بررسی ارزیابی نوع مدیریت سود وبررسی اثر ساختار مالکیت و اندازه شرکت برروی مدیریت سودآوری آتی



دانشگاه آزاد اسلامی
واحد اراک
دانشکده مدیریت گروه حسابداری
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد
گرایش: حسابداری

عنوان:
ارزیابی نوع مدیریت سود وبررسی اثر ساختار مالکیت و اندازه شرکت برروی مدیریت سودآوری آتی

استاد راهنما :
دکتر حسین کرباسی یزدی

استاد مشاور:
دکتر محمد علی رفیعی

نگارش:
رضا طالبی

تابستان 1389

Islamic Azad University
Arak Branch

Faculty of Management-Department of Accounting
((M.A)) Thesis

Subject:
Evaluation the type of Earnings Management and In Specting effect of Ownership Structure and firm size on Future Profitability Management

Thesis Advisor:
H. Karbasi Yazdi Ph.D.

Consulted by:
M.A. Rafiei Ph.D.
by:
Reza Talebi

Summer 2010

دانشگاه آزاد اسلامی
واحد اراک
دانشکده مدیریت گروه حسابداری
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد
گرایش: حسابداری

عنوان:
ارزیابی نوع مدیریت سود وبررسی اثر ساختار مالکیت و اندازه شرکت برروی مدیریت سودآوری آتی

نگارش:
رضا طالبی
تابستان 1389

هیات داوران:
1- استاد راهنما: دکتر حسین کربا سی یزدی
2- استاد مشاور: دکتر محمد علی رفیعی
3- استاد داور: دکتر مجید زنجیردار
4- مدیر گروه تخصصی: دکتر مجید زنجیردار

سپاسگزاری:

خداوند بزرگ را سپاس وستایش می گویم که توفیق انجام این مسئولیت رابه من ارزانی داشت. اشخاص بسیاری دراجرای صحیح وموفقیت آمیز پژوهش حاضر اینجانب رایاری نموده اند که برخودلازم می دانم زحمات وهمکاریهای بی دریغ آنها را ارج نهاده وسپاسگزار آنها باشم .
ازراهنمایی های مستمراستاد بزرگوارجناب آقای دکترحسین کرباسی یزدی که قبول مسئولیت راهنمایی پژوهش رابه عهده داشته اند،تشکروسپاسگزاری می نمایم .
ازاستاد عالیقدر جناب آقای دکترمحمد رفیعی که به عنوان استادمشاور،اینجانب رایاری نموده اند،وهمچنین ازاستاد ارجمند جناب آقای دکترمجید زنجیردار نیزبه خاطرآنکه مسئولیت مطالعه، بررسی وداوری پژوهش رابه عهده گرفته اند سپاسگزاری وتشکرمی نمایم .
به پایان رساندن ،این کارپژوهشی بدون کمک دوستان وهمکاران به ویژه آقایان :عباس نجفی، نادرکریمی،علی محمدی، یداله سجادی وخانم مهندس محسنی ومساعدت وهمکاری مهندس حسین طالبی ،خانم بیات وهمکاران واحد حسابداری بیمارستان شازند ممکن نبوده است و ازاین بابت نهایت سپاس وتشکرخودرا ازآنها ابراز می دارم .

تقدیم به :

" عصاره هستی ام ،الهه بی تاب عشقم ،اسوه صبرو استقامتم
مادر
وچهره سیمین پدرم که سپید موی گشت تا سفید روی گردم
وهمسرمهربانم که با تمام نیرومرادراین راه یاری کرد
همچنین شیرینی زندگیم ،دخترم (غزل )، مایه طراوت وشادابی زندگیم"

چکیده:.. 1
مقدمه:.. 2
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1-مقدمه: 4
2-1 بیان مساله 4
3-1 اهداف پژوهش 7
4- ا اهمیت و ضرورت پژوهش 7
5-1فرضیه پژوهش 9
6-1 چارچوب نظری ومدل پژوهش 9
7-1 متغیرهای پژوهش 11
8-1 قلمرو پژوهش 12
1-8-1- قلمرو موضوعی پژوهش 12
2-8-1- قلمرو مکانی پژوهش 12
3-8-1- قلمرو زمانی پژوهش 12
9-1- واژگان کلیدی و اصطلاحات به کار رفته در پژوهش 12
فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق
1-2- مقدمه : 15
2-2 گفتار نخست:مدیریت سود 16
1-2-2 مفاهیم سود برای گزارشگری 16
2-2-2 مفهوم مدیریت سود 18
3-2-2 انگیزه های مدیریت سود 20
4-2-2- طبقه بندی مدیریت سود 23
1-4-2-2 – انواع روشهای مدیریت سود: 23
2-4-2-2 انواع مدیریت سود: 27
5-2-2- هموارسازی سود 30
3-2 گفتار دوم:اقلام تعهدی اختیاری 33
1-3-2 حسابداری تعهدی و مدیریت سود 33
2-3-2 اقلام تعهدی : 34
3-3-2 کشف و اندازه گیری مدیریت سود با اقلام تعهدی اختیاری 36
4-2- گفتار سوم:ساختار مالکیت 37
1-4-2حاکمیت شرکتی 37
1-1-4-2مفهوم حاکمیت شرکتی : 37
2-1-4-2 تئوری نمایندگی: 38
2-4-2- مالکیت نهادی 39
1-2-4-2نظارت نهادی و مدیریت سود: 41
3-4-2- نقش سرمایه گذاران نهادی در انگیزش مدیران 43
4-4-2- ساختار مالکیت و ارزش گذاری اقلام تعهدی اختیاری 45
5-4-2- مالکیت خانوادگی 46
6-4-2 – ساختارمالکیت و مدیریت سود 48
5-2 گفتار چهارم:اندازه شرکت 50
1-5-2 اندازه شرکت و مدیریت سود 50
2-5-2 شاخص های اندازه : 52
6-2 گفتار پنجم :پیشینه پژوهش 53
1-6-2 پژوهش های مرتبط در برون کشور 53
2-6-2 پژوهش های مرتبط در درون کشور 56
فصل سوم: روش اجرای تحقیق
1-3- مقدمه : 61
2-3 جامعه آماری 61
3-3 تعیین حجم نمونه 62
4-3 فرضیه پژوهش 63
5-3 روش پژوهش 64
6-3 گردآوری اطلاعات 64
7-3 تابع آماره 65
1-7-3 آزمون کولمو گوروف-اسمیرنوف (ks ) 65
2-7-3 آزمون دوربین – واتسون (DW) 65
8-3 رگرسیون چندگانه ومنطق آزمون فرضیه 66
1-8-3 آزمون برای معنی دار بودن رگرسیون وتایید یا رد فرضیه 67
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داه ها
1-4-‏ مقدمه‏: 69
2-4 شاخص های توصیفی متغیرها 69
4-4 آزمون نرمال بودن متغیر پاسخ ( وابسته ) 74
1-4-4 آزمون جریان وجوه نقد حاصل از عملیات در سال t+1 74
2-4-4آزمون سود خالص اقلام تعهدی غیر اختیاری در سال t+1 77
3-4-4آزمون تغییرات سود در سال t+1 79
5-4 آزمون فرضیه پژوهش 81
1-5-4 رگرسیون چندگانه با متغیر پاسخ جریان وجوه نقدحاصل از عملیات در سال t+1(CFOt+1) 81
2-5-4 رگرسیون چند گانه با متغیر پاسخ سود خالص اقلام تعهدی غیر اختیاری در سال t+1 (NDNIt+1) 86
3-5-4 از رگرسیون چندگانه با متغیر پاسخ تغییرات سود در سال t+1 ( EARNt+1∆) 92
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
1-5-مقدمه: 105
2-5 ارزیابی وتشریح نتایج آزمون فرضیه 105
1-2-5 ارزیابی وتشریح نتایج آزمون فرضیه وبررسی اثرات ساختارمالکیت واندازه شرکت با شاخص جریان وجوه نقدحاصل ازعملیات سال t+1(CFOt+1) 105
2-2-5 ارزیابی وتشریح نتایج آزمون فرضیه وبررسی اثرات ساختارمالکیت و اندازه شرکت با شاخص سودخالص اقلام تعهدی غیراختیاری سال t+1 (NDNIt+1) 106
3-2-5 ارزیابی وتشریح نتایج آزمون فرضیه وبررسی اثرات ساختارمالکیت واندازه شرکت با تغییرات سودسال t+1 (EARNt+1 ∆) 106
4-2-5جمع بندی نتایج آزمون فرضیه بارهرسه شاخص سودآوری آتی 107
3-5-نتیجه گیری کلی پژوهش : 108
4-5 پیشنهادها 108
1-4-5 پیشنهادهایی در راستای یافته های پژوهش 109
2-4-5 پیشنهادهایی برای پژوهش های آتی : 109
5-5 محدودیت های پژوهش : 110
پیوستها:
پیوست شماره 1 112
پیوست شماره 2 114
پیوست شماره 3 119
پیوست شاره 4 : 124
پیوست شماره 5 141
منابع و ماخذ:
منابع فارسی: 159
منابع لاتین: 162
چکیده انگلیسی ………………………………………………………………………………………….164

نگاره (1-1) : متغیرهای پژوهش 11
نگاره (1-2 ) پژوهش های مرتبط با مدیریت سود 58
نگاره (2-3) : متغیرهای پژوهش 64
نگار (1-4)شاخص های توصیف کننده متغیرها : 70
نگاره (2-4 ): توزیع فراوانی متغیر مجازی برای مالکیت خانوادگی (DFAM) 71
نگار (3-4) : توزیع فراوانی متغیر مجازی برای اندازه شرکت (Dsize) 71
نگاره (4-4)ماتریس همبستگی وضریب همبستگی پیرسون 73
نگاره (5-4) : آزمون کولموگروف -اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن متغیر پاسخ جریان وجوه نقد حاصل از عملیات سال T+1 75
نگاره (6-4)آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن متغییر وابسته تبدیل شده 76
نگاره (7-4)آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن متغیر سود خالص اقلام غیر اختیاری در سال T+1 77
نگاره (8-4): آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن متغیر سود خالص اقلام تعهدی غیر اختیاری در سال T+1 تبدیل شده 78
نگاره (9-4): آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن متغیروابسته تغییرات سود در سال T+1 79
نگاره (10-4): آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن متغیر سود در سال T+1تبدیل شده 80
نمودار (6-4): نمودار هیستوگرام متغیر پاسخ تغییرات سود در سال t+1 بعد از تبدیل 80
نگاره (11-4) : متغیر های مستقل وارد شده /متغیر های حذف شده 81
نگاره (12-4) : ضریب همبستگی ،ضریب تعیین و آزمون دوربین-واتسون: بین متغیرهای مستقل و متغیر وابسته (جریان وجوه نقد حاصل از عملیات سال t+1) 82

نگاره (13-4) : تحلیل واریانس رگرسیون(ANOVA) متغیر های مستقل و متغیر جریان وجوه نقد حاصل از عملیات t+1 82
نگاره (4-14) : ضرایب معادله رگرسیون (coefficients) متغیر مستقل و متغیر وابسته جریان وجوه نقد حاصل از عملیات t+1 83
نگاره (15-4) : آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن خطا یا باقی مانده ها با متغیر پاسخ CFO t+1 86
نگاره (16-4) : متغیرهای مستقل وارد شده /متغیرهای حذف شده 87
نگاره (17-4) : ضریب همبستگی ، ضریب تعیین و آزمون دوربین -واستون : بین متغیرهای مستقل و سود خالص اقلام تعهدی غیر اختیاری در سال t+1 87
نگاره (18-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) متغیرهای مستقل و متغیروابسته سود خالص اقلام تعهدی غیر اختیاری در سال t+1 88
نگاره( 19-4 ): ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients) متغیرهای مستقل و متغیر وابسته سود خالص اقلام تعهدی غیر اختیاری در سال t+1 89
نگاره(20-4 ):آزمون کولموگروف-اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن خطایا باقی مانده ها بامتغیر پاسخ1 NDNIt+ 91
نگاره(21-4 ):متغیرهای مستقل وارد شده | متغیرهای حذف شده 92
نگاره(22-4 ) ضریب همبستگی ، ضریب تعیین وآزمون دوربین- واستون : بین متغیرهای مستقل و تغییرات سود در سال t+1 92
نگاره(23-4 ) :تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) متغیرهای مستقل ومتغیر وابسته تغییرات سود در سال t+1 93
نگاره (24-4 ):ضرایب معادله رگرسیون((coefficient متغیرهای مستقل ومتغیر وابسته تغییرات سود در سال t+1 94
نگاره (25-4 ) :آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن خطا یا باقی مانده ها با متغیر پاسخ تغییرات سود در سال t+1 97

نگاره (26-4 ) خلاصه نتایج آزمون فرضیه با هر یک از شاخص ها ی سودآوری آتی 97
نگاره (27-4)خلاصه نتایج آزمون ها اثرات متغیرها برپیش بینی سودآوری اتی 98
نگاره(28-4) اطلاعات مالی شرکت 99

نمودار(1-2): انواع هموارسازی سود 32
نمودار 1-4:نمودار هیستوگرام متغیر پاسخ جریان وجوه نقد حاصل از عملیات در سال t+1 قبل از تبدیل ریاضی 75
نمودار (2-4): نمودار هیستوگرام متغیر پاسخ جریان وجوه نقد حاصل از عملیات در سال t+1 بعد از تبدیل ریاضی 76
نمودار (3-4): نمودار هیستوگرام متغیر پاسخ سود خالص اقلام تعهدی غیر اختیاری در سال t+1 قبل از تبدیل 77
نمودار (4-4): نمودار هیستوگرام متغیر پاسخ سود خالص اقلام تعهدی غیر اختیاری در سال t+1 بعد از تبدیل 78
نمودار (5-4): نمودار هیستوگرام متغیر پاسخ تغییرات سود در سال t+1 قبل از تبدیل 79
نمودار (6-4): نمودار هیستوگرام متغیر پاسخ تغییرات سود در سال t+1 بعد از تبدیل 80
نمودار (7-4): نمودار هیستوگرام باقیمانده های استاندارد شده رگرسیون با متغیر پاسخ جریان وجوه نقدحاصل از عملیات در سال t+1 85
نمودار (8-4): نمودار هیستوگرام باقیمانده های استاندارد شده رگرسیون با متغیر پاسخ سود خالص اقلام تعهدی غیر اختیاری در سال t+1 91
نمودار (9-4): نمودار هیستوگرام باقیمانده های استاندارد شده رگرسیون با متغیر پاسخ تغییرا سود در سال t+1 96

چکیده:
رسوائی اخیر در انرون و ورلدکام وسایرشرکتهای آمریکائی ،موجب برانگیخته شدن احساسات عمومی جامعه گردید.بنابراین عموم جامعه براین باورشدن که مدیریت سوداعمال شده توسط مدیران شرکت ها ، به مدیریت سود فرصت طلبانه گرایش دارد ، تا منافع شخصی آنها بیشینه گردد.
هدف پژوهش ، بررسی نوع مدیریت سود اعمال شده ( مدیریت سود فرصت طلبانه یا مدیریت سود کارآ) و تاثیر ساختار مالکیت و اندازه شرکت بر پیش بینی سودآوری آتی درشرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار و همچنین ترغیب وتشویق سرمایه گذاران به سرمایه گذاری باتوجه به وضعیت شرکت ازنظراطلاعات ارائه شده درپیش بینی سودآوری آتی می باشد.
از این رو از مجموع 321 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تا قبل از سال 1381 ، تعداد 99 شرکت از طریق نمونه گیری به روش حذف سیستماتیک در طی سالهای 1382 تا 1385 انتخاب و با استفاده از رگرسیون چندگانه مورد آزمون قرار گرفتند . متغیرهای این پژوهش عبارتند از : اقلام تعهدی اختیاری ، اقلام تعهدی غیر اختیاری ، مالکیت نهادی ، مالکیت خانوادگی ، اندازه شرکت و سودآوری آتی .
یافته های پژوهش نشان می دهد که نوع مدیریت سود اعمال شده بوسیله شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار به مدیریت سود کارآ گرایش دارند .همچنین بین اندازه شرکت وپیش بینی سودآوری آتی رایطه مثبت (مستقیم ) و بین ساختار مالکیت خانوادگی وپیش بینی سودآوری آتی رابطه منفی (معکوس) وجود دارد.در خصوص تاثیر ساختار مالکیت نهادی برپیش بینی سودآوری آتی شواهدی مشاهده نگردید.

مقدمه:
وجود بازارهای سرمایه، یکی از ابزارهای توسعه اقتصادی می باشد. بازارهای سرمایه و شرکت های سهامی این امکان را فراهم می آورند که تعداد زیادی از صاحبان سرمایه، با سرمایه های کوچک و بزرگ، در یک واحد اقتصادی مشارکت کنند وبه این ترتیب ، مشکل تامین سرمایه های کلان برای ایجاد طرحهای صنعتی بزرگ برطرف می گردد. هر کشوری می تواند با ایجاد بازار بورس مطمئن وامن، سرمایه های سرگردان جامعه را جمع آوری کرده و آن را در مسیرهای تولید و ایجاد ارزش افزوده هدایت کند و از طریق این ارزش افزوده (حقوق ، سود سهام و سهم دولت به عنوان مالیات و…) گامی به طرف توسعه اقتصادی کشور بردارد.
پژوهش هایی که درمورد مسائل مختلف مربوط به بورس صورت می گیرد، می تواند نقاط ضعف و قوت را مشخص نموده و کمک شایانی به سازمان بورس اوراق بهادار- در ایفای نقش بزرگی که به عهده دارد- بنماید، همچنین این پژوهش ها می تواند به تصمیم گیری صحیح سهامداران کمک کند و تخصیص بهینه منابع اقتصادی، به نحو مطلوبتری صورت گرفته و وضع سرمایه گذاری بهتر گردد.

فصل اول
کلیات تحقیق

1-1-مقدمه:
در سامانه اقتصادی امروز دنیا، انتقال و گزارش اطلاعات صحیح مالی به مراکز تصمیم گیری، اهمیت بسیار زیادی دارد. سهامدارانی که اندوخته های خود را به شکل سرمایه در اختیار شرکتها قرار می دهند، برای آگاهی از چگونگی اداره سرمایه های خود و اطمینان از صحت عمل و کارآیی مدیران، وسیله دیگری جز صورت حساب ها و گزارشهای سالانه شرکتها دراختیار ندارند. دولت نیز به دلایل مختلفی از جمله، اطمینان از صحت مصرف وجوه و منابع کسب درآمد از طریق وصول مالیات و… نیازمند گزارشهای دقیق و صحیح مالی است. از طرف دیگر، اطلاع دقیق از نتایج فعالیت های مختلف اقتصادی و دقت در اجرای اصول حسابداری و برقراری سامانه مناسب انتقال اطلاعات به صورت گزارشهای مالی، عامل موثری دردست یابی برنامه های اقتصادی کشور به حساب می آید.
در ارزیابی عملکرد و توان سودآوری یک شرکت، علاوه بر اینکه رقم سود گزارش شده برای سرمایه گذاری مهم است و بر تصمیم های آنها تاثیر دارد، ارتباط سود با سایر اجزای صورت های مالی نیز، مورد توجه خاص سرمایه گذاران است. بنابراین پژوهش هایی که در مورد سود انجام می گیرد، دارای اهمیت زیاد است. امروزه مدیریت سود یکی از موضوعات بحث انگیز و جذاب در پژوهش های حسابداری به شمار می رود. به دلیل این که سرمایه گذاران به عنوان یکی از عوامل مهم تصمیم گیری به رقم سود توجه خاصی دارند و با توجه به بیان اهمیت پژوهش در مورد مسائل مختلف مربوط به بورس و مدیریت سود، پژوهش حاضر با ارزیابی نوع مدیریت سود و بررسی اثر ساختار مالکیت و اندازه شرکت برروی مدیریت سودآوری آتی ، در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، گامی بسیار کوچک برای شفاف سازی اطلاعات مالی می باشد. امید است که مشوق گامهای بزرگتر و پربارتر باشد.

2-1 بیان مساله
در اواخر دهه 1920 رایج شدن صورت حساب سود و زیان همراه با فشارهای قابل توجه از سوی افراد برون از حرفه حسابداری و نیز عدم رضایت دست اندرکاران حرفه ای و دانشگاهیان از روش جاری، تغییرات نهادی مهمی را در تفکر ونظریه حسابداری به وجود آورد. یکی از مهمترین این تغییرات ، تاکید و توجه بیشتر به صورت سود و زیان که پیش تر معطوف به ترازنامه بود، سبب شده تا مقوله ای به نام "مدیریت سود"1 متولد ومطرح شود. مدیریت سود به عنوان فرآیند برداشتن گام های آگاهانه در محدوده اصول پذیرفته شده حسابداری برای رساندن سود گزارش شده به سطح موردنظر تعریف شده است. عمل نزدیک کردن سود گزارش شده به سطح سود هدف، از طریق دستکاری2 انجام می شود (ملانظری و کریمی زند، ،1386،ص84)3.
سود از جمله برترین شاخص های اندازه گیری فعالیت یک واحد اقتصادی است. درک و شناخت رفتار سود حسابداری مقوله ای است که بر اثر گسترش فنون کمی مدیریت و ضرورت توجه به نیاز استفاده کنندگان صورت های مالی شکل گرفته است. این امر از محدوده اندازه گیری فعالیت های گذشته فراتر رفته و حسابداری را برای یاری رساندن به تصمیم گیرندگان تواناتر ساخته است. با وجود این که نظریه فراگیری در زمینه سود حسابداری وجود ندارد که مورد توافق همگان باشد، باز هم به عنوان یکی از معیارهای تصمیم گیری مالی از اعتبار ویژه ای برخوردار است. در این راستا هر جریانی که سود را به طریقی دست خوش تغییر کند نیز اهمیت می یابد . زیرا پیامدهای اقتصادی بر آن مترتب می شود و این مسئله، به ویژه ممکن است در بازارهای با کارآیی ضعیف سرمایه از درجه اهمیت بیشتری برخوردار باشد. رسوائی اخیر در انرون4 و ورلدکام5 و جاهای دیگر یک احساس عمومی ایجاد کرد که مدیریت سود به کار رفته توسط مدیران شرکت ها به سمت مدیریت سود فرصت طلبانه، گرایش بیشتری دارد تا منفعت شخصی مورد انتظار مدیران تامین شود، و این مدیران اهمیت کمی به منافع سهامداران قائل شــــده اند. عمل نزدیک کردن سود گزارش شده به سطح هدف از طریق دستکاری انجام می شود. مدیران به دلایل و انگیزه های گوناگون از قبیل پاداش، بدهی و هزینه های سیاسی و غیره دست به مدیریت سود و یا درمواردی هموارسازی سود6 می زنند. حال اگر این مدیریت سود در جهت افزایش ارزش شرکت باشد به نوعی می توان گفت لا اقل از نظر سهامداران مورد قبول است، اما در بعضی مواقع مدیران به صورت فرصت طلبانه از این راهکار استفاده کرده و مطلوبیت خود را بیشینه می کنند.
اسکات3 (2000) مدیریت سود رابه دونوع مدیریت تقسیم بندی کرد(سیلویاورونیکا ، سیدهارتایودم ، 2008،ص2) 4.
1- مدیریت سود فرصت طلبانه5: (یعنی مدیریت، سود را بصورت فرصت طلبانه دستکاری و گزارش می کند تا بیشترین منافع را برای خودش کسب کند.)
2- مدیریت سودکارآ(سودمند)6 : (یعنی مدیریت ، سود را با اطلاعات محرمانه و خصوصی که دارد اصلاح و بهبود و گزارش می کند تا بیشترین منافع را برای سهامداران داشته باشد.
مطالعات موجود درباره مدیریت سود عموما متوجه اقلام تعهدی بوده است . اقلام تعهدی از تفاوت بین سود و وجوه نقد حاصل ازعملیات حاصل می گردد ، که شامل هزینه استهلاک ، تغییرات در دارائیها و بدهی های جاری به غیر از وجوه نقد (از قبیل حساب های دریافتنی ، موجودی کالا و حسابهای پرداختنی ) می باشد . در نتیجه ،با این فرض که جریان وجه نقد دستکاری نمی شود ، تنها راه باقیمانده برای دستکاری سود ، افزایش یا کاهش اقلام تعهدی است . بسیاری از مطالعات دهه 90 به بعد ، از روش شناسی " جونز " برای تخمیین اقلام تعهدی اختیاری و غیر اختیاری استفاده کرده اند (مشایخی و دیگران ، 1385 ،ص 38 )5.
یک عامل بنیادی در آزمون مدیریت سود در شرکت ها ، تخمین عامل اختیار و اعمال نظر مدیران در تعیین سود است . بررسی ادبیات مبتنی بر مدیریت سود ، بیانگر وجود رویکرد های متفاوت با شناسه ای مختلف در تخمین و اندازه گیری اختیار مدیریت در تعیین سود گزارش شده است . یکی از مهمترین این رویکردها ، مبتنی بر کاربرد اقلام تعهدی اختیاری به عنوان شاخصی برای تعیین و کشف مدیریت سود در واحدهای تجاری است.بحث ساختار مالکیت و اندازه شرکت و نحوه تاثیر آنها بر عملکرد شرکت، موضوعی است که برای چندین دهه مورد توجه پژوهشگران بوده است .
پژوهشگر در این پژوهش تلاش دارد به پرسش های زیر پاسخ دهد:
1) آیا سیاست مدیریت سود در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران فرصت طلبانه می باشد ؟ که درصورت پیدا کردن پاسخ مناسب ، می توان به دنبال عواملی بود تا مدیریت سود فرصت طلبانه را مهار کرد.
2) با توجه به اینکه برای کشف مدیریت سود از اقلام تعهدی اختیاری استفاده می کنیم آیا رابطه معنی داری بین اقلام تعهدی اختیاری و پیش بینی سودآوری آتی وجود دارد؟
3) مطابق بحث ساختار مالکیت و اندازه شرکت آیا ساختار مالکیت و اندازه شرکت بر پیش بینی سودآوری آتی تاثیر می گذارد ؟
این پژوهش ، با این دیدگاه که مدیریت سود در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران از منظر عمومی فرصت طلبانه می باشد ، انجام می پذیرد.

3-1 اهداف پژوهش
پژوهش حاضر، در راستای احساس نیاز به غنی تر نمودن پژوهش حسابداری در زمینه مدیریت سود در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران صورت گرفته است که شامل اهداف زیر می باشد:
– هدف نخست : ارزیابی نوع مدیریت سود و بررسی اثرساختار مالکیت و اندازه شرکت بر روی مدیریت سودآوری آتی
– اهداف بعدی عبارتند از :
1- بررسی تاثیر ساختار مالکیت واندازه شرکت بر پیش بینی سودآوری آتی
2-ترغیب وتشویق سرمایه گذاران باتوجه به وضعیت شرکت ازنظراطلاعات ارائه شده درپیش بینی سودآوری آتی

4- ا اهمیت و ضرورت پژوهش
میلیونها نفر که پس اندازهای خود را از راه سرمایه گذاری در اوراق بهادار شرکتها به آنها سپرده اند، برای اطمینان از این که وجوه سرمایه گذاری شده آنان به طور درست و موثر استفاده می شود به صورت های مالی سالانه و میان دوره ای شرکت ها اتکاء می کنند. حتی افراد بیشتری، پس اندازهای خود را به بانکها و موسسات دیگر می سپارند که آنها نیز به نوبه خود، این وجوه را در سهام شرکت ها سرمایه گذاری می کنند. بنابراین تقریباً هر فردی به طور مستقیم یا غیرمستقیم منافعی در شرکت ها دارد و حفظ منافع عمومی مستلزم گزارشهای مالی قابل اتکاء و به موقع از عملیات و سلامتی مالی شرکت های سهامی عام است.
در ارتباط با هدف مطلوب شرکت دو دیدگاه وجود دارد: عده ای می گویند هدف مطلوب شرکت سودآوری است. اما سودآوری نمی تواند هدف مطلوب شرکت باشد .
بزرگترین ایراد هدف سودآوری ، این است که سود مبهم بوده و به علت این که تحت تاثیر رویه های حسابداری قرار دارد، قابل دست کاری می باشد (قالیباف اصل، 1387،ص2-1)1 .
هنگامی که شرکت ها در وضعیت نامطلوب اقتصادی تحت فشار فزاینده قرار می گیرند، مدیران آنها از حسابداری درخواست می نمایند که سطر آخر صورت های مالی (یعنی سود) را بهبود ببخشند، و بدین وسیله محتوای اطلاعاتی آنها را تغییر دهند. حسابداری با وجود تمامی انعطاف پذیری اش ، به نظر نمی رسد قادر به فراهم آوردن داده های مفید برای مدیریت در این قبیل شرایط باشد. داده های مورد نیاز تصمیم گیری ، مقوله ای بسیار پیچیده می باشد، زیرا طیف متنوع استفاده کنندگان از آن، نظیر سرمایه گذاران ( از آن جایی که نیاز به دانستن میزان سودآوری و ثبات شرکت قبل از سرمایه گذاری در آن دارند)، مدیران ( نیاز به اطلاع از وضعیت مالی شرکت دارند ) ، بانک ها و تامین کنندگان مالی (نیاز به اطلاع از توانایی شرکت در بازپرداخت وام) به اطلاعات گوناگونی نیاز دارد (نوروش و دیگران، 1384،ص166 )2.
یکی از روش هایی که گاهی اوقات برای آرایش اطلاع رسانی وضعیت مطلوب شرکت ها مورد استفاده قرار می گیرد، مدیریت سود می باشد. مدیریت سود به مداخله عمومی مدیریت در فرآیند تعیین سود که غالباً در راستای اهداف دلخواه مدیریت می باشد، اطلاق می گردد. مدیریت سود روشی است که توسط مدیریت جهت دستکاری داده ها به کار می رود. به عنوان مثال هموار نمودن سود برای کسب اطمینان بیشتر سرمایه گذاران از پایداری سود، نمونه ای از دستکاری داده ها محسوب می شود. این قبیل اقدامات ممکن است داده های موجود در صورت های مالی را به میزان قابل ملاحظه ای تحت تاثیر قرار دهد.
بازی با "ارقام مالی " می تواند تاثیر کاملاً منفی، درهنگام کشف شدن باقی گذارد. با استفاده از حسابداری مدیریت سود، مدیریت می تواندتصورات سایرین نسبت به عملکرد شرکت اش را تغییر دهد. ارزیابی قدرت سودآوری شرکت ممکن است به اشتباه تعبیر شود و باعث تعیین نامناسب قیمت اوراق بدهی و سرمایه شود. هنگامی که اشتباهاتی کشف می شود. شرکت دیگر اطمینان بازار را به
دست نخواهد آورد.پژوهش ها نشان داده است که نوسان کم و پایدار سود، حکایت از کیفیت آن دارد. به این ترتیب ، سرمایه گذاران با اطمینان خاطر بیشتری در سهام شرکت هایی سرمایه گذاری می کنند که روند سودآنها با ثبات تر است. همچنین پژوهش های وسیعی در مدیریت سود انجام شده است، اما پژوهش درخصوص عوامل تاثیرگذار در انتخاب نوع خاصی از مدیریت سود کاملاً کم است .و بطور کلی اهمیت و ضرورت این پژوهش این است که به گونه تجربی به سرمایه گذاران و صاحبان سود نشان دهد که مدیران شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار چه نوع مدیریت سود را اعمال می کنند.و قبل از سرمایه گذاری به ترکیب سهامداران نیز توجه داشته باشند . با توجه به موارد ذکر شده می توان به اهمیت و ضرورت پژوهش حاضر پی برد و انجام اینگونه پژوهش ها را ضروری دانست.

5-1فرضیه پژوهش
با توجه به پرسش های پژوهشگر و برای پاسخ به آنها فرضیه زیر تدوین یافته است :
" بین نوع مدیریت سود ، ساختار مالکیت ، اندازه شرکت و پیش بینی سودآوری آتی رابطه معنی داری وجود دارد"

6-1 چارچوب نظری ومدل پژوهش
محورمباحث این پژوهش مدیریت سود وفرصت طلبانه یاکارآ بودن آن می باشد.دراین پژوهش تلاش می شود تا نوع مدیریت سود اعمال شده توسط مدیران شرکتها بررسی شود.فلسفه مدیریت سود، بهره گیری از انعطاف روش استاندارد و اصول پذیرفته شده حسابداری می باشد. البته تفسیرهای گوناگونی که می توان از روشهای اجرایی یک استاندارد حسابداری برداشت کرد، از دیگر دلایل وجود مدیریت سود می باشد. این انعطاف پذیری دلیل اصلی تنوع موجود در روش های حسابداری است. در زمانی که تفسیر یک استاندارد بسیار انعطاف پذیر است، یکپارچگی داده های ارائه شده در صورت های مالی کمتر می شود .این پژوهش با بررسی ابعاد مختلف مدیریت سود به ارتقای سطح دانش بازارسرمایه کمک خواهد کرد.پژوهش های متعددی درزمینه مدیریت سودانجام شده است که چارچوب نظری پژوهش برگرفته ازاین پژوهش هامی باشد.
در این پژوهش برای کشف مدیریت سود از مدل تعدیل شده جونز (دچو و همکاران،1995)7 استفاده شد . آنها استدلال کردند که درآمدها عاری از آزادی عمل ودستکاری نیستند بنابراین پیشنهاد کردند که تغییرات درآمد را از طریق کسر تغییرات حساب های دریافتی تعیین کنند .
* محاسبه کل اقلام تعهدی شرکتj در سال t از طریق زیر بدست می آید :
TAj,t=(∆CAj,t – ∆CL j,t – ∆CαSH j,t + ∆STDEBTj,t – DEPNj,t)
TAj,t : کل اقلام تعهدی بنگاه اقتصادی jدرسال t.
∆CAj,t : تغییرات دردارایی های جاری بنگاه اقتصادی jدرسال t.
∆CLj,t : تغییرات دربدهی های جاری بنگاه اقتصادی jدرسال t.
Cashj,t∆ : تغییرات دروجوه نقد بنگاه اقتصادی jدرسال t.
STDEBTj,t ∆ : تغییرات درحصه جاری بدهی های بلندمدت بنگاه اقتصادی jدرسال t.
DEPNj,t : هزینه استهلاک سال جاری دارائی های ثابت ونا مشهود شرکتj
* محاسبه α (آلفا ) ، β ( بتا ) و γ (گاما ) که از فرمول زیر بدست می آید :
TAj,t / Ajt-1= α (1/ Ajt-1) + β (∆REVit / Ajt-1) + γ (PPEjt / Ajt-1) + εjt
Ajt-1 : کل دارائی شرکت j در سال قبل که مقادیر بر حسب آن استاندارد می شود .
REVjt ∆ : تغییرات در خالص درآمد (فروش ) شرکت j بین سالهای t و1-t
PPEjt : ارزش ناخالص اموال ، ماشین آلات و تجهیزات شرکت j در سال t
εjt : خطای مدل شرکت j در سال t
* محاسبه اقلام تعهدی غیر اختیاری که از فرمول زیر بدست می آید و مقادیر α ،β و γ بدست آمــــده از مرحله قبل(مرحله2) در این فرمول جایگزین می شود :
NDACj,t = α (1 / Ajt-1 ) + β[(∆REVit – ∆ RECjt) / Ajt-1 ] + γ (PPEjt / Ajt-1)
NDAC jt : اقلام تعهدی غیر اختیاری
RECj,t ∆ : تغییرات در خالص حسابهای دریافتی شرکت j بین سالهای t وt-1
* محاسبه اقلام تعهدی اختیاری که از فرمول زیر بدست می آید :
DACj,t = TAj,t – NDACj,t
DACj,t : اقلام تعهدی اختیاری
محاسبات آماری اقلام تعهدی اختیاری و غیر اختیاری در پیوست آمده است.
* برای آزمون فرضیه از مدل رگرسیون چندگانه زیر استفاده کردیم :
Xjt+1 = b0 + b1 cFoit + b2 NDACj,t + b3 DACjt + b4 DFAMit + b5 INSTj,t + b6 DSIZEj,t + e
Xjt+1 : سودآوری آتی که با هریک از متغیرهای زیر اندازه گیری می شود :
CFOt+1 : جریان وجوه نقد حاصل از عملیات در سال t+1
NDNIt+1 : سود خالص اقلام تعهدی غیر اختیاری در سال t+1 که از فرمول زیر بدست می آید:
)اقلام تعهدی اختیاری – سود خالص قبل از اقلام غیر مترقبه NDNIt+1 =(
EARNt+1 ∆ : تغییرات سود در سال t+1 که از فرمول زیر بدست می آید :
∆EARNt+1 =( EARNt+1 – EARNt )
INSTj,t : نسبت مالکیت نهادی که برابر درصد مالکیت نهادی شرکت j در سال t می باشد .DFAMj,t : متغیر مجازی ( ساختگی ) مالکیت خانوادگی که برابر درصد مالکیت خانوادگی 50 و بالای 50 درصـد عدد یک و کمتر از 50 درصد عدد صفر را قرار می دهیم .
DSIZEj,t : متغییر مجازی اندازه شرکت که ابتدامیانگین لگاریتم طبیعی کل دارائیهای شرکت محاسبه می شود و برای اعـــداد بالای میانگین عدد یک و پایین میانگین عدد صفر را قرار می دهیم
خطای e بعنوان خطای آماری تلقی می شود،بدین معنی که متغیری است ، تصادفی که عدم برازش رابیان واندازه ناتوانی مدل ازبرازش دقیق داده ها رابرآوردمی کند.پارامترهای b وb1 و ….. و b6ضرایب رگرسیون نامیده می شود. 1β (شیب )تغییردر میانگین توزیع yبه ازاء یک واحد تغییردرxاست .
برای تشخیص نوع مدیریت سود ازضریب اقلام تعهدی اختیاری درمدل رگرسیون استفاده می کنیم ،اگرمدیریت سود بصورت مدیریت سود کارآ باشدضریب b3 مثبت خواهدبودواگرمدیریت سودفرصت طلبانه باشدضریب b3 منفی ویا صفرمی باشد

7-1 متغیرهای پژوهش
نگاره (1-1) : متغیرهای پژوهش
متعیرهای وابسته
متعیرهای مستقل
سودآوری آتی
اقلام تعهدی اختیاری ، مالکیت خانوادگی ، مالکیت نهادی ، اندازه شرکت، جریان وجوه نقد حاصل از عملیات ، اقلام تعهدی غیر اختیاری

در این پژوهش از سه معیار برای سنجش سود آوری آتی استفاده کرده ایم که عبارتند از:
1. جریان وجوه نقد حاصل از عملیات در سال 1+t باعلامت اختصاری (cfot+1)
2. سود خالص اقلام تعهدی اختیاری در سال1+t با علامت اختصاری(NDNI t+1)
3. تغییرات سود در سال 1+t با علامت اختصاری ()
– برای خنثی کردن خاصیت ثابت سود از متغیر تغییرات در سود استفاده می شود.و برای خنثی کردنخاصیت ثابت اقلام تعهدی با استفاده از مدل تعدیل شده جونز تفکیک اقلام تعهدی به اقلام تعهدی اختیاری و غیر اختیاری صورت می گیرد.

