایج فرضیه فرعی 1-2-3 185
4-3-3-5 نتایج فرضیه فرعی 2-2-3 185
5-3-3-5 نتایج فرضیه فرعی 1-3-3 186
6-3-3-5 نتایج فرضیه فرعی 2-3-3 186
4-3-5 نتایج سه متغیراصلی و متغیر وابسته 187
5-3-5 نتایج سه متغیراصلی و سه متغیرمجازی با متغیر وابسته 187
4-5 نتیجه گیری کلی تحقیق 188
5-5 پیشنهادها 189
1-5-5 پیشنهادهایی مبتنی بر یافته های فرضیات پژوهش 189
2-5-5 سایر پیشنهادها 191
3-5-5 پیشنهادهایی برای پژوهش های آتی 191
6-5 محدودیت های تحقیق 192
پیوست ها
پیوست الف مربوط به نام شرکت های نمونه آماری 195
منابع و ماخذ
منابع فارسی: 201
منابع لاتین: 205
منابع اینترنتی 206

جدول (1- 1) تحقیقات انجام شده 11
جدول 1-2 مراحل محاسبه تا پرداخت سود سهام 48
جدول 1-4: شاخص های توصیف کننده متغیرها تحقیق، شاخص های مرکزی، شاخص های پراکندگی و شاخص های شکل توزیع (Statistics) 101
جدول 2-۴ آزمون کلموگروف – اسمیرنوف K-S)) 105
جدول شماره (3-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سود آتی و تغییرات سود تقسیمی 106
جدول شماره (4-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 106
جدول شماره (5-4) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients) 107
جدول شماره (6-4) : آزمون نرمال بودن خطاهای معادله رگرسیون 108
جدول شماره (7-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده وآزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سودآتی و سودهرسهم 109
جدول شماره (8-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 110
جدول شماره (9-4) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients) 110
جدول شماره (10-4) : ارزش آزمون نرمال بودن خطاهای معادله رگرسیون 111
جدول شماره (11-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سودآتی و تغییرات سود هر سهم 112
جدول شماره (12-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 113
جدول شماره (13-4) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients) 113
جدول شماره (14-4) : آزمون نرمال بودن خطاهای معادله رگرسیون 114
جدول شماره (15-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی بالاتری دارند. 115
جدول شماره (16-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 116
جدول شماره (17-4) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients) 117
جدول شماره (19-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی پایین تری دارند. 118
جدول شماره (20-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 119
جدول شماره (21-4) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients) 120
جدول شماره (23-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری بالایی دارند. 121
جدول شماره (24-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 122
جدول شماره (25-4) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients) 123
جدول شماره (27-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری پایینی دارند. 124
جدول شماره (28-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 125
جدول شماره (29-4) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients) 126
جدول شماره (31-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان بالاتری دارند 127
جدول شماره (32-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 128
جدول شماره (33-4) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients) 129
جدول شماره (35-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام پایینی دارند. 130
جدول شماره (36-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 131
جدول شماره (37-4) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients) 131
جدول شماره (39-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی بالاتری دارند. 133
جدول شماره (40-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 134
جدول شماره (41-4) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients) 134
جدول شماره (43-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی پایین تری دارند. 136
جدول شماره (44-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 137
جدول شماره (45-4) : ضرایب معادله رگرسیون () 137
جدول شماره (46-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری بالایی دارند. 139
جدول شماره (47-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 140
جدول شماره (48-4) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients) 140
جدول شماره (50-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری پایینی دارند. 142
جدول شماره (51-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 143
جدول شماره (52-4) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients) 143
جدول شماره (54-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام بالاتری دارند. 145
جدول شماره (55-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 146
جدول شماره (56-4) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients) 146
جدول شماره (58-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام پایینی دارند. 147
جدول شماره (59-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 148
جدول شماره (60-4) : ضرایب معادله رگرسیون 149
جدول شماره (62-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی بالاتری دارند. 150
جدول شماره (63-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 151
جدول شماره (64-4) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients) 152
جدول شماره (66-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که پیش بینی جریان های نقدی پایین تری دارند. 153
جدول شماره (67-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 154
جدول شماره (68-4) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients) 155
جدول شماره (70-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری بالایی دارند. 156
جدول شماره (71-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 157
جدول شماره (72-4) : ضرایب معادله رگرسیون 158
جدول شماره (74-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری پایینی دارند. 159
جدول شماره (75-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 160
جدول شماره (76-4) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients) 161
جدول شماره (78-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام بالاتری دارند. 162
جدول شماره (79-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 163
جدول شماره (80-4) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients) 164
جدول شماره (82-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام پایینی دارند. 165
جدول شماره (83-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 166
جدول شماره (84-4) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients) 166
جدول شماره (86-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین سه متغیرمستقل تغییرات سود تقسیمی ،سودهر سهم،تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی به طور کلی 168
جدول شماره (87-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 168
جدول 88-4. خلاصه یافته های رگرسیون چند گانه(متغیرهای اصلی) به روش Enter 168
جدول شماره (89-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین سه متغیرمستقل تغییرات سود تقسیمی ،سودهر سهم،تغییرات سود هر سهم و سه متغیر مجازی قابلیت پیش بینی جریان های نقدی،نسبت ارزش بازار به دفتری ، بازده حقوق صاحبان سهام با تغییرات سود آتی به طور کلی 169
جدول شماره (90-4) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients) 170
جدول 91-4. خلاصه یافته های رگرسیون چند گانه(متغیرهای اصلی و مجازی) به روش Enter 170
جدول 92-4. خلاصه یافته های حاصل از بررسی 12 فرضیه مورد نظر در رگرسیون متغیره 172
جدول93- 4. برازش رگرسیون چند گانه و تفکیکی از کلیه متغیر های تحقیق 174

نمودار 1-2 نحوه محاسبه استهلاک در اقتصاد و حسابداری 24
نمودار 2-2 ـ عایدات ، سرمایه گذاری و منابع مالی جدید 61
نمودار (3-2 ) درصد نرخ تنزیل به نسبت سود باقیمانده 65

چکیده:
هدف این پژوهش بررسی روابط بین تغییرات سود تقسیمی، سود هر سهم و تغییرات سود هر سهم با تغییرات سود آتی است.در این تحقیق اطلاعات مربوط به ترازنامه،سودوزیان و گردش وجوه نقد 100 شرکت فعال در بورس اوراق بهادار تهران برای سال های مالی 1380 الی 1385 مورد استفاده قرار گرفته است.برای مشخص شدن روابط ، 12 فرضیه طرح و برای آزمون آنها ازآزمون همبستگی و رگرسیون استفاده گردید.فرضیه ها بر اساس میزان همبستگی روابط بین تغییرات سود تقسیمی، سود هر سهم و تغییرات سود هر سهم با تغییرات سود آتی برای شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی ، نسبت ارزش بازار به دفتری و بازده حقوق صاحبان سهام مختلفی دارند ،طرح گردید.نتایج تحقیق نشان می دهد که بین تغییرات سود تقسیمی ، سود هرسهم وتغییرات سود هر سهم برای شرکت هایی که ارزش بازار به دفتری بالاتر ، بازده حقوق صاحبان سهام بالاتر و همچنین قابلیت پیش بینی جریان نقدی پایین تری دارند، رابطه قوی تری با تغییرات سود آتی وجود دارد. که از بین متغیرهای اصلی سود هر سهم و از میان متغیرهای مجازی ارزش بازار به دفتری اثر بهتری بر تغییرات سود آتی دارد.همچنین مقدار ضریب هم بستگی (R) از 0.490 برای سه متغیر اصلی به 0.621 برای مجموع متغیرهای اصلی و مجازی افزایش یافت ، که این نشان دهنده مناسب بودن انتخاب متغیرهای مجازی مذکور می باشد.
واژه های کلیدی: تغییرات سود تقسیمی، تغییرات سود هر سهم ، تغییرات سود آتی، ارزش بازار به دفتری، بازده حقوق صاحبان سهام.

مقدمه:
با توجه به اینکه اقتصاد ایران دارای نوسانات شدید می باشد و سرمایه ها عمدتاَ بسوی سفته بازی سوق داده می شوند لذا بوجود آوردن شرایطی که سرمایه گذاران از میان گزینه های مختلف سرمایه گذاری ، سرمایه گذاری بر روی اوراق بهادار و سهام شرکت ها را برگزینند ، دارای اهمیتی خاص می باشد. به عبارت دیگر با شناخت بهتر عوامل موثر بر عرضه و تقاضای سهام، در بورس اوراق بهادار،که منجر به شفاف سازی بیشتر بورس می گردد، موجبات انتقال سرمایه، از فعالیت های غیرمولد به سمت فعالیت های تولیدی مولد و ایجاد اشتغال و رونق اقتصادی فراهم خواهد شد.تئوری علامت دهی سود سهام براین اساس استوار است که مدیریت یک شرکت در مورد چشم انداز آینده شرکت نسبت به سهامداران شرکت از اطلاعات بیشتری برخورداراست.بر اساس این تئوری اگر شرکت سود سهام بیشتری نسبت به آنچه توسط بازار پیش بینی شده است اظهار کند،این موضوع ممکن است نشانه این باشد که چشم انداز مالی آینده شرکت روشن تر از وضعیت مورد انتظار آن است. اگر مدیران یک شرکت تئوری علامت دهی را باور داشته باشند ، همیشه در مورد پیام قابل استنتاج از تصمیم تقسیم سودشان که به سرمایه گذاران می رسد بسیار محتاط خواهد بود.حتی اگر شرکت برخی فرصت های سرمایه گذاری جذاب داشته باشد که ملزم به نگهداری سود برای تامین مالی آن باشد،مدیریت ممکن است اگر قبول این فرصت ها منجر به جلوگیری از پرداخت سود سهام مورد انتظار سرمایه گذاران و ارسال پیام نامساعد به بازار باشد ،از آن ها صرف نظر کند.بنابراین به نظر می رسد اگر شرکتی تصمیمی در زمینه تقسیم سود اتخاذ کند،آن دسته از سرمایه گذاران که سلیقه آنها هماهنگ با سیاست تقسیم سود شرکت است و آن دسته از سرمایه گذاران که این سیاست را به عنوان یک خبر خوب تلقی می کنند ، اقدام به خرید سهام می کنند و تا زمانی که این سیاست تغییر نکند ، سهامدار شرکت باقی خواهند ماند. در واقع اعلام سود سهام حاوی اطلاعاتی در مورد چشم انداز آتی شرکت است.بنابراین عکس العمل بازار در تاریخ اعلام ، آزمونی برای محتوای اطلاعاتی و علامت دهی سود سهام است.این پژوهش با توجه به فرضیه علامت دهی به دنبال بررسی و شناخت روابط بین تغییرات سود تقسیمی، سود هر سهم و تغییرات سود هر سهم با تغییرات سود آتی و با در نظر گرفتن متغیرهایی چون قابلیت پیش بینی جریان های نقدی ،ارزش بازار به دفتری و بازده حقوق صاحبان سهام می باشد. لذا می توان انتظار داشت که سرمایه گذاران بازار سرمایه کشور، با شناخت بهتر اثرات تغییرات سود تقسیمی، سود هر سهم و تغییرات سود هر سهم ، در مورد سودهای آتی صنایع مختلف ، اقدام به سرمایه گذاری در سهام شرکت هایی نمایند که کسب حداکثر بازدهی را برای آنها میسر سازد و این امر باعث رونق بازار سرمایه و اقتصاد کشور گردد.در این راستا نحوه عملکرد مدیرانی که توانسته باشند علاوه بر حفظ کارائی عوامل مختلف در عملکرد شرکت ، توان سودآوری شرکت را نیز افزایش دهند و از طریق افزایش ارزش شرکت و اجرای پروژه های دارای ارزش فعلی خالص مثبت، بر ثروت سهامداران بیافزایند حایز اهمیت است.

فصل اول
کلیّات تحقیق

1-1 مقدمه
وظیفه بورس اوراق بهادار، ایجاد بازاری منظم و دائمی برای خرید و فروش انواع اوراق بهادار است که از آن طریق جذب سرمایه های مردمی توسط شرکت ها، امکان پذیر باشد. این وظیفه وقتی به نحو صحیح انجام می شود که بازار به شکل یک بازار رقابت کامل عمل کرده و از درجه تخصصی بالایی برخوردار باشد. یکی از ویژگی های اساسی رقابت کامل، در دسترس بودن اطلاعات کامل به صورت رایگان و به سرعت و سهولت است. اگر قرار باشد مردم به میل خود سرمایه گذاری کنند باید اطلاعات مربوط به طور کامل و شفاف در اختیار مردم قرار داده شود. بورس باید حائز شرایطی باشد که در هر لحظه بتواند اطلاعات را بطور دقیق منتشر کرده و با تفسیر آن در ویژگی های مورد نظر سرمایه گذاران، در هر لحظه ارزیابی صحیح از وضع و عملکرد اقتصادی شرکت ها و همچنین قیمت سهام آنها ارائه دهد. قانون، مقررات و ضوابط بورس نیز باید برای تامین امنیت فعالیت در این بازار و حفاظت از منافع سرمایه گذاری عمل کند. از عمده ترین استفاده کنندگان اطلاعات شرکت های سهامی در بورس، سرمایه گذاران بالقوه در سهام شرکت ها هستند. این گروه معمولا اطلاعات مورد نظر خود را از طریق بورس بدست می آورند. بنابراین سهامداران و سرمایه گذاران از بازار سرمایه این انتظار را دارند که صحت اطلاعات واصله توسط شرکت های پذیرفته شده در بورس را مورد تایید قرار دهد تا آن ها به مزایای خرید و نگهداری و فروش سهام خود نائل شوند. سهامداران و سرمایه گذاران برای ارزیابی شرکتها از فاکتورهای مختلفی استفاده می نمایند که از آن جمله، سود هر سهم 1EPS و سود تقسیمی 2DPS می باشد که تغییرات آنها می تواند اطلاعاتی درباره وضعیت و عملکرد شرکت در حال و آینده بدهد. بازار سرمایه هم مانند دیگر بازارها شامل تعدادی خریدار و فروشنده است که رقابت بین فروشندگان باعث افزایش کارائی عملکرد شرکت ها می شود و نشانه این کارائی شرکت، در استفاده بهینه از سرمایه فراهم شده، افزایش سود و سودآوری آن شرکت منعکس خواهد شد.
سود تقسیمی و سود هر سهم می توانند بعنوان عواملی برای کنترل و ارزیابی عملکرد مدیریت شرکت توسط سهامداران باشند.
عملکرد مدیری مطلوب و مورد پسند سهامداران است که توانسته باشد علاوه بر حفظ کارائی عوامل مختلف در عملکرد شرکت ، توان سودآوری شرکت را نیز افزایش داده باشد و از طریق افزایش ارزش شرکت و اجرای پروژه های دارای ارزش فعلی خالص مثبت، بر ثروت سهامداران افزوده باشد. همچنین رابطه بین سود تقسیمی و سود هر سهم نشان دهنده سیاست تقسیم سود شرکت است . سیاست تقسیم سود می تواند باعث جذب سهامداران جدیدی برای شرکت شوداین سوال که آیا تغییرات سود تقسیمی اطلاعاتی را درباره تغییرات سودهای آتی شرکت ها در بر دارد؟ موضوعی است که توجه زیادی را در تحقیقات، به خود جلب نموده است و به عنوان آزمونی از فرضیه علامت دهی سود تقسیمی3 نگریسته می شود.فرضیه علامت دهی سود تقسیمی بیانگر این موضوع است که تغییرات سود تقسیمی با خود اطلاعاتی را درباره سود آوری آتی شرکت در بر دارد. به طوری که مدیران شرکت ها به منظور انتقال چشم انداز روشن سود آوری و جریان های نقدی مثبت تر اقـدام به افزایش سود تقسیمی می نمایند. در این تحقیق فرضیه علامت دهی سود تقسیمی با در نظر گرفتن آثار متغیرهایی نظیر قابلیت پیش بینی جریان های نقدی،نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری و بازده حقوق صاحبان سهام بررسی و آزمون شده است.
در فصل اول پس از بیان مسئله ، اهمیت و ضرورت موضوع تحقیق و اهداف تحقیق را بیان نموده و سپس چارچوب نظری ، مدل تحلیلی و فرضیه تحقیق را ارائه می نمائیم.

2-1 بیان مسئله:
سود سهام4 بازده ای است که سهامداران عادی در قبال سرمایه گذاری که در شرکت انجام داده اند از شرکت دریافت می کنند . هر شرکتی که در دوره جاری سود سهام پرداخت نکـند این عمل شرکت بدان معنی است که، سود را دوباره در شرکت سرمایه گذاری می کند تا ایجاد منفعت کند و به این ترتیب توانائی شرکت را جهت پرداخت سود سهام در آینده افزایش دهد.
با توجه به فرضیه محتوای اطلاعاتی یا علامت دهی، آغاز پرداخت سود سهام توسط یک شرکت و یا افزایش قابل توجه سود سهام توسط شرکت، می تواند پیام های متفاوتی از دید سهامداران مختلف داشته باشد. پرداخت سود کم باعث کاهش عدم اطمینان سرمایه گذاران نسبت به دریافت بازده سرمایه شان می شود و همان طور که در فرضیه علامت دهی عنوان شد افزایش سود سهام از دید سرمایه گذاران نشانه توانایی سود آوری آتی شرکت بوده و به عنوان یک خبر خوب مبنی بر روشن بودن افق آینده شرکت از دید مدیریت تفسیر می شود. از طرفی برخی سرمایه گذاران ممکن است افزایش سود سهام را نشانه در دست نبودن فرصت های سرمایه گذاری و رشد و توسعه و یا عدم استفاده شرکت از این فرصت ها دانسته و در نتیجه افزایش سود سهام از دید آنها علامت مثبتی نیست. این دسته احتمالاً به فروش سهام این شرکت ها اقدام خواهند کرد. به عبارتی نوع تصمیم شرکت در توزیع سود و یا توزیع نکردن آن می تواند در حجم معاملات سهام شرکت و ساختارسهامداران آن موثر باشد. احتمال دیگری نیز وجود دارد و آن این که سرمایه گذاران نسبت به سود سهام بی تفاوت باشند و به خصوص با توجه به هزینه معاملات ، نسبت به آن عکس العملی نشان ندهند.(خوش طینت و حاجیان ، 1387 ،ص 5-4)
این موضوع که آیا تغییرات سـود تقسیمی حاوی اطلاعـاتی در رابطه با سود های آتـی می باشد،یکی ازسوالاتی است که توجه پژوهشگران بسیاری را به خود جلب نموده است. و به عنوان آزمونی از فرضیه اطلاع دهی سود تقسیمی مطرح شده است. در رابطه با اعتبار تجربی فرضیه علامت دهی سود تقسیمی یک نوع عدم توافق جمعی وجود دارد. به گونه ای که گروهی از پژوهشگران اعتقاد به وجود یک رابطه مثبت و مهم مابین تغییرات سود تقسیمی و سود های آتی داشته و گروهی دیگراعتقاد به عدم وجود رابطه دارند .
یکی از فرضیات مهم حسابداری که در دهه های اخیر توجه زیادی را به خود جلب نموده است، فرضیه علامت دهی سود تقسیمی می باشد. طی سالیان متمادی پژوهشگران مختلفی فرضیه علامت دهی را، که بیانگر وجود یک رابطه مابین اعلام و پرداخت سود و پیش بینی سود های آتی است،را با در نظر گرفتن متغیرهای مختلفی همچون قابلیت پیش بینی جریان های نقدی5،نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری6 ، و بازده های گذشته7 مورد بررسی و کنکاش قرار داده اند.
قابلیت پیش بینی جریانهای نقدی یکی از عوامل تعیین کننده کیفیت سود است، موضوعی که در سال های اخیر توجه زیادی را به خود جلب نموده است . یکی از مواردی که در بیانیه مفهومی هیئت استانداردهای حسابداری مالی به عنوان اهداف زیربنایی گزارشکری مالی مطرح شده، توانایی پیش بینی سود با توجه به جریان های نقدی آتی می باشد.نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری ، متغیری که از آن به طور وسیع در حسابداری و علوم مالی به منظور ثبت درک بازار از فرصت های رشد آتی استفاده می شود نیز بر فرضیه علامت دهی سود تقسیمی تاثیر گذار است.
بازده حقوق صاحبان سهام،یکی از متغیرهایی که به طور وسیعی توسط سهامداران جهت انجام سرمایه گذاری ها استفاده می شود نیز بر فرضیه علامت دهی سود تقسیمی تاثیر گذار است.در اکثر تحقیقاتی که تاکنون انجام شده است، ارتباط مابین جنبه ای از کیفیت سود و رفتار پرداخت سود تقسیمی و آثار اطلاعیه ها رامورد بررسی قرار داده اند. در حالی که هدف ما در این تحقیق پاسخ به سوالات زیر است:
1) آیا بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی رابطه وجود دارد؟
1-1) آیا رابطه بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی مختلفی دارند ، متفاوت است؟
2-1) آیا رابطه بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری مختلفی دارند ، متفاوت است؟
3-1) آیا رابطه بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام مختلفی دارند ، متفاوت است؟
2) آیا بین سود هرسهم و تغییرات سود آتی رابطه وجود دارد؟
1-2) آیا رابطه بین سود هرسهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی مختلفی دارند ، متفاوت است؟
2-2) آیا رابطه بین سود هرسهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری مختلفی دارند ، متفاوت است؟
3-2) آیا رابطه بین سود هرسهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام مختلفی دارند ، متفاوت است؟
3) آیا بین تغییرات سود هرسهم و تغییرات سود آتی رابطه وجود دارد؟
1-3) آیا رابطه بین تغییرات سود هرسهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی مختلفی دارند ، متفاوت است؟
2-3) آیا رابطه بین تغییرات سود هرسهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری مختلفی دارند ، متفاوت است؟
3-3) آیا رابطه بین تغییرات سود هرسهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام مختلفی دارند ، متفاوت است؟

3-1 اهمیت و ضرورت موضوع تحقیق:
بورس اوراق بهادار از عمده ترین منابع تجهیز و تخصیص بهینه سرمایه می باشد.و وظیفه آن فراهم نمودن بازاری برای خرید و فروش انواع سهام و اوراق بهادار است، چنانچه بخواهیم از این بازار استفاده موثر داشته باشیم، باید روابط موجود در آن را به خوبی بشناسیم. (برهانی ،1387،ص 5)از عمده ترین استفاده کنندگان صورتهای مالی شرکت های سهامی پذیرفته شده در بورس سرمایه گذاران بالقوه می باشند. هدف سرمایه گذاران بالقوه کسب حداکثر بازده از سرمایه گذاری خود می باشد،و در راستای برآوردن این هدف نیاز به اطلاعاتی به شرح زیر دارند:
1) میزان سود سهامی که در آینده دریافت خواهند کرد، به چه میزان، کی، و به چه نحوی خواهد بود، به عبارت دیگر سود سهام مذکور در چه تاریخی به چه مبلغی و به صورت نقدی یا غیر نقدی پرداخت خواهد شد؟
2) در زمان فروش سهام خریداری شده،عواید حاصل از فروش آن چقدر خواهد بود؟
یکی از عوامل مهم و تاثیر گذار در مورد تصمیمات سرمایه گذاری، سود تقسیمی و واکنش سرمایه گذاران در برابر این پدیده می باشد به همین دلیل هدف ما در این تحقیق فراهم آوردن شواهد تازه ای در مورد رابطه بین تغییرات سود تقسیمی،سود هرسهم،تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی شرکت ها بوسیله ارائه یک رویکرد جدید جهت آزمون فرضیه ها می باشد.
در اهمیت و ضرورت این تحقیق باید گفت که در کشور ایران با توجه به اینکه دارای اقتصاد متعادلی نمی باشد، سرمایه ها عمدتاَ بسوی سفته بازی سوق داده می شوند ، بوجود آوردن شرایطی که سرمایه گذاران از میان گزینه های مختلف سرمایه گذاری ، سرمایه گذاری بر روی اوراق بهادار و سهام شرکتها را برگزینند ، دارای اهمیت خاص می باشد. به عبارت دیگر با شناخت بهتر عوامل موثر بر عرضه و تقاضای سهام، در بورس اوراق بهادار،که منجر به شفاف سازی بیشتر بورس می گردد، موجبات انتقال سرمایه، از فعالیتهای غیرمولد بسمت فعالیت های تولیدی مولد و ایجاد اشتغال و رونق اقتصادی فراهم خواهد شد.
و همچنین می توان انتظار داشت که سرمایه گذاران بازار سرمایه کشور با شناخت بهتر از اثرات سود تقسیمی در مورد سودهای آتی به سرمایه گذاری در سهامی بپردازند که کسب حداکثر بازدهی را برای ایشان میسر سازد و این امر باعث رونق بازار سرمایه و اقتصاد کشور گردد.

4-1 اهداف تحقیق
هدف کلی: هدف ما در این تحقیق فراهم آوردن شواهد تازه ای در رابطه با فرضیه علامت دهی سود تقسیمی بوسیله ارائه یک رویکرد جدید جهت آزمون فرضیه می باشد.
هدف ویژه: هدف پژوهش حاضر بررسی و شناخت عوامل مرتبط با تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی است. با اجرای این پژوهش می توان انتظار داشت که سرمایه گذاران، مدیران مالی و دست اندرکاران بازار سرمایه کشور با شناخت بهتر عوامل مرتبط با تغییرات سود و با اعمال سیاست های مناسب و موثر باعث رونق بازار سرمایه گردند.

5-1 چارچوب نظری تحقیق
بر مبنای فرضیه علامــــت دهی سودتقسیمی، مقدار سود تقسیمی از دید سهامداران به معانی مختلفی تفسیر می شود. چنانچه سود سهام بیش از میزان مورد انتظار سهامداران باشد سهامداران آن را نشانه پیش بینی بهتر سود و افق آینده روشن می دانند .در حالی که،کاهش سود سهام را نشانه پیش بینی ضعیف مدیران شرکت تلقی میکنند.
این موضوع که آیا تغییرات سـود تقسیمی حاوی اطلاعـاتی در رابطه با سود های آتـی می باشد،یکی ازسوالاتی است که توجه پژوهش گران بسیاری را به خود جلب نموده است.
فرضیه علامــــت دهی سودتقسیمی،دارای دو مفهوم کلیدی، در مدل خود می باشد:
نخست آنکه: فرض می شود که متعاقب تغییرات سود تقسیمی می توان یک تغییر هم راستا در قیمت بازار سهام انتظار داشت، بطوری که اگر تغییرات در سود تقسیمی بصورت افزایش سود تقسیمی باشد این امر حامل خبر خوبی می باشد،و برعکس. و این امر از آنجا ناشی می شود که یک بازار شفاف می بایست اطلاعات جدید را در یابد و بر مبنای آن ارزش شرکت را تعدیل نماید.ثانیاً:بر مبنای پیش بینی مدل این فرضیه، یک رابطه مثبت میان تغییرات سود تقسیمی و عملکرد شرکت وجود دارد.
بسیاری از تحقیقات تجربی، بر روی مفهوم اول فرضیه علامــــت دهی سودتقسیمی تمرکز کرده اند، یعنی آزمون عملکرد کوتاه مدت قیمت سهام، که فراهم کننده شواهد مهمی برای فرضیه علامت دهی سود تقسیمی است. تعداد زیادی از این تحقیقات بیانگر واکنش مثبت قیمت سهام نسبت به تغییرات افزایشی سود تقسیمی، و همچنین واکنش منفی قویتر نسبت به تغییرات کاهشی سود تقسیمی است.
در این تحقیق تمرکز ما بیشتر بر روی بخش دوم فرضیه علامـت دهی سودتقسیمی است،که بیان می دارد که شرکت های با سود تقسیمی افزایشی، به سودهای بیشتری در دوره های بعد دست می یابند.
جدول شماره (1-1) تحقیقات متعدّدی را که در زمینه سود و سودتقسیمی صورت گرفته در خود جای داده و چارچوب نظری تحقیق بر گرفته شده از این تحقیقات می باشد.

جدول (1- 1) تحقیقات انجام شده
سال
محقق/ محققان
متغیرهای مورد مطالعه
یافته های پژوهش
2006
ساوو،ساوا و وبر،مارتین8
سود تقسیمی –
واکنش بازار
عکس العمل بازار به تغییرات سود تقسیمی، اثر مهمی در اعمال تغییرات یا ثبات سود تقسیمی دارد؛ که با توجه به مدل تقارن اطلاعاتی، افزایش سود تقسیمی در راستای انتقال بخشی از اطلاعات محرمانه شرکت، به بازار صورت می گیرد(ساوو و همکاران،2006)
2006
ساوو،ساوا9
سود تقسیمی
عملکرد قیمت سهام
نمی توان شواهدی دال بر بهبود عملکرد شرکت پس از تغییرات افزایشی سود ارائه نمود.(ساوو،ساوا،2006)
2006
چون – چیا چانگ، پراوین کومار، کی سیوا را ماکریشنان10
تغییرات سود تقسیمی
–
تغییرات سود آتی
ارتباط مهمتری مابین تغییرات سود تقسیمی جاری و سود های آتی برای شرکت هایی که از قابلیت پیش بینی جریان های نقدی ،نسبت ارزش بازار به دفتر ی و بازده گذشته حقوق صاحبان سهام پایین برخوردار بودند، نسبت به شرکت هایی که از قابلیت پیش بینی جریان های نقدی، نسبت ارزش بازار به دفتری، و بازده گذشته حقوق صاحبان سهام بالا برخوردار بودند یافتند(چانگ و همکاران ،2006)
2007
مایکل هانلون، جیمز میر و تری شولین11
سود تقسیمی –
سودهای آتی
در شرکت های پرداخت کننده سود بین سود سال آتی و بازده سهام رابطه مستقیم بزرگتری در مقایسه با شرکت هایی که سود پرداخت نمی کنند وجود دارد.(هانلون و همکاران،2006)

ادامه جدول شماره (1- 1)
سال
محقق / محققان
متغیرهای مورد مطالعه
یافته های پژوهش
1387
سید محمد برهانی
سود تقسیمی
–
سودهای آتی
1. در شرکت های پرداخت کننده سود بین سود سال آتی و بازده سهام رابطه مستقیم بزرگتری در مقایسه با شرکت هایی که سود پرداخت نمی کنند وجود دارد.
2. در شرکت هایی که سود بیشتری پرداخت می کنند بین سود سال آتی و بازده سهام رابطه مستقیم بزرگتری در مقایسه با شرکت هایی که سود کمتری می پردازند وجود دارد.(برهانی ، 1387، پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه علامه طباطبایی)1
1388
سیدحسین علوی طبری
کیفیت سود
–
سود تقسیمی
هیچ کدام از چهار معیار کیفیت سود با تغییرات سود تقسیمی رابطه معنادار ندارند.( علوی طبری، 1388)2

1388

محسن سیاح رزیانی

کیفیت سود
–
توزیع سود نقدی
نتایج تحقیق نشان میدهد در صورت سنجش کیفیت سود بر مبنای تغییر در اقلام تعهدی اختیاری، ارتباط معکوس و معنادار ضعیفی میان کیفیت سود و پرداخت مبالغ بیشتر سود نقدی وجود دارد. همچنین در صورتی که کیفیت سود بر مبنای نزدیکی سود به جریانهای نقدی عملیاتی سنجیده شود، ارتباط مثبت و معنادار نسبتاً قوی میان کیفیت سود و احتمال افزایش سود نقدی مشاهده میشود.( سیاح رزیانی ، 1388،پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه مرودشت)3
1389
عبدالرضا شاملو
تغییرات سود عملیاتی ، بازده دارایی و درصد تغییرات سود تقسیمی- عملکرد آتی
وجود رابطه بین عملکرد آتی با تغییرات سود عملیاتی ،بازده دارایی ها و درصد تغییرات سود تقسیمی (شاملو ، 1389،پایان نامه کارشناسی ارشد ،دانشگاه علوم و تحقیقات)4

6-1 مدل تحقیق و شیوه اندازه گیری متغیرها
دراین تحقیق به منظور آزمون فرضیه ها از مدل رگرسیونی به شرح ذیل استفاده می کنیم :

(چانگ و همکاران ،2006،ص 17)
که در این فرمول:
برابر است با سود سال t
برابر است با میانگین سود در سالهای t +1و t +2
برابر است با ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام در ابتدای سال t
برابر است با تغییرات سود تقسیمی سال t نسبت به سال t-1
برابر است با یک ضریب ثابت که در صورت تغییر سود تقسیمی عدد 1 و در صورت عدم تغییر سود تقسیمی عدد صفر می گیرد.
متغییر های مستقل:
الف) تغییر سودتقسیمی:
برابر است با یک ضریب ثابت که در صورت تغییر سود تقسیمی عدد 1 و در صورت عدم تغییر سود تقسیمی عدد صفر می گیرد.
ب)تغییرات سود تقسیمی استاندارد شده:
برابر است با تغییرات سود تقسیمی سال t نسبت به سال t-1
برابر است با ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام در ابتدای سال t
ج) سود هرسهم استاندارد شده :
برابر است با سود سال t
برابر است با ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام در ابتدای سال t
د) تغییرات سود هر سهم استاندارد شده :
برابر است با سود سال t
برابر است با سود سال t-1
برابر است با تغییر سود سال t نسبت به سال t-1
برابر است با ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام در ابتدای سال t
متغییر وابسته :
تغییرات سودهای آتی استاندارد شده :
برابر است با سود سال t
برابر است با میانگین سود در سالهای t +1و t +2
برابر است با ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام در ابتدای سال t
این معادلات در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی ، نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری و بازده حقوق صاحبان سهام بالا و پایین دارند ، بررسی می گردد.
متغییرهای کنترل(مجازی) :
الف) قابلیت پیش بینی جریان های نقدی:
منـظور از جریان های نقدی ،جریان های نقدی عملـیاتی می باشد که به منظور پیش بینی جریان های نقدی عملیاتی سال بعد ما از جریان های نقدی سال جاری و اجزای تعهدی سود استفاده می کنیم.
برآورد قابلیت پیش بینی جریان های نقدی:
ما به منظور برآورد قابلیت پیش بینی جریان های نقدی، مدل مطرح شده به وسیله (بریتچ وهمکاران،200112 (را که جریان های نقدی عملیاتی دوره بعد را با استفاده از جریان های نقدی دوره جاری و اقلام تعهدی سود تخمین می زد به شرح زیر استفاده کردیم:
که :
جریان خالص ورود و خروج وجه نقد ناشی از فعالیت های عملیاتی برای شرکت iدر سال t
تغییر در حساب های دریافتنی سال tنسبت به سال t-1
تغییر در حساب موجودی کالای سال tنسبت به سال t-1
تغییر در حساب های پرداختنی و هزینه های پرداختنی سال tنسبت به سال t-1
هزینه استهلاک دارایی مشهود شرکت iدر سال t
هزینه استهلاک دارایی نامشهود شرکت iدر سال t
سایر اقلامی (به غیر از اقلام فوق)که در صورت تطبیق سود عملیاتی با جریان نقد ناشی از فعالیت های عملیاتی ارائه شده است.
محدوده خطا که میانگین آن صفر و واریانس آن ثابت فرض می شود.
ب) نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری:
نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری از تقسیم ارزش بازار هر سهم به ارزش دفتر ی هر سهم شرکت در پایان سال به دست می آید.
ج)بازده حقوق صاحبان سهام:
بازده حقوق صاحبان سهام از تقسیم سود بعد از مالیات به حقوق صاحبان سهام بدست می آید.

7-1 فرضیه‏های تحقیق:
برای پاسخ به سوال های تحقیق فرضیه های زیر تدوین گردید:
فرضیه اصلی 1 : بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی رابطه وجود دارد.
فرضیه فرعی 1 – 1 : رابطه بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی مختلفی دارند، متفاوت است.
فرضیه فرعی 2 – 1: رابطه بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری مختلفی دارند، متفاوت است.
فرضیه فرعی 3- 1 : رابطه بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام مختلفی دارند، متفاوت است.
فرضیه اصلی 2 : بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی رابطه وجود دارد.
فرضیه فرعی 1 – 2 : رابطه بین سود هرسهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی مختلفی دارند، متفاوت است.
فرضیه فرعی 2 – 2: رابطه بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری مختلفی دارند، متفاوت است.
فرضیه فرعی 3- 2 : رابطه بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام مختلفی دارند، متفاوت است.
فرضیه اصلی 3 : بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی رابطه وجود دارد.
فرضیه فرعی 1 – 3 : رابطه بین تغییرات سود هرسهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی مختلفی دارند، متفاوت است.
فرضیه فرعی 2 – 3: رابطه بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری مختلفی دارند، متفاوت است.
فرضیه فرعی 3- 3 : رابطه بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام مختلفی دارند، متفاوت است.

8-1 تعریف واژه های و اصطلاحات
بورس اوراق بهادار: بورس اوراق بهادار، به معنی یک بازار رسمی و متشکل سرمایه است که در آن انواع اوراق بهادار مانند سهام و اوراق قرضه، تحت ضوابط و مقررات خاصی مورد دادوستد قرار می گیرد (دوانی،1383،ص153) 1.
سود (عایدی)هرسهم:نسبتی است که سود دوره ای شرکت سهامی را بر اساس هر سهم مالکان اصلی یعنی سهم عادی بیان می کند.عایدی هرسهم از طریق تقسیم سود خالص بر تعدادسهام در تاریخ ترازنامه محاسبه می شود. این نسبت تنها نسبتی است که ارائه آن در گزارش های مالی الزامی است (نوروش و همکاران ،1386،ص 39)2.
تغییرات سود هر سهم : تغییرات سود هر سهم از تفاضل سود هر سهم سال tو t-1به دست می آید.
سود تقسیمی: سودی است که درمجمع عمومی سالیانه شرکت ازطرف سهامداران جهت تقسیم، پیشنهاد می گردد. درنهایت می توان گفت، مبلغ سود دریافت شده از شرکت می باشد. لازم به یاد آوری است که ممکن است نسبت به مقدار سود تحقق یافته درپایان سال کمتر ویا حتی بیشتر باشد. طبق قانون تجارت ایران، شرکت ها در صورت وجود منافع مکلف به پرداخت حداقل 10 درصد از سودخالص هرسال، بین سهامداران خود می باشند.
تغییرات سود تقسیمی : تغییرات سود تقسیمی از تفاضل سود تقسیمی سال tو t-1به دست می آید.
جریان های نقدی عملیاتی: وجوه نقدی که از فعالیت اصلی شرکت کسب می شود.
قابلیت پیش بینی جریان های نقدی: منـظور از جریان های نقدی ،جریان های نقدی عملـیاتی می باشد که به منظور پیش بینی جریان های نقدی عملیاتی سال بعد ما از جریان های نقدی سال جاری و اجزای تعهدی سود استفاده می کنیم.
ارزش بازار(معاملاتی)هر سهم: قیمتی که سهام به آن معامله می شود و بوسیله عرضه و تقاضا تعیین می شود (تهرانی،،1385،ص351)3.
ارزش دفتری هر سهم: ارزش دفتری هرسهم عادی بیانگر مبلغی است که در صورت انحلال شرکت هر سهم عادی دریافت خواهد کرد.
ارزش دفتری هر سهم =جمع حقوق صاحبان سهام / تعداد سهام عادی (همان منبع،351)4
نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری: نسبت ارزش بازار به ارزش دفتر ی از تقسیم ارزش بازار به ارزش دفتر ی شرکت در پایان سال به دست می آید.
بازده حقوق صاحبان سهام:
بازده حقوق صاحبان سهام = سود (پس از مالیات) / حقوق صاحبان سهام(وکیلی فرد،1389،ص86)1

فصل دوم
مروری بر ادبیات تحقیق

1-2- مقدمه
از زمان پیدایش و خلق انسان روابط اقتصادی و مالی و در کل مبادلات نیز شکل گرفت. این روابط در ابتدا و در جوامع ابتدائی به صورت بسیار ساده وجود داشت. با گذشت زمان کم کم جوامع کوچک به وجود آمدند. هر چه این جوامع بزرگتر و پیشرفته تر می شد، روابط اقتصادی بین آنها نیز پیچیده تر می شد. این روابط در ابتدا به صورت دادوستدهای پایاپای بود، شرکت ها به سرعت رشد کردند و به واحدهای اقتصادی بزرگی تبدیل شدند، این امر موجب ایجاد بازارهای مالی و پولی شد و هزاران نفر از سرتاسر دنیا اقدام به سرمایه گذاری در این شرکت ها کردند. در اواخر قرن هیجدهم دامنه فعالیت شرکت ها از مرزهای جغرافیائی نیز فراتر رفت و در قرن بیستم شرکت های چندملیتی متولد شدند. با ظهور شرکت های بزرگ، بدلیل عدم وجود تخصص لازم، زمان لازم و نه حتی نیاز مالکان به اداره شرکت خود، اشخاصی به نام مدیران پا به عرصه اقتصاد گذاشتند که این منجر به جدایی مالکیت از مدیریت، و ایجاد تضاد منافع عظیم، بین مالکان و مدیران گردید. با توجه به قرار گرفتن منابع عظیم شرکتهای سهامی و حتی غیرسهامی دراختیار مدیران، نیاز به وجود معیارهائی برای سنجش مدیران شرکت ها و ارزیابی عملکرد آنها از موضوعات مورد توجه اقشار مختلف مانند اعتباردهندگان، مالکان، دولت و حتی مدیران است. از نظر سهامداران(مالکان) میزان افزایش ثروت چه از طریق افزایش قیمت و ارزش شرکت و چه از طریق دریافت سود نقدی،حائز اهمیت است. این ارزیابی ها از نظر مدیران به لحاظ ارزیابی عملکرد خودشان و سایر بخش ها و نیز میزان پاداش صحیحی که به آنها پرداخت می شود اهمیت دارد. از نظر دولت ها این ارزیابی ها برای نیل به سه هدف1- تخصیص بهینه منابع به عنوان هدف اصلی، 2-توزیع عادلانه درآمد و3- تثبیت شرایط اقتصادی با مشارکت در فعالیت های اقتصادی حائز اهمیت است. از نظر بانک ها و موسسات مالی – اعتباری نیز تداوم فعالیت شرکت و اطمینان از بقای شرکت برای اعطای وام ها و تسهیلات مالی حائز اهمیت است. اما آنچه که بیشتر اهمیت دارد توجه به نیاز سرمایه گذاران است. زیرا این قشر حاضر نیستند که در شرکت های با مخاطره بالا سرمایه گذاری کنند و در صورت مبادرت به این امر، به ازای ارزش بیشتر، بازدهی بیشتری انتظار خواهد داشت.
وظیفه بورس اوراق بهادار، ایجاد بازاری منظم و دائمی برای خرید و فروش انواع اوراق بهادار است، که از طریق آن جذب سرمایه های مردمی توسط شرکت ها امکان پذیرباشد. این وظیفه وقتی به نحو صحیح انجام می شود که بازار به شکل یک بازار رقابت کامل عمل کرده، و از درجه تخصصی بالایی برخوردار باشد. یکی از ویژگی های اساسی رقابت کامل، در دسترس بودن اطلاعات کامل به صورت رایگان و به سرعت و سهولت است. اگر قرار باشد مردم به میل و اراده خود سرمایه گذاری کنند، باید اطلاعات مربوط، به طور کامل و شفاف، در اختیار مردم قرار داده شود. بورس باید دارای شرایطی باشد که در هر لحظه بتواند اطلاعات را بطور دقیق منتشر کرده، و با تفسیر آن در ویژگی های مورد نظر سرمایه گذاران، در هر لحظه ارزیابی صحیح از وضع و عملکرد اقتصادی شرکت ها و همچنین قیمت سهام آنها ارایه دهد. قانون، مقررات و ضوابط بورس نیز باید برای تامین امنیت فعالیت در این بازار و حفاظت از منافع سرمایه گذاران عمل کند. از عمده ترین استفاده کنندگان اطلاعات شرکت های سهامی در بورس ، سرمایه گذاران بالقوه در سهام شرکت ها هستند. این گروه معمولا اطلاعات مورد نظر خود را از طریق بورس بدست می آورند. تصمیم گیری سرمایه گذاران بالقوه اساساً به خرید سهام شرکت مربوط می شود، و این تصمیمات ممکن است بر مبنای عوامل زیر باشد: 1-سود سهامی که سرمایه گذاران در آینده دریافت خواهند کرد، چه موقع؟ به چه میزان؟ و به چه شکلی؟ خواهد بود؛ به عبارت دیگر سود سهام مزبور در چه تاریخی و به چه مبلغی و به چه صورتی (نقدی یا غیرنقدی) پرداخت خواهد شد. 2- مزایای حاصل در زمان فروش سهام چه خواهد بود. بنابراین سهامداران و سرمایه گذاران از بازار سرمایه این انتظار را دارند که صحت اطلاعات واصله توسط شرکت های پذیرفته شده در بورس را مورد تایید قرار دهد تا آن ها به مزایای خرید و نگهداری و فروش سهام خود نائل شوند. سهامداران و سرمایه گذاران برای ارزیابی شرکتها از فاکتورهای مختلفی استفاده می نمایند که از آن جمله، سود هر سهم EPS و سود تقسیمی DPS می باشد که تغییرات آنها می تواند اطلاعاتی درباره وضعیت و عملکرد شرکت در حال و آینده بدهد. بازار سرمایه هم مانند دیگر بازارها شامل یکسری خریدار و فروشنده است که رقابت بین فروشندگان باعث افزایش کارایی عملکرد شرکتها می شود و نشانه این کارایی شرکت در استفاده بهینه از سرمایه فراهم شده، افزایش سود و سودآوری آن شرکت خواهد بود. سود تقسیمی و سود هر سهم می توانند بعنوان عواملی برای کنترل و ارزیابی عملکرد مدیریت شرکت توسط سهامداران باشند. عملکرد مدیری مطلوب و مورد پسند سهامداران است که بتواند علاوه بر حفظ کارایی عوامل مختلف موثر در عملکرد شرکت، توان سودآوری شرکت را نیز افزایش داده، و از طریق افزایش ارزش شرکت، و اجرای پروژه های دارای ارزش فعلی خالص مثبت، بر ثروت سهامداران اثر مثبتی بگذارد.
رابطه بین سود تقسیمی و سود هر سهم نشان دهنده سیاست تقسیم سود شرکت است . سیاست تقسیم سود می تواند باعث جذب سهامداران جدیدی برای شرکت شود. )شاملو،1389،ص12-11)1
در این فصل با توجه به موضوع مورد تحقیق، ضمن آشنایی با مبانی نظری، تحقیقات انجام گرفته مرتبط با موضوع در داخل و خارج از کشور مورد بررسی قرار می گیرد.
اگرچه مفهوم تعهدی سود به عنوان یک اندازه گیری بنیادی، با انتقادهایی مواجه است اما از دیدگاه اطلاعاتی، این مفهوم بیانگر نتیجه فعالیت حسابداری می باشد. بر اساس فرضیات بازار کارآمد، تحقیقات مشاهده ای نیز نشان داده است که سود حسابداری، بار و محتوای اطلاعاتی دارد. محاسبه سود حسابداری از لحاظ یک اندازه گیری یگانه عملکرد و یا اطلاعاتی که در محاسبه آن لحاظ می شود، توسط حسابداران حرفه ای و تحلیل گران مالی همواره مورد تاکید قرار داشته است.
در این بخش، چند مفهوم سود در سطوح 1.ساختار2. معانی و3. عمل مورد بررسی قرار می گیرد و در این بررسی کوشش می شود تا جنبه های مختلف ارتباط سود با قیمت سهام ارزیابی شود.

2-2 مفهوم سود در سطح ساختار
اگرچه حسابداران در گفتار، سود حسابداری را معیاری برای تفسیر رویدادهای دنیای واقعی می دانند و بر تاثیر آن بر رفتار استفاده کنندگان (توان پیش بینی یا مربوط بودن در فرآیند تصمیم گیری) تاکید می کنند اما معمولا اصول و قواعد حسابداری را بر مفروضاتی بنا می کنند که ممکن است با پدیده های دنیای واقعی یا با آثار رفتاری مرتبط نباشد. مثلا پژوهشگران حسابداری اظهار داشته اند که "سود حسابداری مبتنی بر میثاق ها و قواعدی است که باید منطقی و هم آهنگ با یکدیگر باشند اگرچه احتمالا انعکاسی از مفهوم سود اقتصادی نباشد". میثاق ها و قواعد حسابداری نیز از طریق مبتنی کردن آن ها بر مفروضات و مفاهیمی که از وضعیت موجود حسابداری استنتاج شده است، منطقی تلقی و هم آهنگ شده اند. اما به هر صورت، مفاهیمی نظیر تحقق درآمد، مقابله هزینه ها با درآمد، حسابداری تعهدی و تخصیص بهای تمام شده را تنها می توان بر اساس قواعد دقیق تعریف کرد زیرا این مفاهیم، همتایی در دنیای واقعی ندارند. سود حسابداری نیز مجموعی از اقلام مثبت و منفی است که بسیاری از آن ها محتوای تفسیری ندارند. چنانچه یکی یا برخی از این اقلام فاقد محتوای تفسیری اما در عین حال با اهمیت باشند، سود خالص منتج از آن نیز فاقد اهمیت تفسیری خواهد بود، اگرچه ممکن است حاوی اطلاعات مرتبط با بازار سرمایه نیز باشد.

1-2-2 رویکرد معاملاتی در اندازه گیری سود
رویکرد معاملاتی در اندازه گیری سود، کم و بیش رویکردی سنتی در حسابداری محسوب می شود. در این رویکرد، تغییرات ارزشیابی دارایی ها و بدهی ها تنها در صورتی که منتج از معاملات، عملیات و سایر رویدادهای مالی باشد ثبت می گردد. اصطلاح معاملات، عملیات و رویدادهای مالی نیز به معنایی گسترده تعریف می شود تا معاملات و عملیات خارجی و همچنین رویدادهای داخلی را دربرگیرد. معاملات و عملیات خارجی، ناشی از دادوستد با اشخاص خارج از واحد انتفاعی و نقل و انتقال دارایی و بدهی میان آنان است. اما رویدادهای داخلی، ناشی از استفاده یا تبدیل دارایی ها در داخل واحد انتفاعی می باشد. چنانچه تغییر ارزش دارایی ها و بدهی ها به دلیل تغییرات ارزشیابی بازار یا تنها تغییر انتظارات واقع شده باشد، در فرآیند اندازه گیری حسابداری لحاظ نمی گردد.

2-2-2 رویکرد فعالیت در اندازه گیری سود
تفاوت رویکرد فعالیت در اندازه گیری سود با رویکرد معاملاتی این است که در این رویکرد، کانون توجه شرح فعالیت های واحد انتفاعی است در حالی که در رویکرد معاملاتی، گزارش معاملات و رویدادها مد نظر است. به بیان دیگر، بر اساس رویکرد فعالیت، سود هنگامی ایجاد می شود که فعالیت ها یا رویدادهای مشخصی واقع شود. مثلا، سود فعالیت، در خلال برنامه ریزی، خرید، تولید، فرآیندهای فروش و فرآیند وصول مطالبات ثبت می گردد.
بکارگیری این رویکرد در واقع بسط و توسعه رویکرد معاملاتی است زیرا، معاملات و رویدادها، به عنوان مبنایی برای اندازه گیری، نقطه شروع محسوب می شود. هر دو رویکرد، از لحاظ ناتوانی در انعکاس واقعیت ها در اندازه گیری سود مشابه یکدیگرند زیرا، بر ارتباطات ساختاری و مفاهیمی اتکا دارند که همتایی در دنیای واقعی ندارند.

3-2 مفاهیم سود در سطح معانی (ارتباط با واقعیت های اقتصادی)
حسابداران در تعریف سود بر دو مفهوم اقتصادی تغییر در رفاه و حداکثر کردن سود اتکا می کنند. مفهوم دوم یعنی حداکثر کردن سود تحت شرایط معین ساختار بازار، تقاضا برای محصول، و اقلام بهای تمام شده ورودی موضوع این بخش از فصل حاضر می باشد.

1-3-2 سود به عنوان معیار کارآیی
عملیات کارآمد واحد انتفاعی، بر جریان جاری سود سهام و همچنین بکارگیری سرمایه برای تامین جریان آتی سود سهام اثر می گذارد. بنابراین، تمامی سهامداران به ویژه سهامداران عادی به کارآیی مدیریت علاقه مند می باشند. سهامداران فعلی می توانند در صورت فقدان کارآیی مدیریت نسبت به تغییر آن اقدام کنند ویا مزایا و پاداشهایی را برای مدیریت کارآمد در نظر بگیرند. سهامداران بالقوه نیز کوشش می کنند که کارایی مدیریت را قبل از سرمایه گذاری یا ارزشیابی سهام واحد انتفاعی ارزیابی کنند. در هر دو حالت بالا، معیار کارآیی، مبنایی را برای تصمیم گیری فراهم می کند. این هدف اندازه گیری کارآیی واحد انتفاعی در بیانیه شماره یک هیات استانداردهای حسابداری مالی نیز به شرح زیر انعکاس یافته است: " گزارشگری مالی باید اطلاعاتی را درباره عملکرد مالی واحد انتفاعی طی دوره مالی ارائه کند".