8-1 قلمرو پژوهش
1-8-1- قلمرو موضوعی پژوهش
ارزیابی نوع مدیریت سود وبررسی اثرساختارمالکیت واندازه شرکت برروی مدیریت سودآوری آتی

2-8-1- قلمرو مکانی پژوهش
قلمرو مکانی تحقیق، اطلاعات شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد.

3-8-1- قلمرو زمانی پژوهش
قلمرو زمانی پژوهش اطلاعات سال های 1385-1382 شرکتهای فوق برای دوره 4 ساله می باشد، قابل ذکراست که برای محاسبه شاخص های سودآوری آتی و برای استاندارد کردن مقادیربکار رفته در محاسبه اقلام تعهدی اختیاری از اطلاعات مالی شرکتهای نمونه دریکسال قبل وبعدازدوره زمانی نیزاستفاده شده است .پس درمجموع بایدگفت که اطلاعات شرکتهابین سالهای 1381لغایت 1386برای انجام پژوهش موردنیازبوده است .

9-1- واژگان کلیدی و اصطلاحات به کار رفته در پژوهش
مدیریت سود: اقدامات آگاهانه به عمل آمده توسط مدیریت در خصوص چگونگی گزارش سود جهت رسیدن به اهداف خاص به گونه ای که منطبق با اصول و رویه های حسابداری می باشد(نوروش ودیگران ،1384،ص169 )1.
مدیریت سود فرصت طلبانه (سودجویانه) : یعنی مدیریت، سود را بصورت فرصت طلبانه دستکاری و گزارش می کند تا بیشترین منافع را برای خودش کسب کند(ورونیکا وهارتایودم ،2008،ص2)2.

مدیریت سودکارآ (سودمند): یعنی مدیریت، سود را با اطلاعات محرمانه و خصوصی که دارد، اصلاح و گزارش می کند تا بیشترین منافع را برای سهامداران داشته باشد(همان ماخذ،ص2)3.

اقلام تعهدی اختیاری: اقلامی که به دلیل انتخاب روشها و رویه های حسابداری وتصمیمات مدیریت در واحد تجاری ایجاد می گردد و بستگی به روشهای حسابداری شرکت موردنظر دارد وبه عوامل خارجی از شرکت ارتباط ندارد(مرادی ودیگران ،1387،ص51)4.

اقلام تعهدی غیراختیاری: این اقلام در طول زمان ثابت هستند و مدیریت در این نوع اقلام هیچگونه دخالتی ندارد و انجام فعالیتهای عملیاتی واحد تجاری تعیین کننده این اقلام می باشد. این نوع اقلام به واسطه مقررات سازمان ها و دیگر عوامل خارجی محدود هستند(حسینی ،1385،ص6)5.

اندازه شرکت : یکی از فاکتورهای درونی شرکتها که برساختار مالی و سودآوری شرکتها تاثیر دارد، اندازه شرکت می باشد (مران جوری ،1385،ص49)6.

مالکیت نهادی : مالکیت نهادی برابر درصد سهام نگهداری شده توسط شرکت های دولتی ودیگراجزای دولت ، شرکت های بیمه، موسسات مالی، بانکها ،صندوق وجوه بازنشستگی وشرکت های تعاونی از کل سهام سرمایه می باشند (ورونیکاوهارتایودم ،2008،ص15)7.

فصل دوم
مروری بر ادبیات تحقیق

1-2- مقدمه :
صورت سود و زیان ارائه شده شرکت ها براساس اصول پذیرفته شده حسابداری و برمبنای تعهدی تهیه می گردد. اعمال اصل تحقق درآمد برمبنای روش معاملاتی مانع از شناسائی درآمد قبل از انجام فرآیند فروش و در زمان کسب آن می باشد از طرف دیگر اصل تطابق در برابر اصل تحقق برمبنای رویکرد معاملاتی لزوماً بیانگر تطابق بین درآمدها و هزینه های یک دوره نمی باشد. چرا که در خصوص سود و زیان نگهداشت کالاهای فروش رفته دریک دوره هیچ گونه هزینه ای جهت تطابق با این سود وجود ندارد. پس در کشورهایی همانند ایران با نوسانات قیمت و نرخ تورم بالا، سود حسابداری با سود اقتصادی همخوانی نداشته و صورت های مالی بیانگر ارزش ذاتی نمی باشد. این امر موجب جابجایی منافع شده به گونه ای که منافع کسب شده در سال جاری را کسانی استفاده می کنند که در سنوات آتی مالک آن سهام شوند. در این میان اهمیت اطلاعات حسابداری به عنوان یکی از مهمترین منابع اطلاعاتی مورداستفاده سرمایه گذاران بازار سرمایه و تمایل به سرمایه گذاری های کوتاه مدت جهت کسب منافع حاصل از افزایش قیمت به جای نگهداشت بلندمدت سرمایه گذاری و دریافت سودهای نقدی بر شدت جابجایی منافع می افزاید. با توجه به مطالب بیان شده چنین به نظر می رسد که نوسان در سود یک شرکت خوشایند نمی باشد. لیکن می باید توجه داشت که خود کاهش نوسانات سود شرکت نیز مطلوب نمی باشد. بلکه مهم ماهیت این کاهش است. چرا که در درجه اول ممکن است نوسانات سود نشات گرفته از اقتصاد کلان جامعه باشد یا از طریق روش های هموارسازی تصنعی که برگرفته از روشهای اختیاری حسابداری که فاقد هرگونه ماهیت اقتصادی است صورت پذیرد. پس چنین به نظر می رسد که سرمایه گذاری در شرکت هایی، پذیرفته شده و معقول است که در درجه اول جابجایی منافع کمی را داشته باشد و در درجه دوم نوسانات سود آنها نیز کم باشد.
یکی از مهمترین هدفهای واحدهای تجاری، به حداکثر رسانیدن حقوق صاحبان آن است (حداکثر کردن ارزش سهام شرکت) اگرچه امروزه، ملاحظات اجتماعی نیز می تواند هدف عمده واحدهای انتفاعی محسوب شود.
مثلاً صرفه جویی درانرژی یا حداقل کردن آلودگیهای محیط زیست یا تامین نیازهای جامعه، از جمله هدفهای اجتماعی قلمداد می گردند. خط مشی های یک واحد انتفاعی، استراتژیهایی است که برای دستیابی به هدفها انتخاب و به کار گرفته می شود (شباهنگ، 1387 ،ص4)1.
از لحاظ تئوریک، هدفها و خط مشی های یک شرکت سهامی توسط صاحبان آن (سهامداران) از طریق هیات مدیره انتخابی توسط مجمع عمومی صاحبان سهام تعیین می شود. اما ، با توجه به اختیارات عمده ای که به مدیریت سطح بالای شرکت ها داده می شود، هدفها و خط مشی ها عملاً توسط مدیریت تعیین می گردد. برای اعطای اختیارات مزبور به مدیریت، دو دلیل اصلی وجود دارد. دلیل اول این است که نظریات یکایک سهامداران را نمی توان عملاً و بطور کارآمد به مدیریت شرکت منتقل کرد. دلیل دوم ، توجه داشتن سهامداران به این واقعیت است که مدیران حرفه ای با توجه به آموزش و تجربیاتی که دارند واجد شرایط بهتری برای اداره امور شرکت می باشند. این تفویض اختیار تا هنگامی که عملکرد شرکت از لحاظ کسب سود وپرداخت سود سهام رضایت بخش باشد، برای بیشتر سهامداران قابل قبول خواهد بود. با توجه به پژوهش های انجام شده در حوزه مالی، یکی از موضوع های مهم در این رابطه، بررسی پدیده مدیریت سود شرکتها است که به طور گسترده ای در حوزه مالی و حسابداری مورد توجه قرار گرفته است.

2-2 گفتار نخست:مدیریت سود
1-2-2 مفاهیم سود برای گزارشگری
اگرچه مفهوم تعهدی سود به عنوان یک اندازه گیری بنیادی، با انتقادهایی مواجه است اما از دیدگاه اطلاعاتی، این مفهوم بیانگر نتیجه فعالیت حسابداری می باشد. براساس فرضیات بازار کارآمد، پژوهش های مشاهده ای نیز نشان داده است که سود حسابداری، بار و محتوای اطلاعاتی دارد.محاسبه سود حسابداری از لحاظ یک اندازه گیری یگانه عملکرد ویا اطلاعاتی که در محاسبه آن لحاظ می شود، توسط حسابداران حرفه ای و تحلیل گران مالی همواره مورد تاکید قرار داشته است. مثلاً در
بیانیه شماره یک هیات استانداردهای حسابداری مالی آمده است، که کانون توجه گزارشگری مالی، اطلاعات مربوط به عملکرد واحد انتفاعی است که توسط معیارهای سود واجزای تشکیل دهنده آن تامین می شود) شباهنگ ،1387،ص178)1.
بحث در مورد مفاهیم سود برای گزارشگری در کشورهای پیشرفته که دارای بازار بورس اوراق بهادار پررونق می باشند از دیرباز مطرح بوده و بحث سود شاید یکی از قدیمی ترین و سوال برانگیزترین موضوعات مطروحه و مدیریت مالی می باشد. در چند دهه اخیر مطالعات وپژوهشهای گوناگونی در مورد جنبه های مختلف حسابداری سود صورت پذیرفته است.
هدف اولیه از گزارش سود، تامین وارائه اطلاعات مفید برای کسانی است که بیشترین علاقه را به گزارشهای مالی دارند. اما تبیین هدفهای مشخص تر نیز برای درک بهتر گزارشگری سود ضرورت دارد. هدفهای مشخص گزارش سود شامل مواردزیراست :
1- استفاده از سود بعنوان معیاری برای اندازه گیری کارآیی مدیریت.
2- استفاده از منابع تاریخی سود برای پیش بینی آینده واحد انتفاعی و توزیع آتی سود سهام .
3- استفاده از سود به عنوان معیاری برای اندازه گیری دستاوردها و همچنین نشانه ای از تصمیمات آتی مدیریت.
سایر هدفهای که در بالا ذکر نشده شامل استفاده از سود به عنوان مبنایی برای تشخیص مالیات، بررسی قیمت محصولات واحدهایی که مشمول قیمت گذاری می باشند و بالاخره ارزیابی تخصیص منابع توسط اقتصاددانان می باشد(همان منبع،ص179)1.

مفهوم ارزش افزوده سود8:
مفهوم ارزش افزوده هنگامی بیشترین معنا را خواهدداشت که در مورد شرکت های بسیار بزرگی که به زندگی هزاران نفر تاثیر می گذارد و واجد اهمیت اجتماعی واقتصادی فراتر از منافع محدود سهامداران و مالکان است، بکار گرفته شود. مفهوم ارزش افزوده سود شامل دستمزد، اجاره، بهره،
مالیات ، سود سهام پرداختی به سهامداران و سودتوزیع نشده می باشد. تنها در موارد انحلال و تصفیه، سهامداران عادی نسبت به مازاد باقیمانده ذیحق هستند. در بلندمدت، انباشت سود موجب رشد سرمایه واحد انتفاعی می شود که از طریق افزایش بهره وری موجب تامین جریان اضافی سود برای تمامی دریافت کنندگان خواهد شد. چنانچه عمر واحد انتفاعی دایمی و نامحدود فرض شود، سهامداران ممکن است هیچوقت مزایای مستقیم و اختصاصی حاصل از انباشت سود واحد انتفاعی را دریافت نکنند(شباهنگ ،1387 ،ص201-200)2.

2-2-2 مفهوم مدیریت سود
فلسفه مدیریت سود، بهره گیری از انعطاف روش استاندارد و اصول پذیرفته شده حسابداری می باشد. البته تفسیرهای گوناگونی که می توان از روشهای اجرایی یک استاندارد حسابداری برداشت کرد، از دیگر دلایل وجود مدیریت سود می باشد. این انعطاف پذیری دلیل اصلی تنوع موجود در روش های حسابداری است. در زمانی که تفسیر یک استاندارد بسیار انعطاف پذیر است، یکپارچگی داده های ارائه شده در صورت های مالی کمتر می شود . اصول تطابق و محافظه کاری نیز می تواند باعث مدیریت سود شود. بنابرگفته گتشو9 (1986) ، شرکت کارباید10 ، سود سه ماهه نخست سال مالی خود را بدون اضافه نمودن به موجودی نقد و تنها با استفاده از روش تعهدی حسابداری استهلاک ، معافیت های مالیاتی سرمایه گذاری ها و به حساب دارایی بودن بهره، افزایش داد. مدیران شرکت تاکید کرده اند که این کار برای ارائه ی صورت های مالی واقعی تر و قابل مقایسه کردن صورت های مالی شرکت، با سایر شرکت های در صنعت مشابه، صورت گرفته است. تحلیل گران مالی و حسابرسان از این پدیده به عنوان "ترفند حسابداری" نام می برند. این در حالی است که تمامی این اقدامات در چارچوب اصول پذیرفته شده حسابداری صورت گرفته است(نوروش ودیگران ،1384،ص168)3.
نظریه کیفیت سود برای اولین بار توسط تحلیل گران مالی و کارگزاران بورس اوراق بهادار مطرح شد. زیرا آنها احساس می کردند، سود گزارش شده قدرت سود را آن چنان نشان نمی دهد که در ذهن مجسم می کنند. آنها دریافتند که پیش بینی سودهای آتی برمبنای نتایج گزارش شده، کار مشکلی است. ضمناً تحلیل گران دریافتند که تجزیه و تحلیل صورت های مالی شرکت ها به دلیل نقاط ضعف متعدد
در اندازه گیری اطلاعات حسابداری کار مشکلی می باشد. سوال اساسی اینست که چرا تحلیل گران مالی در ارزیابی خود، از سود خالص گزارش شده یا سود هر سهم شرکت (بدون تعدیل) استفاده نمی کنند و جانب احتیاط را رعایت می کنند. پاسخ این است که در تعیین ارزش شرکت، نه تنها به کمیت سود، بلکه باید به کیفیت آن نیز توجه شود. منظور از کیفیت سود، زمینه بالقوه رشد سود و میزان احتمال تحقق سودهای آتی است. به عبارت دیگر، ارزش یک سهم تنها به سود هر سهم سال جاری بستگی ندارد، بلکه به انتظار ما از آینده شرکت و قدرت سودآوری آتی و ضریب اطمینان نسبت به سودهای آتی بستگی دارد. تحلیل گران مالی تلاش می کنند تا چشم انداز سود شرکت را ارزیابی کنند. چشم ا نداز سود به ترکیب ویژگی های مطلوب و نامطلوب سود خالص اشاره کرد.

برای نمونه، شرکت دارای عناصر واقلام با ثبات در صورت سود و زیان خود نسبت به شرکت ، فاقد این اقلام و عناصر، کیفیت سود بالاتری دارد. همین امر به تحلیل گران اجازه می دهد سود آتی شرکت را با قابلیت اطمینان بیشتری پیش بینی نمایند.
مفهوم مدیریت سود از زوایای مختلفی مورد بررسی و پژوهش قرار گرفته است و تعاریف مختلفی از آن ارائه شده است.برای نمونه از نظر گاردون و همکارانش، اگر زمانی مدیران روش خاصی از روشهای حسابداری را برگزینند و نوسانات سودهای گزارش شده کاهش یابد، نتیجه مدیریت سود است. آنها همچنین متذکر می شوند که مدیران در حدود قدرتشان که ناشی از آزادی عمل در چارچوب اصول وروش های پذیرفته شده حسابداری است می توانند روی سود گزارش شده اثر بگذارند (سوگت رویچرهیری،2006 ،ص337)11 . بعقیده هیلی و والن12 (1999) مدیریت سود هنگامی رخ می دهد که مدیران از قضاوت های شخصی خود در گزارشگری مالی استفاده کنند و ساختار معاملات را جهت تغییر گزارشگری مالی دست کاری می نمایند. این هدف به قصد گمراه نمودن برخی از صاحبان سود در خصوص عملکرد اقتصادی شرکت با تاثیر بر نتایج قراردادهایی است که انعقاد آنها منوط به دستیابی به سود شخصی می باشد، صورت می گیرد(پری تود و دیگران ،2009،ص63)3.
شیپر4(1993) مدیریت سود را دخالت عمدی در فرآیند گزارشگری مالی خارجی با قصد به دست آوردن سود، تعریف می کند .
به طور کلی می توان گفت که مدیریت سود یعنی اقدامات آگاهانه بعمل آمده توسط مدیریت در خصوص چگونگی گزارش سود جهت رسیدن به اهداف خاص به گونه ای که منطبق با اصول و رویه های حسابداری می باشد. هرچند که این تعریف ها در سطح وسیع مورد پذیرش است، اما کاربرد عملیاتی این تعریف ها، کمی دشوار است، زیرا قصد و نیت مدیریت، شواهد عینی در اختیار نمی گذارد. در ادبیات حسابداری ارائه ی تعریف روشن از مدیریت سود مشکل است، زیرا مرز میان مدیریت سود و تقلب های مالی مشخص نمی باشد. تقلب مالی، حذف یا دستکاری عمدی واقعیات اصلی یا داده های حسابداری است که در کنار سایر داده های موجود، باعث تغییر قضاوت و یا تصمیم گیری استفاده کننده از داده ها خواهد شد. جهت تعیین خط مشی کمیسیون بورس اوراق بهادار در خصوص مدیریت سود، نظرهای اخیر کمیسیون بورس اوراق بهادار مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفت. در حالی که بیشتر این منابع به واژه مدیریت سود اشاره داشتند، ولی هیچ کدام از این منابع تعریف روشنی از مدیریت سود ارائه نداده اند. هرچند که لویت13 (1998) خاطرنشان می سازد که انعطاف پذیری در حسابداری به این حرفه اجازه می دهد که نوآوری هایی داشته باشد. انحرافاتی چون مدیریت سود، هنگامی رخ می دهد که افراد از این انعطاف پذیری سوء استفاده می نمایند و از این انحرافات جهت پوشش نوسان های مالی واقعی استفاده می شود. این مهم باعث می شود نتایج واقعی عملکرد مدیریت آشکار نشود (نوروش و دیگران، 1384،ص169-168)2.
بطور وضوح، مطالعات تئوری نمایندگی بارها تحت طبقه بندی مدیریت سود قرار گرفته از اینرو، مدیریت شرکت تلاش دارد تا سود را تحت تاثیر قرار دهد برای :
1- ماکزیمم نمودن پاداش ها.
2- اجتناب از نقص شروط بدهیهای اوراق قرضه که از پرداخت سود سهام جلوگیری می کند.
3- حداقل نمودن گزارش درآمد برای به حداقل رساندن دخالت دولت اگر موسسه قابلیت سیاسی بالائی داشته باشد.
نمونه های دیگری از مدیریت سود برای حداکثر نمودن قیمت سهام برای سهامداران موجود در ارتباط با سهامداران بالقوه جائیکه درآمد گزارش شده که شاخص مهمی از قیمت سهام می باشد، مشاهده می گرد. کتمان سود واقعی اهرمی است که مدیریت از آن استفاده می کند که آنها با افزودن هزینه های بیشتر در تنظیم سود و زیان سود را به حداقل رسانده برای اینکه حمایت دولت را برعلیه رقبای خارجی درخواست نماید. بعضی شواهد موید آن است که شرکت ها به طور متوسط از میان تعرفه ها- سهمیه ها و قراردادهای بازاریابی با سود کم و اندک در پی وضعیت حمایتی هستند.اگر این اثرات آماده وارائه شود مدیریت ایجاد سود را در داخل منابع اطلاعاتی خواهد گنجاند.زیرا بازار از انعکاس نادرست سود آگاه نخواهد شد. به هر حال پژوهش ها موید این می باشد که مدیریت سودها و درآمدها مشکل است و برای کشف و پیاده کردن آن بحث و عملیات طولانی انجام گرفته است. یک نمونه ای از مدیریت برمبنای سود"هموارسازی سود" می باشد (کرباسی یزدی، 1387 ،ص206)3.

3-2-2 انگیزه های مدیریت سود
پژوهش های انجام شده ، مدارک مناسبی درمدیریت (دستکاری) سود در شرایط مختلف را نشان می دهد. مدیران شرکتها تلاش می کنند از طریق مدیریت سود، رشد سودآوری شرکت را به گونه ای نشان دهند که باعث افزایش سطح بازده مورد انتظارشان شود.
از آنجایی که محیط اقتصادی (حسابداری)، اجتماعی و فرهنگی ایران متفاوت از کشورهای غرب می باشد ممکن است انگیزه های مدیریت سود نیز در ایران متفاوت از کشورهای غربی باشد. در چند مطالعه انجام گرفته طرح های پاداش را یکی از انگیزه های مدیریت سود در نظرگرفته اند. به منظور جبران خلاقیت وابتکارات مدیریت در یافتن و بکارگیری رویه ها و روش های کاری جدتر و بهتر، غالباً سازمان به مدیریت پاداش می دهد. پاداش غالباً به خاطر انجام وظایف در سطحی بالاتر از استانداردهای عادی کاری صورت می گیرد. طرح های پاداش مبتنی بر ارقام سود حسابداری در کنار عوامل دیگری چون امنیت شغلی، سطح شغلی واندازه شرکت که رابطه مستقیم با رفاه مدیریت دارد، به طور مستقیم یا غیرمستقیم با سودآوری بالای شرکت در ارتباط است. فرض بر این است که مدیران به دنبال افزایش رفاه از طریق افزایش سودآوری شرکت می باشند.
هلی14 (1985) در یک پژوهش تجربی به این نتیجه رسید که اگر پاداش مدیریت از سطح موردنظر کمتر باشد، مدیریت بخشی از سود سال های آتی را به دوره جاری منتقل می نماید، او پیش بینی کرد که مدیران به صورت فرصت طلبانه به نحوی بر سود خالص مدیریت می کنند تا پاداش خود را حداکثر سازند. نتایج حاصله نشان داد که اگر سود خالص کمتر از میزانی باشد که به مدیر پاداش تعلق گیرد، این انگیزه بوجود می آید که مدیریت حتی سود را باز هم پایین تر گزارش کند، تا احتمال دریافت پاداش سال بعد افزایش یابد. یافته های او با این فرضیه که مدیران هنگامی که پاداش قابل پرداخت به آنها حداکثر باشد کمتر به مدیریت (دستکاری) سود سوق پیدا می کنند، سازگار بود. اسلون15(1995) و لارکر و هالتازن16 (1995) در پژوهشهایی که در این موضوع انجام دادند به یافته های هلی رسیدند. در چندین مطالعه دیگر، امنیت شغلی و سطح شغلی از انگیزه های مدیریت سود قلمداد شده است به این صورت که اگر مدیران این احتمال را بدهند، که با گزارش سود واقعی، امنیت شغلی یا سطح شغلی آنها به خطر می افتد، برای رفع احتمال این خطر، بناچار سود را دستکاری می کنند. دی انجلو17 (1988) در گزارش بیان کرد که در صورت رقابتی بودن انتخاب مدیران به عنوان نماینده سهامداران ، مدیران ممکن است برای غلبه بر رقیبان در این رقابت و ابقاء شدن در سمت فعلی (نماینده سهامداران) به دستکاری سود دست می زنند؛ تا یک تصویر مطلوب از عملکردشان را برای جلب اعتماد سهامداران ارائه نمایند (جیریورن و دیگران، 2008 ،ص624) 18 .
اخیراً بارگیل وبی بچوک19 (2003)، با ارائه مدلی استدلال کردند، مدیرانی که صاحب مقدار زیادی سهام در شرکت تحت مدیریت شان هستند و نیز قصد دارند در کوتاه مدت، تعدادی از این سهام را بفروشند، آنها این انگیزه را خواهند داشت تا با مدیریت (دستکاری) سود، قیمت سهام را در بازار
فروش بالا برده و از ارزش سهامشان سود زیادی بدست می آورند (تیوپارک و ذباک پارک ، 2004، ص382) 20.
یکی دیگر از انگیزه های مدیریت سود، هزینه های سیاسی می باشد، که یکی از شاخص های حساسیت سیاسی اندازه شرکت است. موزز21 معتقد است که هر چه اندازه شرکت بزرگتر باشد ، مدیران شرکت انگیزه وتمایل بیشتری در مدیریت سود خواهند داشت. به عقیده او با بزرگتر شدن شرکت ها، مسئولیت پاسخگویی آنها نیز بیشتر می شود وبا این شرایط مدیران شرکت ها در معرض پاسخ گویی به طیف وسیعی از مدعیان قرار می گیرند.
عده ای نیز معتقدند که هر چه اندازه شرکت بزرگتر باشد در معرض رسیدگی های دقیق تر قرار می گیرند، لذا شرکت های بزرگ تر تمایل کمتری به دستکاری سود دارند. یکی دیگر از شاخص های حساسیت سیاسی، تعداد کارکنان شرکت است، زیرا کارکنان شرکت یکی گروه های سیاسی برای شرکت ها می باشند. هرچه تعداد کارکنان بیشتر باشد، فشار وارده به شرکت جهت دستیابی به اهداف گروه بیشتر خواهد بود. در نتیجه مدیریت ممکن است جهت کاهش فشار وارده اقدام به اتخاذ تدابیری جهت کاهش سود نمایند (پورحیدی وهمتی ،1383،ص51)4.
غالباً تامین مالی از طریق بدهی به دلیل صرفه جویی مالیاتی و نرخ پایین تر آن در مقایسه با بازده مورد انتظار سهامداران برای مدیران شرکت ها از ارجحیت برخوردار است . اما برای اعتبار دهندگان موضوع مهم درخصوص اعطای وام و اعتبار توان پرداخت اصل وبهره وام و اعتبارات پرداختی می باشد. در کشورهای غربی نظیر امریکا، اعتباردهندگان جهت ارزیابی توان پرداخت اصل و بهره وام به صورت های مالی شرکت ها اتکا می کنند که دراین میان صورت سود و زیان (خصوصاً سود قبل از بهره) از اهمیت خاصی برخوردار می باشد. با توجه به اهمیت صورت های مالی خصوصاً صورت سود و زیان در تصمیم گیری جهت اعطای وام و اعتبار ممکن است مدیران شرکت ها برای جلب نظر مساعد اعتبار دهندگان وضعیت مطلوبی از سودآوری شرکتها را به نمایش بگذارند تا ضمن جذب سرمایه لازم بتوانند هزینه بدهی را کاهش دهند.
از سوی دیگر، افزایش احتمال عدم رعایت تعهدات دریک قرارداد استقراض، سبب افزایش نرخ تامین مالی از طریق بدهی خواهد گردید. لذا یکی دیگر از انگیزه های دستکاری سود کاهش احتمال عدم رعایت تعهدات موضوع قرارداد خواهد بود.

4-2-2- طبقه بندی مدیریت سود
1-4-2-2 – انواع روشهای مدیریت سود:
پژوهش های انجام شده، مدارک مناسبی در مورد مدیریت (دستکاری) سود در شرایط مختلف نشان می دهد. مدیران شرکت ها تلاش می کنند از طریق مدیریت سود، رشد سودآوری شرکت را به گونه ای نشان دهند که باعث افزایش سطح بازده مورد انتظارشان می شود. مدیریت بیشتر به صورت فرصت طلبانه بر سود خالص مدیریت می کنند وبه این منظور از روشهای متعددی استفاده می کنند. یکی از این روشها، نحوه برخورد مدیریت با حسابداری معاملات به صورت دلخواه است. اقداماتی نظیر زمانبندی ثبت فروش، کاهش ارزش موجودی ها و تجهیزات، تعمیر و پیاده سازی تجهیزات و … به اختیار مدیریت انجام می شود و مشاهده کننده برون سازمانی به فوریت نمی تواند کشف کند که کدام یک از این اقدامات اختیاری با قصد مدیریت سود صورت گرفته است.
انتخاب و تغییر اصول پذیرفته شده حسابداری اجازه می دهد، بسیاری از معاملات با یک یا چند روش مختلف ثبت شود. به عنوان مثال از بین روش های اولین صادره از اولین وارده، اولین صادره از آخرین وارده و میانگین موزون برای حسابداری موجودی ها ، روش استهلاک خط مستقیم ونزولی برای دارائی های ثابت روش هزینه یابی کامل و کوشش های موفقیت آمیز برای هزینه های استخراج نفت و گاز، روش کار تکمیل شده و درصد پیشرفت کار برای قراردادهای بلندمدت، می توان یکی از روشهای فوق را انتخاب کرد و بعداً آن را تغییر داد ( مرادی ودیگران، 1387 ،ص51-50)1.
یکی دیگر از روشهای مدیریت سود دستکاری اقلام تعهدی می باشد، زیرا اقلام تعهدی از انعطاف بیشتری برخوردار هستند. برآوردهایی همچون عمر مفید دارایی ثابت، قابلیت وصول مطالبات، نرخ تنزیل تعهدات بازنشستگی، تامین ذخیره برای تادیه طلب غیر قابل وصول و به تاخیر انداختن ثبت دارائی های حذف شده و برآورد سایر اقلام تعهدی پایان سال که سود گزارش شده را تعدیل می کنند.
همچنین مدیران با دستکاری فعالیت های غیرپولی در طی سال سعی می کنند که سود قطعی با سود هدف مطابقت داشته باشد بیشتر پزوهش های جاری مدیریت سود بر کشف اقلام تعهدی غیرعادی متمرکز است.
مطالعه ای که به طور مستقیم مدیریت سود را از طریق فعالیت های غیرپولی بررسی کند اساساً برروی فعالیت های سرمایه گذاری و همچنین کاهش در هزینه های پژوهش و توسعه صورت گرفته است (سوگت رویچرهیری، 2006 ،ص336)22.
مدیریت سود (دستکاری سود) می تواند با توجه به تصمیماتی عملیاتی، تامین مالی وسرمایه گذاری صورت گیرد. برای مثال، فروش یک سرمایه گذاری استراتژیک جهت تحت تاثیر قرار دادن سود کوتاه مدت نمونه ای از این گونه تصمیمات می باشد. مدیران شرکت هایی که طی چندین سال دارای الگوی رشد سود هستند، راه هایی را برای ادامه گزارش افزایش سود در هر دوره اتخاذ می کنند که یکی از راه ها پایین آوردن سود به هنگام افزایش و هم چنین بالا بردن سود به هنگام کاهش آن است.
به طور کلی چهار روش اصلی برای مدیریت مشهود است که عبارتند از :
1- اندوخته ارزیابی یا ذخیره ارزیابی.
2- انتخاب روش های حسابداری.
3- برآوردهای حسابداری.
4- تصمیمات اقتصادی
* اندوخته ارزیابی یا ذخیره ارزیابی : نوعی حساب ترازنامه ای با مانده بستانکار است که کاهنده حساب دارایی تلقی می گردد. از آن جا که این حساب مانده بستانکار دارد، بنابراین ایجاد یا افزایش آن یک حساب بدهی را به دنبال دارد که حساب هزینه را در صورت سود و زیان افزایش می دهد. دلیل این که ذخیره ارزیابی اغلب به منظور مدیریت سود مورد استفاده قرار می گیرد آن است که : 1- این ذخایر تقریباً برمبنای برآورد مدیریت هستند.
2- مانده این حساب ها سال به سال افزایش یا کاهش می یابد . از این رو افزایش در مانده مزبور موجب ثبت هزینه های اضافی در سال جاری می شود.
* انتخاب روش های حسابداری: راه دیگری که مدیران شرکت ها می توانند سود حسابداری (تعهدی) گزارش شده را مدیریت کنند، انتخاب روش های حسابداری است. به عنوان مثال، در دوره های افزایش قیمت ها به کارگیری روش اولین صادره از اولین وارده2 در ارزیابی موجودی ها موجب محاسبه سود بیشتر و پرداخت مالیات بیشتر می شود که قطعاً بر جریان وجوه نقد شرکت تاثیر می گذارد.

* برآوردهای حسابداری : راه دیگری که مدیران می توانند سودهای حسابداری گزارش شده را تحت تاثیر قرار دهند. به عنوان مثال، مدیران باید ارزش اسقاط و عمر مفید کلیه دارایی های استهلاک پذیر را تخمین بزنند. تغییرات در این تخمین ها، هزینه های استهلاک را تحت تاثیر قرار می دهد. برخلاف تغییر در اصول و روش های حسابداری، تغییرات در برآوردها اثر انباشته نداشته، بلکه اثر آن در دوره جاری یا به دوره های آتی تسری می یابد. در هر حال اگر تغییرات در برآورد حسابداری با اهمیت باشد، باید در یادداشت های پیوست جزو لاینفک صورت های مالی افشا شود.
* تصمیمات اقتصادی : تمامی روش های مدیریت سود مطرح شده تنها بر ارقام صورت های مالی اثر می گذارد و هیچ اثری برروی جریانات نقدی شرکت ندارند. در هر حال راه هایی وجود دارد که مدیریت می تواند با استفاده از آنها جریانات نقدی شرکت را تحت تاثیر قرار دهد. به عنوان مثال، اگر مدیریت بخواهد سود گزارش شده را افزایش دهد، می تواند مخارج پژوهش وتوسعه را کاهش دهد، لذا کاهش مخارج مزبور در سال مالی موردنظر به عنوان کاهش هزینه دوره قلمداد می شود که در این صورت سود گزارش شده افزایش می یابد. در هر حال از زمانی که مخارج کمتری برای پژوهش و توسعه، هزینه شود، جریانات نقدی واحد تجاری تحت تاثیر قرار می گیرد. اما باید توجه داشته باشیم ، کاهش مخارج پژوهش و توسعه می تواند آثار منفی برای واحد تجاری در برداشته باشد، چرا که واحد انتفاعی را از رقبای خویش در ابتکارات تکنولوژی و سرانجام کاهش جریانات نقدی مورد انتظار از تولیدات جدید در آینده عقب نگاه خواهد داشت.
در مورد تمامی روش های مدیریت سود مطرح شده، این فرض وجود دارد که کمیته حسابرسی شرکت از کلیه تصمیماتی که توسط مدیریت اتخاذ می گردد و این تصمیمات اساساً منجر به ارائه صورت های مالی گمراه کننده نیست، آگاه است. متاسفانه در بعضی موارد ممکن است مدیریت از روش های مدیریت سود هم فراتر رود وبه سادگی درآمدهایی را شناسایی کند که واقعی نیستند. بدین ترتیب هر گاه مدیریت واحد انتفاعی به طور آگاهانه گزارش های مالی اساسی عرضه کند که اهداف آن گمراه کردن استفاده کنندگان باشد، این عمل تقلب حسابداری خوانده می شود. بدین منظور، برای کاهش تقلب حسابداری مدیران واحدهای انتفاعی موظفند صورت های مالی اساسی را امضاء نموده (تاییدیه مدیریت )، تا دقیق بودن ارقام صورت های مالی واحدهای تجاری را تصدیق نمایند.
مدیران همواره مسوولیت انتخاب و بکارگیری برآوردها وقضاوت های اساسی به کار گرفته شده را همانند اصول حسابداری برعهده دارند، از این رو در نهایت مدیریت مسئول اصلی کیفیت سود می باشد. کیفیت اصول حسابداری با کیفیت سود یکی نیست؛ اما این دو به صورت ذاتی، طوری با هم مرتبط می باشند که قضاوت های به کار گرفته شده در انتخاب و به کارگیری چنین اصولی، مستقیماً بر کیفیت سود تاثیر می گذارد. اطلاعات حسابداری برای سهامداران از دو بعد اهداف ارزشی و قراردادی، مهم و با اهمیت می باشند. وقتی کیفیت سود پایین باشد، اطلاعات حسابداری تهیه شده در برآوردن نیازهای ارزشی و حاکمیتی سهامداران کمتر اثربخش خواهد بود. برای این منظور سهامداران از کمیته حسابرسی تقاضا می کنند تا نظرات بیشتری بر فرآیند گزارشگری مالی داشته باشند. در مقوله نقش مدیریت، باید متذکر شد که هرگونه تغییر ناگهانی در مدیریت می تواند استمرار عملیات تجاری را از مسیر عادی منحرف و بر ثبات سود اثر منفی داشته باشد. اگر مدیریت موفق شرکتی تغییر یابد، موجب بی ثباتی در عملکرد و سود مشارکت خواهد شد. افزون بر آن، اگر مدیریت نتواند در محیط اجتماعی، سیاسی و یا اقتصادی شرکت تغییر ایجاد کند، از ثبات سود شرکت کاسته می شود.
وقایع گذشته حاکی از ناتوانی شرکت در ایجاد تغییرات در محیط شرکت در زمان وشکل مناسب، نشان دهنده این مطلب است که مدیریت مشکلاتی داشته است، به عنوان مثال، اگر صنایع خودروسازی در تشخیص سلیقه و تقاضای مشتریان عقب بماند، طبیعتاً ازنظر سودآوری آتی نیز دچار مشکل خواهد شد. شاید بهترین راه برای اندیشیدن در مورد مدیریت سود این باشد که هدف اولیه گزارش های مالی حل نمودن مشکل عدم تقارن اطلاعات است. به خاطر داشته باشید که عدم تقارن اطلاعات به این حقیقت باز می گردد. که مدیران واحدهای انتفاعی نسبت به افراد خارج از شرکت به اطلاعات واقعی شرکت بیشتر دسترسی دارند در واقع گزارش های مالی وسیله ای را برای مدیران فراهم می کند تا اطلاعات حاصل از عملکرد شرکت را به استفاده کنندگان صورت های مالی انتقال دهند. اگر گزارش های مالی به مدیران اجازه میزانی از انعطاف پذیری را ندهد، برای مدیران انتقال اطلاعات پیرامون شرکت به استفاده کنندگان صورت های مالی مشکل خواهد بود. به دلیل آن که رویه های مشابه حسابداری امکان فراهم نمودن مفیدترین اطلاعات را در همه موارد ندارد. اصول پذیرفته شده حسابداری GAAP به مدیریت این اجازه را می دهد که در انواع گزارش های مالی قضاوت خودشان را به کار گیرند.
با دادن اختیار به مدیران در راستای انعطاف پذیری نسبت به گزارش های مالی مانند برآورد عمر مفید، ارزش اسقاط، هزینه مطالبات مشکوک الوصول یا انتخاب روش fifo به عنوان فرضیه گردش موجودی کالا، در این صورت استفاده کنندگان صورت های مالی ممکن است، قضاوت بهتری در مورد چگونگی عملکرد واحد انتفاعی داشته باشند.

2-4-2-2 انواع مدیریت سود:
رسوائی اخیر در انرون و ورلدکام23 و شرکت های دیگر این احساس عمومی را در جامعه ایجاد کرد که مدیریت سود اعمال شده توسط مدیران شرکت ها در اکثر مواقع به صورت فرصت طلبانه است، تا بتوانند از این نوع مدیریت سود حداکثر منفعت شخصی را ببرند و کمتر به منافع سهامداران توجه دارند. با قوت گرفتن این ذهنیت در جامعه که در اکثر مواقع مدیریت سود منفی صورت می گیرد، اخیراً قانون گذاران در تعدادی از قوانین مدیریتی برای مقابله با مدیریت سود فرصت طلبانه تجدیدنظر کرده اند و مثلاً قانونی وضع کرده اند که اعضای مشخص هیئت مدیره شرکتها، بایستی مهارت مالی داشته باشند . در عین حال، تعدادی از محققان با مطالعات علمی که انجام داده اند، ادعا دارند که مدیریت سود ممکن بصورت کارآمد (سودمندانه) باشد. زیرا آنها بطور بالقوه اطلاعات سودمند راجع به سود را افزایش می دهند (جیرپورن ودیگران ،2008،ص623-622)24.
اسکات25 (2000) مدیریت سود را به دو نوع بیان کرد:
1- مدیریت سود فرصت طلبانه26 : یعنی مدیریت، سودرا به صورتی دستکاری و گزارش می کند تا حداکثر منافع را برای خودش کسب کند.
2- مدیریت سود کارآ (سودمند) 27 : یعنی مدیریت، سود رابا اطلاعات محرمانه و خصوصی که دارد اصلاح و بهبود و گزارش می کند تا حداکثر منافع را برای سهامداران داشته باشد .
برگز تیلر و دی چو28 (1997) و بالزِم و همکاران29 (2002) در پژوهش هایی جداگانه به شواهدی دست یافتند که با دید فرصت طلبانه سازگار است. از طرف دیگر سِبرمنی ام30 (1996)، گال، لانک و اسِرینی دی31 (2000) و کریشن32 (2003) در پژوهش هایی به این نتیجه رسیدند که رفتار اقلام تعهدی اختیاری (نماینده ای از مدیریت سود) با چشم انداز کارآ(سودمند) سازگار می باشد، زیرا اقلام تعهدی اختیاری ارتباط مثبت معنی داری با سودآوری آتی دارد.

پژوهش های وسیعی در مدیریت سود انجام شده، اما پژوهش در خصوصی عوامل تاثیر گذار در انتخاب نوع خاصی از مدیریت سود کاملاً کم است.کریشنن33 (2003) در پژوهشی کشف کرد که حسابرس مستقل اغلب به عنوان نماینده ای از شیوه های حاکمیت شرکتی بکار رفته و نقش مهمی را در تر غیب مدیران به سمت مدیریت سود فرصت طلبانه بازی می کنند. نماینده های دیگر حاکمیت شرکتی عبارتند از : نسبت هیئت مدیره مستقل و وجود کمیته حسابرسی (ورونیکا، سیدهارتایودم، 2008 ، ص2)34.
هلی و پالپو35 (1993) در جهت طرفداری از مدیریت سود فرصت طلبانه استدلالی دارند . برای مثال غیرهم محور بودن مدیران وسهامداران را محرکی می دانند که مدیران از انعطاف های فراهم شده توسط اصول پذیرفته شده حسابداری36 به صورت فرصت طلبانه استفاده می کنند. در نتیجه یک وضع غیرعادی در گزارش سود ایجاد می کند. بنابراین به طور کلی شواهد موجود در پژوهشها که نوع مدیریت سود فرصت طلبانه است یا کارآ تا حدودی مبهم می باشد.
پورنزد جیرپورن و دیگران37 (2008) برای تشخیص نوع مدیریت سود ازتئوری نمایندگی بهره برده اند و بیان می کنند که یک ارتباط معکوس بین هزینه نمایندگی و مدیریت سود وجود دارد و مدیران در شرکت هایی که هزینه نمایندگی کمتر می باشد، مدیریت سود بیشتری را انجام می دهند و در شرکت هایی که هزینه نمایندگی بیشتر است، مدیریت سود با درجه خیلی پایین انجام می گیرد.
مدیریت سود خوب در برابر مدیریت سود بد: در مدیریت سود "بد" که در اصل، همان مدیریت سود نامناسب است، تلاش می شود عملکرد عملیاتی واقعی شرکت با استفاده از ایجاد ثبت های حسابداری مصنوعی یا تغییر برآوردها، از میزان معقول، مخفی بماند. برای مثال، هیات اجرائیه ی یک شرکت ممکن است تاثیرات یک حاشیه سود کم را با ثبت درآمدهای دوره بعد در این دوره یا کاهش هزینه های مطالبات سوخت شده، افزایش دهند. پنهان کردن روند عملیات واقعی با استفاده از تهاترهای حسابداری مصنوعی و افشاء نشده از مصادیق مدیریت سود بد می باشد. که اغلب نیز امری غیرقانونی می باشد. به این دلیل وجود ذخایر مخفی، شناخت نادرست درآمد، قضاوت های محافظه کارانه، بیش از حد یا کمتر از حد می با شد. در بدترین حالت، اینها به تقلب منجر می شود.
در مقابل، مدیریت سود "خوب" نیز وجود دارد. یک فعالیت عاقلانه و مناسب که بخشی از فرآیند مدیریت عالی و اعاده ارزش سهامداران می باشد، از موارد مدیریت خوب سود به شمار می رود. مدیریت سود خوب از فرآیند روزمره اداره یک شرکت با مدیریت عالی، محسوب می شود، که در طی آن مدیریت، بودجه معقول تعیین می نماید، نتیجه ها و شرایط بازار را بررسی می کند، در برابر تمامی تهدیدات و فرصت های غیرمنتظره واکنش مثبت نشان می دهد و تعهدات را در بیشتری یا تمامی موارد به انجام می رساند. یک شرکت نیاز به بودجه ریزی، داشتن هدف، سازماندهی عملیات داخلی و ایجاد انگیزه در کارکنانش در کنار ایجاد یک سیستم بازخورد، جهت آگاهی سرمایه گذارانش دارد. رسیدن به نتیجه های با ثبات و قابل پیش بینی و رسیدن به روند مثبت سود با استفاده از محرک های طرح ریزی وعملیاتی خوب، نه غیرقانونی است ونه غیر اخلاقی. نشانه ای از مهارت ها و پیشرفت است که بازار در پی آنست و به آن پاداش می دهد.گاهی اوقات به این مدیریت سود"خوب" مدیریت سود"عملیاتی" گفته می شود (دجورج، 1999)38 که در آن مدیریت اقداماتی را در جهت تلاش برای ایجاد عملکرد مالی با ثبات ( بااستفاده از تصمیمات قابل قبول و داوطلبانه) انجام می دهد. برای مثال، مدیریت ممکن است فعالیت روزانه کارخانه را تا چند ساعت زودتر تعطیل کند وبه کارگران بعد از ظهر مرخصی دهد. این تصمیم به خاطر آنست که آنان به اهداف تولید به خوبی برسند یا به خاطر آن است که سطح موجودی تولید شده به اندازه کافی بالا می باشد و نیازی به موجودی بیشتر نیست. یا این که به عکس کارگران را به دلیل نرسیدن به اهداف تولید، تنبیه می نماید. تمامی این موارد اتفاق می افتد، تجارب چیزی جز تلاش در رسیدن به اهداف و رسیدن به رشد با ثبات و قابل اتکا، در کنار عکس العمل در مقابل رقبا و توسعه بازار نیست . یک مدیریت سود خوب، ممکن است تصمیم گیری کند که به اختیار در دوره ای که درآمد عملیاتی پایین است، تعدادی از دارایی ها به فروش رود- شاید شرکت در حال بستن یک قرارداد خوب باشد که در دوره بعد درآمد زایی دارد و نشان دادن این سود درجهت لطمه وارد نکردن به اعتبار شرکت، مورد نیاز باشد- در صورت بیان مناسب ، روند ایجاد شده ، گمراه کننده نخواهد بود. برخی افراد باور دارند که چنین عملی، تصمیم گیری را خدشه دار می نماید و کیفیت سود را کاهش می دهد ولی تصمیم گیری بر این پایه استوار است که آیا نتیجه های به دست آمده قابل اتکاء است و آیا مبادله ها به گونه ای مناسب بیان شده است یا خیر. از این رو می توان نتیجه گرفت که مدیریت سود، بد نیست. در حقیقت مقوله ای مورد پذیرش و مورد نیاز در درون و برون شرکت توسط تمامی صاحبان سود بازار سرمایه می باشد (نوروش و دیگران، 1384 ، ص170)2.
5-2-2- هموارسازی سود39
هموارسازی سود اقدام آگاهانه ای است که مدیران به منظور کاهش نوسانات دوره ای سود در چارچوب اصول وروش های متداول حسابداری آن دست می زنند. هموارسازی سود هدف مشخصی دارد و آن ایجاد جریان با ثباتی از رشد سود است. فرضیه هموار سازی سود برای اولین بار توسط هپ ورث40 در سال 1953 ارائه شد و بعداً توسط گوردن41 در سال 1964 توضیح داده شد. او چهار فرض زیر را پیشنهاد کرد:
1- معیار مدیریت شرکت در انتخاب بین روش های حسابداری به حداکثر رساندن مطلوبیت یا رفاه مدیریت است.
2- مطلوبیت مدیریت با امنیت شغلی او، نرخ رشد پاداش و حقوق و نرخ رشد اندازه شرکت افزایش می یابد.
3- کسب بخشی از اهداف مدیریت که در فرض 2 بیان شد به رضایت صاحبان سهام نسبت به عملکرد شرکت بستگی دارد.
4- برای مدیران رضایت صاحبان سهام نسبت به رشد سود شرکت (یا نرخ متوسط بازده حقوق صاحبان سهام و ثبات سود ضروری است تا بتوانند اهداف خود را دنبال کنند.)
اگر چهارفرض بالا مورد قبول باشد مدیران در محدوده قدرت خود و درچهارچوب اصول پذیرفته شده حسابداری باید : اول سود گزارش شده را هموار کنند ودوم نرخ رشد سود را هموار کنند (مهرانی وعارف منش، 1387 ،ص39-38)4.

به سه طریق می توان به هموارسازی سود نائل شد:
1- زمان بندی معاملات
2- انتخاب روشها و دستورالعمل های تخصیص یافته
3- طبقه بندی هموارسازی بین سود عملیاتی و غیر عملیاتی
زمانبندی معاملات یک انتخاب مدیریتی بغیر از یک انتخاب حسابداری است، ولیکن احتمالاً مهمترین روش مستقیم و موثرترین تعریف سود حسابداری است (کرباسی یزدی، 1387 ،ص207)5.

همچنین در ارتباط با هموارسازی سود دو فرضیه رقیب42 مطرح می شود.
1- فرضیه بلااثر43 : که مدعی است تغییرات در سود حسابداری در صورتیکه ناشی از اعمال روشهای مختلف حسابداری باشد بر قیمت سهام تاثیری ندارد. این فرضیه به طور ضمنی بازار سرمایه را کارا فرض می کند.
2- فرضیه اثرگذار (مکانیکی)44 : نیز مدعی است که بازار سهام می تواند به وسیله روشهای حسابداری گمراه شود.
حتی اگر تغییرات در روشهای حسابداری تاثیر در جریانهای نقدی نداشته باشد. از این رو است که بعضی صاحب نظران عقیده دارند که مدیران رویه های حسابداری را انتخاب می کنند که متناسب با اهدافشان بر سود اثرگذار باشد. با وجود انجام تحقیقات فراوان در مورد آزمون فرضیات رقیب، ارتباط ارقام حسابداری و قیمت بازار سهام با ابهاماتی مواجه است (یزدانی، 1385 ،ص6)4.
هموارسازی سود می تواند نتیجه هموارسازی طبیعی5 یا تعمدی6 باشد هموارسازی طبیعی بیان گر این است که فرآیند سود به طور ذاتی تولید کننده جریان هموار شدن سود باشد و از اقدام ها وتصمیم های مدیریت ناشی نمی شود. هموارسازی تعمدی به اعمال واقدام های مدیریت نسبت داده می شود. به عبارت دیگر هموارسازی تعمدی نتیجه اقدام هایی که توسط مدیریت انجام می شود . هموارسازی تعمدی به دو دسته هموارسازی واقعی و هموارسازی ساختگی7 تقسیم می شود.
هموارسازی واقعی به عنوان تلاش هایی که توسط مدیریت جهت پاسخ به شرایط اقتصادی انجام می پذیرد تفسیر می شود. هموارسازی ساختگی بیان گر کوشش و تلاش تعمدی و آگاهانه است که نوسانات جریان سود را به طور ساختگی کاهش می دهد.
هموارسازی واقعی می تواند روی جریان نقدی تاثیر گذارد. اگر تقاضا برای محصول افزایش یابد نتیجه افزایش در فروش وبه دنبال آن افزایش در سود است. این نشان دهنده کنترل وقایع اقتصادی واقعی است که به طور مستقیم روی سود آتی تاثیر می گذارد، به همین جهت هموارسازی واقعی نامیده می شود. هموارسازی ساختگی بیان گر دستگاری حسابداری است که توسط مدیریت برای هموارسازی سود انجام می شود. این دستکاری حاصل وقایع اقتصادی نبوده وروی جریان نقدی نیز تاثیر نمی گذارد ، اما هزینه ها و یا درآمدها را از یک دوره به دوره دیگر انتقال می دهد.
در هموارسازی ساختگی از اعمال حسابداری اختیاری برای کاهش تغییرات روند سود گزارش شده استفاده می شود بدون اینکه تاثیری در ماهیت واقعی فرآیند تولید گذارده شود. اعمال اختیاری حسابداری آن هایی هستند که سازمان ، متعهدبه انجام عملی ویژه نمی باشد وکاربرد آن ها براساس قضاوت حرفه ای است، بنابراین باید قابلیت کنترل اعمالی مثل به تعویق انداختن، حذف کردن یا تسریع نتایج داد و ستد را داشته باشد در نمودار ب انواع هموارسازی ترسیم شده است (ملانظری و کریمی زند،1386)1.

نمودار(1-2): انواع هموارسازی سود

معمولاً مدیران برای انجام هموارسازی سود انگیزه ها و اهدافی دارند که در مطالعات مختلف به شرح ذیل بیان شده اند:
1- افزایش ارزش سهام شرکت در بورس اوراق بهادار و در نتیجه افزایش ارزش شرکت.
2- کاهش ریسک شرکت و درنتیجه پرداخت بهره کمتر در استقراض و کاهش هزینه سرمایه شرکت.
3- حذف سرمایه، چون سرمایه گذاران و اعتبار دهندگان معتقدند ریسک گذاری کم است و محل مناسبی برای سرمایه گذاری می باشد.
4- انتقال اطلاعات داخلی شرکت به بازار و تسهیل قابلیت پیش بینی سود .
5- بهبود روابط با کارکنان، عرضه کنندگان مواد اولیه و … .
6- کسب منافع مالیاتی از طریق کاهش بدهی مالیاتی.
7- دریافت پاداش های مدیریتی که براساس درصدی از سود خالص گزارش شده می باشد.
8- کاهش احتمال اخراج و برکناری و ایجاد امنیت شغلی.
9- کاهش احتمال نقض پیمان در قرارداد بدهی های بلندمدت. از آن جایی که در قراردادهای بدهی بلندمدت محدودیت هایی قرارداده می شود تا از وام دهندگان در مقابل پرداخت سود نقدی بیش از حد معمول، استقراض بیشتر یا پایین آمدن سرمایه در گردش یا نسبت حقوق صاحبان سهام از یک سطح معین حمایت کند و تخلف از پیمان بدهی، هزینه سنگینی بر شرکت تحمیل می کند، مدیران ترجیح می دهند به شرایط نقض پیمان نزدیک نشوند بنابراین مدیریت سود وسیله ای برای کاهش احتمال نقض پیمان می باشد (مهرانی وعارف منش، 1387،ص 40-39)1.

3-2 گفتار دوم:اقلام تعهدی اختیاری
1-3-2 حسابداری تعهدی و مدیریت سود
فرض تعهدی یکی از مفروضات بنیادی حسابداری و گزارشگری مالی است. ضرورت اندازه گیری مستمر و مطلوب عملکرد واحدهای تجاری به عنوان مبنای تصمیم گیری های استفاده کنندگان صورت های مالی اساسی، بکارگیری فرض تعهدی را در حسابداری و گزارشگری مالی اجتناب ناپذیر کرده است. فرض تعهدی حااکی از اینست که در حسابداری باید درآمدها به محض تحقق و هزینه ها به محض تحمل و بدون توجه به دریافت یا پرداخت وجه نقد مربوط شناسایی شود. درآمدها و هزینه های شناسایی شده برمبنای فرض تعهدی در نهایت در صورت حساب سود و زیان دوره مربوط منعکس و با یکدیگر مقابله می شود تا سود خالص دوره انداز گیری گردد. بنابراین، فرض تعهدی در حسابداری بر تحقق درآمد، تحمل هزینه و تطابق دقیق هزینه ها با درآمدهای شناسایی شده ، تاکید دارد.
مبانی حسابداری، انتخاب زمان شناسایی و ثبت درآمدها و هزینه ها در دفاتر حسابداری است. انتخاب هر یک از روشهای شناسایی و ثبت درآمدها، نوعی مبنای حسابداری محسوب می شود که حسب مورد در حسابداری موسسات بازرگانی و موسسات غیر انتفاعی مورد استفاده قرار می گیرد.
در حسابداری تعهدی، شناخت هزینه ها معمولاً براساس یکی از دو روش زیر انجام می شود:
1- ارتباط دادن هزینه ها با درآمدهای دوره مالی : در این روش هزینه های مستقیم مربوط به کالاهای فروخته شده و خدمات ارائه شده در دوره مالی، به عنوان هزینه های واقعی و تحقق یافته دوره مالی شناسایی وثبت می شود.
2- ارتباط دادن هزینه ها با دوره مالی معین : چون برخی از هزینه های عمومی و غیرمستقیم را نمی توان مستقیماً با کالاها و خدمات فروخته شده مرتبط نمود، ناگزیر باید آنها را به حساب سال مالی که در آن هزینه ها ایجاد و تعهّد می شوند منظور کرد.
در حسابداری بازرگانی، به منظور رعایت اصل وضع هزینه های هر دوره مالی از درآمدهای متعلق به همان دوره و تعیین سود یا زیان سال مالی و وضعیت مالی واقعی در پایان هر دوره مالی، معمولاً از حسابداری تعهدی استفاده می شود. افتتاح حساب هایی مانند پیش پرداختها (برای تفکیک پرداختهایی که کالا و خدمات مربوط به آنها در سال مالی دریافت نشده است از هزینه ها) و هزینه های معوق (برای ثبت هزینه هایی که تعلق گرفته ولی بابت آن هنوز پرداختی انجام نشده است) و پیش دریافتها (برای تفکیک دریافتهایی که کالا و خدمات مربوط به آنها در سال های مالی بعد ارائه خواهد شد از درآمدها) و به حساب دارایی منظور نمودن موجودی کالای پایان دوره مالی از نتایج به کاربردن حسابداری تعهدی است (اقوامی و باباجانی1377،ص36) 1.
فرض تعهدی به عنوان فرض اصلی برای شناسایی درآمدها و هزینه های یک دوره، ضرورت بکارگیری تخمین را در حسابداری اجتناب ناپذیر می کند. بدیهی است که مدیران برمبناء این فرض و اصل تطابق قادر خواهد بود به طور مصنوعی سود را هموار کنند. درواقع اقلام تعهدی سبب می گردد تا مدیریت بتواند با روشهای خلاقانه حسابداری به مدیریت سود بپردازد.

2-3-2 اقلام تعهدی :
پژوهش های تجربی شواهدی را ارائه می دهد که حسابداری تعهدی، سبب می گردد تا مدیران از حق قابل توجهی جهت تعیین سود در دوره های زمانی متفاوت برخوردار شوند. لذا در این نوع سیستم، مدیران کنترل چشمگیری بر زمان تشخیص برخی اقلام هزینه از جمله هزینه های تبلیغات و مخارج تحقیق و توسعه دارند. ادبیات حسابداری و امور مالی نشان می دهد که شناسایی میزان اقلام تعهدی اختیاری در مطالعات مدیریت سود طی یک رویداد مالی، مهم تلقی می شود بنابراین مدیریت در تلاش است تا اقلام تعهدی اختیاری و غیر اختیاری را تفکیک کند. اقلام تعهدی به دو دسته تقسیم می شوند:
الف) اقلام تعهدی اختیاری، اقلامی که به دلیل انتخاب روشها ورویه های حسابداری وتصمیمات مدیریت در واحد تجاری ایجاد می گردد و بستگی به روشهای حسابداری شرکت مورد نظر دارد و به عوامل خارج از شرکت ارتباطی ندارد. این نوع اقلام به عنوان شاخصی برای تعیین مدیریت سود در واحد تجاری بکار گرفته می شود.
ب) اقلام تعهدی غیراختیاری، این اقلام در طول زمان ثابت هستند ومدیریت در این نوع اقلام هیچگونه دخالتی ندارد و انجام فعالیتهای عملیاتی واحد تجاری تعیین کننده این اقلام می باشد. این نوع اقلام به واسطه مقررات سازمانها و دیگر عوامل خارجی محدود هستند. از آن جائیکه بازار، کل اقلام تعهدی را ارزش گذاری می کند و قادر به تفکیک اجزاء کل اقلام تعهدی نمی باشد. در نتیجه نمی تواند تشخیص دهد که ارزش گذاری بیش از واقع مربوط به کدامیک از اقلام تعهدی (اختیاری یا غیراختیاری یا هردو) می باشد. لذا برای محاسبه اقلام تعهدی اختیاری ابتدا اقلام تعهدی غیراختیاری را محاسبه نموده و بعد عدد بدست آمده را از کل تعهدات کم می کنیم تا اقلام تعهدی اختیاری بدست آید. با توجه به این که سرمایه گذاران به اقلام تعهدی اختیاری ارزش بیشتری قائل هستند، این مورد باعث می شود تا دستکاری سود توسط مدیران به سهولت انجام گیرد.
در نتیجه موقعیت شرکت خوب می شود وسرمایه گذاران در تصمیم گیری های خود برای سرمایه گذاری دچار اشتباه می شوند. سود حسابداری بعنوان یک معیار سنجش خلاصه و مفید برای عملکرد شرکت محسوب می شود. این سود تحت سیستم حسابداری تعهدی محاسبه می شود یکی از محصولات و نتایج مهم این سیستم به حساب می آید. این سود بعنوان یک معیار سنجش عملکرد شرکت بوسیله اکثر استفاده کنندگان از صورت های مالی شرکت، استفاده می شود. بعنوان مثال از سود حسابداری بعنوان مبنایی برای پاداش جبران خدمات مدیران45، در قراردادهای بدهی46 ، توان سودآوری47 شرکت، پیش بینی سودهای آتی، مخاطرات سرمایه گذاری در شرکت یا اعتباردهی به آن، آگهی هایی که شرکت در نشریات مالی منتشر می کند و همچنین بوسیله سرمایه گذاران و بستانکاران استفاده می شود (حسینی، 1385 ،ص2)4 .
سود حسابداری خود از دو قسمت عمده تشکیل یافته است، قسمتی از آن نقدی می باشد، یعنی وجه نقد بدست آمده طی یک دوره در داخل این سود قرار دارد، و قسمتی دیگر از آن را اقلام تعهدی تشکیل می دهند. اقلام تعهدی غیر اختیاری وابسته به سطح فعالیت شرکت است در حالی که اقلام تعهدی اختیاری منعکس کننده حسابداری ذهنی به کار گرفته شده توسط مدیران می باشد.(انگیزه مدیران در استفاده از اقلام تعهدی اختیاری (درحالیکه سود شرکتها بستگی به وضعیت و عملکرد شرکت دارد.) در این موضوع است که GAAP به مدیران در گزارش دهی سود به سهامداران تا حدودی آزادی عمل داده است (چونگ و دیگران، 2002 ،ص30) 5 .

3-3-2 کشف و اندازه گیری مدیریت سود با اقلام تعهدی اختیاری
یک عامل بنیادی در آزمون مدیریت سود در شرکت ها، تخمین عامل اختیار و اعمال نظر مدیران در تعیین سود است. بررسی ادبیات مبتنی بر مدیریت سود، بیان گر وجود رویکردهای متفاوت با شناسه ای مختلف در تخمین و اندازه گیری اختیار مدیریت در تعیین سود گزارش شده است. یکی از مهمترین این رویکردها، مبتنی بر کاربرد اقلام تعهدی اختیاری به عنوان شاخصی برای تعیین و کشف مدیریت سود در واحدهای تجاری است.
ورونیکا و سیدهارتایودم در پژوهشی از سه نوع معیار برای سنجش سودآوری آتی استفاده کردند :
1- سود خالص اقلام تعهدی غیراختیاری
2- جریان وجوه نقد حاصل از فعالیت های عملیاتی
3- سود خالص
و آنها به علت ضعف های ذاتی سود خالص از تغییرات سود خالص استفاده کردند (ورنیکا و سیدهارتابودم، 2008 ،ص15)1.
هیلی، دی آنجلوو جونز ، درطی انجام مطالعاتی در زمینه مدیریت سود ، با به کارگیری اقلام تعهدی برای کشف مدیریت سود اقدام به ارایه مدل هایی کرده اند که در پژوهش های بعدی، بارها آزموده شده اند. دچو و همکاران با ارائه مدلی که از آن پس "مدل تعدیل شده جونز" نام گرفت، این مدل را با مدل های جونز، هیلی و دی آنجلو و نیز مدل صنعت مورد مقایسه قرار دادند و به این نتیجه رسیدند که مدل تعدیل شده جونز از قدرت بیشتری برای کشف مدیریت سود در واحدهای تجاری برخوردار است.
نقش اقلام تعهدی در عملکرد شرکتها موضوعی از حسابداری است که برای سالها مورد پژوهش قرار گرفته است و هنوز این اجماع حاصل نشده است که مدیران برای استفاده از انعطاف داده شده توسط اصول پذیرفته حسابداری از اقلام تعهدی برای این آزادی عمل استفاده می کند یا با تغییر شکل دادن اطلاعات مفید دیگری از گزارش های سود. عدم تقارن اطلاعات بین مدیران واحدهای انتفاعی و افراد خارج از شرکت باعث می شود که مدیران برای انتقال اطلاعات پیرامون شرکت به استفاده کنندگان از طریق گزارش های مالی از اقلام تعهدی استفاده کنند. سبرمنی ام2 (1996) در پژوهشی شواهدی یافت که بازار سهام بر قیمت گذاری اقلام تعهدی اختیاری اثر می گذارد و اقلام تعهدی اختیاری سودآوری آتی را پیش بینی می کند (ریچردچونگ و دیگران ، 2004 ،ص10) 3.
جونز تفاوت سود و وجوه نقد حاصل از عملیات را به عنوان اقلام تعهدی شناسایی کرده است. در این رویکرد، عقیده حاکم آن است که اطلاعات موجود دروجوه نقد حاصل از عملیات، معیاری عینی تر برای ارزیابی عملکرد واقعی اقتصادی واحد تجاری است و از این رو کم می تواند مورد دستکاری مدیریت قرار گیرد. جونز در مدلی که سال 1991 برای بررسی مدیریت سود در واحدهای تجاری ارایه کرد، فرض کرد که اقلام تعهدی غیر اختیاری در طول زمان ثابت هستند. در این مدل که سعی در تفکیک اقلام تعهدی اختیاری و غیر اختیاری دارد سعی شده است که تاثیر شرایط اقتصادی یک واحد تجاری بر اقلام تعهدی غیراختیاری را کنترل کند.
همان طور که پیش تر اشاره شد ، دچو و همکاران شکل تعدیل شده ای از مدل جونز ارایه دادند، به نظر ایشان در مدل جونز به طور ضمنی فرض بر آن است که اقلام درآمد، نه در زمان برآورد پارامترهای مدل (دوره رویداد) و نه در زمان تخمین مدیریت سود(دوره برآورد)، مورد اعمال نظر و دستکاری مدیریت قرار نمی گیرند. آن با نقض این فرض، تغییرات فروش (درآمد) را در دوره برآورد، نشات گرفته از مدیریت سود می دانند.

4-2-گفتار سوم:ساختار مالکیت
1-4-2حاکمیت شرکتی
1-1-4-2مفهوم حاکمیت شرکتی :
بررسی ادبیات موجود نشان می دهد ، هیچ تعریف مورد توافق درمورد حاکمیت شرکتی وجود ندارد. براساس کشوری که در نظر می گیریم، تفاوت های چشمگیری در تعریف وجود دارد . حتی در آمریکا یا انگلیس نیز رسیدن به یک تعریف واحد، کار آسانی نیست. تعاریف موجود از حاکمیت شرکتی در یک طیف قرار می گیرند که دیدگاه های محدود در یک سو و دیدگاه های گسترده در سوی دیگر طیف قرار می گیرند. در دیدگاه های محدود، حاکمیت شرکتی به رابطه شرکت و سهامداران محدود می شود. سیستم حاکمیت شرکتی را می توان مجموعه قوانین، مقررات ، نهادها و روش هایی تعریف کرد که تعیین می کنند شرکت ها چگونه وبه نفع چه کسانی اداره می شوند .
حاکمیت شرکتی، سیستمی است که بوسیله آن شرکت های تجاری کنترل و هدایت می شوند . ساختار حاکمیت شرکتی تقسیم حقوق و مسئولیت ها را در بین اعضای هیئت مدیره ، مدیران، سهامداران و سایر ذینفعان مشخص می کند. همچنین قوانین و رویه های تصمیم گیری در خصوص امور شرکت را با صراحت بیان می کند.
حاکمیت شرکتی، مجموعه روابطی بین سهامداران، مدیران و حسابرسان شرکت است که متضمن برقراری نظام کنترلی به منظور رعایت حقوق سهامداران جزء و اجرای درست مصوبات مجمع و جلوگیری از سوء استفاده های احتمالی می باشد. این قانون برمبنای نظام پاسخگویی و مسئولیت اجتماعی استوار بوده و شامل مجموعه ای از وظایف و مسئولیت هایی است که باید توسط ارکان شرکت صورت گیرد تا موجب پاسخگویی و شفافیت گردد (جلالی، 1387،ص 3)1.
حسابداری دارای ماهیتی اجتماعی است که باتفکیک مالکیت از مدیریت، رشد و توسعه یافته و برحمایت از سرمایه گذاران بالفعل وبالقوه تاکید دارد. برای کنترل حسابداری ساختگی اکثر کشورها بر مفهوم افشا و شفافیت تاکید کرده اند. مبحث افشای اطلاعات مهمترین بخش حاکمیت شرکتی به شمار می آید. هر چه عملیات داخلی شرکت و جریان نقدینگی آن روشن تر باشد ودقیق تر گزارش شود زمینه های اختلاس و سوء مدیریت برای مدیران و سهامداران عمده محدودتر می شود. مهمترین مبحث در زمینه افشای اطلاعات آنست که همه عوامل موثر بر بهای سهام باید در زمان مناسب و با دقت کافی گزارش شوند. این اطلاعات در مرحله نخست عبارتست از : 1- صورت درآمدها 2- خرید و فروش دارایی ها 3- تغییرات هیئت مدیره 4- درصد مالکیت مدیران اجرایی 5- تغییر در مالکیت شرکت 6- سایر اطلاعاتی که در مرحله بعدی قابل افشا هستند عبارتند از : 7- مبلغ پاداش هیئت مدیره 8- راهبرد شرکت 9- تراکنش زیرخطر ترازنامه (گودرزی 1387،ص 18)2.

2-1-4-2 تئوری نمایندگی3:
آغاز مالکیت شرکتی از طریق مالکیت سهام تاثیرچشمگیری بر روش کنترل شرکت ها داشت و بدین ترتیب ، مالکان، اداره شرکت را به مدیران تفویض کردند. جدایی مالکیت از مدیریت (کنترل) منجر به یک مشکل سازمانی مشهور، بنام "مشکل نمایندگی"4 شد. "برل و مینز"5(1932) ، "راس"6 (1973) و "پرایس"7 (1976) از زوایای مختلف به این موضوع پرداختند. آنها مدیران شرکت را به عنوان "کارگزاران" و سهامداران را به عنوان "کارگمار" تعریف کردند ( در تحلیل آن ها یک سهامدار در برابر مدیران قرار دارد) . به عبارت دیگر تصمیم گیری روزمره شرکت به مدیران که "کارگزاران" سهامداران هستند، تفویض می شود.
مشکلی که در اینجا پیش می آید آن است که "کارگزاران" لزوماً به نفع "کارگمار" تصمیم گیری نمی کنند. یکی از فرضیات اصلی تئوری نمایندگی این است که "کارگمار" و "کارگزاران" تضاد منافع دارد (حساس یگانه، 1384 ،ص105)1.
مشکل نمایندگی در متن همه سازمانها وجود دارد، این مشکل چه سیاسی و چه تجاری باشد، زیاد مهم نمی باشد. این مشکل هرزمانی که اختیار تصمیم گیری به مدیر به عنوان نماینده تنفیذ گردد، بوجود می آید.مفهوم نمایندگی پایه و اساس تئوری مثبت حسابداری را فراهم می آورد. (واتسن و زیمرمن ، 1978،1986)2 بیان می کنند که سیستم حسابداری کاملاً با مشکل نمایندگی گره خورده است بطوریکه حسابداری نقش تولید اطلاعات برای تصمیم گیران مثل سهامداران و ذینفعان را دارد.
ساختار قانونی و عملی در سازمانها از طریق سه مکانیزم متفاوت گسترش می یابد:
1- اجباری، بوسیله فشار از سازمان های خارجی که سازمان های داخلی به آن وابسته اند.
2- تقلیدی، تقلید بوسیله مفاهیم الگوسازی موفق به منظور عدم اطمینان مدیر در موفقیت.
3- عامرانه، که اصولاً توسط تعدادی از گروه های متخصص با تلاش جمعی ایجاد شده است که شرایط و روشهای کارشان را تعریف کرده اند (پارفالک من و دیگران، 2008 ،ص274-273) 3.
از دیدگاه تئوری نمایندگی مدیریت سود می تواند به عنوان روشی کم هزینه برای محافظت شرکت در برابر نتایج غیرمترقبه بیان شده باشد. از نظر گزارشگری مالی نیز، مدیریت ممکن است بتواند از راه مدیریت سود، بر ارزش بازار سهام شرکت اثر بگذارد.

2-4-2- مالکیت نهادی
در یک نگاه کلی حاکمیت شرکتی، شامل ترتیبات حقوقی، فرهنگی و نهادی می شود که سمت وسوی حرکت و عملکرد شرکت را تعیین می کنند. عناصری که در این صحنه حضور دارند، عبارتنداز سهامداران وساختار مالکیت ایشان ، اعضاء هیئت مدیریت و ترکیباتشان، مدیریت شرکت که توسط مدیرعامل یا مدیرارشد اجرایی هدایت می شود و سایر ذینفع ها که امکان اثرگذاری بر حرکت شرکت را دارند. در این میان آنچه که بیشتر جلب توجه می کند، حضور روزافزون سرمایه گذاران نهادی و حقوقی در دایره مالکیت شرکت های سهامی عام و تاثیری است که حضور فعال این گروه بر نحوه حکمرانی و تولیت بر سازمان ها و همچنین عملکرد آنها می تواند داشته باشد.