2-3-2 سود حسابداری در مقایسه با سود اقتصادی
تهیه کنندگان و استفاده کنندگان اطلاعات مالی در سال های متمادی کوشش کرده اند که به سود خالص حسابداری محتوای اقتصادی نیز دهند. کانون توجه این کوشش ها برقراری ارتباط بین نرخ بازده سرمایه گذاری13 از یک سو و نرخ بازده داخلی14 از سوی دیگر بوده است. این ارتباط، مبنای تدوین تئوری برآورد15 قرار گرفت. در این تئوری، تاکید بر گزارش سود به نحوی است که به سرمایه گذاران امکان می دهد نرخ بازده داخلی واحد انتفاعی را بطور کلی پیش بینی و بر اساس آن، گردش آتی وجوه نقد و ارزش فعلی واحد انتفاعی را نیز پیش بینی کنند.
هر دو نرخ بازده مذکور، معیارهایی برای سنجش کارآیی ناشی از بکارگیری داراییهای واحد انتفاعی است اما نحوه تعریف آنها متفاوت می باشد. نرخ بازده سرمایه گذاری عبارت است از:

ROI =

(شباهنگ ، 1387،ص185 )
در فرمول بالا:
NI معرف سود خالص و
TA معرف جمع داراییها بر مبنای بهای تمام شده است.
نرخ بازده داخلی نرخی است که موجب تساوی ارزش فعلی گردش وجوه نقد مورد انتظار در آینده (بر اثر بکارگیری داراییها) با بهای تمام شده آن داراییها می شود. یعنی نرخ بازده داخلی (r) را می توان از رابطه زیر بدست آورد:
TA =
با توجه به دو رابطه بالا می توان فرمول های زیر را برای سود خالص حسابداری و سود خالص اقتصادی بدست آورد:
استهلاک حسابداری- هزینه ها- درآمد فروش = سود خالص حسابداری
استهلاک اقتصادی- هزینه ها- درآمد فروش = سود خالص اقتصادی
(همان منبع )
همان طور که ملاحظه می شود، تفاوت دو رقم بالا مربوط به نحوه محاسبه هزینه استهلاک است. حسابداران برای محاسبه استهلاک، روش خط مستقیم (SL) و یا یکی از روش های نزولی (AD) را بکار می گیرند در حالی که اقتصاددانان، روش نرخ بهره را (I) مورد استفاده قرار می دهند. ارتباط بین این روش ها در نمودار شماره (1-2) نشان داده شده است:

نمودار 1-2 نحوه محاسبه استهلاک در اقتصاد و حسابداری
(همان منبع ،ص 186 )
به طوری که در نمودار بالا مشاهده می شود، روش نرخ بهره برای محاسبه استهلاک در جهت مخالف روش نزولی محاسبه استهلاک حرکت می کند.
ازلحاظ نظری می توان انتظار داشت که اگر حسابداران نیز روش نرخ بهره را برای محاسبه استهلاک بکار گیرند، سود خالص حسابداری و سود خالص اقتصادی یکسان شوند. اما این انتظار تحقق نمی یابد زیرا پارامترهایی که در این مدل ثابت فرض شده اند در دنیای واقعی ثابت نیستند.

4-2 مفاهیم سود در سطح عمل ( نحوه استفاده از آن توسط استفاده کنندگان)
مفاهیم سود در سطح عمل، به موارد زیر مربوط است:
– فرآیندهای تصمیم گیری سرمایه گذاران و اعتباردهندگان
– واکنش قیمت اوراق بهادار در بازار سرمایه نسبت به سود گزارش شده
– تصمیمات مدیریت درباره مخارج سرمایه ای و واکنش مدیریت و حسابداران نسبت به سود
تحقیقات رفتاری انجام شده در حسابداری نیز با موارد مذکور بالا مرتبط است. دربخش زیر به طور مختصر، رویکرد عملی در ارتباط با سود گزارش شده مورد بررسی قرار می گیرد.

1-4-2 سود به عنوان وسیله ای برای پیش بینی
در بیانیه شماره یک هیات استانداردهای حسابداری مالی آمده است که سرمایه گذاران، اعتباردهندگان و سایر استفاده کنندگان علاقه مندند که خالص جریان ورود وجه نقد به واحد انتفاعی را در دوره های آتی ارزیابی کنند، اما سود را برای ارزیابی توان سودآوری، پیش بینی سودهای آتی و یا ارزیابی مخاطره سرمایه گذاری یا اعطای وام و اعتبار به واحد انتفاعی مورد استفاده قرارمی دهند. بنابراین، فرض بر این است که ارتباطی بین سود گزارش شده و گردش وجوه نقد شامل توزیع وجه نقد میان سهامداران، وجود دارد( سافکن ،1999،ص46)16.
بسیاری از پژوهشگران کوشش کرده اند که شواهدی را درباره فرض هیات استانداردهای حسابداری مالی، به شرح بالا، بدست آورند. برخی از تحقیقات در جستجوی ارقام معینی بوده اند که سرمایه گذاران و سایر استفاده کنندگان برای ارزیابی آینده واحد مورد استفاده قرار می دهند. این ارقام اصطلاحا شاخص های خلاصه17 نامیده شده اند زیرا، این شاخص ها، موفقیت یا شکست نسبی واحد انتفاعی را خلاصه می کنند. سود هر سهم یکی از این شاخص هاست که در تحقیقات دانشگاهی مورد توجه بسیار بوده است.
ارزش جاری واحد انتفاعی و قیمت سهام آن، به جریان آتی توزیع وجه نقد مورد انتظار میان سهامداران بستگی دارد. بر مبنای این انتظارات، سهامداران فعلی تصمیم گیری می کنند که سهام خود را بفروشند یا نگهدارند. سهامداران بالقوه نیز تصمیم می گیرند که سهام واحد انتفاعی را خریداری یا سرمایه خود را در جای دیگر سرمایه گذاری کنند. بنابراین انتظارات مربوط به توزیع آتی منابع میان صاحبان سهام، نقش با اهمیتی در تصمیمات سرمایه گذاری ایفا می نماید. چنانچه رابطه ای بین سود گزارش شده و توزیع سود سهام وجود داشته باشد، ممکن است سرمایه گذاران انتظارات مربوط به سودهای آتی واحد انتفاعی را در کانون توجه خود قرار دهند. در مورد بسیاری از واحدهای انتفاعی، اطلاعات مرتبط با پیش بینی های سود در مقایسه با پیش بینی توزیع سود سهام در کوتاه مدت، به منظور پیش بینی قیمت آتی سهام در بازار مربوط تر فرض شده است. توزیع سود سهام در بلند مدت نیز مبتنی بر سود انباشته و عوامل رشد واحد انتفاعی فرض می شود. بنابراین انتظارات مربوط به سودهای آتی توسط بسیاری از سرمایه گذاران مورد استفاده قرار می گیرد تا توزیع سود سهام را در آینده پیش بینی کنند و توزیع سود سهام در آینده نیز عامل با اهمیتی در تعیین قیمت سهام محسوب می شود.

2-4-2 رویکرد بازار سرمایه
در ارتباط با آثار بالقوه ارقام سود بر بورس اوراق بهادار، تحقیقات بسیار گسترده و متنوعی انجام شده است. یافته های اصلی این تحقیقات بسیار جالب توجه و موجب انقلاب فکری در حسابداری شده، اگرچه تاکنون آثار عملی نداشته است.
مشاهدات مستقیم و غیر مستقیم این گونه تحقیقات پیشنهاد می کند که سود هر سهم گزارش شده و سود هر سهم پیش بینی شده، اثر مستقیم بر قیمت بازار سهام دارد و مورد درخواست سرمایه گذاران است اگرچه فرضیه بازار کارآمد متضمن عدم امکان انتفاع اشخاص بر اثر داشتن این اطلاعات می باشد.
اولین مشاهده درباره ارتباط سود حسابداری با قیمت اوراق بهادار توسط آقایان بال و براون18 ارائه گردید. نتایج این تحقیق یعنی نوسان قیمت اوراق بهادار همسو با نوسان سود حسابداری، از آن زمان تاکنون بارها در تحقیقات مختلف تایید شده است.
به بیان دیگر، رفتار بازار سرمایه به مثابه این است که سود حسابداری، بار و محتوای اطلاعاتی دارد. همبستگی بین سود حسابداری و قیمت اوراق بهادار کامل نیست. دلیل اول برای فقدان همبستگی کامل، بکارگیری طیف وسیعی از اطلاعات در مقایسه با سود حسابداری توسط بازار سرمایه است. دلیل دیگر برای نبود همبستگی کامل این است که نوسانات سود حسابداری بعضا به دلیل روشها و قواعد حسابداری است که آثار اقتصادی فوری را در بر ندارد.(همان منبع،ص191- 178)1

5-2 مفهوم سود جامع در گزارشهای مالی
گزارش دهی مالی و حسابداری، نقش حیاتی و مهمی را در بازار سرمایه کارا ایفا می کنند. هدف حسابداری و گزارش دهی مالی، رفع نیازهای اطلاعاتی گروه استفاده کنندگان از اطلاعات مالی، در جهت قضاوت و اتخاذ تصمیماتی آگاهانه از سوی آنها می باشد. لذا شالوده و اساس احساس نیاز به دریافت چنین اطلاعاتی"تصمیم گیری"استفاده کنندگان اطلاعات مالی است. مطابق باSFAC گزارش دهی مالی باید اطلاعاتی را فراهم کند که برای سرمایه گذاران بالقوه، اعتبار دهندگان و دیگر استفاده کنندگان در اتخاذ تصمیمات سرمایه گذاری و اعتبار دهی به نمودار عقلایی، مفید باشد.
مفهوم جامع سود که در برگیرنده تمام اقلام تشکیل دهنده سود به طور وسیع می باشد به صورت زیر تعریف می شود:
"سود جامع عبارت است از تغییر حقوق صاحبان سرمایه (خالص دارایی ها) واحد انتفاعی در یک دوره در نتیجه وقوع معاملات و سایر رویدادها و شرایط ، به استثنای تغییرات ناشی از سرمایه- گذاری صاحبان سرمایه و دارایی های توزیع شده بین آنها"(غلامی ،1389،ص32)1.

6-2 سود حسابداری
سود حسابداری عبارت است از مازاد درآمدها نسبت به هزینه ها در یک دوره حسابداری معین، که معرف افزایش خالص در حقوق صاحبان سهام ناشی از فعالیت های انتفاعی مستمر واحد تجاری، عملیات فرعی، رویدادهای تصادفی و سایر عملیات، رویدادها و شرایط موثر بر واحد تجاری از منبعی غیر از صاحبان سهام می باشد (عزیز عالی ور،1381،ص25)2.

7-2 سود و اهمیت آن به عنوان ابزار پیش بینی
سود از جمله برترین شاخصهای اندازه گیری فعالیت های یک واحد اقتصادی است. اندیشه شناخت رفتار سود حسابداری، مقوله ای است که بر اثر گسترش فنون کمی مدیریت و ضرورت توجه به نیاز استفاده کنندگان صورت های مالی نمودار گرفته است و با گذر از دیدگاه محدود اندازه گیری نتیجه فعالیت های گذشته، حسابداری را برای یاری رساندن به تصمیم گیرندگان تواناتر ساخته است.
اهمیت این حوزه اندیشه حسابداری از آن روست که بستر گسترش بخش مهمی از پژوهش های تجربی حسابداری و امور مالی را فراهم می سازد (بور،1970،ص125)19.

8-2 حلقه های ارتباطی سود و قیمت سهام
بین سود حسابداری و قیمت سهام عادی از طریق سه حلقه ارتباطی زیر، یک وابستگی منطقی وجود دارد:
ارتباط بین قیمت اوراق بهادار و سودهای پرداختی آتی
ارتباط بین سودهای پرداختی آتی و سودهای حسابداری آتی
ارتباط بین سود حسابداری آتی و سود حسابداری جاری

1-8-2 ارتباط بین سود حسابداری آتی و سود حسابداری جاری
ارتباط بین سودهای گذشته و جاری با سودهای حسابداری آتی، در قالب فرآیندی متغیر که سود را درطی زمان توصیف می کند، بیان می شود. از این رو وقایعی که در یک دوره مشخص روی می دهند، ممکن است موقتی باشند و انتظار نرود که اثر یکسانی روی دوره های آتی سود داشته باشند، به طور مثال حوادث اسف بار و اعتصابات دو نمونه از این وقایع هستند.
سود حسابداری به علت انعکاس وقایعی که باعث تغییر باورها درباره توانایی پرداخت آتی سود سهام می شود، جزو اطلاعات مربوط برای تصمیم گیری به حساب می آید. پیش بینی سود، قسمتی از یک فرآیند تحلیلی وسیع است که در آن توجه نهایی به پیش بینی و ارزیابی جریانات سود نقدی آتی می باشد؛ به عبارت دیگر، سودها به عنوان یک منبع اطلاعاتی مهم درباره توانایی آتی پرداخت سود به شمار می آیند.
به طور کلی تجزیه وتحلیل سود شامل موارد زیر می باشد:
چه ارتباطی بین سود و توانایی آتی پرداخت آن تحت روشهای مختلف حسابداری وجود دارد؟
چه ارتباطی بین داده های قابل مشاهده فعلی و سودهای آتی وجود دارد؟
در رابطه با موضوع اول می توان گفت که عوامل مشخصی وجود دارند که ممکن است به طور دائم سطح سود حسابداری را تحت تاثیر قرار دهند، ولی تاثیر این عوامل به گونه ای نیست که دلالت بر گوناگونی قدرت پرداخت سود داشته باشند. ماهیت سیستم گزارشگری یکی از این عوامل اصلی به حساب می آید. به عنوان مثال تورم پیش بینی نشده که در آن درآمدها و برخی از هزینه ها افزایش می یابند را در نظر بگیرید؛ برخی هزینه ها مثل استهلاک که به بهای تمام شده تاریخی ثبت می شوند، تغییر نخواهد کرد، نتیجه آن یک افزایش در سود خالص خواهد بود که ناشی از نرخ تورم است و با تغییر در توانایی پرداخت سود همراه نیست.
در رابطه با موضوع دوم، سودهای آتی را می توان از طریق برآورد تک تک اجزای صورت سود و زیان و جمع جبری آن ها، توصیف کرد. طبق این دیدگاه، پیش بینی سود حسابداری آتی شامل موارد زیر است:
ارزیابی توزیع:
تعداد خروجی های آتی
قیمت آتی خروجی ها
تعداد ورودی های آتی
قیمت آتی ورودی ها
روش حسابداری مورد استفاده برای تبدیل این داده های خام به اعداد سود(غلامی،1389،،ص35)1.

9-2 پیش بینی سودهای آتی از روی سودهای جاری
بدیهی است که پیش بینی به روش فوق، حالت بسیار ایده آلی دارد. در یک محیط محدود، این سوال مطرح است که چگونه از سودهای گذشته و جاری برای پیش بینی سودهای آتی استفاده کنیم. محتوای اطلاعاتی سودهای جاری و گذشته برای پیش بینی سودهای مورد انتظار آتی، وابسته به تداوم این سودها در آینده می باشد، زیرا همیشه احتمال وقوع بعضی از رویدادهای غیرمنتظره وجود دارد . اثرات این وقایع بر سودهای دائمی حسابداری، به فرآیند قابل درکی که رفتار سری زمانی سود را بیان می کند بستگی دارد. اهمیت تغییرات کوتاه مدت ، بیشتر به دلیل ماهیت فرآیند سود است.
برخی از این فرآیندها بی اهمیت بوده ولی برخی دیگر نقش اساسی داشته و تغییرات آن ها می تواند دارای معانی ضمنی برای سودهای دائمی، سودهای پرداختی آتی و قیمت فعلی سهام باشد.

10-2 ارتباط بین سود و قیمت سهام
با توجه به توصیف سه حلقه ارتباطی، می توان از وجود یک رابطه بین سودها و قیمت های جاری اوراق بهادار خبر داد. این ارتباط به ماهیت هر یک از این سه حلقه ارتباطی و به فرآیندی که باعث تعیین سود جاری شده است بستگی دارد. مطالعات متعددی از جمله تحقیقات بال و براون20 و چری21 نشان داده اند که در شرکت های آمریکایی، قیمت اوراق بهادار همسو با نوسانات سود حسابداری تغییر می کند.
از نظر تئوریک، در یک بازار سهام از نوع نیمه قوی که هیچکس نمی تواند توسط معامله بر مبنای اطلاعات عمومی بازده غیر عادی بدست آورد ، قیمت های سهام تابع و بازنمودی از تغییرات در مقدار سود شرکت خواهند بود. این امر موید این مطلب است که بازار سهام تغییرات سود را قبل از این که به عموم اعلام شود به طور صحیح پیش بینی می کند و این موضوع روی قیمت سهام تاثیر می گذارد؛ بنابر این شرکت هایی که در سال جاری با کاهش در سود خود مواجه هستند، در فاصله زمانی چند روز قبل از اعلام سود، با کاهش در قیمت سهامشان مواجه می شوند. زیربنای مدل های ارزشیابی قیمت – سود مبتنی بر این فرض است که سودها به طور موثر، علامت و نشانه ای از جریانات نقدی آتی هستند و قیمت های سهام تحت انتظارات عقلایی تعیین می شود.(همان منبع،ص36-35)1 .

11-2 سود خالص به عنوان عاملی برای پیش بینی وجوه نقد
اغلب ادعا می شود که سود خالص حسابداری نشانه ای از توانایی شرکت به پرداخت سود تقسیمی است و در واقع هنگامی که مدیریت سود تقسیمی را بر مبنای درصد مشخصی از سود خالص پرداخت نماید،می توان با پیش بینی سود خالص سود تقسیمی آینده را که سرمایه گذار دریافت خواهد کرد ،محاسبه نمود. ولی هنگامی محاسبه سود تقسیمی باید عوامل زیر را هم مورد توجه قرار داد:در دسترس بودن وجه نقد،فرصت ها و هدف های شرکت از نظر رشد سرمایه و گسترش دادن فعالیت ها؛سیاست های شرکت در رابطه با تامین مالی از منابع خارجی و توانایی شرکت در تهیه پول از منابع خارجی .
ولی یکی از نقاط ضعف عمده سود خالص موردگزارش به عنوان عاملی برای پیش بینی سود تقسیمی آینده این است که امکان دارد آن بر مبنای نوعی تعصب و یکسونگری محاسبه شده باشد، زیرا در بسیاری از موارد نمی توان درآمدها رابا هزینه های همان دوره تطبیق داد و نیز این که رویه ء تخصیص هم ضابطه مند نمی باشد . از این رو،اگر از جریان های نقدی به عنوان عاملی برای پیش بینی سود تقسیمی آینده استفاده شود،مسئله اعمال نظر شخصی در محاسبه سود خالص منتفی می شود و فقط مدیریت می تواند در زمان دریافت و پرداخت اقلام خاصی از وجوه نقد اعمال نظر نماید ( پارسائیان ،1388،ص396-395)1.

12-2 ارائه اطلاعات مربوط به جریان نقدی و پیش بینی آن
همان گونه که توجه کرده اید ،هدف حسابداری این است تا اطلاعاتی ارائه شود که:
به سرمایه گذاران یا بستانکاران کمک کند تا آنها وجوه نقدی را که احتمالا" در آینده به صورت سود تقسیمی و بهره پرداخت خواهد شد و یا برای بازپرداخت اصل وام پرداخت می شود(و سرانجام در صورت انحلال شرکت پرداخت خواهد شد)برآورد نمایند.
به افراد کمک کند ریسک را برآورد نمایند. در این متن "ریسک" شامل تغییرات مورد انتظار بازدهی های آینده و احتمال ورشکستگی یا ناتوان ماندن شرکت در پرداخت بدهی ها در سررسید،می شود.
داده هایی که استفاده کنندگان از صورت مالی را قادرسازد در مورد پرداخت های نقدی مورد انتظار شرکت پیش بینیی نماید نقش اصلی ایفا می کنند. ولی ،تصمیم گیری شرکت در مورد پرداخت وجه نقد در هر دوره به چندین عامل پیچیده بستگی دارد. به ویژه،این که چه بخشی از جریان نقدی به سهامداران و چه بخشی به بستانکاران داده خواهد شد و مقدار آنها به سیاست هایی بستگی دارد که شرکت برای تامین مالی به اجرا در می آورد وتاحدی هم به نسبت بدهی ها به حقوق صاحبان سهام بستگی دارد. به طورکلی، پرداخت وجوه نقد در بلند مدت باید نشان دهنده توان شرکت در تهیه وجوه نقد باشد. از این رو، سرمایه گذاران و بستانکاران شاید بتوانند در سایه کسب اطلاعات مربوط به انواع جریان نقدی زیر در مورد میزان پرداخت سود تحصیلی آینده شرکت پیش بینی کنند:
– جریان های نقدی مربوط به عملیات جاری و اصلی شرکت.
– جریان های نقدی موردی یا تکراری که با عملیات جاری شرکت رابطه ای ندارد،ولی ناشی از رویدادهای غیر منتظره یا تمایل مدیریت به حفظ یک جو مناسب برای شرکت در آینده است.
– جریان های نقدی مورد نیاز برای گسترش دادن تشکیلات عملیاتی و موجودی کالا یا ناشی از فروش دارایی هایی که برای عملیات آینده موردنیاز نیستند.
– وجوه نقد حاصل از انتشار سهام یا اوراق قرضه و یا وجوه نقد یا مربوط به بازپرداخت به دارندگان اوراق قرضه و سهامداران.
– پرداخت بهره و سود به سرمایه گذارانی که دارای اولویت اول هستند،مانند دارندگان سهام ممتاز.
این پنج مورد و منظور کردن مالیات در هر یک از این مورد می توانند مبنایی به دست دهند که صورت جریان های نقدی بر اساس آن تهیه شود (همان منبع،ص399-398)2.
13-2 پیش بینی جریان های نقدی آینده
در اجرای روش جریان نقدی تاریخی و استفاده از آن برای پیش بینی مخارج نقدی آینده مشکلاتی به وجود می آید،زیرا بسیاری از جریان های نقدی،از جمله سودهای تقسیمی با یکدیگر وابستگی متقابل دارند.برای مثال وجوه نقد موجود یا وجوه نقدی که انتظار می رود وصول شود برای مخارج سرمایه ای یا پرداخت بدهی و نیز برای پرداخت سود تقسیمی مورد استفاده قرار می گیرد. از این رو،برنامه ها و انتظارات مدیریت و نیز سایر اطلاعات مانند صورت منابع و تعهدات شرکت هم به عنوان اطلاعات مکمل (جریان نقدی) باید مورد توجه قرار گیرد.
سود پرداختی به سهامداران عادی را می توان به عنوان مبلغی مورد توجه قرار داد که پس از جریان های نقدی مورد انتظار بالا (پیش بینی شده) در دسترس است. ولی، همان گونه که در بالا گفته شد ،بسیاری از این جریان های به صورت متقابل به یکدیگر وابسته اند و باید نیازهای شرکت را برای در دست داشتن وجوه نقد یا افزایش آن مورد توجه قرار داد. علاوه بر اطلاعات مربوط به جریان های نقدی گذشته، سرمایه گذارباید فلسفه یا نگرش شرکت درباره پرداخت سود تقسیمی را مورد توجه قرار دهد و نیز به اقدامات شرکت برای سرمایه گذاری یا سرمایه گذاری مجدد وجوه نقد موجود (یا وجوهی که از طریق فعالیت های تامین مالی به دست می آید) توجه کند.
هنگام پیش بینی جریان های نقدی عملیاتی آینده، مسئله مهم این است که کار را با اطلاعات تاریخی، طبقه بندی اقلام بر مبنای ویژگی های رفتاری یا تغییرات الزامی جریان نقدی آغاز کرد.برای مثال،روش مطلوب یا آرمانی این است که انواع مختلف جریان های نقدی مربوط به عملیات را بر اساس گروه های محصولات اصلی طبقه بندی کرد تا بتوان در مورد تقاضای آینده برای این محصولات پیش بینی کرد و روابط خاص هزینه های مربوط به تقاضای آینده برای این محصولات را مورد توجه قرار داد. شاید توزیع منابع و فروش محصولات،در مناطق مختلف جغرافیایی هم اهمیت داشته باشد،به ویژه اگرکشورهای خارجی مطرح باشند. گذشته از این،کمال مطلوب این است که طبقه بندی جریان های نقد این امکان بوجود آورد که تغییرات جریان های نقدی آینده مرتبط با متغیرهای مشخص یا قابل پیش بینی را پیش بینی کرد.بسیاری از این اطلاعات را نمی توان در صورت جریان های نقدی گزارش شده مشاهده کرد.
شناسایی و تعیین سایر روابط چندان مشکل نیست. برای مثال،می توان جریان های نقدی تعهد شده را از جریان های نقدی که به مقدار فروش یا تولید بستگی دارند،تفکیک کرد.برای مثال،جریان های نقدی عملیاتی متعلق به پنج سال گذشته که بر حسب دلار ثابت بیان شوند می توانند بیانگر نرخ رشد بازرهای محصول نهایی یا سطح جریان های نقدی عملیاتی مورد انتظار آینده باشند(در مورد شرکتی که سهم بازار آن در طول زمان دستخوش تغییر قرار گرفته است).
پیش بینی وجوه نقد مورد نیاز برای هزینه های سرمایه ای یکی از مشکل ترین پیش بینی هایی است که در این مورد باید انجام شود. استهلاک را که معمولا" هنگام محاسبه سود منظور می کنند در این مورد خاص اثر گذار نیست،زیرا با توجه به بهای تمام شده اقلامی که در گذشته خریداری شده اند یا مبلغی از بهای تمام شده این اقلام که در هر دوره به عنوان هزینه انتقالی تخصیص می یابد نمی تواند برای جایگزین کردن اقلام نقشی داشته باشد،اگر چه امکان دارد الگوی هزینه های سرمایه گذاری به عنوان رهنمودی برای آینده مورد توجه قرار گیرد.در مورد برنامه ها و فرصت هایی که بر آن اساس بتوان این پیش بینی را انجام داد،فقط انتظارات مدیریت اهمیت دارد.هیئت استانداردهای حسابداری مالی موارد افشای اطلاعات در مورد این انتظارات را بیان کرد:
مدیریت، در مقایسه با بستانکاران، سرمایه گذاران و سایر"خارجی ها" ، اطلاعات بیشتری درباره شرکت دارد و اغلب می تواند از طریق شناسایی رویدادهای مالی مشخص، سایر رویدادها و شرایطی که برشرکت اثر می گذارند بر مفید بودن اطلاعات مالی بیفزاید و درباره اثر مالی این رویدادها توضیح دهد. گذشته از این،اغلب،در گزارش های مالی اطلاعاتی ارائه می شود که به قضاوت و برآوردهای مدیریت بستگی دارد یا تحت تاثیر آنها قرار می گیرد.
بحث درمورد این اطلاعات به صورت یکی از ویژگی های ضروری بخشی از گزارش سالانه درآمده است که آن را "تجزیه و تحلیل و بحث مدیریت" می نامند.
اصولاً هزینه های سرمایه ای آینده تابعی از میانگین عمر دارایی موجود و نیاز به افزایش ظرفیت و گسترش دادن فعالیت های شرکت است تا بتوان بدان وسیله بر جریان های نقدی عملیاتی که در سایه رشد شرکت در آینده به دست خواهند آمد،افزود.
در اقدامی که برای پیش بینی هزینه های سرمایه ای آینده به عمل می آیند باید بین هزینه های سرمایه ای مربوط به رشد و توسعه از یک سو و از سوی دیگر هزینه های سرمایه ای مربوط به جایگزین کردن دارایی ها تفاوت قائل شد."هزینه های جایگزینی" اصولاً تابعی از میانگین عمر مفید مورد انتظار دارایی های کنونی است،یعنی دارایی های کنونی دارای یک چرخه مشخص جایگزینی می باشند."هزینه های رشد"تابعی از رشد حجم فروش مورد انتظار هستند که شامل محصولات جدید،موردنظر و درجه یا میزان استفاده از وضعیت موجود می شوند.از این رو،هرقدر ظرفیت بلااستفاده بیشترباشد،توان واحد تجاری (برای رسیدن به نرخ رشد حجم فروش)کمترخواهدشد.
بنابراین،استفاده از اطلاعات مربوط به جریان نقدی تاریخی برای پیش بینی سود تقسیمی آینده فرآیندی بسیار پیچیده است. ولی،همان گونه که نتیجه تحقیقات تجربی که به تازگی انجام شده،نشان می دهد قابلیت اعتماد پیش بینی ها بر پایه اطلاعات جریان نقدی نسبت به پیش بینی ها (براساس فقط داده های صورت سود و زیان تاریخی) بیشتر است.ارائه اطلاعات مربوط به جریان نقدی تاریخی بدان سبب که توان پیش بینی بیشتری دارند،به صورت یک امر الزامی درآمده است که شرکت ها هنگام تهیه صورت های مالی (برای استفاده کنندگان خارجی) باید ارائه کنند (همان منبع،ص 405-403).

14-2 معیارهای ارزیابی عملکرد مالی شرکت ها
معیارهای اندازه گیری عملکرد را با توجه به مفاهیم حسابداری و مفاهیم اقتصادی می توان به دو دسته حسابداری و اقتصادی تقسیم کرد. در معیارهای حسابداری، عملکرد شرکت با توجه به داده های حسابداری ارزیابی می شود در حالی که در معیارهای اقتصادی، عملکرد شرکت با توجه به قدرت کسب سود دارایی های موجود و سرمایه گذاری بالقوه و با عنایت به نرخ بازده و نرخ هزینه سرمایه ارزیابی می گردد (شاملو،1389،ص13-12). معیارهای حسابداری ارزیابی عملکرد شرکت عبارتند از:
سود22 ، رشد سود23، سود تقسیمی24، جریان های نقدی25، سود هر سهم26 و نسبت های مالی (شاملROA27 ، ROE28، P/E29، نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری سهام30 و نسبت Qتوبین31).
معیارهای اقتصادی ارزیابی عملکرد شرکت عبارتند از:
ارزش افزوده اقتصادی(EVA)32،ارزش افزوده بازار(MVA)33 .
1-14-2 معیارهای حسابداری ارزیابی عملکرد شرکت ها
معیارهای حسابداری ارزیابی عملکرد شرکت به دو دسته تقسیم می شوند، دسته اول مبتنی بر اطلاعات حسابداری هستند و دسته دوم براطلاعات حسابداری و اطلاعات بازار مبتنی می باشند. معیارهای مبتنی بر اطلاعات حسابداری که عمدتاٌ با استفاده از اطلاعات تاریخی موجود در صورت های مالی اساسی و یادداشت های همراه، عملکرد شرکت را اندازه گیری می کنند. این معیارها شامل سود، سود هر سهم، نرخ رشد سود، تقسیم سود، جریان های نقدی آزاد، نرخ بازده حقوق صاحبان سهام (ROE)34 و نرخ بازده داراییها (ROA)35 می باشند.
سود
سود حسابداری عبارت از درآمدها منهای هزینه ها می باشد. در طول یکسال مالی شرکت با توجه به فعالیت هایی که انجام می دهد، درآمد تحصیل می کند. از طرفی شرکت برای تولید محصولات و ارائه خدمات مبالغی هزینه متحمل می شود. در پایان سال مالی به منظور تعیین عملکرد شرکت، درآمدها و هزینه های مربوطه با هم مطابقت داده می شوند تا معلوم شود که شرکت در سال مالی مذکور چقدر سود تحصیل نموده است. بنابراین سود می تواند روشی برای ارزیابی عملکرد شرکت باشد.
سود هر سهم(EPS)
سود هر سهم عبارتست از سود خالص پس از کسر مالیات شرکت، تقسیم بر تعداد سهام آن شرکت. سود هر سهم ممکن است بصورت سود سهام به سهامداران پرداخت شود یا تمام آن مجدداً سرمایه گذاری شود و یا اینکه قسمتی از آن سرمایه گذاری و قسمتی دیگر بعنوان سود بین سهامداران توزیع شود. مهمترین مساله این است که آیا اطلاعات سود هر سهم باید فقط اطلاعات تاریخی را منعکس نماید یا اطلاعات پیش بینی را نیز منعکس نماید؟ APB در بیانیه شماره 15 بر مفهوم پیش بینی تاکید می نماید، زیرا عقیده دارد که این اطلاعات برای تصمیمات سرمایه گذاری و بررسی پتانسیل شرکت بمنظور اعطای اعتبار مفیدتر می باشد. البته اطلاعات گردش وجوه نقد و سایر اطلاعات مرتبط با توزیع سود احتمالی جهت تصمیمات سرمایه گذاری مهمتر از اطلاعات سود هر سهم می باشد، و در چنین مواردی تاکید بیشتر باید بر محاسبه سود نقدی هر سهم و کل سود توزیعی لازم، براساس پیش بینی باشد تا محاسبه و ارائه سود هر سهم. از جمله ایرادات ارقام سوددهیhttp://blogfa.com/Desktop/post.aspx – _edn1436 و منجمله EPS اینست که به تنهایی منعکس کننده میزان ریسک نیستند، زیرا تغییرات بالقوه ای را که در هزینه سرمایه یک شرکت در ارتباط با تورم و تغییرات ریسک مالی و تجاری رخ می دهند، نادیده می گیرند. همچنین توجه داشتن به EPS در برنامه ریزی ها به اهمیت سیاست های تقسیم سود اشاره ای نمی کند. البته دلایل فوق نشان می دهد که EPS تنها یک روی سکه است به عبارت دیگر در تعیین ارزش یک شرکت فقط کمیت سود مهم نیست بلکه باید به کیفیت آن نیز توجه شود، یعنی اینکه سود با چه میزان سرمایه گذاری حاصل شده است و هزینه سرمایه چقدر بوده است.
با توجه به اینکه در معیارهای حسابداری سود مورد تاکید می باشد، این مطلب که وجوه خرج شده را بعنوان هزینه در صورت سود و زیان منظور کنیم یا یک دارایی سرمایه ای در ترازنامه، می تواند در سود هر سهم تاثیر بسزایی داشته باشد. به عقیده استورات این تاثیر زمانی اوج می گیرد که شرکت مجاز به انتخاب یک روش از بین چند روش حسابداری باشد.
نرخ رشد سود
نرخ رشد از حاصل ضرب نرخ سرمایه گذاری در نرخ بازده بدست می آید. بنابراین ممکن است که دو شرکت دارای نرخ رشد سود مشابهی باشند در حالی که نرخ بازده آنها با هم متفاوت باشد. مثلا ممکن است شرکتی دارای نرخ بازده 10 درصد و شرکتی دارای نرخ بازده 15 درصد باشد. برای اینکه دو شرکت فوق نرخ رشد سود مشابهی داشته باشد، لازم است که شرکت اول سرمایه گذاری بیشتری انجام دهد زیرا نرخ بازده کمتری دارد. در حالی که شرکت دوم به دلیل نرخ بازده بهتر با سرمایه گذاری کمتری به همان نرخ رشد سود دست پیدا خواهد کرد (شاملو،1389،ص14-13).
سود تقسیمی
بسیاری بر این باورند شرکتی که سیاست تقسیم سود باثباتی دارد و هر ساله مبلغی از سود خود را بین سهامداران تقسیم می کند، این عمل نشان دهنده موفقیت و عملکرد مثبت شرکت می باشد. معمولاً شرکت هایی اقدام به تقسیم می کنند که نمی توانند سود خود را سرمایه گذاری نمایند. سود تقسیمی به سیاست سرمایه گذاری شرکت بستگی دارد. شرکت هایی که فرصت های سرمایه گذاری سودآوری دارند، سود را به عنوان یک منبع تامین مالی تلقی می کنند (جهانخانی و سجادی ، 1374، ص73).
جریان های نقدی آزاد37 (FCF)
جریان نقد آزاد معیاری برای اندازه گیری عملکرد است و وجه نقدی را نشان می دهد که شرکت پس از انجام مخارج لازم برای نگهداری یا توسعه دارایی ها، در اختیار دارد. جریان نقد آزاد از این حیث دارای اهمیت است که به مدیران اجازه می دهد تا فرصت هایی را جست وجو کند که ارزش سهام شرکت را افزایش می دهد. بدون در اختیار داشتن وجه نقد، توسعه محصولات جدید، انجام تحصیل های تجاری، پرداخت سودهای نقدی به سهامداران و کاهش بدهی ها امکان پذیر نیست. جریان نقدی آزاد از تفاوت سود عملیاتی خالص پس ازکسر مالیات و سرمایه گذاری خالص در دارایی های عملیاتی بدست می آید. یعنی: FCF = NOPA-T (شاملو،1389،ص15- 14 )1.
نرخ بازده حقوق صاحبان سهام (ROE)
نرخ بازده حقوق صاحبان سهام یکی از نسبت های مالی است که از طریق تقسیم سود بعد از مالیات به حقوق صاحبان سهام بدست می آید، بنابراین همه ایرادهایی که به سود حسابداری وارد شد، به این معیار نیز وارد می باشد. سود حسابداری با توجه به روش های گوناگون حسابداری و همچنین برآورد های حسابداری تحت تاثیر قرار می گیرد. بعبارتی مدیریت می تواند با توجه به اهداف خود، سود حسابداری و در نتیجه نرخ بازده حقوق صاحبان سهام (ROE) را تغییر دهد (جهانخانی و سجادی، 1374،ص74)2.
نرخ بازده دارایی ها (ROA)
این معیار درنظامی به نام نظام دوپونت ظهور کرد و به عنوان مبنایی برای ارزیابی عملکرد شرکت ها مورد توجه قرار گرفت، در گذشته مدیران به حاشیه سود تحصیل شده اهمیت داده و دفعات گردش را نادیده می گرفتند، در حالی که یکی از وظایف مهم مدیران، نظارت بر دارایی های عملیاتی است. اگر دارایی های اضافی در عملیات به کار گرفته شوند مانند این است که هزینه های عملیاتی را افزایش داده ایم. یکی از مزایای مهم معادله نرخ بازده دارایی ها(ROA) این است که مدیران را به کنترل دارایی های عملیاتی وادار می سازد و همواره با کنترل هزینه ها، نرخ سود خالص و حجم فروش، به کنترل دارایی های عملیاتی نیز می پردازند. امروز معادله نرخ بازده دارایی ها(ROA) یکی از مهمترین معیارها برای سنجش کارایی مدیران بخصوص برای نظارت بر مراکز سرمایه گذاری است، مسئولیت د هی مدیران در زمینه های مختلف در معادله نرخ بازده داراییها(ROA) ادغام گردیده و بصورت یک رقم ارائه می گردد، که برای سنجش کارایی مدیران در مراکز سرمایه گذاری، معیار مناسبی برای تخصیص وجوه سرمایه گذاری است.
نرخ بازده داراییها (ROA) یکی از نسبت های مالی است که از طریق تقسیم سود خالص بعلاوه هزینه بهره به مجموع دارایی ها بدست می آید. ROA به مهارت های تولید و فروش شرکت مربوط می شود و بوسیله ساختار مالی شرکت تحت تاثیر قرار نمی گیرد. بدلیل استفاده از سود حسابداری در محاسبه نرخ بازده دارایی ها، ایرادهایی که بر سود حسابداری وارد است، بر این معیار نیز وارد می باشد. با توجه به اینکه دارایی ها در ترازنامه به خالص ارزش دفتری نشان داده می شوند، بنابراین ارزش واقعی دارایی ها ممکن است بسیار پایین تر یا بالاتر از ارزش های دفتری آنها باشد، بنابراین ROA پایین ضروتاً به این مفهوم نیست که دارایی ها باید در جای دیگری بکار گرفته شوند. همچنین ROA بالا به این مفهوم نیست که شرکت می بایست نسبت به خرید همان دارایی ها و کسب بازده بیشتر اقدام نماید (شاملو،1389،ص16- 15 ).
معیارهای مبتنی بر اطلاعات حسابداری و اطلاعات بازار
این معیارها علاوه بر استفاده از اطلاعات موجود در صورت های مالی اساسی و یادداشت های همراه، اغلب از اطلاعات بازار نیز برای اندازه گیری عملکرد شرکت استفاده می نمایند. به همین دلیل این معیارها علاوه بر حفظ مزایای معیارهای قبلی، برخی از معایب آنها را نیز برطرف می کنند. بعبارتی چون از اطلاعات بازار نیز استفاده می کنیم، معیارها تا حدودی مربوط تر هستند و بیشتر با واقعیت همخوانی دارند ولی از قابلیت اتکای کمتری برخوردارند و بدلیل اینکه اطلاعات بازار دایماً در حال تغییر می باشند این معیارها نسبتاً بی ثبات هستند. در حالت کلی این معیارها نسبت به معیارهای مبتنی بر اطلاعات تاریخی ارجحیت دارند و عملکرد شرکت را دقیقتر اندازه گیری می کنند. این معیارها شامل نسبت قیمت به سود (P/E) و نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری سهام می باشد.
نسبت قیمت به سود38 (P/E)
نسبت P/E ابزاری رایج برای تحلیل وضعیت شرکت ها، صنایع و بازار است که از طریق تقسیم قیمت بازار یک سهم به سود همان سهم بدست می آید و بیانگر مبلغی است که سرمایه گذاران بایستی برای هر ریال سود پرداخت نمایند. نسبت P/E از عایدی شرکت بعنوان مبنای ارزش سرمایه گذاری سهام استفاده می کند و به روش های مختلف به ارزیابی سهم و شاخص بازار می پردازند. این نسبت، مظنه زیر ارزش، یا بالای ارزش بودن قیمت سهام است.
نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری سهام
این نسبت از طریق تقسیم ارزش بازار هر سهم به ارزش دفتری همان سهم بدست می آید. ارزش دفتری هر سهم نشان دهنده ارزش های تاریخی است.
از طرفی ارزش بازار هر سهم انعکاسی از جریان های نقدی آتی می باشد که عاید شرکت خواهد شد، بنابراین اگر شرکتی دارای مدیریت و سازماندهی باشد که با کارآیی کامل به وظایف و نقش های خود عمل کند دراین صورت ارزش بازار، بزرگتر از ارزشهای تاریخی و دفتری خواهد بود و این نسبت افزایش پیدا می کند. نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری هر سهم طرز تفکر سرمایه گذاران نسبت به عملکرد گذشته و دورنمای آتی شرکت را بیان می کند.
2-14-2 معیارهای اقتصادی ارزیابی عملکرد شرکت ها
معیارهای اقتصادی سعی می کنند با تبدیل اطلاعات حسابداری از طریق انجام برخی تعدیلات به اطلاعات اقتصادی، اطلاعات اقتصادی را مبنای ارزیابی عملکرد شرکت ها قرار دهند‏، بعبارت دیگر این معیارها، عملکرد شرکت را با توجه به قدرت کسب سود دارایی های موجود، و سرمایه گذاری بالقوه و با عنایت به نرخ بازده و نرخ هزینه سرمایه، ارزیابی می کنند.
مهمترین معیارهای که در زمینه ارزیابی عملکرد با استفاده از معیارهای اقتصادی وجود دارند عبارتند از:
-ارزش افزوده بازار 39(MVA)
-ارزش افزوده اقتصادی 40( EVA)
ارزش افزوده بازار
هدف اولیه بیشتر شرکت ها افزایش ثروت سهامداران است. بدیهی است که این هدف منافع سهامداران را تامین می کند. همچنین این هدف برای اطمینان از تخصیص منابع کمیاب به طور کارا کمک می کند. ثروت سهامداران از طریق به حداکثر نمودن تفاوت بین ارزش بازار سهام شرکت و مقدار سرمایه تامین شده توسط سهامداران به حداکثر می رسد. این تفاوت، ارزش افزوده بازار (MVA) نامیده می شود.
(حقوق صاحبان سهام- ارزش بازار سهام) = MVA
(حقوق صاحبان سهام- (قیمت سهام)(تعداد سهام منتشره)) = MVA
ارزش افزوده اقتصادی
در حالی که MVA تاثیر اقدام های مدیریت را از زمان شروع فعالیت شرکت اندازه گیری می کند، ارزش افزوده اقتصادی بر اثربخشی مدیریت در یکسال معین تاکید دارد. EVA برآورد سود اقتصادی واقعی یک شرکت در یک سال می باشد، و تفاوت زیادی با سود حسابداری دارد. EVA بیانگر باقیمانده سود پس از کسر هزینه سرمایه است. در حالی که سود حسابداری بدون در نظر گرفتن هزینه سرمایه تعیین می شود. تامین مالی از طریق سهامداران هزینه دارد، زیرا وجوه تهیه شده توسط سهامداران می توانست در جای دیگر با بازده مناسب سرمایه گذاری شود. با سرمایه گذاری در شرکت، سهامداران فرصت سرمایه گذاری در جای دیگر را از دست می دهند. بازده سرمایه از دست رفته با ریسک مشابه، هزینه فرصت نامیده می شود. EVA معیاری برای اندازه گیری توانایی مدیریت جهت افزایش عملکرد و ارزش افزوده به سرمایه جدید است. باید توجه داشت که EVA می تواند هم برای کل شرکت و هم در بخش های مختلف یک شرکت به کار رود. بنابراین EVA مبنایی را برای تعیین عملکرد مدیریت در تمامی سطوح ارائه می دهد. هر چقدر EVA شرکت بیشتر باشد، وضعیت آن شرکت مطلوب تر است، غالباً EVA به عنوان مبنای اصلی برای پاداش مدیران در نظر گرفته می شود. (شاملو،1389،ص18- 16 ).

15-2سود تقسیمی ((DPS
تقسیم سود از دو جنبه بسیار مهم قابل بحث است. از یک طرف عاملی تاثیرگذار بر سرمایه گذاری های فراروی شرکت هاست. چرا که تقسیم سود موجب کاهش منابع مالی داخلی و افزایش نیاز به منابع مالی خارجی می شود. از طرف دیگر بسیاری از سهامداران شرکت خواهان تقسیم سود نقدی هستند، از این رو مدیران با هدف حداکثر کردن ثروت سهامداران همواره باید بین علایق مختلف آنان و فرصتهای سود آور سرمایه گذاری تعادل بر قرار کنند. بنابراین تصمیمات تقسیم سود که از سوی مدیران شرکت ها اتخاذ می شود بسیار حساس و دارای اهمیت است.
توجه همه جانبه به عوامل و محدودیت های موثر بر سیاست تقسیم سود علاوه بر به حداکثر رسانیدن ثروت سهامداران، موجبات حفظ و بقای شرکت در عرصه رقابت و رشد و توسعه روز افزون آنرا فراهم می نماید. تا قبل از دهه 1950رشته مدیریت مالی به صورت منسجم وجود نداشت و آنچه که در سال های قبل از 1950 مشاهده می شد مدل های هنجاری بود و موضوعات اساسی مورد بحث در ارتباط با سرمایه گذاری، تامین مالی و خط ومشی سود سهام بهینه بود. اولین کتاب حایز اهمیت در سال 1951 توسط "گراهام" و "داد" نوشته شده است. در کتاب مذکور از طریق مدل های تجربی سعی گردید که سهام برتر شناسایی گردند. آنها در مدل خود از سود تقسیمی برای ارزش شرکت استفاده نمودند.
در دهه 1950ساختار تحقیق در مدیریت مالی از نگرش هنجاری، به نگرش اثباتی تغییر پیدا کرد، و این امرحاصل ورود اقتصاددانان به این عرصه بود. در نگرش اثباتی پدیده ها به صورت آنچه که هست و نه آنچه که باید باشد مورد بررسی قرار می گیرند. مودیلیانی و میلر41(1958) شالوده نظریه ساختار سرمایه را بر فرض بازار رقـابت کامل و تعادل در بازار پی ریزی نمودند، آنها با فرض رقابت کامل و نبود مالیات، هزینه های مبادلات و غیره، با فرض اینکه خط و مشی سرمایه گذاری شرکت ثابت است، به این نتیجه رسیدند که خط و مشی تامین مالی شرکت تاثیری بر ارزش جاری شرکت نمی گذارد، این نظریه به نامربوط بودن ساختار سرمایه معروف می باشد.
در سال1961 مویلیانی و میلر نظریه ساختار سرمایه را به خط و مشی سود سهام تعمیم دادند. آنها استدلال کردند، تا زمانی که توزیع جریان های نقدی شرکت ثابت است و با فرض عدم وجود مالیات، انتخاب هر خط و مشی سود تقسیمی، تاثیری بر ارزش جاری شرکت ندارد، زیرا افزایش سود تقسیمی از طریق فروش سهام جدید تامین می شود و با فرض عدم تغییر در ساختار سرمایه، فروش سهام جدید، نسبت هر سهم را به اندازه سود تقسیمی کاهش می دهد و لذا سود تقسیمی بر ارزش شرکت تاثیری نمی گذارد. مودیلیانی و میلر با بیان دو مقاله فوق، انقلابی در عرصه مدیریت مالی به وجود آوردند. در نظریه فوق بین تصمیمات سرمایه گذاری و تصمیمات تقسیم سود ارتباطی وجود ندارد. نظریه آنان بر پایه دیدگاه اقتصاددانان نئوکلاسیک استوار است زیرا در نظریه فوق تصمیمات سرمایه گذاری و تامین مالی مستقل از هم است. این نظریه توسط هرشفیلر نیز ارائه گردیده است(بهرامفرومهرانی، 1383،ص28)2.
سیاست تقسیم سود
سیاست تقسیم سود یکی از بحث انگیزترین مباحث مالی است. الگوهای نظری متضاد که گاها فاقد پشتوانه تجربی قوی هستند، به دنبال توضیح سیاست های تقسیم سود شـرکت می باشند.
هدف از اجرای چنین سیاستی تعیین نقشی است که آن سیاست در به حداکثر رسانیدن ثروت سهامداران ایفا می کند. از آنجا که سیاست تقسیم سود تحت تاثیر عوامل متعددی قرار می گیرد، پرداخت تمام سود به سهامداران به معنی به حداکثر رسانیدن ثروت آنان نخواهد بود.
نظریه های سیاست تقسیم سود
اولین گامهای نظریه پردازی در زمینه سیاست تقسیم سود، به پیش بینی اثر پرداخت سود بر قیمت سهام مربوط می شود. در طول قرن اخیر، سه مکتب فکری در این زمینه (اثر پرداخت سود بر قیمت سهام)بوجود آمدند.
نتایج تحقیقات مکتب اول نشان می دهد سود سهام پرداختی اثر مثبت و قابل توجهی بر قیمت سهام دارد، گروه دوم بر این باورند که قیمتهای سهام همبستگی منفی با میزان سود سهام پرداختی دارد و گروه سوم مدعی اند میزان سود پرداختی شرکت در ارزیابی قیمت سهام نامربوط است، بر اساس مکاتب فکری یاد شده نظریه های تقسیم سود به صورت زیر طبقه بندی می شوند:
هموارسازی سود تقسیمی
نامربوط بودن
پرنده در دست
اثر مالیاتی تقسیم سود
تاثیر مشتریان و موکلین
نابرابری اطلاعاتی(علامت دهی و هزینه نمایندگی)
مدل های نظری و تجربی سیاست تقسیم سود، اخیرا به گونه ای دیگر طبقه بندی شده اند. در این طبقه بندی، نظریه های یاد شده بر اساس وجود نقاط مشترک در یک طبقه قرارگرفته اند و تاکید اصلی توجه به روانشناسی سرمایه گذار، عوامل اقتصادی-اجتماعی و در نظر گرفتن طبقه جداگانه با عنوان مدل های رفتاری در ترکیب طبقه بندی نظریه های سیاست تقسیم سود می باشد. از این رو نظریه های سیاست تقسیم سود بر اساس مقاله فرانکفورتر و وود،2002به سه دسته تقسیم می شوند.
1.مدل های اطلاعاتی کامل -عامل مالیات2
2.مدل های نابرابری اطلاعاتی3
3.مدل های رفتاری4
1- مدل های اطلاعاتی کامل- عامل مالیات
مدل های تعدیل شده مالیاتی بر این باورند که سرمایه گذاران به بازده بالای سهام توجه می کنند تا سود سهام. در نظریه قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای، سـرمایه گذاران قیمت پایین ترین سهام به سود سهام را به دلیل اثرات مالیاتی آتی ترجیح می دهند. نتیجه اصلی مدل های تعدیل شده مالیاتی، تفکیک سرمایه گذاران بر اساس ترجیحات آنان در مورد پذیرش یا عدم پذیرش اثرات مالیاتی سود تقسیمی است.
اولین مدل توسط مودیلیانی و میلر(1961)مطرح شد. افراد دیگری که با پرداخت سود به دلیل بار مالیاتی آن موافق نبوده و معتقد بودند که پرداخت سود اثری بر ارزش بازار سهام ندارد عبارتند از: ماسولیز و ترومن(1988)، فارار و سلوین(1967)، اوربیچ(1979).
2- مدلهای نابرابری اطلاعاتی
وجود اطلاعات نابرابر میان مدیران و مالکان در بازار، پایه و اساس تلاش های سه گانه و مجزا برای توضیح سیاست تقسیم سود را تشکیل می دهد. مدل های نابرابری اطلاعاتی به سه دسته تقسیم می شوند:
الف- مدل های علامت دهی یا انعکاسی42
ب- هزینه نمایندگی43
ج- فرض جریان نقدی آزاد44
کاهش نابرابری اطلاعاتی میان مدیران و مالکان از طریق تغییرات غیر منتظره در سیاست تقسیم سود، اساس مدل های علامت دهی را تشکیل می دهد . نظریه هزینه نمایندگی از سیاسـت تقسیم ســود برای هم سـویی بهتر منافع سهامداران و مدیران استفاده می کند. فرضیه جریان نقدی آزاد ترکیب ویژه ای از نظریه های هزینه نمایندگی و علامت دهی است.
الف- مدل های علامت دهی یا انعکاسی
طرفداران نظریه علامت دهی معتقدند، سیاست تقسیم سود شرکت علامت یا انعکاسی از عملکرد جاری و آتی شرکت می باشد. در این مدل فرض براین است سود پرداختی یک شرکت زمانی افزایش می یابد که انتظار برود سود های آتی افزایش یابد. اثر سیاست تقسیم سود بر رفتار سرمایه گذاران، به این دلیل که اطلاعاتی درباره عملکرد جاری و آتی شرکت دارد، اثر محتوای اطلاعاتی نامیده می شود. درآغاز دهه 1980، بار، یوسف و هافمن45 مقاله ای با عنوان "اثر علامت دهی تقسیم سود روی قیمت سهام "منتشـر کردند. آنها بر این عقیده بودند که با افزایش غیر قابل انتظار سودهای تقسیمی قیمت سهام شرکتها افزایش و در زمان قطع سود های تقسیمی قیمت سهام شرکت ها کاهش خواهد یافت. آمباریش و همکاران (1987)، کیل و نو(1990)نیز با نظریه بار، یوسف و هافمن موافق بودند.(اعتمادی و چالاکی ، 1384، ص 36-34)
ب- هزینه نمایندگی
شناسایی هزینه های بالقوه نمایندگی، مربوط به تفکیک مدیریت و مالکیت، موضوعی است که سابقه آن به سه قرن بر می گردد.
تضاد اطلاعاتی میان مدیریت و سهامداران هزینه ای به صورت تفاوت قیمت سهام به دنبال دارد که این هزینه ها به "هزینه های نمایندگی" معروف است. هزینه های نمایندگی در شرکت های که مدیریت آنها بر عهده مالکان است به دلیل همسویی اهداف مدیران و مالکان کمتر است. چنانچه در شرکتی تضاد نسبی یا جزیی میان سهامداران و مدیران وجود داشته باشد، در این صورت مدیریت برای حفظ موقعیت خود ناچار است سیاست تقسیم سودی را انتخاب کند که هزینه های نمایندگی را به حداقل برساند. در این صورت سود سهام نقش عمده ای را در ارزش شرکت خواهد داشت، زیرا پرداخت سود سهام به طور غیر مستقیم مبین نتیجه فعالیت های سرمایه گذاری مدیریت قلمداد می شود. (خادم موخرشهرضا،1380،ص67)
براساس مدل های جایگزین مشکل نمایندگی، سیاست تقسیم سود می تواند به عنوان جایگزینی برای تضادهای منافع بین سهامداران دورن سازمانی و برون سازمانی باشد. زویبل46 (1996) اینگونه استدلال می کند که مدیران به منظور دفع کردن رقابت برای کنترل شرکت به طور داوطلبانه اقدام به پرداخت سود می نمایند. (شاملو،1389،ص21).
ج-فرض جریان نقدی آزاد
مدیر محافظه کاری که در جهت افزایش منافع سهامداران تلاش می کند، می بایست در فرصت های سودآور سرمایه گذاری کند. جدایی مالکیت و مدیریت ممکن است باعث اغوای مدیران شده و وجوه مازاد در راه هایی مصرف شود که موجب هدر دادن منابع شرکت شود. جانسون نظریه نابرابری اطلاعات و نمایندگی را با هم ترکیب کرده و فرضیه جریان نقدی آزاد را مطرح کرد که بر اساس آن وجوه باقیمانده پس از تامین مالی تمام پروژه های دارای ارزش فعلی خالص47 مثبت باعث بوجود آمدن تضاد میان منافع مدیران و سهامداران می شود. پرداختهای بهره بدهی و تقسیم سود و سرمایه گذاری در پروژه هایی با ارزش مورد انتظار مثبت توسط مدیران، از مصرف وجوه مازاد، در اموری که در راستای اهداف شرکت نیست، می کاهد.
مدلهای رفتاری48
هیچ کدام از الگوهای بحث شده، رفتار تقسیم سود شرکت مورد مشاهده را به دلیل عدم توجه به رفتار سرمایهگذار به طور کامل توضیح نمیدهد. رفتار سرمایهگذار تحت تاثیر طرز برخورد و اندازه و وضع جامعه قرار میگیرد. متاسفانه این عامل اغلب به وسیله تئوریسینهای مالی به دلیل مشکل معرفی رفتار سرمایهگذار در مدل قیمتگذاری صرفنظر شده است.
وارد کردن این اثرات در مدل تلاشی جهت توسعه تئوری برای توضیح تداوم سیاست تقسیم سود شرکت میباشد. فشارهای اجتماعی می تواند منجر به اشتباه در قضاوت و اتخاذ تصمیمات غیر منطقی درباره خرید یا فروش سهام توسط سهامداران شود.تمرکز روی روانشناسی سرمایهگذار، به شدت روی مجموع فعالیت بازار اثرمی گذارد. سیاست تقسیم سود با افزایش ثروت سهامداران سازگار نیست و با افزودن الگوی رفتار اقتصادی – اجتماعی به سهامداران اقتصادی بهتر توصیف میشود. پرداختهای تقسیم سود می تواند بعنوان انعکاس عوامل اقتصادی در ارزیابی شرکت تلقی شود. مدیران می دانند که سهامداران مایل به گرفتن سود سهام هستند، از این رو پرداخت یا افزایش سود نقدی روشی برای کاهش اضطراب سرمایه گذار و آرام کردن اوست. پرداختهای سود سهام می تواند به عنوان انعکاس عوامل اقتصادی- اجتماعی در ارزیابی شرکت تلقی شود. توجه به روانشناسی سرمایه گذار عوامل اقتصادی- اجتماعی منجر به مطرح شدن مدلهای رفتاری شد.(اعتمادی و چالاکی ، 1384، ص 38-37)1.
چرا شرکتها سود پرداخت می نمایند؟
سود انباشته یکی از مهمترین منابع تامین مالی بلندمدت شرکتها می باشد. در سال های اخیر شرکت های بزرگ برای تامین نیازهای مالی خود اغلب از سود انباشته استفاده کرده اند. باتوجه به اهمیت سود تقسیم نشده در تامین مالی پروژه های سرمایه گذاری شرکت ها ، چرا شرکت ها اقدام به توزیع سود بین سهامداران می نمایند؟ (قلی پور،1375، ص 89)
شرکت ها به دلایل متعددی اقدام به پرداخت سود سهام می کنند که برخی از آنها عبارتند از:
برخی از مقررات تجاری و مالیاتی شرکت ها را از انباشتن غیر ضروری و بیش از حد سود تقسیم نشده منع می نماید.
گاهی هزینه های معاملاتی و نقل و انتقال سهام در خصوص سهامدارانی که به خاطر نیاز به وجوه نقد مجبور به فروش سهام خود می باشند پرداخت سود سهام را ایجاب می کند
در صورتی که مالیات بر سود سهام در مورد اغلب سهامداران پایین باشد و یا سود سهام مشمول معافیت مالیاتی باشد این امر شرکت ها را به پرداخت سود سهام تشویق می کند.
در بازاری که هزینه های تنزیل آن به خاطر عدم اطمینان(ریسک) بالاست پرداخت سود سهام در حال حاضر بیش از پرداخت سود در آینده ارزشمند است (برهانی ، 1387 ، ص 17).
سود سهام درآمد باثباتی برای سهامداران فرآهم می کند به طوری که بر اساس حجم سهام می توانند هزینه زندگی خود را تنظیم نمایند.
سرمایه گذاران وخریداران اوراق بهادار به گزارش ها و اخبار سود سهام سالانه شرکت ها توجه دارند.
تغییرات در سود سهام حاوی اطلاعات مفیدی برای سرمایه گذاران می باشد.
اگر سهامدار شرکتی عادت به دریافت سود سهام را داشته باشد در این صورت مشکل است که یکباره پرداخت سود سهام را متوقف کرد.
عدم پرداخت سود ممکن است رقبا را به تبلیغات تهاجمی علیه شرکت، تشویق نماید.
سهامداران از طریق دریافت سود یا انتظار دریافت سود بازده سرمایه شان را به دست می آورند یا شانس این را پیدا می کنند که سهام خود را به قیمت بالاتری بفروشند.
پرداخت سود باعث کاهش عدم اطمینان سهامداران نسبت به دریافت بازده سرمایه شان می شود.
سود تقسیمی نشان دهنده قدرت شرکت است.( (قلی پور،1375، ص 89).
روشهای پرداخت سود سهام
پس از آنکه شرکت تصمیم گرفت که قسمتی از سود حاصله را بین سهامداران خود تقسیم کند باید شیوه پرداخت آنرا تعیین کند. عمده روش های پرداخت سود عبارتند از:
پرداخت نقدی
رایج ترین شیوه پرداخت سود سهام پرداخت نقدی بوده و عمدتاً در شرایطی که شرکت مشکل کمبود نقدینگی ندارد، مورد استفاده قرار می گیرد.
گواهی موقت سود سهام
زمانی که شرکت در پرداخت سود خود با مشکل نقدینگی مواجه می باشد اقدام به صدور گواهی موقت برای سهامداران به دلیل تاخیر در پرداخت سود می کند.
پرداخت به صورت دارایی
به این صورت که معادل سودی که باید به هر سهم پرداخت شود، کالا به صاحب سهم ارائه گردد. این روش که اکنون معمول نیست در گذشته برای نخستین بار توسط کمپانی هند شرقی در لندن در سال 1628 مورد استفاده قرار گرفته و به عنوان سود بین سهامداران پارچه و فلفل توزیع شد.
سود سهمی
در این حالت شرکت به جای سود ،سهام عادی منتشر نموده و همگام با افزایش سرمایه به سهامدارن سهام جایزه ارایه می دهد. این نحوه پرداخت سود عمدتا به منظور حفظ نقدینگی شرکت و جلوگیری از خروج پول از شرکت جهت سرمایه گذاری در پروژه های توسعه می باشد (جهانخانی و پارسائیان ،1388).
پرداخت سود سهام
معمولا سود هر سال مالی در اوایل سال بعد مورد محاسبه قرار می گیرد و پس از تایید بازرسان قانونی و حسابرسان از نظر اینکه سود مطابق با اصول و استانداردهای حسابداری و حسابرسی محاسبه شده است، مراتب در مجامع عمومی صاحبان سهام مطرح می شود و صاحبان سهام نسبت به چگونگی و مبلغ تسهیم سود بین سهامدران و مبلغی که باید در شرکت باقی بماند تصمیم می گیرند. سودی که باید بین صاحبان سهام تقسیم شود از طریق آگهی به اطلاع آنان می رسد ومعمولا مهلتی را برای مراجعه سهامداران برای ثبت نام دریافت سود تعیین می کنند و سپس شرکت به پرداخت سود به سهامدارن مبادرت می کند. مراحل عملی پرداخت سود سهام به شرح ذیل می باشد:
الف)تاریخ اعلام سود سهام49
روزی است که هیات مدیره شرکت گرد هم می آیند، در مورد پرداخت سود سهام تصمیم می گیرند و نتیجه تصمیمات خود را اعلام می کنند.
از نظر حسابداری، سود سهام اعلام شده در تاریخ اعلام سود به بدهی واقعی شرکت تبدیل می شود.
ب)تاریخ ثبت در دفاتر سهام
سود سهامی که هیات مدیره یک شرکت اعلام می کند به کسی پرداخت می شود که در تاریخ معینی نام وی به عنوان صاحب سهم در دفاتر سهام به ثبت رسیده باشد.
ج)تاریخ موثر در بورس
طبق مقررات بورس نیویورک زمانی که یک سرمایه گذار سهام شرکتی را خریداری می کند چهار روز کاری طول می کشد تا این سهام در دفتر سهام شرکت به نام وی منتقل شود؛ در نتیجه، زمانی که سود سهام اعلام می شود سود به کسی تعلق خواهد گرفت که چهارروز قبل از تاریخ ثبت یا تاریخ موثر سهام را خریداری کرده باشد. اگر کسی سهام را بعداز تاریخ موثر در بورس(چهار روز قبل ازتاریخ ثبت)خریداری کند، به وی سود سهام تعلق نخواهد گرفت و فروشنده سود سهام را دریافت خواهد کرد.
چ)تاریخ پرداخت
پس از اینکه هیات مدیره میزان و زمان پرداخت سود سهام را اعلام کرد و پس از گذشت تاریخ ثبت ،طبق دفاتر سهام شرکت، نام صاحبان سهام درآن روز که مستحق دریافت سود سهام هستند مشخص می شود. سپس شرکت اقدام به صدور چک در وجه سهامداران می کند (برهانی،1387،ص19-18)1.
شایان ذکر است که رویه پرداخت سود سهام در ایران با مراحل بالا متفاوت است. تاریخ اعلام سود، یعنی تاریخی که روشن می شود، عملاً سود سهام چقدر است، روز مجمع در شرکت است. تاریخ تعیین فهرست سهامداران نیز روز تشکیل مجمع است. هر کس در روز تشکیل مجمــع سهام داشته باشد،سود سهام را دریـافـت می کند. بنابراین تاریخ عدم دریافت سود، فردای روز مجمع است. فرصت پرداخت سود سهام طبق قانون 8 ماه پس از تاریخ تشکیل مجمع است. بنابراین تاریخ پرداخت، یعنی یک روز مشخص برای پرداخت، کمتر اعلام می شود، بلکه بیشتر بصورت دوره پرداخت اعـلام می شود. مراحل عملی پرداخت سود سهام به صورت تصویری در جدول زیر نمایش داده شده است. (شاملو،1389،ص25).
جدول 1-2 مراحل محاسبه تا پرداخت سود سهام

انتهای دوره
ابتدای دوره
مهلت پرداخت سود سهام
سال مالی 1X13
مهلت ثبت نام
سهامداران ذیحق
اعلام پرداخت
بررسی صورت های مالی توسط بازرس قانونی
تصویب مجمع عمومی صاحبان سهام
تهیه صورت های مالی و محاسبه سود شرکت
تصویب هیات مدیره

8 ماه
4 ماه

(اسلامی بیدگلی ، 1370، ص 24)
سیاست های متداول تقسیم سود
شرکت های سهامی عام باید در رابطه با تقسیم سود، سیاست مشخصی را اتخاذ کنند. در تدوین این سیاست عوامل متعددی ازجمله سیاست های مورد استفاده در سایر شرکت های مشابه و عوامل دیگری که در ابتدای فصل مطرح شد باید مورد توجه قرارگیرند. اگرچه می توان صدها سیاست تقسیم سود متفاوت را مشخص ساخت، ولی اکثرسیاست های تقسیم سود در یکی از سه گروه اصلی به شرح ذیل طبقه بندی می شوند.
1.نسبت سود تقسیمی ثابت
شرکت می تواند به چندین طریق از نسبت سود تقسیمی ثابت استفاده کند و آن را در سیاست تقسیم سود بگنجاند. آن روشها به قرار ذیل است :
الف)پرداخت درصد ثابتی از سود سالانه
ب)پرداخت سود سهام به صورت درصدثابت و مشخصی از سود خالص سال های قبل
ج)انتخاب درصدی به عنوان نسبت سود تقسیمی مطلوب که قرار است در بلندمدت رعایت شود.
درصد سود تقسیمی واقعی در یک سال می تواند کمتر یا بیشتر از درصد مطلوب باشد، ولی شرکت می کوشد درصد سود تقسیمی واقعی را نزدیک به درصد مطلوب نگه دارد.
2.پرداخت سود ثابت
بسیاری از شرکتها در زمینه پرداخت سود رویه ثابتی دارند و تقریباً به صورت پایدار عمل می کنند. متداول ترین روش که بسیاری از شرکت ها در سال های اخیر در پیش گرفته اند این است که سالانه از بابت سود هر سهم مبلغ معینی پرداخت می کنند و با افزایش سود شرکت به تدریج بر این مبلغ میافزایند. شرکتی که سیاست تقسیم سود خود را بر این اساس گذارده باشد با اعلان میزان سود تقسیمی هر سهم، پیام مهمی را به سهامداران مخابره می کند، به ویژه زمانی این امر اتفاق می افتد که میزان سود تقسیمی شرکت دستخوش تغییرات چرخه های تجاری و نوسانات بازار قرار نگیرد. از آنجا که پرداخت سود سهام مستلزم داشتن سود و همچنین نقدینگی کافی است، شرکتی که چنین سیاست را دنبال می کند به سهامداران و گروه های ذینفع این پیام را می دهد که از نظر سود آوری و قدرت نقدینگی در وضع بسیار خوبی قرار دارد.
3.پرداخت منظم سود ثابت بعلاوه یک مبلغ اضافی
برخی از شرکت ها سیاست تقسیم سود خود را بر این اساس می گذارند که سالانه مبلغ معینی به عنوان سود هر سهم به سهامداران پرداخت کنند و با افزایش سود شرکت بر میزان سود تقسیمی هر سهم بیافزایند. مزیت دادن مبلغ اضافی در این است که شرکت می تواند بر حسب ضرورت مبالغ اضافی را قطع کند، بدون اینکه از میزان سود تقسیمی هر سهم بکاهد. یکی از معایب کاربرد چنین روشی این است که نوعی توقع در سهامدارن به وجود می آورد و هر سال منتظر دریافت مبلغ بیشتری خواهند بود. اگر این مبلغ اضافی پرداخت نگردد، احیاناً قیمت بازار سهام شرکت کاهش می یابد (برهانی،1387، ص 23-21).
توجیه ثبات سود سهام
هدف اولیه سیاست پرداخت سود سهام شرکت های سهامی معمولا توجه به منافع سهامداران است. توجیه سیاست ثبات سود سهام نیز مستلزم نشان دادن این است که پیروی از این سیاست به منفعت سهامداران می باشد. دلایل توجیه ثبات سود سهام عبارتند از:
سرمایه گذاران ممکن است سود سهام دریافتی را صرف مخارج زندگی خود کنند که این مخارج تقریبا از یک ثبات نسبی برخوردار است. کاهش سریع سود سهام موجب بروز اختلال در وضعیت مالی سهامداران می شود و ممکن است آنان را به فروش بخشی از سهام خود ناگزیر کند.
افزایش قابل توجه سود سهام نیز موجب ایجاد وجوه نقد اضافی نزد سهامداران می شود که سرمایه گذاری مجدد آنرا ایجاب می نماید. فروش یا خرید سهام، مستلزم پرداخت حق العمل به کارگزاران و تحمل هزینه های دیگر است که در صورت ثبات پرداخت سود سهام می توان از آن پرهیز کرد.
سطح پرداخت سود سهام در دوره جاری، از دیدگاه سهامداران، متضمن اطلاعاتی درباره توان پرداخت سود سهام در آینده نیز می باشد. کاهش سود سهام از دید سرمایه گذاران به معنای انتظار مدیریت برای سود کمتر در دوره های آتی است در حالی که تغییر ندادن سود سهام، به معنای ثبات سود آوری، و افزایش سود سهام به معنای انتظارات خوش بینانه مدیریت برای سود بیشتر در دوره های آینده تلـقی می شود. از سوی دیگر شرکتی که دارای سیاست یکنواخت توزیع سود سهام نیست، اطلاعات قابل اتکایی درباره سودآوری آتی شرکت ارائه نمی دهد و در نتیجه موجب افزایش مخاطره سهام خواهد شد.
برخی از موسسات مالی که سرمایه گذاری های عمده ای در سهام شرکت ها به عـمل می آورند ممکن است بنا به الزامات قانونی سهام شرکتهایی را خریداری کنند که سابقه خوبی از لحاظ پرداخت سود سهام داشته اند. با توجه به حجم بالای سرمایه گذاری های این قبیل موسسات می توان پیش بینی کرد که میزان تقاضای آنان، بر قیمت سهام شرکت ها در بورس اوراق بهادار تاثیر قابل ملاحظه ای داشته باشد.
نسبت پرداخت سود سهام در بلند مدت
در بخش بالا، جنبه اول سیاست توزیع سود سهام، یعنی ثبات سود سهام در دوره های مختلف، مورد بحث قرار گرفت. جنبه دوم این سیاست، نسبت پرداخت سود سهام در بلند مدت است. واحدهای انتفاعی می توانند نسبت مزبور را در سطوح بالا یا پایین بدون توجه به ثبات آن در دوره های مختلف طرح ریزی کنند. اما تحقیقات انجام شده نشان می دهد که در عمل علیرغم ثبات نسبی مبلغ سود سهام پرداختی، نسبت پرداخت سود سهام شرکت های مختلف به طور چشمگیری متفاوت است. براساس تحقیقات مزبور، شرکتهای بزرگ معمولا نسبت پرداخت سود سهام بالاتری را در مقایسه با شرکت های کوچکتر و جدید نگهداری می کنند (شاملو،1389،ص28-27).
موارد درخور توجه در طرح خط مشی تقسیم سود
خط مشی تقسیم سود تعیین کننده پرداخت یا عدم پرداخت سود سهام است و درصورت پرداخت میزان سود تقسیمی و میزان باقی مانده در شرکت نیز بدان وسیله بیان خواهد شد .Record Date تاریخی است که در این تاریخ سهامدار باید مالک سهام باشد تا بتواند سود سهام را دریافت نماید.
EX-Dividend به معنی قبل از تاریخ ثبت شده جهت دریافت سود است فروش سهام به صورت ex-dividend به معنی فروش آن قبل از Record Date می باشد و لذا خریدار آن، سود سهامی دریافت نمی نماید. Paymet Day تاریخ پرداخت سود سهام به دارندگان Record می باشد. علت توجه به سود سهام، اثر آن بر قیمت سهام شرکت است. در کوتاه مدت، افزایش سود سهام منجر به افزایش قیمت آن می گردد. در بلند مدت، افزایش سود سهام، شرکت را از منبع وجوه کافی، جهت سرمایه گذاری مجدد، محروم می نماید، و لذا رشد شرکت محدودتر شده و قیمت سهام کاهش خواهد یافت. یکی از وظایف مدیر مالی تعیین خط مشی تقسیم سود بهینه است به نحوی که ارزش شرکت(قیمت سهام) را حداکثر نماید.( نیکومرام و دیگران ، 1388)1
عوامل موثر بر سیاستهای تقسیم سود
شرکت ها برای تعیین میزان سود تقسیمی خود علاوه بر در نظر گرفتن موارد قانونی، عوامل و محدودیتهای دیگری را نیز باید مدنظر قرار دهند که مهمترین آنها عبارتند از:
1. وضعیت نقدینگی
از آنجا که سود نقدی مبین خروج وجوه از شرکت است، هر چه وضعیت نقدینگی شرکت بهتر باشد، شرکت توانایی بیشتری در پرداخت سود خواهد داشت. وجود سود به تنهایی دلیلی برای تقسیم آن نیست بلکه باید نقدینگی کافی نیز وجود داشته باشد. بنابراین شرکت ها سود تقسیمی خود را کاهش می دهند یا برای رفع سوء تعبیر سهامداران که این کاهش را نشانه عدم سود آوری شرکت تصور نکنند، از موسسات تامین مالی استقراض کرده و سود را در سطح قبلی نگه می دارند. شرکتی که سود آور و در حال توسعه است، چون وجوه نقد خود را در دارایی های ثابت و جاری دایمی به کار می برد، ممکن است نقدینگی کافی نداشته باشد.
2. دسترسی شرکت ها به بازارهای پول و سرمایه
هرچه توانایی شرکت ها در گرفتن وام و تامین وجوه از طریق بدهی بیشتر باشد، انعطاف پذیری آنها در پرداخت سود سهام بیشتر خواهد بود. توانایی گرفتن وام، ممکن است به شکل توانایی شرکت در صدور اوراق قرضه و مراجعه به بازار سرمایه نیز باشد. هرچه شرکت بزرگتر و سازمان یافته تر باشد، دسترسی بیشتری به بازارهای سرمایه دارد. با دسترسی به وجوه حاصل از طریق بدهی، مدیریت ممکن است نگرانی کمتری در مورد تاثیر پرداخت سود سهام بر نقدینگی شرکت داشته باشد (برهانی، 1387،13)2.

3.محدودیت های قراردادهای استقراض
معمولاً محدودیت هایی توسط وام دهندگان در مورد توزیع سود بین سهامداران به مورد اجرا گذاشته می شود تا توانایی شرکت را در پرداخت اقساط وام های خود بالا ببرند.
یکی از محدودیت های متداول این است که پرداخت سود سهام را منوط به تحصیل سود پس از تاریخ استقراض می کند و تنها از محل این سودها است که میتوان سود سهام را پرداخت کرد. محدودیت دیگری که در قراردادهای سهام ممتاز اعمال می شود این است که در صورت قابل انباشته بودن سود سهام ممتاز، نمی توان هیچ گونه سودی به سهامداران عادی پرداخت کرد، مگر اینکه سود سهام ممتاز دوره جاری و سود سهام ممتاز معوقه دوره های قبل کلاً پرداخت شده باشد. (همان منبع ، 14)قراردادهای وام از دو جهت بر تصمیم مدیران برای پیشنهاد تقسیم سود موثر است:
الف- رعایت نسبت های مالی مندرج در قراردادهای وام و پیوستهای آنها.
ب- الزام به باز پرداخت اقساط وامها در سر رسید مقرر.
در بسیاری از قراردادهای وام ، وام دهنده به خاطر تضمین بازگشت وام، رعایت مواردی را برای وام گیرنده، در قراردادهای وام اجباری می نماید. مثلاً:
– وام گیرنده مجبور به رعایت نسبت های حداقل مالکیت، جاری و یا سرمایه در گردش شود.
– مجاز به تقسیم سود سال های قبل بدون موافقت قبلی وام دهنده نباشد.
از سوی دیگر، پرداخت اقساط وام ها، به نقدینگی و تصمیم های آتی مدیران در فعالیت های جاری واقعی آنها، بسیار موثر است، این اقساط گاه بسیار سنگین و گاه بازپرداخت آنها مستلزم برنامه ریزی اساسی نقدینگی است. معمولاً یکی از منابع تامین پرداخت اقساط، سود نقدی شرکت است و چنانچه قسمت عمده سود بین سهامداران تقسیم گردد، مدیران ممکن است ناگزیر به صدور سهام و یا اخذ وام های سنگین تر و یا حذف برنامه های توسعه آتی خود به جهت رعایت پرداخت اقساط وام ها گردند. در این موارد نیز جداول نقدینگی که با عنایت به راه حلهای مختلف تهیه شده باشد بسیار مناسب است (اسلامی بیدگلی ، 1370 ، ص20-14).
4.محدودیت های قانونی
بر اساس قوانین برخی کشورها، پرداخت سود سهام نمی تواند از مبلغ سود انباشته به علاوه اندوخته های مجاز و مبلغ صرف سهام، تجاوز کند. به بیانی دیگر، اگر خالص داراییهای شرکت بیش از مبلغ اسمی کل سهام منتشر شده آن نباشد، نمی توان سود سهام پرداخت کرد. در ایران بر اساس ماده 140قانون تجارت مصوب 1347، پرداخت سود سهام عادی (که حداقل10درصد سود خالص شرکت است) تنها از محل سود قابل تقسیم مجاز است. سرمایه شرکت ها و اندوخته های آنها را، می توان به عنوان یک حاشیه ایمنی، جهت حفظ منافع اعتباردهندگان آن تلقی کرد. (شاملو،1389،ص30)1.
5 .سود آوری و فرصتهای سرمایه گذاری
چنانچه واحد تجاری نتواند وجوه در دسترس را به نحوی سود آور سرمایه گذاری کند، می تواند جریان نقدی آزاد را به مصرف توزیع سود سهام برساند.
از سوی دیگر در صورت موجود بودن فرصتهای سـرمایه گذاری سود آور، می توان از تقسیم سود خودداری نمود. در برخی از شرکت های در حال توسعه که فرصت های سرمایه گذاری سود آوری وجود دارد، معمولا از پرداخت سود سهام خود داری می شود. در برخی موارد، تامین مالی پروژه های سرمایه گذاری، از محل سود (تامین مالی داخلی) بر پرداخت سود سهام، و تامین مالی از طریق انتشار سهام یا اوراق قرضه، ترجیح داده می شود. زیرا سهامداران ممکن است سود سرمایه ای حاصل از افزایش قیمت سهام را بر دریافت سود نقدی سهام ترجیح دهند (برهانی، 1387،13)2.
6 . مالیات
در بسیاری از کشورها نرخ مالیات بر درآمد سود سرمایه ای و سود سهام یکسان است و کل سود سهام در یافتی توسط اشخاص، در سال دریافت مشمول مالیات می شود، اما مالیات بر درآمد سرمایه ای، در سال فروش سهام، قابل پرداخت خواهد بود، لذا شرکتها باید سیاستی اتخاذ کنند که حداقل بار مالیاتی را برای سهامداران داشته باشد.
7. نیاز سهامداران
سیاست تقسیم سود و تغییر آن می تواند حاوی اطلاعاتی برای سـهامداران باشد. سرمایه گذاران با توجه به سلیقه خود ،سهام شرکتی را خریداری می کنند، که سیاست تقسیم سود آن را قبول دارند. میزان سود سهام پیشنهادی هیات مدیره معمولا حاوی اطلاعاتی در خصوص انتظارات مدیران در مورد سودآوری آتی شرکت است. بدیهی است اگر مدیریت شرکت در صدد بر آید تا میزان سود پرداختی را افزایش دهد، در واقع مدعی است که قدرت سود آوری شرکت افزایش یافته است. (شاملو،1389،ص30).3
8. چرخه عمر محصول
مدیران بنگاه های اقتصادی بدون توجه به چرخه عمر محصول، نمی توانند راهبردهای مالی خود را تنظیم کنند. از این رو راهبردهای مالی در چرخه عمرمحصول هم از طرف مالکان شرکت و هم از طرف مدیران، برای حد اکثر کردن ارزش شرکت بسیار مهم می باشد.
چرخه عمر محصول به ترتیب دارای چهار مرحله می باشد: الف) کودکی: عامل کلیدی در مرحله کودکی، تحقیق و توسعه و مطالعات بازار برای محصول جدید است. جریان نقدی در مرحله کودکی منفی می باشد، که این امر بیانگر این موضوع است که جریان نقدی خروجی بیشتر از جریان نقدی ورودی است. ب) مرحله رشد: جریان نقدی در مرحله رشد به توازن می رسد. ج) مرحله بلوغ: جریان نقدی در مرحله بلوغ تثبیت می شود. د) مرگ: در مرحله مرگ جریان نقدی ورودی و خروجی تواماً کاهش می یابد و به توازن می رسد.
در مرحله کودکی به دلیل منفی بودن جریان نقدی منطقی به نظر نمی رسد که سود تقسیم شود و اگر سودی تقسیم شود دوباره باید به همان میزان از طریق افزایش سرمایه تامین مالی شود. در مرحله کودکی سرمایه گذاران به دنبال عایدات سرمایه ای بوده و نه تقسیم سود، و لذا در مرحله کودکی سودی تقسیم نمی شود. در مرحله رشد نیز، از سیاست تقسیم سود انبساطی استفاده نمی شود، زیرا شرکت دارای فرصتهای سرمایه گذاری است و در مرحله بلوغ، واحد تجاری، دیگر فرصتهای سرمایه گذاری نداشته، لذا در مرحله بلوغ از سیاست تقسیم سود انبساطی، استفاده می کند. در مرحله مرگ نیز باید کل سرمایه صاحبان سهام به آنها بازگردانده شود.( ساربانها، محمد رضا،1382)1
دلایل تمایل سهامداران به دریافت سود سهام بصورت نقدی
1- کاهش عدم اطمینان: وعده سود سرمایه یا توزیع درآمد در آینده، عدم اطمینان بیشتری را برای سرمایه گذاران در مقایسه با توزیع مستمردرآمد ایجاد می کند. پرداخت سود سهام مستمر نمایانگر ارزش فعلی جریان نقدی برای سرمایه گذاران است و بدین ترتیب عایدی هرسهم سهامداران تحت الشعاع مشکلات مالی یا عملیاتی شرکت قرار نخواهند گرفت و موجب افزایش اطمینان سرمایه گذاران فعلی است.
2- قدرت مالی شرکت: اعلام وپرداخت سود سهام نقدی نشانگر ثبات واستحکام نقدینگی شرکت در شرایط مطلوب است. زیرا برای پرداخت سود سهام به وجه نقد نیاز است که این نقدینگی باید ازجریان عملیات شرکت خارج شود. اعلام سودسهام نشانگر موقعیت سود آوری و کسب سود بیشتر در آینده است.
3- نیاز به درآمدجاری: بسیاری از سرمایه گذاران برای پرداخت هزینه های جاری زندگی خود، به دریافت مستمر سود سهام نیازمند هستند. معمولاً این قبیل سرمایه گذاران ممکن است برای کسب سود نقدی مستمر نسبت به فروش سهام خود تمایل نداشته باشند. سود سهام نقدی برای سرمایه گذاران درآمد جاری ایجاد می کند بدون اینکه تاثیری دراصل سرمایه بگذارد. (وکیلی فرد، حمیدرضا، 1389)2
بهبود و توسعه خط مشی های سود سهام
برای انتخاب نهایی خط مشی سود سهام، عوامل مختلفی همانند دلایل خرید سهام توسط سهامداران، محدودیت های پرداخت سود سهام و همچنین شرایط فعلی شرکت از لحاظ مالی و عملیاتی را در نظرگرفته، و در این چهارچوب کلی، شرکت امکان انتخاب خط مشی های متفاوت سود سهام را، پیش بینی می کند که در این بخش ذیلا ً مورد بحث قرار می گیرد
پرداخت سود سهام پایدار (بدون تغییر )
شاید بتوان گفت که تعیین خط مشی تقسیم سود غالباً بر اساس سیاست تقسیم سود سهام قبل انجام می گیرد. این کار انتظارات سهامداران را در دریافت میزان معینی سود به طور مداوم، برآورده می کند وتاثیر چندانی بر قیمت سهام در بازار نمی گذارد، این خط مشی ممکن است در سال هایی که درآمد کاهش پیدا می کند باعث کمبود نقدینگی شرکت شود، اگر شرکت دارای نقدینگی احتیاطی کافی باشد درصورت کاهش درآمد نیز شرکت با مشکل جدی روبرو نخواهد شد .
پرداخت سود سهام پایدار در سطح کمتر
تصمیم برای کاهش سود سهام نسبت به سال قبل، در مواردی اتخاذ می شود که شرکت فرصت سرمایه گذاری با سود بالایی را در پیش داشته باشد، و برای برنامه ریزی نیازمند وجه نقد باشد. این کار ممکن است درتحلیل سهامداران که درانتظار درآمد دایمی هستند تاثیر گذاشته، و قیمت بازارسهام را کاهش دهد. برای به حداقل رساندن این تاثیر منفی، شرکت ممکن است اعلام کند که سطح سود سهام درآینده تثبیت خواهد شد، وهیات مدیره کاهش بیشتری را در سود سهام پیش بینی نمی کند .
اعلام اینچنین نظرات از طرف هیات مدیره، سهامداران را نسبت به عدم کاهش سود سهام اطمینان می دهد، حتی در شرایطی شرکت اعلام کند، که در صورت ایجاد فرصت، برای سرمایه گذاری های جدید اقدام خواهد کرد، که در نتیجه موجب افزایش سود سهام خواهد شد.
پرداخت سود سهام پایداردر سطح بالاتر
معمولاً افزایش سود سهام توسط شرکت، زمانی تصمیم گیری و اعلام می شود که درآمد آن در حد بالایی رشد داشته، و نیازی به وجه نقد برای توسعه نباشد. غالباً اعلام سود سهام به نحو مطلوبی، بر قیمت سهام عادی تاثیر می گذارد در بسیاری از موارد، درآمد بالاتر، باعث افزایش قیمت سهام می شود.
تغییرات سود سهام متناسب با تغییرات درآمد
نامطلوب ترین سیاست گذاری سود سهام تغییرات سود سهام متناسب با تغییرات درآمد می باشد. امتیاز این سیاست گذاری این است که، مدیریت را از بیشترین انعطاف در استفاده از وجوه نقد توزیع نشده برای سرمایه گذاری برخوردار می سازد، ولی نوسانات و بی ثبات بودن پرداخت سود سهام، که باعث کاهش نسبی قیمت سهام عادی شرکت خواهد شد، مزیت فوق الذکر را خنثی و بی اثر می کند .
سود سهام پایین به اضافه سودهای سهام فوق العاده
این خط مشی برای شرکت هایی که دارای درآمد دوره ای و رشد محدود هستند، مورد استفاده قرار می گیرد، در سال هایی که درآمد شرکت رشد مناسب دارد و نقدینگی اضافی بلا استفاده است، سود سهام فوق العاده اعلام می شود .
عدم پرداخت سود سهام برای یک دوره بلند مدت
معمولاً این آخرین خط مشی است که یک شرکت به آن متوسل می شود. دو دلیل برای این تصمیم وجود دارد: اول اینکه اگر شرکت با مشکلات جدی مالی روبرو بوده و توان پرداخت سود سهام را نداشته باشد، دوم آنکه برای شرکت امکان سرمایه گذاری با سودآوری بالا ایجاد شده باشد، و شرکت به سود سهام توزیع نشده، برای تامین وجوه مالی این سرمایه گذاری، نیاز داشته باشد؛ در این حالت شرکت می تواند اثرات منفی برقیمت سهام را با توضیح دقیقی در مورد عدم پرداخت سود سهام خنثی کند (همان منبع)3 .
محتوای اطلاعاتی سود سهام
شرکت باید همیشه این سوال را مطرح کند که، چه اطلاعاتی با سود سهام فعلی و چه اطلاعاتی را با تغییر احتمالی سود تقسیمی انتقال می دهد. هر وقت که اعلام خبری بر قیمت سهام تاثیری می گذارد، می توانیم استنباط کنیم که این اعلام حاوی اطلاعاتی است. این اعلام به خودی خود کمک چندانی نخواهد کرد مگر اینکه معلوم شود، مدیران اطلاعاتی دارند که سرمایه گذاران فاقد آن هستند.
محققان بر این باورند که تغییر غیر منتظره سود تقسیمی دارای محتوی اطلاعاتی مهمی است، به ویژه در مواقعی که میزان سود تقسیمی کاهش یابد یا اصلا پرداخت نشود. معمولا در یک بازار کارا، مدیریت شرکت زمانی چنین روشی را در پیش خواهد گرفت که بخواهد، به سهامداران و سرمایه گذاران این پیام را بدهد که سود سالهای آتی کاهش خواهد یافت. (جهانخانی و پارساییان، 1388)1
مکاتب فکری در مورد تقسیم سود
بیش از چندین دهه است که پژوهشگران دانشگاهی و کارشناسان وال استریت و مدیران عالی رتبه شرکتها تلاش کرده اند تاثیر سرمایه گذاری مجدد سود شرکت ها در مقایسه با اثر تقسیم سود بین سهامداران را بر ثروت آتی سهامداران مورد مطالعه قرار دهند و از آن نتایج مقتضی استخراج کنند، نتایج این تحقیقات را می توان به صورت زیر طبقه بندی کرد.
1- آن دسته از تحقیقاتی که به بررسی رابطه بین ارزش بازار سهام و سود تقسیمی می پردازد که عمدتاً مبتنی بر دو نظریه هستند:
الف) نظریه مربوط بودن (تاثیر سود تقسیمی بر ارزش شرکت )
ب) نظریه نامربوط بودن(عدم تاثیر سود تقسیمی بر ارزش شرکت)
2- آن دسته که به بررسی اثرات علامت دهی (اطلاع رسانی )اعلام سودسهام بر ارزش شرکت می پردازند50طبق این نظریه سود تقسیمی محتوای اطلاعاتی دارد.
3- آن دسته که به بررسی تاثیر ترکیب سهامداران بر سیاست تقسیم سود می پردازند(تئوری صاحب کار). طبق این نظریه، سیاست تقسیم سود تابعی از ترکیب علایق سهامداران است .
4- آن دسته از مطالعاتی که رابطه بین سرمایه گذاری، سود تقسیمی و سود رابررسی می کند، و با بهره گیری از روش های رگرسیونی سعی در مدل سازی بین متغییر های فوق دارد (بهرام فر،1383 ،ص31)2.

نمودار 2-2: (بیگدلی،1370،ص23)1

در ادامه به تشریح مطالب در مورد تحقیات دسته اول و تحقیات دسته دوم می پردازیم.
نظریه ارتباط سیاست های تقسیم سود با قیمت سهام
الف) مدل والتر
پروفسور جیمز. ئی والتر چنین استدلال می کند که، خط مشی تقسیم سود تقریباً همیشه بر ارزش موسسه اثر می گذارد. مدل وی یکی از نخستین کارهای تئوریکی است که رابطه بین نرخ بازده داخلی موسسه (r) و هزینه سرمایه آن (k) را در تعیین خط مشی تقسیم سود با هدف به حداکثر رساندن ارزش فعلی ثروت سهامداران نشان میدهد مدل والتر بر فرض های زیر مبتنی است:
1. تمام عایدات موسسه به منزله عایدات قابل تقسیم میان سهامداران تلقی گردیده یا صرف سرمایه گذاری داخلی می گردد.
2. تمام وجوه لازم برای سرمایه گذاری از محل عایدات باقیمانده در موسسه تامین می گردد و در نتیجه بدهی جدید ایجاد نمی شود.
3. نرخ بازده داخلی موسسه (r) و هزینه سرمایه آن (k) ثابت است.
4. عایدات و سود قابل تقسیم هرگز تغییر نمی کند. ارزش عایدات هر سهم (E) و سود قابل تقسیم (D) هر سهم ممکن است به جهت تعیین نتایج تغییر نماید اما هر ارزش داده شده به (E ) و (D) برای تعیین ارزش سهم ثابت فرض می شود.
5. عمر موسسه بسیار طولانی و یا نا محدود است.
(معادله2- 1) : P=D/K+[r(E-D)/k]:K
که در آن :
P= قیمت بازار هر سهم
D= سود هر سهم
E = عایدی هر سهم
r = میانگین نرخ بازده داخلی
K = هزینه سرمایه یا نرخ سرمایه گذاری (نرخ بازده مورد انتظار سهامدار) است
معادله بالا به روشنی نشان میدهد که قیمت بازار هر سهم عبارتست از مجموع ارزش فعلی دو منبع مالی :
1- ارزش فعلی یک جریان منفعت سرمایه که تا بی نهایت ادامه دارد و معادله آن برابر است .
2- ارزش فعلی یک جریان سود قابل تقسیم ثابت که تا بی نهایت ادامه دارد و مبلغ آن طبق معادله ریاضی است
وقتی موسسه مجموع سودهای تقسیم نشده را با نرخ بازده (r) نگهداری می کند ارزش فعلی آن برابر معادله ریاضی r(E-K)/K خواهد بود، این مقدار در واقع به عنوان سود سرمایه ناشی از نگهداری عایدات در موسسه تلقی می گردد. اگر عایدات مزبور هر ساله بدست آید، ارزش فعلی مقدار بی نهایت سودهای سرمایه یعنی r(E-D)/K مساوی با [r(E-D)/K]:K خواهد بود. از این رو ارزش هر سهم عبارت است از ارزش فعلی تمام سودهای قابل تقسیم به اضافه ارزش فعلی تمام سود سرمایه ای که این امر در معادله بالا نشان داده شده است؛ معادله بالا را به صورت زیر میتوان نوشت:
(معادله2-2)
تئوری دوران زندگی بیان می کند که واحدهای تجاری میتوانند در یکی از مراحل زیر قرار بگیرند:
1)واحدهای تجاری در حال رشد و آن هنگامی است که موسسات همچنان دارای امکانات سرمایه گذاری جدیدی می باشند و نرخ بازده این سرمایه گذاری ها از هزینه سرمایه مربوط بیشتراست ( r>k).
2)واحدهای تجاری در حال سکون و آن هنگامی است که موسسات نسبت به سرمایه گذاری جدید بی تفاوت اند و در این حالت نرخ بازده سرمایه گذاری ها با هزینه سرمایه برابر است.r=k) )
3)واحدهای تجاری در حال سقوط و آن زمانی است که امکانات سرمایه گذاری جدید در موسسات پایان یافته و بازده سرمایه گذاری از هزینه سرمایه گذاری آن کمتر است . (r<k )
1) موسسات در حال رشد که درآنها r>k است
موسساتی که دارای r>k هستند ، موسسات در حال رشد تلقی می گردند و فرض براین است که موسسات مزبور دارای فرصت های سرمایه گذاری سود آور متعددی می باشند، چنین موسساتی به سرمایه گذاری مجدد عایدات نگهداری شده در موسسه و با نرخ بالاتر از نرخ مورد انتظار سهامداران اقدام می کنند. حال اگر این موسسات از سیاست نگهداری تمام عایدات برای سرمایه گذاری داخلی پیروی نمایند ارزش سهام را به حداکثر خواهند رسانید، از این رو مناسب ترین نسبت پرداخت سود برای یک موسسه در حال رشد صفر است. بدیهی است همچنان که نسبت پرداخت سود در این موسسات (یعنی موسساتی که دارای r>k هستند) کاهش می یابد، ارزش بازار هر سهم یا P افزایش پیدا می کند.
2 )موسسات معمولی (r=k)
بیشتر موسسات فرصت های سرمایه گذاری نامحدود و یا r بزرگتر از k، (r>k) ندارند، در مدل والتر در موسسات معمولی که در آنها r مساوی k است (r=k) خط مشی تقسیم سود تاثیری بر ارزش بازار سهام موسسه ندارد، در موسساتی که در آنها r=k تمام سیاست های سود مشابه است و نسبت پرداخت سود وقتی که r مساوی k باشد ( r=k) تاثیری بر ارزش بازار سهام موسسه ندارد.
3 )موسسات در حال نزول (r<k)
برخی از موسسات هیچ گونه فرصت سرمایه گذاری سودآور برای به کارگیری عایدات سالیانه در اختیار ندارند. در چنین موسساتی نرخ بازده بدست آمده از سرمایه گذاری پایین تر از حداقل هزینه لازم برای تامین مالی است، سهامداران این گونه موسسات نسبت به تقسیم عایدی بدست آمده، برای به کار گیری آن در زمینه های دیگری که بازده آن بالاتر از سود بدست آمده از سرمایه گذاری درداخل موسسه است، تمایل دارند. ارزش بازار سهام موسسات موسوم به نزولی (r<k) زمانی به حداکثر خود خواهد رسید که این موسسات عایدات سالیانه خود را به هیچ وجه نگهداری ننمایند.
انتقاد از مدل والتر
مدل والتر برای نشان دادن تاثیر خط مشی تقسیم سود در یک موسسه با نرخ بازده های مختلف کاملاً مفید است، لیکن ماهیت ساده شده مدل والتر می تواند ما را به نتایجی رهنمون گردد که اگر چه در چهارچوب مدل مزبور واقعی هستند اما در همه حالات صدق نمی کند مطلب بعد ارزیابی انتقادی از بعضی فرض های اختصاصی این مدل است.
1-عدم تامین مالی از خارج موسسه
مدل والتر ارزش سهام، خط مشی تقسیم سود و خط مشی سرمایه گذاری را با یکدیگر در هم می آمیزد، این مدل چنین فرض می کند که تامین مالی فرصت های سرمایه گذاری موجود از محل عایدات نگهداری شده موسسه انجام شده و از منابع مالی خارج از موسسه (اعم از وام و غیره ) استفاده نمی شود . وقتی که چنین موقعیتی وجود دارد سرمایه گذاری موسسه یا خط مشی تقسیم سود آن و یا هر دو این عوامل زیر حداکثر است، که این امر در نمودار شماره (2-2) نشان داده شده است. محور افقی مبلغ سود بدست آمده ، سرمایه گذاری انجام شده و منابع مالی جدید را به واحد پول نشان می دهد، محور عمودی نشان دهنده نرخ بازده سرمایه گذاری و هزینه سرمایه است. چنین فرض میشود که هزینه سرمایه نسبت به افزایش میزان سرمایه جدید بی تفاوت است.
بنابراین میانگین هزینه سرمایه (k) با هزینه نهایی سرمایه (km) برابر است. نرخهای بازده فرصتهای سرمایه گذاری موجود برای موسسه صعودی فرض می شوند.

r<k r=k r>k

نمودار 3-2 ـ عایدات ، سرمایه گذاری و منابع مالی جدید
(شاملو،1389،ص 38)
این امر بدان معناست که نخست به سرمایه گذاری های با بیشترین سوددهی مبادرت شده و سرمایه گذاری های با بازده کمتر در اولویت های بعدی قرار می گیرند، در نمودار شماره (2-2) وقتی که r مساوی با K (r=k) مبلغ سرمایه I* است اعم از آنکه I از طریق فروش سهام، وصول مطالبات و نگهداری عایدات در موسسه و یا از طریق وام بدست آمده باشد، I حداکثر سرمایه گذاری است، اگر عایدات موسسه مبلغ Et باشد باید مبلغ EtـI* به کل تامین مالی در نظر گرفته شده برای سرمایه گذاری اضافه شود، لیکن در مدل ساده نشده والتر امکانات تامین مالی خارج از موسسه منظور نگردیده است و لذا مدل والتر برای چنین موقعیتی نشان دهنده این است که ثروت سهامداران با نگهداری تمام عایدات سالیانه (Et) و سرمایه گذاری مجدد آنها و عدم پرداخت هر گونه سود قابل تقسیم سالیانه حداکثر نمیشود. در یک مدل جامع تر که امکان انجام تامین مالی از منابع خارج از موسسه در نظر گرفته شده باشد، موسسه باید مبالغ جدیدی برای سرمایه گذاری به میزان I* را فراهم نماید، و صرفاً در این صورت است که ثروت سهامداران موسسه به حداکثر خود می رسد.
2 – مقدار ثابت برایr فرض شده است
مدل والتر بر این فرض استوار است که r همیشه ثابت است، در واقع با افزایش سرمایه گذاریr نیز افزایش می یابد. این واقعیت منعکس کننده این امر است که پروژه های دارای سوددهی بالاتر در درجه اول، و سپس پروژه های با سوددهی پایین تر باید انجام شود. موسسه باید سرمایه گذاری را در نقطه ای که r مساوی با k می گردد متوقف نماید. در تئوری کارآیی نهایی سرمایه در نمودار(2-2) حداکثر سرمایه نقطه I* است کهr مساوی K است اگر عایدات سالیانه به مقدارE2 باشد موسسه باید سود سهام سالیانه به مقدارI*ـE2 پرداخت نماید. از سوی دیگر مدل والتر تاکید می کند که اگر عایدی سالیانه معادل E2 باشد، عایدی مزبور می بایست تقسیم گردد، زیرا در نقطه E2 ، K بزرگتر از r است. خط مشی توصیه شده مزبور، کاملاً مخلوط است و احتمالاً منجر به حداکثر کردن ثروت سهامداران موسسه نخواهد شد.
-3 مقدار ثابت برایk فرض شده است
هزینه سرمایه یا نرخ تنزیل، و یا به عبارت دیگر K مربوط به یک موسسه، ثابت باقی نمی ماند و مستقیماً به نسبت ریسک موسسه تغییر می کند؛ از این رو ارزش فعلی درآمد موسسه، به نسبت عکس هزینه سرمایه آن حرکت می کند، در واقع با ثابت فرض نمودن نرخ تنزیل (K ) مدل والتر اثر ریسک بر ارزش (سهام ) موسسه را نادیده می انگارد.
ب) مدل گوردون
مدل بسیار مشهوری که صراحتاً ارزش بازار (سهام ) موسسه را با خط مشی تقسیم سود آن مرتبط می داند، به وسیله مایرون گوردون طراحی گردیده است، مدل گوردون بر فرضهای اساسی زیر مبتنی است :
1- تمام منابع مالی موسسه از طریق صاحبان سهام تامین شده است.
2- تامین مالی از خارج از موسسه مقدور نیست و در نتیجه سود های انباشته در موسسه تنها منبع مالی هرگونه رشد و توسعه موسسه است (از این رو مدل گوردون مانند مدل والتر خط مشی های تقسیم سود و سرمایه گذاری را با یکدیگر مخلوط می کند).
3- نرخ بازده داخلی موسسه (r) برای همه سالها ثابت است، این امر در واقع به معنای نادیده انگاشتن نزولی بودن کارآیی نهایی سرمایه است.
4- نرخ مناسب تنزیل (k) برای سال های مختلف در موسسه ثابت باقی می ماند از این رو مدل گوردون تاثیر تغییر سطح ریسک موسسه و اثر آن بر k را نادیده می گیرد.
5- فعالیت موسسه، و جریان عایدات سالیانه آن دایمی فرض می شود.
6- مالیات بر درآمد وجود ندارد.
7- نسبت تعیین شده برای نگهداری سود ثابت است و از این رو نرخ رشد g=br برای همیشه، ثابت باقی می ماند .
8- k بزرگتر از نرخ رشد است (k>br=g) و در نبود این فرض، نمیتوانیم ارزش معناداری برای سهام در نظر بگیریم .
طبق مدل تقسیم سود سرمایه گذاری گوردون، ارزش بازار یک سهم، برابر با ارزش فعلی جریان نامحدود سود سهامی است که به هر سهم تعلق می گیرد.
(معادله2- 3 )
از این رو وقتی قسمتی از عایدات سالیانه، در موسسه نگهداری، و با نرخ k<r سرمایه گذاری می شود، سود سهام متعلق به هر سهم افزایش می یابد؛ سود سهام متعلق به هر سهم برابر با حاصلضرب نسبت پرداخت سود (یعنی 1-b ) است، در تعداد دفعات مولد عایدی یعنی : ، b که عبارت از عایدات نگهداری شده در موسسه است. چنین فرض می شود که، عایدات سالانه نگهداری شده مجدداً با نرخ r در موسسه ای که تمام منابع مالی آن توسط سهامدارانش تامین شده است، سرمایه گذاری می شود، این امر اجازه می دهد که عایدات موسسه با نرخ g=br در هر دوره رشد کند.
زمانی که ما رشد حاصل از عایدات و سود ناشی از عایدات نگهداری شده در موسسه را در مدل تقسیم سود سرمایه گذاری ترکیب کنیم، ارزش فعلی هر سهم به وسیله معادله زیر تعیین می گردد:
(معادله2- 4 )

از حل تساوی (معادله 4 ) داریم :
(معادله2- 5 )
با جانشین نمودن (1-b) E1 به جای D1 و br به جای g معادله آخر می تواند به صورت زیر نوشته شود :
(معادله2- 6)
معادله اخیر، رابطه عایدات جاری (E1) و خط مشی تقسیم سود (b) و قابلیت سوددهی داخلی (r) و هزینه سرمایه موسسه ای که تمام منابع مالی آن از طرف سهامدارانش تامین شده (k) را، در تعیین ارزش هر سهم نشان میدهد. معادله اخیر، به ویژه برای مطالعه اثرات خط مشی تقسیم سود (نشان داده شده به وسیله b ) بر ارزش سهم مفید است.
ارزش سهام طبق خط مشی تقسیم سود بر طبق مدل گوردون به ترتیب برای شرکت های در حال رشد، معمولی و شرکت در حال سقوط به شرح ذیل نشان داده شده است:
1- در موسسات در حال رشد (r>k )، ارزش بازار سهام موسسه (P0)، همراه با نسبت نگهداری عایدات در موسسه (b )، افزایش می یابد.
2- در موسسات در حال سقوط (r<k)، ارزش بازار (P0)، همراه با نسبت پرداخت سود (1-b)، افزایش می یابد.
3- در موسسات معمولی (r=k)، ارزش بازار سهام، تحت تاثیر خط مشی تقسیم سود نیست. نتایج مدل گوردون در مورد خط مشی تقسیم سود شبیه نتایج به دست آمده از مدل والتر است این تشابه به واسطه یکسان بودن فرض هایی است که زمینه اصلی هر دو مدل گنجانده شده است.
4- مطابق الگوی گوردون وقتی r مساوی k و سایر فروض اصلی نیز برقرار باشد خط مشی تقسیم سود در ارزش سهام موسسه بی تاثیر است اما وقتی فرض های ساده شده در تطابق بیشتر با واقعیت اصلاح و تغییر داده می شوند گوردون نتیجه می گیرد که حتی وقتی r مساوی k باشد خط مشی تقسیم سود می تواند بر ارزش سهام تاثیر بگذارد، این نظر بر این امر استوار است که سرمایه گذاران در وضعیت عدم اطمینان سودهای سهام دراز مدت را با نرخی بالاتر از سودهای سهام کوتاه مدت تنزیل می نمایند.
سرمایه گذاران عاقلانه رفتار می کنند، و از ریسک گریزانند، بنابراین سود سهام کوتاه مدت را بر سود سهام آینده دور ترجیح می دهند. زمینه منطقی اثر سود سهم بر ارزش سهام را می توان به مثابه ضرب المثل معروف " سیلی نقد به از حلوای نسیه" دانست. بحث از دو سهم با عایدی یکسان که پیش بینی عایدی آینده آنها نیز یکسان است سهمی که سود بیشتری می پردازد، دارای ارزش بیشتری از سهمی است که نسبت پرداخت سود سهام آن کمتر است، زیرا سهامداران ارزش فعلی را، بر ارزشهای آینده ترجیح می دهند.
"گراهام" و "داد" نیز در این مورد نظر مشابهی دارند مطابق نظرآنها "سرمایه گذار نوعی، قطعاً ترجیح می دهد که سود سهام خود را امروز، خودش دریافت کند، و برای فردایش نگه دارد" هیچ نمونه ای وجود ندارد که سرمایه گذار نسبت به عدم تقسیم سود به خاطر سودهای استحصالی آینده اظهار علاقه کند، و قیمت سهام بالا برود. ولی جهت مخالف این امر همیشه وجود داشته است. از دو شرکت موجود با وضعیت عمومی مشابه، و قدرت کسب عایدی یکسان، تنها شرکتی که سهم سود بزرگتری می پردازد، ارزش سهامش نسبت به ارزش سهام شرکت مشابه بالاتر است. مطابق اظهار نظر گوردون، عدم قطعیت، همواره با آینده نگری همراه بوده است، بنابراین وقتی خط مشی تقسیم سود، به مثابه زمینه عدم قطعیت تلقی گردد، نرخ تنزیل مناسب (k) نمی تواند قطعی و ثابت فرض شود، در واقع این نرخ همراه با عدم اطمینان افزایش می یابد، و سهامداران ترجیح می دهند که از عدم اطمیمنان اجتناب کنند، بنابراین سهامی را که سود جاری بیشتری بابت آن دریافت می نمایند، با رغبت بیشتر، و به قیمت بالاتری خریداری خواهند کرد.