اساسی ترین رکن بحث حاکمیت شرکتی اطمینان یافتن از اعمال حاکمیت سهامداران بر اداره شرکت است تسای وگو ارتباط بین مالکیت نهادی و عملکرد شرکت در صنعت کازینو برای سال های 1999 تا 2003 را مورد پژوهش قرار دادند وآنها مالکیت نهادی را برابر درصد سهام نگهداری شده توسط شرکت های دولتی از کل سهام سرمایه در نظر گرفتند و این شرکت شامل شرکت های بیمه، موسسات مالی ، بانک ها، شرکت های دولتی و دیگر اجزای دولت می با شند. آنها نشان دادند که سرمایه گذاران نهادی در کازینوها ممکن است به سرمایه گذاران این صنعت کمک کند تا مسائل نمایندگی حاصله از تفکیک مدیریت و مالکیت را کاهش دهند (نمازی و کرمانی، 1387 ،ص85)1.
سیلویا ورونیکا و سیدهارتایودم2 (2008) اثر ساختار مالکیت، اندازه شرکت و شیوه های حاکمیت شرکتی بر مدیریت سود را مورد پژوهش قرار دادند و آنها مالکیت نهادی را برابر درصد سهام نگهداری شده توسط موسسات مالی: شرکت های بیمه، بانکها، صندوق وجوه بازنشستگی، شرکت های تعاونی ، بانکهای سرمایه گذاری و شرکت های دولتی و دیگر اجزاء دولت داشته اند.
به طور کلی انتظار می رود که سرمایه گذاران نهادی در استفاده از اطلاعات جاری برای پیش بینی سودهای آتی نسبت به سرمایه گذاران غیرنهادی توانایی بهتری داشته باشند. طبق اظهارنظر متخصصان مالی درمورد سرمایه گذاران نهادی و شرکت های دولتی، افزایش درصد مالکیت نهادی در یک موسسه ، انگیزه ای قوی برای سرمایه گذار فراهم می کند که به طور فعالانه به عملیات شرکت نظارت داشته باشد و همچنین سیاست و خط مشی مدیران را تحت تاثیر قرار می دهند. اِل گزر3 (1998) و بوی چیر4(2001) در پژوهشی نتیجه گرفتند که سرمایه گذاران نهادی ، منابع و توانایی بیشتری برای کسب اطلاعات مربوط نسبت به سرمایه گذاران غیرنهادی دارند. و همچنین برای بدست آوردن اطلاعات با ارزش در شکل گیری سودهای پیش بینی شده تمایل زیادی دارند، هرچند که به دست آوردن این اطلاعات برای آنها گران تمام شود (ورونیکا وسیدهارتایودم ،2008،ص15-6)5.
جایم بلو و دیگران6 (2002) در پژوهشی که انجام دادند، به این یافته رسیدند که سرمایه گذاران نهادی از اطلاعاتی که بطور مستقیم مربوط به سود نمی باشد نیز برای پیش بینی سودهای آتی استفاده می کنند.
همچنین بالزِم و دیگران1 (2002)، در تحقیقی به این نتیجه رسیدند که واکنش بازار سرمایه بیشتر تحت تاثیر رفتار سرمایه گذاران نهادی است تا سرمایه گذاران غیرنهادی.
آنها بیان کردند این به خاطر توانمندی سرمایه گذاران نهادی در کسب اطلاعات به موقع و مربوط و همچنین تجزیه وتحلیل عوامل اختیاری و غیراختیاری سودها می باشند.
کیم2 (1993)، در پژوهشی به یافته ای دست یافت که سرمایه گذاران نهادی با درصد مالکیت بالا، به احتمال خیلی قوی به اطلاعات خصوصی شرکتها دسترسی دارند و از این اطلاعات حداکثر استفاده را برای رسیدن به اهداف بازرگانی بهره می برند و در کل می توان گفت که در ساختار مالکیت متراکم، سهامداران بلوکی به احتمال زیاد به اطلاعات محرمانه دسترسی دارند . و از این طریق منافع زیادی عایدشان می شود. واگر اینگونه موارد باشد، سهامداران بلوکی تمایل ندارند که مدیریت در گزارش کیفیت بالای سود تشویق کنند (یوماولری و دیگران، 2006،ص143) 3.

1-2-4-2نظارت نهادی و مدیریت سود:
ساختار مالکیت شرکت ها می تواند در کشورهای مختلف متفاوت باشد. در امریکا و ژاپن بخش اعظم سهام شرکتها متعلق به موسسات مالی ، دلالان سهام، سایر شرکتها و شرکت های سرمایه گذاری می باشد. گرچه همه این سرمایه گذاران مالکان شرکت می باشند اما افق زمانی این سرمایه گذاران در خصوص نگهداری سهام به طور معناداری با یکدیگر متفاوت می باشند. برمبنای یافته های محققین غربی، سرمایه گذاران(سهامداران) جزء، دلالان سهام و شرکت های سرمایه گذاری افق سرمایه گذاری کوتاه مدت دارند، در حالی که مدیران شرکت ها، موسسات مالی و شرکت های هلدینگ از افق سرمایه گذاری بلندمدت برخوردار می باشند. چنان چه ساختار مالکیت شرکتها عمدتاً متشکل از گروه اول باشد، مدیریت جهت جلب نظر این گروه ها متمایل به مدیریت (دستکاری) سود می شود. برعکس، درصورتی که ساختارمالکیت شرکت عمدتاً متشکل از گروه دوم باشد مدیریت به دلیل افق بلندمدت این
گروه و تمایل آن ها به حداکثر کردن ثروت در بلندمدت نمی تواند تمایل چندانی به مدیریت سود داشته باشد. در ایران ساختار مالکیت شرکت عمدتاً متشکل از شرکت های سرمایه گذاری، بنیادها، نهادها و سازمان های دولتی، سایر شرکت ها و سهامداران جزء می باشد. با توجه به اینکه فلسفه تشکیل شرکت های سرمایه گذاری در ایران، گردهم آوری پس اندازهای جزء و بکارگیری آن ها در طرح های بزرگ می باشد وهمچنین با توجه به درصد سهام آنها، سازمان های دولتی نظیر سازمان گسترش، سازمان ها و نهادهای عمومی نظیر تامین اجتماعی و بنیادها نیز از افق بلندمدت برخوردارند.
در سال های اخیر، مطالعات زیادی کانون توجه خود را بر نقش نظارتی سرمایه گذاران نهادی قرار داده اند و بیشتر مطالعات این نتیجه را داشته است که سرمایه گذاران نهادی با درصد بالای مالکیت رفتار فرصت طلبانه مدیران را در مدیریت سود شناسائی کرده و از این رفتار جلوگیری کرده اند و در پژوهشهای که توسط اشلیفرو ویشنی48 (1997) انجام گرفت این نتیجه حاصل شد که سرمایه گذاران نهادی در امریکا، مشکل نمایندگی (تضاد منافع سهامداران با مدیریت) را تا حدودی حل کرده اند و این سرمایه گذاران جهت بهبود عملکرد مدیران ،در طی دوره مدیران را تحت فشار قرار می دهند (چونگ ودیگران ،2002 ،ص29)2.
سرمایه گذاران نهادی به برآورد مدیران از اقلام تعهدی اختیاری نظارت می کنند و از این طریق فشار مستقیم و یا غیرمستقیم مدیران را وادار می کنند که از اقلام تعهدی اختیاری برای بهبود گزارش سود کمتر بهره ببرند. و به این ترتیب مدیریت سود فرصت طلبانه مدیران را کنترل می کنند.
سرمایه گذاران نهادی همواره مالکیت نسبت زیادی از سهام منتشر شده شرکت های بورس هستند و آنها با داشتن منابع، تخصص و مهارت به طور فزاینده ای به تصمیمات مدیران شرکت ها اثر می گذارند و به طور موثرتوان کنترل و نظارت رفتار مدیران را دارند و این نظارت رفتار مدیران به این دلیل است که بنیادی از اعمال ورفتارمدیران در مدیریت سود برای نفع شخصی آنهاست و با مقدار خیلی کم و یا هیچ در راستای منافع سهامداران می باشد همان طور که ذکر شد از طرف سرمایه گذاران نهادی به طور مستقیم و غیر مستقیم به مدیران فشار وارد می شود، و منظور از فشار مستقیم اینست که سرمایه گذاران نهای به صورت صریح و روشن به مدیران اخطار می کنند که مدیریت سود
نامناسب انجام ندهد و منظور از فشار غیرمستقیم اینست که مدیران باور دارند که اگر به مدیریت سود فرصت طلبانه دست بزنند به احتمال زیاد سرمایه گذاران نهادی در آینده از سرمایه گذاری در شرکت منصرف و سهامشان را واگذار می کنند وبا این عمل سرمایه گذاران نهادی ،مدیران ضرر زیادی می بینند و این شاید به خاطر این باشد که با خروج سرمایه گذاران نهادی قوی از شرکت، ارزش سهام آن شرکت ارزش نزولی پیدا کند و در نهایت مدیران به مزایایی که با افزایش ارزش شرکت تحت عنوان های مختلف از قبیل پاداش می گرفتند دست نیابند (ریچروچونگ و دیگران،2002 ،ص45-30) 3.
3-4-2- نقش سرمایه گذاران نهادی در انگیزش مدیران
در خصوص چند وچون تاثیر سرمایه گذاران نهادی بر شرکتها و نقش نهادها در انگیزش مدیران دیدگاه های مختلفی وجود دارد.بارتو وسایرین معتقدند که مالکان نهادی سرمایه گذاران حرفه ای بوده که دارای تمرکز بلندمدت هستند. با توجه به حجم سرمایه گذاری و متبحر بودن مالکین نهادی، حضور آنها موجب نظارت بر مدیریت می شود. این موضوع می تواند به جای تمرکز بر اهداف کوتاه مدت سودآوری موجب توجه به حداکثر سازی ارزش بلندمدت شرکت شود. پوند، نقشی چندگانه برای سرمایه گذاری نهادی و ارزش شرکت مطرح کرد. و نقش سرمایه گذاران نهادی عمده و انگیزه های اقتصادی آنها برای اجرای کارآمد فرآیند یادگیری را بررسی کرد. فرضیه نظارت کارآمد بیان می کند که با سرمایه گذاری بیشتر سهامداران نهادی، نظارت کارآتری توسط آنها اعمال می شود و اختلاف عقیده و مشاجرات نمایندگی به احتمال قوی برطرف می گردد. این فرضیه رابطه مثبتی بین ارزش شرکت و سرمایه گذاران نهادی پیش بینی می کند. در مقابل فرضیه همگرایی منافع بیان می دارد که سهامداران نهادی بزرگ اتحاد و پیوستگی استراتژیکی با مدیریت دارند . این فرضیه بین ارزش شرکت و سرمایه گذاری نهادی رابطه منفی پیش بینی می کند. بوش بیان می دارد که سرمایه گذاران نهادی از طریق جمع آوری اطلاعات قیمت گذاری تقسیمات مدیریت به طور ضمنی و ازطریق اداره نحوه عمل شرکت به طور صریح بر شرکت نظارت می کنند.
مطابق با این موضوع گیلان و استارکس فعال بودن یک سهامدار را در گروه چندعامل نظیر مذاکره مستقیم با مدیریت وهمچنین شرکت در جلسات تعیین اهداف شرکت می دانند. در صورتی که سطح
مالکیت نهادی به اندازه کافی بالا باشد، فعالیت های (نظارت های ) مالکان نهادی مانع از عملکرد ضعیف مدیران خواهد شد. به طور خلاصه می توان گفت سرمایه گذاران نهادی محرک هایی برای بهبود عملکرد دارند. علاوه بر این آنها توان تنبیه مدیرانی که در جهت منافعشان حرکت نمی کنند را دارا می با شند. شواهد تجربی عمدتاً از این فرضیه دفاع می کنند.
کرنت و سایرین درپژوهشی مالکان نهادی را به دو دسته، حساس نسبت به فشار (کسانی که تمایل کمتری برای چالش با مدیریت دارند) وغیر حساس به فشار(کسانی که انگیزه بیشتری برای نظارت بر مدیریت و کنترل او دارند) تقسیم نموده و ارتباط آنها را با عملکرد شرکت مورد مطالعه قرار دادند. آنها به این نتیجه رسیدند که سطح مالکیت نهادی ناظر (غیرحساس) رابطه مثبت با عملکرد شرکت دارد و مالکیت حساس ارتباطی با عملکرد شرکت ندارد (حساس یگانه ودیگران،1387،ص111- 109)1.
سرمایه گذاران نهادی به طور کلی با داشتن نیروی متخصص و ماهر از اطلاعات جاری شرکتها برای بهتر پیش بینی کردن سودآوری آتی استفاده می کنند در حالیکه سرمایه گذاران غیرنهادی در این زمینه ناموفق تر هستند. مطابق اظهارنظر اقتصاددانان مالی در زمینه سرمایه گذاری نهادی وشرکتهای دولتی، سرمایه گذاران نهادی بزرگ انگیزه زیادی در نظارت مستمر بر شرکتها دارند و بوش49 (1998) در پژوهشی به این نتیجه رسید که وجود سرمایه گذاران نهادی در شرکت باعث می شود تا مدیران انگیزه کمتری در کمتر نشان دادن مخارج پژوهشوتوسعه در دست یافتن به اهداف کوتاه مدت، داشته باشند. جایم بلو وسایرین50 (2002) در پژوهشی کشف کردند که اقلام تعهدی اختیاری قطعی ارتباط منفی با مالکیت نهادی دارد.توانایی مدیران در گزارش سود به صورت فرصت طلبانه تحت تاثیر نظارت های بیرونی سهامداران بزرگ هم چون سرمایه گذاران نهادی محدود شده است.
مونکس و مینو51 (1995) اظهار می کنندکه سرمایه گذاران نهادی، فرصت، منابع، توانایی کنترل، انضباط دادن وتحت تاثیر قراردادن مدیران را دارند. اگرچه استفاده نهادها از این قدرت تا حدودی تابع اندازه افراد یا مجموع سهامداران می باشد.اگر سهامداران بزرگ باشند، غالباً آنها سهامشان را برای دوره های طولانی نگه می دارند، که باعث می شود نهادها انگیزه بیشتری در نظارت مدیریت داشته باشند. مکاننل52 (1990) در پشتیبانی از اظهارات مونکس و مینو گزارش کرد که ارتباط معنی داری بین درصد ساختار مالکیت سهام توسط سرمایه گذاران نهادی وارزش شرکت وجود دارد . هنگامی که نگهداری سهام با هدف بلندمدت باشد، نهادهای سرمایه گذاری به تضمین شدن سودآوری علاقمند می شوند. در مواقعی که درصد مالکیت سرمایه گذاران نهادی نسبتاً کم باشد، آنها انگیزه کمتری در نظارت مدیران فرصت طلب دارند (چونگ و دیگران، 2002 ،ص32-31) 53.
کِرسیچن لیوزی و دیگران54 (2003) در پژوهشی به این نتیجه رسیدند که حمایت قانونی سرمایه گذار یک عامل مهم و کلیدی در انتخاب سیاست شرکت می باشد.
ولایورتا55 (2000) استدلال کرد که نظارت خوب افراد بیرونی و قوانین محکم، انگیزه مدیران را در مدیریت سود فرصت طلبانه کاهش می دهد. زیرا آنها نمی توانند در مقابل این نظارتها پنهان کاری بکنند.
حمایت سرمایه گذار نقش مهمی در کنترل مدیران دارد وبا ایجاد سیستم های قانونی در حمایت از حقوق سرمایه گذاران بیرونی، مدیران کمتر می توانند مدیریت سود فرصت طلبانه انجام دهند (لیوزی و دیگران، 2003، ص506-203)56.
تعدادی از تحقیقات پیشین نقش نظارتی سرمایه گذاران نهادی متمرکز را نیز مورد بررسی قرار داده اند که منظور از سرمایه گذاران نهادی متمرکز، سرمایه گذاران نهادی بوده که مالک بخش اعظم سهام شرکت می باشند. برخی منتقدین نظیر پورتر اظهار می دارد که معامله مکرر و تمرکز برکوتاه مدت از جانب نهادها، سبب ایجاد انگیزه برای مدیریت می شود تا از ناکامی در سود بپرهیزد، زیرا ممکن است موجب فروش سرمایه گذاری توسط سرمایه گذاران نهادی و کاهش قیمت سهام شرکت شود. وی بر این باور است که سرمایه گذاران نهادی عمدتاً بر سودهای جاری تمرکز می نمایند و در این راه مدیران را نیز با خود همراه می کنند.

4-4-2- ساختار مالکیت و ارزش گذاری اقلام تعهدی اختیاری
نقش اقلام تعهدی در عملکرد شرکت منعکس می شود و این موضوع حسابداری ، برای سالیان طولانی مورد پژوهش قرا ر گرفته است. هنوز صاحبنظران در این موضوع به اجماع نرسیده اند که استفاده زیاد مدیران از اقلام تعهدی در گزارشگری سود درنتیجه انعطاف داده شده توسط مقررات حسابداری می باشد یا علت های دیگری دارد . از سوی دیگر عدم تقارن اطلاعاتی به مدیران اختیار می دهد که اقلام تعهدی اختیاری را به طوری ارزش گذاری کنند که حداکثر منفعت شخصی را ببرند و این موضوع درمواردی چون پاداش برمبنای سود، انعطاف محدودیت های قراردادی بیشتر نمایان می شود. جایم بلوِ57 (2003) در پژوهشی شواهد یافت که بطور میانگین، شرکت های با ساختار مالکیت بالای نهادی بر قیمت گذاری اقلام تعهدی که باعث گزارش رشد سودآوری می شود تاثیر بیشتری دارند. ساختار مالکیت، یک مکانیسم نظارت شرکت می باشد و شامل نظارت بر مدیریت سود و سیاستهای مدیریتی شرکت است (چونگ و دیگران، 2004 ،ص2-1) 58.

5-4-2- مالکیت خانوادگی
در دهه های اخیر واحدهای اقتصادی خانوادگی به عنوان قدیمی ترین نهاد اقتصادی واجتماعی که عمرش به طولانی عمر تمدن بشری است مورد توجه عالمان علوم اجتماعی قرار گرفته است. همچنین تحولات اقتصادی دهه اخیر در نظریه های اقتصادی خرد و کلان فهم ما از اقتصاد، تجارت و سرمایه داری خانوادگی را مورد بازبینی قرار داده است. به نظر می رسد که نوشته جاتی که به این مساله پرداخته اند مسائل نظریه کلاسیک اقتصاد خرد را متحول کرده است. بهرحال در سال های اخیر توجه بیشتری به مسائل و عملکرد سرمایه داری خانواده شده است و این روند که شاخص آن تعداد مقالات و مجلات مربوطه است ، خود نشان از روند جدیدی دارد.
روندهای کلان در واحدهای اقتصادی خانوادگی اولین روند کلان، جانشین سازی رهبر در واحد اقتصادی خانوادگی، به رسمیت شناسی ، توسعه و تقویت موقعیت وی است که حیاتی ترین مساله در واحدهای اقتصادی خانوادگی محسوب می شود. بیش از سی درصد سرمایه داری خانوادگی توانسته اند به نسل دوم راه یابند و فرایند جانشین سازی رهبر در نسل اول را با موفقیت طی کرده اند. اما جانشین سازی رهبر خانواده تنها کافی نیست بلکه حمایت و تقویت مواضع وی نیز مهم است. لذا انتقال نسلی امری مهم در ماندگاری واحدهای اقتصادی خانوادگی است، چون خانواده از منبع ذخایر انسانی سود می برد. در بسیاری از واحدهای خانوادگی در ایران با درگذشت رهبر در نسل نخست واحد خانوادگی توان انتقال و جانشین سازی خود را نداشته و مضمحل می شود.
روند کلان دوم اینست که مدیریت در واحد تولیدی و خدماتی کوششی تیمی و گروهی محسوب می شود. اگرچه در نسل نخست رهبری تعیین کننده همه چیز است اما با انتقال نسلی کار گروهی نقش بیشتری پیدا می کند.
روند کلان سوم، پیچیده شدن مدیریت مالی در سرمایه داری خانوادگی است. در دوره های نخست با نسل اول سرمایه داری خانوادگی بر اعتبارات ساده بانکی و اخذ وام از طرق مختلف و از منابع مختلف مردمی و دولتی متکی است اما رقابت با واحدهای دیگر، کار تیمی وانتقال نسلی اتکا بر مدیریت پیچیده تری را که بر شرکتهای سرمایه گذاری ، تاسیس شرکت های بیمه و بانک استوار است اجتناب ناپذیر می کند، چون روند سرمایه گذاری و رقابت پیچیده تر شده است.
روند چهارم ، جایگزین شدن مدیریت حرفه ای با مدیریت خانوادگی است، انتقال نسلی با روند دیگری تکمیل می شود که جایگزین شدن مدیریت حرفه ای نام دارد. این روند در نسل اول با مدیریت سنتی با مخالفت روبرو می شود. اما در نسل دوم، روز به روز سطوح بالایی از مدیران حرفه ای را به خدمت می گیرند و آموزش و مشاوره سطوح بالای مدیریت حرفه ای را توسعه می دهند.
ارفین59 (2003) در پژوهشی کشف کرد که اکثریت شرکت های عمومی در اندونزی تحت کنترل خانواده ها هستند . او بیان کرد که مشکل نمایندگی در شرکت های تحت کنترل خانواده ها همانند شرکت های در کنترل عموم یا شرکت های بدون کنترل سهامداران جدی نمی باشد. در سابق بعلت سازگاری بیشتر صاحبان سرمایه و مدیران، مشکل نمایندگی اندکی وجود داشت. کلسینس60 و دیگران (1999) در پژوهش کشف کردندکه شرکت های با کنترل خانوادگی از طریق ساختار متمرکز و گروه تجاری آنها سهامداران اقلیت را از تملک خارج می کنند. فِمی و جنزن61 (1983) بیان کردند که شرکت های تحت کنترل خانواده ها از شرکت های با مالکیت عمومی کارآمدی بیشتری دارند، زیرا هزینه های نظارت در شرکت های با مالکیت خانوادگی کمتر است.
اندرسن و همکاران62 (2003) نشان دادند که اگرچه برقراری مالکیت خانوادگی در شرکت های صنعتی امریکا کاملاً رایج است ولی این خانواده ها درجهت مصادره منافع سهامداران اقلیت نیستند. حتی نتایج پژوهش آنها نشان داد که سهامداران اقلیت در شرکتهای بزرگ امریکا از وجود خانواده های موسس که مدیریت را هم در اختیار دارند سود می برند(ورونیکاوسید هارتایودم ،2008،ص6-2)63.
ارلینگ بارس و دیگران64 (2005) در پژوهشی ارتباط بین مالکیت خانوادگی و بهره وری را با توجه به اینکه نقش مدیریت شرکت برعهده عضو خانواده باشد مورد بررسی قرار دادند . در ابتدا آنها بهره وری شرکت های با مالکیت خانوادگی را با بهره وری شرکتهای با مالکیت غیرخانوادگی مقایسه کردند و در بهره وری آنها اختلاف مشاهده کردند که بیان کردند نوع مدیریت در این شرکتها اثرگذاری بیشتری در ایجاد این اختلاف دارد تا ساختار مالکیت شرکتها.
نتایج پژوهش نشان داد که بهره وری شرکتهای با مالکیت خانوادگی درحدود 10 درصد از شرکتهای با مالکیت غیرخانوادگی کمتر است. این اختلاف در روش و قاعده مدیریت توصیف می گردد. اما نکته جالب توجه اینست که شرکتهای با مالکیت خانوادگی که مدیران اجرائی خارج از خانواده دارند، بهره وری برابری با شرکت با مالکیت غیرخانوادگی دارند.
و نتیجه جالب تر اینکه مطابق نمونه با مقایسه تنها شرکتهای با مالکیت خانواده با همدیگر یعنی شرکت های خانوادگی با مدیرانی از اعضای خانواده و شرکت های خانوادگی با مدیرانی خارج از اعضای خانواده این نتیجه حاصل شد که اختلاف بهره وری حدود 15 تا 16 درصد است بعضی شرکتهای خانوادگی بامدیران خارجی از اعضای خانواده 15 الی 16 د رصد بهره وری بالاتری دارند وبطور مسلم روش اجرائی مدیریتی شرکت ها در ایجاد بهره وری دخالت زیادی دارد ویکی از دلایل می تواند دعوت از مدیران خارج از اعضای خانواده که دارای تجربیات و تخصص و مهارت شخصی مناسب برای هدایت شرکت دارند است. در حالیکه که در انتخاب مدیر از اعضای خانواده، ممکن است به این شرایط توجه زیادی نشود (ارلینگ بارس و دیگران، 2005،ص107)65.
درماندگی اخیر شرکتها و رسوایی حسابداری (مثل اِنرون و ورلد کام و سایر) موجب انگیزه ای قوی برای قانون گذاران شده تا مجدداً هیئت مدیره مستقل شرکتها را ارزیابی کنند. در واکنش به این نگرانی کنگره آمریکا قانونی وضع کرد، تا هیئت مستقل شرکتهای امریکایی تقویت شود، در این قانون به ساختار کمیته حسابرسی اهمیت زیادی داده اند.
یافته های مطالعاتی این شواهد را فراهم کرده اند که با افزایش درصد اعضای مستقل در کمیته حسابرسی ، این کمیته اثر نافذی بر رفتار مدیران در مدیریت سود دارد. در پژوهشی با بررسی اثر نفوذ خانواده و انتصاب اعضای خانواده در هیئت مدیره شرکتها به کارائی کمیته حسابرسی را مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که با متمرکز شدن مالکیت خانواده در شرکتها و انتصاب اعضای خانواده در هیئت مدیره نفوذ خانواده ها باعث ضعیف شدن کارائی نظارت کمیته حسابرسی می شود. (بِکی جگی و سِنی لی یونگ 2003،ص28-27) 66.

6-4-2 – ساختارمالکیت و مدیریت سود
بحث مالکیت سهام در شرکتها و نحوه تاثیر آن برعملکرد شرکت، موضوعی است که برای چندین دهه مورد توجه محققین بوده است.از معضلات زیربنایی مربوط به مبحث ساختارمالکیت در باب تئوری حاکمیت شرکتی می توان موارد ذیل را نام برد :
تضاد منافع بین سهامداران ومدیریت:
این حالت زمانی اتفاق می افتد که مالکیت یک شرکت بین سهامداران متعدد توزیع شود تا جایی که کسی قادر نباشد روی مدیریت نظارت کامل داشته باشد.
در این صورت هر سهامداری به فکر منافع خودش است و این تعارض منابع باعث کاهش ارزش شرکت می شود. نظام حاکمیت شرکتی بیش از هر چیز حیات شرکت را در درازمدت هدف قرار داده است و در این راستا سعی دارد تا از منافع سهامداران در مقابل مدیران شرکتها پشتیبانی و از انتقال ناخواسته ثروت میان گروه های مختلف سهامداران و مدیران جلوگیری کند. تضاد منافع همراه با عدم امکان انعقاد یک قرارداد صریح و شفاف میان مدیران و سهامداران، منجر به مسائل لاینحل در باب نمایندگی می شود، که براساس شرکت تاثیرگذار است.
اعمال کنترل مطلق از سوی سهامداران عمده :
زمانی که سهامداران عمده دارای کنترل مطلق بر اداره امور شرکت باشند که این امر نز خود ناشی از تمرکز مالکیت است، هزینه های نمایندگی و کنترلی کاهش می یابد در عین حال توان کنترل و نظارت سهامداران جزء به مراتب خیلی کم می شود تا جاییکه آنها تاثیری درتعیین منافع خود نخواهند داشت.
منحصر شدن اتخاذ تصمیمات از سوی مدیران :
زمانی که اتخاذ تصمیمات شرکت منحصراً در اختیار مدیران شرکت باشد در این صورت سهامداران در مجامع عادی سالانه، تنها به صورت نمایشی و به منظور تایید تصمیمات مدیران حضور پیدا می کنند. اگرچه براساس قانون ، سهامداران مالک شرکت محسوب می شوند و مدیران باید، از منابع اقتصادی شرکت درجهت منافع سهامداران به نحو بهینه استفاده کنند اما درعمل با بزرگتر شدن شرکتها و گسترش مالکیت سهامداران، اختیارات سهامداران در تغییر ترکیب هیات مدیره کاهش می یابد و بالتبع حقوق سهامداران تضییع می شود زیرا در عمل هدف از نقل و انتقال سهام و افزایش مالکیت، افزایش کنترل نیست ، بلکه بیشتر کسب منافع از سرمایه گذاریهاست و این امر سبب می شود تا تصمیمات توسط مدیران اتخاذ شود.
تضییع شدن حقوق سهامداران :
زمانی رخ می دهد که مدیران موظف (داخلی) ممکن است با بهره برداری شخصی از منابع شرکت باعث تضییع سایر سهامداران (بیرونی) شوند. لذا می توان گفت که ساختار مالکیت شرکت ها و تعارض بر سر آن یکی از مسائلی است که در بین مدیران موظف و غیر موظف (سرمایه گذاران داخلی و بیرونی) شرکت بوجود می آید (احمدوند، 1385 ،ص4-3)1.
ساختار مالکیت، نقش مهمی در مهار کردن مدیریت سود فرصت طلبانه می تواند داشته باشد. هرچند، پژوهشهای موجود این احتمال را آزمایش نکرده اند. اگر ساختار مالکیت شرکت ها گسترده باشد، سرمایه گذاران نهادی نقش نظارتی بیشتری خواهند داشت، پراکندگی وسیع بیشتر در کشورهای آمریکا، بریتانیا و ایرلند وجود دارد.
در سایر کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، شرکتها معمولاً توسط خانواده های موسس کنترل می شوند.
لاپوری و دیگران67 (1999) گزارش کردند که هشتاد و پنج درصد شرکتهای اسپانیایی تحت کنترل خانواده ها هستند. لیکن در امریکا ده درصد و در انگلیس و ایرلند بیست درصد تحت کنترل خانواده می باشند.ارفین 68(2003) در پژوهشی کشف کرد که اکثریت شرکت های عمومی در اندونزی توسط خانواده ها کنترل می گردد ( ورونیکا وسیدهارتایودم، 2008 ،ص2)69.
اگر ساختارمالکیت خانواده، بیانگر ساختار سازمانی کارآ باشد، در آن موقع مدیریت سود فرصت طلبانه شرکت ها با مالکیت خانواده محدود می شود.

5-2 گفتار چهارم:اندازه شرکت
1-5-2 اندازه شرکت و مدیریت سود
یکی از عوامل مهم تاثیرگذار بر سود غیره منتظره اندازه شرکت می باشد، شرکت های بزرگ دارای تنوع فعالیت می باشند، این تنوع فعالیت به سودآوری آنها کمک خواهد کرد وهمچنین شرکت های بزرگ به دلیل اعتباری که در بازارهای جهانی سرمایه دارند، وجوه مورد نیاز خود را با بهره کمتری تامین خواهند کرد حال هرچه شرکت کوچکتر باشد دسترسی به بازارهای سرمایه برای آنها مشکل تر است، در این بازارها اعتبار کمتری با بهره بالا برای آنها قائل می باشند.
اندازه شرکت اغلب به عنوان نماینده ای که بیانگر اطلاعات قابل دسترس در بازار می باشد مورد استفاده قرار گرفته است. اطلاعات شرکت های بزرگ در بازار سرمایه بیشتر در دسترس هستند تا شرکتهای کوچک.
البوس و ریچردسِن70 ، (1990) در پژوهشی شواهدی یافتند که شرکت های بزرگ در مقایسه با شرکت های کوچک انگیزه کمتری در هموار کردن سود دارند. لی و چوی71 (2002) کشف کردند که اندازه شرکت متغیری است که می تواند به گرایش شرکت به مدیریت سود اثرگذار باشد. شرکت های کوچک احتمالاً بیشتر از شرکت های بزرگ از گزارش زیان اجتناب می کنند.
موسِز72(1987) و مایکالسِن و دیگران73 (1995) در پژوهشی عکس نتیجه تحقیقات البرس و ریچردسِن را بدست آوردند آنها به این نتیجه رسیدند که شرکت های بزرگ در مقایسه با شرکت های کوچک انگیزه بیشتری در هموارسازی سود دارند (ورونیکا و سیدهارتایودم، 2008،ص7) 74.
اندازه شرکت به عنوان نماینده ای برای عدم تقارن اطلاعات می باشد هم چنانکه مدیران شرکت های کوچک در حفظ اطلاعات محرمانه از مدیران شرکت های بزرگ موفق تر عمل می کنند. وبعلاوه سرمایه گذاران وعموم به طور کلی دسترسی بیشتری به اطلاعات شرکت های بزرگ دارند و همچنین بدلیل اینکه شرکت های بزرگ بدقت مورد بررسی سرمایه گذاران و عموم قرار می گیرد مدیران این شرکت ها کمتر به سمت مدیریت سود فرصت طلبانه سوق پیدا می کنند (همان منبع،ص10)4 .
یکی از فاکتورهای درونی شرکت ها که بر ساختار مالی و سودآوری شرکت تاثیر دارد، اندازه شرکت می باشد. اندازه شرکت و تاثیر آن بر ساختار مالی توسط بسیاری از محققین مانند برک5 (1997)، کیم6 (1990) و بامیر7 (1986) مورد توجه قرار گرفته است، به نظر آنها شرکت های بزرگتر به دلایل زیر دارای سود آوری بیشتری هستند:
1- شرکت های بزرگ دارای تنوع فعالیت می باشند و این تنوع فعالیت به سودآوری آنها کمک خواهد کرد.
2- شرکت های بزرگ به دلیل اعتباری که دربازارهای جهانی سرمایه دارند، وجوه مورد نیاز خود را به بهره کمتری تامین خواهند کرد حال هر چه شرکت کوچکتر باشد، دسترسی به بازارهای سرمایه برای آنها مشکل تر است.
اندازه شرکت از جمله عواملی است که در اغلب تحقیق ها به آن اشاره شده است. اندازه شرکت می تواند نمایان گر اهرم شرکت، برتری رقابتی شرکت، توانایی مدیریت، کارآیی اطلاعات و در نهایت می تواند نمایان گر ریسک کلی شرکت باشد. مشارکت بین هموارسازی سود و اندازه شرکت مورد توجه برخی از تحلیل گران حسابداری بوده است. به طور کلی پژوهشگرانی که روی اندازه شرکت تمرکز دارند، این سوال را مطرح کرده اند که آیا شرکت ها با اندازه های مختلف واکنش های متفاوتی نسبت به هموارسازی سود نشان می دهند؟ (ملانظری و کریمی زند، 1386،ص87)8 .

2-5-2 شاخص های اندازه :
محققان در تحقیقات خود شاخصهای مختلفی را برای اندازه گیری اندازه شرکت به کار برده اند که در ذیل به چند مورد از این شاخصهای اندازه که کاربرد بیشتری دارند اشاره می شود.
1- میزان دارائیهای شرکت: در اکثر مطالعاتی که در زمینه اندازه شرکت صورت می گیرند مثل اسکات و مارتین75 (1997) از میزان دارائیهای شرکت به عنوان شاخص اندازه استفاده شده است. زیرا یکی از ابزارهای مهم برای پی بردن به اندازه شرکت تعیین ارزش آن شرکت می باشد. براساس استاندارد های پذیرفته شده حسابداری، ارزشگذاری دارائیها به روشهای گوناگونی امکان پذیر می باشد مانند : روش ارزش جایگزینی، ارزش متعارف، بهای تمام شده تاریخی (دفتری) بدیهی است که استفاده از هر روش دارای محاسن و معایب خاص خود می باشد. لذا باید به دنبال روشی باشیم که دارای بیشترین امتیاز و کمترین مشکل باشد. طبق حسابداری سنتی استفاده از روش بهای تمام شده تاریخی صرفاً به دلیل بالا بودن عینیت و مستند بودن آن بیش از سایر روش ها مرسوم می باشد، در ایران به این علت که سایر روش ها ارزشگذاری دارائیها در عمل چندان مورد توجه قرار نمی گیرند فقط می توان از روش ارزش دفتری دارائیها استفاده نمود است.اسکات و مارتین در تحقیقات خویش، ارزش دفتری دارائیهای شرکت را به عنوان شاخص اندازه شرکت به کار برده اند.
2- میزان فروش شرکت : یکی دیگر از شاخصهای تعیین اندازه شرکت، میزان فروش شرکت می باشد. به لحاظ اینکه رقم فروش مربوط به هر دوره از درجه مربوط بودن بالایی در همان دوره برخوردار است و درجه عینیت آن بالاست لذا استفاده از این شاخص می تواند موثرتر باشد.
برک76(1997) در تحقیقی تحت عنوان "آیا اندازه واقعاً مهم است؟" میزان فروش را به عنوان یکی از معیارهای اندازه به کار گرفت.
3- ارزش بازار شرکت : بعضی از پژوهشگران مانند بامیر77 (1986) و کیم78 (1990) برای تعیین اندازه شرکت ها ارزش بازار کل سهام شرکت ها را برای تک تک شرکتها در یک تاریخ مشخص محاسبه می کنند ارزش بازار کل سهام شرکت از ضریب تعداد سهام شرکت (تعداد سهام در دست مردم) با قیمت بازار هر سهم آن شرکت (در بازار بورس تعیین می گردد) محاسبه می شود. کیم و بامیر ارزش کل شرکت را به عنوان شاخص اندازه به کار گرفته اند. از جمله عیب این شاخص به این نکته می توان اشاره کرد که در کشورهای فاقد بازار کارای سرمایه ممکن است ارزش بازار شرکت حاکی از ارزش واقع آن شرکت نباشد. لیکن از آنجا که به هر صورت این مطلب در مورد تمام شرکتها صادق است برای تحقیق به صورت مقایسه ای قابلیت اتکاء خواهد داشت.
4- تعداد پرسنل شرکت: تعداد افراد شاغل به عنوان شاخص اندازه سازمان و نشان دهنده ظرفیت انجام کارآیی و عملکرد واقعی سازمان را در وضعیت موجود مشخص می کند. با توجه به اینکه متغیرهای ساختاری (رسمیت، تمرکز و پیچیدگی) ابزاری برای سنجش کنترل و هماهنگی افراد به شمار می آیند، تعداد افراد (کارکنان) هر سازمان نیز می تواند به عنوان شاخصی مهمتر از سایر شاخص ها با تعیین اندازه مرتبط شود. هر چند می توان تعداد نیروی انسانی را به عنوان معیاری برای اندازه سازمان به کار برد و از نظر اندازه گیری راحت به نظر می رسد . ولی صرفاً انتخاب چنین ملاکی نمی تواند خالی از اشکال باشد زیرا به سختی می توان مرز بین نیروهای مستمر و غیر متمرکز را به عنوان نیروهای مولد در سازمان عمل می کنند تشخیص داد.
مقایسه تعداد کارکنان شاغل نیز از این نظر که کارکنان برخی از سازمان ها بیش از سازمان های دیگر کار می کنند، می توانند گمراه کننده باشد همچنین به دلیل وجود اختلاف بین مهارت، تخصص و کارآیی پرسنل سازمانها، استفاده از این شاخص برای تعیین اندازه شرکت عاری از اشکال نمی باشد.
در رابطه با تعیین شاخص جهت بیان اندازه شرکت ها موارد ذیل را باید مدنظر قرار داد:
الف) برای بیان اندازه می توان ترکیبی از دو یا چند شاخص را مورد استفاده قرار داد.
ب) هر شاخص دارای معایب و مزایای خاص خویش می باشد و نمی توان از یک شاخص برای هر منظور بهره برد، لذا شاخص ها بسته به نوع و هدف تحقیق مورد استفاده قرار می گیرند به طوری که از بیشترین امتیاز و کمترین مشکل برخوردار باشند.
ج) برای بررسی و مقایسه شرکت ها، شاخص مورد استفاده برای تمام شرکت ها باید مربوط به یک مقطع زمانی خاص باشد، زیرا مقادیرکلیه شرکت ها در طول زمان تغییر می یابند (مران جوری، 1385، ص53-51)1.