نمودار (4-2 ) درصد نرخ تنزیل به نسبت سود باقیمانده
(شاملو،1389،ص 42)
بنابراین سودهای پرداختی طولانی مدت، نسبت به سودهای پرداختی کوتاه مدت، با نرخ بالاتری، تنزیل می گردند. به طور نمادین kt>Kt-1 برای:و…و3و2 و1t=
پرداخت سود پایین، در ابتدای امر، ارزش سهام را پایین خواهد آورد، وقتی نرخ تنزیل برای سود سالهای آتی با طولانی شدن زمان افزایش می یابد، معادله قبلی را باید به صورت زیر نوشت :
(معادله2- 7 )
که در آن P0 عبارت از قیمت سهم در زمانی است که b (یعنی نرخ نگهداری عایدات ) صفر بوده و kt>kt-1 است. اگر فرض شود که موسسه، b قسمت از عایدات خود را نگهداری می کند، سود هر سهم برابر با E(1-b) در سال نخست می باشد.
از این رو وقتی که عایدات نگهداری شده، مجدداً با نرخ بازده r، سرمایه گذاری می شوند، سود مورد انتظار هر سهم، با نرخ g=br رشد خواهد کرد. مقدار سود بدست آمده در سال دوم برابر :

معادله
به همین ترتیب، سود به دست آمده در سال سوم برابر است با:
معادله می باشد.
تنزیل این جریان سود قابل تقسیم سالیانه، با نرخ هایK1 و K2 و… از معادله های زیر بدست می آید :
(معادله2- 8 )
(معادله2-9 )
آیا با فرض تساوی نرخ بازده داخلی و نرخ تنزیل، ارزش Pb بالاتر از P0 خواهد بود یا پایین تر؟ نظر گوردون چنانکه قبلاً بیان شد این است که، با افزایش مقدار عایدی نگهداری شده در موسسه، ارزش سهام آن کاهش خواهد یافت، مجدداً تاکید می گردد که وی، از طریق دو فرض زیر در مورد رفتار سهامداران به نتیجه مزبور می رسد:
الف ) سهامداران از ریسک گریزانند.
ب ) سهامداران سودهای طولانی مدت را، دارای قطعیت کمتری نسبت به سودهای کوتاه مدت، تلقی می کنند.
گوردون براساس فرض های ذکر شده، به این نتیجه می رسد که نرخی که سهامدار، جریان سود خود را با آن تنزیل می کند، همراه با اتفاقات آینده مربوط به موسسه، افزایش می یابد. وقتی سرمایه گذاران سودهای سهام طولانی مدت را با نرخی بالاتر از سودهای سهام کوتاه مدت تنزیل می کنند، افزایش نسبت سود نگهداری شده در موسسه، بر افزایش میانگین نرخ تنزیل یعنی k، و به همان نسبت کاهش ارزش سهام موسسه موثر است، از این رو گوردون، در اثر عدم اطمینان نتیجه می گیرد که خط مشی تقسیم سود بر ارزش سهام موسسه تاثیرگذار است.
معادله سازی مجدد مدل گوردون، رفتار سرمایه گذاران را، که ارزش یک واحد پول از درآمد سود سهام را، بیش از ارزش یک واحد پول از درآمد سود سرمایه می دانند، توجیه می کند سرمایه گذاران مزبور سود سهام را بر سود سرمایه، ترجیح می دهند، زیرا سود سهام آسانتر و راحت تر قابل پیش بینی است، و همچنین ریسک و عدم اطمینان کمتری دارد، بنابراین با نرخ پایین تری تنزیل می گردد (همان منبع ، ص 42-35).

نظریات نامربوطی سیاستهای سود با قیمت سهام
فرضیه مودیلیانی و میلر (M.M.Theory)
مطابق نظر مودیلیانی و میلر، خط مشی تقسیم سود، بر ثروت سهامداران تاثیری ندارد. آنها استدلال می کنند که ارزش سهام موسسه، به عایداتش بستگی دارد و عایدات نیز، تابع سیاستهای سرمایه گذاری موسسه است، از این رو وقتی تصمیمی در مورد چگونگی سرمایه گذاری موسسه اتخاذ می گردد، دیگر تصمیم تقسیم سود و عایدات، در تعیین ارزش سهام واحد تجاری، دارای اهمیت نیست. فرضیه مزبور که از این پس به اختصار آن را فرضیه MM می نامیم، بر فرض های زیر مبتنی است:
1- موسسه در شرایط بازار کامل سرمایه فعالیت می کند، و تحت این شرایط رفتار سرمایه گذاران عقلایی است و اطلاعات برای همه به سادگی در دسترس است و هزینه های معاملاتی وجود ندارد. همچنین در بازار کامل سرمایه، هیچ یک از سرمایه گذاران آنقدر بزرگ و قوی نیستند، که بتوانند بر قیمت بازار سهام اثر بگذارند.
2- مالیات صفر فرض شده و یا در صورت وجود، نرخ های مالیاتی قابل اجرا برای سود سرمایه، و سود سهام، اختلاف چندانی ندارند.
3- ریسک و عدم اطمینان وجود ندارد، یعنی قیمت های آینده، قابل پیش بینی بوده، سودهای سهام دارای قطعیت است، و نرخ تنزیل یکسانی برای تمام بخش ها، در همه زمان ها، وجود دارد. بنابراین r مساوی k برای همه می باشد. تحت فرض های MM، r مساوی نرخ تنزیل خواهد بود و برای همه سهام یکسان است، در نتیجه قیمت هر سهم، باید به اندازه نرخ بازده، که ترکیبی از سود سهام و سود سرمایه است، تعدیل گردد. از این رو نرخ بازده یک سهم نگهداری شده به مدت یکسال، به شرح زیرمحاسبه می گردد:
(معادله 2-10)
که در آن P0 عبارت است از قیمت بازار خرید هر سهم در زمان صفر، و P1 عبارت است از قیمت بازار هر سهم در زمانt1، و D1 عبارت از سود هر سهم در زمان t1 است. همان گونه که به وسیله MM فرض شده، r باید برای همه سهام مساوی باشد، در صورتی که چنین نباشد، حصول بازده پایین برخی سهام، باعث خواهد شد که سهامداران، سهام خود را بفروشند، و به خرید سهام با بازده بالاتر اقدام کنند. این فرآیند به کاهش قیمت سهام با بازده کم، و افزایش قیمت سهام با بازده بیشتر، منجر خواهد شد، این وضعیت تا حذف اختلافات نرخ بازده ادامه خواهد یافت. همچنین نرخ تنزیل برای تمام موسسات، تحت فرض های MM مساوی خواهد بود، زیرا بین آنان اختلاف ریسک وجود ندارد. به واسطه اصول اساسی ارزیابی مدل MM، که به وسیله معادله 10 بیان گردید، می توانیم مدل ارزیابی آنان را به شرح زیر استخراج کنیم:
(معادله2- 11 )
و
با توجه به فرض MM مبنی بر تساوی نرخ بازده داخلی با نرخ تنزیل(r=k (، و در صورتی که هزینه مالی جدیدی وجود نداشته باشد، با ضرب کردن دو طرف معادله 11 در تعداد سهام، ارزش سهام موسسه به شرح ذیل می باشد:
(معادله2-12 )
اگر موسسه ای m عدد از سهام جدید خود را، در زمان t1 و به قیمت PT بفروشد، ارزش سهام موسسه در زمان t. به صورت زیر محاسبه می گردد:
(معادله2- 13 )

درمعادله (13) MM، اجازه صدور سهام جدید، داده شده است، در نتیجه یک موسسه می تواند، سود سهام و وجوه افزایش را، پرداخت کرده و خط مشی حداکثر سرمایه گذاری را در پیش بگیرد، از این رو خط مشی های تقسیم سود و سرمایه گذاری، در مدل MM، مانند مدل های والتر و گوردون، در تداخل با یکدیگر نمی باشند. همچنین حاصل مدل MM و نتایج آن، از عمومیت بیشتری برخوردار است، چرا که برنامه های سرمایه گذاری یک موسسه در یک دوره زمانی مشخص، هم می تواند از طریق حفظ و نگهداری عایدات، و هم از طریق صدور سهام جدید، و یا هر دو طریق تامین گردد. از این رو مبلغ سهام جدید صادر شده به طریق زیر محاسبه می گردد:
(معادله2- 14) :
که در معادله فوق I1 معرف مبلغ سرمایه گذاری و x1 سود خالص کل موسسه در طی نخستین دوره است. با جانشین سازی معادله14 در معادله13، MM نشان می دهند که ارزش سهام موسسه، متاثر از خط مشی تقسیم سود نمی باشد. از این رو:
(معادله2- 15 )

موکول بودن مدل ارزیابی MM، بر حسب شرایط مالی (خارج از موسسه )، در معادله15، با ارزیابی بیان شده در معادلات12 و 13 متناسب است، اما از آنجایی که بیان ارزش سهام موسسه از طریق معادله15، بدون وجود سود سهام D نیز، ممکن است، این اثر ثابت می کند که، سود سهام در ارزش سهام موسسه، وقتی تامین مالی سرمایه گذاری، خارج از موسسه انجام می شود، تاثیری ندارد. موسسه ای که سود سهام پرداخت می کند می باید، میزان وجوه دریافتی خارج از موسسه، برای اجرای برنامه های سرمایه گذاری خود را افزایش دهد.
بحث MM بدین مضمون که خط مشی تقسیم سود، در میزان دارایی سهامداران تاثیری ندارد، بر این امر دلالت دارد که، وقتی موسسه سود سهام پرداخت می کند، در نتیجه با تامین مالی از خارج موسسه آن را جبران می کند، این بدان معنی است که ارزش نهایی سهام(می توان گفت قیمت سهام در دوره زمانی اولیه در صورتی که زمان نگهداری سهام یکسان باشد)، وقتی که سود سهام پرداخت شود، کاهش می یابد، از این رو ثروت سهامداران (سود سهام به اضافه قیمت نهایی)، ثابت باقی می ماند، و برابر ارزش فعلی هر سهم، قبل از پرداخت سود سهام است، لذا سهامداران، تفاوتی میان پرداخت سود سهام و یا نگهداری عایدات در موسسه نمی بینند.
MM ادعا می کنند که فرضیه های آنها، در باب نامربوطی تقسیم سود، در صورتی که موسسه بیشتر وجوه مورد نیاز خود را، از خارج از موسسه، و به عبارت دیگر از طریق افزایش بدهی به جای صدور سهام، تامین کند، تاثیری بر ثروت سهامداران ندارد، وقتی دریافتی از خارج از موسسه مستلزم ایجاد بدهی است MM از فرضیه بی تفاوتی خویش، به مثابه اهرمی بهره می گیرند.
انتقادات وارده بر فرضیه مودیلیانی و میلر
فرضیه نامربوطی خط مشی تقسیم سود با ارزش سهام، که توسط مودیلیانی و میلر عنوان شده است، بر چند فرض مبتنی است، در این فرضها، نتایج بدست آمده به وسیله آنها، منطقاً موافق وسازگارمی نماید، اما فرضهای بنیانی فرضیه MM به خوبی بنا نهاده نشده اند، برای مثال، به سختی میتوان بازارهای سرمایه ای یافت که در عمل کارآ باشند، به خاطر ماهیت غیر واقعی فرض های اولیه فرضیه MM در موقعیت دنیای واقعی، مدل، حساسیت عملی خود را از دست میدهد. همچنین این مدل بیان میکند که تامین مالی از داخل وخارج از موسسه یکسان و معادل هستند، و سهامداران بین سود سهام، و منفعت سرمایه منتج از نگهداری سود سهام در داخل موسسه، بی تفاوت هستند. تصمیم بر تقسیم سود، نمی تواند نامربوط باشد، بلکه می تواند یک عامل جدی باشد که بر ثروت سهامداران موثر است. با محرز شدن این واقعیت، نشان داده می شود که فرض هایی که فرضیه MM بر آنها مبتنی است، واقعی و حقیقی نیستند (برهانی ، 1387، ص 45-41).
فرضیه علامت دهی51سود تقسیمی
یک واحد تجاری، می بایست همیشه، این سوال را مطرح کند، که چه اطلاعاتی را با سود سهام فعلی، و چه اطلاعاتی را با تغییر احتمالی سود تقسیمی، انتقال می دهد. هر وقت که اعلام خبری بر قیمت سهام تاثیری می گذارد، میتوانیم استنباط کنیم، که اعلام این خبر، حاوی اطلاعات می باشد. در واقع اعلام خبر، به خودی خود کمک چندانی نخواهد کرد، مگر اینکه معلوم شود مدیران اطلاعاتی دارند که سرمایه گذاران فاقد آن اطلاعات هستند.
سیاست تقسیم سود و تغییر آن، می تواند حاوی اطلاعاتی برای سهامداران باشد. سرمایه گذاران با توجه به سلیقه خود، سهام شرکتی را خریداری می کنند، که سیاست تقسیم سود آن را قبول دارند، میزان سود سهام پیشنهادی هیات مدیره، معمولاً حاوی اطلاعاتی در خصوص انتظارات مدیران در مورد سودآوری آتی شرکت است. بدیهی است، اگر مدیریت شرکت در صدد بر آید، تا میزان سود پرداختی را افزایش دهد، در واقع مدعی است که قدرت سودآوری شرکت افزایش یافته است. محققان بر این باروند که تغییر غیرمنتظره سود تقسیمی، دارای محتوای اطلاعاتی مهمی است، به ویژه در مواقعی که میزان سود تقسیمی کاهش یابد، یا اصلاً پرداخت نشود. معمولاً در یک بازار کارآ، مدیریت شرکت، زمانی چنین روشی را در پیش خواهد گرفت، که بخواهد به سهامداران و سرمایه گذاران این پیام را بدهد، که سود سال های آتی کاهش خواهد یافت. (جهانخانی و پارساییان، 1388 )2
ممکن است سود سهام نقدی، به عنوان علامتی برای سرمایه گذاران تلقی شود. شرکت هایی که خبرهای خوب در مورد سود آوری آتی خود دارند و میخواهند آن را به سرمایه گذاران اطلاع دهند، به جای انجام یک اعلام ساده، سود تقسیمی خود را افزایش می دهند، تا با یک اقدام عملی موضوع را به سهامداران خویش اطلاع داده باشند.
زمانی که شرکت از رویه پرداخت سود تقسیمی ثابتی پیروی می کرده، و حالا سود تقسیمی خود را تغییر می دهد، سهامداران آن را به عنوان یک تغییر در سود آوری آینده شرکت، تلقی می کنند. علائم مالی برای سهامداران به این مفهوم است که مدیریت و هیات مدیره باور دارد که اوضاع مالی شرکت بهتر از چیزی است که در قیمت سهام انعکاس یافته است، یا اینکه سود تقسیمی، صدایی رساتر از سایر اطلاعات مالی داشته، و تغییر در سود تقسیمی، حاوی اطلاعاتی قابل توجه است.
به عبارت دیگر نسبت بالای سود پرداختی نشان دهنده این مطلب است که مدیریت نسبت به آینده شرکت مطمئن و خوش بین است، در حالیکه نسبت پایین سود پرداختی ممکن است بیانگر این موضوع باشد که مدیریت آینده شرکت را نامطمئن ارزیابی کرده است. استدلال ساده تر این است که گفته شود، سهامداران دریافته اند که تقسیم سود، عدم اطمینان آنان را کاهش میدهد، و بر همین اساس نتیجه گیری می شود که سهامداران سود تقسیمی را نسبت به سودهای ناشی از سرمایه گذاری مجدد ترجیح می دهند، و به تبع آن هر چه نسبت سودتقسیمی بالاتر رود (در صورت ثابت ماندن سایرشرایط ) قیمت سهام نیز در بازار بالاتر می رود. البته این موضوع عمدتاً در بازارهایی که سرمایه گذاران به طور کوتاه مدت عمل می کنند، مصداق بیشتری دارد.

16-2 پیشینه تحقیق
تحقیقات انجام شده در خصوص تقسیم سود طی سالیان گذشته را می توان در دو بخش تحقیقات خارجی و داخلی ارایه نمود که ابتدا به تحقیقات خارجی و سپس تحقیقات داخلی پرداخته می شود.
تحقیقات خارجی
والتر52در سال 1956 اعلام نمود که سیاست سود سهام بر ارزش شرکت تاثیر می گذارد، بر مبنای یافته های وی شرکت هایی که بیشترین نسبت پرداخت سود سهام را دارند، دارای ارزش سهام بالایی نیز هستند، و سرمایه گذاران اقدام به خرید سهام شرکتهایی می کنند که نسبت پرداخت سود سهام بالایی دارند.
"میلر و مودیلیانی( (M.M(1961)"بر اساس تحقیق مهم و تاثیرگذار خود، دریافتند که، تغییرات سود تقسیمی بر روی قیمت سهام تاثیرگذار می باشد، و این موضوع را به محتوی اطلاعاتی سودهای تقسیمی نسبت دادند، بعدها باتا چریا53(1967)، میلر و راک54(1985)و جان و ویلیامز55(1985) به این ایده رسمیت بخشیدند.
در سال 1964 بلاک56 به این نتیجه رسید که خط مشی سود سهام بر ارزش بازار سهام تاثیرگذار است. (1964،بلاک)
تحقیق فاما و بابی یاک57 1968 تحت عنوان " تجزیه و تحلیل تجربی از خط و مشی تقسیم سود" این موضوع را که "آیا شرکت ها می کوشند تا درصد سود تقسیمی را بر مبنای سود عادی حفظ کنند؟" مورد مطالعه قرار داد. آنها 392 شرکت را ظرف مدت 18 سال(1964-1946)مورد بررسی قرار دادند. به طور کلی نتایج بدست آمده این دیدگاه را تایید می کند که "سود تقسیمی در کوتاه مدت چسبنده است بدین معنا که متناسب با کاهش یا افزایش سود تغییر یا نوسان نمی کند"؛ چنین به نظر می رسد که مدیران تمایل چندان زیادی برای کم کردن سود تقسیمی در مقایسه با علاقه ای که به افزایش آن دارند، ندارند. ولی در بلند مدت سود تقسیمی تغییر می کند و این تغییرات با نوسانات سود شرکت هماهنگ می شود. (فاما و بابی یاک ،1968)
نیسیم، و زیو،58(2001)، در تحقیق خود با عنوان"تغییرات سود تقسیمی و سودآوری آتی شرکت ها" به بررسی نمونه ای که شامل100،666 سال- شرکت مشاهده، برای دوره1987-1963، پرداختند. نمونه انتخابی این محققین شامل شرکتهای بودند که سهامشان در بورس سهام نیویورک59 و یا بورس سهام آمریکا60مورد معامله قرار می گرفت و اطلاعات مالی شان در دسترس بود. آنها این شرکت ها را به سه دسته، دارای تغییرات مثبت در سود تقسیمی، تغییرات منفی در سود تقسیمی و بدون تغییر تقسیم کرده و بر مبنای تحقیقات خود دریافتند که تغییرات سود تقسیمی با سطح سودآوری آتی شرکت ها رابطه مستقیمی دارد. همچنین آنها به شواهد محکمی، جهت تایید محتوای اطلاعاتی سود دست یافتند.(نیسیم و زیو ، 2001)

تحقیق ساوو، ساو و مارتین، وبر61(2006) با عنوان "منشا تصمیمات مربوط به تغییرات سود سهام چیست؟" دوعامل اصلی که منشا تصمیمات افزایشی در سود تقسیمی می باشند، یکی اثر خصوصیات شرکت و متغیرهای اساسی از قبیل، اندازه شرکت، سودآوری و نرخ اهرم و دیگری رابطه میان افزایش سود تقسیمی و واکنش بازار را مورد بررسی قراردادند. برای این منظور آنها یک نمونه844تایی از شرکت های پذیرفته شده در بورس فرانکفورت، که شامل 11671 سال- شرکت، مشاهده می باشد، انتخاب کرده و به بررسی داده هایی از قبیل رشد جاری شرکت، ارزش بازار، اندازه شرکت، جمع بدهی ها، نرخ اهرم و … این شرکت ها پرداختند.
آنها بر مبنای تحقیق خود، به این نتیجه رسیدند که عکس العمل بازار به تغییرات سود تقسیمی، اثر مهمی در اعمال تغییرات یا ثبات سود تقسیمی دارد؛ که با توجه به مدل تقارن اطلاعاتی افزایش سود تقسیمی در راستای انتقال بخشی از اطلاعات محرمانه شرکت به بازار صورت می گیرد(علامتدهی). و یا برای کاستن از هزینه های نمایندگی ناشی از تضاد منافع بین مدیران و سهامداران(نمایندگی).بر مبنای دو مدل فوق، سهام این شرکتها در دوره قبل از افزایش سود تقسیمی، با ارزش بازار کمتری، روبرو هستند (ساو و مارتین ،2006)62
تحقیقی توسط ساوو، ساوا63(2006)،تحت عنوان "تغییرات سود تقسیمی؛ علامتدهی، وعملکرد قیمت سهام"صورت گرفته است ، وی به بررسی رابطه بین تغییرات سود تقسیمی و عملکرد قیمت سهام در شرکت های آلمانی با استفاده از فرضیه علامتدهی سود تقسیمی پرداخته است، وی برای آزمون فرضیات خود اقدام به جمع آوری اطلاعات390 شرکت پذیرفته شده در بورس فرانکفورت از سال 1984لغایت2002 نموده است که نمونه انتخابی شامل 2841 سال- شرکت می باشد؛ سپس وی نمونه انتخابی خود را به سه زیر نمونه، شرکت های با تغییرات افزایشی در سود تقسیمی، شرکت های با تغییرات کاهشی در سود تقسمی، وشرکت های بدون تغییر، تقسیم نموده، و به بررسی عملکرد این شرکت ها در سال قبل و بعد اعلام تغییرات سود تقسیمی(t-1, t ,t+1 )پرداخته است. ساوو، پس از گردآوری و تجزیه و تحلیل داده ها نتیجه می گیرد که، نمی توان شواهدی دال بر بهبود عملکرد شرکت پس از تغییرات افزایشی سود ارائه نمود، بلکه نه تنها سود آوری شرکت پس از افزایش در سود تقسیمی افزایش نمی یابد، که در حقیقت کاهش نیز می یابد، و نیز هیچگونه شواهدی مبنی بر وجود یک رابطه مشخص بین تغییرات سود تقسیمی و سودهای آتی نمی توان یافت.
همچنین رابطه میان تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سودهای آتی در کشور آلمان ضعیف تر از کشور آمریکا است.(.
تحقیق ( چون – چیا چانگ ،پراوین کومار ،کا سیوا را ماکریشنان64- 2006 ) تحت عنوان "تغییرات سود تقسیمی، قابلیت پیش بینی و علامت دهی جریان های نقدی آتی" به بررسی ارتباط بین سود تقسیمی و سودهای آتی پرداخته است. محققین مذکور به دنبال شواهد تازه ای جهت اعتبار بخشیدن به فرضیه علامت دهی سود تقسیمی65 با استفاده از یک رویکرد آزمون جدید بودند. آنها با استفاده از یک روش آزمون جدید به بررسی رابطه بین تغییرات سود تقسیمی و سود های آتی در شرکت های پذیرفته شده در بورس آمریکا پرداختند. در این تحقیق آنها رابطه بین سود تقسیمی و سود های آتی را با وارد کردن اثر سه محرک، قابلیت پیش بینی جریان های نقدی ،نسبت ارزش بازار به دفتری و نرخ بازده گذشته حقوق صاحبان سهام را مورد بررسی قرار دادند.
نمونه انتخابی این محققین شامل شرکت های بودند که سهامشان در بورس سهام نیویورک66 و یا بورس سهام آمریکا67 مورد معامله قرار می گرفت و اطلاعات مالی شان در دسترس بود. نمونه انتخابی آنها از سال 1974 الی 1999 را شامل می شد که در مجموع 17119 مشاهده شرکت را در بر می گرفت.
این محققین به منظور آزمون فرضیات اطلاعات گردآوری شده را برای هر فرضیه، در دو گروه طبقه بندی نمودند، به گونه ای که اطلاعات مربوط به شرکت های دارای قابلیت پیش بینی جریان های نقدی ونسبت ارزش بازار به ارزش دفتری و بازده گذشته حقوق صاحبان سهام بالارا در یک طبقه واطلاعات مربوط به شرکت های دارای قابلیت پیش بینی جریان های نقدی ونسبت ارزش بازار به ارزش دفتری و بازده گذشته حقوق صاحبان سهام پا یین را در طبقه دیگر قراردادند. سپس فرضیات مطرح شده را مورد آزمون قرار دادند که پس از آزمون فرضیه ها، تمامی فرضیات مطرح شده تایید شد. بدین صورت که ارتباط مهمتری بین تغییرات سود تقسیمی جاری و سود های آتی برای شرکتهایی که از قابلیت پیش بینی جریانهای نقدی، نسبت ارزش بازار به دفتری و بازده گذشته حقوق صاحبان سهام پایین برخوردار بودند نسبت به شرکت هایی که از قابلیت پیش بینی جریان های نقدی، نسبت ارزش بازار به دفتری و بازده گذشته حقوق صاحبان سهام بالا برخوردار بودند، یافتند. (چانگ و همکاران ، 2006)
تحقیق مایکل هانلون ،جیمز میر و تری شولین68 – 2007تحت عنوان "آیا سود های تقسیمی حاوی اطلاعات درباره سودهای آتی هستند؟ " به بررسی این موضوع که آیا سود تقسیمی حاوی اطلاعاتی در رابطه با سود های آتی می باشد پرداختند. آنها در تحقیق خود به بررسی رابطه بین سود های تقسیمی و سودهای آتی و همچنین رابطه بین میزان سود های تقسیمی و سود های آتی، با طرح دو فرضیه با توجه به رابطه مابین بازده سهام سال جاری و سود سال جاری و آتی برای شرکت هایی که سود پرداخت می کنند و شرکت هایی که سود پرداخت نمی کنند، پرداختند. آنها یک نمونه انتخابی از شرکتهای بورس اوراق بهادار نیویورک طی سال های 1970الی 2004 که شامل 88312 مشاهده شرکت می شد را مورد بررسی قرار دادند.
نتایج حاصل از آزمون فرضیات حاکی از تایید شدن هر دو فرضیه بود. به گونه ای که بازار پرداخت سود و همچنین میزان سود پرداختی را به عنوان یک علامت از سودآتی دریافت نموده و نسبت به آن واکنش نشان می دهد. (هانلون و همکاران ، 2007)69
تحقیق الیزابت ویرا و کلارا سی راپوسو70-(2007)تحت عنوان "علامت دهی با سودهای تقسیمی" به بررسی رابطه بین اعلامیه های سود تقسیمی و سود های آتی پرداختند. آنها به بررسی و تجزیه و تحلیل فرضیه علامت دهی سود تقسیمی با استفاده از داده ها و اطلاعات مالی در سه کشور اروپایی پرداختند. در این تحقیق آنها فرضیات خود را در سه کشور فرانسه، پرتغال و انگلستان مورد آزمون قرار دادند. آنها اطلاعات مربوط به نمونه آماری خود را از شرکت های پذیرفته شده در بورس لیسبون، بورس پاریس و بورس لندن جمع آوری نمودند. این محققین دلایل خود را در خصوص انتخاب این سه کشور بدین گونه بیان می کنند که اولاً، بازارهای مالی انگلستان یکی از مهمترین بازارهای سرمایه اروپایی می باشد و از لحاظ تحقیقات با بازارهای آمریکا قابل مقایسه می باشد و همچنین بازارهای فرانسه و پرتغال از لحاظ اندازه کوچکتر هستند و همچنین تحقیقات کمتری در آنها انجام شده است، ثانیاً، تفاوت هایی نیز از لحاظ مالکیت سرمایه و حقوق صاحبان سهام در این کشورها وجود دارد. بازارهای پرتغال و فرانسه از لحاظ مالکیت متمرکزتر از بازار انگلستان می باشند که عامل تمرکز مالکیت ممکن است باعث کاهش اعتبار و اهمیت بر سودهای تقسیمی به عنوان مکانیسم علامت دهی باشد و در نتیجه عکس العمل قیمت سهم نسبت به اعلامیه های تغییر سود تقسیمی ممکن است در کشورهای دارای تمرکز بیشتر پایین تر باشد؛ ثالثاً، به دلیل این که اقتصاد کشورهای پرتغال و فرانسه متکی بر بانک ها است، به نظر می رسد نسبت به کشور انگلستان که اقتصادی متکی بر بازار سرمایه می باشد، به سودهای تقسیمی به عنوان یک ابزار علامت دهنده کمتر نیاز باشد. دوره تحقیق در کشور پرتغال از سال 1989الی 2003و در کشورهای فرانسه و انگلستان از سالهای 1995الی 2002 لحاظ شده بود. نمونه نهایی کشور پرتغال شامل 84 واحد تجاری که شامل 380 رخداد یا مشاهده و نمونه نهایی کشور فرانسه شامل 93 واحد تجاری که شامل 356 رخداد و در نهایت نمونه نهایی کشور انگلستان شامل 524 واحد تجاری با 3278 مشاهده بود. در این تحقیق دوفرضیه که یکی ارتباط تغییرات سود تقسیمی و قیمت سهام و دیگری ارتباط تغییرات سود تقسیمی و سود آوری آتی را مطرح می کرد را با استفاده از یک مدل رگرسیونی مورد آزمون قراردادند. نتایج حاصل از آزمون فرضیه اول نشان دهنده عدم وجود رابطه مثبت بین تغییرات سود تقسیمی و قیمت سهام در کشور فرانسه و وجود یک رابطه ضعیف در کشور های پرتغال و انگلستان بود. نتایج حاصل از آزمون فرضیه دوم نیز نشان دهنده عدم وجود رابطه مثبت بین تغییرات سود تقسیمی و سود های آتی بود. (ویرا و راپوسو ،2007)71
تحقیقات داخلی
محسن صمدزاده2(1372) ،در تحقیقی تحت عنوان " خط و مشی های تقسیم سود و تاثیرات آن بر ارزش سهام در بورس اوراق بهادار تهران"، نتیجه گرفت که در بورس اوراق بهادار تهران، سیاست مشخصی که اکثریت شرکت ها از آن پیروی کنند، وجود نداشته و بیشتر شـرکتها براسـاس نیازهـای مقطعی و سرمایه گذاری خود، اقدام به توزیع سود سهام می نمایند (صمدزاده ،1372)3.
احمدموسوی(1374)، در پژوهش خود با عنوان " تاثیر تقسیم سود سهمی برنرخ بازده شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران "به این نتیجه رسید که پرداخت سود سهمی بر نرخ بازده سهام تاثیرگذار بوده و نرخ بازده غیرعادی که نصیب سهامداران پیرامون مجمع فوق العاده می شود، به طور متوسط نوزده درصد می باشد. (موسوی،1374)4
کوروش امانی(1376) در پایان نامه خود، اقدام به بررسی رابطه ی بین سود تقسیمی و قیمت سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران نموده است. مساله ی اصلی تحقیق وی این بوده که مشخص شود که آیا در ارتباط با قیمت سهام خریداری شده سود نقدی سهام نقشی دارد یا خیر. به عبارت دیگر بحث اساسی این بوده که آیا افزایش سود نقدی سهام منجر به افزایش در قیمت سهام و برعکس، کاهش آن، منجر به کاهش قیمت سهام در بازار سرمایه خواهد شد. در چنین صورتی می توان گفت که سود نقدی بالقوه مفید بوده و دارای بار اطلاعاتی است. برای این منظور وی یک نمونه 40تایی از شرکتها را طی دوره زمانی74-70 مورد بررسی قرار داده، و پس از جمع آوری وتحلیل داده ها نتیجه می گیرد که سود تقسیمی مصوب مجمع عمومی و سود پرداخت شده به سهامداران، هیچگونه اثری بر قیمت سهام قبل از مجمع، ندارد (امانی ،1376).
علی علیزاده (1380) در تحقیقی تحت عنوان "بررسی ارتباط میان تغییرات سود تقسیمی و تغییرات جریانهای نقدی" به بررسی سود مندی اطلاعات جریانات نقدی در تعیین میزان سود تقسیمی پرداخت. در این تحقیق سه فرضیه مطرح شده توسط محقق با استفاده از روش رگرسیون مورد بررسی قرار گرفته که نتایج تحقیق حاکی از این مطلب است که در جامعه آماری(شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران)جریانات نقدی در تعیین میزان سود تقسیمی نقش کمتری ایفا می کند و یا به عبارت دیگر اصلاً تاثیری ندارد. (علیزاده ،1380)5
محمدرضا عباسیان (1380)، در تحقیق خود با عنوان" اثرات خط مشی تقسیم سود برارزش سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران " به نتایج زیر دست یافت .
1-با توجه به اینکه درصد تغییرات غیرعادی سهام در یک بازار کارا می بایست صفر باشد در اکثر شرکت های مورد بررسی، این ضریب بالاتر از صفر است لذا می توان گفت عدم کارایی بورس اوراق بهادار تهران در این پژوهش اثبات گردیده است .
2-درصد تغییرات غیرعادی قیمت سهام با نسبت پرداخت سود سهام همبستگی مستقیم دارد.
3-قیمت سهام بعد از تقسیم سود کاهش یافته ولی این کاهش معادل مبلغ سود تقسیمی نیست.
4-برخی از مدیران شرکتهای سهامی پذیرفته شده در بورس از سیاست های مشخصی در رابطه با تقسیم سود پیروی می کنند که اهمیت این سیاست ها برای آنها مشخص شده است، همچنین سهامداران نسبت به سود نقدی تقسیم سود و سیاست های اتخاذ شده، توجه کافی داشته ونسبت به آنها عکس العمل مناسب نشان می دهند (عباسیان ،1380)1.
محمدرضا ساربانها (1382) در تحقیق خود به بررسی" اثر سود تقسیمی بر قیمت سهام شرکت ها" پرداخت. بدین منظور وی، همبستگی سود تقسیمی و بازده مورد توقع و سپس همبستگی بازده مورد انتظار و قیمت سهام را مورد آزمون قرار داد. در این تحقیق از اطلاعات تاریخی 60 شرکت از مجموعه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای دوره زمانی 1373الی1380به صورت مقطعی استفاده شده و الگوهای تحقیق با بهره گیری از روش رگرسـیون به کمک نرم افزار های آماری برآورده شده اند. نتایج تحقیق حاکی از این بود که سود تقسیمی و قیمت سهام شرکت ها همبستگی مستقیم دارند. (ساربانها ،1382)2
محمود بختیاری (1382)، در پایان نامه خود با عنوان "بررسی و مقایسه تاثیر سود هر سهم ، سود تقسیمی هر سهم و نرخ رشد سود شرکت بر قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران" به بررسی عملکرد بازار سهام تهران طی سالهای 70تا79 پرداخت .
بدین منظور وی رابطه همبستگی بین قیمت معاملاتی سهام 50 شرکت نمونه و عوامل موثر بر قیمت سهام یعنی سود هرسهم، سود تقسیمی هر سهم و نرخ رشد سود شرکت را مورد بررسی قرار داد؛ که نتایج حاصله نشان دهنده وجود برخی کاستی ها در بورس تهران بود، نتایج حاصله نشان می دهد که در قلمرو زمانی مذکور بین قیمت سهام و سود هر سهم و نیز بین قیمت سهام و سود تقسیمی هر سهم رابطه معنی داری وجود دارد، اما رابطه معناداری بین قیمت سهام شرکت و نرخ رشد سود شرکت وجود ندارد، در بررسی شرکتی، رابطه سود تقسیمی، سود هر سهم و سود پیش بینی شده مورد تایید قرار گرفت و در دادها ی ترکیبی نیز رابطه سود ،سود تقسیمی و سرمایه گذاری تایید شد.(بختیاری ،1382)3
کاوه مهرانی (1383)در تحقیقی تحت عنوان " رابطه بین سود هر سهم، سود تقسیمی و سرمایه گذاری در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"به بررسی رابطه بین سود هر سهم، سود تقسیمی و سرمایه گذاری در شرکت ها پرداخته است. سوال اصلی این تحقیق عبارت بود از، چه رابطه ای میان سود تقسیمی، سود هر سهم و سرمایه گذاری وجود دارد؟
جهت پاسخ به این سوال هفت فرضیه طراحی شد.فرضیات هفتگانه منجر به طراحی مدلهای مختلفی جهت تعیین رابطه بین سود تقسیمی، سود هر سهم. سرمایه گذاری گردید. تحلیل فوق در دو سطح تحلیل شرکتی و داده های ترکیبی (تمام شرکت های مورد مطالعه)انجام گردیده است. داده ها با استفاده از نرم افزارهای اطلاعاتی دنا سهم، صحرا و آمار جامع مربوط به شرکتهای انتخابی از سال 1370 تا 1380اخذ، و تحلیل ها در دو سطح فوق از طریق مدل های رگرسیونی انجام پذیرفت. در بررسی شرکتی رابطه سود تقسیمی، سود هر سهم و سود پیش بینی شده مورد تایید قرار گرفت و در دادهای ترکیبی نیز رابطه سود، سود تقسیمی و سرمایه گذاری تایید شد.(مهرانی ،1383)1
پری چالاکی (1384) در پایان نامه خود با عنوان "رابطه بین عملکرد و تقسیم سود نقدی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران" به بررسی رابطه بین عملکرد و تقسیم سود نقدی در شرکت ها پرداخته است. در این تحقیق ابتدا نظریه های تقسیم سود در قالب سه مدل، شامل اطلاعات کامل-عامل مالیات، نابرابری اطلاعاتی و رفتاری مطرح شده، سپس رابطه بین عملکرد و تقسیم سود نقدی مورد بررسی قرار می گیرد. به منظور دستیابی به اهداف تحقیق، داده های مربوط به سود عملیاتی، سود هر سهم و جریانات نقدی عملیاتی به عنوان معیارهای ارزیابی عملکرد و سود تقسیمی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران از سال 1377 تا 1381 مورد آزمون قرار گرفت. نتایج حاصل از آزمون فرضیات تحقیق، با استفاده از تحلیل همبستگی از طریق رگرسیون نشان می دهد بین عملکرد و تقسیم سود نقدی درکلیه شرکت های مورد مطالعه، بدون توجه به صنعتی که به آن تعلق دارند رابطه معنی دار وجود دارد.(چالاکی ،1384)2
یوسف تقی پوریانی گیلانی (1384)، جهت بررسی پایان نامه خود با عنوان "ارزیابی نقش سود هر سهم و سود تقسیمی هر سهم بر قیمت سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران" اقدام به طرح دو فرضیه اصلی زیر نمود.
1-بین نسبت سود هرسهم به قیمت آن E/P و رشد قیمت سهام ارتباط معناداری وجود دارد.
2-بین درصد DPS و رشد قیمت سهام ارتباط معناداری وجود دارد.
وی سپس برای بررسی فرضیه های فوق هر فرضیه اصلی را به دو فرضیه فرعی به شرح ذیل تفکیک نمود.
1-1 بینE/P و تغییرات قیمت افزایشی رابطه معناداری وجود دارد.
1-2 بینE/P و تغییرات قیمت کل(افزایشی و کاهشی) ارتباط معناداری وجود دارد.
2-1 بین درصد DPS و تغییرات قیمت افزایشی رابطه معناداری وجود دارد.
2-2 بین درصد DPS و تغییرات قیمت کل(افزایشی وکاهشی).
وی دوره زمانی 78 تا 82 را برای انتخاب نمونه خود، جهت آزمون فرضیات در نظر گرفت، و پس از آزمون فرضیات خود، به طور کلی نتیجه گیری کرد که در قلمرو زمانی مربوطه بین متغیرهای مالی E/P و DPS با قیمت سهام، با سطح اطمینان 95 درصد، ارتباط معناداری وجود دارد. و در هریک از این چهار فرضیه فوق این ارتباط ضعیف بوده و درصد بسیار بزرگی ازتغییرات قیمت با توجه به عکس ضریب تعیین(1-R2)، توسطE/P و DPS نشان داده نمی شود. و شایدبتوان علت این امر را در وجود عواملی چون سفته بازی دسترسی افراد به اطلاعات داخلی شرکتها، و در یک کلام کارآیی ضعیف بازار سرمایه مشاهده کرد.( تقی پوریانی گیلانی ،1384)1
سید حسین علوی طبری و آرزو جلیلی (1385) سودمندی متغییرهای بنیادی در پیش بینی رشد سود، هدف اصلی این مقاله بررسی سودمندی متغیرهای بنیادی در پیش بینی رشد سود عملیاتی است. چهار متغیر بنیادی (مستقل) ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام، قیمت سهام، سود تقسیمی و سود عملیاتی، انتخاب و ارتباط آن با رشد سود عملیاتی سال آتی طی دوره زمانی 1378 تا 1382 مورد مطالعه قرار گرفت. برای آزمون فرضیه ها از فنون آماری رگرسیون چند متغیره و پانل دیتا بهره گرفته شد. نتایج بدست آمده بیان گر آن است که به غیر از سود تقسیمی بقیه متغیرهای مستقل با رشد سود عملیاتی رابطه ی معنی دار دارند. (علوی طبری،جلیلی ،1385)2
رضا فلاح (1385)، در تحقیق خود با عنوان "بررسی مقایسه ای رابطه ی بین سود هر سهم و نسبت قیمت به سود هر سهم با بازده سهام در بورس اوراق بهادار تهران"، اینگونه نتیجه گیری کرد که نسبت سود هرسهم و نسبت قیمت به سود هرسهم، مرتبط با بازده سهام یک شرکت هستند که از شاخص های مهم تصمیم گیری می باشند اما همیشه در بورس تهران سرمایه گذاران برای تصمیم گیری درتعیین پرتفوی سرمایه گذاری می بایست، سود هرسهم و نسبت قیمت به سود هر سهم را در کنار سایر عوامل مالی وغیر مالی مانند عوامل اقتصادی ، سیاسی و اجتماعی قرار دهند سپس اقدام به تصمیم گیری نمایند تنها در صورت استفاده از مجموعه عوامل موثر، و داشتن اطلاعات مالی موثر بر ارزش شرکت، می توان تصمیم گیری بهینه نموده و به بازده بالاتر از پرتفوی سرمایه گذاری دست یافت.(فلاح ،1385)3
نجمه حاجیان (1385) به بررسی تاثیر افزایش سود تقسیمی بر رفتار سرمایه گذاران پرداخته است. با توجه به اینکه واکنش سرمایه گذاران به صورت تصمیمات خرید، فروش و نگهداشت سهام، نهایتا در حجم معاملات سهام منعکس می شود. حجم معاملات را به عنوان معیار رفتار سرمایه گذاران در نظر گرفته و در فرضیه اول تاثیر افزایش سود تقسیمی را بر حجم معاملات، با استفاده از آزمون مقایسه میانگین با مقدار ثابت بررسی کرده و در فرضیه دوم رابطه درصد افزایش سود و درصد تغییرات حجم معاملات را با استفاده از آزمون همبستگی مورد بررسی قرار داده است. نتایج تحقیق حاکی از این است که افزایش سود تقسیمی بر حجم معاملات سهام موثر است، به عبارتی حجم معاملات سهام پس از اعلام افزایش تقسیم سود افزایش می یابد.(حاجیان ،1385)1
شکراله خواجوی (1386)، به بررسی محتوای اطلاعاتی سود تقسیمی، ارزش دفتری و سود خالص بر قیمت تمام شده شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران که بر اساس مقاله بریف وزارووین که نشان داد ارزش دفتری از محتوای بالایی جهت ارزشگذاری سهام برخودار است، به بررسی ت‍اثیر ارزش دفتری و سود تقسیمی بر قیمت سهام در مقایسه با تاثیر ارزش دفتری و سود بر قیمت سهام در سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می پردازد. هدف اصلی این مطالعه آن است که نشان دهد توان توضیح دهندگی کدام یک از متغیرهای سود تقسیمی، ارزش دفتری و سود بیشتر است. از این رو تعداد 98 شرکت در طی دوره زمانی 1382- 1377 مورد بررسی قرار گرفتند. برای آزمون فرضیه های تحقیق از رگرسیون مقطعی استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که متغیرهای ارزش دفتری و سود تقسیمی تقریباً قدرت توضیح دهندگی مشابهی با متغیرهای ارزش دفتری و سودهای گزارش شده دارند. ارزش دفتری قدرت توضیح دهندگی کمتری نسبت به دو متغیر دیگر دارد. در شرکت های که سود نقدی پرداخت کرده اند، سود قدرت توضیح دهندگی بالاتری نسبت به ارزش دفتری و سود تقسیمی داشته ولی ترکیب ارزش دفتری و سود تقریباً قدرت توضیح دهندگی مشابهی با ترکیب ارزش دفتری و سود تقسیمی دارند. در بین شرکت هایی که سودهای موقتی دارند، سود تقسیمی قدرت توضیح دهندگی بالاتری دارند (خواجوی ،1386)2
عباس افلاطونی (1386) به بررسی ارتباط میان سود تقسمی، ارزش دفتری و سود سهام با ارزش بازار سهام در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته است، وی دوره زمانی75الی83را برای بررسی خود انتخاب کرده واینطور نتیجه می گیرد که، بین هر یک از متغیرهای ارزش دفتری هر سهم وسود تقسیمی هر سهم، با ارزش بازار سهام رابطه مثبت وجود دارد، همچنین متغیر سود تقسیمی هر سهم دارای محتوی اطلاعاتی زیادی است و با ارزش بازار سهام رابطه زیادی دارد. نتایج این تحقیق، نقش نادیده گرفته شده سود های تقسیمی را در فرآیندهای پیش بینی و ارزش گذاری قیمت سهام پر رنگتر می نماید (افلاطونی،1386)3
سیدحسین علوی طبری (1388) رابطه کیفیت سود و سود تقسیمی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را مورد بررسی قرار داد. برای اندازه گیری کیقیت سودریا، چهار معیار اقلام تعهدی مطرح شده در مدل دیچول و دایچو (2002)، وجود اقلام استثنائی، تجدید ارائه به صورت سود وزیان و همبستگی پیرسون بین درآمد عملیاتی جاری و آتی به عنوان متغیرهای مستقل و سود تقسیمی، نسبت سود تقسیمی به ارزش بازار هر سهم در تاریخ مجمع و تعییرات سود تقسیمی به عنوان متغیرهای وابسته انتخاب و سه فرضیه طراحی شد. نمونه های آماری تخقیق شامل 85 شرکت برای دوره پنج ساله 1381-1385 می باشد. نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها نشان می دهد با معیار تجدید ارائه صورت سودوزیان، شرکت هایی که کیفیت سود بالاتر دارند سود تقسیمی را در زمان مقرر پرداخت نمی کنند؛ با معیار وجود اقلام استثنائی، شرکت های که کیفیت سود بالاتر دارند سود تقسیمی بیشتری پرداخت می کنند، . هیچ کدام از چهار معیار کیقیت سود با تغییرات سود تقسیمی رابطه معنادار ندارند.(علوی طبری و همکاران ،1388)1
محسن سیاح رزیانی (1388) ارتباط میان کیفیت سود و سیاست تقسیم سود نقدی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی قرار گرفته است. هدف اصلی از انجام این تحقیق، پاسخ به این سوال است که آیا میتوان با توجه به کیفیت سود، سیاست تقسیم سود نقدی را مورد ارزیابی قرار داد. بدین منظور، تعداد 97 شرکت طی دوره زمانی 1386-1380 بررسی شده است. جهت آزمون فرضیه اول از رگرسیون چند متغیره و برای آزمون فرضیههای دوم و سوم از رگرسیون لاجیت2 استفاده شده و کیفیت سود از طریق دو متغیر جایگزین (نزدیکی سود به جریانهای نقدی عملیاتی و تغییر در اقلام تعهدی اختیاری) اندازهگیری شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد در صورت سنجش کیفیت سود بر مبنای تغییر در اقلام تعهدی اختیاری، ارتباط معکوس و معنادار ضعیفی میان کیفیت سود و پرداخت مبالغ بیشتر سود نقدی وجود دارد. همچنین در صورتی که کیفیت سود بر مبنای نزدیکی سود به جریانهای نقدی عملیاتی سنجیده شود، ارتباط مثبت و معنادار نسبتاً قوی میان کیفیت سود و احتمال افزایش سود نقدی مشاهده میشود. نتیجه بهدست آمده حاکی از آن است که تغییر در کیفیت سود شرکت، حاوی اطلاعاتی در خصوص احتمال تغییر در سود نقدی است. (سیاح،1388)3
عبدالرضا شاملو(1389)در ارزیابی عملکرد و کارایی شرکت ها از مقیاس های مختلف مالی وغیر مالی استفاده می گردد، و تاکنون مدل ها و الگوهای مختلفی در ارزیابی آن ارائه شده است. این شامل اندازه گیری دامنه وسیعی از معیارهای عملکرد شامل شماری ازسودهای محاسبه شده منطبق با قوانین موجود حسابداری، شماری از سودهایی که قسمت اصلی عملکرد عملیاتی را منعکس می کند، و معیار جریان نقدی و نیز رابطه آنها با بازده سهام که به عنوان معیار خلاصه عملکرد شرکت استفاده می شود. هدف از این تحقیق، بررسی رابطه میان تغییرات سود تقسیمی و عملکرد آتی شرکت ها، با در نظر گرفتن آثار متغیرهایی نظیر، تغییرات سود عملیاتی، بازده حقوق صاحبان سهام و درصد تغییرات سود تقسیمی، می باشد، علت انتخاب معیار سود عملیاتی بجای استفاده از سود خالص، قابلیت بهتر سود عملیاتی در انعکاس عملکرد شرکت می باشد. برای بررسی تحقیق، اقدام به طرح سه فرضیه بشرح زیر نمودیم، فرضیه اول، میان عملکرد آتی شرکت ها وتغییرات سود عملیاتی، رابطه معنی دار وجود دارد، فرضیه دوم، میان عملکرد آتی شرکت ها و نرخ بازده داراییها، رابطه معنی دار وجود دارد. فرضیه سوم، میان عملکرد آتی شرکت ها و درصد سود تقسیمی، رابطه معنی دار وجود دارد.پس از جمع آوری داده های50 شرکت، از جمع شرکت های پذیرفته شده در بورس تهران، از صنایع مختلف، برای 7سال متوالی و آزمون فرضیات، مشخص گردید که در کل میان تغییرات سود تقسیمی و عملکرد آتی شرکت ها رابطه مسقیم وجود دارد.
در بررسی جداگانه اثر هر یک از متغیرهای فوق الذکر بر عملکرد آتی شرکت ها، مشخص شد که رابطه قویتری میان تغییرات سود عملیاتی و بازده دارایی ها با عملکرد آتی شرکت ها، در مقایسه با رابطه درصد سود تقسیمی با عملکرد آتی شرکت ها وجود دارد. علت این امر را می توان اینگونه بیان کرد که تاثیر درصد سود تقسیمی توسط دو متغیر دیگر توضیح داده شده است.(شاملو،1389)1

فصل سوم
روش اجرای تحقیق

1-3 مقدمه
هدف از انجام هر نوع تحقیق و پژوهش علمی کشف یک واقعیت است و و اقعیت بر مبنای کاوش و کشف روابط منطقی مربوط به ویژگی های اجزای موضوع قرار دارد.منظور از یک پژوهش علمی، متابعت از رویه های منظم و منطقی است که در جریان استفاده از روشها و ابزارهای علمی و مرتبط ساختن عوامل موضوع پژوهش باید رعایت گردد.معرفت هر کسی نسبت به هر مورد بستگی به چگونگی دریافت های او از محیط دارد که ممکن است روا یا ناروا باشد. شناختی که بوسیله تحقیق نسبت به محیط ایجاد می شود، در واقع شناختی است که متکی به مشاهده و تجربه انسانی است که وقتی صحت آن مورد آزمون واقع شود می تواند به تحقیقی مقرون به واقعیت تبدیل گردد که به آن دانش یا علم انسانی گویند. شناخت یا معرفت نسبت به محیط و مخصوصاً در رشته های علوم انسانی هر کدام با روش خاص خود انجام می گیرد که به آن متدولوژی یا روش شناسی تعبیر می گردد. یک محقق پس از انتخاب موضوع باید به دنبال تعیین روش تحقیق باشد. انتخاب روش تحقیق به هدف ها و ماهیت موضوع پژوهش و امکانات اجرایی آن بستگی دارد، بنابراین هنگامی می توان در مورد روش بررسی و انجام یک تحقیق تصمیم گرفت که ماهیت، موضوع واهداف آن مشخص باشد. به عبارت دیگر، هدف از انتخاب روش تحقیق آن است که محقق مشخص نماید چه شیوه و روشی را آغاز کند تا اورا هر چه دقیقتر، آسانتر و سریعتر در دستیابی به پاسخ یا پاسخ هایی که برای پرسش تحقیق در نظر گرفته شده، یاری نماید. در واقع می توان بدین گونه مطرح کرد که روش تحقیق در واقع مسیر رسیدن به نتیجه تحقیق و یافتن پاسخ سوال تحقیق می باشد.
در این فصل متدولوژی تحقیق را بیان می کنیم. روش تحقیق ، جامعه مطالعاتی ، قلمرو تحقیق ،نحوه جمع آوری داده های مربوط به متغیرهای تحقیق و چگونگی تجزیه و تحلیل این اطلاعات نیز در این فصل مورد توجه قرار گرفته است.

2-3 روش تحقیق
دشوارترین گام در فرآیند تحقیق، مشخص کردن مساله مورد مطالعه است. نخست آنکه درباره یک چیز، یک مانع یا یک موقعیت مبهم تردید وجود دارد، تردیدی که نیازمند تعیین است.در هر تحقیق ابتدا باید نوع، ماهیت، اهداف تحقیق و دامنه آن معین شود تا بتوان با استفاده از قواعد و ابزار و از راه های معتبر به واقعیت ها دست یافت (سرمد و همکاران،170،1381)1.
بنابراین تحقیق بر منبای هدف از نوع تحقیقات کاربردی است. هدف تحقیق کاربردی، توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است. همچنین تحقیق حاضر از لحاظ روش و ماهیت از نوع همبستگی است. یعنی بررسی وجود رابطه و همبستگی بین متغیرها از طریق رگرسیون، و روش شناسی تحقیق از نوع پس رویدادی ( با استقاده از اطلاعات گذشته) می باشد.

3-3 جامعه مطالعاتی
جامعه، بزرگترین مجموعه از موجودات است که در یک زمان معین مطلوب ما قرار می گیرد.محدوده و فضای مطلوب ما جامعه های آماری را معین و مشخص می کند؛بنابراین تعریف جامعه آماری عبارت است از:"تعدادی از عناصر مطلوب مورد نظر که حداقل دارای یک صفت مشخصه باشند". صفت مشخصه، صفتی است که بین همه عناصر جامعه آماری مشترک و متمایز کننده جامعه آماری از سایر جوامع باشد. (آذر و مومنی، 1380،ص5)2
از آنجائیکه اطلاعات مورد نیاز این تحقیق همانند ارزش جاری سهام ،تقسیم یا عدم تقسیم سود و سایر اطلاعات برای شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار در دسترس بوده و اطلاعات آنها از قابلیت اتکاء بیشتری برخوردار است ،شرکت های موجود در بورس اوراق بهادار تهران به عنوان جامعه آماری(شامل 451 شرکت) انتخاب گردیده است.

4-3 مدل تحقیق و شیوه اندازه گیری متغیرها
دراین تحقیق به منظور آزمون فرضیه ها از مدل رگرسیونی به شرح ذیل استفاده می کنیم :

(چانگ و همکاران ، 2006 ، ص17)
که در این فرمول:
برابر است با سود سال t
برابر است با میانگین سود در سالهای t +1و t +2
برابر است با ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام در ابتدای سال t
برابر است با تغییرات سود تقسیمی سال t نسبت به سال t-1
برابر است با یک ضریب ثابت که در صورت تغییر سود تقسیمی عدد 1 و در صورت عدم تغییر سود تقسیمی عدد صفر می گیرد.
متغییر های مستقل:
الف) تغییر سودتقسیمی:
برابر است با یک ضریب ثابت که در صورت تغییر سود تقسیمی عدد 1 و در صورت عدم تغییر سود تقسیمی عدد صفر می گیرد.
ب)تغییرات سود تقسیمی استاندارد شده:
برابر است با تغییرات سود تقسیمی سال t نسبت به سال t-1
برابر است با ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام در ابتدای سال t
ج) سود هرسهم استاندارد شده :
برابر است با سود سال t
برابر است با ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام در ابتدای سال t
د) تغییرات سود هر سهم استاندارد شده :
برابر است با سود سال t
برابر است با سود سال t-1
برابر است با تغییر سود سال t نسبت به سال t-1
برابر است با ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام در ابتدای سال t
متغییر وابسته :
تغییرات سودهای آتی استاندارد شده :
برابر است با سود سال t
برابر است با میانگین سود در سالهای t +1و t +2
برابر است با ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام در ابتدای سال t
این معادلات در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی ، نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری و بازده حقوق صاحبان سهام بالا و پایین دارند ، بررسی می گردد.
متغییرهای کنترل(مجازی) :
الف) قابلیت پیش بینی جریان های نقدی:
منـظور از جریانهای نقدی ،جریان های نقدی عملـیاتی می باشد که به منظور پیش بینی جریان های نقدی عملیاتی سال بعد ما از جریان های نقدی سال جاری و اجزای تعهدی سود استفاده می کنیم.
برآورد قابلیت پیش بینی جریانهای نقدی:
ما به منظور برآورد قابلیت پیش بینی جریان های نقدی، مدل مطرح شده به وسیله Barth)وهمکاران،(2001را که جریانهای نقدی عملیاتی دوره بعد را با استفاده از جریان های نقدی دوره جاری و اقلام تعهدی سود تخمین می زد به شرح زیر استفاده کردیم:
که :
جریان خالص ورود و خروج وجه نقد ناشی از فعالیت های عملیاتی برای شرکت iدر سال t
تغییر در حساب های دریافتنی سال tنسبت به سال t-1
تغییر در حساب موجودی کالای سال tنسبت به سال t-1
تغییر در حساب های پرداختنی و هزینه های پرداختنی سال tنسبت به سال t-1
هزینه استهلاک دارایی مشهود شرکت iدر سال t
هزینه استهلاک دارایی نامشهود شرکت iدر سال t
سایر اقلامی (به غیر از اقلام فوق)که در صورت تطبیق سود عملیاتی با جریان نقد ناشی از فعالیت های عملیاتی ارائه شده است.
محدوده خطا که میانگین آن صفر و واریانس آن ثابت فرض می شود.
ب) نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری:
نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری از تقسیم ارزش بازار هر سهم به ارزش دفتر ی هر سهم شرکت در پایان سال به دست می آید.
ج)بازده حقوق صاحبان سهام:
بازده حقوق صاحبان سهام از تقسیم سود بعد از مالیات به حقوق صاحبان سهام بدست می آید.

5-3 نمونه و نمونه گیری
در بسیاری از زمینه های کاربردی ،محققان در صدد تعین پارامترهای جامعه هستند ،ولی دسترسی به آنها به طور مستقیم با سرشماری جامعه امکان پذیر است .در چنین موقعیت های ،محققان ناچارند به نمونه های از جوامع آماری برای استنباط پارامترهای مورد نظر اکتفا نمایند.نمونه را اینگونه می توان تعریف کرد"تعداد محدودی از آحاد جامعه آماری که بیان کننده ویژگی های اصلی جامعه باشد"(آذر و مومنی،1380،ص6)1.برای این که مطمئن شویم نمونه انتخاب شده،نماینده واقعی جامعه است،باید آن را به صورت تصادفی از جامعه مورد نظر انتخاب کنیم هرچند که چنین انتخابی به ندرت صورت می گیرد و بیشتر جنبه ایده آلی دارد.در نمونه گیری تصادفی همه اعضای جامعه تعریف شده برای انتخاب شدن شانس برابر دارند.(دلاور،1388،ص122)2 .
شرکت های نمونه از کل جامعه آماری بر اساس معیارهای زیر انتخاب شدند:
1. به منظور همگن شدن نمونه آماری در سال های مورد بررسی قبل از سال 1380 در بورس اوراق بهادار پذیرفته شده باشند.
2. به لحاظ افزایش قابلیت مقایسه ،دوره مالی آنها منتهی به اسفند ماه باشد.علت انتخاب این معیار این است که تا حد امکان دوره های زمانی مشابه باشند و شرایط و عوامل فصلی در انتخاب عوامل و متغیرها اثر گذار نباشد.
3. شرکت جزءشرکت های ذیل نباشد:
1-3.سرمایه گذاری
2-3.واسطه گری مالی
3-3.چند رشته ای صنعتی
4-3.انبوه سازی املاک و مستغلات
5-3.بانکها و موسسات اعتباری
علت انتخاب این معیار ،ساختار متفاوت صورتهای مالی این شرکت ها در مقایسه با شرکت های تولیدی است.
4. ارزش بازار شرکت در پایان سالهای 0 8الی 87 مشخص و برای هر سال ،سهام شرکت طی آن سال مورد معامله قرار گرفته باشد.علت انتخاب این معیار ،استفاده از نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری به عنوان متغیر مستقل در یکی از فرضیه ها می باشد.
5. اطلاعات ذیل برای هر ((سال – شرکت ))موجود باشد:
* صورت تطبیق سود عملیاتی با خالص جریان های نقدی ناشی از فعالیت های عملیاتی برای سال tو صورت جریان وجوه نقد برای سال t-1
* ترازنامه و صورت سود و زیان برای سال t,t-1
* درصد سود ناخالص بزرگتر از صفر باشد(منفی بودن درصد سود ناخالص روی نتایج آماری تاثیر گذار است.)
با توجه به موارد فوق الذکر در خصوص انتخاب نمونه و با توجه به نمونه در دسترس تعداد اعضای نمونه تحت بررسی شامل 100شرکت برای دوره زمانی 6 ساله که 600 داده سال – شرکت می باشد که اطلاعات آنها برای سالهای 81 الی 87 جمع آوری و مورد آزمون قرار گرفت.

6-3 قلمرو تحقیق
قلمرو تحقیق، چارچوبی را فراهم می نماید تا مطالعات و آزمون محقق در طی آن قلمرو خاص انجام پذیرد و دارای اعتبار بیشتر باشد.
1- قلمرو مکانی تحقیق
قلمرو مکانی این تحقیق، شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد.
2- قلمرو زمانی تحقیق
قلمرو زمانی تحقیق از سال 1380 الی 1385 (یک دوره 6ساله ) در نظر گرفته شده است.و مدل تحقیق به گونه ای می باشد که از اطلاعات سال 1379 الی 1387 استفاده گردید.
به دلیل اینکه استاندارد شماره 2 حسابداری ((صورت جریان وجوه نقد)) در مورد کلیه صورتهای مالی که دوره مالی آنها از تاریخ 1/1/1380 و بعد از آن شروع می شود ، لازم الاجراست مبنای ابتدای دوره را 1380 درنظر گرفتیم، ضمنا با توجه به اینکه اطلاعات شرکت ها تا سال 1387 موجود بود ولی مدل تحقیق به گونه ای است که بایستی از اطلاعات دو سال بعد استفاده نمائیم ، سال 1385 را آخر دوره قرار دادیم.

7-3 روش و ابزار گردآوری اطلاعات
یکی از ضروریات هر مطالعه و پژوهش اطلاعات مربوط و قابل اتکا ، سرعت و سهولت دسترسی به آن می باشد. (حافظ نیا، 1381 ، 45 – 44)1
در این تحقیق برای جمع آوری دوره های مورد نیاز فرضیه ها و همچنین مبانی نظری پژوهش، از روش کتابخانه ای و داده های تجربی استفاده شده است. همچنین ابزار تحقیق:
1. صورتهای مالی شرکتهای مذکور ،از طریق سیستم اطلاع رسانی بورس اوراق بهادار.
2. استفاده از نرم افزار تدبیر پرداز.
3. استفاده از نرم افزار رهاورد نوین.
4. مطالعات میدانی در کتابخانه ها و نشریات وسایت های اینترنتی.

8-3 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات
پژوهش های همبستگی شامل کلیه پژوهش هایی است که در آنها تلاش می شود رابطه متغیرهای مختلف با استفاده از ضریب همبستگی کشف و تعیین شود این ضریب شاخص دقیقی است که با محاسبه آن می توان نشان داد که یک متغیر تا چه اندازه با متغیرهای دیگر پیوند دارد و می توان برای همبستگی (مثبت یا منفی) میزان و مقدار آن را محاسبه کرد .
به دلیل اینکه متغیرهای پژوهش از نوع فاصله ای بوده روش پژوهش همبستگی می باشد جهت انجام آزمون های آماری از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون و تحلیل واریانس ((ANOVA
که دارای خطای معیار کمتری در مقایسه با سایر روش های آماری می باشند استفاده شده است .

1-8-3 تحلیل همبستگی پیرسون و رگرسیون ساده خطی:
پژوهش های همبستگی – تعریف ، هدف و مزایا:
پژوهش های همبستگی شامل کلیه پژوهش هایی است که در آن سعی می شود رابطه بین متغیرهای مختلف با استفاده از ضریب همبستگی، کشف یا تعیین می شود. هدف روش پژوهش همبستگی ، مطالعه حدود تغییرهای چند متغیر با حدود تغییرهای چند متغیر دیگر است. هدف ضریب همبستگی ، بیان رابطه بین دو یا چند متغیر به صورت ریاضی است. در صورتی که رابطه متغیرها کامل و مثبت باشد ضریب همبستگی ، یک است و چنانچه همبستگی بین متغیرها کامل و منفی باشد ضریب همبستگی ، منفی یک ، (-1) خواهد شد. طرح بنیانی و اساسی پژوهش همبستگی بسیار ساده است. در این روشها به جمع آوری نمره های دو (یا چند) متغیر برای آزمودنی های یکسان می پردازیم و سپس ضریب همبستگی را محاسبه می کنیم. به طور خلاصه، ضریب همبستگی را می توان برای بیان روابط علت و معلولی به کار برد. هر چند که این روش به منظور کشف و پیش بینی روابط بین دو متغیر A و B به کار می رود. مزیت عمده روش همبستگی این است که به محقق اجازه می دهد که متغیرهای زیادی را اندازه گیری کند و همزمان، همبستگی درونی بین آنها را محاسبه نماید. امتیاز دیگر روش همبستگی در این است که می تواند درباره درجه همبستگی بین متغیرها مورد مطالعه ، اطلاعات لازم را فراهم سازد و روش همبستگی یا درجه همبستگی را در کل دامنه یا محدوده معین مشخص کند. روش همبستگی برای دو هدف عمده به کار می رود:
1) کشف همبستگی بین متغیرها
2) پیش بینی یک متغیر از یک یا چند متغیر دیگر.
به طور کلی هدف پژوهش همبستگی عبارت است از درک الگوهای پیچیده رفتاری از طریق مطالعه و همبستگی بین این الگوها و متغیرهایی که فرض می شود بین آنها رابطه وجود دارد . تحلیل همبستگی ، ابزاری آماری است که بوسیله آن می توان درجه ای که یک متغیر به متغیری دیگر از نظر خطی مرتبط است را اندازه گیری کرد. همبستگی را به طور معمول با تحلیل رگرسیون به کار می برند.
درجه همبستگی درباره دو معیار بحث می کند:
1) ضریب تعیین 2) ضریب همبستگی
1) ضریب تعیین :
مهمترین معیاری است که با آن می توان رابطه بین دو متغیر x و y را توضیح داد. این مقدار همیشه بین صفر تا یک است:

گرچه ضریب همبستگی مثلاً 50% به این معنا نیست که دو یا چند متغیر دارای 50 درصد تغییرهای مشترک می باشد، ولی مجذور همبستگی (ضریب تعیین) ، این تغییرهای مشترک را نشان می دهد. در صورتی که همبستگی دو آزمون 50% باشد این دو آزمون دارای تغییرهای مشترک به میزان یا 25 درصد است.
2) ضریب همبستگی:
اگر از ضریب تعیین ، ریشه دوم بگیریم ، به مقدار بدست آمده ضریب همبستگی می گویم و آن را با r نشان می دهیم که می تواند عدد مثبت یا منفی یا صفر باشد.
کرلینجر 72(1986) و تاک من73 در بحث انتخاب مسئله و ساخت فرضیه برای بیان فرضیه، ویژگی هایی را مطرح می کنند که سه ویژگی اول مشترک و ویژگی چهارم مربوط به تاک من می باشد:
1) مسئله باید همبستگی بین دو یا چند متغیر را مورد سوال قرار دهد.
2) مسئله باید به صورت روشن ، بدون ابهام و به طور معمول سوالی بیان شود
3) با استفاده زا روش های موجود قابل آزمون باشد. باید امکان جمع آوری اطلاعات برای پاسخ گویی به آن وجود داشته باشد .
4) نباید موقعیت یا وضعیت اخلاقی را پدید آورد .
روش همبستگی گشتاوری (پیرسون):
روش همبستگی گشتاوری 74 زمانی به کار می رود که متغیرهای مورد مطالعه (دو متغیری که قصد محاسبه ضریب همبستگی بین آنها را داریم) به صورت پیوسته باشند.
در این پژوهش نیز با توجه به ویژگی متغیر های بدست آمده (, , ,) که از لحاظ پیوسته بودن متغیر ها و نیز مزیتی که روش همبستگی پیرسون دارد از این روش استفاده شده است که مشخصات این روش به شرح زیر می باشد.
روش
علامت
متغیر اول
متغیر دوم
متغیر سوم
متغیر چهارم
ویژگی
همبستگی گشتاوری پیرسون
r
پیوسته
پیوسته
پیوسته
پیوسته
دقیق ترین و با ثبات ترین روش با کمترین خطای معیار
و نحوه محاسبه آن به شرح فرمول زیر می باشد:

در این پژوهش پس از جمع آوری داده ها و محاسبه(, , ,) که با استفاده از نرم افزار SPSS انجام شده است. در بسیاری از فرضیه ها هدف بررسی ارتباط بین دو متغیر است. صرف نظر از بحث تحلیل رگرسیون می تواناز آزمون های استقلال برای بررسی ارتباط معنی دار دو متغیر استفاده کرد. اگر دو متغیر تعریف شده در فرضیه ها دارای مقیاس کمی باشند، می توان با استفاده از آزمون ضریب همبستگی پیرسون به استقلال یا ارتباط بین دو متغیر پی برد. ضریب همبستگی پیرسون دارای پارامتری است و همان طور که از قبل عنوان شد به صورت زیر است:

مراحل آزمون :
1) تعریف فرضیه های آماری به صورت زیر:
بین و DΔDIVit همبستگی معنی دار وجود ندارد .
بین و DΔDIVit همبستگی معنی دار وجود دارد.
بین و همبستگی معنی دار وجود ندارد .
بین و همبستگی معنی دار وجود دارد.
بین و همبستگی معنی دار وجود ندارد .
بین و همبستگی معنی دار وجود دارد.
بین و همبستگی معنی دار وجود ندارد .
بین و همبستگی معنی دار وجود دارد.

این معادلات در شرکتهایی که قابلیت پیش بینی جریانهای نقدی ، نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری و بازده حقوق صاحبان سهام بالا و پایین دارند ، بررسی می گردد
(2) تعیین سطح زیر منحنی : و
که حسب مورد آزمون t یا z استفاده می گردد،که در این پژوهش با توجه به دو متغیر بودن فرضیه و نوع همبستگی آن از ضریب همبستگی پیرسون و نیز از آزمون t استیودنت در سطح اطمینان 95 درصد (سطح خطا 5 درصد) به منظور آزمون معنی دارد بودن رابطه همبستگی بین دو متغیر استفاده شده است .
(3) به طور معمول دو نوع ریسک یا خطا وجود دارد:
خطای نوع اول (ریسک) : که در این خطا ما به اشتباه فرض رد می کنیم در حالی که بایستی فرضیه پذیرفته می شود.
خطای نوع دوم (ریسک) در این خطا نیز فرضه غلط می باشد و بایستی رد شود، درحالی که به اشتباه پذیرفته می شود
به طور معمول دو نوع با مقادیر 5% = و 1%= انتخاب می شود و با توجه به دو دامنه بودن توزیع ها، به طور معمول از برای آزمون استفاده می شود به طوری که می باشد که در این پژوهش سطح خطا () ، 5% در نظر گرفته شده است و درجه آزادی به صورت df= n-2 محاسبه می گردد نمودار این آزمون به صورت زیر می باشد:

(4) تعریف و محاسبه آماره آزمون:
آماره آزمون اگر از نوع باشد به صورت زیر تعریف خواهد شد:
یا
(5) تصمیم گیری
اگر t محاسبه شده درناحیه دنباله سمت راست یا چپ قرار گیرد نظر به برگزیدن 5% = با اطمینان 95% می توان پذیرفت که بین دو متغیر x و y ارتباط معنی دار و در صورتی که در ناحیه قرار گیرد می توان گفت که رابطه معنی داری بین x و y وجود ندارد. مسئله ای که بیشتر پژوهشگران در برنامه ریزی هر پژوهش با آن مواجه اندف اندازه یا حجم لازم بای نمونه است. قانون کلی در این مورد، بزرگترین اندازه ممکن را تصویب می کند. هدف از مطالعه نمونه کسب اطلاع در مورد جامعه است که نمونه از آن انتخاب شده است. بنابراین هر چه نمونه با حجم بزرگتری انتخاب شود شاخص های آماری صفر، ارتباط نزدیکی وجود دارد. با نمونه بزرگ ، پژوهشگر ، کمتر فرض صفر را در شرایطی که درست نیست، می پذیرد.

که برآورده های و B به صورت و b نشان داده شده و از رابطه ذیل بدست آمده:

همچنین ضریب ثابت () و شیب خط (B) به صورت زیر آزمون گردیده است:
عرض از مبدا مساوی با صفر است
عرض از مبدا مخالف صفر است

شیب خط برابر صفر است
شیب خط برابر صفر نیست

که برای آزمون فرضیه های بالا آماره های زیر استفاده می شود:

و دارای توضیح t با n-2 درجه آزادی است که برای نمونه های بزرگ ، توزیع آن با توزیع نرمال استاندارد ، تقریب زده می شود. (آذر و مومنی ،1385، 209 – 201)

9-3 روش تجزیه و تحلیل داده ها
درزیر فرضیه های این تحقیق و همچنین نحوه آزمون آنها به ترتیب ذکر می شود:
فرضیه اصلی 1 : بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی رابطه وجود دارد.
فرضیه اصلی 2 : بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی رابطه وجود دارد.
فرضیه اصلی 3 : بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی رابطه وجود دارد.
آزمون هرکدام از فرضیه های اصلی با تمام داده ها(600 سال – شرکت) انجام می شود.
این سه فرضیه اصلی با توجه به سه متغیر مجازی نسبت قابلیت پیش بینی جریانهای نقدی ، نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری ونسبت بازده حقوق صاحبان سهام هر کدام دارای سه فرضیه فرعی نیز می باشد که هرکدام در دو سطح بالا و پایین بررسی می گرددند.(آزمون هر کدام از فرضیه های فرعی یکبار با 300 داده بالا(سال – شرکت) و دفعه بعد با 300 داده پایین( سال – شرکت ) انجام می گردد.
در تمامی فرضیه های فرعی ، فرض شده که نتایج حاصل در دو سطح متفاوت می باشند.
نحوه محاسبه متغییرهای مجازی:
1. برآورد قابلیت پیش بینی جریان های نقدی:
ما به منظور برآورد قابلیت پیش بینی جریان های نقدی، مدل مطرح شده به وسیله Barth)وهمکاران،(2001را که جریان های نقدی عملیاتی دوره بعد را با استفاده از جریان های نقدی دوره جاری و اقلام تعهدی سود تخمین می زد به شرح زیر استفاده کردیم:
که :
جریان خالص ورود و خروج وجه نقد ناشی از فعالیت های عملیاتی برای شرکت iدر سال t
تغییر در حسابهای دریافتنی سال tنسبت به سال t-1
تغییر در حساب موجودی کالای سال tنسبت به سال t-1
تغییر در حساب های پرداختنی و هزینه های پرداختنی سال tنسبت به سال t-1
هزینه استهلاک دارایی مشهود شرکت iدر سال t
هزینه استهلاک دارایی نامشهود شرکت iدر سال t
سایر اقلامی (به غیر از اقلام فوق)که در صورت تطبیق سود عملیاتی با جریان نقد ناشی از فعالیتهای عملیاتی ارائه شده است.
محدوده خطا که میانگین آن صفر و واریانس آن ثابت فرض می شود.
بعد از تعیین قابلیت پیش بینی جریان های نقدی شرکت های عضو نمونه را به دو گروه ،شرکت های با قابلیت پیش بینی بالا و با قابلیت پیش بینی پایین تفکیک و رابطه مابین متغیرهای مستقل و متغییر وابسته در هریک از گروه ها را با استفاده از معادله زیر آزمون می کنیم:

که در این مدل :
برابر است با سود سال t
برابر است با میانگین سود در سالهای t +1و t +2
برابر است با ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام در ابتدای سال t
برابر است با تغییرات سود تقسیمی سال t نسبت به سال t-1
= DΔDIVitیک متغیر ساختگی برای تفکیک مدل رگرسیون برای حالتهای تغییر و عدم تغییر سود تقسیمی می باشد.که ارزش یک را زمانی که سود تقسیمی تغییر می کند و ارزش صفر را زمانی که سود تقسیمی تغییر نمی کند می گیرد.
ضمنا هدف از وارد کردن ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام ابتدای سال به منظور همگن کردن متغیرها می باشد.
فرضیه های فرعی اول پیش بینی می کند که درشرکت های با قابلیت پیش بینی جریان های نقدی بالا و پایین رابطه متغیرهای مستقل و وابسته باهم متفاوت می باشند .
2.نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری
ارزش بازار که همان ارزش جاری سهام در آخر سال در بازار بورس اوراق بهادار می باشد.و ارزش دفتری از تقسیم حقوق صاحبان سهام بر تعداد سهام عادی بدست می آید و با تقسیم متغیر اول بر دومی نسبت ارزش بازاربه ارزش دفتری هر سهم بدست می آید.
فرضیه های فرعی دوم پیش بینی می کند که در شرکت های دارای نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری بالا و پایین رابطه متغیرهای مستقل و وابسته ،متفاوت می باشند.

3. نسبت بازده حقوق صاحبان سهام
این نسبت از تقسیم سود پس از کسر مالیات بر حقوق صاحبان سهام بدست می آید.
فرضیه های فرعی سوم پیش بینی می کند که درشرکت های با با زده حقوق صاحبان سهام بالا و پایین رابطه متغیرهای مستقل و وابسته باهم متفاوت می باشند .

10-3 نرم افزار تحلیل آماری
برای تجزیه و تحلیل داده ها ،ابتدا داده های گردآوری شده را به صفحه گسترده اکسل منتقل و پس از انجام محاسبات لازم ،اطلاعات مزبور جهت تجزیه و تحلیل به نرم افزار SPSS منتقل شده است.

فصل چهارم
تجزیه و تحلیل داده ها

1-4-‏ مقدمه‏:
پژوهشگر پس از این که روش تحقیق خود را مشخص کرد و با استفاده از ابزارهای مناسب،داده های مورد نیاز را برای آزمون فرضیه های خود جمع آوری کرد، اکنون نوبت آن است که با بهره گیری از تکنیک های آماری مناسبی که با روش تحقیق، نوع متغیرها،… سازگاری دارد، داده های جمع آوری شده را دسته بندی و تجزیه و تحلیل نماید و در نهایت فرضیه هایی را که تا این مرحله او را در تحقیق هدایت کرده اند، در بوته آزمون قرار دهد و تکلیف آن ها را روشن کند و سرانجام بتواند راه حلی و پاسخی برای پرسش تحقیق بیابد. پیوند دادن موضوع تحقیق به رشته ای از اطلاعات موجود مستلزم اندیشه ای خلاق است، معمولاً موضوعی به ذهن محقق خطور می کند که یافتن منابع داده های موجود، برای بررسی آن مستلزم خلاقیت ذهنی محقق است، آرایش و تنظیم داده ها نیز مستلزم خلاقیت است. فرایند تجزیه و تحلیل داده ها، فرایندی چند مرحله ای است که طی آن داده هایی که از طریق بکارگیری ابزارهای جمع آوری در جامعه (نمونه)آماری فراهم آمده اند؛ خلاصه، کدبندی و دسته بندی … و در نهایت پردازش می شوند تا زمینه برقراری انواع تحلیل ها و ارتباط ها بین این داده ها به منظور آزمون فرضیه ها فراهم آید(خاکی،1387،ص 305-303)1.
تجزیه و تحلیل اطلاعات به عنوان مرحله ای علمی، از پایه های اساسی هر پژوهش علمی به شمار می رود ،که به وسیله آن کلیه فعالیت های پژوهش تا رسیدن به نتیجه، کنترل و هدایت می شوند. در این فصل نیز به توصیف داده های پژوهشی و تجزیه و تحلیل هر یک از فرضیات خواهیم پرداخت.

2-4 شاخص های توصیفی متغیرها
به منظور شناخت بهتر ماهیت جامعه ای که در پژوهش مورد مطالعه قرار گرفته است و آشنایی بیشتر با متغیر های پژوهش، قبل از تجزیه و تحلیل داده های آماری ،لازم است این داده ها توصیف شود.همچنین توصیف آماری داده ها،گامی در جهت تشخیص الگوی حاکم برآن ها وپایه ای برای تبیین روابط بین متغیرهایی است که در پژوهش به کار می رود(خورشیدی وقریشی،1381،ص254)2.

بنابراین، قبل از این که به آزمون فرضیه های پژوهش پرداخته شود، متغیرهای پژوهش به صورت خلاصه در جدول شماره (1-4) مورد بررسی قرار می گیرد. این جدول حاوی شاخص هایی برای توصیف متغیرهای تحقیق می باشد. این شاخص ها شامل ،شاخص های مرکزی، شاخص های پراکندگی و شاخص های شکل توزیع است.

جدول 1-4: شاخص های توصیف کننده متغیرها تحقیق، شاخص های مرکزی، شاخص های پراکندگی و شاخص های شکل توزیع (Statistics)
متغیر ها
شاخص ها
تغییر سود آتی
تغییر سود تقسیمی

سود هر سهم
تغییر سود هرسهم
تعداد
600
600
600
600
میانگین
-0/0334
-0/0259
0/5033
-0/0159
خطای معیار میانگین
0/00909
0/01130
0/01998
0/01429
انحراف معیار
0/22261
0/27673
0/48951
/035007
واریانس
0/050
0/077
0/240
0/123
چولگی
0/137
0/027
1/768
1/904
خطای استاندارد ضریب چولگی
0/100
0/100
0/100
0/100
کشیدگی
0/360
1/679
8/804
14/004
خطای استاندارد ضریب کشیدگی
0/199
0/199
0/199
0/199
دامنه تغییرات
1/16
1/86
5/39
4/08
بالاترین
0/58
0/92
4/42
3/09
پایین ترین
-0/58
-0/94
0-/97
-0/99

متغیر ها
شاخص ها
ارزش بازاربه دفتری
بازده حقوق صاحبان
نسبت پیش بینی جریان های نقدی
تعداد
600
600
600
میانگین
3/9926
0/5608
0/0577
خطای معیار میانگین
0/21764
0/04036
0/00942
انحراف معیار
5/33
0/9886
0/23064
واریانس
28/420
0/977
0/053
چولگی
3/053
12/897
0/014
خطای استاندارد ضریب چولگی
0/100
0/100
0/100
کشیدگی
19/949
226/104
1/114
خطای استاندارد ضریب کشیدگی
0/199
0/199
0/199
دامنه تغییرات
72/74
21/60
1/80
بالاترین
42/05
19/25
0/99
پایین ترین
-30/96
-2/35
-0/82

جدول(1-4) نشان می دهد که متغیر های تحقیق دارای چه ویژگی هایی هستند، سطر اول این جدول بیان می کند که تعداد کلیه داده ها برای تمامی متغیرهای مورد مطالعه برابر 600 عدد – سال می باشد و سطر دوم میانگین متغیرهای جمع آوری شده را به تفکیک نشان می دهد. سطر پنجم واریانس و پراکندگی متغیر ها را حول میانگین نمایش می دهد. سطرهای ششم و هشتم میزان چولگی و کشیدگی داده ها را نسبت به منحنی نرمال زنگوله ای شکل نشان می دهد و سطردهم تغییرات بزرگترین و کوچکترین اعداد را به عنوان دامنه تغییرات توصیف می کند.

3-4 روش آزمون فرضیه ها ی تحقیق
جهت آزمون فرضیه های این تحقیق، گامهای زیر برداشته شده است:
١ – انتخاب شرکتهای نمونه ازبین جامعه آماری به صورت حذف سیستماتیک منظم.
٢- اخذ صورتهای مالی و سایر اطلاعات مورد نیاز شرکتهای انتخاب شده به عنوان نمونه و استخراج اطلا عات مورد نیاز از صورتهای مالی شرکت های نمونه.
٣ – محاسبه نسبتهای مورد نیاز شرکتهای انتخابی با استفاده از نرم افزاراکسل .
4 – استفاده ازنرم افزار ره آورد نوین و Excel ، جهت محاسبه متغیر ها و نرم افزار SPSSبرای آزمون فرض ها وانجام سایر تجزیه وتحلیل ها با بکارگیری روش های آمارهمچون آمارتوصیفی، همبستگی (ضریب همبستگی،ضریب تعیین)؛ آنالیزرگرسیون و آزمون ضرائب آن ، آنالیز همبستگی و آزمون ضرائب آن وآزمون برابری معناداری چند ضریب همبستگی .همانگونه که در تحقیق مطرح شد ،برای آزمون فرضیه ها از ضریب همبستگی پیر سون و ضریب تعیین تعدیل شده به منظور توصیف و بررسی رابطه بین متغیر های تحقیق نسبت به یکدیگراستفاده می گردد و به منظور بررسی میزان قابلیت توضیح دهندگی متغیر ها ،برای کل مدل رگرسیون ارائه می شود ،برای تعیین استفاده از معادله خط رگرسیون و نیزامکان تعمیم نتایج نمونه به جامعه؛ باید معنی دار بودن ضریب همبستگی مورد آزمون قرار گیرد که برای این منظور از آزمون T استفاده می گردد.

اگرT محاسبه شده ،از جدول در سطح اطمینان 95تا99 درصد بیشتر باشد به این معنی است که ضریب همبستگی بدست آمده آنقدر قابل توجه است که احتمال ناشی شدن آن ،از تغییرات تصادفی اندک است و می توان نتیجه آن را به جامعه تعمیم داد. آماره این آزمون به شرح زیر می باشد:
t = r

که در آن:
t :آماره آزمون
r :ضریب همبستگی
: nتعداد نمونه
: r2 ضریب تعیین

ناحیه رد و قبول فرض صفر در سطح اطمینان 95%

4-4 تجزیه و تحلیل فرضیه های تحقیق
با توجه به مستندات و ادبیات اشاره شده در فصل دوم و همچنین خلاصه چارچوب نظری تحقیق در فصل اول، نشان از این مطلب دارد که در اکثر تحقیقات انجام شده،متغیرهای مورد مطالعه را به صورت سالانه محاسبه ودر تحلیل و تفسیرکلی از آنها استفاده نموده اند. در این مرحله محقق،پس از تعیین و محاسبه متغیر های مستقل و وابسته ، به آزمون فرضیات تحقیق و تجزیه و تحلیل آنها می پردازد. ابتدا وجود رابطه همبستگی بین متغیر وابسته و متغیر های مستقل را مورد آزمون قرار داده و سپس از روش رگرسیون جهت تعیین رابطه ریاضی بین متغیر های مستقل و وابسته استفاده شده است. در واقع ،تجزیه و تحلیل رگرسیون کمک می کند تا رابطه خطی بین متغیر ها را در صورت وجود چنین رابطه ای پیدا کنیم .
در مرحله پایانی برای تعیین میزان ارتباط بین متغیر وابسته و متغیر های مستقل در تحقیق از معیار همبستگی استفاده شده است .خوشبختانه جهت اجتناب از محاسبه آماره های متناظر در جدولt ،نرم افزار SPSS مقدار احتمال75را محاسبه و ارائه می نماید که از آن می توان برای رد یا تائید فرض صفر استفاده نمود. خلاصه یافته ها ی هر فرضیه به شرح ذیل بیان می شود:

1-4-4 بررسی فرض نرمال بودن متغیرها:

از آن جائی که نرمال بودن متغیر وابسته به نرمال بودن باقیمانده های مدل می انجامد؛ لازم است قبل از برازش مدل ، نرمال بودن آن کنترل شود.
فرض صفر و فرض مقابل آزمون نرمالیتی به صورت زیر است:
توزیع داده ها نرمال است
توزیع داده ها نرمال نیست

جهت آزمون فرض بالا از آزمون کلموگروف- اسمیرنوف استفاده شده است.در این آزمون هر گاه سطح معناداری کمتر از 5% باشد فرض صفر در سطح 95% اطمینان رد می شود؛

جدول 2-۴ آزمون کلموگروف – اسمیرنوف K-S))

تعداد
میانگین
انحراف معیار
قدر مطلق
بیشترین
انحراف معیار
بیشترین
انحراف
مثبت
بیشترین
انحراف
منفی
کلموگروف
اسمیرنوف
سطح معنی داری
600
-0/0334
22261/0
054/0
054/0
045/0-
332/1
058/0

بر اساس مقادیر ارائه شده(جدول 2 -4) از آنجایی که مقادیر سطح معناداری در مدل بیشتر از 5% است ( Sig. > 0/05 یا P- value)، بنابراین فرض صفر یعنی نرمال بودن متغیر ها رد نمی شود یا به عبارتی دیگر دلیلی برای رد فرض صفر نداریم(لازم به ذکر است ، باتوجه به اینکه تعداد مقادیر ارائه شده برای متغیرها 600 عدد است، در صورتی که آزمون نرمالیتی هم تایید نشود، می توان از ضریب همبستگی پیرسون استفاده کرد).

2-4- 4 خلاصه تجزیه وتحلیل ها به تفکیک هرفرضیه به شرح ذیل بیان می شود:
1-2-4-4 تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه اصلی اول:
بین تغییرات سود آتی و تغییرات سود تقسیمی ، در بازار سرمایه ایران رابطه وجود دارد.
آزمون فرضیه اول :اگر فرضیه اصلی 1 را به صورت آماری بیان کنیم، به حالت زیر در خواهد آمد:

همبستگی معنا داری بین تغییرات سود آتی و تغییرات سود تقسیمی ، وجود ندارد.

همبستگی معنا داری بین تغییرات سود آتی و تغییرات سود تقسیمی ، وجود دارد.

و با جدول های آماری ذیل نمایش داده میشود:

جدول شماره (3-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سود آتی و تغییرات سود تقسیمی

دوربین- واتسون
خطای معیار تخمین
ضریب تعیین تعدیل شده
ضریب تعیین
ضریب همبستگی
مدل
1/50
0/021887
0/033
0/035
0/187
1

طبق جدول شماره (3-4) ضریب همبستگی پیرسون تغییرات سود آتی و تغییرات سود تقسیمی 187/0 است . این عدد در سطح خطای 5% رابطه معنی داری را بین تغییرات سود آتی و تغییرات سود تقسیمی نشان می دهد. با توجه به خروجی های نرم افزار SPSS؛ جداول نشان می دهد، از آن جا که sig کمتر از پنج درصد است، فرض H0 در سطح خطای پنج درصد رد می شود و وجود همبستگی بین این دو متغیر یعنی فرض مقابل تایید می شود. همچنین ضریب تعیین تعدیل شده محاسبه شده نیز عدد 033/ 0 را نشان می دهد که عدد پایینی می باشد و برازش پایینی از تغییرات سود آتی توسط تغییرات سود تقسیمی ارائه می کند.یکی از مفروضات رگرسیون استقلال خطاهاست؛ در صورتی که فرضیه استقلال خطاها رد شود و خطاها با یکدیگر همبستگی داشته باشند، امکان استفاده از رگرسیون وجود ندارد.آماره دوربین- واتسون به منظور بررسی استقلال خطاها از یکدیگر استفاده می شود که اگر مقدار آماره دوربین – واتسون در فاصله 5/1 تا 5/2 باشد فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد. مقدار آماره دوربین- واتسون طبق جدول (3-4) 50/1 می باشد و این عدد نشان می دهد که خطاها از یکدیگر مستقل هستند یعنی بین خطاها خود همبستگی وجود ندارد و فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد.
جدول شماره (4-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA)
ANOVA b
سطح معنی داری
Fآماره
Mean Square
درجه آزادی
Sum of Squares
مدل
000/0
21/674
1/038
1
1/038
رگرسیون

0/048
598
28/646
Residual

599
29/684
جمع
جدول شماره (4-4) نشان دهنده تحلیل واریانس بین تغییرات سود تقسیمی به عنوان متغیر مستقل و تغییرات سود آتی به عنوان متغیر وابسته می باشد، طبق این خروجی، معنی داری کلی مدل رگرسیون توسط جدول ANOVA و ازطریق فرضیه های آماری ذیل آزمون می شود :

با توجه به این که sig کمتر از پنج درصد می باشد، فرض خطی بودن رابطه بین دو متغیر تایید می گردد. حال دنبال پیدا کردن این رابطه می رویم:
جدول شماره (5-4) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients)
سطح معنی داری
tآماره
ضرایب استاندارد شده
ضرایب استاندارد نشده
مدل

Beta
Std. Error
B

001/0
-3/290

0/009
-0/030
(Constant)
000/0
4/656
0/187
0/032
150/0
تغییرات سودتقسیمی

در خروجی جدول شماره (5-4) و در ستون B به ترتیب مقدار ثابت و ضریب متغیر مستقل در معامله رگرسیون ارائه شده است.
Y= – 0/030+ 0/150X +e i
طبق خروجی جدول شماره (5-4)، بقیه ستون های این جدول شامل معیار ضرایب ستون B ، آماره t و sig است که جهت آزمون فرض تساوی هر یک از ضرایب ستون B با عدد صفر به کار می رود. حال اگرβ و α به ترتیب مقدار ثابت و شیب خط رگرسیون جامعه باشد، آزمون فرض ها را برای این دو مقدار می توان به صورت زیر نوشت :
,
از آنجا که در این خروجی، 0) =sig ) آزمون تساوی ضریب رگرسیون و مقدار ثابت ،برابر با صفر و کوچکتر از پنج درصد است. بنابراین فرض تساوی این دو ضریب با صفر رد می شود و نباید آن ها را از معادله رگرسیون حذف کرد.

جدول شماره (6-4) : آزمون نرمال بودن خطاهای معادله رگرسیون

جدول شماره (6-4)، به بررسی نرمال بودن خطاها به عنوان یکی دیگر از مفروضات رگرسیون می پردازد، طبق این فرض می باید خطاهای معادله رگرسیون دارای توزیع نرمال با میانگین صفر باشند که طبق جدول فوق میانگین نزدیک صفر می باشد و در سمت راست جدول نشان داده شده است. بنابراین با برقرار بودن این پیش فرض می توان از رگرسیون در خصوص تغییرات سود آتی و تغییرات سود تقسیمی استفاده کرد.

2-2-4-4 تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه اصلی دوم
بین تغییرات سود آتی و سود هر سهم، در بازار سرمایه ایران رابطه وجود دارد.
آزمون فرضیه دوم :
اگر فرضیه اصلی 2 را به صورت آماری بیان کنیم به حالت زیر در خواهد آمد :
همبستگی معنا داری بین تغییرات سود آتی و سود هر سهم ، وجودندارد.
همبستگی معنا داری بین تغییرات سود آتی و سود هر سهم ،وجود دارد.

و با جدول های آماری ذیل نمایش داده میشود:

جدول شماره (7-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده وآزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سودآتی و سودهرسهم

دوربین- واتسون
خطای معیار تخمین
ضریب تعیین تعدیل شده
ضریب تعیین
ضریب همبستگی
مدل
1/649
0/019622
0/223
0/224
0/474
1

طبق جدول شماره (7-4) ضریب همبستگی پیرسون بین تغییرات سود آتی و سود هر سهم 474/0 است. این عدد در سطح خطای 5% رابطه معنی داری را بین تغییرات سود آتی و سود هر سهم نشان می دهد. با توجه به خروجی های نرم افزار SPSS؛ جداول نشان می دهد، از آن جا که sig کمتر از پنج درصد است، فرض H0 در سطح خطای پنج درصد رد می شود و وجود همبستگی بین این دو متغیر تایید می شود. همچنین ضریب تعیین تعدیل شده محاسبه شده نیز عدد 223/ 0 را نشان می دهد که عدد خوبی می باشد و برازش مناسبی از تغییرات سود آتی توسط سود هر سهم ارائه می کند. یکی از مفروضات رگرسیون استقلال خطاهاست در صورتی که فرضیه استقلال خطاها رد شود و خطاها با یکدیگر همبستگی داشته باشند، امکان استفاده از رگرسیون وجود ندارد.آماره دوربین- واتسون به منظور بررسی استقلال خطاها از یکدیگر استفاده می شود که اگر مقدار آماره دوربین – واتسون در فاصله 5/1 تا 5/2 باشد ،فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد. مقدار آماره دوربین- واتسون طبق جدول (7-4) 649/1 می باشد و این عدد نشان می دهد که خطاها از یکدیگر مستقل هستند و بین خطاها خود همبستگی وجود ندارد و فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد.

جدول شماره (8-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA)
ANOVA b
سطح معنی داری
Fآماره
Mean Square
درجه آزادی
Sum of Squares
مدل
000/0
172/966
6/660
1
6/660
رگرسیون

0/039
598
23/024
Residual

599
29/684
جمع

جدول شماره (8-4) نشان دهنده تحلیل واریانس بین تغییرات سود آتی و سود هر سهم می باشد، طبق این خروجی، معنی داری کلی مدل رگرسیون توسط جدول ANOVA و ازطریق فرضیه های آماری ذیل آزمون می شود :

با توجه به این که sig کمتر از پنج درصد می باشد، فرض خطی بودن رابطه بین دو متغیر تایید می شود. در ادامه به برآورد ضرایب موجود در رابطه رگرسیونی می پردازیم:

جدول شماره (9-4) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients)
سطح معنی داری
tآماره
ضرایب استاندارد شده
ضرایب استاندارد نشده
مدل

Beta
Std. Error
B

000/0
-12/340

0/011
-0/142
(Constant)
000/0
13/152
474/0
0/016
0/215
سود هر سهم

در خروجی جدول شماره (9-4) و در ستون B به ترتیب مقدار ثابت و ضریب متغیر مستقل در معامله رگرسیون ارائه شده است.
Y= – 0/142+ 0/215X +e i
طبق خروجی جدول شماره (9-4)، بقیه ستون های این جدول شامل معیار ضرایب ستون B ، آماره t و sig است که جهت آزمون فرض تساوی هر یک از ضرایب ستون B با عدد صفر به کار می رود. حال اگرβ و α به ترتیب مقدار ثابت و شیب خط رگرسیون جامعه باشد، آزمون فرض ها را برای این دو مقدار می توان به صورت زیر نوشت :
,
از آنجا که در این خروجی، 0) =sig ) آزمون تساوی ضریب رگرسیون و مقدار ثابت ،برابر با صفر و کوچکتر از پنج درصد است. بنابراین فرض تساوی این دو ضریب با صفر رد می شود و نباید آن ها را از معادله رگرسیون حذف کرد.

جدول شماره (10-4) : ارزش آزمون نرمال بودن خطاهای معادله رگرسیون

جدول شماره (10-4)، به بررسی نرمال بودن خطاها به عنوان یکی دیگر از مفروضات رگرسیون می پردازد، طبق این فرض می باید خطاهای معادله رگرسیون دارای توزیع نرمال با میانگین صفر باشند که طبق جدول میانگین نزدیک صفرمی باشد و در سمت راست جدول نشان داده شده است. بنابراین با برقرار بودن این پیش فرض می توان از رگرسیون در خصوص دو متغییرتغییرات سود آتی و سود هر سهم استفاده کرد.

3-2-4-4 تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه اصلی سوم
بین تغییرات سود آتی و تغییرات سود هر سهم، در بازار سرمایه ایران رابطه وجود دارد.
اگر فرضیه اصلی 3 را به صورت آماری بیان کنیم به حالت زیر در خواهد آمد :

همبستگی معنا داری بین تغییرات سود آتی وتغییرات سود هر سهم، وجودندارد.
همبستگی معنا داری بین تغییرات سود آتی وتغییرات سود هر سهم ،وجود دارد.

و با جدول های آماری ذیل نمایش داده میشود:

جدول شماره (11-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سودآتی و تغییرات سود هر سهم
دوربین- واتسون
خطای معیار تخمین
ضریب تعیین تعدیل شده
ضریب تعیین
ضریب همبستگی
مدل
1/524
0/022169
0/008
0/010
0/100
1

طبق جدول شماره (11-4) ضریب همبستگی پیرسون بین تغییرات سود آتی و تغییرات سود هر سهم 100/0 است. این عدد در سطح خطای 5% رابطه معنی داری را بین دو متغیرتغییرات سود آتی و تغییرات سود هر سهم نشان می دهد. با توجه به خروجی های نرم افزار SPSS؛ جداول نشان می دهد، از آن جا که sig کمتر از پنج درصد است، فرض H0 در سطح خطای پنج درصد رد می شود و وجود همبستگی بین این دو متغیر تایید می شود. همچنین ضریب تعیین تعدیل شده محاسبه شده نیز عدد 008/ 0 را نشان می دهد که عددبسیار پایینی می باشد و برازش مناسبی از تغییرات سود آتی توسط تغییرات سود هرسهم ارائه نمی کند. یکی از مفروضات رگرسیون استقلال خطاهاست در صورتی که فرضیه استقلال خطاها رد شود و خطاها با یکدیگر همبستگی داشته باشند، امکان استفاده از رگرسیون وجود ندارد.آماره دوربین- واتسون به منظور بررسی استقلال خطاها از یکدیگر استفاده می شود که اگر مقدار آماره دوربین – واتسون در فاصله 5/1 تا 5/2 باشد ،فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد. مقدار آماره دوربین- واتسون طبق جدول (11-4) 524/1 می باشد و این عدد نشان می دهد که خطاها از یکدیگر مستقل هستند و بین خطاها خود همبستگی وجود ندارد و فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد.

جدول شماره (12-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA)
ANOVA b
سطح معنی داری
Fآماره
Mean Square
درجه آزادی
Sum of Squares
مدل
0/015
5/989
0/294
1
0/294
رگرسیون

0/049
598
29/390
Residual

599
29/684
جمع

جدول شماره (12-4) نشان دهنده تحلیل واریانس بین تغییر سود آتی و تغییر سود هر سهم می باشد، طبق این خروجی، معنی داری کلی مدل رگرسیون توسط جدول ANOVA و ازطریق فرضیه های آماری ذیل آزمون می شود :

جدول فوق نشان می دهد که sig کمتر از پنج درصد می باشد و فرض خطی بودن رابطه بین دو متغیر تایید می گردد. با توجه به این که وجود رابطه خطی بین دو متغیر تایید شد می خواهیم پارامترهای این مدل رگرسیونی ساده را برآورد کنیم:

جدول شماره (13-4) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients)
سطح معنی داری
tآماره
ضرایب استاندارد شده
ضرایب استاندارد نشده
مدل

Beta
Std. Error
B

000/0
-3/578

0/009
-0/032
(Constant)
015/0
2/447
100/0
0/026
0/063
تغییر سود هر سهم

در خروجی جدول شماره (13-4) و در ستون B به ترتیب مقدار ثابت و ضریب متغیر مستقل در معامله رگرسیون ارائه شده است.

Y= – 0/032+ 0/063X +e i
طبق خروجی جدول شماره (13-4)، بقیه ستون های این جدول شامل معیار ضرایب ستون B ، آماره t و sig است که جهت آزمون فرض تساوی هر یک از ضرایب ستون B با عدد صفر به کار می رود. حال اگرβ و α به ترتیب مقدار ثابت و شیب خط رگرسیون جامعه باشد، آزمون فرض ها را برای این دو مقدار می توان به صورت زیر نوشت :
,
از آنجا که در این خروجی، 0) =sig ) آزمون تساوی ضریب رگرسیون و مقدار ثابت ،برابر با صفر و کوچکتر از پنج درصد است. بنابراین فرض تساوی این دو ضریب با صفر رد می شود و نباید آن ها را از معادله رگرسیون حذف کرد.