6-2 گفتار پنجم :پیشینه پژوهش
1-6-2 پژوهش های مرتبط در برون کشور
بررسی ادبیات مرتبط با مدیریت سود، بیان گر تلاش محقق در فهم این مطلب است که چرا مدیران به دنبال مدیریت سود هستند، چگونه سود را مدیریت می کنند و تبعات این گونه رفتار، چه است، پاسخ به این سوالات ، بخش اعظمی ازپژوهش ها را در حوزه حسابداری و گزارش گری مالی به خود اختصاص داده است.
* ورونیکا وسیدهارتا یودم79 (2008 )، در پژوهشی با عنوان نوع مدیریت سود و اثر ساختار مالکیت ، اندازه شرکت و شیوه های حاکمیت شرکتی بر نوع مدیریت سود در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار اندونزی ، نوع مدیریت سود را از لحاظ مدیریت سود کارآ یا مدیریت سود فرصت طلبانه اعمال شده در 144 شرکت نمونه در یک دوره 5 ساله مورد آزمون قرار دادند. آنها در این پژوهش فرضیات زیر را تدوین نمودند :
فرضیه اصلی : بین اقلام تعهدی اختیاری و سودآوری آتی رابطه معنی داری وجود دارد
فرضیه فرعی :1 ) تاثیر اقلام تعهدی اختیاری در شرکت های با نسبت بالای مالکیت نهادی بر سودآوری آتی بیشتر می باشد . 2 ) تاثیر اقلام تعهدی اختیاری در شرکت های با سرمایه گذاری بازار بالاتر بر سودآوری آتی بیشتر می باشد. 3 ) تاثیر اقلام تعهدی اختیاری در شرکت های با مالکیت خانوادگی بالاتر بر سود آوری آتی بیشتر می باشد.در این پژوهش برای تفکیک اقلام تعهدی به اقلام تعهدی اختیاری و غیر اختیاری از مدل تعدیل شده جونز استفاده گردید و با استفاده از رگرسیون چندگانه به شواهدی دست یافتند که نوع مدیریت سود در شرکت های نمونه گرایش به مدیریت سود کارآ دارند و این یافته با دیدگاه عادی که مدیریت سود در اندونزی فرصت طلیانه است ناسازگار بود . و نتایج آزمون هر یک از فرضیات به شرح زیر می باشد : فرضیه اصلی تائید شد بنابراین بین اقلام تعهدی اختیاری و سودآوری آتی رابطه معنی داری وجود دارد.در خصوص اثرات مالکیت نهادی و اندازه شرکت و شیوه های حاکمیت شرکتی شواهدی ناسازگار یافتند بنابراین فرضیه فرعی 1 و2 رد شد و مالکیت خانوادگی تاثیر معنی داری بر روی مدیریت سودآوری اتی دارد، بنابراین فرضیه فرعی 3 تائید شد.
* پورنزد جیرپورن و دیگران80 (2008 ) ، در پژوهشی با عنوان مدیریت سود فرصت طلبانه است یا سودمند ( کارآ ) ؟ نوع مدیریت سود اعمال شده در 1621 شرکت نمونه در ایالات متحده طی سالهای 1993 ،1995 و1998 را مورد آزمون قرار دادند . در این |پژوهش برای تمیز نوع مدیریت سود از تئوری نمایندگی استفاده کردند و یافته های آنها نشان داد که در شرکت هایی که سود در آنها زیاد رخ می دهد ، هزینه نمایندگی کمتر است و بالعکس در شرکت هایی که مدیریت سود کمتر انجام می گیرد هزینه نمایندگی بیشتر است .
از این گذشته آنها به این نتیجه رسیدند که یک ارتباط مثبت بین ارزش شرکت ( اندازه شرکت ) و مقدار مدیریت سود وجود دارد . و نتایج آنها آشکار کرد که اگر مدیریت سود در حد متوسط باشد مدیریت سود فرصت طلبانه نیست حتی شاید سودمند ( کارآ) نیز باشد .
ریچرد چونگ و دیگران81 (2002 ) ، در پژوهشی با عنوان نظارت نهادی و مدیریت سود فرصت طلبانه ، تاثیر نظارت نهادی در مهار مدیریت سود فرصت طلبانه را مورد آزمون قرار دادند. در این پژوهش برای ارزیابی مدیریت سود از اقلام تعهدی اختیاری که از مدل تعدیل شده جونز بدست آمده استفاده کردند . آنها با این دیدگاه که سرمایه گذاران نهادی همواره مالک نسبت زیادی از سهام منتشره
از شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار می باشند و همچنین سرمایه گذاران نهادی ، منابع ، تخصص و مهارت لازم را برای کنترل و نظارت مدیران دارند این پژوهش را انجام دادند. آنها با استفاده از مدل رگرسیون این فرضیه را که سرمایه گذاران نهادی با سرمایه گذاری سهام قابل توجه به نوع مدیریت سود اعمال شده توسط مدیران تاثیر می گذارند مورد آزمون قرار دادند.نتایج آزمون تصدیق کردند که مدیران برای افزایش یا کاهش سود گزارش شده از اقلام تعهدی اختیاری استفاده می کنند و سرمایه گذاران نهادی با نظارت موثر مستقیم ( اخطار صریع نهادها به عملکرد مدیران ) وفشار غیر مستقیم (تهدید به خارج شدن سرمایه گذاران نهادی بزرگ از شرکت ) مدیران را در اعمال مدیریت سود فرصت طلبانه مهار می کنند.و تحلیل حساسیت آزمون ، نشان داد که سودآوری ضعیف ، سلامت مالی ضعیف و هزینه نمایندگی بالا ، از عوامل دیگر در تحریک سهامداران نهادی بزرگ در نظارت به وضعیت اقلام تعهدی اختیاری ( از اهرم های مدیران در دستکاری سود ) می باشد.
نتایج کلی پژوهش نشان داد که سهامداران بزرگ نهادی نقش فعالی در مهار مدیران فرصت طلب دارند.
* گیل بلن82 (2005 ) در پژوهشی با عنوان مدیریت سود تحت تاثیر مقررات قیمت گذاری ، اثرات مقررات قیمت گذاری بر روی مدیریت سود اعمال شده در شرکتهای تولید و توزیع برق اسپانیا در طی دوره 1991 تا 2001 را مورد آزمون قرار دادند و با این فرضیه که هزینه های سیاسی بر مدیریت سود اثر گذاراست پژوهش را انجام دادند.اگر چه فعالیتهای مرتبط با تولید و توزیع برق در کشورهای توسعه یافته در دست بخش خصوصی است ولی هنوز دولتها در نرخ گذاری تولید و توزیع برق دخالت می کنند و تنظیم قیمت بایستی با هدف دولتها تطابق داشته باشد و آنها برای انجام این پژوهش از اقلام تعهدی اختیاری استفاده کردند .
یافته های آنها نشان داد که هزینه های سیاسی بر مدیریت سود اثر می گذارد. شواهد تجربی در این پژوهش نشان داد که ارتباط معکوس بین اقلام تعهدی اختیاری و تغییرات سالیانه تعرفه برق وجود دارد و بیشتر شرکتها بصورت محافظه کارانه مدیریت سود انجام می دهند وبطور ساختگی سود شرکت های مربوطه را با کاهش گزارش می کنند واین به دلیل خنثی کردن اعتراض رسمی اجتماعی از تصمیمات دولت است زیرا دولت بایستی هم از مصرف کننده حمایت کند و هم از شرکتهای صنعتی ، بنابراین اگر سود با کاهش گزارش شود عموم جامعه به تعرفه تصویب شده برق اعتراض نخواهند داشت. و همچنین رضایت دولتمردان نیز حاصل می شود چون با هدف دولتها تطابق پیدا می کند.

2-6-2 پژوهش های مرتبط در درون کشور
* محسن کریمی ، 1385 ، " مدیریت سود و نقش آن در بازار سرمایه " ، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته حسابداری ، دانشگاه مازندران
در این پژوهش تعداد 60 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بر اساس شاخص ایکل در طی دوره زمانی 1382 – 1377 مورد آزمون قرار گرفته است . و انجام پژوهش با سه فرضیه صورت گرفته است :
1) شرکت ها در ارائه سود حسابداری از هموار سازی استفاده می کنند
2) نرخ رشد قیمت سهام شرکت های با هموارسازی سود نسبت به شرکت های مشابه بیشتر است
3) تغییرات سهم بازار شرکت هایی که از هموارسازی سود استفاده می کنند از شرکت های مشابه بیشتر است .شواهد آزمون آماری انجام شده بیانگر وجود هموارسازی سود در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد که میزان آن بسته به سطوح هموارسازی سود و نوع صنعت متفاوت است .
* مجید زمانی، 1388 ، "بررسی رابطه بین ساز وکارهای راهبردی شرکت و مدیریت سود در بازار سرمایه ایران " ، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته حسابداری ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک
در این پژوهش تعداد 64 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی 1383 تا 1387 مورد آزمون قرار گرفته است .دو فرضیه اصلی پژوهش عبارتند از :
1) بین برخی ساز و کارهای داخلی اصول راهبری شرکت و مدیریت سود رابطه وجود دارد
2) بین برخی ساز و کارهای خارجی اصول راهبری شرکت و مدیریت سود رابطه وجود دارد.
یافته های پژوهش نشان داده است که هم ساز و کارهای داخلی و هم ساز وکارهی خارجی راهبری شرکتی رابطه معنی داری با مدیریت سود دارند.
* علی اکبر درستی، 1385 ، " بررسی پدیده مدیریت سود از راه فعالیتهای موثر بر جریانهای نقدی عملیاتی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران " ، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته حسابداری ، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)
در این پژوهش فرضیه به این صورت بوده است که دستکاری واقعی موثر بر جریانهای نقدی عملیاتی، سود شرکت ها را تحریف می کند.یافته های پژوهش نشان می دهد که شرکت هایی که سود سالانه پائینی را گزارش می کنند به دستکاری فعالیتهای عملیاتی واقعی می پردازند . معمولا ، شرکت ها با دادن تخفیفات قیمت ( که بطور موقت فروشها را افزایش می دهد ) و با تولید بیشتر ( که بهای تمام شده کالای فروش رفته هر واحد را کاهش می دهد ) و با کاهش هزینه های اختیاری ( هزینه هایی که بستگی به نظر شخصی مدیریت دارند ) از گزارشگری زیان اجتناب می کنند. همچنین شرکتها به منظور اجتناب از گزارشگری کاهش سود نیز ، به دستکاری فعالیتهای عملیاتی واقعی می پردازند.
* آزاده یزدانی ، 1385 ، " بررسی نقش ترازنامه در محدود کردن مدیریت سود در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران " ،پایان نامه کارشناسی ارشد رشته حسابداری ، دانشگاه الزهراء(س)
در این پژوهش تعداد 126 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی 83-80 مورد آزمون قرار گرفته است .در این پژوهش سعی شده است نقش ترازنامه بعنوان عامل محدود کننده مدیریت سود توسط مدیران مورد بررسی قرار گیرد. بنابراین ،این پژوهش سه هدف اساسی را دنبال کرده است . این اهداف عبارتند از : 1) شناسایی شرکت های هموارساز ساختگی سود ، 2) بررسی عواملی که با هموار سازی و به نوعی ایجاد تفاوت بین سود واقعی هر سهم و سود پیش بینی شده هر سهم ارتباط دارد و 3) بررسی ارتباط خالص دارایی های عملیاتی بعنوان عامل محدود کننده مدیریت سود .اطلاعات استخراج شده از صورتهای مالی شرکت های نمونه با استفاده از مدل لوجیت ترتیبی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت ،نتایج تحلیل ها نشان داد ،که خالص دارائی های عملیاتی به عنوان عامل محدود کننده مدیریت سود ، امکان هموارسازی سود در سالهای متوالی را محدود می نماید.

نگاره شماره (1-2 ) پژوهش های مرتبط با مدیریت سود

سال

پژوهشگر/ پژوهشگران

متغیرهای مود مطالعه

یافته های پژوهش

2008

سیلویا ورونیکا و سیدهارنابودم

اقلام تعهدی اختیاری، مالکیت نهادی ، مالکیت خانوادگی اندازه شرکت و سودآوری آتی
بین اقلام تعهدی اختیاری و سود آوری آتی ارتباط معنی دار وجود دارد و مدیریت سود کارآ می باشد و در خصوص اثرات مالکیت نهادی و اندازه شرکت شواهدی یافت نشد مالکیت خانوادگی بر مدیریت سود تاثیر دارد
2004
تیو پارک و مانگ زیاک پارک
فروش داخلی و رفتار استراتژیک (راهبردی)
هنگامی که مدیران قصد دارند در دوره آتی مقدار زیادی از سهامشان را بفروشند برای منفعت شخصی از فروش سهام با تعدیل اقلام تعهدی اختیاری دوره جاری به مدیریت سود می پردازند
2008
پورنزد جیرپورن و دیگران
هزینه نمایندگی
شرکت هایی که مدیریت سود در آنها زیاد انجام می گیرد :هزینه نمایندگی کمتر و شرکت هایی که مدیریت سود در آنها کمتر انجام می گیرد هزینه نمایندگی بیشتر می باشد
2003
لیوزی کزیسچن
حمایت سرمایه گذار
بین حمایت سرمایه گذار و مدیریت سود ارتباط معنی دار وجود دارد و اگر حمایت از سرمایه گذار با قوانین و مقرارت قوی باشد مدیران انگیزه کمتری برای مدیریت سود فرصت طلبانه دارند
2002
ریچرد چونگ و دیگران
نظارت نهادی
فشار مستقیم و غیر مستقیم از طرف سرمایه گذاران نهادی باعث مهار مدیریت سود می شود

ادامه نگاره شماره (1-2)

2005
ارلینگ پارس و دیگران
مالکیت خانوادگی و بهره وری
شرکت های با مالکیت خانواده بهره وری کمتری دارند واین بدلیل روش اجرائی مدیریت شرکت است
2004
ریچرد چونگ و دیگران
ساختار مالکیت و اقلام تعهدی اختیاری
سهامداران خارجی و تامین کنندگان وجوه قرضه بر انجام مدیریت سود توسط مدیران نظارت موثری دارند
2006
کلین
کمیته حسابرسی و مشخصه های هیات مدیره
نتایج پژوهش نشان داد که رابطه غیر خطی معکوس میان استقلال کمیته حسابرسی و مدیریت سود وجود دارد و مدیریت سود با یکی بودن سمت های رئس هیات مدیره ومدیر عامل رابطه مستقیم دارد
2007
شن وچیه
سازوکارهای حاکمیت شرکتی
شرکتهای با حاکمیت شرکتی خوب مدیریت سود کمتری دارند
1385
کردلر و آذر داریانی
عرضه اولیه سهام
مدیران ،در سال قبل از عرضه اولیه و سال عرضه اولیه سهام به عموم ، میزان بیشتری مدیریت سود دارند
1384
نوروش و دیگران
اقلام تعهدی اختیاری و شرکتهای بزرگ
شرکتهای بزرگ در ایران نیز اقدام به مدیریت سود کرده اند و انگیزه این مدیریت با افزایش بدهی بیشتر می شود
1385
یزدانی
خالص دارایی های عملیات و هموارسازی سود
خالص دارایی های عملیاتی به عنوان عامل محدود کننده مدیریت سود ، امکان هموار سازی سود در سال های متوالی را محدود می نماید

فصل سوم
روش اجرای تحقیق

1-3- مقدمه :
هر پژوهشی با یک مساله آغاز می گردد . مساله پژوهشی موجب ایجاد پرسشهائی در ذهن پژوهشگر گردیده و به ارائه فرضیه منجر می شود. بنابراین وظیفه اصلی واساسی هر پژوهشگر بررسی داده ها برای تایید یا رد فرضیات می باشد. پژوهشگر بایستی با توجه به داده های گردآوری شده، درباره رد یا تایید فرضیات و پاسخگویی به پرسشهای پژوهش اقدام نماید .
دستیابی به هدفهای پژوهش (یعنی نظریه سازی) میسر نخواهد بود مگر زمانی که جستجوی شناخت با روش شناسی درست صورت پذیرد (خاکی،1386،ص193)1 .
البته داده های جمع آوری شده ، اطلاعات خام و غیر قابل اتکایی می باشند که برای تبدیل به اطلاعات قابل استفاده بایستی تحلیل گردند ، تا با تبدیل داده های خام به اطلاعات مفید بتوان اقدام به تصمیم گیری نمود . دراین فصل به بیان جامعه آماری،تعیین حجم نمونه،فرضیه ، روش پژوهش،جمع آوری اطلاعات وتابع آماره پرداخته می شود.

2-3 جامعه آماری
جامعه آماری این پژوهش شامل شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای دوره زمانی سال های 1382تا 1385 می باشد.

دلایل گزینش این جامعه آماری به شرح زیر است :
* دسترسی به اطلاعات مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار ، امکانپذیر است .
* معیارها و ضوابط خاصی برای پذیرفتن و ادامه فعالیت شرکتها در بورس و نحوه گزارشگری آنها وضع شده است ، بنابراین به نظر می رسد اطلاعات مندرج درصورتهای مالی این شرکتها از کیفیت بالاتری برخــوردار بوده واطلاعات آنها مطمئن تر است .

* اطلاعات شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادر به دلیل اعمال نظارت و وجود مقررات خاص از قابلیت اتکای بیشتری برخوردار است .
* در صورت نیاز به سایر اطلاعات ، دسترسی به آن اطلاعات میسر است .
قابل ذکراست که برای محاسبه شاخص های سودآوری آتی و برای استاندارد کردن مقادیربکار رفته در محاسبه اقلام تعهدی اختیاری از اطلاعات مالی شرکتهای نمونه دریکسال قبل وبعدازدوره زمانی نیزاستفاده شده است .پس درمجموع بایدگفت که اطلاعات شرکتهابین سالهای 1381 لغایت 1386 برای انجام پژوهش موردنیازبوده است .

3-3 تعیین حجم نمونه
به علت گستردگی حجم جامعه آماری و وجود برخی ناهماهنگی ها میان اعضاء جامعه ، برای گزینش نمونه از روش حذف سیستماتیک استفاده شد و معیارهای اعمال شده و نگاره (1-3) برای بدست آوردن نمونه به شرح زیر است :
* سال مالی شرکت منتهی به پایان اسفند ماه هر سال باشد . (به لحاظ افزایش قابلیت مقایسه)
* شرکت در طی سالهای 1381 تا 1386 تغییر سال مالی نداده باشد .
* شرکت قبل از سال 1381 در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده باشد .
* جزء بانک ها وموسسات مالی (شرکتهای سرمایه گذاری ،واسطه گرهای مالی، شرکت های لیزینگ) نباشد. زیرا در این شرکتها دستکاری سود از طریق اقلام تعهدی اختیاری کم تر صورت می گیرد و بیش تر از طریق فروش سرمایه گذاری ها و سایر روش های موجود صورت می گیرد.
* اطلاعات مالی مورد نیاز به ویژه یاداشتهای همراه صورتهای مالی به منظور استخراج دادهای مورد نیاز در دسترس باشد.
* طی سال های مالی مذکور زیان ده نباشد .

نگاره (1-3) چگونگی گزینش شرکتهای نمونه
عنوان
تعداد
کل شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادر تهران تا قبل ازسال 81
کسر می شود :
321

1. موسسات مالی و بانک ها
21

2. شرکتهای که سال مالی آنها به 29 اسفند ختم نمی شوند(افزایش قابلیت مقایسه )
40

3. شرکتهای که در طی قلمرو زمانی از بورس برون رفت داشته اند
26

4. شرکتهایی که در طی قلمرو زمانی زیان داشته اند
97

5. شرکتهایی که اطلاعات ناقص داشته اند

38
جمع
222

تعداد شرکتهای نمونه
99

به این ترتیب و با اعمال معیارهای فوق تعداد 99 شرکت به عنوان نمونه گزینش شدند که اسامی آنها در پیوست شماره 1موجود می باشد.

4-3 فرضیه پژوهش
در پژوهش حاضر ابتدا عقیده خود را بر مبنای تئوری های موجود، به صورت فرضیه طرح کرده ایم و در مراحل بعدی آن فرضیه را مورد تجزیه و تحلیل علمی قرار داده ایم تا صحت و سقم آن معلوم گردد.
در این پژوهش به منظور تبیین و تشریح نوع مدیریت سودواثرات ساختار مالکیت ،اندازه شرکت بر پیش بینی سودآوری آتی ، فرضیه ای به شرح زیر تدوین گردید:
"بین نوع مدیریت سود ، ساختار مالکیت ، اندازه شرکت و پیش بینی سودآوری آتی رابطه معنی داری وجود دارد"

نگاره (2-3) : متغیرهای پژوهش
متعیرهای وابسته
متعیرهای مستقل
سودآوری آتی

اقلام تعهدی اختیاری ، مالکیت خانوادگی ، مالکیت نهادی ، اندازه شرکت، جریان وجوه نقد حاصل از عملیات ، اقلام تعهدی غیر اختیاری

در این پژوهش از سه معیار برای سنجش سود آوری آتی استفاده کرده ایم که عبارتند از:
1-جریان وجوه نقد حاصل از عملیات در سال 1+t باعلامت اختصاری (cFot+1)
2-سود خالص اقلام تعهدی اختیاری در سال1+t با علامت اختصاری(NDNI t+1)
3-تغییرات سود در سال 1+t با علامت اختصاری ()

5-3 روش پژوهش
این پژوهش از نظر طبقه بندی بر مبنای هدف از نوع پژوهش های کاربردی است.و از لحاظ روش و ماهیت از نوع همبستگی است. انجام پژوهش در قالب استدلالات قیاسی – استقرائی است. بدین معنی که چارچوب نظری و پیشینه پژوهش از راه کتابخانه، مقالات به صورت قیاسی وجمع آوری اطلاعات برای تایید یا رد فرضیه ها به صورت استقرائی می باشد.

6-3 گردآوری اطلاعات
اطلاعات مورد استفاده جهت محاسبه متغیر های پژوهش از طریق صورتهای مالی ویادداشت های همراه شرکتهای نمونه پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار (از طریق لوح فشرده یا اطلاعات موجود در آرشیو سایت بورس) جمع آوری شد. وبرای محاسبه تعدادی از متغیرها از نرم افزار صفحه گسترده اکسل استفاده گردید.

7-3 تابع آماره
1-7-3 آزمون کولمو گوروف-اسمیرنوف (ks )
این آزمون روش ناپارامتری ساده ای برای تعیین همگونی اطلاعات تجربی با توزیعهای آماری منتخب است بنابراین آزمون کولموگوروف-اسمیرنوف روشی برای همگونی یک توزیع فراوانی نظری برای اطلاعات تجربی است (آذرو مومنی،1385،ص310)1.
از این آزمون جهت بررسی ادعای مطرح شده در مورد توزیع داده های یک متغیر کّمی مورد استفاده قرار می گیرد.
فرض صفر در این آزمون همگون بودن توزیع مشاهدات با توزیع نظری مشخص (با پارامتری معینی) است که با حدس یا قراین مختلف آن را تعیین کرده ایم و فرض مخالف مناسب نبودن توزیع مورد نظر برای متغیر است.
Ho :متغیر از توزیع نرمال برخوردار است
H1:متغیر از توزیع نرمال برخوردار نیست
یکی از مزایای آزمون ks این است که هر یک از مشاهدات را به صورت اصلی در نظر می گیرد.
پارامترهای مورد نظر در این آزمون شامل تعداد داده ها ، پارامترهای مورد نظر در بررسی وجود توزیع (مانند میانگین وانحراف معیار در توزیع نرمال)، قدر مطلق مقدار بیشترین انحراف ،بیشترین انحراف مثبت ، بیشترین انحراف منفی ، مقدار آمارهz ومقدار sig (معنی داری) می باشد و نحوه داوری این آزمون با مقدار sig (معنی داری) بدست آمده می باشد . اگر این مقدار کمتر از 5 درصد باشد HO ردشده و ادعای نرمال بودن توزیع داده های متغیر پذیرفته نمی شود.

2-7-3 آزمون دوربین – واتسون (DW)
یکی از مفروضاتی که در رگرسیون مد نظر قرار می گیرد ، استقلال خطا (تفاوت بین مقادیر واقعی و مقادیر پیش بینی شده توسط معادله رگرسیون ) از یکدیگر است. در صورتی که فرضیه استقلال خطا ها ردشودوخطاها با یکدیگر همبستگی داشته باشند امکان استفاده از رگر سیون وجود ندارد(مومنی ،1386، 128). به منظور بررسی استقلال خطاها از یکدیگر از آزمون دوربین -واتسون استفاده می شود که آماره آن به کمک فرمول زیر محاسبه می شود.

:et میزان اختلال یا خطا در دوره زمانی t
et-1: میزان اختلال یا خطا در دوره زمانی قبلt
اگرهمبستگی بین خطاهاراباρنشان دهیم دراین صورت آماره DWبه کمک رابطه زیرمحاسبــــــه می شود . DW=2(1-ρ)
مقدار آماره این آزمون در دامنه o و 4+ قرار دارد زیرا :
– اگر o=ρ آنگاه 2=DW خواهد بود که نشان می دهد خطاها از یکدیگر مستقل هستند (عدم خود همبستگی)
– اگر 1=ρ آنگاه 0=DW خواهد بود که نشان می دهد خطاها دارای خود همبستگی مثبت هستند .
– اگر 1-=ρ آنگاه 4=DW خواهد بود که نشان می دهد خطاها دارای خود همبستگی منفی هستند .
همبستگی بین خطاها وجود ندارد :Ho
همبستگی بین خطاها وجود دارد: H1

و نحوه داوری بدین شکل است که اگر این آماره دربازه 1.5 تا 2.5 قرار گیرد Ho آزمون (عدم همبستگی بین خطاها) پذیرفته می شود و در غیر اینصورت Ho رد می شود (همبستگی بین خطاها وجود دارد ) و موقعی که فرض همبستگی بین خطاها رد می شود می توان از رگرسیون استفاده کرد .

8-3رگرسیون چندگانه ومنطق آزمون فرضیه
* مدل رگرسیون که مشتمل بر بیش از یک متغیر رگرسیونی باشد مدل رگرسیون چندگانه نامیده می شود . در این مدل رگرسیون دو یا چند متغیر تاثیر عمده ای روی متغیر وابسته دارند. واز این مدل برای پیش بینی متغیر وابسته استفاده می شود . در رگرسیون چند گانه نیز فرض خطی بودن رابطه بین متغیرها برقرار می باشد .درحالت کلی متغیر پاسخ Y ممکن است به K متغیر رگرسیونی بستگی داشته باشد.
ε+kxkβ +……………..+ 2×2β+ 1×1β+ oβy=

پارامترهای j=0,1,… ,k ، jβ ضرایب رگرسیون نامیده می شود . این مدل یک ابر صفحه در فضای K بعدی از متغیرهای رگرسیونیxjاست.

پارامتر jβ نشان دهنده تغییرات مورد انتظار متغیر پاسخ به ازای یک واحد تغییر در xj است ، وقتی که همه متغیرهای رگرسیونی باقیمانده دیگر (i≠j ) ثابت نگهداشته شوند . به همین جهت پارامترهای j=1,2,…,k و jβ ضرایب جزئی رگرسیون نامیده می شود (مونتگمری، 1386،ص195-194)1 .
برای تعیین اوزان وضرایب متغیرها ازروش اینتراستفاده شده است .

1-8-3آزمون برای معنی دار بودن رگرسیون وتایید یا رد فرضیه
برای آزمون معنی داربودن رگرسیون وتایید یا رد فرضیه ازآنالیزواریانس (نگاره ANOVA)استفاده می شود.
فرض آماری متناظر با آزمون به صورت زیر است :
Ho:بین نوع مدیریت سود،ساختارمالکیت ،اندازه شرکت وپیش بینی سوداوری آتی رابطه معنی داری وجود ندارد.
H1:بین نوع مدیریت سود،ساختارمالکیت ،اندازه شرکت وپیش بینی سوداوری آتی رابطه معنی داری وجود دارد.
ونحوه داوری باتوجه به مقدارآماره F وسطح معنی داری بدست آمده می باشد، که اگرمقدارP-valueکمترار5 درصدباشد فرض Ho رد می شود،و وجود رابطه بین متغیرها پذیرفته می شود.
* آزمون های مربوط به هریک ازضرایب رگرسیون یکی ازآزمونهای واقعی فرضیه ها درباره پارامترهای مدل برای اندازه گیری مناسبت مدل رگرسیون مورداستفاده قرارمی گیرد.
دراین آزمون ازآماره t برای معنی داربودن ضرایب متغیرهای مستقل استفاده می کنیم .
باید توجه کردکه درحقیقت این یک آزمون جزئی یاحاشیه ای است. زیرا ضرایب رگرسیونی j ( به کلیه متغیرهای رگرسیونی دیگرi X ( ij )که درمدل حضوردارند ،بستگی دارد.بنابراین این یک آزمون برای، سهم تاثیرگذاری j x به مدل ،به شرط موجودبودن دیگر متغیرهادرمدل می باشد.
ونحوه داوری باتوجه به مقدارآماره tوسطح معنی داری بدست آمده می باشد اگرسطح معنی داری کمتراز5درصدباشدضریب متغیرمستقل معنی دارخواهدبود.
* محک ماتریس هبستگی یکی ازتکنیکهای آشکار کردن هم خطی چندگانه است ویک اندازه بسیار ساده هم خطی چندگانه بازرسی اعضای غیرقطرrij درx(x است .اگر متغیرهای رگرسیونی Xiو Xjتقریبا وابسته خطی باشند .دراین صورت |rij| نزدیک واحد خواهدبود.

فصل چهارم
تجزیه و تحلیل داده ها

1-4-‏ مقدمه‏:
پژوهشگر پس از این که روش پژوهش خود را مشخص کرد و با استفاده از ابزارهای مناسب ، داده های مورد نیاز را برای آزمون فرضیه های خود جمع آوری کرد ، اکنون نوبت آن است که با بهره گیری از تکنیک های آماری مناسبی که با روش پژوهش ، نوع متغیرها ، … سازگاری دارد ، داده های جمع آوری شده را دسته بندی و واکاوی نماید . واکاوی داده ها بعنوان بخشی از فرآیند روش علمی و یکی از پایه های اصلی هرمطالعه و پژوهش به شمار می رود ، که بوسیله آن کلیه فعالیت های پژوهش تا رسیدن به یک نتیجه ، کنترل و هدایت می شوند . به سخن دیگر در این بخش ،پژوهشگر برای پاسخگویی به مساله تدوین شده و یا تصمیم گیری در مورد رد یا تایید فرضیه که برای پژوهش در نظر گرفته است از روشهای واکاوی استفاده می کند .
یادآوری این نکته ضروری است که تحلیل داده های بدست آمده به تنهایی برای یافتن پاسخ پرسش های پژوهش کافی نیست، تعبیر و تفسیر این داده ها نیز لازم است .در فصل سوم روشهای جمع آوری داده ها و نحوه پردازش آنها مورد بحث و بررسی قرار گرفت و اطلاعات لازم جهت آزمون فرضیه فراهم گردید .در این فصل به واکاوی اطلاعات پرداخته می شود و اثر متغیرمستقل موردنظر بر متغیر وابسته تشریح می گردد.

2-4 شاخص های توصیفی متغیرها
برای بررسی مشخصات عمومی و پایه ای متغیرها جهت برآورد و تخمین الگو (مدل)و واکاوی دقیق آنها ، برآورد شاخص های توصیفی مربوط به متغیرها لازم است. شاخص های توصیف داده ها که دراین پژوهش آنها را برآورد کردیم شامل شاخص های مرکزی ( مانند میانگین و میانه )و شاخص های پراکندگی انحراف معیارودامنه تغییرات (این شاخص باتفاضل کوچکترین مشاهده ازبزرگترین مشاهده محاسبه می شود).به وسیله این مشخصات می توان دید کلی درمورد مقادیر هر یک از متغیرها بدست آورد .در این پژوهش مقدار شاخص های توصیفی متغیرهای تحت بررسی به شکل نگاره(1-4) بدست آمده است .

نگار (1-4)شاخص های توصیف کننده متغیرها :

متغیرها

شاخص
جریان وجوه نقد حاصل از عملیات در سال t+1
سود خالص اقلام تعهدی غیر اختیاری در سال t+1
تغییرات سود در سال t+1
جریان وجوه نقد سال t
اقلام تعهدی غیر اختیاری
اقلام تعهدی اختیاری
مالکیت نهادی

NDNIt+1

CFOit
NDACit
DACit
INSTit
تعداد
داده های معتبر
396
388
396
396
396
388
388

داده های از دست رفته
0
8
0
0
0
8
8
میانگین
266776.90
192363.939
31757.67
197803.19
78300000000000.
1918.137-
48.72
میانه
29333.50
36291.771
3839.50
24215.50
37000000000000.
5091.740-
56.50
انحراف معیار
1028581.583
6e1.5124
226897.368
836236.305
0e1.946038573514020
6E1.4853
33.273
پایین ترین
1002251-
10253512.3-
2559688-
1378783-
0E2.203100463575-
23613886.4-
0
بالاترین
9821295
25883215.4
1491573
8166328
1E2.737122263064
15088529.3
99
دامنه تغییرات
10823546
36136727.7
4051261
9545111
4.94022726
38702415.7
99

با توجه به نگاره(1-4) می توان کلیه متغیرها را با توجه به شاخص های مربوطه از نگاه آماری مورد بررسی قرار داد .نگاره فوق نشان می دهد که اقلام تعهدی اختیاری با 388 داده (رکود)، تفاوت کوچکترین عدد 23613886.4 – و بزرگترین عدد 15088529.3برابر 38702415.7 می باشد که میانگین آنها 1918.137- با انحراف معیار 6E1.4853 می باشد .نوسان درارقام تعهدی اختیاری باتوجه به کمینه وبیشینه ،نشان دهنده این است که بااستفاده ازاقلام تعهدی اختیاری امکان دستکاری وهموارسازی سودوجوددارد.همچنین برای کلیه متغیرها در نگاه فوق می توان این توصیف ها را بیان نمود.

در نگاره های (2-4)و (3-4) توزیع فراوانی متغیرهای مجازی نشان داده می شود .

نگاره (2-4 ): توزیع فراوانی متغیر مجازی برای مالکیت خانوادگی (DFAM)

فراوانی هر طبقه
درصد داده ها ی هر طبقه
درصد داده های معتبر هر طبقه
درصد تجمعی

داده های معتبر
درصدمالکیت پایین 50%
360
90.9
90.9
90.9

درصدمالکیت بالا 50%
36
9.1
9.1
100

کل
396
100
100

نگار (3-4) : توزیع فراوانی متغیر مجازی برای اندازه شرکت (Dsize)

فراوانی هر طبقه
درصد داده ها ی هر طبقه
درصد داده های معتبر هر طبقه
درصد تجمعی

داده های معتبر
شرکت های کوچک
216
54.5
54.5
54.5

شرکت های بزرگ
180
45.5
45.5
100

کل
396
100
100

نگاره (2-4) نشان می دهد که از 396 داده مالکیت خانوادگی 360 مورد مالکیت کمتر از 50 درصد و 36 مورد مالکیت بالای 50 درصد و یا اینکه90.9 درصد شرکتها مالکیت خانوادگی کمتر از 50 درصد و تنها9.1 درصد مالکیت خانوادگی بالای 50 درصد دارند.نگاره(3-4) نشان می دهد که از 396 داده اندازه شرکت ، 216 مورد ( 54.5%) شرکت کوچک و 180 مورد ( 45.5%) شرکت بزرگ قلمداد شده اند .
لیست تفکیکی شرکتها مطابق نگاره (2-4)ونگاره (3-4)درپیوست 2و3 موجودمی باشد.