جدول شماره (14-4) : آزمون نرمال بودن خطاهای معادله رگرسیون

جدول شماره (14-4)، به بررسی نرمال بودن خطاها به عنوان یکی دیگر از مفروضات رگرسیون می پردازد، طبق این فرض می باید خطاهای معادله رگرسیون دارای توزیع نرمال با میانگین صفر باشند که طبق جدول فوق میانگین نزدیک صفرمی باشد و در سمت راست جدول نشان داده شده است. بنابراین با برقرار بودن این پیش فرض می توان از رگرسیون در خصوص دو متغیر تغییرات سود آتی و تغییرات سود هر سهم استفاده کرد.
فرضیه فرعی 1- 1: رابطه بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی مختلفی دارند، متفاوت است.
فرضیه فوق در دو سطح بالا و پایین انجام می شود.
فرضیه فرعی 1-1- 1: رابطه معناداری بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی بالاتری دارند، وجود دارد.
اگر فرضیه فرعی1-1 – 1را به صورت آماری بیان کنیم به حالت زیر در خواهد آمد :
همبستگی معنا داری بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی بالاتری دارند، وجودندارد.
همبستگی معنا داری بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی بالاتری دارند ،وجود دارد.
و با جدول های آماری ذیل نمایش داده میشود:

جدول شماره (15-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی بالاتری دارند.

دوربین- واتسون
خطای معیار تخمین
ضریب تعیین تعدیل شده
ضریب تعیین
ضریب همبستگی
مدل
1/839
0/023384
0/024
0/030
0/174
1

طبق جدول شماره (15-4) ضریب همبستگی پیرسون بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی بالاتری دارند 174/0 است. این عدد در سطح خطای 5% رابطه معنی داری بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی بالاتری دارند نشان می دهد. با توجه به خروجی های نرم افزار SPSS؛ جداول نشان می دهد، از آن جا که sig کمتر از پنج درصد است، فرض H0 در سطح خطای پنج درصد رد می شود و وجود همبستگی بین این دو متغیر تایید می شود. همچنین ضریب تعیین تعدیل شده محاسبه شده نیز عدد 024/ 0 را نشان می دهد که عدد پایینی می باشد و برازش پایینی از تغییرات سود تقسیمی بر تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی بالاتری دارند ارائه می کند. یکی از مفروضات رگرسیون استقلال خطاهاست در صورتی که فرضیه استقلال خطاها رد شود و خطاها با یکدیگر همبستگی داشته باشند، امکان استفاده از رگرسیون وجود ندارد.آماره دوربین- واتسون به منظور بررسی استقلال خطاها از یکدیگر استفاده می شود که اگر مقدار آماره دوربین – واتسون در فاصله 5/1 تا 5/2 باشد ،فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد. مقدار آماره دوربین- واتسون طبق جدول (15-4) 839/1 می باشد و این عدد نشان می دهد که خطاها از یکدیگر مستقل هستند و بین خطاها خود همبستگی وجود ندارد و فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد.

جدول شماره (16-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA)

ANOVA
سطح معنی داری
Fآماره
Mean Square
درجه آزادی
Sum of Squares
مدل
0/010
4/655
0/255
2
509/0
رگرسیون

0/055
297
16/241
Residual

299
16/750
جمع

جدول شماره (16-4) نشان دهنده تحلیل واریانس بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی بالاتری دارند می باشد، طبق این خروجی، معنی داری کلی مدل رگرسیون توسط جدول ANOVA و ازطریق فرضیه های آماری ذیل آزمون می شود :

با توجه به این که sig کمتر از پنج درصد می باشد، فرض خطی بودن رابطه بین دو متغیر تایید می گردد.حال دنبال پیدا کردن این رابطه می رویم:

جدول شماره (17-4) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients)

سطح معنی داری
tآماره
ضرایب استاندارد شده
ضرایب استاندارد نشده
مدل

Beta
Std. Error
B

0/150
-1/443

0/024
-0/035
(Constant)
0/005
2/817
0/161
0/047
0/131
تغییرات سود تقسیمی
0/231
1/199
0/069
0/088
0/106
قابلیت پیش بینی جریان های نقدی

در خروجی جدول شماره (17-4) و در ستون B به ترتیب مقدار ثابت و ضریب متغیر مستقل در معامله رگرسیون ارائه شده است.
Y= – 0/035+ 0/131X1 + 0/106 X2 + e i

طبق خروجی جدول شماره (17-4)، ستون های این جدول شامل معیار ضرایب ستون B ، آماره t و sig است که جهت آزمون فرض تساوی هر یک از ضرایب ستون B با عدد صفر به کار می رود.
حال اگر 2β و 1β و α ضرایب رگرسیونی خط رگرسیون جامعه باشد، آزمون فرض ها را برای این سه مقدار می توان به صورت زیر نوشت :
,

از آنجا که در این خروجی، 0) =sig ) آزمون تساوی ضریب رگرسیون و مقدار ثابت ، برای عرض از مبدا و ضریب رگرسیونی مربوط تغییرات سود تقسیمی کوچکتر از پنج درصد است بنابراین فرض تساوی این دو ضریب با صفر رد می شود و نباید آن ها را از معادله رگرسیون حذف کرد. اما سطح معنی داری مربوط به قابلیت پیش بینی جریان های نقدی از 0/05 بیشتر می باشد بنابراین باید از معادله رگرسیونی حذف شود.

فرضیه فرعی 2-1 – 1: رابطه معناداری بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکتهایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی پایین تری دارند، وجود دارد.

اگر فرضیه فرعی2-1 – 1 را به صورت آماری بیان کنیم به حالت زیر در خواهد آمد :
همبستگی معنا داری بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی پایین تری دارند، وجودندارد.
همبستگی معنا داری بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی پایین تری دارند ،وجود دارد.
و با جدول های آماری ذیل نمایش داده میشود:

جدول شماره (19-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی پایین تری دارند.

دوربین- واتسون
خطای معیار تخمین
ضریب تعیین تعدیل شده
ضریب تعیین
ضریب همبستگی
مدل
1/934
0/020176
0/040
0/047
0/216
1

طبق جدول شماره (19-4) ضریب همبستگی پیرسون بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی پایینی دارند 216/0 است. این عدد در سطح خطای 5% رابطه معنی داری بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی پایینی دارند نشان می دهد. با توجه به خروجی های نرم افزار SPSS؛ جداول نشان می دهد، از آن جا که sig کمتر از پنج درصد است، فرض H0 در سطح خطای پنج درصد رد می شود و وجود همبستگی بین این دو متغیر تایید می شود. همچنین ضریب تعیین تعدیل شده محاسبه شده نیز عدد 040/ 0 را نشان می دهد که عدد پایینی می باشد و برازش پایینی از تغییرات سود تقسیمی بر تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی پایینی دارند ارائه می کند. یکی از مفروضات رگرسیون استقلال خطاهاست در صورتی که فرضیه استقلال خطاها رد شود و خطاها با یکدیگر همبستگی داشته باشند، امکان استفاده از رگرسیون وجود ندارد.آماره دوربین- واتسون به منظور بررسی استقلال خطاها از یکدیگر استفاده می شود که اگر مقدار آماره دوربین – واتسون در فاصله 5/1 تا 5/2 باشد ،فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد. مقدار آماره دوربین- واتسون طبق جدول (19-4) 934/1 می باشد و این عدد نشان می دهد که خطاها از یکدیگر مستقل هستند و بین خطاها خود همبستگی وجود ندارد و فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد.

جدول شماره (20-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA)
ANOVA

سطح معنی داری
Fآماره
Mean Square
درجه آزادی
Sum of Squares
مدل
0/001
7/290
0/297
2
0/594
رگرسیون

0/041
297
12/090
Residual

299
12/684
جمع

جدول شماره (20-4) نشان دهنده تحلیل واریانس بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی پایینی دارند می باشد، طبق این خروجی، معنی داری کلی مدل رگرسیون توسط جدول ANOVA و ازطریق فرضیه های آماری ذیل آزمون می شود :

با توجه به این که sig کمتر از پنج درصد می باشد، فرض خطی بودن رابطه بین دو متغیر تایید می گردد.حال دنبال پیدا کردن این رابطه می رویم:

جدول شماره (21-4) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients)
سطح معنی داری
tآماره
ضرایب استاندارد شده
ضرایب استاندارد نشده
مدل

Beta
Std. Error
B

0/002
-3/065

0/015
-0/046
(Constant)
0/809
0/242
0/014
0/078
0/019
تغییرات سود تقسیمی
0/000
3/818
0/217
0/044
0/170
قابلیت پیش بینی جریان های نقدی

در خروجی جدول شماره (21-4) و در ستون B به ترتیب مقدار ثابت و ضریب متغیر مستقل در معامله رگرسیون ارائه شده است.
Y= – 0/046+ 0/019X1 + 0/170 X2 + e i

طبق خروجی جدول شماره (21-4)، ستون های این جدول شامل معیار ضرایب ستون B ، آماره t و sig است که جهت آزمون فرض تساوی هر یک از ضرایب ستون B با عدد صفر به کار می رود.
حال اگر 2β و 1β و α ضرایب رگرسیونی خط رگرسیون جامعه باشد، آزمون فرض ها را برای این سه مقدار می توان به صورت زیر نوشت :
,

از آنجا که در این خروجی، 0) =sig ) آزمون تساوی ضریب رگرسیون و مقدار ثابت ، برای عرض از مبدا و ضریب رگرسیونی مربوط قابلیت پیش بینی جریانهای نقدی با صفر و کوچکتر از پنج درصد است بنابراین فرض تساوی این دو ضریب با صفر رد می شود و نباید آن ها را از معادله رگرسیون حذف کرد. اما سطح معنی داری مربوط به تغییرات سود تقسیمی از 0/05 بیشتر می باشد بنابراین باید از معادله رگرسیونی حذف شود.

فرضیه فرعی2 – 1: رابطه بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری مختلفی دارند، متفاوت است.
فرضیه فوق در دو سطح بالا و پایین انجام می شود.

فرضیه فرعی1 – 2 – 1: رابطه معناداری بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکتهایی کهنسبت ارزش بازار به ارزش دفتری بالایی دارند، وجود دارد.

اگر فرضیه فرعی1- 2-1 را به صورت آماری بیان کنیم به حالت زیر در خواهد آمد :
همبستگی معنا داری بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری بالایی دارند ، وجود ندارد.
همبستگی معنا داری بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری بالایی دارند ،وجود دارد.
و با جدول های آماری ذیل نمایش داده میشود:

جدول شماره (23-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری بالایی دارند.
دوربین- واتسون
خطای معیار تخمین
ضریب تعیین تعدیل شده
ضریب تعیین
ضریب همبستگی
مدل
1/500
0/013909
0/185
0/190
0/436
1

طبق جدول شماره (23-4) ضریب همبستگی پیرسون بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری بالایی دارند 436/0 است. این عدد در سطح خطای 5% رابطه معنی داری بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری بالایی دارند نشان می دهد. با توجه به خروجی های نرم افزار SPSS؛ جداول نشان می دهد، از آن جا که sig کمتر از پنج درصد است، فرض H0 در سطح خطای پنج درصد رد می شود و وجود همبستگی بین این دو متغیر تایید می شود. همچنین ضریب تعیین تعدیل شده محاسبه شده نیز عدد 185/ 0 را نشان می دهد که عدد خوبی می باشد و برازش مناسبی از تغییرات سود تقسیمی بر تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری بالایی دارند ارائه می کند. یکی از مفروضات رگرسیون استقلال خطاهاست در صورتی که فرضیه استقلال خطاها رد شود و خطاها با یکدیگر همبستگی داشته باشند، امکان استفاده از رگرسیون وجود ندارد.آماره دوربین- واتسون به منظور بررسی استقلال خطاها از یکدیگر استفاده می شود که اگر مقدار آماره دوربین – واتسون در فاصله 5/1 تا 5/2 باشد ،فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد. مقدار آماره دوربین- واتسون طبق جدول (23-4) 50/1 می باشد و این عدد نشان می دهد که خطاها از یکدیگر مستقل هستند و بین خطاها خود همبستگی وجود ندارد و فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد.

جدول شماره (24-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA)
سطح معنی داری
Fآماره
Mean Square
درجه آزادی
Sum of Squares
مدل
0/000
34/945
0/676
2
1/352
رگرسیون

0/019
297
5/746
Residual

299
7/098
جمع

جدول شماره (24-4) نشان دهنده تحلیل واریانس بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری بالایی دارند می باشد، طبق این خروجی، معنی داری کلی مدل رگرسیون توسط جدول ANOVA و ازطریق فرضیه های آماری ذیل آزمون می شود :

با توجه به این که sig کمتر از پنج درصد می باشد، فرض خطی بودن رابطه بین دو متغیر تایید می گردد.حال دنبال پیدا کردن این رابطه می رویم:

جدول شماره (25-4) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients)

سطح معنی داری
tآماره
ضرایب استاندارد شده
ضرایب استاندارد نشده
مدل

Beta
Std. Error
B

0/000
5/460

0/012
0/066
(Constant)
0/005
2/817
0/152
0/025
0/069
تغییرات سود تقسیمی
0/000
6/949
0/374
0/001
0/009
ارزش بازاربه دفتری

در خروجی جدول شماره (25-4) و در ستون B به ترتیب مقدار ثابت و ضریب متغیر مستقل در معامله رگرسیون ارائه شده است.
Y= 0/066+ 0/069X1 + 0/009 X2 + e i
طبق خروجی جدول شماره (25-4)، ستون های این جدول شامل معیار ضرایب ستون B ، آماره t و sig است که جهت آزمون فرض تساوی هر یک از ضرایب ستون B با عدد صفر به کار می رود.
حال اگر 2β و 1β و α ضرایب رگرسیونی خط رگرسیون جامعه باشد، آزمون فرض ها را برای این سه مقدار می توان به صورت زیر نوشت :

از آنجا که در این خروجی، 0) =sig ) آزمون تساوی ضریب رگرسیون و مقدار ثابت ، برای عرض از مبدا و ضریب رگرسیونی مربوط به تغییرات سود تقسیمی و ارزش بازار به دفتری برابر با صفر و کوچکتر از پنج درصد است بنابراین فرض تساوی این دو ضریب با صفر رد می شود و نباید آن ها را از معادله رگرسیون حذف کرد.
فرضیه فرعی2 – 2 – 1: رابطه معناداری بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکتهایی که نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری پایینی دارند، وجود دارد.
اگر فرضیه اصلی2-2 – 1را به صورت آماری بیان کنیم به حالت زیر در خواهد آمد :
همبستگی معنا داری بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری پایینی دارند ، وجود ندارد.
همبستگی معنا داری بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری پایینی دارند ،وجود دارد.

و با جدول های آماری ذیل نمایش داده میشود:

جدول شماره (27-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری پایینی دارند.
دوربین- واتسون
خطای معیار تخمین
ضریب تعیین تعدیل شده
ضریب تعیین
ضریب همبستگی
مدل
1/500
0/015004
0/004
0/011
0/103
1

طبق جدول شماره (27-4) ضریب همبستگی پیرسون بین دو بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری پایینی دارند 103/0 است. این عدد در سطح خطای 5% رابطه معنی داری بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری پایینی دارند نشان نمی دهد. با توجه به خروجی های نرم افزار SPSS؛ جداول نشان می دهد، از آن جا که sig بیشتر از پنج درصد است، فرض H0 در سطح خطای پنج درصد رد نمی شود و وجود همبستگی بین این دو متغیر تایید نمی گردد. همچنین ضریب تعیین تعدیل شده محاسبه شده نیز عدد 004/ 0 را نشان می دهد که عدد بسیارپایینی می باشد و برازشی از تغییرات سود تقسیمی بر تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری پایینی دارند ارائه نمی کند. یکی از مفروضات رگرسیون استقلال خطاهاست در صورتی که فرضیه استقلال خطاها رد شود و خطاها با یکدیگر همبستگی داشته باشند، امکان استفاده از رگرسیون وجود ندارد.آماره دوربین- واتسون به منظور بررسی استقلال خطاها از یکدیگر استفاده می شود که اگر مقدار آماره دوربین – واتسون در فاصله 5/1 تا 5/2 باشد ،فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد. مقدار آماره دوربین- واتسون طبق جدول (27-4) 50/1 می باشد و این عدد نشان می دهد که خطاها از یکدیگر مستقل هستند و بین خطاها خود همبستگی وجود ندارد و فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد.

جدول شماره (28-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA)

سطح معنی داری
Fآماره
Mean Square
درجه آزادی
Sum of Squares
مدل
0/206
1/586
0/036
2
0/071
رگرسیون

0/023
297
6/686
Residual

299
6/757
جمع

جدول شماره (28-4) نشان دهنده تحلیل واریانس بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری پایینی دارند می باشد، طبق این خروجی، معنی داری کلی مدل رگرسیون توسط جدول ANOVA و ازطریق فرضیه های آماری ذیل آزمون می شود :

با توجه به این که sig بزرگتر از پنج درصد می باشد، فرض خطی بودن رابطه بین دو متغیر تایید نمی گردد.

جدول شماره (29-4) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients)

سطح معنی داری
tآماره
ضرایب استاندارد شده
ضرایب استاندارد نشده
مدل

Beta
Std. Error
B

0/000
-18/153

0/010
-0/189
(Constant)
0/509
-0/662
-0/038
0/045
-0/030
تغییرات سود تقسیمی
0/090
-1/701
-0/098
0/004
-0/007
ارزش بازاربه دفتری

در خروجی جدول شماره (29-4) و در ستون B به ترتیب مقدار ثابت و ضریب متغیر مستقل در معامله رگرسیون ارائه شده است.
Y= -0/189 – 0/030X1 – 0/007 X2 + e i

طبق خروجی جدول شماره (29-4)، ستون های این جدول شامل معیار ضرایب ستون B ، آماره t و sig است که جهت آزمون فرض تساوی هر یک از ضرایب ستون B با عدد صفر به کار می رود.
حال اگرβ و α به ترتیب مقدار ثابت و شیب خط رگرسیون جامعه باشد، آزمون فرض ها را برای این دو مقدار می توان به صورت زیر نوشت :
,

از آنجا که در این خروجی، 0) =sig ) آزمون تساوی ضریب رگرسیون و مقدار ثابت ، برای عرض از مبدا و ضریب رگرسیونی مربوط به ارزش بازار به دفتری برابر با صفر و کوچکتر از پنج درصد است بنابراین فرض تساوی این دو ضریب با صفر رد می شود و نباید آن ها را از معادله رگرسیون حذف کرد. اما سطح معنی داری مربوط به تغییر سود تقسیمی از 0/05 بیشتر می باشد بنابراین باید از معادله رگرسیونی حذف شود.
فرضیه فرعی 3 – 1: رابطه بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکتهایی که بازده حقوق صاحبان سهام مختلفی دارند، متفاوت است.
فرضیه فوق در دو سطح بالا و پایین انجام می شود.
فرضیه فرعی 1-3 – 1: رابطه معناداری بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکتهایی که بازده حقوق صاحبان سهام بالاتری دارند، وجود دارد.
اگر فرضیه اصلی1-3 – 1 را به صورت آماری بیان کنیم به حالت زیر در خواهد آمد :
همبستگی معنا داری بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام بالاتری ، وجودندارد.
همبستگی معنا داری بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام بالاتری دارند ،وجود دارد.
و با جدول های آماری ذیل نمایش داده میشود:

جدول شماره (31-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان بالاتری دارند

دوربین- واتسون
خطای معیار تخمین
ضریب تعیین تعدیل شده
ضریب تعیین
ضریب همبستگی
مدل
1/792
0/017676
0/077
0/083
0/289
1

طبق جدول شماره (31-4) ضریب همبستگی پیرسون بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام بالاتری دارند 289/0 است. این عدد در سطح خطای 5% رابطه معنی داری بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام بالاتری دارند نشان نمی دهد. با توجه به خروجی های نرم افزار SPSS؛ جداول نشان می دهد، از آن جا که sig کمتراز پنج درصد است، فرض H0 در سطح خطای پنج درصد رد می شود و وجود همبستگی بین این دو متغیر تایید می شود. همچنین ضریب تعیین تعدیل شده محاسبه شده نیز عدد 077/ 0 را نشان می دهد که عدد پایینی می باشد و برازش پایینی از تغییرات سود تقسیمی بر تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام بالاتری دارند ارائه می کند. یکی از مفروضات رگرسیون استقلال خطاهاست در صورتی که فرضیه استقلال خطاها رد شود و خطاها با یکدیگر همبستگی داشته باشند، امکان استفاده از رگرسیون وجود ندارد.آماره دوربین- واتسون به منظور بررسی استقلال خطاها از یکدیگر استفاده می شود که اگر مقدار آماره دوربین – واتسون در فاصله 5/1 تا 5/2 باشد ،فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد. مقدار آماره دوربین- واتسون طبق جدول (31-4) 792/1 می باشد و این عدد نشان می دهد که خطاها از یکدیگر مستقل هستند و بین خطاها خود همبستگی وجود ندارد و فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد.

جدول شماره (32-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA)

سطح معنی داری
Fآماره
Mean Square
درجه آزادی
Sum of Squares
مدل
0/000
13/502
0/422
2
0/844
رگرسیون

0/031
297
9/279
Residual

299
10/123
جمع

جدول شماره (32-4) نشان دهنده تحلیل واریانس بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام بالاتری دارند می باشد، طبق این خروجی، معنی داری کلی مدل رگرسیون توسط جدول ANOVA و ازطریق فرضیه های آماری ذیل آزمون می شود :

با توجه به این که sig کمتراز پنج درصد می باشد، فرض خطی بودن رابطه بین دو متغیر تایید می گردد.

جدول شماره (33-4) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients)
سطح معنی داری
tآماره
ضرایب استاندارد شده
ضرایب استاندارد نشده
مدل

Beta
Std. Error
B

0/000
6/321

0/013
0/080
(Constant)
0/000
4/337
0/243
0/030
0/130
تغییرات سود تقسیمی
0/019
2/351
0/131
0/008
0/019
بازده حقوق صاحبان سهام

در خروجی جدول شماره (33-4) و در ستون B به ترتیب مقدار ثابت و ضریب متغیر مستقل در معامله رگرسیون ارائه شده است.
Y= 0/080 + 0/130X1 + 0/019 X2 + e i
طبق خروجی جدول شماره (33-4)، ستون های این جدول شامل معیار ضرایب ستون B ، آماره t و sig است که جهت آزمون فرض تساوی هر یک از ضرایب ستون B با عدد صفر به کار می رود.
حال اگرβ و α به ترتیب مقدار ثابت و شیب خط رگرسیون جامعه باشد، آزمون فرض ها را برای این دو مقدار می توان به صورت زیر نوشت :

,

از آنجا که در این خروجی، 0) =sig ) آزمون تساوی ضریب رگرسیون و مقدار ثابت ، برای عرض از مبدا و ضریب رگرسیونی مربوط به ارزش بازار به دفتری برابر با صفر و کوچکتر از پنج درصد است بنابراین فرض تساوی این دو ضریب با صفر رد می شود و نباید آن ها را از معادله رگرسیون حذف کرد.
فرضیه فرعی 2-3- 1: رابطه معناداری بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکتهایی کهبازده حقوق صاحبان سهام پایینی دارند، وجود دارد.
اگر فرضیه اصلی2 -3 – 1را به صورت آماری بیان کنیم به حالت زیر در خواهد آمد :
همبستگی معنا داری بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام پایینی دارند ، وجود ندارد.
همبستگی معنا داری بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام پایینی دارند ،وجود دارد.
و با جدول های آماری ذیل نمایش داده میشود :

جدول شماره (35-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام پایینی دارند.
دوربین- واتسون
خطای معیار تخمین
ضریب تعیین تعدیل شده
ضریب تعیین
ضریب همبستگی
مدل
1/921
0/017565794
/0000
0/004
0/065
1

طبق جدول شماره (35-4) ضریب همبستگی پیرسون بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام پایینی دارند 065/0 است. این عدد در سطح خطای 5% رابطه معنی داری بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام پایینی دارند نشان نمی دهد. با توجه به خروجی های نرم افزار SPSS؛ جداول نشان می دهد، از آن جا که sig بیشتراز پنج درصد است، فرض H0 در سطح خطای پنج درصد رد نمی شود و وجود همبستگی بین این دو متغیر تایید نمی شود. همچنین ضریب تعیین تعدیل شده محاسبه شده نیز عدد 00/ 0 را نشان می دهد که برازشی از تغییرات سود تقسیمی بر تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام پایینی دارند ارائه نمی کند. یکی از مفروضات رگرسیون استقلال خطاهاست در صورتی که فرضیه استقلال خطاها رد شود و خطاها با یکدیگر همبستگی داشته باشند، امکان استفاده از رگرسیون وجود ندارد.آماره دوربین- واتسون به منظور بررسی استقلال خطاها از یکدیگر استفاده می شود که اگر مقدار آماره دوربین – واتسون در فاصله 5/1 تا 5/2 باشد ،فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد. مقدار آماره دوربین- واتسون طبق جدول (35-4) 921/1 می باشد و این عدد نشان می دهد که خطاها از یکدیگر مستقل هستند و بین خطاها خود همبستگی وجود ندارد و فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد.

جدول شماره (36-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA)

سطح معنی داری
Fآماره
Mean Square
درجه آزادی
Sum of Squares
مدل
0/532
0/632
0/020
2
0/039
رگرسیون

0/031
297
9/164
Residual

299
9/203
جمع

جدول شماره (36-4) نشان دهنده تحلیل واریانس بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام پایینی دارند می باشد، طبق این خروجی، معنی داری کلی مدل رگرسیون توسط جدول ANOVA و ازطریق فرضیه های آماری ذیل آزمون می شود :

با توجه به این که sig بیشتراز پنج درصد می باشد، فرض خطی بودن رابطه بین دو متغیر تایید نمی گردد.
جدول شماره (37-4) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients)

سطح معنی داری
tآماره
ضرایب استاندارد شده
ضرایب استاندارد نشده
مدل

Beta
Std. Error
B

0/000
-12/443

0/014
-0/171
(Constant)
0/281
-1/079
-0/062
0/056
-0/061
تغییرات سود تقسیمی
0/759
0/307
0/018
0/044
0/013
بازده حقوق صاحبان سهام
در خروجی جدول شماره (37-4) و در ستون B به ترتیب مقدار ثابت و ضریب متغیر مستقل در معامله رگرسیون ارائه شده است.
Y= -0/171 – 0/061X1 + 0/013 X2 + e i
طبق خروجی جدول شماره (37-4)، ستون های این جدول شامل معیار ضرایب ستون B ، آماره t و sig است که جهت آزمون فرض تساوی هر یک از ضرایب ستون B با عدد صفر به کار می رود.
حال اگر 2β و 1β و α ضرایب رگرسیونی خط رگرسیون جامعه باشد، آزمون فرض ها را برای این سه مقدار می توان به صورت زیر نوشت :
,

از آنجا که در این خروجی، 0) =sig ) آزمون تساوی ضریب رگرسیون و مقدار ثابت ، برای عرض از مبدا و ضریب رگرسیونی مربوط به ارزش بازار به دفتری بزرگتر از پنج درصد است بنابراین فرض تساوی این دو ضریب با صفر رد نمی شود و باید آن ها را از معادله رگرسیون حذف کرد.
فرضیه فرعی 1 – 2: رابطه بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکتهایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی مختلفی دارند، متفاوت است.
فرضیه فوق در دو سطح بالا و پایین انجام می شود.
فرضیه فرعی 1-1 – 2: رابطه معناداری بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکتهایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی بالاتری دارند، وجود دارد.
اگر فرضیه فرعی 1-1 – 2را به صورت آماری بیان کنیم به حالت زیر در خواهد آمد :
همبستگی معنا داری بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی بالاتری دارند، وجودندارد.
همبستگی معنا داری بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که
قابلیت پیش بینی جریان های نقدی بالاتری دارند ،وجود دارد.
و با جدول های آماری ذیل نمایش داده میشود:

جدول شماره (39-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی بالاتری دارند.
دوربین- واتسون
خطای معیار تخمین
ضریب تعیین تعدیل شده
ضریب تعیین
ضریب همبستگی
مدل
1/888
0/020991
0/213
0/219
0/468
1

طبق جدول شماره (39-4) ضریب همبستگی پیرسون بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی بالاتری دارند 468/0 است. این عدد در سطح خطای 5% رابطه معنی داری بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که پیش بینی جریان های نقدی بالاتری دارند نشان می دهد. با توجه به خروجی های نرم افزار SPSS؛ جداول نشان می دهد، از آن جا که sig کمتر از پنج درصد است، فرض H0 در سطح خطای پنج درصد رد می شود و وجود همبستگی بین این دو متغیر تایید می شود. همچنین ضریب تعیین تعدیل شده محاسبه شده نیز عدد 213/ 0 را نشان می دهد که عدد خوبی می باشد و برازش مناسبی از سود هر سهم بر تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیتپیش بینی جریان های نقدی بالاتری دارند ارائه می کند. یکی از مفروضات رگرسیون استقلال خطاهاست در صورتی که فرضیه استقلال خطاها رد شود و خطاها با یکدیگر همبستگی داشته باشند، امکان استفاده از رگرسیون وجود ندارد.آماره دوربین- واتسون به منظور بررسی استقلال خطاها از یکدیگر استفاده می شود که اگر مقدار آماره دوربین – واتسون در فاصله 5/1 تا 5/2 باشد ،فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد. مقدار آماره دوربین- واتسون طبق جدول (39-4) 888/1 می باشد و این عدد نشان می دهد که خطاها از یکدیگر مستقل هستند و بین خطاها خود همبستگی وجود ندارد و فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد.

جدول شماره (40-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA)
ANOVA
سطح معنی داری
Fآماره
Mean Square
درجه آزادی
Sum of Squares
مدل
0/000
41/567
1/832
2
3/663
رگرسیون

0/044
297
13/087
Residual

299
16/750
جمع

جدول شماره (40-4) نشان دهنده تحلیل واریانس بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی بالاتری دارند می باشد، طبق این خروجی، معنی داری کلی مدل رگرسیون توسط جدول ANOVA و ازطریق فرضیه های آماری ذیل آزمون می شود :

با توجه به این که sig کمتر از پنج درصد می باشد، فرض خطی بودن رابطه بین دو متغیر تایید می گردد.حال دنبال پیدا کردن این رابطه می رویم:

جدول شماره (41-4) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients)

سطح معنی داری
tآماره
ضرایب استاندارد شده
ضرایب استاندارد نشده
مدل

Beta
Std. Error
B

0/000
-5/396

0/024
-0/131
(Constant)
0/947
-0/066
-0/003
0/080
-0/005
سود هر سهم
0/000
9/024
0/468
0/024
0/216
قابلیت پیش بینی جریان نقدی

در خروجی جدول شماره (41-4) و در ستون B به ترتیب مقدار ثابت و ضریب متغیر مستقل در معامله رگرسیون ارائه شده است.
Y= -0/131 – 0/005X1 + 0/216 X2 + e i
طبق خروجی جدول شماره (41-4)، ستون های این جدول شامل معیار ضرایب ستون B ، آماره t و sig است که جهت آزمون فرض تساوی هر یک از ضرایب ستون B با عدد صفر به کار می رود.
حال اگرβ و α به ترتیب مقدار ثابت و شیب خط رگرسیون جامعه باشد، آزمون فرض ها را برای این دو مقدار می توان به صورت زیر نوشت :
,

از آنجا که در این خروجی، 0) =sig ) آزمون تساوی ضریب رگرسیون و مقدار ثابت ، برای عرض از مبدا و ضریب رگرسیونی مربوط به سود هر سهم بزرگتراز پنج درصد است بنابراین فرض تساوی این دو ضریب با صفر رد نمی شود و باید آن ها را از معادله رگرسیون حذف کرد. اما سطح معنی داری مربوط به قابلیت پیش بینی جریان وجوه نقد از 0/05 کمتر می باشد بنابراین نباید از معادله رگرسیونی حذف شود.
فرضیه فرعی2- 1 – 2: رابطه معناداری بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکتهایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی پایین تری دارند، وجود دارد.
اگر فرضیه فرعی2-1 – 2را به صورت آماری بیان کنیم به حالت زیر در خواهد آمد :
همبستگی معنا داری بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی پایین تری دارند، وجودندارد.
همبستگی معنا داری بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که
قابلیت پیش بینی جریان های نقدی پایین تری دارند ،وجود دارد.
و با جدول های آماری ذیل نمایش داده میشود:

جدول شماره (43-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی پایین تری دارند.

دوربین- واتسون
خطای معیار تخمین
ضریب تعیین تعدیل شده
ضریب تعیین
ضریب همبستگی
مدل
1/977
0/018237
0/216
0/221
0/470
1

طبق جدول شماره (43-4) ضریب همبستگی پیرسون بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی پایین تری دارند 470/0 است. این عدد در سطح خطای 5% رابطه معنی داری بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی پایین تری دارند نشان می دهد. با توجه به خروجی های نرم افزار SPSS؛ جداول نشان می دهد، از آن جا که sig کمتراز پنج درصد است، فرض H0 در سطح خطای پنج درصد رد نمی شود و وجود همبستگی بین این دو متغیر تایید می شود. همچنین ضریب تعیین تعدیل شده محاسبه شده نیز عدد 216/ 0 را نشان می دهد که عدد خوبی می باشد و برازش مناسبی از سود هر سهم بر تغییرات سود آتی در شرکت هایی که پیش بینی جریان های نقدی پایین تری دارند، ارائه می کند. یکی از مفروضات رگرسیون استقلال خطاهاست در صورتی که فرضیه استقلال خطاها رد شود و خطاها با یکدیگر همبستگی داشته باشند، امکان استفاده از رگرسیون وجود ندارد.آماره دوربین- واتسون به منظور بررسی استقلال خطاها از یکدیگر استفاده می شود که اگر مقدار آماره دوربین – واتسون در فاصله 5/1 تا 5/2 باشد ،فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد. مقدار آماره دوربین- واتسون طبق جدول (43-4) 977/1 می باشد و این عدد نشان می دهد که خطاها از یکدیگر مستقل هستند و بین خطاها خود همبستگی وجود ندارد و فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد.

جدول شماره (44-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA)
سطح معنی داری
Fآماره
Mean Square
درجه آزادی
Sum of Squares
مدل
0/000
42/177
1/403
2
2/806
رگرسیون

0/033
297
9/878
Residual

299
12/684
جمع

جدول شماره (44-4) نشان دهنده تحلیل واریانس بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی پایینی دارند می باشد، طبق این خروجی، معنی داری کلی مدل رگرسیون توسط جدول ANOVA و ازطریق فرضیه های آماری ذیل آزمون می شود :

با توجه به این که sig کمتر از پنج درصد می باشد، فرض خطی بودن رابطه بین دو متغیر تایید می گردد.حال دنبال پیدا کردن این رابطه می رویم:
جدول شماره (45-4) : ضرایب معادله رگرسیون76 ()

سطح معنی داری
tآماره
ضرایب استاندارد شده
ضرایب استاندارد نشده
مدل

Beta
Std. Error
B

0/000
-8/844

0/017
-0/149
(Constant)
0/939
0/076
0/004
0/070
0/005
سود هر سهم
0/000
9/184
0/470
0/023
0/211
قابلیت پیش بینی جریان نقدی

در خروجی جدول شماره (45-4) و در ستون B به ترتیب مقدار ثابت و ضریب متغیر مستقل در معامله رگرسیون ارائه شده است.
Y= -0/149 + 0/005X1 + 0/211 X2 + e i
طبق خروجی جدول شماره (45-4)، ستون های این جدول شامل معیار ضرایب ستون B ، آماره t و sig است که جهت آزمون فرض تساوی هر یک از ضرایب ستون B با عدد صفر به کار می رود.
حال اگر 2β و 1β و α ضرایب رگرسیونی خط رگرسیون جامعه باشد، آزمون فرض ها را برای این سه مقدار می توان به صورت زیر نوشت :
,

از آنجا که در این خروجی، 0) =sig ) آزمون تساوی ضریب رگرسیون و مقدار ثابت ، برای عرض از مبدا و ضریب رگرسیونی مربوط به سود هر سهم بزرگتراز پنج درصد است بنابراین فرض تساوی این دو ضریب با صفر رد نمی شود و باید آن ها را از معادله رگرسیون حذف کرد.
اما سطح معنی داری مربوط به قابلیت پیش بینی جریان وجوه نقد از 0/05 کمتر می باشد بنابراین نباید از معادله رگرسیونی حذف شود.
فرضیه فرعی 2 – 2: رابطه بین سود هرسهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری مختلفی دارند، متفاوت است.
فرضیه فوق در دو سطح بالا و پایین انجام می شود.
فرضیه فرعی 1- 2 – 2: رابطه معناداری بین سود هرسهم و تغییرات سود آتی درشرکتهایی که نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری بالایی دارند، وجود دارد.
اگر فرضیه فرعی 1-2-2 را به صورت آماری بیان کنیم به حالت زیر در خواهد آمد :
همبستگی معنا داری بین سود هرسهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری بالایی دارند ، وجودندارد.

همبستگی معنا داری بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری بالایی دارند ،وجود دارد.
و با جدول های آماری ذیل نمایش داده میشود:
جدول شماره (46-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری بالایی دارند.

دوربین- واتسون
خطای معیار تخمین
ضریب تعیین تعدیل شده
ضریب تعیین
ضریب همبستگی
مدل
1/500
0/013999
0/174
0/180
0/424
1
طبق جدول شماره (46-4) ضریب همبستگی پیرسون بین دو متغیر سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری بالایی دارند 424/0 است. این عدد در سطح خطای 5% رابطه معنی داری بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری بالایی دارند نشان می دهد. با توجه به خروجی های نرم افزار SPSS؛ جداول نشان می دهد، از آن جا که sig کمتر از پنج درصد است، فرض H0 در سطح خطای پنج درصد رد می شود و وجود همبستگی بین این دو متغیر تایید می شود. همچنین ضریب تعیین تعدیل شده محاسبه شده نیز عدد 174/ 0 را نشان می دهد که عدد خوبی می باشد و برازش مناسبی از سود هر سهم بر تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری بالایی دارند ارائه می کند. یکی از مفروضات رگرسیون استقلال خطاهاست در صورتی که فرضیه استقلال خطاها رد شود و خطاها با یکدیگر همبستگی داشته باشند، امکان استفاده از رگرسیون وجود ندارد.آماره دوربین- واتسون به منظور بررسی استقلال خطاها از یکدیگر استفاده می شود که اگر مقدار آماره دوربین – واتسون در فاصله 5/1 تا 5/2 باشد ،فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد. مقدار آماره دوربین- واتسون طبق جدول (46-4) 05/1 می باشد و این عدد نشان می دهد که خطاها از یکدیگر مستقل هستند و بین خطاها خود همبستگی وجود ندارد و فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد.

ANOVA
سطح معنی داری
Fآماره
Mean Square
درجه آزادی
Sum of Squares
مدل
0/000
32/599
0/639
2
1/278
رگرسیون

0/020
297
5/820
Residual

299
7/098
جمع
جدول شماره (47-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA)

جدول شماره (47-4) نشان دهنده تحلیل واریانس بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری بالایی دارند می باشد، طبق این خروجی، معنی داری کلی مدل رگرسیون توسط جدول ANOVA و ازطریق فرضیه های آماری ذیل آزمون می شود :

با توجه به این که sig کمتر از پنج درصد می باشد، فرض خطی بودن رابطه بین دو متغیر تایید می گردد.حال دنبال پیدا کردن این رابطه می رویم:

جدول شماره (48-4) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients)

سطح معنی داری
tآماره
ضرایب استاندارد شده
ضرایب استاندارد نشده
مدل

Beta
Std. Error
B

0/004
2/920

0/015
0/043
(Constant)
0/000
6/507
0/369
0/001
0/009
سود هر سهم
0/045
2/009
0/114
0/016
0/033
ارزش بازاربه دفتری

در خروجی جدول شماره (48-4) و در ستون B به ترتیب مقدار ثابت و ضریب متغیر مستقل در معامله رگرسیون ارائه شده است.
Y= 0/043 + 0/009X1 + 0/033 X2 + e i
طبق خروجی جدول شماره (48-4)، ستون های این جدول شامل معیار ضرایب ستون B ، آماره t و sig است که جهت آزمون فرض تساوی هر یک از ضرایب ستون B با عدد صفر به کار می رود.
حال اگر 2β و 1β و α ضرایب رگرسیونی خط رگرسیون جامعه باشد، آزمون فرض ها را برای این سه مقدار می توان به صورت زیر نوشت :
,

از آنجا که در این خروجی، 0) =sig ) آزمون تساوی ضریب رگرسیون و مقدار ثابت ، برای عرض از مبدا و ضریب رگرسیونی مربوط به سود هر سهم و ارزش بازار به دفتری برابر با صفر و کوچکتر از پنج درصد است بنابراین فرض تساوی این دو ضریب با صفر رد می شود و نباید آن ها را از معادله رگرسیون حذف کرد .

فرضیه فرعی 2-2 – 2: رابطه معناداری بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکتهایی که نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری پایینی دارند، وجود دارد.
اگر فرضیه فرعی2-2 – 2را به صورت آماری بیان کنیم به حالت زیر در خواهد آمد :
همبستگی معنا داری بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری پایینی دارند ، وجود ندارد.
همبستگی معنا داری بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که
نسبت ارزش بازار به دفتری پایینی دارند ،وجود دارد.
و با جدول های آماری ذیل نمایش داده میشود:

جدول شماره (50-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری پایینی دارند.

دوربین- واتسون
خطای معیار تخمین
ضریب تعیین تعدیل شده
ضریب تعیین
ضریب همبستگی
مدل
1/500
0/014828
0/027
0/034
0/183
1

طبق جدول شماره (50-4) ضریب همبستگی پیرسون بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری پایینی دارند 183/0 است. این عدد در سطح خطای 5% رابطه معنی داری بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری پایینی دارند نشان می دهد. با توجه به خروجی های نرم افزار SPSS؛ جداول نشان می دهد، از آن جا که sig کمتر از پنج درصد است، فرض H0 در سطح خطای پنج درصد رد می شود و وجود همبستگی بین این دو متغیر تایید می شود. همچنین ضریب تعیین تعدیل شده محاسبه شده نیز عدد 027/ 0 را نشان می دهد که عدد پایینی می باشد و برازش پایینی از سود هر سهم بر تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری پایینی دارند ارائه می کند. یکی از مفروضات رگرسیون استقلال خطاهاست در صورتی که فرضیه استقلال خطاها رد شود و خطاها با یکدیگر همبستگی داشته باشند، امکان استفاده از رگرسیون وجود ندارد.آماره دوربین- واتسون به منظور بررسی استقلال خطاها از یکدیگر استفاده می شود که اگر مقدار آماره دوربین – واتسون در فاصله 5/1 تا 5/2 باشد ،فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد. مقدار آماره دوربین- واتسون طبق جدول (50-4) 0 5/1 می باشد و این عدد نشان می دهد که خطاها از یکدیگر مستقل هستند و بین خطاها خود همبستگی وجود ندارد و فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد.

جدول شماره (51-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA)

ANOVA
سطح معنی داری
Fآماره
Mean Square
درجه آزادی
Sum of Squares
مدل
0/006
5/169
0/114
2
0/227
رگرسیون

0/022
297
6/530
Residual

299
6/757
جمع
جدول شماره (51-4) نشان دهنده تحلیل واریانس بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری پایینی دارند می باشد، طبق این خروجی، معنی داری کلی مدل رگرسیون توسط جدول ANOVA و ازطریق فرضیه های آماری ذیل آزمون می شود :

با توجه به این که sig کمتر از پنج درصد می باشد، فرض خطی بودن رابطه بین دو متغیر تایید می گردد.حال دنبال پیدا کردن این رابطه می رویم:

جدول شماره (52-4) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients)

سطح معنی داری
tآماره
ضرایب استاندارد شده
ضرایب استاندارد نشده
مدل

Beta
Std. Error
B

0/000
-17/072

0/012
-0/206
(Constant)
0/013
-2/490
-0/151
0/004
-0/011
سود هر سهم
0/006
2/745
0/166
0/032
0/088
ارزش بازاربه دفتری
در خروجی جدول شماره (52-4) و در ستون B به ترتیب مقدار ثابت و ضریب متغیر مستقل در معامله رگرسیون ارائه شده است.
Y= -0/206 – 0/011X1 + 0/088 X2 + e i
طبق خروجی جدول شماره (52-4)، ستون های این جدول شامل معیار ضرایب ستون B ، آماره t و sig است که جهت آزمون فرض تساوی هر یک از ضرایب ستون B با عدد صفر به کار می رود.
حال اگرβ و α به ترتیب مقدار ثابت و شیب خط رگرسیون جامعه باشد، آزمون فرض ها را برای این دو مقدار می توان به صورت زیر نوشت :
,

از آنجا که در این خروجی، 0) =sig ) آزمون تساوی ضریب رگرسیون و مقدار ثابت ، برای عرض از مبدا و ضریب رگرسیونی مربوط به سود هر سهم و ارزش بازار به دفتری برابر با صفر و کوچکتر از پنج درصد است بنابراین فرض تساوی این ضرایب با صفر رد می شود و نباید آن ها را از معادله رگرسیون حذف کرد.
فرضیه فرعی3 – 2: رابطه بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکتهایی که بازده حقوق صاحبان سهام مختلفی دارند، متفاوت است.
فرضیه فوق در دو سطح بالا و پایین انجام می شود.
فرضیه فرعی1- 3 – 2: رابطه معناداری بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکتهایی که بازده حقوق صاحبان سهام بالاتری دارند، وجود دارد.
اگر فرضیه فرعی 1-3-2را به صورت آماری بیان کنیم به حالت زیر در خواهد آمد :
همبستگی معنا داری بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام بالاتری ، وجود ندارد.

همبستگی معنا داری بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام بالاتری دارند ،وجود دارد.
و با جدول های آماری ذیل نمایش داده میشود:
جدول شماره (54-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام بالاتری دارند.

دوربین- واتسون
خطای معیار تخمین
ضریب تعیین تعدیل شده
ضریب تعیین
ضریب همبستگی
مدل
1/876
0/017429
0/103
0/109
0/330
1

طبق جدول شماره (54-4) ضریب همبستگی پیرسون بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام بالاتری دارند 330/0 است. این عدد در سطح خطای 5% رابطه معنی داری بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام بالاتری دارند نشان می دهد. با توجه به خروجی های نرم افزار SPSS؛ جداول نشان می دهد، از آن جا که sig کمتراز پنج درصد است، فرض H0 در سطح خطای پنج درصد رد می شود و وجود همبستگی بین این دو متغیر تایید می شود. همچنین ضریب تعیین تعدیل شده محاسبه شده نیز عدد 103/ 0 را نشان می دهد که عدد خوبی می باشد و برازش مناسبی از سود هر سهم بر تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت بازده حقوق صاحبان سهام بالاتری دارند ارائه می کند. یکی از مفروضات رگرسیون استقلال خطاهاست در صورتی که فرضیه استقلال خطاها رد شود و خطاها با یکدیگر همبستگی داشته باشند، امکان استفاده از رگرسیون وجود ندارد.آماره دوربین- واتسون به منظور بررسی استقلال خطاها از یکدیگر استفاده می شود که اگر مقدار آماره دوربین – واتسون در فاصله 5/1 تا 5/2 باشد ،فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد. مقدار آماره دوربین- واتسون طبق جدول (54-4) 876/1 می باشد و این عدد نشان می دهد که خطاها از یکدیگر مستقل هستند و بین خطاها خود همبستگی وجود ندارد و فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد

جدول شماره (55-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA)

ANOVA
سطح معنی داری
Fآماره
Mean Square
درجه آزادی
Sum of Squares
مدل
0/000
18/123
0/551
2
1/101
رگرسیون

0/030
297
9/022
Residual

299
10/123
جمع

جدول شماره (55-4) نشان دهنده تحلیل واریانس بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام بالاتری دارند می باشد، طبق این خروجی، معنی داری کلی مدل رگرسیون توسط جدول ANOVA و ازطریق فرضیه های آماری ذیل آزمون می شود :

با توجه به این که sig کمتراز پنج درصد می باشد، فرض خطی بودن رابطه بین دو متغیر تایید می گردد. حال دنبال پیدا کردن این رابطه می رویم:
جدول شماره (56-4) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients)
سطح معنی داری
tآماره
ضرایب استاندارد شده
ضرایب استاندارد نشده
مدل

Beta
Std. Error
B

0/925
-0/095

0/019
-0/002
(Constant)
0/002
3/082
0/169
0/008
0/024
سود هر سهم
0/000
5/274
0/289
0/019
0/099
بازده حقوق صاحبان سهام

در خروجی جدول شماره (56-4) و در ستون B به ترتیب مقدار ثابت و ضریب متغیر مستقل در معامله رگرسیون ارائه شده است.
Y= -0/002 + 0/024X1 + 0/099 X2 + e i

طبق خروجی جدول شماره (56-4)، ستون های این جدول شامل معیار ضرایب ستون B ، آماره t و sig است که جهت آزمون فرض تساوی هر یک از ضرایب ستون B با عدد صفر به کار می رود.
حال اگر 2β و 1β و α ضرایب رگرسیونی خط رگرسیون جامعه باشد، آزمون فرض ها را برای این سه مقدار می توان به صورت زیر نوشت :
,

از آنجا که در این خروجی، 0) =sig ) آزمون تساوی ضریب رگرسیون و مقدار ثابت ، برای عرض از مبدا و ضریب رگرسیونی مربوط به سود هر سهم و بازده حقوق صاحبان سهام برابر با صفر و کوچکتر از پنج درصد است بنابراین فرض تساوی این ضرایب با صفر رد می شود و نباید آن ها را از معادله رگرسیون حذف کرد.
فرضیه فرعی 2-3 – 2: رابطه معناداری بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام پایینی دارند، وجود دارد.
اگر فرضیه فرعی2-3 – 2را به صورت آماری بیان کنیم به حالت زیر در خواهد آمد :
همبستگی معنا داری بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام پایینی ، وجود ندارد.
همبستگی معنا داری بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که
بازده حقوق صاحبان سهام پایینی دارند ،وجود دارد.
و با جدول های آماری ذیل نمایش داده میشود:
جدول شماره (58-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام پایینی دارند.

طبق جدول شماره (58-4) ضریب همبستگی پیرسون بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام پایینی دارند 103/0 است. این عدد در سطح خطای 5% رابطه معنی داری بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام پایینی دارند نشان می دهد. با توجه به خروجی های نرم افزار SPSS؛ جداول نشان می دهد، از آن جا که sig بیشتراز پنج درصد است، فرض H0 در سطح خطای پنج درصد رد نمی شود و وجود همبستگی بین این دو متغیر تایید نمی شود. همچنین ضریب تعیین تعدیل شده محاسبه شده نیز عدد 004/ 0 را نشان می دهد که عدد بسیار پایینی می باشد و برازشی از سود هر سهم بر تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام پایینی دارند ارائه نمی کند. یکی از مفروضات رگرسیون استقلال خطاهاست در صورتی که فرضیه استقلال خطاها رد شود و خطاها با یکدیگر همبستگی داشته باشند، امکان استفاده از رگرسیون وجود ندارد.آماره دوربین- واتسون به منظور بررسی استقلال خطاها از یکدیگر استفاده می شود که اگر مقدار آماره دوربین – واتسون در فاصله 5/1 تا 5/2 باشد ،فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد. مقدار آماره دوربین- واتسون طبق جدول (58-4) 964/1 می باشد و این عدد نشان می دهد که خطاها از یکدیگر مستقل هستند و بین خطاها خود همبستگی وجود ندارد و فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد.
دوربین- واتسون
خطای معیار تخمین
ضریب تعیین تعدیل شده
ضریب تعیین
ضریب همبستگی
مدل
1/964
0/017509885
0/004
0/011
0/103
1

جدول شماره (59-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA)

سطح معنی داری
Fآماره
Mean Square
درجه آزادی
Sum of Squares
مدل
0/206
1/586
0/049
2
0/097
رگرسیون

0/031
297
9/106
Residual

299
9/203
جمع

جدول شماره (59-4) نشان دهنده تحلیل واریانس بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام پایینی دارند می باشد، طبق این خروجی، معنی داری کلی مدل رگرسیون توسط جدول ANOVA و ازطریق فرضیه های آماری ذیل آزمون می شود :

با توجه به این که sig بیشتراز پنج درصد می باشد، فرض خطی بودن رابطه بین دو متغیر تایید نمی گردد.
جدول شماره (60-4) : ضرایب معادله رگرسیون77
سطح معنی داری
tآماره
ضرایب استاندارد شده
ضرایب استاندارد نشده
مدل

Beta
Std. Error
B

0/000
-11/865

0/015
-0/180
(Constant)
0/081
1/753
0/155
0/077
0/134
سود هر سهم
0/262
-1/125
-0/100
0/067
0/075-
بازده حقوق صاحبان سهام

در خروجی جدول شماره (60-4) و در ستون B به ترتیب مقدار ثابت و ضریب متغیر مستقل در معامله رگرسیون ارائه شده است.
Y= -0/180 + 0/134X1 – 0/075 X2 + e i
طبق خروجی جدول شماره (60-4)، ستون های این جدول شامل معیار ضرایب ستون B ، آماره t و sig است که جهت آزمون فرض تساوی هر یک از ضرایب ستون B با عدد صفر به کار می رود.
حال اگرβ و α به ترتیب مقدار ثابت و شیب خط رگرسیون جامعه باشد، آزمون فرض ها را برای این دو مقدار می توان به صورت زیر نوشت :
,

از آنجا که در این خروجی، 0) =sig ) آزمون تساوی ضریب رگرسیون و مقدار ثابت ، برای عرض از مبدا و ضریب رگرسیونی مربوط به سود هر سهم و بازده حقوق صاحبان سهام بیشتر از پنج درصد است بنابراین فرض تساوی این ضرایب با صفر رد نمی شود و باید آن ها را از معادله رگرسیون حذف کرد.
فرضیه فرعی 1 – 3: رابطه بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکتهایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی مختلفی دارند، متفاوت است.
فرضیه فوق در دو سطح بالا و پایین انجام می شود.
فرضیه فرعی 1-1 – 3: رابطه معناداری بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکتهایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی بالاتری دارند، وجود دارد.
اگر فرضیه فرعی 1-1-3را به صورت آماری بیان کنیم به حالت زیر در خواهد آمد :
همبستگی معنا داری بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی بالاتری دارند، وجودندارد.
همبستگی معنا داری بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت
هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی بالاتری دارند ،وجود دارد.
و با جدول های آماری ذیل نمایش داده میشود:

جدول شماره (62-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی بالاتری دارند.
دوربین- واتسون
خطای معیار تخمین
ضریب تعیین تعدیل شده
ضریب تعیین
ضریب همبستگی
مدل
1/847
0/023642
0/002
0/009
0/094
1

طبق جدول شماره (62-4) ضریب همبستگی پیرسون بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی بالاتری دارند 094/0 است. این عدد در سطح خطای 5% رابطه معنی داری بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیتپیش بینی جریان های نقدی بالاتری دارند نشان می دهد. با توجه به خروجی های نرم افزار SPSS؛ جداول نشان می دهد، از آن جا که sig بیشتراز پنج درصد است، فرض H0 در سطح خطای پنج درصد رد می شود و وجود همبستگی بین این دو متغیر تایید نمی شود. همچنین ضریب تعیین تعدیل شده محاسبه شده نیز عدد 002/ 0 را نشان می دهد که عدد بسیار پایینی می باشد و برازشی از تغییرات سود هر سهم بر تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیتپیش بینی جریان های نقدی بالاتری دارند ارائه نمی کند. یکی از مفروضات رگرسیون استقلال خطاهاست در صورتی که فرضیه استقلال خطاها رد شود و خطاها با یکدیگر همبستگی داشته باشند، امکان استفاده از رگرسیون وجود ندارد.آماره دوربین- واتسون به منظور بررسی استقلال خطاها از یکدیگر استفاده می شود که اگر مقدار آماره دوربین – واتسون در فاصله 5/1 تا 5/2 باشد ،فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد. مقدار آماره دوربین- واتسون طبق جدول (62-4) 847/1 می باشد و این عدد نشان می دهد که خطاها از یکدیگر مستقل هستند و بین خطاها خود همبستگی وجود ندارد و فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد.