3-4 تحلیل همبستگی متغیرها ومحک ماتریس همبستگی
نتیجه ماتریس همبستگی و ضریب همبستگی پیرسیون متغیرها در خروجی نگاره (4-4) آمده است. قطر اصلی ماتریس برابر با یک و قطر فرعی ، همبستگی میان متغیرهای مختلف را نشان می دهد . همبستگی های به شدت معنی دار با علامت دو ستاره و همبستگی های معنی دار با علامت یک ستاره مشخص شده اند سطح معنی داری و در نظر گرفته شده است .با توجه به نگاره فوق ضریب همبستگی های زوج -زوج ij r با بدگمانی بزرگ نیستندودرنتیجه هیچ اشاره ای از وابستگی تقریبا خطی بین متغیرهای رگرسیونی نداریم . تفسیرهای دیگری که می توان ازاین نگاره انجام داد بصورت زیر می باشد:
* جریان وجوه نقد حاصل از عملیات سال t با اقلام تعهد ی غیر اختیاری یک همبستگی به شدت معنی دار و مثبت دارد زیرا سطح معنی داری کمتر از0.01 می باشد و ضریب این همبستگی 0.800 است . با اقلام تعهدی اختیاری یک همبستگی معنی دار و منفی دارد ، ضریب این همبستگی 0.128- است که این باطبیعت هموار سازی اقلام تعهدی سازگار می باشد .
* جریان وجوه نقد حاصل از عملیات سال t یک همبستگی معنی دار و مثبت با اندازه ی شرکت دارد، ضریب این همبستگی 0.205 است بدین معنی که شرکتهای بزرگ ، جریان وجوه نقد حاصل از عملیات بالاتری دارند .

نگاره (4-4)ماتریس همبستگی وضریب همبستگی پیرسون

متغیر ها
علامت اختصاری

CFO t+1
NDNIt+1
de.EARNt+1
CFOt
NDAC
DACit
DFAMit
INSTit
DSIZE
جریان وجوه نقد حاصل ازعملیات در سال T+1
CFO t+1
همبستگی پیرسون
1
.354**
.177**
.855**
.734**
.041
-.072
.112*
.229**

سطح معنی داری دوطرفه

.000
.001
.000
.000
.429
.159
.029
.000
سودخالص اقلام تعهدی غیراختیاری سال T+1
NDNIt+1
همبستگی پیرسون
.354**
1
.560**
.461**
.597**
-.909**
-.038
.067
.120*

سطح معنی داری دوطرفه
.000

.000
.000
.000
.000
.465
.192
.019
تعمیرات سود در سال T+1
de.EARNt+1
همبستگی پیرسون
.177**
.560**
1
.022
.192**
-.497**
-.037
.077
.110*

سطح معنی داری دوطرفه
.001
.000

.671
.000
.000
.478
.132
.032
جریان وجود نقد حاصل از عملیات سال T
CFOt
همبستگی پیرسون
.855**
.461**
.022
1
.800**
-.128*
-.066
.110*
.205**

سطح معنی داری دوطرفه
.000
.000
.671

.000
.012
.197
.033
.000
اقلام تعهدی غیر اختیاری
NDAC
همبستگی پیرسون
.734**
.597**
.192**
.800**
1
-.330**
-.076
.146**
.244**

سطح معنی داری دوطرفه
.000
.000
.000
.000

.000
.141
.004
.000
اقلام تعهدی اختیاری
DACit
همبستگی پیرسون
.041
-.909**
-.497**
-.128*
-.330**
1
.000
-.008
.003

سطح معنی داری دوطرفه
.429
.000
.000
.012
.000

.987
.878
.960
مالکیت خانوادگی
DFAMit
همبستگی پیرسون
-.072
-.038
-.037
-.066
-.076
.000
1
-.372**
-.217**

سطح معنی داری دوطرفه
.159
.465
.478
.197
.141
.987

.000
.000
مالکیت نهادی
INSTit
همبستگی پیرسون
.112*
.067
.077
.110*
.146**
-.008
-.372**
1
.306**

سطح معنی داری دوطرفه
.029
.192
.132
.033
.004
.878
.000

.000
اندازه شرکت
DSIZE
همبستگی پیرسون
.229**
.120*
.110*
.205**
.244**
.003
-.217**
.306**
1

سطح معنی داری دوطرفه
.000
.019
.032
.000
.000
.960
.000
.000

* اندازه شرکت یک همبستگی معنی دارومثبت با شاخص های سودآوری آتی دارد.ضریب همبستگی بین اندازه شرکت وجریان وجوه نقد حاصل ازعملیات سال t+1 برابر0.229وضریب همبستگی بین اندازه شرکت وسودخالص اقلام تعهدی اختیاری درسال t+1 برابر.0.120وضریب همبستگی بین اندازه شرکت وتغییرات سوددرسال t+1 برابر0.110می باشدواین نشان می دهدکه شرکتهای بزرگ ، سودآوری آتی بالاتری دارند.

4-4 آزمون نرمال بودن متغیر پاسخ ( وابسته )
یکی از شروط اساسی رگرسیون نرمال بودن، متغیر پاسخ ( وابسته ) وخطاها(باقیمانده ها)می باشد .در این پژوهش سه معیار سنجش سودآوری آتی ( متغیر وابسته ) را به صورت جداگانه با استفاده از آزمون کولموگروف – اسمیرنوف مورد بررسی قرار می دهیم تا نرمال بودن یا نبودن آنها مشخص شود .

1-4-4 آزمون جریان وجوه نقد حاصل از عملیات در سال t+1
فرض آماری متناظر با این آزمون به صورت زیر بیان می شود .
متغیر جریان وجوه نقد حاصل از عملیات سال t+1 از توزیع نرمال برخوردار است
Ho:
متغیر جریان وجوه نقد حاصل از عملیات سال t+1 از توزیع نرمال برخوردار نیست
H1:

نگاره (5-4) : آزمون کولموگروف -اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن متغیر پاسخ جریان وجوه نقد حاصل از عملیات سال T+1
تعداد
میانگین
انحراف معیار
قدر مطلق بیشترین انحراف معیار
بیشترین انحراف مثبت
بیشترین انحراف منفی
کولموگروف-اسمیرنوف Z
سطح معنی دار
396
266776.90
1028581.583
0.372
0.372
0.353-
7.399
000.

نمودار 1-4:نمودار هیستوگرام متغیر پاسخ جریان وجوه نقد حاصل از عملیات در سال t+1 قبل از تبدیل ریاضی

قبل از هر گونه اقدام مشاهده می شود که میزان sig=0.00 کمتر از 0.05 است و نمودار بافت نگار (1-4) حاکی از عدم نرمال بودن متغیر پاسخ در سطح 0.05=α می باشد . بنابراین با استفاده از تبدیل ریاضی لگاریتم توان دوم متغیر پاسخ (Ln(CFO)2) برای نرمال کردن متغیر پاسخ استفاده مــی کنیم .

نگاره (6-4)آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن متغییر وابسته تبدیل شده

تعداد
میانگین
انحراف معیار
قدر مطلق بیشترین انحراف معیار
بیشترین انحراف مثبت
بیشترین انحراف منفی
کولموگروف-اسمیرنوف Z
سطح معنی دار
396
2.12591724
1e5284
3.70221859
0E37046
0.061
0.061
0.039-
1.214
0.105

نمودار (2-4): نمودار هیستوگرام متغیر پاسخ جریان وجوه نقد حاصل از عملیات در سال t+1 بعد از تبدیل ریاضی

با توجه به خروجی نگاره (6-4) سطح معنی داری (p-value) برابر 0.105 می باشد که بزرگتر از 5 درصد می باشد بنابراین فرض Ho پذیرفته می شود . بنابراین فرض نرمال بودن متغیر جریان وجوه نقد حاصل از عملیات سال t+1 پذیرفته می شود و نمودار( 2-4) نرمال بودن متغیر فوق را به خوبی نشان می دهد که میانگین ارائه شده در سمت راست نمودار بسیار کوچک (نزدیک به صفر) و انحراف معیار نزدیک به یک است پس می توان از این متغیر در مدل رگرسیون استفاده کرد .

2-4-4آزمون سود خالص اقلام تعهدی غیر اختیاری در سال t+1
فرض آماری متناظر این آزمون به صورت زیر بیان می شود .
متغیر سودخالص اقلام تعهدی غیراختیاری درسال t+1 از توزیع نرمال برخوردار است
Ho:
متغیر سودخالص اقلام تعهدی غیراختیاری درسال t+1 از توزیع نرمال برخوردار نیست
H1:

نگاره (7-4)آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن متغیر سود خالص اقلام غیر اختیاری در سال T+1
تعداد
میانگین
انحراف معیار
قدر مطلق بیشترین انحراف معیار
بیشترین انحراف مثبت
بیشترین انحراف منفی
کولموگروف-اسمیرنوف Z
سطح معنی دار
388
192363.939
6E1.5124
0.403
0.372
0.403-
7.945
000.

نمودار (3-4): نمودار هیستوگرام متغیر پاسخ سود خالص اقلام تعهدی غیر اختیاری در سال t+1 قبل از تبدیل

هر گونه اقدام مشاهده می شود که میزان معنی داری کمتر از 05/0 است و فرض HO رد می شود و نمودار هیستوگرام (3-4) حاکی از عدم نرمال بودن متغیر وابسته در سطح 0.05=α می باشد . بنابراین با استفاده از تبدیل ریاضی لگاریتم توان دوم متغیر پاسخ (Ln(NDNI)2) برای نرمال کردن متغیر پاسخ استفاده می کنیم .

نگاره (8-4): آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن متغیر سود خالص اقلام تعهدی غیر اختیاری در سال T+1 تبدیل شده

تعداد
میانگین
انحراف معیار
قدر مطلق بیشترین انحراف معیار
بیشترین انحراف مثبت
بیشترین انحراف منفی
کولموگروف-اسمیرنوف Z
سطح معنی دار
388
2.1536569
1E35595
3.36815331
0E43617
0.61
0.61
0.027-
1.201
0.112

نمودار (4-4): نمودار هیستوگرام متغیر پاسخ سود خالص اقلام تعهدی غیر اختیاری در سال t+1 بعد از تبدیل

با توجه به خروجی نگاره (8-4)،0.112 sig = و بزرگتر از 5 درصد می باشد و مقدار ksz برابر 1.201 است بنابراین فرض H0پذیرفته می شود و فرض نرمال بودن سود خالص اقلام تعهدی غیر اختیاری سال t+1 پذیرفته می شود و نمودار (4-4) این ادعا را بخوبی نشان می دهد ،میانگین ارائه شده درسمت راست نمودار بسیار کوچک (نزدیک صفر)وانحراف معیار نزدیک به یک است . بنابراین از این متغیر نیز می توان در مدل رگرسیون استفاده کرد .

3-4-4آزمون تغییرات سود در سال t+1
فرض آماری متناظر این آزمون به صورت زیر بیان می شود .

متغیر تغییرات سود درسال t+1 از توزیع نرمال برخوردار است
Ho:
متغیر تغییرات سود درسال t+1 از توزیع نرمال برخوردار نیست
H1:

نگاره (9-4): آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن متغیروابسته تغییرات سود در سال T+1

تعداد
میانگین
انحراف معیار
قدر مطلق بیشترین انحراف معیار
بیشترین انحراف مثبت
بیشترین انحراف منفی
کولموگروف-اسمیرنوف Z
سطح معنی دار
396
31757.67
226897.368
0.345
0.345
0322-
6.865
0.000

نمودار (5-4): نمودار هیستوگرام متغیر پاسخ تغییرات سود در سال t+1 قبل از تبدیل

در نگاره (9-4) مقدار p-value=0/0 کمتر از 0.05 است، بنابراین فرض H0 رد می شود و نمودار هیستوگرام (5-4) عدم نرمال بودن متغیر وابسته فوق را نشان می دهد . بنابراین با استفاده از تبدیل ریاضی لگاریتم توان دوم متغیر پاسخ برای نرمال کردن متغیر پاسخ استفاده می کنیم

نگاره (10-4): آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن متغیر سود در سال T+1تبدیل شده

تعداد
میانگین
انحراف معیار
قدر مطلق بیشترین انحراف معیار
بیشترین انحراف مثبت
بیشترین انحراف منفی
کولموگروف-اسمیرنوف Z
سطح معنی دار
396
E11.872149213875
E03.750807685
0.062
0.062
0.062-
1.244
0.091

نمودار (6-4): نمودار هیستوگرام متغیر پاسخ تغییرات سود در سال t+1 بعد از تبدیل

با توجه به نگاره فوق p-value=0/091 که بزرگتر از 5 درصد می باشد و مقدار ks(z) برابر 244/1 بنابراین فرض H0پذیرفته می شود بنابراین فرض نرمال بودن تغییرات سود در سال t+1 پذیرفته می شود و نمودار (6-4) نیز این را بخوبی نشان می دهد ،میانگین ارائه شده درسمت راست نمودار بسیار کوچک (نزدیک صفر)وانحراف معیار نزدیک به یک است .. پس از این متغیر نیز می توان در مدل رگرسیون استفاده کرد .

5-4 آزمون فرضیه پژوهش
"بین نوع مدیریت سود ، ساختار مالکیت ، اندازه شرکت و پیش بینی سودآوری آتی رابطه معنی داری وجود دارد"
گاهی دو یا چند متغیر تاثیر عمده ای روی متغیر وابسته دارند . در این وضعیت از رگرسیون چندگانه جهت پیش بینی متغیر وابسته استفاده می شود. در رگرسیون چند گانه نیز فرض خطی بودن رابطه بین متغیرها برقرار می باشد و برهمین اساس معادله رگرسیون چند گانه با شش متغیر به شکل تعریف می شود.
برای آزمون فرضیه و تعیین معادله رگرسیون چندگانه با حضور متغیرهای مستقل هر یک از شاخص های سود آوری آتی ( متغیر وابسته)رابطور جداگانه مورد آزمون قرار دادیم

1-5-4 رگرسیون چندگانه با متغیر پاسخ جریان وجوه نقدحاصل از عملیات در سال t+1(CFOt+1)
Ho:بین نوع مدیریت سود،ساختارمالکیت ،اندازه شرکت وپیش بینی سوداوری آتی رابطه معنی داری وجود ندارد.
H1:بین نوع مدیریت سود،ساختارمالکیت ،اندازه شرکت وپیش بینی سوداوری آتی رابطه معنی داری وجود دارد.
برای آزمون فرضیه بااین شاخص نتیجه آزمون ، شامل چهار خروجی می باشد .
خروجی اول نگاره (11-4) متغیرهای مستقل وارد شده ، متغیر های حذف شده و روش مورد استفاده در تعیین رگرسیون را نشان می دهد .

نگاره (11-4) : متغیر های مستقل وارد شده /متغیر های حذف شده
مدل
متغیرهای حذف شده
متغیرهای مستقل وارد شده
روش
1
0
مالکیت نهادی،اندازه شرکت،مالکیت خانوادگی جریان وجوه نقدحاصل از عملیات سال t،اقلام تعهدی اختیاری ،اقلام تعهدی غیر اختیاری
ENTER

روش Enter رویکردی در انتخاب متغیرهاست که در آن کلیه متغیر های وارد شـــده در " یک مرحله " در تعیین رگرسیون مورد استفاده قرار می گیرند .
خروجی دوم نگاره (12-4)
نگاره (12-4) : ضریب همبستگی ،ضریب تعیین و آزمون دوربین-واتسون: بین متغیرهای مستقل و متغیر وابسته (جریان وجوه نقد حاصل از عملیات سال t+1)

مدل
ضریب همبستگی چندگانه
ضریب تعیین
ضریب تعیین تعدیل شده
خطای معیار تخمین
دوربین -واستون
1
0.677
0.459
0.450
E02.6726596827538
1.814

* دررگرسیون چندگانه ،به جای ضریب همبستگی معمولی ،"ضریب همبستگی چندگانه" راداریم . باتوجه به نگاره (12-4) ضریب همبستگی چندگانه بین متغیرهای مستقل ومتغیروابسته (CFOt+1)برابر0.677است که نشان ازهمبستگی خوب بین متغیرپاسخ (CFOt+1)ومتغیرهای مستقل می باشد.
ضریب تعیین برابر0.459است یعنی 45.9درصدازتغییرات متغیرپاسخ (CFOt+1)رامی توان توسط مدل توضیح داد.ضریب تعیین تعدیل شده برابر0.450است .تفاوت بین ضریب تعیین وضریب تعیین تعدیل شده می تواند ناشی ازحجم نمونه وتعدادمتغیرهاباشد.درصورتی که نمونه کوچک باشد،ضریب تعدیل شده برای تفسیر مناسبت تراست ،با بزرگترشدن حجم نمونه این دوضریب به هم نزدیک می شوند.مقدارخطای معیارتخمین بدست امده درنگاره (12-4) نشان ازکم بودن پراکندگی نقاط حول خط رگرسیون می باشد.
آماره آزمون دوربین -واتسون برابر1.814است که دربازه 1.5و2.5قرارمی گیرد،بنابراین فرض Ho(عدم همبستگی بین خطاها) پذیرفته می شودومی توان ازرگرسیون استفاده کرد.
خروجی سوم نگاره (13-4)حاوی تحلیل واریانس رگرسیون ، به منظور بررسی قطعیت وجود رابطه خطی بین متغیرهااست .

نگاره (13-4) : تحلیل واریانس رگرسیون(ANOVA) متغیر های مستقل و متغیر جریان وجوه نقد حاصل از عملیات t+1
مدل
مجموع مربعات
درجه آزادی
میانگین مربعات
آماره f
سطح معنی داری
1
رگرسیون
2260.141
6
376.690
52.735
0.000

باقیمانده
2664.380
373
7.143

کل
4924.521
379

نگاره فوق نشان دهنده آنالیزواریانس برای معنی داربودن رگرسیون چندگانه می باشد.
طبق این خروجی ،معنی داری کل مدل رگرسیون توسط نگاره( ANVOA )و از طریق فرضیه آماری زیر آزمون می شود:

Ho:β1= 2β= ……..= βk= o

H1 : :β j≠oدست کم یکی از بتا ها صفر نمی باشد

آماره Fازتقسیم میانگین مربعات رگرسیون برمیانگین مربعات باقیمانده بدست می آید.درنگاره (13-4)آماره Fبرابر 52.735 حاکی ازمعنی داربودن رگرسیون درسطح اطمینان 95%است .مقدارp-value بدست آمده گواه براین مدعااست .بنابراین فرض Hoردمی شودووجودرابطه معنی داربین نوع مدیریت سود،ساختارمالکیت ،اندازه شرکت وپیش بینی سودآوری آتی تایید می شود.

خروجی چهارم نگاره (14-4)
نگاره (4-14) : ضرایب معادله رگرسیون (coefficients) متغیر مستقل و متغیر وابسته جریان وجوه نقد حاصل از عملیات t+1

مدل
علامت اختصاری
ضرایب استاندارد نشده
ضریب استاندارد شده
آماره T
سطح معنی داری
COLLINEARITY STATISTICS

B

خطای معیار B ضریب ستون
بتا (Beta)

تولرانس
عامل تورم واریانس

1

(constant)

19.027
.285

66.739
.000

جریان وجوه نقدحاصل از عملیات
CFOt
8.906E-7
.000
.189
2.889
.004
.338
2.955

اقلام تعهدی غیراختیاری
NDAC
.363
.135
.188
2.686
.008
.298
3.359

اقلام تعهدی اختیاری
DACit
2.297E-7
.000
.096
2.291
.022
.832
1.201

مالکیت خانوادگی
DFAMit
-1.237
.508
-.101
-2.435
.015
.850
1.177

اندازه شرکت
DSIZE
3.198
.299
.441
10.678
.000
.849
1.178

مالکیت نهادی
INSTit
.007
.005
.067
1.579
.115
.803
1.245

* آزمون های مربوط به هریک ازضرایب رگرسیون یکی ازآزمونهای واقعی فرضیه ها درباره پارامترهای مدل برای اندازه گیری مناسبت مدل رگرسیون مورداستفاده قرارمی گیرد.برای بررسی معنی داربودن ضرایب متغیرهای مستقل ازآماره tاستفاده شده است .
باتوجه به نگاره (14-4)،آماره t برای متغیرهای، it CFO، NDACit، DACit؛ DFAMit، DSIZEit درسطح اطمینان 95%معنی دارمی باشد،که مقادیرp-value بدست آمده درستون مربوطه گواه براین مدعا می باشد.بنابراین فرض تساوی باصفرردمی شودونبایداین متغیرها را ازمدل رگرسیون خارج کرد.
درستون ضرایب (B) به ترتیب مقدار ثابت و ضریب متغیرهای مستقل در معادله رگرسیون ارائه شده است . در ستون عامل تورم واریانس (ViF) تمامی مقادیر کمتر از 5 می باشد که نشان از عدم هم خطی میان متغیرهای مستقل است . در ستون ضرایب استاندارد شده (بتا ) ، مقدار ضریب بتا اندازه شرکت برابر 441. نشان دهنده رابطه قوی بین اندازه شرکت و پیش بینی سودآوری آتی با شاخص (CFOt+1) در مقایسه با سایر متغیرها می باشد .

* تفسیر اثرات متغیرهای مستقل بر متغیر پاسخ (CFOt+1)
1) مقدارP-value بدست آمده مالکیت نهادی ، حاکی از معنی دار نبودن ضریب متغیرساختار مالکیت نهادی در سطح 5%=( می باشد . بنابراین هیچ تاثیری بر پیش بینی سودآوری آتی ندارد.
2) برای بررسی اثرات نوع مدیریت سود ، از تفسیر اثرات اقلام تعهدی اختیاری بر پیش بینی سودآوری آتی استفاده می کنیم . همانطوری که اشاره شد ضریب متغیر اقلام تعهدی در سطح (=%5معنی دار می باشد.و ضریب این متغیر ، مثبت و برابر E-72.297 است که می توان گفت هر چقدر اقلام تعهدی اختیاری افزایش پیدا کند ، پیش بینی سودآوری آتی با شاخص (CFOt+1) به گونه معنی دار بهتر می شود (تاثیر مستقیم ).و در تفسیر ضریب بتا این متغیر می توان گفت که اگر اقلام تعهدی اختیاری به اندازه یک انحراف معیار تغییر کند ، مقدار 0.096 واحد به متغیر پاسخ افزایش می یابد به شرط ثابت بودن سایر متغیرهای مدل .
3) مقدار P- value بدست آمده ، مالکیت خانوادگی حاکی از معنی دار بودن ضریب متغیر در سطح5%= ( می باشد . ضریب این متغیرمنفی و برابر 1.237- می باشد که نشان از تاثیر معکوس آن بر پیش بینی سودآوری آتی دارد و در تفسیر ضریب بتا می توان گفت که اگر مالکیت خانوادگی به اندازه یک انحراف معیار از حالت صفر ( مالکیت خانوادگی پایین ) به حالت یک ( مالکیت خانوادگی بالا ) تغییر کند مقدار 101.- واحد از متغیر پاسخ کاهش می یابد ، به شرط ثابت بودن سایر متغیرهای مدل .
* مقدار P-value ، بدست آمده اندازه شرکت حاکی از معنی داربودن ضریب این متغیر در سطح 5% = ( می باشد . ضریب آن مثبت و برابر 3.198 می باشد که نشان از تاثیر مستقیم آن بر پیش بینی سودآوری آتی دارد و در تفسیر ضریب بتا می توان گفت که اگر اندازه شرکت به اندازه یک انحراف معیار از حالت صفر ( اندازه کوچک ) به حالت یک (اندازه بزرگ ) تغییر کند مقدار 441. واحد به متغیر پاسخ افزایش می یابد به شرط ثابت بودن سایر متغیر های مدل .
* معادله رگرسیون بصورت زیر می باشد.

Ln(CFOt+1)2=19.027+8.906E-7CFOit+0.363NDACit+2.297E-7DACit-1.237DFAMit+3.198DSIZEit+0.007INSTit+e

همانطور که قبلا ً اشاره شد برای بررسی نوع مدیریت سود از اقلام تعهدی اختیاری استفاده می نمائیم و همانطور که مدل نشان می دهد علامت ضریب b3 اقلام تعهدی اختیاری (DAC) مثبت می باشد ، بنابراین نوع مدیریت سود گرایش به مدیریت سود کارآ دارد.

نمودار (7-4): نمودار هیستوگرام باقیمانده های استاندارد شده رگرسیون با متغیر پاسخ جریان وجوه نقدحاصل از عملیات در سال t+1

طبق نمودار (7-4) میانگین ارائه شده درسمت راست بسیارکوچک (نزدیک صفر)وانحراف معیار نزدیک به یک می باشد.بنابراین باقیمانده های استانداردشده، نرمال می باشند

نگاره (15-4) : آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن خطا یا باقی مانده ها با متغیر پاسخ CFO t+1

تعداد
میانگین
انحراف معیار
قدر مطلق بیشترین انحراف معیار
بیشترین انحراف مثبت
بیشترین انحراف منفی
کولموگروف-اسمیرنوف Z
سطح معنی دار
380
0.0000
0.99205285
0.063
0.033
0.063-
1.235
0.095

مقدار sig برابر0.095 و بزرگتر از سطح معنی داری 5 درصد می باشد و مقدار ks برابر 1.235
بنابراین فرض نرمال بودن خطا یا باقی مانده ها پذیرفته می شود و می توان از رگرسیون در خصوص رابطه متغیرهای مستقل و متغیر وابسته استفاده کرد .

2-5-4 رگرسیون چند گانه با متغیر پاسخ سود خالص اقلام تعهدی غیر اختیاری در سال t+1 (NDNIt+1)
Ho:بین نوع مدیریت سود،ساختارمالکیت ،اندازه شرکت وپیش بینی سوداوری آتی رابطه معنی داری وجود ندارد.
H1:بین نوع مدیریت سود،ساختارمالکیت ،اندازه شرکت وپیش بینی سوداوری آتی رابطه معنی داری وجود دارد.
برای آزمون فرضیه با این شاخص نتیجه آزمون، شامل چهار خروجی می باشد .
خروجی اول نگاره (16-4) متغیرهای مستقل وارد شد ، متغیرهای خذف و روش مورد استفاده در تعیین رگرسیون را نشان می دهد

نگاره (16-4) : متغیرهای مستقل وارد شده /متغیرهای حذف شده
مدل
متغیرهای مستقل وارد شده
متغیرهای حذف شده
روش
1
مالکیت نهادی ، اندازه شرکت ، مالکیت خانوادگی ، جریان وجوه نقد حاصل از عملیات سال t ، اقلام تعهدی اختیاری ، اقلام تعهدی غیر اختیاری
0
Enter

روش Enter رویکردی در انتخاب متغیرهاست که در آن کلیه متغیرهای وارد شده در "یک مرحله" در تعیین رگرسیون مورد استفاده قرار می گیرند .

خروجی دوم (نگاره 17-4)
نگاره (17-4) : ضریب همبستگی ، ضریب تعیین و آزمون دوربین -واستون : بین متغیرهای مستقل و سود خالص اقلام تعهدی غیر اختیاری در سال t+1

مدل
ضریب همبستگی پیرسون
ضریب تعیین
ضریب تعیین تعدیل شده
خطای معیار تخمین
دوربین – واتسون
1
0.736
0.542
0.535
E02.3012821452645
1.925

* دررگرسیون چندگانه ،به جای ضرب همبستگی معمولی ،"ضریب همبستگی چندگانه" راداریم . باتوجه به نگاره (17-4) ضریب همبستگی چندگانه بین متغیرهای مستقل ومتغیروابسته (NDNIt+1)برابر0.736است که نشان ازهبستگی خوب بین متغیرپاسخ (NDNIt+1)ومتغیرهای مستقل می باشد.
ضریب تعیین برابر0.542است یعنی 54.2درصدازتغییرات متغیرپاسخ (NDNIt+1)رامی توان توسط مدل توضیح داد.ضریب تعیین تعدیل شده برابر0.535است .تفاوت بین ضریب تعیین وضریب تعیین تعدیل شده می توتند ناشی ازحجم نمونه وتعدادمتغیرهاباشد.درصورتی که نمونه کوچک باشد،ضریب تعدیل شده برای تفسیر مناسبت تراست ،با بزرگترشدن حجم نمونه این دوضریب به هم نزدیک می شوند.مقدارخطای معیارتخمین بدست امده درنگاره (17-4) نشان ازکم بودن پراکندگی نقاط حول خط رگرسیون می باشد.
آماره آزمون دوربین -واتسون برابر1.925است که دربازه 1.5و2.5قرارمی گیرد،بنابراین فرض Ho(عدم همبستگی بین خطاها) پذیرفته می شودومی توان ازرگرسیون استفاده کرد.
خروجی سوم (نگاره 18- 4) حاوی تحلیل واریانس رگرسیون بمنظور بررسی قطعیت وجود رابطه خطی بین متغیرها است .

نگاره (18-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) متغیرهای مستقل و متغیروابسته سود خالص اقلام تعهدی غیر اختیاری در سال t+1

مدل
مجموع مربعات
(SS)
درجه آزادی
مربعات میانگین
((MS
آماده
F
سطح معنی داری

1
رگرسیون
2340.574
6
390.096
73.660
0.000

باقیمانده
1975.371
373
5.296

کل
4315.945
379

نگاره فوق نشان دهنده آنالیزواریانس برای معنی داربودن رگرسیون چندگانه می باشد.
طبق این خروجی ،معنی داری کل مدل رگرسیون توسط نگاره( ANVOA )و از طریق فرضیه آماری زیر آزمون می شود:

Ho:β1= 2β= ……..= βk= o

H1 : :β j≠oدست کم یکی از بتا ها صفر نمی باشد

آماره Fازتقسیم میانگین مربعات رگرسیون برمیانگین مربعات باقیمانده بدست می آید.درنگاره (18-4)آماره Fبرابر 73.660 حاکی ازمعنی داربودن رگرسیون درسطح اطمینان 95%است .مقدارp-value بدست آمده گواه براین مدعااست .بتابراین فرض Hoردمی شودووجودرابطه معنی داربین نوع مدیریت سود،ساختارمالکیت ،اندازه شرکت وپیش بینی سودآوری آتی تایید می شود.

خروجی چهارم : نگاره( 19-4 )

نگاره( 19-4 ): ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients) متغیرهای مستقل و متغیر وابسته سود خالص اقلام تعهدی غیر اختیاری در سال t+1
مدل
علامت اختصاری
ضرایب استاندارد نشده
ضریب استاندارد شده
آماره T
سطح معنی داری
COLLINEARITY STATISTICS

B

خطای معیار ضریب ستون B
معیار ضرایب B

تولرانس
عامل تورم واریانس

1

(constant)

19.104
.245

77.821
.000

جریان وجوه نقدحاصل از عملیات
CFOt
7.666E-7
.000
.174
2.888
.004
.338
2.955

اقلام تعهدی غیراختیاری
NDAC
.340
.116
.188
2.926
.004
.298
3.359

اقلام تعهدی اختیاری
DACit
4.415E-8
.000
.020
.511
.609
.832
1.201

مالکیت خانوادگی
DFAMit
-.989
.437
-.086
-2.262
.024
.850
1.177

اندازه شرکت
DSIZE
3.284
.258
.484
12.734
.000
.849
1.178

مالکیت نهادی
INSTit
.014
.004
.141
3.618
.000
.803
1.245

* آزمون های مربوط به هریک ازضرایب رگرسیون یکی ازآزمونهای واقعی فرضیه ها درباره پارامترهای مدل برای اندازه گیری مناسبت مدل رگرسیون مورداستفاده قرارمی گیرد.برای بررسی معنی داربودن ضرایب متغیرهای مستقل ازآماره tاستفاده شده است .
باتوجه به نگاره (19-4)،آماره t برای متغیرهای، it CFO، NDACit، INSTit؛ DFAMit، DSIZEitدرسطح اطمینان 95%معنی دارمی باشد،که مقادیرp-value بدست آمده درستون مربوطه گواه براین مدعا می باشد.بنابراین فرض تساوی باصفرردمی شودونبایداین متغیرها را ازمدل رگرسیون خارج کرد.
درستون ضرایب (B) به ترتیب مقدار ثابت و ضریب متغیرهای مستقل در معادله رگرسیون ارائه شده است . در ستون عامل تورم واریانس (ViF) تمامی مقادیر کمتر از 5 می باشد که نشان از عدم هم خطی میان متغیرهای مستقل است . در ستون ضرایب استاندارد شده (بتا ) ، مقدار ضریب بتا اندازه شرکت برابر 484. نشان دهنده رابطه قوی بین اندازه شرکت و پیش بینی سودآوری آتی با شاخص (NDNIt+1)در مقایسه با سایر متغیرها می باشد .
* تفسیر اثرات متغیرهای مستقل بر متغیر پاسخ (NDNIt+1)
4) مقدارP-value بدست آمده مالکیت نهادی ، حاکی از معنی دار بودن ضریب متغیر مالکیت نهادی در سطح 5%=( می باشد .علامت ضریب آن مثبت است بنابراین بر پیش بینی سودآوری آتی تاثیرمستقیم دارد.ودرتفسیرنتا می توان گفت اگرمالکیت نهادی به اندازه یک انحراف معیارتغییرکند،مقدار0.141واحدبه متغیرپاسخ اضافه می شود.
5) برای بررسی اثرات نوع مدیریت سود ، از تفسیر اثرات اقلام تعهدی اختیاری بر پیش بینی سودآوری آتی استفاده می کنیم . همانطوری که اشاره شد ضریب متغیر اقلام تعهدی در سطح (=%5معنی دارنمی باشد. بنابراین بر پیش بینی سودآوری آتی با شاخص( NDNIt+1)تاثیری ندارد.
6) مقدار P- value بدست آمده ، مالکیت خانوادگی ، حاکی از معنی دار بودن ضریب متغیر در سطح5%= ( می باشد . ضریب این متغیرمنفی و برابر 0.989- می باشد که نشان از تاثیر معکوس آن بر پیش بینی سودآوری آتی دارد و در تفسیر ضریب بتا می توان گفت که اگر مالکیت خانوادگی به اندازه یک انحراف معیار از حالت صفر ( مالکیت خانوادگی پایین ) به حالت یک ( مالکیت خانوادگی بالا ) تغییر کند مقدار 086.- واحد از متغیر پاسخ کاهش می یابد ، به شرط ثابت بودن سایر متغیرهای مدل .
* مقدار P-value ، بدست آمده اندازه شرکت ، حاکی از معنی داربودن ضریب این متغیر در سطح 5% = ( می باشد . ضریب آن مثبت و برابر 3.284 می باشد که نشان از تاثیر مستقیم آن بر پیش بینی سودآوری آتی دارد و در تفسیر ضریب بتا می توان گفت که اگر اندازه شرکت به اندازه یک انحراف معیار از حالت صفر ( شرکتهای کوچک ) به حالت یک ( شرکتهای بزرگ ) تغییر کند مقدار 484. واحد به متغیر پاسخ افزایش می یابد به شرط ثابت بودن سایر متغیر های مدل .

* معادله رگرسیون بصورت زیر می باشد.

Ln(NDNIt+1)2=19.104+7.666E-7CFOit+0.340NDACit+4.415E-8DACit-0.989DFAMit+3.284DSIZEit+0.014INSTit+e

همانطور که قبلا ً اشاره شد برای بررسی نوع مدیریت سود از اقلام تعهدی اختیاری استفاده می نمائیم و همانطور که مدل نشان می دهد علامت ضریب b3 ،اقلام تعهدی اختیاری (DAC) مثبت می باشد ، بنابراین نوع مدیریت سود گرایش به مدیریت سود کارآ دارد.

نمودار (8-4): نمودار هیستوگرام باقیمانده های استاندارد شده رگرسیون با متغیر پاسخ سود خالص اقلام تعهدی غیر اختیاری در سال t+1

طبق نمودار (8-4) میانگین ارائه شده درسمت راست بسیارکوچک (نزدیک صفر)وانحراف معیار نزدیک به یک می باشد.بنابراین باقیمانده های استانداردشده، نرمال می باشند.

نگاره(20-4 ):آزمون کولموگروف-اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن خطایا باقی مانده ها بامتغیر پاسخ1 NDNIt+
تعداد
میانگین
انحراف معیار
قدر مطلق بیشترین انحراف معیار
بیشترین انحراف معیار مثبت
بیشترین انحراف معیار منفی
کولموگروف-اسمیرنوف Z
سطح معنی دار
380
0.000
0.99205285
0.572
0.047
0.572
1.399
0.140

مقدار Sig برابر0.140که بزرگتر از پنج درصد می باشد و مقدار KS برابر1.399بنابراین فرض نرمال بودن خطاها یا باقی مانده ها پذیرفته می شود . و می توان از رگرسیون در خصوص رابطه متغیرهای مستقل و متغیر وابسته استفاده کرد.
3-5-4 از رگرسیون چندگانه با متغیر پاسخ تغییرات سود در سال t+1 ( EARNt+1∆)
Ho:بین نوع مدیریت سود،ساختارمالکیت ،اندازه شرکت وپیش بینی سوداوری آتی رابطه معنی داری وجود ندارد.
H1:بین نوع مدیریت سود،ساختارمالکیت ،اندازه شرکت وپیش بینی سوداوری آتی رابطه معنی داری وجود دارد.
برای آزمون فرضیه بااین شاخص نتیجه آزمون شامل چهار خروجی می باشد.
خروجی اول نگاره(21-4 ) متغیرهای مستقل وارد شده ، متغیرهای حذف شده و روش مورد استفاده در تعیین رگرسیون را نشان می دهد

نگاره(21-4 ):متغیرهای مستقل وارد شده | متغیرهای حذف شده
مدل
متغیرهای مستقل وارد شده
متغیرهای حذف شده
روش
1
مالکیت نهادی ، اندازه شرکت ، مالکیت خانوادگی ، جریان وجوه نقد حاصل از عملیات سال t ، اقلام تعهدی اختیاری ، اقلام تعهدی غیر اختیاری
0
Enter

روش enterرویکردی در انتخاب متغیرها است که در آن کلیه متغیرهای وارد شده در یک مرحله در تعیین رگرسیون مورد استفاده قرار می گیرند .

خروجی دوم نگاره(22-4 )
نگاره(22-4 ) ضریب همبستگی ، ضریب تعیین وآزمون دوربین- واستون : بین متغیرهای مستقل و تغییرات سود در سال t+1
مدل
ضریب همبستگی
ضریب تعیین
ضریب تعیین تعدیل شده
خطای معیار تخمین
دوربین – واتسون
1
0.600
0.360
0.350
E02.9535161879353
2.195

* دررگرسیون چندگانه ،به جای ضرب همبستگی معمولی ،"ضریب همبستگی چندگانه" راداریم . باتوجه به نگاره (22-4) ضریب همبستگی چندگانه بین متغیرهای مستقل ومتغیروابسته (EARNt+1∆)برابر0.600است که نشان ازهبستگی خوب بین متغیرپاسخ (EARNt+1∆)ومتغیرهای مستقل می باشد.
ضریب تعیین برابر0.360است یعنی 36درصدازتغییرات متغیرپاسخ (EARNt+1∆)رامی توان توسط مدل توضیح داد.ضریب تعیین تعدیل شده برابر0.350است .تفاوت بین ضریب تعیین وضریب تعیین تعدیل شده می توتند ناشی ازحجم نمونه وتعدادمتغیرهاباشد.درصورتی که نمونه کوچک باشد،ضریب تعدیل شده برای تفسیر مناسبت تراست ،با بزرگترشدن حجم نمونه این دوضریب به هم نزدیک می شوند.
مقدارخطای معیارتخمین بدست امده درنگاره (22-4) نشان ازکم بودن پراکندگی نقاط حول خط رگرسیون می باشد.
آماره آزمون دوربین -واتسون برابر2.195است که دربازه 1.5و2.5قرارمی گیرد،بنابراین فرض Ho(عدم همبستگی بین خطاها) پذیرفته می شودومی توان ازرگرسیون استفاده کرد.

خروجی سوم (نگاره 23-4 )حاوی تحلیل واریانس رگرسیون به منظور بررسی قطعیت وجود رابطه خطی بین متغیرها است
نگاره(23-4 ) :تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) متغیرهای مستقل ومتغیر وابسته تغییرات سود در سال t+1
مدل
مجموع مربعات
(SS)
درجه آزادی
میانگین مربعات
((MS
آماده
F
سطح معنی داری

1
رگرسیون
1833.928
6
305.655
35.039
0.000

باقیمانده
3253.775
373
8.723

کل
5087.703
379

نگاره فوق نشان دهنده آنالیزواریانس برای معنی داربودن رگرسیون چندگانه می باشد.
طبق این خروجی ،معنی داری کل مدل رگرسیون توسط نگاره( ANVOA )و از طریق فرضیه آماری زیر آزمون می شود:

Ho:β1= 2β= ……..= βk= o

H1 : :β j≠oدست کم یکی از بتا ها صفر نمی باشد

آماره Fازتقسیم میانگین مربعات رگرسیون برمیانگین مربعات باقیمانده بدست می آید.درنگاره (23-4)آماره Fبرابر 35.039 حاکی ازمعنی داربودن رگرسیون درسطح اطمینان 95%است .مقدارp-value بدست آمده گواه براین مدعااست .بتابراین فرض Hoردمی شودووجودرابطه معنی داربین نوع مدیریت سود،ساختارمالکیت ،اندازه شرکت وپیش بینی سودآوری آتی تایید می شود.

خروجی چهارم: نگاره(24-4)
نگاره (24-4 ):ضرایب معادله رگرسیون((coefficient متغیرهای مستقل ومتغیر وابسته تغییرات سود در سال t+1
مدل
علامت اختصاری
ضرایب استاندارد نشده
ضرایب استانداد شده
آماره T
سطح معنی داری
COLLINEARITY STATISTICS

B

خطای معیار ضرایب ستون B
Beta

تولرانس
عامل تورم واریانس

1

(constant)

16.880
.315

53.578
.000

جریان وجوه نقدحاصل از عملیات
CFOt
5.446E-7
.000
.114
1.599
.111
.338
2.955

اقلام تعهدی غیراختیاری
NDAC
.399
.149
.203
2.673
.008
.298
3.359

اقلام تعهدی اختیاری
DACit
2.434E-7
.000
.100
2.197
.029
.832
1.201

مالکیت خانوادگی
DFAMit
-2.064
.561
-.165
-3.677
.000
.850
1.177

اندازه شرکت
DSIZE
2.659
.331
.361
8.036
.000
.849
1.178

مالکیت نهادی
INSTit
.007
.005
.065
1.397
.163
.803
1.245

* آزمون های مربوط به هریک ازضرایب رگرسیون یکی ازآزمونهای واقعی فرضیه ها درباره پارامترهای مدل برای اندازه گیری مناسبت مدل رگرسیون مورداستفاده قرارمی گیرد.برای بررسی معنی داربودن ضرایب متغیرهای مستقل ازآماره tاستفاده شده است .
باتوجه به نگاره (24-4)،آماره t برای متغیرهای، NDACit، DACit؛ DFAMit،DSIZEit درسطح اطمینان 95%معنی دارمی باشد،که مقادیرp-value بدست آمده درستون مربوطه گواه براین مدعا می باشد.
بنابراین فرض تساوی باصفرردمی شودونبایداین متغیرها را ازمدل رگرسیون خارج کرد.
درستون ضرایب (B) به ترتیب مقدار ثابت و ضریب متغیرهای مستقل در معادله رگرسیون ارائه شده است . در ستون عامل تورم واریانس (ViF) تمامی مقادیر کمتر از 5 می باشد که نشان از عدم هم خطی میان متغیرهای مستقل است . در ستون ضرایب استاندارد شده (بتا ) ، مقدار ضریب بتا اندازه شرکت برابر 361. نشان دهنده رابطه قوی بین اندازه شرکت و پیش بینی سودآوری آتی با شاخص (EARNt+1∆)در مقایسه با سایر متغیرها می باشد .
* تفسیر اثرات متغیرهای مستقل بر متغیر پاسخ (EARNt+1∆)
7) مقدارP-value بدست آمده مالکیت نهادی ، حاکی از معنی دار نبودن ضریب متغیر مالکیت نهادی در سطح 5%=( می باشد . بنابراین هیچ تاثیری بر پیش بینی سودآوری آتی ندارد.
8) برای بررسی اثرات نوع مدیریت سود ، از تفسیر اثرات اقلام تعهدی اختیاری بر پیش بینی سودآوری آتی استفاده می کنیم . همانطوری که اشاره شد ضریب متغیر اقلام تعهدی در سطح (=%5معنی دار می باشد.و ضریب این متغیر ، مثبت و برابر E-72.434 است که می توان گفت هر چقدر اقلام تعهدی اختیاری افزایش پیدا کند ، پیش بینی سودآوری آتی با شاخص (EARNt+1∆)به گونه معنی دار بهتر می شود (تاثیر مستقیم ).و در تفسیر ضریب بتا این متغیر می توان گفت که اگر اقلام تعهدی اختیاری به اندازه یک انحراف معیار تغییر کند ، مقدار 0.100 واحد به متغی پاسخ افزایش می یابد به شرط ثابت بودن سایر متغیرهای مدل .
9) مقدار P- value بدست آمده ، مالکیت خانوادگی ، حاکی از معنی دار بودن ضریب متغیر در سطح5%= ( می باشد . ضریب این متغیرمنفی و برابر 2.064- می باشد که نشان از تاثیر معکوس آن بر پیش بینی سودآوری آتی دارد و در تفسیر ضریب بتا می توان گفت که اگر مالکیت خانوادگی به اندازه یک انحراف معیار از حالت صفر ( مالکیت خانوادگی پایین ) به حالت یک ( مالکیت خانوادگی بالا ) تغییر کند مقدار 165.- واحد از متغیر پاسخ کاهش می یابد ، به شرط ثابت بودن سایر متغیرهای مدل .
* مقدار P-value ، بدست آمده اندازه شرکت ، حاکی از معنی داربودن ضریب این متغیر در سطح 5% = ( می باشد . ضریب آن مثبت و برابر 2.659 می باشد که نشان از تاثیر مستقیم آن بر پیش بینی سودآوری آتی دارد و در تفسیر ضریب بتا می توان گفت که اگر اندازه شرکت به اندازه یک انحراف معیار از حالت صفر ( شرکتهای کوچک ) به حالت یک ( شرکتهای بزرگ ) تغییر کند مقدار 361. واحد به متغیر پاسخ افزایش می یابد به شرط ثابت بودن سایر متغیر های مدل .
* معادله رگرسیون بصورت زیر می باشد.

Ln ∆)EARNt+1(2=16.880+5.446E-7CFOit+0.399NDACit+2.434E-7DACit-2.064DFAMit+2.659DSIZEit+0.007INSTit+e

همانطور که قبلا ً اشاره شد برای بررسی نوع مدیریت سود از اقلام تعهدی اختیاری استفاده می نمائیم و همانطور که مدل نشان می دهد علامت ضریب b3 ،اقلام تعهدی اختیاری (DAC) مثبت می باشد ، بنابراین نوع مدیریت سود گرایش به مدیریت سود کارآ دارد.

نمودار (9-4): نمودار هیستوگرام باقیمانده های استاندارد شده رگرسیون با متغیر پاسخ تغییرا سود در سال t+1

طبق نمودار (9-4) میانگین ارائه شده درسمت راست بسیارکوچک (نزدیک صفر)وانحراف معیار نزدیک به یک می باشد.بنابراین باقیمانده های استانداردشده نرمال می باشند

نگاره (25-4 ) :آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن خطا یا باقی مانده ها با متغیر پاسخ تغییرات سود در سال t+1

تعداد
میانگین
انحراف معیار
قدر مطلق بیشترین انحراف معیار
بیشترین انحراف معیار مثبت
بیشترین انحراف معیار منفی
کولموگروف-اسمیرنوف Z
سطح معنی دار
380
0.000
0.99205285
0.576
0.036
0.576-
1.486
0.124

مقدار sig=0/124 که بزرگتر از پنج درصد می باشد . بنابراین فرض نرمال بودن خطا یا باقی مانده هاپذیرفته می شود . و می توان از رگرسیون در خصوص رابطه متغیرهای مستقل وممتغیر وابسته استفاده کرد.

نگاره (26-4 ) خلاصه نتایج آزمون فرضیه با هر یک از شاخص ها ی سودآوری آتی
مولفه های آماری

شاخص
ضریب تعیین
ضریب تعیین تعدیل شده

دوربین واتسون

آماره F

p-value
نتیجه آزمون
جریان وجوه نقد حاصل از عملیات سال t+1

459.

450.

1.814

52.735

000.

تایید فرضیه
سود خالص اقلام تعهدی اختیاری سال t+1

542.

535.

1.925

73.660

000.

تغییرات سود سال t+1

360.

350.

2.195

35.039

000.

نگاره (27-4)خلاصه نتایج آزمون ها اثرات متغیرها برپیش بینی سودآوری اتی

مولفه های آماری

متغیرهای پژوهش
آماره t
تعداد
ضریبB
سطح معنی داری
نتیجه آزمون
اقلام تعهدی اختیاری
جریان وجوه نقد حاصل از عملیات t+1
291/2
379
7-E297/2
022/0
تاثیری مثبت (مستقیم)

سود خالص اقلام تعهدی غیر اختیاری سال t+1
511/0
379
8-E415/4
609/0

تغییرات سود سال t+1
197/2
379
7-E434/2
029/0

اثرات مالکیت خانوادگی
جریان وجوه نقد حاصل از عملیات t+1
2.435-
379
1.237-
0.015
تاثیرمنفی یا (معکوس )

سود خالص اقلام تعهدی غیر اختیاری سال t+1
2.262-
379
0.989-
0.024

تغییرات سود سال t+1
3.677-
379
2.064-
0.00

اثرات مالکیت نهادی
جریان وجوه نقد حاصل از عملیات t+1
1.579
379
0.007
0.115
تاثیری ندارد

سود خالص اقلام تعهدی غیر اختیاری سال t+1
3.618
379
0.014
0.00

تغییرات سود سال t+1
1.397
379
0.007
0.163

اثرات اندازه شرکت
جریان وجوه نقد حاصل از عملیات t+1
10.678
379
3.198
0.00
تاثیری مثبت (مستقیم )

سود خالص اقلام تعهدی غیر اختیاری سال t+1
12.734
379
3.284
0.00

تغییرات سود سال t+1
8.036
379
2.659
0.00

معادله های رگرسیون بدست آمده با استفاده ازهرکدام ازشاخص های سودآوری آتی:

1)Ln(CFOt+1)2=19.027+8.906E-7CFOit+0.363NDACit+2.297E-7DACit-1.237DFAMit+3.198DSIZEit+0.007INSTit+e
2)Ln(NDNIt+1)2=19.104+7.666E-7CFOit+0.340NDACit+4.415E-8DACit-0.989DFAMit+3.284DSIZEit+0.014INSTit+e
3)Ln∆)EARNt+1(2=16.880+5.446E-7CFOit+0.399NDACit+2.434E-7DACit-2.064DFAMit+2.659DSIZEit+0.007INSTit+e

برای نمونه اطلاعات مالی سه شرکت در سال 1383 را برای ارزیابی سودآوری آتی وارد معادله رگرسیون می نمایم .اطلاعات موردنیازازصورتهای مالی شرکتها استخراج گردیده است .برای تفکیک اقلام تعهدی ازمدل تعدیل شده جونزاستفاده شد.

نگاره(28-4) اطلاعات مالی شرکت
متغیر
علامت اختصاری
ایران خودرو
پتروشمی اصفهان
تامین ماسه و ریخته گری
نسبت مالکیت
INSTit
64
72
10
جریان وجوه نقد حاصل از عملیات سالt
CFOit
2110031
34065
17083
مالکیت خانوادگی (مجازی)
DFAMit
0
0
1
اندازه شرکت (مجازی)
DsiZEit
1
1
0
اقلام تعهدی غیر اختیاری
NDACit
8.870654
667907.
260008.
اقلام تعهدی اختیاری
DACit

707995.9-
87324.33
20625.26-

سود خالص سال 84

3591722
353.033
21.194

الف )محاسبات بامعادله زیر:
1)Ln(CFOt+1)2=19.027+8.906E-7CFOit+0.363NDACit+2.297E-7DACit-1.237DFAMit+3.198DSIZEit+0.007INSTit+e
1.شرکت ایران خودرو:
1)Ln(CFOt+1)2=19.027+8.906E-7(2110031)+0.363(8.870654)+2.297E-7(-707995.9)-1.237(0)+3.198(1)+0.007(0.64) +e
Ln(CFOt+1)2=29.884
exp(Ln(CFOt+1)2)=exp29.884
(CFOt+1)2= exp29.884
(CFOt+1)=( exp29.884
(CFOt+1)=3084953
2.شرکت پتروشیمی اصفهان :
1)Ln(CFOt+1)2=19.027+8.906E-7(340651)+0.363(0.667907)+2.297E-7(87324.33)-1.237(0)+3.198(1)+0.007(0.72) +e
Ln(CFOt+1)2=25.4959
exp(Ln(CFOt+1)2)=exp25.4959
(CFOt+1)2= exp25.4959
(CFOt+1)=( exp25.4959
(CFOt+1)=343851
3.شرکت تامین ماسه ریخته گری :
1)Ln(CFOt+1)2=19.027+8.906E-7(17083)+0.363(0.260008)+2.297E-7(-20625.26)-1.237(1)+3.198(0)+0.007(0.10) +e
Ln(CFOt+1)2=20.61
exp(Ln(CFOt+1)2)=exp20.61
(CFOt+1)2= exp20.61
(CFOt+1)=( exp20.61
(CFOt+1)=29935
ب )محاسبات بامعادله زیر:
2)Ln(NDNIt+1)2=19.104+7.666E-7CFOit+0.340NDACit+4.415E-8DACit-0.989DFAMit+3.284DSIZEit+0.014INSTit+e
1.شرکت ایران خودرو:
2)Ln(NDNIt+1)2=19.104+7.666E-7(2110031)+0.340(8.870654)+4.415E-8(-707995.9)-0.989(0)+3.284(1)+0.014(0.64)+e
Ln(NDNIt+1)2=29.717
exp(Ln(NDNIt+1)2)=exp29.717
(NDNIt+1)2= exp29.717
(NDNIt+1)=( exp29.717
(NDNIt+1)=2838076
2.شرکت پتروشیمی اصفهان :
2)Ln(NDNIt+1)2=19.104+7.666E-7(340651)+0.340(0.667907)+4.415E-8(87324.33)-0.989(0)+3.284(1)+0.014(0.72)+e
Ln(NDNIt+1)2=25.59
exp(Ln(NDNIt+1)2)=exp25.59
(NDNIt+1)2= exp25.59
(NDNIt+1)=( exp25.59
(NDNIt+1)=360440
3.شرکت تامین ماسه ریخته گری :
2)Ln(NDNIt+1)2=19.104+7.666E-7(17083)+0.340(0.260008)+4.415E-8(-20625.26)-0.989(1)+3.284(0)+0.014(0.10)+e
Ln(NDNIt+1)2=20.935
exp(Ln(NDNIt+1)2)=exp20.935
(NDNIt+1)2= exp20.935
(NDNIt+1)=( exp20.935
(NDNIt+1)=35154
ج )محاسبات بامعادله زیر:
3)Ln∆)EARNt+1(2=16.880+5.446E-7CFOit+0.399NDACit+2.434E-7DACit-2.064DFAMit+2.659DSIZEit+0.007INSTit+e
1.شرکت ایران خودرو:
3)Ln∆)EARNt+1(2=16.880+5.446E-(2110031)+0.399(8.870654)+2.434E-7(-707995.9)-2.064(0)+2.659(1)+0.007(0.64)+e
Ln∆)EARNt+1)2=26.77
exp(Ln∆)EARNt+1)2)=exp26.77
∆)EARNt+1)2= exp26.77
∆)EARNt+1)=( exp26.77
∆)EARNt+1)=652674
2.شرکت پتروشیمی اصفهان :
3)Ln∆)EARNt+1(2=16.880+5.446E-7(340651)+0.399(0.667907)+2.434E-7(87324.33)-2.064(0)+2.659(1)+0.007(0.72)+e
Ln∆)EARNt+1)2=22.735
exp(Ln∆)EARNt+1)2)=exp22.735
∆)EARNt+1)2= exp22.735
∆)EARNt+1)=( exp22.735
∆)EARNt+1)=86133

3.شرکت تامین ماسه ریخته گری :
3)Ln∆)EARNt+1(2=16.880+5.446E-7(17083)+0.399(0.260008)+2.434E-7(-20625.26)-2.064(1)+2.659(0)+0.007(0.10)+e
Ln∆)EARNt+1)2=17.6
exp(Ln∆)EARNt+1)2)=exp17.6
∆)EARNt+1)2= exp17.6
∆)EARNt+1)=( exp17.6
∆)EARNt+1)=6777

فصل پنجم
نتیجه گیری و پیشنهادات

1-5-مقدمه:
درفرآیند هر پژوهش ،نتایج اهمیت بسزایی دارد، چرا که نتیجه گیری پژوهش می تواند مبنایی برای رفع مشکلات موجود و یا بهبود وضعیت موجود به سمت مطلوب باشد.
در این فصل ابتدا به ارزیابی وتشریح نتایج آزمون فرضیه می پردازیم وپس از آن به ارائه پیشنهادهای مبتنی بر یافته های پژوهش ، پیشنهادهایی برای پژوهشهای آتی و محدودیت های پژوهش پرداخته می شود.

2-5 ارزیابی وتشریح نتایج آزمون فرضیه
با توجه به واکاری ارائه شده در فصل چهارم که در خصوص فرضیه انجام گرفت ، ابتدا به تفکیک نتایج فرضیه باهریک ازشاخص های سودآوری آتی می پردازیم وسپس نتیجه گیری کلی درخصوص یافته ها رابان می کنیم .
" بین نوع مدیریت سود ، ساختار مالکیت ، اندازه شرکت و پیش بینی سودآوری آتی رابطه معنی داری وجود دارد"

1-2-5 ارزیابی وتشریح نتایج آزمون فرضیه وبررسی اثرات ساختارمالکیت واندازه شرکت با شاخص جریان وجوه نقدحاصل ازعملیات سال t+1(CFOt+1)
* درنگاره (13-4)آماره F برابر52.735ومقدارsig=o حاکی ازمعنی داربودن رگرسیون چندگانه درسطح اطمینان 95%است.بنابراین فرض Hoردمی شود و وجود رابطه بین نوع مدیریت سود،ساختارمالکیت ،اندازه شرکت وپیش بینی سودآوری آتی تاییدمی گردد.
* مقادیراماره tبدست امده درنگاره (14-4)برای همه متغیرها بجزمالکیت نهادی حاکی از معنی داربودن ضرایب این متغیرها می باشد. اثرات متغیرهابرپیش بینی سودآوری آتی باتوجه به اماره t به این صورت است: مالکیت نهادی (بدون تاثیر)،مالکیت خانوادگی (تاثیرمنفی یا معکوس )،اندازه شرکت (تاثیرمثبت یامستقیم )،اقلام تعهدی اختیاری (تاثیرمثبت یا مستقیم ).
* باتوجه به معادله بدست آمده ازرگرسیون ،ضریب b3 اقلام تعهدی اختیاری (نماینده ای ازنوع مدیریت سود) با استفاده ازشاخص( CFOt+1) مثبت وبرابر7ـٍE2.297 می باشد.بنابراین نوع مدیریت سود گرایش به مدیریت سودکارا دارد.

2-2-5 ارزیابی وتشریح نتایج آزمون فرضیه وبررسی اثرات ساختارمالکیت و اندازه شرکت با شاخص سودخالص اقلام تعهدی غیراختیاری سال t+1 (NDNIt+1)
* درنگاره (18-4)آماره F برابر73.660ومقدارsig=o حاکی ازمعنی داربودن رگرسیون چندگانه درسطح اطمینان 95%است.بنابراین فرض Hoردمی شود و وجود رابطه بین نوع مدیریت سود،ساختارمالکیت ،اندازه شرکت وپیش بینی سودآوری آتی تاییدمی گردد.
* مقادیراماره tبدست امده درنگاره (19-4)برای همه متغیرها بجزاقلام تعهدی اختیاری حاکی از معنی داربودن ضرایب این متغیرها می باشد. اثرات متغیرهابرپیش بینی سودآوری آتی باتوجه به اماره t به این صورت است: مالکیت نهادی (تاثیرمثبت یامستقیم)،مالکیت خانوادگی (تاثیرمنفی یا معکوس )،اندازه شرکت (تاثیرمثبت یامستقیم )،اقلام تعهدی اختیاری (بدون تاثیر).
* باتوجه به معادله بدست آمده ازرگرسیون ،ضریب b3 اقلام تعهدی اختیاری (نماینده ای ازنوع مدیریت سود) با استفاده ازشاخص(NDNIt+1 )مثبت وبرابر8ـٍE4.415می باشد.بنابراین نوع مدیریت سود گرایش به مدیریت سودکارا دارد.

3-2-5 ارزیابی وتشریح نتایج آزمون فرضیه وبررسی اثرات ساختارمالکیت واندازه شرکت با تغییرات سودسال t+1 (EARNt+1 ∆)
* درنگاره (23-4)آماره F برابر35.039ومقدارsig=o حاکی ازمعنی داربودن رگرسیون چندگانه درسطح اطمینان 95%است.بنابراین فرض Hoردمی شود و وجود رابطه بین نوع مدیریت سود،ساختارمالکیت ،اندازه شرکت وپیش بینی سودآوری آتی تاییدمی گردد.
* مقادیراماره tبدست امده درنگاره (24-4)برای همه متغیرها بجزمالکیت نهادی وجریان وجوه نقدحاصل ازعملیات حاکی از معنی داربودن ضرایب این متغیرها می باشد. اثرات متغیرهابرپیش بینی سودآوری آتی باتوجه به اماره t به این صورت است: مالکیت نهادی (بدون تاثیر)،مالکیت خانوادگی (تاثیرمنفی یا معکوس )،اندازه شرکت (تاثیرمثبت یامستقیم )،اقلام تعهدی اختیاری (تاثیرمثبت یا مستقیم ).
* باتوجه به معادله بدست آمده ازرگرسیون ،ضریب b3 اقلام تعهدی اختیاری (نماینده ای ازنوع مدیریت سود) با استفاده ازشاخص(EARNt+1 ∆)مثبت وبرابر7ـٍE2.434 می باشد.بنابراین نوع مدیریت سود گرایش به مدیریت سودکارا دارد.

4-2-5جمع بندی نتایج آزمون فرضیه بارهرسه شاخص سودآوری آتی
* باتوجه به اینکه اماره Fدرهرسه شاخص حاکی ازمعنی داربودن رگرسیون درسطح اطمینان 95% می باشد.بنابراین درمجموع نیزفرض Hoردمی شود و وجود رابطه بین نوع مدیریت سود،ساختارمالکیت ،اندازه شرکت وپیش بینی سودآوری آتی تاییدمی گردد.
* متغیراقلام تعهدی اختیاری بااستفاده ازشاخص های ( EARNt+1 ∆)و( CFOt+1)درسطح اطمینان 95%معنی دارمی باشدوبااستفاده ازشاخص( NDNIt+1 ) درسطح اطمینان 95%معنی دارنمی باشد.وباتوجه به اینکه این متغیردردوشاخص ازمجموع سه شاخص سودآوری آتی معنی داراست پس می توان نتیجه گرفت که درمجموع بین اقلام تعهدی اختیاری وسودآوری آتی رابطه معنی داری وجوددارد.همچنین ضریب اقلام تعهدی اختیاری بااستفاده ازهرسه شاخص مثبت بود.بنابراین مدیریت سوددرشرکتهای نمونه گرایش به مدیریت سودکارآ دارند.
* نتیجه بدست آمده با پژوهشهای صورت گرفته توسط گال83 (2000)،کریشنن84 (2003)، سبرمنی ام85 (1996)، ورونیکا و سیدهارتایودم86 (2008) همگن می باشد. این پژوهشگران به این نتایج رسیدند که رفتاراقلام تعهدی اختیاری باچشم اندازکارآ سازگاراست ،زیرااقلام تعهدی اختیاری یک ارتباط مثبت ومعنی داربا سودآوری آتی دارد. نتیجه بدست آمده درمورد رابطه مالکیت خانوادگی وپیش بینی سودآوری اتی با یافته های پژوهشگران غربی غیرهمگن می باشد.

ورونیکاوسیدهاتایودم87 (2008)،میک کنانی وهمکاران88 (2001)، اندرسن و ریب89 (2003) و فیالکو90 (2001) درپژوهشهایی به وجودرابطه مثبت ساختارمالکیت خانوادگی وپیش بینی سودآوری آتی رسیدندوبیان کردندکه شرکتهای بامالکیت خانوادگی بالا عملکرد بهتری درپیش بینی سودآوری آتی دارند. نتیجه بدست آمده درمورد ساختارمالکیت نهادی باپژوهش صورت گرفته توسط ورونیکاوسیدهاتایودم همگن وبا پژوهش های ال گرز91(1998)،جایم بلووهمکاران92 (2002)، بدی چیرا 93(2002)غیرهمگن می باشد.جایم بلودرپژوهشی به این نتیجه رسیدکه سرمایه گذاران نهادی دراستفاده ازاطلاعات جاری برای پیش بینی سودآوری آتی نسبت به سرمایه گذاران غیرنهادی توانایی بهتری دارند.نتیجه بدست آمده درموردرابطه اندازه شرکت وپیش بینی سودآوری آتی با یافته ورونیکاوسیدهاتایودم غیرهمگن وبایافته لی وچوی94 (2002) همگن می باشد.

3-5-نتیجه گیری کلی پژوهش :
آنچه در جمع بندی و نتیجه گیری کل آزمون اثرات نوع مدیریت سود ، ساختار مالکیت ، اندازه شرکت بر پیش بینی سودآوری اتی می توان عنوان کـــرد این است که یک رابطه مثبت و معنی دار بین اقلام تعهدی اختیاری و سودآوری آتی شرکت ها وجود دارد و این نشانه ای از مدیریت سود کارا می باشد و نتیجه دیگر اینکه ساختار مالکیت نهادی هیچ اثری برپیش بینی سودآوری آتی ندارد. اندازه شرکت ومالکیت خانوادگی تاثیرمعنی داری برپیش بینی سودآوری آتی دارند. بااین تفاوت که اثرات اندازه شرکت مثبت ومستقیم می باشدواثرات مالکیت خانوادگی منفی ومعکوس است .

4-5 پیشنهادها
پس از انجام مراحل یک پژوهش علمی ، اگر پژوهش از یک روند سیستماتیک و پژوهشگرانه صورت گرفته باشد ، محقق می تواند نظراتی را هم در مورد یافته ها و نتایج پژوهش و هم راهکارها و پیشنهادهایی را بمنظور بهبود وبسط پژوهش های آتی بیان کند . بدین سبب در ادامه پیشنهادهایی مطابق با نتایج پژوهش و همچنین برای پژوهش های آتی ارائه می شود .

1-4-5 پیشنهادهایی در راستای یافته های پژوهش
* با توجه به اینکه فرضیه تایید شد ، توجه بیشتر به نقش اقلام تعهدی اختیاری بعنوان یک فرصت برای مدیران در اعمال نوع مدیریت سود استنباط می شود وپیشنهاد می شود تدوین گران استاندارد در ارتباط با این اقلام تعهدی استانداردهایی را وضع کنند که امکان مدیریت سود فرصت طلبانه با استفاده از این اقلام را به مدیران ندهد .
* باتوجه به یافته های بدست آمده درمورد اثرات ساختارمالکیت واندازه شرکت.پیشنهاد می شود سرمایه گذاران قبل ازسرمایه گذاری به ترکیب سهامداران واندازه شرکت توجه بیشتری داشته باشند.

2-4-5 پیشنهادهایی برای پژوهش های آتی :
با انجام هر پژوهش ، راه به سوی پژوهش های بعدی باز می شود و لزوم انجام پژوهش های بیشتری احساس می گردد.
موضوعات زیر برای انجام پژوهش توسط سایر پژوهشگران پیشنهاد می گردد :
* پژوهش های آتی بایستی یک مدل بهتری برای تفکیک اقلام تعهدی به اختیاری و غیر اختیاری ایجاد کند و برای هر صنعت مدل خاصی ایجاد گردد تا بهترین نتیجه ممکن از انجام پژوهش هایی که اقلام تعهدی از متغیرهای اصلی انجام پژوهش هست حاصل شود . و اشتباه در تفکیک این اقلام به حداقل ممکن برسد .
* در این پژوهش ، ما سه معیار جریان وجوه نقد حاصل از عملیات در سال 1+t ، سود خالص اقلام تعهدی غیر اختیاری در سال 1+t و تغییرات سود در سال 1+t را برای ارزیابی سودآوری آتی بکار بردیم . البته ما در این پژوهش به دنبال اینکه کدام معیار سنجش بهتر و مطلوب تر است نبودیم ، پژوهش های آتی باید تلاش کنند معیار مطلوبتر را شناسایی کنند و یا معیار دیگری را برای سنجش سودآوری آتی بکار ببرند .
* پژوهشی با عنوان ارزیابی نوع مدیریت سود و اثر شیوه های حاکمیت شرکتی بر پیش بینی سوداوری آتی انجام شود .

5-5 محدودیت های پژوهش :
در انجام این پژوهش ، چندین محدودیت وجود داشته که احتمالا" بر نتایج و یافته های حاصله تاثیر گذاشته است .
* توانایی مدل جونز و مدل تعدیل شده جونز، با دقت بالا در تفکیک اقلام تعهدی به مولفه های اقلام تعهدی اختیاری وغیر اختیاری هنوز سوال برانگیز است . بنابر این ، احتمال دارد طبقه بندی اقلام تعهدی اختیاری و غیر اختیاری نادرست باشد .
* استفاده از لگاریتم طبیعی دارائیها برای تقسیم بندی شرکت های نمونه به شرکت های بزرگ و کوچک در شرایط تورمی ایران شاید منطقی نباشد .
* از دیگر محدودیت های این پژوهش ، عدم امکان دسترسی به اطلاعات دقیق در مورد ترکیب مالکیت شرکت هاست یادداشت های همراه صورت های مالی در بر گیرنده ترکیب سهامداران شرکت هاست که این اطلاعات معمولا" سلیقه ای و به شکلی ناهماهنگ ارائه می شود .