جدول شماره (63-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA)

سطح معنی داری
Fآماره
Mean Square
درجه آزادی
Sum of Squares
مدل
0/266
1/331
0/074
2
0/149
رگرسیون

0/056
297
16/601
Residual

299
16/750
جمع

ANOVA(b)

جدول شماره (63-4) نشان دهنده تحلیل واریانس بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی بالاتری دارند می باشد، طبق این خروجی، معنی داری کلی مدل رگرسیون توسط جدول ANOVA و ازطریق فرضیه های آماری ذیل آزمون می شود

با توجه به این که sig بیشتر از پنج درصد می باشد، فرض خطی بودن رابطه بین دو متغیر تایید نمی گردد.

جدول شماره (64-4) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients)
سطح معنی داری
tآماره
ضرایب استاندارد شده
ضرایب استاندارد نشده
مدل

Beta
Std. Error
B

0/152
-1/437

0/025
-0/036
(Constant)
0/262
1/125
0/065
0/089
0/100
تغییرات سود هر سهم
0/252
1/148
0/066
0/041
0/047
قابلیت پیش بینی جریان نقدی

در خروجی جدول شماره (64-4) و در ستون B به ترتیب مقدار ثابت و ضریب متغیر مستقل در معامله رگرسیون ارائه شده است.
Y= -0/036 + 0/100X1 + 0/047 X2 + e i
طبق خروجی جدول شماره (45-4)، ستون های این جدول شامل معیار ضرایب ستون B ، آماره t و sig است که جهت آزمون فرض تساوی هر یک از ضرایب ستون B با عدد صفر به کار می رود.
حال اگر 2β و 1β و α ضرایب رگرسیونی خط رگرسیون جامعه باشد، آزمون فرض ها را برای این سه مقدار می توان به صورت زیر نوشت :
,

از آنجا که در این خروجی، 0) =sig ) آزمون تساوی ضریب رگرسیون و مقدار ثابت ، برای عرض از مبدا و ضریب رگرسیونی مربوط به تغییرسود هر سهم و قابلیت پیش بینی جریانهای نقدی بیشتر از پنج درصد است بنابراین فرض تساوی این ضرایب با صفر رد نمی شود و باید آن ها را از معادله رگرسیون حذف کرد.
فرضیه فرعی 2-1 – 3: رابطه معناداری بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکتهایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی پایین تری دارند، وجود دارد.
اگر فرضیه فرعی2-1 – 3را به صورت آماری بیان کنیم به حالت زیر در خواهد آمد :
همبستگی معنا داری بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی پایین تری دارند، وجودندارد.
همبستگی معنا داری بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی
که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی پایین تری دارند ،وجود دارد.
و با جدول های آماری ذیل نمایش داده میشود:

جدول شماره (66-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که پیش بینی جریان های نقدی پایین تری دارند.

سطح معنی داری
Fآماره
Mean Square
درجه آزادی
Sum of Squares
مدل
0/069
2/698
0/113
2
0/226
رگرسیون

0/042
297
12/458
Residual

299
12/684
جمع

طبق جدول شماره (66-4) ضریب همبستگی پیرسون بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیتپیش بینی جریان های نقدی پایین تری دارند 134/0 است. این عدد در سطح خطای 5% رابطه معنی داری بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی پایین تری دارند نشان نمی دهد. با توجه به خروجی های نرم افزار SPSS؛ جداول نشان می دهد، از آن جا که sig بیشتراز پنج درصد است، فرض H0 در سطح خطای پنج درصد رد نمی شود و وجود همبستگی بین این دو متغیر تایید نمی شود. همچنین ضریب تعیین تعدیل شده محاسبه شده نیز عدد 011/ 0 را نشان می دهد که عدد بسیار پایینی می باشد و برازشی از تغییرات سود هر سهم بر تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی پایین تری دارند ارائه نمی کند. یکی از مفروضات رگرسیون استقلال خطاهاست در صورتی که فرضیه استقلال خطاها رد شود و خطاها با یکدیگر همبستگی داشته باشند، امکان استفاده از رگرسیون وجود ندارد.آماره دوربین- واتسون به منظور بررسی استقلال خطاها از یکدیگر استفاده می شود که اگر مقدار آماره دوربین – واتسون در فاصله 5/1 تا 5/2 باشد ،فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد. مقدار آماره دوربین- واتسون طبق جدول (66-4) 917/1 می باشد و این عدد نشان می دهد که خطاها از یکدیگر مستقل هستند و بین خطاها خود همبستگی وجود ندارد و فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد.

جدول شماره (67-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA)
دوربین- واتسون
خطای معیار تخمین
ضریب تعیین تعدیل شده
ضریب تعیین
ضریب همبستگی
مدل
1/917
0/020480
0/011
0/018
0/134
1

جدول شماره (67-4) نشان دهنده تحلیل واریانس بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی پایین تری دارند می باشد، طبق این خروجی، معنی داری کلی مدل رگرسیون توسط جدول ANOVA و ازطریق فرضیه های آماری ذیل آزمون می شود :

با توجه به این که sig بیشتر از پنج درصد می باشد، فرض خطی بودن رابطه بین دو متغیر تایید نمی گردد.

جدول شماره (68-4) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients)

سطح معنی داری
tآماره
ضرایب استاندارد شده
ضرایب استاندارد نشده
مدل

Beta
Std. Error
B

0/000
-3/582

0/015
-0/054
(Constant)
0/908
-0/116
-0/007
0/079
-0/009
تغییرات سود هر سهم
0/021
2/322
0/134
0/032
0/075
قابلیت پیش بینی جریان نقدی

در خروجی جدول شماره (68-4) و در ستون B به ترتیب مقدار ثابت و ضریب متغیر مستقل در معامله رگرسیون ارائه شده است.
Y= -0/054 – 0/009X1 + 0/075 X2 + e i

طبق خروجی جدول شماره (68-4)، ستون های این جدول شامل معیار ضرایب ستون B ، آماره t و sig است که جهت آزمون فرض تساوی هر یک از ضرایب ستون B با عدد صفر به کار می رود.
حال اگر 2β و 1β و α ضرایب رگرسیونی خط رگرسیون جامعه باشد، آزمون فرض ها را برای این سه مقدار می توان به صورت زیر نوشت :
,

از آنجا که در این خروجی، 0) =sig ) آزمون تساوی ضریب رگرسیون و مقدار ثابت ، برای عرض از مبدا و ضریب رگرسیونی مربوط به تغییرات سود هر سهم بزرگتراز پنج درصد است بنابراین فرض تساوی این دو ضریب با صفر رد نمی شود و باید آن ها را از معادله رگرسیون حذف کرد.اما سطح معنی داری مربوط به قابلیت پیش بینی جریان وجوه نقد از 0/05 کمتر می باشد بنابراین نباید از معادله رگرسیونی حذف شود.
فرضیه فرعی 2- 3: رابطه بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکتهایی که نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری مختلفی دارند، متفاوت است.
فرضیه فوق در دو سطح بالا و پایین انجام می شود.
فرضیه فرعی 1 -2- 3: رابطه معناداری بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکتهایی که نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری بالایی دارند، وجود دارد.
اگر فرضیه فرعی 1-2-3 را به صورت آماری بیان کنیم به حالت زیر در خواهد آمد :
همبستگی معنا داری بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری بالایی دارند ، وجودندارد.
همبستگی معنا داری بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی
که نسبت ارزش بازار به دفتری بالایی دارند ،وجود دارد.
و با جدول های آماری ذیل نمایش داده میشود:
جدول شماره (70-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری بالایی دارند.

دوربین- واتسون
خطای معیار تخمین
ضریب تعیین تعدیل شده
ضریب تعیین
ضریب همبستگی
مدل
1/500
0/014088
0/164
0/169
0/412
1

طبق جدول شماره (70-4) ضریب همبستگی پیرسون بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری بالایی دارند 412/0 است. این عدد در سطح خطای 5% رابطه معنی داری بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری بالایی دارند نشان می دهد. با توجه به خروجی های نرم افزار SPSS؛ جداول نشان می دهد، از آن جا که sig کمتر از پنج درصد است، فرض H0 در سطح خطای پنج درصد رد می شود و وجود همبستگی بین این دو متغیر تایید می شود. همچنین ضریب تعیین تعدیل شده محاسبه شده نیز عدد 164/ 0 را نشان می دهد که عدد خوبی می باشد و برازش مناسبی از تغییرات سود هر سهم بر تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری بالایی دارند ارائه می کند. یکی از مفروضات رگرسیون استقلال خطاهاست در صورتی که فرضیه استقلال خطاها رد شود و خطاها با یکدیگر همبستگی داشته باشند، امکان استفاده از رگرسیون وجود ندارد.آماره دوربین- واتسون به منظور بررسی استقلال خطاها از یکدیگر استفاده می شود که اگر مقدار آماره دوربین – واتسون در فاصله 5/1 تا 5/2 باشد ،فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد. مقدار آماره دوربین- واتسون طبق جدول (70-4) 50/1 می باشد و این عدد نشان می دهد که خطاها از یکدیگر مستقل هستند و بین خطاها خود همبستگی وجود ندارد و فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد.

جدول شماره (71-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA)
سطح معنی داری
Fآماره
Mean Square
درجه آزادی
Sum of Squares
مدل
0.000
30/303
0/601
2
1/203
رگرسیون

0/020
297
5/895
Residual

299
7/098
جمع

جدول شماره (71-4) نشان دهنده تحلیل واریانس بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری بالایی دارند می باشد، طبق این خروجی، معنی داری کلی مدل رگرسیون توسط جدول ANOVA و ازطریق فرضیه های آماری ذیل آزمون می شود :

با توجه به این که sig کمتر از پنج درصد می باشد، فرض خطی بودن رابطه بین دو متغیر تایید می گردد.حال دنبال پیدا کردن این رابطه می رویم:

جدول شماره (72-4) : ضرایب معادله رگرسیون78

سطح معنی داری
tآماره
ضرایب استاندارد شده
ضرایب استاندارد نشده
مدل

Beta
Std. Error
B

0/000
4/910

0/012
0/059
(Constant)
0/000
7/717
0/416
0/001
0/010
تغییرات سود هرسهم
0/641
-0/467
0/025-
0/021
-0/010
ارزش بازار به دفتری

در خروجی جدول شماره (72-4) و در ستون B به ترتیب مقدار ثابت و ضریب متغیر مستقل در معامله رگرسیون ارائه شده است.
Y= 0/059 + 0/010X1 – 0/010 X2 + e i
طبق خروجی جدول شماره (72-4)، ستون های این جدول شامل معیار ضرایب ستون B ، آماره t و sig است که جهت آزمون فرض تساوی هر یک از ضرایب ستون B با عدد صفر به کار می رود.
حال اگر 2β و 1β و α ضرایب رگرسیونی خط رگرسیون جامعه باشد، آزمون فرض ها را برای این سه مقدار می توان به صورت زیر نوشت :
,

از آنجا که در این خروجی، 0) =sig ) آزمون تساوی ضریب رگرسیون و مقدار ثابت ، برای عرض از مبدا و ضریب رگرسیونی مربوط به تغییرات سود هر سهم برابربا صفر و کوچکتر از پنج درصد است بنابراین فرض تساوی این دو ضریب با صفر رد می شود و نباید آن ها را از معادله رگرسیون حذف کرد . اما سطح معنی داری مربوط به ارزش بازار به دفتری از 0/05 بیشتر می باشد بنابراین باید از معادله رگرسیونی حذف شود.

65 فرضیه فرعی 2 -2 – 3: رابطه معناداری بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکتهایی که نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری پایینی دارند، وجود دارد.
اگر فرضیه فرعی 2-2-3را به صورت آماری بیان کنیم به حالت زیر در خواهد آمد :
همبستگی معنا داری بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری پایینی دارند ، وجود ندارد.
همبستگی معنا داری بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی
که نسبت ارزش بازار به دفتری پایینی دارند ،وجود دارد.
و با جدول های آماری ذیل نمایش داده میشود:

جدول شماره (74-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری پایینی دارند.
دوربین- واتسون
خطای معیار تخمین
ضریب تعیین تعدیل شده
ضریب تعیین
ضریب همبستگی
مدل
1/500
0/014961
0/010
0/016
0/127
1

طبق جدول شماره (74-4) ضریب همبستگی پیرسون بین دو بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری پایینی دارند 127/0 است. این عدد در سطح خطای 5% رابطه معنی داری بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری پایینی دارند نشان می دهد. با توجه به خروجی های نرم افزار SPSS؛ جداول نشان می دهد، از آن جا که sig بیشتر از پنج درصد است، فرض H0 در سطح خطای پنج درصد رد نمی شود و وجود همبستگی بین این دو متغیر تایید نمی شود. همچنین ضریب تعیین تعدیل شده محاسبه شده نیز عدد 010/ 0 را نشان می دهد که عدد بسیار پایینی می باشد و برازشی از تغییرات سود هر سهم بر تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری پایینی دارند ارائه نمی کند. یکی از مفروضات رگرسیون استقلال خطاهاست در صورتی که فرضیه استقلال خطاها رد شود و خطاها با یکدیگر همبستگی داشته باشند، امکان استفاده از رگرسیون وجود ندارد.آماره دوربین- واتسون به منظور بررسی استقلال خطاها از یکدیگر استفاده می شود که اگر مقدار آماره دوربین – واتسون در فاصله 5/1 تا 5/2 باشد ،فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد. مقدار آماره دوربین- واتسون طبق جدول (74-4) 500/1 می باشد و این عدد نشان می دهد که خطاها از یکدیگر مستقل هستند و بین خطاها خود همبستگی وجود ندارد و فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد.

جدول شماره (75-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA)
سطح معنی داری
Fآماره
Mean Square
درجه آزادی
Sum of Squares
مدل
0/089
2/435
0/055
2
0/109
رگرسیون

0/022
297
6/648
Residual

299
6/757
جمع

جدول شماره (75-4) نشان دهنده تحلیل واریانس بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری پایینی دارند می باشد، طبق این خروجی، معنی داری کلی مدل رگرسیون توسط جدول ANOVA و ازطریق فرضیه های آماری ذیل آزمون می شود :

با توجه به این که sig بیشتر از پنج درصد می باشد، فرض خطی بودن رابطه بین دو متغیر تایید نمی گردد.

جدول شماره (76-4) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients)

سطح معنی داری
tآماره
ضرایب استاندارد شده
ضرایب استاندارد نشده
مدل

Beta
Std. Error
B

0/000
-17/731

0/010
-0/184
(Constant)
0/057
-1/909
-0/112
0/004
-0/008
تغییرات سود هر سهم
0/146
1/456
0/085
0/029
0/042
ارزش بازاربه دفتری

در خروجی جدول شماره (76-4) و در ستون B به ترتیب مقدار ثابت و ضریب متغیر مستقل در معامله رگرسیون ارائه شده است.
Y= -0/184 – 0/008X1 + 0/042 X2 + e i

طبق خروجی جدول شماره (76-4)، ستون های این جدول شامل معیار ضرایب ستون B ، آماره t و sig است که جهت آزمون فرض تساوی هر یک از ضرایب ستون B با عدد صفر به کار می رود.
حال اگر 2β و 1β و α ضرایب رگرسیونی خط رگرسیون جامعه باشد، آزمون فرض ها را برای این سه مقدار می توان به صورت زیر نوشت :
,

از آنجا که در این خروجی، 0) =sig ) آزمون تساوی ضریب رگرسیون و مقدار ثابت مربوط به تغییرات سود هر سهم و ارزش بازار به دفتری بیشتر از پنج درصد است بنابراین فرض تساوی این ضرایب با صفر رد نمی شود و باید آن ها را از معادله رگرسیون حذف کرد.

فرضیه فرعی3 – 3: رابطه بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکتهایی که بازده حقوق صاحبان سهام مختلفی دارند، متفاوت است.
فرضیه فوق در دو سطح بالا و پایین انجام می شود.
فرضیه فرعی1 – 3 – 3: رابطه معناداری بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکتهایی که بازده حقوق صاحبان سهام بالایی دارند، وجود دارد.

اگر فرضیه فرعی 1-3 – 3را به صورت آماری بیان کنیم به حالت زیر در خواهد آمد :
همبستگی معنا داری بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام بالاتری ، وجودندارد.
همبستگی معنا داری بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام بالاتری دارند ،وجود دارد.

و با جدول های آماری ذیل نمایش داده میشود:
جدول شماره (78-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام بالاتری دارند.

دوربین- واتسون
خطای معیار تخمین
ضریب تعیین تعدیل شده
ضریب تعیین
ضریب همبستگی
مدل
1/739
0/018226
0/019
0/025
0/159
1

طبق جدول شماره (78-4) ضریب همبستگی پیرسون بین دو بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت حقوق صاحبان بالاتری دارند 159/0 است. این عدد در سطح خطای 5% رابطه معنی داری بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام بالاتری دارند نشان می دهد. با توجه به خروجی های نرم افزار SPSS؛ جداول نشان می دهد، از آن جا که sig کمتراز پنج درصد است، فرض H0 در سطح خطای پنج درصد رد می شود و وجود همبستگی بین این دو متغیر تایید می شود. همچنین ضریب تعیین تعدیل شده محاسبه شده نیز عدد 019/ 0 را نشان می دهد که عدد پایینی می باشد و برازش پایینی از تغییرات سود هر سهم بر تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام بالاتری دارند ارائه می کند. یکی از مفروضات رگرسیون استقلال خطاهاست در صورتی که فرضیه استقلال خطاها رد شود و خطاها با یکدیگر همبستگی داشته باشند، امکان استفاده از رگرسیون وجود ندارد.آماره دوربین- واتسون به منظور بررسی استقلال خطاها از یکدیگر استفاده می شود که اگر مقدار آماره دوربین – واتسون در فاصله 5/1 تا 5/2 باشد ،فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد. مقدار آماره دوربین- واتسون طبق جدول (78-4) 739/1 می باشد و این عدد نشان می دهد که خطاها از یکدیگر مستقل هستند و بین خطاها خود همبستگی وجود ندارد و فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد.

جدول شماره (79-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA)

ANOVA
سطح معنی داری
Fآماره
Mean Square
درجه آزادی
Sum of Squares
مدل
0/022
3/871
0/129
2
0/257
رگرسیون

0/033
297
9/866
Residual

299
10/123
جمع

جدول شماره (79-4) نشان دهنده تحلیل واریانس بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام بالاتری دارند می باشد، طبق این خروجی، معنی داری کلی مدل رگرسیون توسط جدول ANOVA و ازطریق فرضیه های آماری ذیل آزمون می شود :

با توجه به این که sig کمتراز پنج درصد می باشد، فرض خطی بودن رابطه بین دو متغیر تایید می گردد. حال دنبال پیدا کردن این رابطه می رویم:

جدول شماره (80-4) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients)

سطح معنی داری
tآماره
ضرایب استاندارد شده
ضرایب استاندارد نشده
مدل

Beta
Std. Error
B

0/000
5/892

0/013
0/077
(Constant)
0/006
2/776
0/159
0/008
0/023
تغییرات سود هرسهم
0/848
0/192
0/011
0/024
0/005
بازده حقوق صاحبان سهام

در خروجی جدول شماره (80-4) و در ستون B به ترتیب مقدار ثابت و ضریب متغیر مستقل در معامله رگرسیون ارائه شده است.
Y= 0/077 + 0/023X1 + 0/005 X2 + e i

طبق خروجی جدول شماره (80-4)، ستون های این جدول شامل معیار ضرایب ستون B ، آماره t و sig است که جهت آزمون فرض تساوی هر یک از ضرایب ستون B با عدد صفر به کار می رود.
حال اگر 2β و 1β و α ضرایب رگرسیونی خط رگرسیون جامعه باشد، آزمون فرض ها را برای این سه مقدار می توان به صورت زیر نوشت :
,

از آنجا که در این خروجی، 0) =sig ) آزمون تساوی ضریب رگرسیون و مقدار ثابت مربوط به تغییرات سود هر سهم کمتر از پنج درصد است بنابراین فرض تساوی این ضرایب با صفر رد می شود و نباید آن ها را از معادله رگرسیون حذف کرد. اما سطح معنی داری مربوط به بازده حقوق صاحبان سهام از 0/05 بیشتر می باشد بنابراین باید از معادله رگرسیونی حذف شود.
فرضیه فرعی 2-3 – 3: رابطه معناداری بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکتهایی که بازده حقوق صاحبان سهام پایینی دارند، وجود دارد.

اگر فرضیه فرعی2-3-3را به صورت آماری بیان کنیم به حالت زیر در خواهد آمد :
همبستگی معنا داری بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام پایینی دارند ، وجود ندارد.
همبستگی معنا داری بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی
که بازده حقوق صاحبان سهام پایینی دارند ،وجود دارد.
و با جدول های آماری ذیل نمایش داده میشود:

جدول شماره (82-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام پایینی دارند.
دوربین- واتسون
خطای معیار تخمین
ضریب تعیین تعدیل شده
ضریب تعیین
ضریب همبستگی
مدل
1/919
0/017585949
000/0
0/002
0/044
1

طبق جدول شماره (82-4) ضریب همبستگی پیرسون بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام پایینی دارند 044/0 است. این عدد در سطح خطای 5% رابطه معنی داری بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام پایینی دارند نشان می دهد. با توجه به خروجی های نرم افزار SPSS؛ جداول نشان می دهد، از آن جا که sig بیشتراز پنج درصد است، فرض H0 در سطح خطای پنج درصد رد نمی شود و وجود همبستگی بین این دو متغیر تایید نمی شود. همچنین ضریب تعیین تعدیل شده محاسبه شده نیز عدد 000/ 0 را نشان می دهد که برازشی از تغییرات سود هر سهم بر تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام پایینی دارند ارائه نمی کند. یکی از مفروضات رگرسیون استقلال خطاهاست در صورتی که فرضیه استقلال خطاها رد شود و خطاها با یکدیگر همبستگی داشته باشند، امکان استفاده از رگرسیون وجود ندارد.آماره دوربین- واتسون به منظور بررسی استقلال خطاها از یکدیگر استفاده می شود که اگر مقدار آماره دوربین – واتسون در فاصله 5/1 تا 5/2 باشد ،فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد. مقدار آماره دوربین- واتسون طبق جدول (82-4) 919/1 می باشد و این عدد نشان می دهد که خطاها از یکدیگر مستقل هستند و بین خطاها خود همبستگی وجود ندارد و فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد.
جدول شماره (83-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA)
ANOVA
سطح معنی داری
Fآماره
Mean Square
درجه آزادی
Sum of Squares
مدل
0/748
0/290
0/009
2
0/018
رگرسیون

0/031
297
9/185
Residual

299
9/203
جمع

جدول شماره (83-4) نشان دهنده تحلیل واریانس بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام پایینی دارند می باشد، طبق این خروجی، معنی داری کلی مدل رگرسیون توسط جدول ANOVA و ازطریق فرضیه های آماری ذیل آزمون می شود :

با توجه به این که sig بیشتراز پنج درصد می باشد، فرض خطی بودن رابطه بین دو متغیر تایید نمی گردد.
جدول شماره (84-4) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients)

سطح معنی داری
tآماره
ضرایب استاندارد شده
ضرایب استاندارد نشده
مدل

Beta
Std. Error
B

0/000
-11/858

0/014
-0/171
(Constant)
0/488
-0/694
0/041-
0/051
-0/036
تغییرات سود هرسهم
0/666
0/432
0/025
0/044
0/019
بازده حقوق صاحبان سهام

در خروجی جدول شماره (84-4) و در ستون B به ترتیب مقدار ثابت و ضریب متغیر مستقل در معامله رگرسیون ارائه شده است.
Y= -0/171 – 0/036X1 + 0/019 X2 + e i

طبق خروجی جدول شماره (84-4)، ستون های این جدول شامل معیار ضرایب ستون B ، آماره t و sig است که جهت آزمون فرض تساوی هر یک از ضرایب ستون B با عدد صفر به کار می رود.
حال اگر 2β و 1β و α ضرایب رگرسیونی خط رگرسیون جامعه باشد، آزمون فرض ها را برای این سه مقدار می توان به صورت زیر نوشت :
,

از آنجا که در این خروجی، 0) =sig ) آزمون تساوی ضریب رگرسیون و مقدار ثابت مربوط به تغییرات سود هر سهم و بازده حقوق صاحبان سهام بیشتر از پنج درصد است بنابراین فرض تساوی این ضرایب با صفر رد نمی شود و باید آن ها را از معادله رگرسیون حذف کرد.

-2-4-4 تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه سه متغیر اصلی

جدول شماره (86-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین سه متغیرمستقل تغییرات سود تقسیمی ،سودهر سهم،تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی به طور کلی

دوربین- واتسون
خطای معیار تخمین
ضریب تعیین تعدیل شده
ضریب تعیین
ضریب همبستگی
مدل
1/663
0/019455
0/236
0/240
0/490
1

با توجه به جدول (86-4) بدلیل این که r مدل بالا است و سطح معنی داری کوچکتر از پنج صدم می باشد، رابطه معنی داری بین متغیر وابسته و متغیرهای مستقل وجود دارد.
جدول شماره (87-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA)
ANOVA
سطح معنی داری
Fآماره
Mean Square
درجه آزادی
Sum of Squares
مدل
0/000
62/750
2/375
3
7/125
رگرسیون

0/038
596
22/559
Residual

599
29/684
جمع

جدول 88-4. خلاصه یافته های رگرسیون چند گانه(متغیرهای اصلی) به روش Enter

Y = -0/146 + 0/084DPS+ 0/226EPS – 0/093EPS + ei

خلاصه یافته های رگرسیون چند گانه(متغیرهای اصلی) به روش Enter

در مورد متغیر ها فرض تساوی ضریب رگرسیون با صفر(فرض H0) رد می شود ونباید آنها را از معادله رگرسیون خارج کرد. هم خطی وضعیتی است که نشان می دهد یک متغیر مستقل تابعی خطی از سایر متغیرهای مستقل است. اگر هم خطی در یک مدل بالا باشد بدین معنی است که بین متغیر های مستقل همبستگی بالایی وجود دارد و ممکن است با وجود بالابودن r2 مدل دارای اعتبار بالایی نباشد. شاخصهای وضعیت با مقدار بیشتر از 15 نشان دهنده آن است که احتمال هم خطی بین متغیر های مستقل می باشد و مقدار بیشتر از 30 بیانگر مشکل جدی در استفاده از رگرسیون می باشد و با توجه به اینکه مقدار شاخص وضعیت مربوط به متغیر های مدل، کمتر از 15 است و نشانگر این است که :احتمال هم خطی بین متغیرهای مستقل وجود ندارد و نباید از مدل کلی حذف شوند؛ هر چقدر تولرانس کم باشد اطلاعات مربوط به متغیر ها کم بوده و مشکلاتی در استفاده از رگرسیون ایجاد می شود ؛اما همانطوریکه مشاهده می شود ، مقدار تلورانس متغیر های مدل در حد قابل قبول می باشد. در نتیجه مشکلی در استفاده از رگرسیون چند گانه پدید نمی آید.

-2-4-4 تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه سه متغیر اصلی و سه متغیرکمکی
جدول شماره (89-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین سه متغیرمستقل تغییرات سود تقسیمی ،سودهر سهم،تغییرات سود هر سهم و سه متغیر مجازی قابلیت پیش بینی جریان های نقدی،نسبت ارزش بازار به دفتری ، بازده حقوق صاحبان سهام با تغییرات سود آتی به طور کلی

دوربین- واتسون
خطای معیار تخمین
ضریب تعیین تعدیل شده
ضریب تعیین
ضریب همبستگی
مدل
1/743
0/017545
0/379
0/385
0/621
1

با توجه به جدول (89-4) بدلیل این که r مدل بالا است و سطح معنی داری کوچکتر از پنج صدم می باشد، رابطه معنی داری بین متغیر وابسته و متغیرهای مستقل وجود دارد.
جدول شماره (90-4) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients)

ANOVA
سطح معنی داری
Fآماره
Mean Square
درجه آزادی
Sum of Squares
مدل
0/000
61/886
1/905
6
11/430
رگرسیون

0/031
593
18/254
Residual

599
29/684
جمع

جدول 91-4. خلاصه یافته های رگرسیون چند گانه(متغیرهای اصلی و مجازی) به روش Enter

Y = -0/184 + 0/043DPS+ 0/114EPS – 0/074EPS + 0/016MV/BV+0/050ROE+0/030CFO + ei

از آنجا که در این خروجی، سطح معنی داری (sig) آزمون تساوی ضریب رگرسیون مربوط به متغیرهای تغییرات سود تقسیمی و نسبت پیش بینی جریان های نقدی بزرگتر از پنج درصد است؛ بنابراین فرض تساوی ضریب رگرسیون با صفر(فرض H0)، تایید می شود و باید آنها را از معادله رگرسیون خارج کرد و نشان می دهد که هیچ رابطه معنی داری بین آن ها با متغیر وابسته تغییرسود آتی وجود ندارد.
اما در مورد سایر متغیر ها فرض تساوی ضریب رگرسیون با صفر(فرض H0) رد می شود ونباید آنها را از معادله رگرسیون خارج کرد. هم خطی وضعیتی است که نشان می دهد یک متغیر مستقل تابعی خطی از سایر متغیرهای مستقل است. اگر هم خطی در یک مدل بالا باشد بدین معنی است که بین متغیر های مستقل همبستگی بالایی وجود دارد و ممکن است با وجود بالابودن r2 مدل دارای اعتبار بالایی نباشد. شاخصهای وضعیت با مقدار بیشتر از 15 نشان دهنده آن است که احتمال هم خطی بین متغیر های مستقل می باشد و مقدار بیشتر از 30 بیانگر مشکل جدی در استفاده از رگرسیون می باشد و با توجه به اینکه مقدار شاخص وضعیت مربوط به متغیر های مدل، کمتر از 15 است و نشانگر این است که :احتمال هم خطی بین متغیرهای مستقل وجود ندارد و نباید از مدل کلی حذف شوند؛ هر چقدر تولرانس کم باشد اطلاعات مربوط به متغیر ها کم بوده و مشکلاتی در استفاده از رگرسیون ایجاد می شود ؛اما همانطوریکه مشاهده می شود ، مقدار تلورانس متغیر های مدل در حد قابل قبول می باشد. در نتیجه مشکلی در استفاده از رگرسیون چند گانه پدید نمی آید.

جدول 92-4. خلاصه یافته های حاصل از بررسی 12 فرضیه مورد نظر در رگرسیون متغیره
مولفه های آماری

متغیرهای تحقیق
سطح شرکتها
ضریب همبستگی پیرسون
ضریب تعیین
ضریب تعیین تعدیل شده
دوربین- واتسون
آماره F
نام متغیر
آماره T
تعداد
سطح خطا
سطح معنی داری
فرضیه تا ئید شده
تغییرات سود تقسیمی

0/187
0/035
0/033
1/50
21/674
∆DPS
4/656
600
0/05
000/0
H1
تغییرات سود تقسیمی و قابلیت پیش بینی جریان نقدی
بالا
0/174
0/030
0/024
1/839
4/655
∆DPS
2/817

0/010
H1

CFOH
1/199

پایین
0/216
0/047
0/040
1/934
7/290
∆DPS
0/242

0/001
H1

CFOL
3/818

تغییرات سود تقسیمی و ارزش بازاربه دفتری
بالا
0/436
0/190
0/185
1/500
34/945
∆DPS
2/817

000/0
H1

MVBVH
6/949

پایین
0/103
0/011
0/004
1/500
1/586
∆DPS
-0/662

0/206
H0

MVBVL
-1/701

تغییرات سود تقسیمی و بازده حقوق صاحبان سهام
بالا
0/289
0/083
0/077
1/792
13/502
∆DPS
4/337

000/0
H1

ROEH
2/351

پایین
0/065
0/004
0/000
1/921
0/632
∆DPS
-1/079

0/532
H0

ROEL
0/307

سود هر سهم

0/474
0/224
0/223
1/649
172/966
EPS
13/152

000/0
H1
سود هر سهم و قابلیت پیش بینی جریان نقدی
بالا
0/468
0/219
0/213
1/888
41/567
EPS
-0/066

000/0
H1

CFOH
9/024

پایین
0/470
0/221
0/216
1/977
42/177
EPS
0/076

0/000
H1

CFOL
9/184

سود هر سهم و ارزش بازاربه دفتری
بالا
0/424
0/180
0/174
1/500
32/599
EPS
6/507

0/000
H1

MVBVH
2/009

پایین
0/183
0/034
0/027
1/500
5/169
EPS
-2/490

0/006
H1

MVBVL
2/745

سود هر سهم و بازده حقو صاحبان سهام
بالا
0/330
0/109
0/103
1/876
18/123
EPS
3/082

0/000
H1

ROEH
5/274

پایین
0/103
0/011
0/004
1/964
1/586
EPS
1/753

0/206
H0

ROEL
-1/125

تغییرات سودهرسهم

0/100
0/010
0/008
1/50
5/989
∆EPS
2/447

015/0
H1
تغییرات سودهرسهم وقابلیت پیش بینی جریان نقدی
بالا
0/094
0/009
0/002
1/847
1/331
∆EPS
1/125

0/266
H0

CFOH
1/148

پایین
0/134
0/018
0/011
1/917
2/698
∆EPS
-0/116

0/069
H0

CFOL
2/322

تغییرات سودهرسهم و ارزش بازاربه دفتری
بالا
0/412
0/169
0/164
1/500
30/303
∆EPS
7/717

0/000
H1

MVBVH
-0/467

پایین
0/127
0/016
0/010
1/500
2/435
∆EPS
-1/909

0/089
H0

MVBVL
1/456

تغییرات سودهرسهم و بازده حقوق صاحبان سهام
بالا
0/159
0/025
0/019
1/739
3/871
∆EPS
2/776

0/022
H1

ROEH
0/192

پایین
0/044
0/002
0/000
1/919
0/290
∆EPS
-0/694

0/748
H0

ROEL
0/432

در اکثر روش های تحلیلی که با استفاده از ضرایب همبستگی بین دومتغیر صورت می گیرد می توانیم پی ببریم که اولا آیا بین دومتغیر رابطه وجود دارد یا خیر؟ در صورت وجود رابطه شدت آن چقدر است ؟ اما در صورتی که بخواهیم اطلاعات بیشتری از رابطه و شدت بین دو متغیر داشته باشیم و نیز بدانیم به ازای تغییرات در متغییر های مستقل چه مقدار به متغییر وابسته افزوده یا کاسته می شود (تغییراتY را به ازای تغییراتX پیش بینی کنیم) از تحلیل رگرسیون استفاده می کنیم.
تحلیل رگرسیون رابطه تنگاتنگی با ضریب همبستگی بین متغیرها ، نمودار پراکندگی، و خط رگرسیون دارد. در واقع ، اگر بین متغییر ها همبستگی خوبی وجود داشته باشد می توان از رگرسیون برای آزمون فرضیات استفاده کرد.
در رگرسیون ضریب همبستگی هر متغییر با متغییر وابسته را r می نامند و R ضریب همبستگی کل متغییر ها با متغیر وابسته می باشد. همانگونه که r2 واریانس تبیین شده بوسیله هر متغیر است ، R2 نیز نشانگر واریانس تبیین شده بوسیله مجموعه متغیرهاست که به آن ضریب تعیین می گویند.
یکی دیگر از آماره های موجود در تحلیل رگرسیون که در تحلیل نتایج فرضیات اهمیت دارد آماره F است که به طور کلی اگر سطح معنی داری آماره F کوچک باشد و در سطح کمتر از (5./.) باشد آنگاه متغیرهای مستقل به خوبی تغییرات متغیر وابسته را تبیین می کند. و در صورتی که این مقدار بزرگتر از (5./.) باشدآنگاه متغیر های مستقل تغییرات متغیر وابسته را تبیین نمی کند. با توضیحات فوق همان گونه که در جدول نهایی فوق نیز مشاهده می شود آماره ی F در اکثر فرضیه ها به جز در فرضیه فرعی سوم(تغییرات سود تقسیمی و بازده حقوق صاحبان سهام) و همچنین فرضیه فرعی دوازدهم(تغییرات سودهرسهم و بازده حقوق صاحبان سهام) دارای سطح معنی داری بالای است و به همین دلیل این دو متغیر به خوبی نمی توانند تغییرات متغیر وابسته(سود آتی) را تبیین کنند.همان طور که در قبل به صورت مبسوط و اکنون نیز به طور کلی در جدول بیان شده است یکی از جداول خروجی آزمون رگرسسیون جدولCoeffients نام دارد که مقدار بتا یا بتاها را گزارش می کند و بتا نیز همان ضرایب استاندارد شده هستند که هر چه این ضریب(Beta) و اماره t بزرگتر باشد و سطح معنی داری یا همانSig کوچکتر باشد بدین معنی است که متغیر مستقل(پیش بین) تاثیر شدیدتری بر متغیر وابسته (پیش بینی شونده) دارد . همان طور که در جدول فوق نیز مشاهده می شود آماره t برای فرضیه اصلی دوم یعنی سود هر سهم دارای بالا ترین مقدار است که خود تایید کننده نتایج بدست آمده از تحقیق است.

جدول93- 4. برازش رگرسیون چند گانه و تفکیکی از کلیه متغیر های تحقیق

مدل
متغیر وابسته
متغیر مستقل
سطح شرکتها
سطح معنی داری
مدل رگرسیون
ضریب تعیین تعدیل شده
فرضیه تا یید شده
مدل رگرسیون خطی مرتبط با متغیر های تحقیق
تغییرات سودآتی
∆DPS

000/0
ie +X 0/150+ -0/030 =у
0/033
H1

∆DPS,CFO
بالا
0/010
Y = -0/035 + 0/131X1+ 0/106X2+ ei
0/024
H1

پایین
0/001
Y = -0/046 + 0/019X1+ 0/170X2+ ei
0/040
H1

∆DPS, MV/BV
بالا
000/0
Y = 0/066 + 0/069X1+ 0/009X2+ ei
0/185
H1

پایین
0/206
Y = -0/189 – 0/030X1- 0/007X2+ ei
0/004
H1

∆DPS, ROE
بالا
000/0
Y = 0/080 + 0/130X1+ 0/019X2+ ei
0/077
H1

پایین
0/532
Y = -0/171 – 0/061X1+ 0/013X2+ ei
0/000
H0

EPS

000/0
ie +X 0/215+ -0/142 =у
0/223
H1

EPS,CFO
بالا
000/0
Y = -0/131 – 0/005X1+ 0/216X2+ ei
0/213
H1

پایین
0/000
Y = -0/149 + 0/005X1+ 0/211X2+ ei
0/216
H1

EPS, MV/BV
بالا
0/000
Y = 0/043 + 0/009X1+ 0/033X2+ ei
0/174
H1

پایین
0/006
Y = -0/206 – 0/011X1+ 0/088X2+ ei
0/027
H1

EPS, ROE
بالا
0/000
Y = -0/002 + 0/024X1+ 0/099X2+ ei
0/103
H1

پایین
0/206
Y = -0/180 + 0/134X1- 0/075X2+ ei
0/004
H0

∆EPS

015/0
ie+X 0/063+ -0/032 =у
0/008
H1

∆EPS,CFO
بالا
0/266
Y = -0/036 + 0/100X1+0/047X2+ ei
0/002
H0

پایین
0/069
Y = -0/054 – 0/009X1+ 0/075X2+ ei
0/011
H0

∆EPS, MV/BV
بالا
0/000
Y = 0/059 + 0/010X1- 0/010X2+ ei
0/164
H1

پایین
0/089
Y = -0/184 – 0/008X1+ 0/042X2+ ei
0/010
H0

∆EPS, ROE
بالا
0/022
Y = 0/077 + 0/023X1- 0/005X2+ ei
0/019
H1

پایین
0/748
Y = -0/171 – 0/036X1+ 0/019X2+ ei
0/000
H0

مدل رگرسیون چند گانه

سه متغیر اصلی
Y = -0/146 + 0/084∆DPS+ 0/226EPS – 0/093∆EPS + ei

0/490

H1

سه متغیر اصلی و سه متغیر کمکی
Y = -0/184 + 0/043∆DPS+ 0/114EPS – 0/074∆EPS + 0/016MV/BV+0/050ROE+0/030CFO + ei
0/621

H1

فصل پنجم
نتیجه گیری و پیشنهادات

1-5-مقدمه:
این فصل حاوی خلاصه ای از مطالب فصول قبل است.در ادامه نتایج تحقیق مورد ارزیابی قرار گرفته و سپس پیشنهادهای مبتنی بر یافته های تحقیق ،پیشنهادهایی برای پژوهش های آتی ودرپایان محدودیتهای تحقیق ارائه گردیده است.

2-5- خلاصه تحقیق
در این تحقیق ما به بررسی همبستگی بین تغییرات سود تقسیمی،سود هرسهم،تغییرات سود هرسهم و تغییرات سود آتی با در نظر گرفتن سه محرک قابلیت پیش بینی جریانهای نقدی ، نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری و بازده حقوق صاحبان سهام پرداختیم. به منظور آزمون تاثیرسه متغیراصلی فوق الذکر بر متغیر وابسته ما به طرح سه فرضیه اصلی به شرح ذیل پرداختیم:
1-" بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی رابطه وجود دارد".
2-" بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی رابطه وجود دارد ".
3-" بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی رابطه وجود دارد ".
سپس به منظور آزمون تاثیر محرکهای فوق الذکربررابطه سه متغیر اصلی و متغیر وابسته نیز به طرح سه فرضیه فرعی برای هر کدام از سه فرضیه اصلی به شرح ذیل پرداختیم:
فرضیه فرعی 1 – 1 : رابطه بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی مختلفی دارند، متفاوت است.
فرضیه فرعی 2 – 1: رابطه بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری مختلفی دارند، متفاوت است.
فرضیه فرعی 3- 1 : رابطه بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام مختلفی دارند، متفاوت است.
فرضیه فرعی 1 – 2 : رابطه بین سود هرسهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی مختلفی دارند، متفاوت است.
فرضیه فرعی 2 – 2: رابطه بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری مختلفی دارند، متفاوت است.
فرضیه فرعی 3- 2 : رابطه بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام مختلفی دارند، متفاوت است.
فرضیه فرعی 1 – 3 : رابطه بین تغییرات سود هرسهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی مختلفی دارند، متفاوت است.
فرضیه فرعی 2 – 3: رابطه بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری مختلفی دارند، متفاوت است.
فرضیه فرعی 3- 3 : رابطه بین تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام مختلفی دارند، متفاوت است.
به منظور آزمون فرضیات فوق نمونه ای از شرکت های بورس اوراق بهادار تهران طی سالهای 80الی85 را انتخاب نمودیم. نمونه انتخابی شامل 100 شرکت بود. بعد از انتخاب نمونه و جمع آوری اطلاعات(79 الی 87) مربوط به نمونه انتخابی، فرضیات فوق را مورد آزمون قرار دادیم که نتایج آزمون فرضیات به شرح ذیل می باشد.

3-5 نتایج آزمون فرضیه ها
با توجه به تجزیه و تحلیل ارائه شده در فصل چهارم که در خصوص هر فرضیه انجام گرفت، ابتدا به تفکیک ، به نتایج هر فرضیه اشاره نموده و سپس به نتیجه گیری کلی در خصوص یافته های این پژوهش می پردازیم.

1-3-5 نتایج فرضیه اصلی اول
با توجه به آزمونها و تحلیل هایی که از راه رگرسیون و همبستگی در فصل (4) انجام شد و همانطوریکه در جدول (3-4) مشاهده می شود ، به این نتیجه رسیدیم که ضریب همبستگی مثبت بین تغییر سود تقسیمی و تغییر سود آتی در شرکتهای پذیرفته شده در بازار سرمایه ایران وجود دارد و مقدار آن187/0است ؛که این ضریب همبستگی میزان پایینی می باشد و در واقع متغیر یاد شده نمی تواند به صورت مستقل عمل کند و با توجه به ضریب تعیین تعدیل شده به دست آمده که مقدار آن 033/0می باشد، نشان می دهد که 3.3% از تغییرات سود آتی به تغییرات سود تقسیمی وابسته است و بقیه آن مربوط به متغیر هایی می باشد که در این پژوهش در نظر گرفته نشده است. بررسی ها نشان داد که فرضیه فوق تایید گردیده، و رابطه خطی و مثبت بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی وجود دارد ،که این نتیجه با مستندات ارائه شده در چارچوب نظری تحقیق و ادبیات مالی در تضاد نمی باشد.نتایج مربوط به فرضیه های فرعی به صورت ذیل بیان می شود:

1-1-3-5 نتایج فرضیه فرعی 1-1-1
با توجه به آزمونها و تحلیل هایی که از راه رگرسیون و همبستگی در فصل (4) انجام شد و همانطوریکه در جدول (15-4) مشاهده می شود ، به این نتیجه رسیدیم که ضریب همبستگی مثبت بین تغییر سود تقسیمی و تغییر سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی بالایی دارند، وجود دارد و مقدار آن174/0است. ؛که این ضریب همبستگی میزان پایین می باشد و در واقع متغیر های یاد شده نمی توانند به صورت مستقل عمل کنند و با توجه به ضریب تعیین تعدیل شده به دست آمده که مقدار آن 024/0 می باشد، نشان می دهد که 4/2% از تغییرات سود آتی به تغییرات سود تقسیمی وابسته است و بقیه آن مربوط به متغیرهایی می باشد که در این پژوهش در نظر گرفته نشده است. بررسی ها نشان داد که فرضیه فوق تایید گردید، و رابطه بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی بالایی دارند، مثبت بیان شد ،که این نتیجه با مستندات ارائه شده در چارچوب نظری تحقیق و ادبیات مالی در تضاد نمی باشد.

2-1-3-5 نتایج فرضیه فرعی 2-1-1
با توجه به آزمونها و تحلیل هایی که از راه رگرسیون و همبستگی در فصل (4) انجام شد و همانطوریکه در جدول (19-4) مشاهده می شود ، به این نتیجه رسیدیم که ضریب همبستگی مثبت بین تغییر سود تقسیمی و تغییر سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریانهای نقدی پایینی دارند، وجود دارد و مقدار آن216/0است. ؛که این ضریب همبستگی میزان متوسط می باشد و در واقع متغیر های یاد شده نمی توانند به صورت مستقل عمل کنند و با توجه به ضریب تعیین تعدیل شده به دست آمده که مقدار آن 040/0 می باشد، نشان می دهد که 4 % از تغییرات سود آتی به تغییرات سود تقسیمی وابسته است و بقیه آن مربوط به متغیرهایی می باشد که در این پژوهش در نظر گرفته نشده است. بررسی ها نشان داد که فرضیه فوق تایید گردید، و رابطه بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکتهایی که قابلیت پیش بینی بالایی دارند، مثبت بیان شد ،که این نتیجه با مستندات ارائه شده در چارچوب نظری تحقیق و ادبیات مالی در تضاد نمی باشد.

3-1-3-5 نتایج فرضیه فرعی 1-2-1
با توجه به آزمونها و تحلیل هایی که از راه رگرسیون و همبستگی در فصل (4) انجام شد و همانطوریکه در جدول (23-4) مشاهده می شود ، به این نتیجه رسیدیم که ضریب همبستگی مثبت بین تغییر سود تقسیمی و تغییر سود آتی در شرکتهایی که نسبت ارزش بازار به دفتری بالایی دارند، وجود دارد و مقدار آن436/0است. ؛که این ضریب همبستگی میزان خوبی می باشد و در واقع متغیرهای یاد شده نمی توانند به صورت مستقل عمل کنند و با توجه به ضریب تعیین تعدیل شده به دست آمده که مقدار آن 185/0 می باشد، نشان می دهد که 5/18 % از تغییرات سود آتی به تغییرات سود تقسیمی وابسته است و بقیه آن مربوط به متغیرهایی می باشد که در این پژوهش در نظر گرفته نشده است. بررسی ها نشان داد که فرضیه فوق تایید گردید، و رابطه بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکتهایی که نسبت ارزش بازار به دفتری بالایی دارند، مثبت بیان شد ،که این نتیجه با مستندات ارائه شده در چارچوب نظری تحقیق و ادبیات مالی در تضاد نمی باشد.

4-1-3-5 نتایج فرضیه فرعی 2-2-1
با توجه به آزمونها و تحلیل هایی که از راه رگرسیون و همبستگی در فصل (4) انجام شد و همانطوریکه در جدول (27-4) مشاهده می شود ، به این نتیجه رسیدیم که ضریب همبستگی مثبت بین تغییر سود تقسیمی و تغییر سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری پایینی دارند، وجود دارد و مقدار آن103/0است. ؛که این ضریب همبستگی میزان پایین می باشد و در واقع متغیرهای یاد شده نمی توانند به صورت مستقل عمل کنند و با توجه به ضریب تعیین تعدیل شده به دست آمده که مقدار آن 004/0 می باشد، نشان می دهد که 4/0 % از تغییرات سود آتی به تغییرات سود تقسیمی وابسته است و بقیه آن مربوط به متغیرهایی می باشد که در این پژوهش در نظر گرفته نشده است. بررسی ها نشان داد که فرضیه فوق رد گردیده، وهیچ رابطه خطی بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری پایینی دارند، وجود ندارد ،که این نتیجه با مستندات ارائه شده در چارچوب نظری تحقیق و ادبیات مالی در تضاد نمی باشد.
5-1-3-5 نتایج فرضیه فرعی 1-3-1

با توجه به آزمونها و تحلیل هایی که از راه رگرسیون و همبستگی در فصل (4) انجام شد و همانطوریکه در جدول (31-4) مشاهده می شود ، به این نتیجه رسیدیم که ضریب همبستگی مثبت بین تغییر سود تقسیمی و تغییر سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام بالایی دارند، وجود دارد و مقدار آن289/0است. ؛که این ضریب همبستگی میزان متوسط می باشد و در واقع متغیرهای یاد شده نمی توانند به صورت مستقل عمل کنند و با توجه به ضریب تعیین تعدیل شده به دست آمده که مقدار آن 077/0 می باشد، نشان می دهد که 7/7 % از تغییرات سود آتی به تغییرات سود تقسیمی وابسته است و بقیه آن مربوط به متغیر هایی می باشد که در این پژوهش در نظر گرفته نشده است. بررسی ها نشان داد که فرضیه فوق تایید گردید، و رابطه بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام بالایی دارند، مثبت بیان شد ،که این نتیجه با مستندات ارائه شده در چارچوب نظری تحقیق و ادبیات مالی در تضاد نمی باشد.

6-1-3-5 نتایج فرضیه فرعی 2-3-1
با توجه به آزمونها و تحلیل هایی که از راه رگرسیون و همبستگی در فصل (4) انجام شد و همانطوریکه در جدول (35-4) مشاهده می شود ، به این نتیجه رسیدیم که ضریب همبستگی مثبت بین تغییر سود تقسیمی و تغییر سود آتی در شرکتهایی که بازده حقوق صاحبان سهام پایینی دارند، وجود دارد و مقدار آن065/0است. ؛که این ضریب همبستگی میزان بسیارپایین می باشد و در واقع متغیر های یاد شده نمی توانند به صورت مستقل عمل کنند و با توجه به ضریب تعیین تعدیل شده به دست آمده که مقدار آن 00/0 می باشد، وهیچ رابطه خطی بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام پایینی دارند، وجود ندارد و فرضیه فوق رد گردید ،که این نتیجه با مستندات ارائه شده در چارچوب نظری تحقیق و ادبیات مالی در تضاد نمی باشد.

2-3-5 نتایج فرضیه اصلی دوم
با توجه به آزمونها و تحلیل هایی که از راه رگرسیون و همبستگی در فصل (4) انجام شد و همانطوریکه در جدول (7-4) مشاهده می شود ، به این نتیجه رسیدیم که ضریب همبستگی مثبت بین سود هر سهم و تغییر سود آتی در شرکتهای پذیرفته شده در بازار سرمایه ایران وجود دارد و مقدار آن474/0 است. ؛که این ضریب همبستگی میزان خوبی می باشد و در واقع متغیر یاد شده نمی تواند به صورت مستقل عمل کند و با توجه به ضریب تعیین تعدیل شده به دست آمده که مقدار آن 223/0 می باشد، نشان می دهد که3/22% از تغییرات سود آتی به سود هر سهم وابسته است و بقیه آن مربوط به متغیر هایی می باشد که در این پژوهش در نظر گرفته نشده است. بررسی ها نشان داد که فرضیه فوق تایید گردیده ، و رابطه خطی و مثبت بین سود هر سهم و تغییر سود آتی بدست آمد،که این نتیجه با مستندات ارائه شده در چارچوب نظری تحقیق و ادبیات مالی یکسان می باشد.
نتایج مربوط به فرضیه های فرعی به صورت ذیل بیان می شود:

1-2-3-5 نتایج فرضیه فرعی 1-1-2
با توجه به آزمونها و تحلیل هایی که از راه رگرسیون و همبستگی در فصل (4) انجام شد و همانطوریکه در جدول (39-4) مشاهده می شود ، به این نتیجه رسیدیم که ضریب همبستگی مثبت بین سود هر سهم و تغییر سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی بالایی دارند، وجود دارد و مقدار آن468/0است. ؛که این ضریب همبستگی میزان خوبی می باشد و در واقع متغیر های یاد شده نمی توانند به صورت مستقل عمل کنند و با توجه به ضریب تعیین تعدیل شده به دست آمده که مقدار آن 213/0 می باشد، نشان می دهد که 3/21% از تغییرات سود آتی به تغییرات سود تقسیمی وابسته است و بقیه آن مربوط به متغیرهایی می باشد که در این پژوهش در نظر گرفته نشده است. بررسی ها نشان داد که فرضیه فوق تایید گردید، و رابطه بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی بالایی دارند، مثبت بیان شد ،که این نتیجه با مستندات ارائه شده در چارچوب نظری تحقیق و ادبیات مالی در تضاد نمی باشد.

2-2-3-5 نتایج فرضیه فرعی 2-1-2
با توجه به آزمونها و تحلیل هایی که از راه رگرسیون و همبستگی در فصل (4) انجام شد و همانطوریکه در جدول (43-4) مشاهده می شود ، به این نتیجه رسیدیم که ضریب همبستگی مثبت بین سود هر سهم و تغییر سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی پایینی دارند، وجود دارد و مقدار آن470/0است. ؛که این ضریب همبستگی میزان خوبی می باشد و در واقع متغیر های یاد شده نمی توانند به صورت مستقل عمل کنند و با توجه به ضریب تعیین تعدیل شده به دست آمده که مقدار آن 216/0 می باشد، نشان می دهد که 6/21% از تغییرات سود آتی به تغییرات سود تقسیمی وابسته است و بقیه آن مربوط به متغیرهایی می باشد که در این پژوهش در نظر گرفته نشده است. بررسی ها نشان داد که فرضیه فوق تایید گردید، و رابطه بین سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی پایینی دارند، مثبت بیان شد ،که این نتیجه با مستندات ارائه شده در چارچوب نظری تحقیق و ادبیات مالی در تضاد نمی باشد.

3-2-3-5 نتایج فرضیه فرعی 1-2-2
با توجه به آزمونها و تحلیل هایی که از راه رگرسیون و همبستگی در فصل (4) انجام شد و همانطوریکه در جدول (46-4) مشاهده می شود ، به این نتیجه رسیدیم که ضریب همبستگی مثبت بین سود هرسهم و تغییر سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری بالایی دارند، وجود دارد و مقدار آن424/0است. ؛که این ضریب همبستگی میزان خوبی می باشد و در واقع متغیر های یاد شده نمی توانند به صورت مستقل عمل کنند و با توجه به ضریب تعیین تعدیل شده به دست آمده که مقدار آن 174/0 می باشد، نشان می دهد که 4/17 % از تغییرات سود آتی به تغییرات سود تقسیمی وابسته است و بقیه آن مربوط به متغیرهایی می باشد که در این پژوهش در نظر گرفته نشده است. بررسی ها نشان داد که فرضیه فوق تایید گردید، و رابطه بین سود هرسهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری بالایی دارند، مثبت بیان شد ،که این نتیجه با مستندات ارائه شده در چارچوب نظری تحقیق و ادبیات مالی در تضاد نمی باشد.

4-2-3-5 نتایج فرضیه فرعی 2-2-2
با توجه به آزمونها و تحلیل هایی که از راه رگرسیون و همبستگی در فصل (4) انجام شد و همانطوریکه در جدول (50-4) مشاهده می شود ، به این نتیجه رسیدیم که ضریب همبستگی مثبت بین سود هرسهم و تغییر سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری پایینی دارند، وجود دارد و مقدار آن183/0است. ؛که این ضریب همبستگی میزان متوسط می باشد و در واقع متغیرهای یاد شده نمی توانند به صورت مستقل عمل کنند و با توجه به ضریب تعیین تعدیل شده به دست آمده که مقدار آن 027/0 می باشد، نشان می دهد که 7/2% از تغییرات سود آتی به تغییرات سود تقسیمی وابسته است و بقیه آن مربوط به متغیرهایی می باشد که در این پژوهش در نظر گرفته نشده است. بررسی ها نشان داد که فرضیه فوق تایید گردید، و رابطه بین سود هرسهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری پایینی دارند، مثبت بیان شد ،که این نتیجه با مستندات ارائه شده در چارچوب نظری تحقیق و ادبیات مالی در تضاد نمی باشد.
5-2-3-5 نتایج فرضیه فرعی 1-3-2
با توجه به آزمونها و تحلیل هایی که از راه رگرسیون و همبستگی در فصل (4) انجام شد و همانطوریکه در جدول (54-4) مشاهده می شود ، به این نتیجه رسیدیم که ضریب همبستگی مثبت بین سود هر سهم و تغییر سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام بالایی دارند، وجود دارد و مقدار آن330/0است. ؛که این ضریب همبستگی میزان متوسط می باشد و در واقع متغیرهای یاد شده نمی توانند به صورت مستقل عمل کنند و با توجه به ضریب تعیین تعدیل شده به دست آمده که مقدار آن 103/0 می باشد، نشان می دهد که 3/10 % از تغییرات سود آتی به تغییرات سود تقسیمی وابسته است و بقیه آن مربوط به متغیرهایی می باشد که در این پژوهش در نظر گرفته نشده است. بررسی ها نشان داد که فرضیه فوق تایید گردید، و رابطه بین سود هرسهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام بالایی دارند، مثبت بیان شد ،که این نتیجه با مستندات ارائه شده در چارچوب نظری تحقیق و ادبیات مالی در تضاد نمی باشد.

6-2-3-5 نتایج فرضیه فرعی 2-3-2
با توجه به آزمونها و تحلیل هایی که از راه رگرسیون و همبستگی در فصل (4) انجام شد و همانطوریکه در جدول (58-4) مشاهده می شود ، به این نتیجه رسیدیم که ضریب همبستگی مثبت بین سود هر سهم و تغییر سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام پایینی دارند، وجود دارد و مقدار آن103/0است. ؛که این ضریب همبستگی میزان پایین می باشد و در واقع متغیر های یاد شده نمی توانند به صورت مستقل عمل کنند و با توجه به ضریب تعیین تعدیل شده به دست آمده که مقدار آن 004/0 می باشد، نشان می دهد که 4/0 % از تغییرات سود آتی به تغییرات سود تقسیمی وابسته است و بقیه آن مربوط به متغیرهایی می باشد که در این پژوهش در نظر گرفته نشده است. بررسی ها نشان داد که فرضیه فوق رد گردیده، وهیچ رابطه خطی بین سود هرسهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام پایینی دارند، وجود ندارد ،که این نتیجه با مستندات ارائه شده در چارچوب نظری تحقیق و ادبیات مالی در تضاد نمی باشد.

3-3-5 نتایج فرضیه اصلی سوم
با توجه به آزمونها و تحلیل هایی که از راه رگرسیون و همبستگی در فصل (4) انجام شد و همانطوریکه در جدول (11-4) مشاهده می شود ، به این نتیجه رسیدیم که ضریب همبستگی مثبت بین تغییرسود هر سهم و تغییر سود آتی در شرکتهای پذیرفته شده در بازار سرمایه ایران وجود دارد و مقدار آن100/0 است. ؛که این ضریب همبستگی میزان پایین می باشد و در واقع متغیر یاد شده نمی تواند به صورت مستقل عمل کند و با توجه به ضریب تعیین تعدیل شده به دست آمده که مقدار آن 008/0 می باشد، نشان می دهد که 8/0% از تغییرات سود آتی به تغییرسود هر سهم وابسته است و بقیه آن مربوط به متغیر هایی می باشد که در این پژوهش در نظر گرفته نشده است. بررسی ها نشان داد که: فرضیه فوق تایید گردیده و رابطه خطی و مثبت بین سود هر سهم و تغییر سود آتی بدست آمد،که این نتیجه با مستندات ارائه شده در چارچوب نظری تحقیق و ادبیات مالی یکسان می باشد.
نتایج مربوط به فرضیه های فرعی به صورت ذیل بیان می شود:

1-3-3-5 نتایج فرضیه فرعی 1-1-3
با توجه به آزمونها و تحلیل هایی که از راه رگرسیون و همبستگی در فصل (4) انجام شد و همانطوریکه در جدول (62-4) مشاهده می شود ، به این نتیجه رسیدیم که ضریب همبستگی مثبت بین تغییرسود هر سهم و تغییر سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی بالایی دارند، وجود دارد و مقدار آن094/0است. ؛که این ضریب همبستگی میزان بسیار پایین می باشد و در واقع متغیرهای یاد شده نمی توانند به صورت مستقل عمل کنند و با توجه به ضریب تعیین تعدیل شده به دست آمده که مقدار آن 002/0 می باشد، نشان می دهد که 2/0% از تغییرات سود آتی به تغییرات سود هر سهم وابسته است و بقیه آن مربوط به متغیرهایی می باشد که در این پژوهش در نظر گرفته نشده است. بررسی ها نشان داد که فرضیه فوق رد گردیده، وهیچ رابطه خطی بین تغییرسود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریا ن های نقدی بالایی دارند، وجود ندارد ،که این نتیجه با مستندات ارائه شده در چارچوب نظری تحقیق و ادبیات مالی در تضاد نمی باشد.

2-3-3-5 نتایج فرضیه فرعی 2-1-3
با توجه به آزمونها و تحلیل هایی که از راه رگرسیون و همبستگی در فصل (4) انجام شد و همانطوریکه در جدول (66-4) مشاهده می شود ، به این نتیجه رسیدیم که ضریب همبستگی مثبت بین تغییرسود هر سهم و تغییر سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی پایینی دارند، وجود دارد و مقدار آن134/0است. ؛که این ضریب همبستگی میزان پایین می باشد و در واقع متغیر های یاد شده نمی توانند به صورت مستقل عمل کنند و با توجه به ضریب تعیین تعدیل شده به دست آمده که مقدار آن 011/0 می باشد، نشان می دهد که 1/1% از تغییرات سود آتی به تغییرات سود هر سهم وابسته است و بقیه آن مربوط به متغیرهایی می باشد که در این پژوهش در نظر گرفته نشده است. بررسی ها نشان داد که فرضیه فوق رد گردیده، وهیچ رابطه خطی بین تغییرسود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی پایینی دارند، وجود ندارد ،که این نتیجه با مستندات ارائه شده در چارچوب نظری تحقیق و ادبیات مالی در تضاد نمی باشد.

3-3-3-5 نتایج فرضیه فرعی 1-2-3
با توجه به آزمونها و تحلیل هایی که از راه رگرسیون و همبستگی در فصل (4) انجام شد و همانطوریکه در جدول (70-4) مشاهده می شود ، به این نتیجه رسیدیم که ضریب همبستگی مثبت بین تغییرسود هرسهم و تغییر سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری بالایی دارند، وجود دارد و مقدار آن412/0است. ؛که این ضریب همبستگی میزان خوبی می باشد و در واقع متغیر های یاد شده نمی توانند به صورت مستقل عمل کنند و با توجه به ضریب تعیین تعدیل شده به دست آمده که مقدار آن 164/0 می باشد، نشان می دهد که 4/16 % از تغییرات سود آتی به تغییرات سود هر سهم وابسته است و بقیه آن مربوط به متغیرهایی می باشد که در این پژوهش در نظر گرفته نشده است. بررسی ها نشان داد که فرضیه فوق تایید گردید، و رابطه بین تغییر سود هرسهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری بالایی دارند، مثبت بیان شد ،که این نتیجه با مستندات ارائه شده در چارچوب نظری تحقیق و ادبیات مالی در تضاد نمی باشد.

4-3-3-5 نتایج فرضیه فرعی 2-2-3
با توجه به آزمونها و تحلیل هایی که از راه رگرسیون و همبستگی در فصل (4) انجام شد و همانطوریکه در جدول (74-4) مشاهده می شود ، به این نتیجه رسیدیم که ضریب همبستگی مثبت بین تغییرسود هرسهم و تغییر سود آتی در شرکتهایی که نسبت ارزش بازار به دفتری پایینی دارند، وجود دارد و مقدار آن127/0است. ؛که این ضریب همبستگی میزان پایین می باشد و در واقع متغیرهای یاد شده نمی توانند به صورت مستقل عمل کنند و با توجه به ضریب تعیین تعدیل شده به دست آمده که مقدار آن 010/0 می باشد، نشان می دهد که 1/0 % از تغییرات سود آتی به تغییرات سود هرسهم وابسته است و بقیه آن مربوط به متغیرهایی می باشد که در این پژوهش در نظر گرفته نشده است. بررسی ها نشان داد که فرضیه فوق رد گردیده، وهیچ رابطه خطی بین تغییر سود هرسهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری پایینی دارند، وجود ندارد ،که این نتیجه با مستندات ارائه شده در چارچوب نظری تحقیق و ادبیات مالی در تضاد نمی باشد.

5-3-3-5 نتایج فرضیه فرعی 1-3-3
با توجه به آزمونها و تحلیل هایی که از راه رگرسیون و همبستگی در فصل (4) انجام شد و همانطوریکه در جدول (78-4) مشاهده می شود ، به این نتیجه رسیدیم که ضریب همبستگی مثبت بین تغییرسود هر سهم و تغییر سود آتی در شرکتهایی که بازده حقوق صاحبان سهام بالایی دارند، وجود دارد و مقدار آن159/0است. ؛که این ضریب همبستگی میزان پایین می باشد و در واقع متغیرهای یاد شده نمی توانند به صورت مستقل عمل کنند و با توجه به ضریب تعیین تعدیل شده به دست آمده که مقدار آن 019/0 می باشد، نشان می دهد که 9/1 % از تغییرات سود آتی به تغییرات سود هرسهم وابسته است و بقیه آن مربوط به متغیرهایی می باشد که در این پژوهش در نظر گرفته نشده است. بررسی ها نشان داد که فرضیه فوق تایید گردید، و رابطه بین تغییرسود هرسهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام بالایی دارند، مثبت بیان شد ،که این نتیجه با مستندات ارائه شده در چارچوب نظری تحقیق و ادبیات مالی در تضاد نمی باشد.

6-3-3-5 نتایج فرضیه فرعی 2-3-3
با توجه به آزمونها و تحلیل هایی که از راه رگرسیون و همبستگی در فصل (4) انجام شد و همانطوریکه در جدول (82-4) مشاهده می شود ، به این نتیجه رسیدیم که ضریب همبستگی مثبت بین تغییرسود هر سهم و تغییر سود آتی در شرکتهایی که بازده حقوق صاحبان سهام پایینی دارند، وجود دارد و مقدار آن044/0است. ؛که این ضریب همبستگی میزان بسیار پایین می باشد و در واقع متغیر های یاد شده نمی توانند به صورت مستقل عمل کنند و با توجه به ضریب تعیین تعدیل شده به دست آمده که مقدار آن 00/0 می باشد، و هیچ رابطه خطی بین سود هرسهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام پایینی دارند، وجود ندارد و فرضیه فوق رد گردید ،که این نتیجه با مستندات ارائه شده در چارچوب نظری تحقیق و ادبیات مالی در تضاد نمی باشد.

4-3-5 نتایج سه متغیراصلی و متغیر وابسته
با توجه به آزمونها و تحلیل هایی که از راه رگرسیون و همبستگی در فصل (4) انجام شد و همانطوریکه در جدول (86-4) مشاهده می شود ، به این نتیجه رسیدیم که ضریب همبستگی مثبت بین سه متغیر مستقل(تغیر سود تقسیمی،سود هر سهم ،تغییر سود هر سهم) و تغییر سود آتی به عنوان متغیر وابسته در شرکتهای پذیرفته شده در بازار سرمایه ایران وجود دارد و مقدار آن490/0 است. ؛که این ضریب همبستگی میزان خوبی می باشد و در واقع متغیر های یاد شده نمی توانند به صورت مستقل عمل کنند و با توجه به ضریب تعیین تعدیل شده به دست آمده که مقدار آن 236/0 می باشد، نشان می دهد که تنها 23.6% از تغییرات سود آتی به تغییرات سود تقسیمی ،سود هرسهم و تغییرات سود هر سهم وابسته است و بقیه آن مربوط به متغیر هایی می باشد که در این پژوهش در نظر گرفته نشده است. بررسی ها نشان داد که فرضیه فوق تایید گردید، و رابطه بین متغیرهای مستقل و وابسته مثبت بیان شد ،که این نتیجه با مستندات ارائه شده در چارچوب نظری تحقیق و ادبیات مالی در تضاد نمی باشد.

5-3-5 نتایج سه متغیراصلی و سه متغیرمجازی با متغیر وابسته
با توجه به آزمونها و تحلیل هایی که از راه رگرسیون و همبستگی در فصل (4) انجام شد و همانطوریکه در جدول (89-4) مشاهده می شود ، به این نتیجه رسیدیم که ضریب همبستگی مثبت بین سه متغیر مستقل(تغیر سود تقسیمی،سود هر سهم ،تغییر سود هر سهم) و سه متغیر مجازی(قابلیت پیش بینی جریان های نقدی ،نسبت ارزش بازار به دفتری ، بازده حقوق صاحبان سهام) با تغییر سود آتی به عنوان متغیر وابسته در شرکتهای پذیرفته شده در بازار سرمایه ایران وجود دارد و مقدار آن621/0 است. ؛که این ضریب همبستگی میزان بسیارخوبی می باشد و در واقع متغیر های یاد شده نمی توانند به صورت مستقل عمل کنند و با توجه به ضریب تعیین تعدیل شده به دست آمده که مقدار آن 379/0 می باشد، نشان می دهد که تنها 37.9% از تغییرات سود آتی به تغییرات سود تقسیمی ،سود هرسهم ، تغییرات سود هر سهم ،قابلیت پیش بینی جریان های نقدی ،نسبت ارزش بازار به دفتری و بازده حقوق صاحبان سهام وابسته است و بقیه آن مربوط به متغیر هایی می باشد که در این پژوهش در نظر گرفته نشده است. بررسی ها نشان داد که فرضیه فوق تایید گردید، و رابطه بین متغیرهای مستقل و وابسته مثبت بیان شد ،که این نتیجه با مستندات ارائه شده در چارچوب نظری تحقیق و ادبیات مالی در تضاد نمی باشد.
4-5 نتیجه گیری کلی تحقیق
آن چه در جمع بندی و نتیجه گیری کلی آزمون فرضیه های تحقیق مبنی برمعناداری رابطه بین متغیرهای مستقل پژوهش با تغییرات سود آتی در ارزیابی عملکرد شرکت های موجود در بورس اوراق بهادار تهران در فاصله زمانی 1380تا 1385 وجود دارد، این است که تمامی متغیرهای مستقل اصلی دارای رابطه خطی و مثبت با تغییرات سود آتی هستند و هریک بخشی از تغییرات سود آتی را در بازر سرمایه ایران پوشش می دهند ولی در بین متغیرها، متغیر مستقل سود هر سهم ، با تبیین بیش از 22 درصد از تغییرات سود آتی ، موثرترین متغیر می باشد یعنی ماتنها با داشتن همین یک متغییر می توانیم تغییراتی که در سود آتی شرکت ها رخ می دهد را تا 22 درصد(یک مقدار تقریبا مناسب و کارآمد) پیش بینی کنیم. همچنین این متغیر دارای همبستگی بالاتری با تغییرات سودآتی شرکت ها، نسبت به دو متغیر اصلی دیگر یعنی سود تقسیمی و تغییرات سود هر سهم می باشد بنابراین میزان سود هر سهم (به عنوان یک متغییر با وزن پیش بینی تقریبا مناسب)می تواند جهت اتخاذ تصمیمات سرمایه گذاران ، مدیران مالی و اعتبار دهندگان برای پیش بینی سود آتی در بازار سرمایه ایران بیشتر مورد استفاده قرار گیرد.
تحقیق حاضر با توجه به فرضیه علامت دهی سود تقسیمی با استفاده از یک رویکرد جدید به بررسی تاثیر سه محرک قابلیت پیش بینی جریان های نقدی ، ارزش بازار به دفتری و بازده حقوق صاحبان سهام بر رابطه متغیرهای مستقل و وابسته نیز پرداخته است.تا بدین نحو نتایج تحقیق جامع تر و کاربردی تر گردد.برای تحقق این امر تاثیر هر یک از متغیرهای واردشده مورد نظر در دو سطح بالا و پایین مورد بررسی قرار گرفته اند.
برازش های انجام شده ، نشان می دهد در سطح پایین قابلیت پیش بینی جریان های نقدی میزان رابطه بین متغیرهای مستقل ومتغیر وابسته بیشتر می باشد یا به عبارتی دیگر میزان ضریب همبستگی و ضریب تعیین و ضریب B در سطح پایین قابلیت پیش بینی جریان های نقدی، بین متغیرهای مستقل وتغییرات سود آتی بیشتراست ، نتایج این قسمت از رساله با تحقیقی که آقای چانگ و همکارانشان در سال 2006 در کشور آمریکا انجام دادند، تا حدود زیادی هم خوانی دارد . به این صورت آنان در بررسی که انجام دادند به این نتیجه دست یافتند که:" شرکت هایی که از قابلیت پیش بینی جریان های نقدی، نسبت ارزش بازار به دفتری و بازده گذشته حقوق صاحبان سهام پایین برخوردار بودند نسبت به شرکت هایی که از قابلیت پیش بینی جریان های نقدی، نسبت ارزش بازار به دفتری و بازده گذشته حقوق صاحبان سهام بالا برخوردار بودند همبستگی بیشتری بین تغییرات سود تقسیمی جاری و سود های آتی این شرکت ها در بازار بورس آمریکا وجود داشت ". که دست یابی به این نتیجه مشابه در بازار ایران و آمریکا خود دلیلی بر پایایی و قابل اعتماد بودن روش های این تحقیق می تواند باشد.
تنها تفاوتی که در اینجا می توان از آن نسبت به سایر تحقیقات مشابه می توان نام برد این است که: در سطح بالای ارزش بازار به دفتری و بازده حقوق سهام ، متغیرهای مستقل رابطه مثبت بیشتری با تغییرات سود آتی دارند که این عامل نیز خود متاثر از شرایط داخلی بازار بورس تهران می باشد.
از طرفی نتایج نشان می دهد که در میان متغیرهای مستقل، متغیر تغییرات سود تقسیمی و قابلیت پیش بینی جریان های نقدی کمترین رابطه را دارند و به بیان دیگر می توان با حذف این دو متغیر نیز به نتایج مطلوب رسید. همچنین با توجه به یافته های آقای شاملو در سال 1389 ، " رابطه قویتری میان تغییرات سود عملیاتی و بازده دارایی ها با عملکرد آتی شرکت ها، در مقایسه با رابطه درصد سود تقسیمی با عملکرد آتی شرکت ها وجود دارد. " که بدست آمدن این نتیجه مشابه در هر دو تحقیق بیانگر این است که اعتبار و پایایی این تحقیق در حد قابل قبولی می باشد چرا که با انجام تحقیقات جدید باز هم می توان به نتایج مشابه دست یافت.

5-5 پیشنهادها
پس از انجام مراحل یک تحقیق علمی، اگر تحقیق در یک روند سیستماتیک و پژوهش گرانه صورت گرفته باشد، محقق محققاً می تواند نظراتی را هم در مورد یافته ها و نتایج تحقیق و هم راه کارها و پیشنهاد هایی را به منظور بهبود و بسط پژوهش های آتی بیان کند. بدین سبب در ادامه پیشنهاد هایی مطابق با نتایج تحقیق و همچنین برای پژوهش های آتی ارائه می شود.

1-5-5 پیشنهادهایی مبتنی بر یافته های فرضیات پژوهش
همان طور که از نتایج تحقیق نیز برآمد تغییرات سود تقسیمی از عواملی است که نقش چندانی در پیش بینی تغییرات سود آتی شرکت ها در بازار بورس ندارد لذا سرمایه گذاران در تصمیم گیری های خود می تواند از یافته های علمی این تحقیق بهره برده و وقت خود را صرف سایر متغییرها نمایند تا این متغیر همچنین این وضعیت برای شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی بالایی را دارند نیز صادق است ولی بر اساس فرضیه فرعی دوم تغییرات سود تقسیمی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان نقدی پایینی را دارند به نسبتاَ بهتر است همچنین در فرضیه فرعی دیگر ما مشخص شد که تغییر سود تقسیمی و تغییر سود آتی در شرکتهایی که نسبت ارزش بازار به دفتری بالایی دارند به نسبت متوسطی می تواند تغییرات سود آتی شرکت را پیش بینی کنند به همین خاطر در تصمیم گیری ها توصیه می شود به عامل ارزش دفتری به عنوان یک متغیر تاثیر گذار نگریسته شود. هم چنین با توجه به نایج بعدی تلطّف به حقوق صاحبان سهام نیز می تواند تا حدّی ما را در تصمیم گیری ها یاری نماید.یکی دیگر از متغیر هایی که در بررسی ها نیز ثابت شد نقش تعیین کننده ای در پیش بینی تغییرات سود آتی در شرکت ها دارد متغییر سود هر سهم است که این متغییر تاثیر نسبتا بالایی بر این عمل دارد بر طبق نتیجه فرضیه فرعی چهارم نیز می توان نتیجه گرفت در تصمیمات بهتر به متغییر سود هر سهم همزمان با توجه به متغیرهای قابلیت پیش بینی جریان های نقدی بالا،ارزش دفتری بالا و همچنین حقوق صاحبان سهام بالا توجه کرد چرا که در نظر گرفتن این متغییرها در کنار هم تا حد زیادی تغییرات متغیر وابسته را تبیین می کند به سرمایه گذاران ، تحلیل گران و سایر ذینفعان توصیه می شود ، توجه بیشتری به عوامل مرتبط با تغییرات سود آتی داشته باشند و آن را در مدل های تصمیم گیری خود لحاظ نمایند .پس به طور کلی می توان گفت که: نتایج تحقیق نشان می دهد از بین سه متغیر اصلی با توجه به فرضیه علامت دهی سود هر سهم رابطه قویتری با تغییرات سود آتی دارد و همچنین از بین سه محرک مجازی ارزش بازار به دفتری بیشترین اثر را بین متغیرهای مستقل ومتغیر وابسته دارد و بایستی آنها را مدنظر قرار دهند.
و با توجه به نتایج کلی بدست آمده در تصمیم گیری ها ، عواملی چون تغییرات سود تقسیمی و قابلیت پیش بینی جریان نقدی از اهمیت کمتری برخوردار می باشند.
به سرمایه گذاران ، تحلیل گران و سایر ذینفعان توصیه می شود ، توجه بیشتری به عوامل مرتبط با تغییرات سود آتی داشته باشند و آن را در مدل های تصمیم گیری خود لحاظ نمایند .همان طور که نتایج تحقیق نشان می دهد از بین سه متغیر اصلی با توجه به فرضیه علامت دهی سود هر سهم رابطه قویتری با تغییرات سود آتی دارد. همچنین از بین سه محرک مجازی ارزش بازار به دفتری بیشترین اثر را بین متغیرهای مستقل ومتغیر وابسته دارد و بایستی آن را مدنظر قرار دهند.
با توجه به نتایج کلی بدست آمده در تصمیم گیری ها ، عواملی چون تغییرات سود تقسیمی و قابلیت پیش بینی جریان نقدی از اهمیت کمتری برخوردار می باشند.

2-5-5 سایر پیشنهادها
1.الزام شرکت ها به ارائه اطلاعاتی علاوه بر اطلاعات رایج ، به عنوان مثال بخشی تحت عنوان تحلیل های مدیریتی به گزارش های مالی اضافه شود تا سرمایه گذاران راحتر بتوانند عملکرد شرکت را مورد ارزیابی قرار داده و بتوانند تصمیمات منطقی اتخاذ نمایند.
2. تشویق و ایجاد زمینه ورود تحلیل گران مالی ،واسطه گری های مالی و به منظور افزایش شفافیت قیمت سهام و اطلاعات مالی.
3. ارائه آموزش های لازم از طرف سازمان بورس اوراق بهادار به سهامداران ، سرمایه گذاران و همچنین کارشناسان بورس و سایر علاقه مندان در جهت افزایش آگاهی عمومی و استفاده مطلوبتر از صورتهای مالی.
4. تشویق و ایجاد زمینه مناسب استفاده تحلیلگران مالی ، سرمایه گذاران و واسطه گری های مالی و… از تحقیقات دانشگاهی
5. خلاصه صورتهای مالی که توسط سازمان بورس اوراق بهادار تهران منتشر می شود ، بسیاری از اطلاعات مهم صورتهای مالی را شامل نمی شود.ضروریست بورس در این خصوص تجدید نظر نماید.در صورتی که دسترسی به اطلاعات به سهولت ممکن باشد و استفاده کنندگان آشنایی کافی با تحلیل مالی داشته باشند ، کیفیت تصمیمات می تواند افزایش یابد.
6. ایجاد یک مرکز تخصصی تحقیقات مالی در دانشگاهها که جدا از ایجاد درآمد برای دانشگاه از طریق انجام تحقیقات علمی نوین ، موجبات شفافیت بازار و ارتقاء سطح آگاهی سرمایه گذاران را فراهم می آورد.

3-5-5 پیشنهادهایی برای پژوهش های آتی
با توجه به اهمیت اطلاعات حسابداری که می تواند به عنوان مبنایی مهم برای کسب بیشترین بازدهی از سرمایه گذاری ها باشد،تغییرات سود آتی که یکی از مهمترین بازده سرمایه گذاری ها می باشد بایستی تمامی عوامل مرتبط با آن را مورد بررسی قرار دهند.
این تحقیق می تواند به عنوان الگویی جهت مطالعات بعدی قرار گیرد .
پالایش تحقیق ، بررسی تک تک عوامل تاثیر گذار بر سود های آتی ، بررسی نقش و جایگاه حسابرسی در ارائه اطلاعات و … می تواند موجبات درک بیشتر مفهوم و اهمیت سود های آتی را فراهم آورد .
آنچه پیشنهاد می شود شامل موارد زیر است:
* بررسی ارتباط قیمت اوراق بهادار و سودهای پرداختی آتی .
* بررسی ارتباط سودهای پرداختی آتی و سودهای حسابداری آتی .
* بررسی ارتباط سودهای پرداختی آتی و سودهای حسابداری آتی .
* بررسی رابطه سودهای آتی با اندازه و عمر شرکت.
* بررسی رابطه روشهای پرداخت سود با سودهای آتی.
* بررسی رابطه سیاست های متداول تقسیم سود و سود های آتی.
6-5 محدودیت های تحقیق
محدودیت ها و مشکلاتی که در اجرای تحقیق وجود داشته و در تعبیر و تفسیر نتایج تحقیق و قابلیت تعمیم آن بایستی مورد ملاحظه قرار گیرند به شرح زیر می باشند:
1. با توجه به محدود بودن جامعه آماری به شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران که تولیدی و سال مالی آنها منتهی به پایان اسفند ماه بوده ، تسری نتایج به سایر شرکت ها بایستی با احتیاط انجام شود.
2. اثرات ناشی از تفاوت در روشهای حسابداری در اندازه گیری و گزارش رویدادهای مالی ممکن است بر نتایج تاثیر بگذارد که تعدیلی از این بابت به دلیل عدم دسترسی به اطلاعات صورت نگرفته است.
3. دسترسی به اطلاعات شرکت ها با مشکلات زیاد و صرف زمان طولانی همراه بوده است.بورس اوراق بهادار بانک اطلاعاتی جامعی ندارد و گزارش های مالی شرکت ها به صورت غیر منسجم و نامنظم نگهداری می شود. اطلاعاتی نظیر هزینه استهلاک و جریان های وجوه نقد حاصل از فعالیت های عملیاتی در گزارش های منتشره بورس و سایر بانک ها ی اطلاعاتی موجود نبود که ناگزیر به مراجعه به صورتهای مالی برای تک تک شرکت های نمونه برای 6 ساله شده که اینها از جمله عواملی است که باعث طولانی شدن مدت زمان انجام تحقیق شده است.
4. با توجه به وضعیت بورس در سالهای 83 و1382 ، افزایش بی رویه قیمت سهام اغلب شرکت ها و متعاقبا افزایش بازده سهام،نتایج ممکن است متاثر از تغییر در شرایط اقتصادی باشد.
5. به دلیل اینکه استاندارد شماره 2 حسابداری "صورت جریان وجوه نقد" در مورد کلیه صورتهای مالی که دوره مالی آنها از تاریخ 1/1/1380 و بعد از آن شروع می شود ، لازم الاجراست مبنای ابتدای دوره را 1380 درنظر گرفتیم، ضمنا با توجه به اینکه اطلاعات شرکت ها تا سال 1387 موجود بود ولی مدل تحقیق به گونه ای است که بایستی از اطلاعات دو سال بعد استفاده نمائیم ، سال 1385 را آخر دوره قرار دادیم.

پیوستها

پیوست الف مربوط به نام شرکت های نمونه آماری
جدول شماره 1- نمونه آماری
ردیف
نام شرکت
گروه
نماد
سال درج در
تابلو بورس
1
تامین ماسه ریخته گری
استخراج سایر معادن
کماسه
1371
2
معادن بافق
استخراج کانه های فلزی
کبافق
1375
3
افست
انتشار، چاپ و تکثیر
چافست
1356
4
آهنگری تراکتورسازی ایران
خودرو و ساخت قطعات
خاهن
1376
5
ایران خودرو دیزل

خاور
1372
6
گروه بهمن

خبهمن
1372
7
پارس خودرو

خپارس
1378
8
ریخته گری تراکتورسازی ایران

ختراک
1377
9
رادیاتور ایران

ختور
1375
10
گروه صنعتی قطعات اتومبیل ایران

ختوقا
1372
11
چرخشگر

خچرخش
1372
12
زامیاد

خزامیا
1377
13
فنرسازی زر

خزر
1375
14
سایپا

خساپا
1374
15
فنرسازی خاور

خفنر
1375
16
کاربراتور ایران

خکار
1375
17
سایپا دیزل

خکاوه
1373
18
کارخانجات کمک فنر ایندامین

خکمک
1375
19
تولیدی لنت ترمز ایران

خلنت
1370
20
صنعتی نیرو محرکه

خمحرکه
1372
21
ایران خودرو

خودرو
1372
22
صنعتی محورسازان ایران خودرو

خوساز
1373
23
داده پردازی ایران
رایانه و فعالیتهای وابسته به آن
مداران
1379

جدول شماره 1- نمونه آماری (ادامه)
ردیف
نام شرکت
گروه
نماد
سال درج در
تابلو بورس
24
ماشین سازی اراک
ساخت محصولات فلزی
فاراک
1374
25
صنعتی آما

فاما
1354
26
صنایع بسته بندی ایران

فبیرا
1352
27
صنعتی جام دارو

فجام
1370
28
سولیران

فسلیر
1373
29
سیمان ارومیه
سیمان، آهک و گچ
ساروم
1374
30
سیمان سپاهان

سپاها
1375
31
سیمان شرق

سشرق
1356
32
سیمان قاین

سقاین
1376
33
سیمان کرمان

سکرما
1351
34
سیمان مازندران

سمازن
1374
35
ایران گچ

کایگچ
1371
36
نفت بهران
فرآورده های نفتی،
کک و سوخت هسته ای
شبهرن
1355
37
نفت پارس

شنفت
1346
38
کالسیمین
فلزات اساسی
فاسمین
1376
39
آلومتک

فالوم
1354
40
صنایع مس شهید باهنر

فباهنر
1374
41
آلومینیوم پارس

فپارس
1374
42
فروسیلیس ایران

فروس
1377
43
ملی سرب و روی ایران

فسرب
1379
44
لوله و ماشین سازی ایران

فلوله
1373
45
گروه کارخانه های تولیدی نورد آلومینیوم

فنوال
1371
46
نورد و تولید قطعات فولادی

فنورد
1371

جدول شماره 1- نمونه آماری (ادامه)
ردیف
نام شرکت
گروه
نماد
سال درج در
تابلو بورس
47
صنایع کاشی اصفهان
کاشی و سرامیک
کاصفا
1368
48
کاشی پارس

کپارس
1373
49
کارخانه چینی ایران

کچینی
1368
50
کاشی نیلو

کنیلو
1372
51
کارخانجات تولیدی تهران
لاستیک و پلاستیک
پتولی
1375
52
صنایع لاستیکی سهند

پسهند
1370
53
تولیدی پلاستیک شاهین

پشاهن
1356
54
گروه صنعتی بارز

پکرمان
1376
55
پیچک

غپیچک
1372
56
کابل باختر
ماشین آلات دستگاه های برقی
باختر
1374
57
ایران ترانسفو

بترانس
1370
58
لامپ پارس شهاب

بشهاب
1374
59
کارخانجات صنعتی و تولیدی آتمسفر
ماشین آلات و تجهیزات
تاتمس
1356
60
مهندسی فیروزا

تفیرو
1371
61
آبسال

لابسا
1355
62
صنعتی پارس خزر

لخزر
1374
63
کمباین سازی ایران

تکمبا
1374
64
کمپرسور ایران

تکمان
1352
65
کمپرسور تبریز

تکمیز
1370
66
تولید فیبر ایران
محصولات چوبی
چفیبر
1356

جدول شماره 1- نمونه آماری (ادامه)
ردیف
نام شرکت
گروه
نماد
سال درج در
تابلو بورس
67
پتروشیمی اراک
محصولات شیمیایی
شاراک
1378
68
معدنی املاح ایران

شاملا
1375
69
پاکسان

شپاکسا
1373
70
پتروشیمی آبادان

شپترو
1375
71
تولی پرس

شتولی
1375
72
پتروشیمی خارک

شخارک
1377
73
صنایع شیمیایی سینا

شسینا
1376
74
پتروشیمی اصفهان

شصفها
1378
75
پتروشیمی فارابی

شفارا
1375
76
کربن ایران

شکربن
1373
77
لعابیران

شلعاب
1374
78
سرمایه گذاری صنایع شیمیایی ایران

شیران
1375
79
صنعتی بهپاک
محصولات غذایی و آشامیدنی
بجز قند و شکر
غبهپاک
1374
80
بهنوش ایران

غبهنوش
1378
81
لبنیات پاستوریزه پاک

غپاک
1355
82
صنعتی پارس مینو

غپینو
1353
83
روغن نباتی ناب

غناب
1374
84
کارخانجات نساجی بروجرد
منسوجات
نبروج
1369
85
ایران مرینوس

نمرینو
1356

جدول شماره 1- نمونه آماری (ادامه)
ردیف
نام شرکت
گروه
نماد
سال درج در
تابلو بورس
86
داروسازی اسوه
مواد و محصولات دارویی
داسوه
1372
87
البرز دارو

دالبر
1375
88
داروسازی امین

دامین
1374
89
داروسازی تهران دارو

دتهران
1377
90
داروسازی جابر ابن حیان

دجابر
1370
91
داروسازی داملران رازک

ددام
1374
92
لابراتوارهای رازک

درازک
1370
93
لابراتوارهای سینا دارو

دسینا
1374
94
لابراتوار داروسازی دکتر عبیدی

دعبید
1377
95
داروسازی فارابی

دفارا
1374
96
فرآورده های تزریقی ایران

دفرا
1378
97
داروسازی کوثر

دکوثر
1373
98
داروسازی اکسیر

دلر
1379
99
دارویی و بهداشتی لقمان

دلقما
1371
100
داروپخش

وپخش
1372

منابع و ماخذ

منابع فارسی:

1. آذر، عادل و منصورمومنی ،1380، "آمار و کاربرد آن در مدیریت"، انتشارات سمت، جلد اول، چاپ ششم، تهران،ص 6.
2. آذر، عادل ومنصورمومنی ،1385، "آمار و کاربرد آن در مدیریت"، انتشارات سمت، جلد دوم، چاپ نهم، تهران،ص 212-183.
3. اسلامی بیدگلی،غلامرضا،1370،"مروری بر تئوری ها ،سیاست ها و خط مشی تقسیم سود(1)"،فصلنامه دانش مدیریت،شماره 14،29-14.
4. اعتمادی،حسین و پری چالاکی ،1384،" رابطه بین عملکرد و تقسیم سود نقدی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 381-1377"، مجله بررسی های حسابداری و حسابرسی،سال دوازدهم، شماره 39، تهران،ص47-31.
5. امانی ، کوروش،1376،" بررسی رابطه بین سود تقسیمی و قیمت سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"،پایان نامه کارشناسی ارشد حسابداری، دانشگاه تهران.
6. بختیاری، محمود،1382، "بررسی و مقایسه تاثیر سود هر سهم ، سود تقسیمی هر سهم و نرخ رشد سود شرکت بر قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران"، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت مالی،دانشگاه امام صادق دانشکده معارف و مدیریت.
7. برهانی، سید محمد،1387،" سودمندی اطلاعات سودهای تقسیمی درباره پیش بینی سودهای آتی"، پایان نامه کارشناسی ارشد حسابداری، دانشگاه علامه طباطبایی.
8. بهرام فر،نقی وکاوه مهرانی ،1383،"رابطه بین سود هرسهم، سودتقسیمی و سرمایه گذاری در شرکت های پذیرفته شده بورس اوراق بهادار تهران"، مجله بررسی های حسابداری و حسابرسی،سال یازدهم-شماره 36،ص46-27.
9. تقی پوریانی گیلانی،یوسف،1384، "ارزیابی نقش سود هر سهم و سود تقسیمی هر سهم بر قیمت سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، پایان نامه کارشناسی ارشد حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران.
10. تهرانی ، رضا،1388،"مدیریت مالی"،انتشارات نگاه دانش،تهران،ص351.
11. جهانخانی، علی و اصغرسجادی ،1374،"کاربرد مفهوم ارزش افزوده اقتصادی در تصمیمات مالی"، تحقیقات مالی، سال دوم، شماره ۵ و6 ،ص86-68).
12. حافظ نیا، محمدرضا، 1382، "مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم انسانی"،انتشارات سمت، چاپ هشتم، ص 45-44.
13. خادم موخر شهرضا،علیرضا،1380، "بررسی رابطه بین سیاست های تقسیم سود و تغییرات قیمت سهام درشرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران" پایان نامه کارشناسی ارشد حسابداری ، دانشگاه تربیت مدرس،تهران، ص67.
14. خاکی، غلامرضا ،1387، "روش تحقیق با رویکردی به پایان نامه نویسی"، انتشارات بازتاب، چاپ چهارم، ص305-303 .
15. خواجوی،شکراله و حمید الهیاری ابهری ، 1387،" بررسی محتوای اطلاعاتی سود تقسیمی، ارزش دفتری و سود خالص بر قیمت سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"،تحقیقات مالی،شماره 22،ص20-3.
16. خورشیدی ،م و حمید قریشی،1381،"مدیریت سرمایه گذاری پیشرفته"، انتشارات نشر آگاه ،چاپ دوم، ص254.
17. خوش طینت ، محسن و نجمه حاجیان ،1387" تاثیر افزایش سود تقسیمی بر رفتار سرمایه گذاران" مجله بررسی های حسابداری و حسابرسی،سال پانزدهم-شماره 51،ص18-3.
18. دلاور، علی،1388،" مبانی نظری و علمی پژوهش درعلوم انسانی و اجتماعی"،انتشارات رشد،چاپ چهارم ، تهران،ص122.
19. دوانی، غ.، 1384، " بورس، سهام و نحوه قیمت گذاری سهام"، نشر نخستین، چاپ چهارم،ص 153.
20. ریموند پی. نوو،1388،" مدیریت مالی"،ترجمه علی جهانخانی و علی پارساییان،انتشارات سمت ،چاپ پانزدهم، تهران.
21. ساربانها، محمد رضا،1382، "اثر سود تقسیمی بر قیمت سهام شرکت ها"، پایان نامه دکترای حسابداری، دانشگاه علامه طباطبایی.
22. سرمد، ز. و همکاران،1381، "روش تحقیق در علوم رفتاری"، تهران ، نشر آگاه.
23. سیاح رزیانی، محسن،1388،" بررسی رابطه میان کیفیت سود و توزیع سود نقدی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
24. شاملو، عبدالرضا،1389،"بررسی اثرتغییرات سود تقسیمی بر عملکرد شرکت ها"، پایان نامه کارشناسی ارشد حسابداری، دانشگاه علوم و تحقیقات.
25. شباهنگ،رضا،1387،"تئوری حسابداری"،انتشارات مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی سازمان حسابرسی،جلد اول،چاپ هفتم،تهران،ص 191- 178.
26. صمدزاده ،محسن ،1372،"خط و مشی تقسیم سود و تاثیرات آن بر ارزش سهام در بورس اوراق بهادار تهران"،پایان نامه کارشناسی ارشد حسابداری ،دانشگاه اصفهان.
27. عالی ور، عزیز، 1381، "صورت های مالی اساسی"، مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی سازمان حسابرسی،تهران،ص25.
28. عباسیان، محمد رضا،1380، " اثرات خط مشی تقسیم سود برارزش سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران.
29. علوی طبری،حسین و همکاران،1388،" رابطه کیفیت سود و سود تقسیمی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، مجله بررسی های حسابداری و حسابرسی،سال شانزدهم-شماره 56،ص106-93.
30. علوی طبری،حسین وآرزو جلیلی ،1385،" سودمندی متغیرهای بنیادی در پیش بینی رشد سود"، مجله بررسی های حسابداری و حسابرسی، شماره 43،ص134-119.
31. علیزاده، علی،1380،" بررسی ارتباط میان تغییرات سود تقسیمی و تغییرات جریانات نقدی"، پایان نامه کارشناسی ارشد حسابداری، دانشگاه تهران.
32. غلامی ،سعید،1389،" بررسی ارتباط سود تلفیقی با قیمت سهام قبل و بعد از تجدیدنظر در استاندارد حسابداری شماره 18"، پایان نامه کارشناسی ارشد حسابداری، دانشگاه آزاداسلامی واحد اراک.
33. فلاح، رضا،1385،" بررسی مقایسه ای رابطه ی بین سود هر سهم و نسبت قیمت به سود هر سهم با بازده سهام در بورس اوراق بهادار تهران"، پایان نامه کارشناسی ارشد حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران.
34. قلی پور، علی،1375،"بررسی تاثیرسیاست های تقسیم سود و توزیع سهام جایزه بر ارزش سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادارتهران"، تحقیقات مالی، سال سوم، شماره 9 و10 ،ص117-85).
35. موسوی، احمد،1374، "تاثیر تقسیم سود سهمی برنرخ بازده شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، پایان نامه کارشناسی ارشد حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز
36. نوروش،ایرج و همکاران،1386،"حسابداری مالی"،انتشارات کتاب نو،جلد دوم،چاپ دوم،تهران،ص39.
37. نیکومرام،هاشم وهمکاران،1388،"مبانی مدیریت مالی" ،انتشارات ترمه ،تهران، جلداول.
38. هندریکسون،الدون اس و ون برا،مایکل اف،1388،"تئوری حسابداری"ترجمه علی پارسائیان،انتشارات ترمه،جلداول،چاپ سوم،تهران.
39. وکیلی فرد حمیدرضا و مسعود،1389،" مدیریت مالی"، انتشارات جنگل- علمی فوج ،جلداول ، چاپ هشتم، تهران، ص86.

منابع لاتین:

1. Barth, M., D.P. Cram, and K. Nelson. "Accruals and the Prediction of Future Cash Flows." The Accounting Review 76 (2001a): 27-58.
2. Chun-Chia (Amy) Chang-Praveen Kumar-K. Sivaramakrishnan-March 9, 2006-Dividend Changes, Cash Flow Predictability, and Signaling of Future Cash Flows University of Houston
3. Copeland , E .Thomas . and Westo , j. Fre . and Kuldeep , Shastri .(2005). "Financial Theory and Corporate Policy ", Addison – Wesley.
4. Elisabeteveiera-Clarac.raposo-2007 Signaling with dividend?new evidence from europe ISCA-universidade deaveiro ISCTE-business school
5. Gallagher,j.Timothy.and Joseph. D.Andrew.(1997). " Financial Management ; Principles and Practice", Hall International INC.
6. Michelle Hanlon-James Myers-Terry Shevlin-January 31, 2007-Are Dividends Informative About Future Earnings? University of Michigan-Texas A&M University University of Washington
7. Nissim, D., and A. Ziv, 2001, "Dividend Changes and Future Profitability," Journal of Finance, 56, 2111-2133.
8. Sava Savov, Mannheim Finance Working Paper 2006-03,July 2006,Dividend Changes, Signaling, and Stock Price Performance.
9. Savov, S., and M. Weber, 2006, "Dividend Increases and Dividend Initiations: What Role for Fundamentals and Market Movements," Working paper, University of Mannheim.
10. Seida,Jam.A.(1997). "The Effect of Dividend on Investor Behavior : The Dividend Clientele Hypothesis ",Ph.D dissertation in Texas A & M university.
منابع اینترنتی

1. www. Irbourse. Com (سایت اینترنتی سازمان بورس اوراق بهادار تهران)
2. www. SSRN.Com
3. www.Emeraled.com

1 . Earning Per Share (EPS)
2 . Dividend Per Share (DPS)
3. Dividend signaling hypothesis-DSH
4. Dividend
5. Cash Flow Predictability
6. Market-to-Book Ratio
7 .Past Returns
8. Savov,Sava and Martin weber
9.Savov,Sava
10 .Chun-Chia Chang ،Praveen Kumar ، K.Sivaramakrishnan
11 .Michelle Hanlon -James Myers -Terry Shevlin
12- Barth at all,2001
13.Return on Investment (RoI)
14. Internal Rate of Return (IRR)
15. Estimation Theory
16.SFAC No. 1999, P 43&46
17 .Summary Indicators
18 Ball and Brown
19.Beaver,1970,p125.
20. Ray Ball & Philip Brown
21 .Chare
22 .Profit
23 .Profit Growth
24 .Dividend
25 .Cash Flows
26 .Dividend
27 .Return on Assets
28 .Return on Equity
29 .Price-To-Earning Ratio
30 .Market-To-Book
31. Q-Toobin
32 .Economic Value Added
33 .Market Value Added
34. Return on Equity
35 .Return on Assets
36 .Earnings
37 .Free Cash Flow
38 .Price-To-Earning Ratio
39 .Market Value Added
40 .Economic Value Added
41 .Modigliani&Miller
2 .Full information models -the tax factor
3 .Information Asymmetries Models
4 .Behavioral Models
42 .Signaling Models
43 .Agency Cost
44 .Information Content Effect.
45 .Bar-Yosef &Huffman ،1986
46 .Zwiebel 1996
47 .NPV
48 .Behavioral Models
49 .Declaration date
50.Signaling Theory
51.Signaling Theory
52.walter
53.Bhattacharya
54 .Miler&rock
55 .John &Williams
56 .Bluck
57 .Fama & Babiak
58 .Doron Nissim & Amir Ziv
59 .New York Stock Exchange (NYSE)
60 .American Stock Exchange (AMSE)
61.Savov,Sava and Martin weber
62.Savov&Marten,2006
63 .Savov,Sava
64 .Chun-Chia Chang ،Praveen Kumar ، K.Sivaramakrishnan
65 . Dividend Signaling Hypothesis (DSH)
66  .New York Stock Exchange (NYSE)
67 .American Stock Exchange (AMSE)
68 Michelle Hanlon -James Myers -Terry Shevlin
69. .Hanelon et all,2007
70 .Elisabete Viera &Clara C.Raposo
71 .vera&Rapson,2007
2 . Logit
1. Cerlenger
2. Tackman
3 .Moment comrrelation (pearson correlation) – product
1.P-Value or Significance Level
76. Coefficients
77. Coefficients
78. Coefficients
—————

————————————————————

—————

————————————————————

ب

فهرست مطالب
عنوان صفحه:

فهرست جداول
عنوان صفحه:

فهرست نمودار ها
عنوان صفحه:

3

فصل اول …………………………………………………………………………………… کلیات تحقیق

17

فصل دوم ………………………………………………………………………. مروری برادبیات تحقیق

93

فصل سوم ………………………………………………………………………. روش اجرای تحقیق

فصل چهارم …………………………………………………………………………. تجزیه تحلیل داده ها

174

فصل پنجم …………………………………………………………………………. نتیجه گیری و پیشنهاد

193

175

206