پیوستها

پیوست شماره 1
اسامی شرکت های نمونه
ردیف
نام شرکت
ردیف
نام شرکت
1
شرکت تامین ماسه ریخته گری
34
شرکت سایپا آذین
2
شرکت معدنی دماوند
35
شرکتصنعتی محور سازان ایران خودرو
3
شرکت معدن منگنز ایران
36
شرکت کارخانجات کمک فنر ایندامین سایپا
4
شرکت بهنوش ایران
37
شرکت گروه بهمن
5
شرکت بیسکویت گرجی
38
شرکت لنت ترمز ایران
6
شرکت پیچک
39
شرکت نیرو محرکه موتور سیکلت ایران
7
شرکت خوراک دام پارس
40
داده پردازی ایران
8
شرکت دشت مرغاب
41
شرکت صنعتی جام دارو
9
شرکت سالمین
42
شرکت ایران گچ
10
شرکت شیر پاستوریزه پگاه اصفهان
43
شرکت پشم شیشه ایران
11
شرکت صنعتی بهشهر
44
شرکت سیمان تهران
12
شرکت فرآورده های غذایی و قند پیرانشهر
45
شرکت سیمان سپاهان
13
شرکت قند گلستان
46
شرکت سیمان صوفیان
14
شرکت قند مرودشت
47
شرکت سیمان فائن
15
شرکت قند نقش جهان
48
شرکت سیمان کرمان
16
شرکت قند نیشابور
49
شرکت سیمان مازندران
17
شرکت کیوان
50
شرکت شیشه قزوین
18
شرکت گروه تولیدی مهرام
51
شرکت شیشه و گاز
19
شرکت گلوکوزان
52
شرکت صنایع کاشی و سرامیک الوند
20
شرکت لبنیات پاستوریزه پاک
53
شرکت فرآورده های نسوزایران
21
شرکت نوش مازندران
54
شرکت کارخانه چینی ایران
22
شرکت بسته بندی پارس
55
شرکت کاشی پارسی
23
شرکت صنایع کاغذ سازی کاوه
56
شرکت کاشی نیلو
24
شرکت کارتن ایران
57
شرکت کاشی و سرامیک سینا
25
شرکت نئوپان 22 بهمن
58
شرکت نفت بهران
26
شرکت ایران خودرو
59
شرکت نفت پارس
27
شرکت ایران خودرو دیزل
60
شرکت آلومتک
28
شرکت پارس خودرو
61
شرکت آلومینیم ایران
29
شرکت چرخشگر
62
شرکت صنایع مس شهید با هنر
30
شرکت شهد (قند خوی)
63
شرکت کالسیمین
31
شرکت ریخته گری تراکتور سازی ایران
64
شرکت گروه صنعتی سدید
32
شرکت زامیاد
65
شرکت لوله و ماشین سازی اراک
33
شرکت سایپا
66
شرکت صنایع لاستیک سهند

اسامی شرکت های نمونه

ردیف
نام شرکت
ردیف
نام شرکت
67
شرکت مجتمع صنایع لاستیک کرمان
100

68
شرکت پارس خزر
101

69
شرکت کارخانجات آبسال
102

70
شرکت کمباین سازی ایران
103

71
شرکت ایران ترانسفو
104

72
شرکت لامپ پارس شهاب
105

73
شرکت ایران مرینوس
106

74
شرکت پشمبافی توس
107

75
شرکت البرز دارو
108

76
شرکت ایران دارو
109

77
شرکت پتروشیمی اراک
110

78
شرکت پتروشیمی اصفهان
111

79
شرکت پتروشیمی خارک
112

80
شرکت پتروشیمی فارابی
113

81
شرکت پارس دارو
114

82
شرکت تهران دارو
115

83
شرکت داروئی و بهداشتی لقمان
116

84
شرکت دارو پخش
117

85
شرکت درو سازی ابوریحان
118

86
شرکت داروسازی اسوه
119

87
شرکت اکسیر( لرستان )
120

88
شرکت دارو سازی امین
121

89
شرکت دارو سازی جابربن حیان
122

90
شرکت داروسازی زهراوی
123

91
شرکت داروسازی فارابی
124

92
شرکت داملران
125

93
شرکت سینا دارو
126

94
شرکت شیمیایی پارس بامچال
127

95
شرکت صنایع شیمیایی سینا
128

96
شرکت فرآورده های تزریقی ایران
129

97
شرکت کرین ایران
130

98
شرکت کف
131

99
شرکت معدنی اصلاح ایران
132

پیوست شماره 2

اسامی شرکت های نمونه به تفکیک اندازه

نام شرکت ها
اندازه شرکت
کل

شرکت های کوچک
شرکت های بزرگ

0
1

Comp
پارس خزر
0
4
4

پارس خــودرو
0
4
4

پارس دارو
3
1
4

لامپ پارس شهاب
4
0
4

پتروشیمی اراک
0
4
4

پتروشیمی خارک
0
4
4

پتروشیمی اصفهان
0
4
4

پتروشیمی فارابی
4
0
4

پشمبافی توس
4
0
4

پشم وشیشه ایران
4
0
4

چرخشگر
0
4
4

کارخانه چینی ایران
0
4
4

گروه بهمن
0
4
4

گروه صنعتی سدید
0
4
4

گروه تولیدی مهرام
1
3
4

گلوکوزان
4
0
4

کارخانجات آبسال
0
4
4

کاشی نیلو
1
3
4

کا شی و سرامیک سینا
1
3
4

کاشی و سرامیک الوند
0
4
4

کاغذ سازی کاوه
4
0
4

کاشی پارس
1
3
4

اسامی شرکت های نمونه به تفکیک اندازه

نام شرکت ها
اندازه شرکت
کل

شرکت های کوچک
شرکت های بزرگ

0
1

comp
کربن ایران
0
4
4

کارتن ایران
4
0
4

کمباین سازی ایران
4
0
4

آلومینیم ایران
0
4
4

اکسیر لرستان
0
4
4

ایران مرینوس
4
0
4

ایران دارو
4
0
4

ایران خودرو دیزل
0
4
4

ایران ترانسفو
0
4
4

ایران خودرو
0
4
4

ایران گچ
4
0
4

بسته بندی پارس
4
0
4

بهنوش ایران
2
2
4

بیسکویت گرجی
3
1
4

تامین ماسه ریخته گری
4
0
4

فرآورده های تزریقی ایران
4
0
4

تهران دارو
4
0
4

خوراک دام پارس
4
0
4

داده پردازی ایران
4
0
4

دارو پخش
1
3
4

داروئی و بهداشتی لقمان
4
0
4

دارو سازی ابوریحان
4
0
4

اسامی شرکت های نمونه به تفکیک اندازه

نام شرکت ها
اندازه شرکت
کل

شرکت های کوچک
شرکت های بزرگ

0
1

comp
دارو سازی امین
4
0
4

دارو سازی جابربن حیان
2
2
4

دارو سازی زهراوی
4
0
4

دارو سازی فارابی
1
3
4

دارو سازی اسوه
4
0
4

دشت مرغاب
3
1
4

ریخته گری تراکتورسازی ایران
0
4
4

زامیاد
0
4
4

سالمین
4
0
4

سایپا آذین
0
4
4

سیمان تهران
0
4
4

سیمان سپاهان
0
4
4

سیمان مازندران
1
3
4

سیمان صوفیان
0
4
4

سیمان فائن
0
4
4

سینا دارو
4
0
4

شهد (قند خوی)
4
0
4

شیشه قزوین
0
4
4

شیشه و گاز
4
0
4

شیر پاستوریزه پگاه اصفهان
2
2
4

شیمیایی پارس پامچال
4
0
4

اسامی شرکت های نمونه به تفکیک اندازه

نام شرکت ها
اندازه شرکت
کل

شرکت های کوچک
شرکت های بزرگ

0
1

comp
مجتمع صنایع لاستیک کرمان
4
0
4

صنایع لاستیک سهند
4
0
4

مجتمع صنایع لاستیک کرمان
0
4
4

صنایع مس شهیدباهنر
0
4
4

صنعتی بهشهر
0
4
4

صنعتی جام دارو
4
0
4

فرآورده های غذایی وقندپیرانشهر
4
0
4

فراورده های نسوزایران
4
0
4

کمک فنرایندامین سایپا
4
0
4

قندنقش جهان
4
0
4

قندلرستان
4
0
4

قندمرودشت
4
0
4

لبنیات پاستوریزه پاک
0
4
4

لوله وماشین سازی اراک
1
3
4

لنت ترمزایران
4
0
4

شرکت صنعتی محمورسازان ایران
0
4
4

معدن منگنز ایران
4
0
4

معدنی املاح ایران
4
0
4

معدنی دماوند
4
0
4

نیروی محرکه موتورسیکلت ایران
0
4
4

نئوپان 22بهمن
4
0
4

نوش مازندران
4
0
4

اسامی شرکت های نمونه به تفکیک اندازه

نام شرکت ها
اندازه شرکت
کل

شرکت های کوچک
شرکت های بزرگ

0
1

comp
نفت پارس
0
4
4

پیچک
4
0
4

کالسیمین
0
4
4

کف
0
4
4

کیوان
4
0
4

آلومتک
0
4
4

البرز دارو
4
0
4

داملران
4
0
4

سایپا
0
4
4

قندنیشابور
4
0
4

بهران نفت
0
4
4

سیمان کرمان
1
3
4
Total
216
180
396

پیوست شماره 3
اسامی شرکت های نمونه به تفکیک درصد مالکیت خانوادگی

نام شرکت
مالکیت خانوادگی
Total

مالکیت کمتر از 50%
مالکیت بزرگتر یا مساوی 50%

0
1

comp
پارس خزر
4
0
4

پارس خــودرو
4
0
4

پارس دارو
4
0
4

لامپ پارس شهاب
4
0
4

پتروشیمی اراک
4
0
4

پتروشیمی خارک
4
0
4

پتروشیمی اصفهان
4
0
4

پتروشیمی فارابی
4
0
4

پشمبافی توس
4
0
4

پشم وشیشه ایران
4
0
4

چرخشگر
4
0
4

کارخانه چینی ایران
4
0
4

گروه بهمن
4
0
4

گروه صنعتی سدید
4
0
4

گروه تولیدی مهرام
0
4
4

گلوکوزان
4
0
4

کارخانجات آبسال
4
0
4

کاشی نیلو
4
0
4

کا شی و سرامیک سینا
4
0
4

کاشی و سرامیک الوند
4
0
4

کاغذ سازی کاوه
4
0
4

کاشی پارس
4
0
4

اسامی شرکت های نمونه به تفکیک درصد مالکیت خانوادگی

نام شرکت
مالکیت خانوادگی
Total

مالکیت کمتر از 50%
مالکیت بزرگتر یا مساوی 50%

0
1

comp
کربن ایران
4
0
4

کارتن ایران
4
0
4

کمباین سازی ایران
4
0
4

آلومینیم ایران
4
0
4

اکسیر لرستان
4
0
4

ایران مرینوس
4
0
4

ایران دارو
4
0
4

ایران خودرو دیزل
4
0
4

ایران ترانسفو
4
0
4

ایران خودرو
4
0
4

ایران گچ
2
2
4

بسته بندی پارس
4
0
4

بهنوش ایران
4
0
4

بیسکویت گرجی
4
0
4

تامین ماسه ریخته گری
0
4
4

فرآورده های تزریقی ایران
0
4
4

تهران دارو
0
4
4

خوراک دام پارس
4
0
4

داده پردازی ایران
4
0
4

دارو پخش
4
0
4

داروئی و بهداشتی لقمان
4
0
4

دارو سازی ابوریحان
4
0
4

دارو سازی امین
4
0
4

دارو سازی جابربن حیان
4
0
4

اسامی شرکت های نمونه به تفکیک درصد مالکیت خانوادگی

نام شرکت
مالکیت خانوادگی
Total

مالکیت کمتر از 50%
مالکیت بزرگتر یا مساوی 50%

0
1

comp
دارو سازی زهراوی
4
0
4

دارو سازی فارابی
4
0
4

دارو سازی اسوه
4
0
4

دشت مرغاب
2
2
4

ریخته گری تراکتورسازی ایران
4
0
4

زامیاد
4
0
4

سالمین
4
0
4

سایپا آذین
4
0
4

سیمان تهران
4
0
4

سیمان سپاهان
4
0
4

سیمان مازندران
4
0
4

سیمان صوفیان
4
0
4

سیمان فائن
4
0
4

سینا دارو
4
0
4

شهد (قند خوی)
2
2
4

شیشه قزوین
4
0
4

شیشه و گاز
4
0
4

شیر پاستوریزه پگاه اصفهان
4
0
4

شیمیایی پارس پامچال
0
4
4

مجتمع صنایع لاستیک کرمان
4
0
4

صنایع لاستیک سهند
4
0
4

مجتمع صنایع لاستیک کرمان
4
0
4

صنایع مس شهیدباهنر
4
0
4

اسامی شرکت های نمونه به تفکیک درصد مالکیت خانوادگی

نام شرکت
مالکیت خانوادگی
Total

مالکیت کمتر از 50%
مالکیت بزرگتر یا مساوی 50%

0
1

comp
صنعتی بهشهر
4
0
4

صنعتی جام دارو
4
0
4

فرآورده های غذایی وقندپیرانشهر
4
0
4

فراورده های نسوزایران
4
0
4

کمک فنرایندامین سایپا
4
0
4

قندنقش جهان
4
0
4

قندلرستان
4
0
4

قندمرودشت
4
0
4

لبنیات پاستوریزه پاک
4
0
4

لوله وماشین سازی اراک
4
0
4

لنت ترمزایران
2
2
4

شرکت صنعتی محمورسازان ایران
4
0
4

معدن منگنز ایران
4
0
4

معدنی املاح ایران
4
0
4

معدنی دماوند
4
0
4

نیروی محرکه موتورسیکلت ایران
4
0
4

نئوپان 22بهمن
0
4
4

نوش مازندران
0
4
4

نفت پارس
4
0
4

پیچک
4
0
4

کالسیمین
4
0
4

کف
4
0
4

کیوان
4
0
4

آلومتک
4
0
4

اسامی شرکت های نمونه به تفکیک درصد مالکیت خانوادگی

نام شرکت
مالکیت خانوادگی
Total

مالکیت کمتر از 50%
مالکیت بزرگتر یا مساوی 50%

0
1

comp
البرز دارو
4
0
4

داملران
4
0
4

سایپا
4
0
4

قندنیشابور
4
0
4

بهران نفت
4
0
4

سیمان کرمان
4
0
4
Total
360
36
396

پیوست شاره 4 :

محاسبات متغیر های مستقل و وابسته

سال
شرکت
کل اقلام تعهدی
درصد
مالکیت نهادی
مالکیت خانوادگی
جریان وجوه نقد سال t
جریان وجوه نقد سال t+1
سودخالص اقلام تعهدی غیراختیاری سال t+1
تغییرات سود
سال
t+1
اندازه شرکت
اقلام تعهدی غیراختیاری
اقلام تعهدی اختیاری
sal
comp
Tait
INSTit
DFAMit
CFOt
CFO t+1
NDNIt+1
de.EARNt+1
DSIZE
NDAC
DACit
82
تامین ماسه ریخته گری
194
13
1
3174
17083
6657.2355
5989
0
0.2354727
193.76453
82
معدنی دماوند
-10459
88
0
5331
-1794
13094.328
962
0
0.3279208
-10459.328
82
معدن منگنزایـــــــــران
-17684
12
0
15732
18904
30365.292
565
0
0.2920659
-17684.292
82
بهنوش ایـــــــران
-11062
70
0
32477
20724
42641.375
13853
0
0.374874
-11062.375
82
بیسکویت گـــــــــرجی
-6990
9
0
4593
5942
11560.205
-3209
1
0.2052462
-6990.2052
82
پیچک
-9084
87
0
2791
-938
9826.2608
59436
0
0.260788
-9084.2608
82
خــــوراک دام پارس
-4781
62
0
4552
7083
8282.2606
9464
0
0.260579
-4781.2606
82
دشت مرغاب
2246
87
0
10541
23411
12741.289
2380
0
0.2891359
2245.7109
82
سالمیـــــــــن
-6051
3
0
14123
-15850
11415.239
3323
0
0.2388836
-6051.2389
82
شیـرپاستوریزه پگاه اصفهان
-119594
56
0
98995
-1855
166141.34
11108
0
0.3365537
-119594.34
82
صنعتـــــــی بهشـــــــهر
-53770
7
0
148581
216763
323272.57
-169505
1
0.5689657
-53770.569
82
غذایی وقنـــــــــــدپیرانشهر
-4468
48
0
17832
33961
19105.275
11041
0
0.2745238
-4468.2745
82
قنــــــــــدلرستان
-28953
8
0
8356
29162
51694.167
11
0
0.1667659
-28953.167
82
قنــــــــــــدمرودشت
12101
11
0
10334
5654
5790.2685
-13676
0
0.2685403
12100.731
82
قنـــــــــدنقش جهــان
20262

0
3082
22357
-2508.7351
-10116
0
0.2648713
20261.735
82
قنــــــــــــدنیشابور
51
22
0
13235
7094
15876.265
-7320
0
0.2651518
50.734848
82
کیــــــــــــــوان
-6699
21
0
5782
8407
10036.3
11200
0
0.2998294
-6699.2998

محاسبات متغیر های مستقل و وابسته

سال
شرکت
کل اقلام تعهدی
درصد
مالکیت نهادی
مالکیت خانوادگی
جریان وجوه نقد سال t
جریان وجوه نقد سال t+1
سودخالص اقلام تعهدی غیراختیاری سال t+1
تغییرات سود
سال
t+1
اندازه شرکت
اقلام تعهدی غیراختیاری
اقلام تعهدی اختیاری
sal
comp
Tait
INSTit
DFAMit
CFOt
CFO t+1
NDNIt+1
de.EARNt+1
DSIZE
NDAC
DACit
82
گــــــــروه تولیـــــــدی مهــــــــرام
-57403
6
1
20422
-31050
76104.383
-4701
0
0.3832983
-57403.383
82
گلـــــــوکوزان
23779
94
0
16215
34312
3523.3038
-6766
0
0.3037567
23778.696
82
لبنیات پاستــــــــوریزه پاک
4129
43
0
76664
32814
61697.463
840
1
0.4628486
4128.5372
82
نــــــــــوش مازندران
1115
2
1
11980
6806
18079.3
-4146
0
0.2997265
1114.7003
82
بستــــــه بنــــــدی پارس
-4299
73
0
4215
-9094
6134.141
3819
0
0.1410091
-4299.141
82
کاغذسازی کـــــــاوه
-38127
90
0
37348
12430
40794.314
34514
0
0.3135873
-38127.314
82
کـــــــــــارتن ایــــــــــــران
25866
56
0
-13811
1964
-6701.7724
15182
0
0.2276393
25865.772
82
نئــــــــــوپان 22بهمـــــــــن
-1641
13
1
4594
2388
7525.2773
-900
0
0.2772724
-1641.2773
82
ایـــــــــــران خــودرو
4572333
66
0
-1378783
2110031
-1932226.1
1114663
1
9.861144
4572323.1
82
ایـــــــــران دیزل خـودرو
-22908
69
0
279644
-1002251
363147.08
363782
1
2.0838509
-22910.084
82
پارس خــودرو
258653
87
0
-13409
-635900
-34343.324
-95867
1
1.6759055
258651.32
82
چــــــــرخشگر
91151
78
0
-12484
95582
-28514.665
-5173
1
0.3350303
91150.665
82
شـــــــــهد(قنـــــــــدخـوی )
-3727
5
1
11013
19105
9639.2607
11470
0
0.260669
-3727.2607
82
ریختـه گـری تراکتـــــورسازی ایــــــــران
11703
91
0
7493
16097
28615.393
-2423
1
0.3928976
11702.607
82
زامیـا د
-106752
71
0
430072
861505
538622.51
262693
1
0.5084866
-106752.51
82
سایپا
246193-
66
0
2025724
4759063
#VALUE!
1491573
1
3.819938
#VALUE!
82
سـایپا آذیــن
40492
75
0
59241
20045
44169.228
-17184
1
0.2284229
40491.772
82
محـورسازان ایـــــران خــــودرو
-86862
84
0
171467
43399
149187.7
25159
1
0.7026367
-86862.703

محاسبات متغیر های مستقل و وابسته

سال
شرکت
کل اقلام تعهدی
درصد
مالکیت نهادی
مالکیت خانوادگی
جریان وجوه نقد سال t
جریان وجوه نقد سال t+1
سودخالص اقلام تعهدی غیراختیاری سال t+1
تغییرات سود
سال
t+1
اندازه شرکت
اقلام تعهدی غیراختیاری
اقلام تعهدی اختیاری
sal
comp
Tait
INSTit
DFAMit
CFOt
CFO t+1
NDNIt+1
de.EARNt+1
DSIZE
NDAC
DACit
82
فنــــــــرایندامین سایپا
11142
56
0
-5815
11275
-5971.7185
-627
0
0.2814677
11141.719
82
گــــــروه بهمـــــــن
125445
56
0
197678
82558
399130.4
1091482
1
0.4014451
125444.6
82
لنت تــــــــرمزایـــــــــــران
-6693
17
1
11140
8782
16334.262
-223
0
0.262259
-6693.2623
82
موتورسیکلت ایــــــــــران
39136
87
0
26054
132930
44496.77
14847
1
0.7697007
39135.23
82
داده پـــــردازی ایـــــــــــــران
5056
71
0
1569
18016
3956.2864
5826
0
0.2863755
5055.7136
82
صنعتـــــی جـام دارو
-1636
18
0
5820
8477
3619.2749
6143
0
0.2749081
-1636.2749
82
ایـــــــــــــران گچ
-2031
9
1
6673
2092
6443.213
73
0
0.2129931
-2031.213
82
پشم شیشه ایــــــــــــران
-29125
75
0
38804
4835
33836.411
3517
0
0.410524
-29125.411
82
سیمــــــان تهـــــــــران
-328074
67
0
144924
511177
947456.85
-39520
1
0.851069
-328074.85
82
سیمــــــــان سپاهان
40165
64
0
491345
390118
432020.31
146221
1
0.3125777
40164.687
82
سیمــــــــــان صـــوفیان
-13216
77
0
167114
169423
262728.31
50042
1
0.3149454
-13216.315
82
سیمــــــــــان قــــائـــــــــن
-42635
97
0
128275
112764
163931.28
-8357
0
0.282696
-42635.283
82
سیمـــــــــان کرمان
-22698

0
123232
69433
138317.34
77320
0
0.3382614
-22698.338
82
سیمـــــــــان مازندران
-76247
32
0
106977
131278
163232.29
41310
0
0.2893468
-76247.289
82
شیشه قـــــزوین
46003
9
0
42588
84565
18753.587
-5458
1
0.5872788
46002.413
82
شیشه وگاز
-1040
69
0
2074
21553
4233.3675
14543
0
0.3675075
-1040.3675
82
کاشی وسرامیک الــــوند
-68352
97
0
83110
59319
167274.54
-28731
1
0.541015
-68352.541
82
فـــــــــرآورده های نســـــــــوزایــــــــــــــران
-16408
64
0
8733
13991
32690.424
-11029
0
0.4235656
-16408.424

محاسبات متغیر های مستقل و وابسته

سال
شرکت
کل اقلام تعهدی
درصد
مالکیت نهادی
مالکیت خانوادگی
جریان وجوه نقد سال t
جریان وجوه نقد سال t+1
سودخالص اقلام تعهدی غیراختیاری سال t+1
تغییرات سود
سال
t+1
اندازه شرکت
اقلام تعهدی غیراختیاری
اقلام تعهدی اختیاری
sal
comp
Tait
INSTit
DFAMit
CFOt
CFO t+1
NDNIt+1
de.EARNt+1
DSIZE
NDAC
DACit
82
چینـــــــــی ایــــــــــــــــران
65698
92
0
86111
20895
4325.4754
-22345
1
0.4754478
65697.525
82
کــــاشـی پارس
17812
91
0
6656
166
2469.2663
4761
0
0.2662968
17811.734
82
کاشـــی نیـــــلو
-22527
91
0
40448
45791
84192.369
-11102
0
0.3687891
-22527.369
82
کاشــی وســـــــرامیک سینا
1438
68
0
20375
33352
61953.41
-13377
0
0.4096726
1437.5903
82
نفت بهــــــــران
278459
76
0
300076
362136
68449.499
52911
1
0.4989025
278458.5
82
نفت پارس
111668
13
0
121343
285416
36036.272
39786
1
0.2717131
111667.73
82
آلــــــــومتک
-284849
17
0
42588
17568
327078.39
23234
1
0.3880662
-284849.39
82
آلـــومینیم ایـــــــــــران
-144071
99
0
315
-520530
144305.9
68377
1
0.9040478
-144071.9
82
صنایع مس شهیــــــدباهنـــــر
13020
90
0
137751
-91234
49576.523
67479
1
0.5234537
13019.477
82
کالسیمیـــــن
-41320
75
0
94723
126895
98449.442
110291
1
0.4423888
-41320.442
82
گــــــروه صنعتــــــی ســدید
45717
19
0
-127498
-180536
9610.1233
106845
1
0.1232977
45716.877
82
لـــــوله وما شیـــــن سازی اراک
11776
77
0
38181
22218
27299.356
-9280
0
0.3558297
11775.644
82
صنایع لاستیک سهنــــد
6689
50
0
18547
1332
25726.193
22023
0
0.1932348
6688.8068
82
صنایع لاستیـــــــک کرمان
-170538
98
0
175840
191677
284476.94
27826
1
0.9353865
-170538.94
82
پارس خــــــــزر
-64382
6
0
54837
30563
137033.28
-9774
1
0.2847953
-64382.285
82
کارخانجــــــات آبسال
-34927
16
0
43316
-62802
78243.47
-13428
1
0.4698057
-34927.47
82
کمباین سازی ایـــــــــران
36327
77
0
8564
24547
12382.292
-21812
0
0.2919374
36326.708
82
ایـــــــــران نرانسفـــو
-134980
41
0
240041
-4490
333929.82
79704
1
0.8206692
-134980.82
82
پارس شهــــــاب
-20948
5
0
20295
4815
44605.297
5536
0
0.2969228
-20948.297
82
ایــــــــران مرینوس
-12135
36
0
17917
21321
32814.356
3739
0
0.3561398
-12135.356

محاسبات متغیر های مستقل و وابسته

سال
شرکت
کل اقلام تعهدی
درصد
مالکیت نهادی
مالکیت خانوادگی
جریان وجوه نقد سال t
جریان وجوه نقد سال t+1
سودخالص اقلام تعهدی غیراختیاری سال t+1
تغییرات سود
سال
t+1
اندازه شرکت
اقلام تعهدی غیراختیاری
اقلام تعهدی اختیاری
sal
comp
Tait
INSTit
DFAMit
CFOt
CFO t+1
NDNIt+1
de.EARNt+1
DSIZE
NDAC
DACit
82
پشمبـــافــــی تــوس
-4761
1
0
3014
1787
6177.2975
-456
0
0.2975186
-4761.2975
82
البــرزدارو
46267
28
0
12726
16502
-32282.798
1032
0
0.2019108
46266.798
82
ایـــــــــران دارو
27286
7
0
18628
-15591
-22046.74
2771
0
0.2604976
27285.74
82
پتروشیمـــــی اراک
2522080-
90
0
922967
917141
#VALUE!
415568
1
5.9880188
#VALUE!
82
پتروشیمــــی اصفهـــــان
-161931
76
0
21118
340651
302523.54
301172
1
0.539084
-161931.54
82
پتروشیمـــــی خـــــــارک
-558765
85
0
1332027
1986372
1849998.7
427443
1
3.655112
-558768.66
82
پتروشیمـــی فارابی
-863
87
0
38817
-8311
25740.25
2324
0
0.2501677
-863.25017
82
پارس دارو
-10686
65
0
63990
80029
74676.37
18451
0
0.3703262
-10686.37
82
تهــــــران دارو
4872
1
1
-1559
8035
-716.85372
1886
0
0.1462757
4871.8537
82
داروئی وبهداشتـــی لقـــمان
50170
70
0
-24245
15909
-36806.8
-8492
0
0.2002566
50169.8
82
داروپخش
-44113
95
0
205417
103017
345071.2
4431
0
0.2025898
-44113.203
82
داروسازی ابوریــحان
10840
42
0
6802
-9436
22392.291
8824
0
0.2910632
10839.709
82
داروســـازی اســــوه
-996
73
0
13551
11352
16582.241
-1700
0
0.2412977
-996.2413
82
اکسیــــــــر(لرستان )
82323
66
0
47035
68255
29117.283
1168
1
0.2829684
82322.717
82
داروسازی امیــــن
17726
1
0
9166
-5504
4483.2198
-15926
0
0.2197953
17725.78
82
داروسازی جابربن حیـــــان
24967
66
0
8517
75996
44600.244
14066
0
0.2435772
24966.756
82
داروسازی زهـــــــراوی
-1956
22
0
13996
4255
11627.251
-992
0
0.2512714
-1956.2513
82
داروسازی فارابـــی
49802
27
0
64528
112336
73359.24
10553
1
0.2402018
49801.76
82
داملران
5120
4
0
13095
3645
6141.281
4113
0
0.2810182
5119.719
82
سینــــــا دارو
32599
83
0
33074
24843
6527.2395
5455
0
0.2394704
32598.761

محاسبات متغیر های مستقل و وابسته

سال
شرکت
کل اقلام تعهدی
درصد
مالکیت نهادی
مالکیت خانوادگی
جریان وجوه نقد سال t
جریان وجوه نقد سال t+1
سودخالص اقلام تعهدی غیراختیاری سال t+1
تغییرات سود
سال
t+1
اندازه شرکت
اقلام تعهدی غیراختیاری
اقلام تعهدی اختیاری
sal
comp
Tait
INSTit
DFAMit
CFOt
CFO t+1
NDNIt+1
de.EARNt+1
DSIZE
NDAC
DACit
82
شیمیایی پارس پامچـــال
3017
9
1
4491
9862
-460.69465
-275
0
0.3053504
3016.6946
82
صنایع شیمیایی سینــــــا
-8868
2
0
5589
10541
14113.32
3446
0
0.3197052
-8868.3197
82
تزریـــقی ایـــــــــران
-10924
21
1
11277
7713
16499.275
-3630
0
0.2748636
-10924.275
82
کـــــــربن ایــــــــران
61922
86
0
81004
-175944
55931.296
112809
1
0.2958849
61921.704
82
کف
1924
62
0
75576
70835
68573.438
-12374
1
0.4382881
1923.5617
82
معدنی املاح ایــــــــــران
-13533
96
0
29288
55049
59194.338
-279
0
0.3376769
-13533.338
83
تامین ماسه ریخته گری
-20625
10
1
17083
11894
33465.26
8354
0
0.2600076
-20625.26
83
معدنی دماوند
-1331
88
0
-1794
4225
4928.3535
-3125
0
0.3534597
-1331.3535
83
معدن منگنزایـــــــــران
-21769
12
0
18904
13737
35015.301
8937
0
0.3009044
-21769.301
83
بهنوش ایـــــــران
23206
70
0
20724
62130
22226.356
28031
0
0.355768
23205.644
83
بیسکویت گـــــــــرجی
-11947
9
0
5942
1727
13308.371
230
0
0.3705322
-11947.371
83
پیچک
3779
87
0
-938
945
56399.293
-59064
0
0.2927253
3778.7073
83
خــــوراک دام پارس
-2669
62
0
7083
2071
15634.252
1654
0
0.2518534
-2669.2519
83
دشت مرغاب
-27533
83
0
23411
-10145
44900.324
12268
0
0.3242706
-27533.324
83
سالمیـــــــــن
5191
1
0
-15850
-9442
3496.2855
5706
0
0.2855412
5190.7145
83
شیـرپاستوریزه پگاه اصفهان
42524
53
0
-1855
60611
15131.42
-4
0
0.4198081
42523.58
83
صنعتـــــــی بهشـــــــهر
-172316
7
0
216763
196105
272313.59
-52332
1
0.5916274
-172316.59
83
غذایی وقنـــــــــــدپیرانشهر
-18042
48
0
33961
51185
43720.377
6605
0
0.3774087
-18042.377

محاسبات متغیر های مستقل و وابسته

سال
شرکت
کل اقلام تعهدی
درصد
مالکیت نهادی
مالکیت خانوادگی
جریان وجوه نقد سال t
جریان وجوه نقد سال t+1
سودخالص اقلام تعهدی غیراختیاری سال t+1
تغییرات سود
سال
t+1
اندازه شرکت
اقلام تعهدی غیراختیاری
اقلام تعهدی اختیاری
sal
comp
Tait
INSTit
DFAMit
CFOt
CFO t+1
NDNIt+1
de.EARNt+1
DSIZE
NDAC
DACit
83
قنــــــــــدلرستان
37382
8
0
29162
32436
-14629.743
3690
0
0.2566468
37381.743
83
قنــــــــــــدمرودشت
-8896
11
0
5654
-2665
13111.3
4428
0
0.299511
-8896.2995
83
قنـــــــــدنقش جهــان
-32434

0
22357
68393
40071.349
23628
0
0.3489881
-32434.349
83
قنــــــــــــدنیشابور
22579
22
0
7094
26957
-13971.783
-2901
0
0.2169521
22578.783
83
کیــــــــــــــوان
-18602
21
0
8407
7592
33139.298
-5625
0
0.2982095
-18602.298
83
گــــــــروه تولیـــــــدی مهــــــــرام
136014
6
1
-31050
376
-122013.79
9777
1
0.2065025
136013.79
83
گلـــــــوکوزان
-35690
93
0
34312
19406
56226.343
3245
0
0.343088
-35690.343
83
لبنیات پاستــــــــوریزه پاک
20534
43
0
32814
30969
46132.436
4022
1
0.4362312
20533.564
83
نــــــــــوش مازندران
4240
8
1
6806
25019
10808.283
-6019
0
0.2829243
4239.7171
83
بستــــــه بنــــــدی پارس
10050
1
0
-9094
-2734
-4395.8851
7396
0
0.1148605
10049.885
83
کاغذسازی کـــــــاوه
-258
86
0
12430
12786
37439.241
-8047
0
0.2408942
-258.24089
83
کـــــــــــارتن ایــــــــــــران
2883
67
0
1964
19230
31463.265
-18085
0
0.264692
2882.7353
83
نئــــــــــوپان 22بهمـــــــــن
-2715
14
1
2388
1987
7699.2518
-1608
0
0.2517775
-2715.2518
83
ایـــــــــــران خــودرو
-707987
64
0
2110031
8166328
4462755.9
1077257
1
8.8706543
-707995.87
83
ایـــــــــران دیزل خـودرو
1452781
47
0
-1002251
-587123
-748759.12
370459
1
2.8841585
1452778.1
83
پارس خــودرو
1052476
85
0
-635900
2007184
-924033.47
191491
1
1.5319234
1052474.5
83
چــــــــرخشگر
-71327
73
0
95582
35065
128790.5
5419
1
0.4964398
-71327.496

محاسبات متغیر های مستقل و وابسته

سال
شرکت
کل اقلام تعهدی
درصد
مالکیت نهادی
مالکیت خانوادگی
جریان وجوه نقد سال t
جریان وجوه نقد سال t+1
سودخالص اقلام تعهدی غیراختیاری سال t+1
تغییرات سود
سال
t+1
اندازه شرکت
اقلام تعهدی غیراختیاری
اقلام تعهدی اختیاری
sal
comp
Tait
INSTit
DFAMit
CFOt
CFO t+1
NDNIt+1
de.EARNt+1
DSIZE
NDAC
DACit
83
شـــــــــهد(قنـــــــــدخـوی )
-4956
4
1
19105
43959
22338.223
5100
0
0.2232656
-4956.2233
83
ریختـه گـری تراکتـــــورسازی ایــــــــران
-28804
91
0
16097
42846
66699.784
11103
1
0.7835303
-28804.784
83
زامیـا د
221755
66
0
861505
402244
472808.74
19529
1
0.7352876
221754.26
83
سایپا
4719695
64
0
4759063
6830449
619143.65
1341417
1
4.6465085
4719690.4
83
سـایپا آذیــن
77798
75
0
20045
-207527
-10320.535
-6178
1
0.4646085
77797.535
83
محـورسازان ایـــــران خــــودرو
-6211
64
0
43399
39409
93695.681
-5689
1
0.6811696
-6211.6812
83
فنــــــــرایندامین سایپا
-8373
68
0
11275
-13844
12916.254
3860
0
0.2535798
-8373.2536
83
گــــــروه بهمـــــــن
-700681
59
0
82558
124655
2316738.5
-10624
1
0.5260051
-700681.53
83
لنت تــــــــرمزایـــــــــــران
-4348
16
1
8782
13044
13766.277
-1001
0
0.2773547
-4348.2774
83
موتورسیکلت ایــــــــــران
-82688
82
0
132930
74403
181168.32
3489
1
1.3189559
-82689.319
83
داده پـــــردازی ایـــــــــــــران
-26151
52
0
18016
30520
40989.344
18147
0
0.344258
-26151.344
83
صنعتـــــی جـام دارو
-7579
7
0
8477
13784
15705.273
6318
0
0.2727395
-7579.2727
83
ایـــــــــــــران گچ
-5268
9
1
2092
2154
9753.2935
3669
0
0.293454
-5268.2935
83
پشم شیشه ایــــــــــــران
-21568
75
0
4835
13223
29796.458
9246
0
0.457888
-21568.458
83
سیمــــــان تهـــــــــران
-221558
71
0
511177
524908
801421.29
2135
1
1.2888767
-221559.29
83
سیمــــــــان سپاهان
-230627
52
0
390118
246637
849033.43
-70122
1
0.4288524
-230627.43
83
سیمــــــــــان صـــوفیان
-283391
74
0
169423
236539
582945.6
-36298
1
0.6024392
-283391.6

محاسبات متغیر های مستقل و وابسته

سال
شرکت
کل اقلام تعهدی
درصد
مالکیت نهادی
مالکیت خانوادگی
جریان وجوه نقد سال t
جریان وجوه نقد سال t+1
سودخالص اقلام تعهدی غیراختیاری سال t+1
تغییرات سود
سال
t+1
اندازه شرکت
اقلام تعهدی غیراختیاری
اقلام تعهدی اختیاری
sal
comp
Tait
INSTit
DFAMit
CFOt
CFO t+1
NDNIt+1
de.EARNt+1
DSIZE
NDAC
DACit
83
سیمــــــــــان قــــائـــــــــن
-96146
97
0
112764
142401
209085.4
9732
0
0.4048031
-96146.405
83
سیمـــــــــان کرمان
-155879

0
69433
205646
348818.27
60882
1
0.2662864
-155879.27
83
سیمـــــــــان مازندران
39683
32
0
131278
165789
88612.18
11242
1
0.1801754
39682.82
83
شیشه قـــــزوین
-101043
9
0
84565
37164
160341.54
-41854
1
0.5428207
-101043.54
83
شیشه وگاز
8025
73
0
21553
11409
9711.3367
7968
0
0.336691
8024.6633
83
کاشی وسرامیک الــــوند
103038
98
0
59319
24276
-32846.323
-27284
1
0.6768246
103037.32
83
فـــــــــرآورده های نســـــــــوزایــــــــــــــران
-17056
64
0
13991
20845
22309.385
4854
0
0.3851048
-17056.385
83
چینـــــــــی ایــــــــــــــــران
-50405
91
0
20895
6878
98083.536
-30409
1
0.5356389
-50405.536
83
کــــاشـی پارس
38572
93
0
166
7362
-13529.66
4964
1
0.3401442
38571.66
83
کاشـــی نیـــــلو
-21894
93
0
45791
37864
72457.448
-9831
1
0.4484265
-21894.448
83
کاشــی وســـــــرامیک سینا
31908
49
0
33352
66017
18106.505
-13232
1
0.5054108
31907.495
83
نفت بهــــــــران
74437-
70
0
362136
515685
#VALUE!
31659
1
0.7211629
#VALUE!
83
نفت پارس
-89570
12
0
285416
342649
277060.36
51594
1
0.3580474
-89570.358
83
آلــــــــومتک
301195
18
0
17568
11750
-235731.66
17742
1
0.3443829
301194.66
83
آلـــومینیم ایـــــــــــران
540804
99
0
-520530
302193
-472191.85
36785
1
1.1544697
540802.85
83
صنایع مس شهیــــــدباهنـــــر
240800
85
0
-91234
130570
-110724.52
-4726
1
0.4787513
240799.52
83
کالسیمیـــــن
-45043
62
0
126895
424111
212463.39
338362
1
0.3915697
-45043.392
83
گــــــروه صنعتــــــی ســدید
144859
16
0
-180536
74420
17313.014
-103207
1
0.0142959
144858.99
83
لـــــوله وما شیـــــن سازی اراک
-1566
61
0
22218
28018
31361.437
-4195
1
0.4368588
-1566.4369
83
صنایع لاستیک سهنــــد
3550
53
0
1332
10511
50888.213
-23414
0
0.2134889
3549.7865
83
صنایع لاستیـــــــک کرمان
-131201
96
0
191677
311721
272966.48
28354
1
1.4764797
-131202.48
83
پارس خــــــــزر
-4403
6
0
30563
11801
67280.325
-2612
1
0.3247035
-4403.3247
83
کارخانجــــــات آبسال
-34426
13
0
-62802
-118510
64314.534
7199
1
0.534167
-34426.534
83
کمباین سازی ایـــــــــران
16025
51
0
24547
119159
10872.21
8423
0
0.2102054
16024.79

محاسبات متغیر های مستقل و وابسته

سال
شرکت
کل اقلام تعهدی
درصد
مالکیت نهادی
مالکیت خانوادگی
جریان وجوه نقد سال t
جریان وجوه نقد سال t+1
سودخالص اقلام تعهدی غیراختیاری سال t+1
تغییرات سود
سال
t+1
اندازه شرکت
اقلام تعهدی غیراختیاری
اقلام تعهدی اختیاری
sal
comp
Tait
INSTit
DFAMit
CFOt
CFO t+1
NDNIt+1
de.EARNt+1
DSIZE
NDAC
DACit
83
ایـــــــــران نرانسفـــو
-48195
40
0
-4490
-63221
326848.5
-8376
1
0.5022311
-48195.502
83
پارس شهــــــاب
-1005
5
0
4815
47057
30198.274
-6914
0
0.2739047
-1005.2739
83
ایــــــــران مرینوس
-35739
36
0
21321
11835
60157.316
254
0
0.3164264
-35739.316
83
پشمبـــافــــی تــوس
-6485
1
0
1787
-1322
7445.2646
-960
0
0.2646163
-6485.2646
83
البــرزدارو
-8830
21
0
16502
31951
23846.313
11984
0
0.3125145
-8830.3125
83
ایـــــــــران دارو
1603
6
0
-15591
42865
6407.2133
8490
0
0.2132659
1602.7867
83
پتروشیمـــــی اراک
2153537-
89
0
917141
1395218
#VALUE!
186334
1
5.9126632
#VALUE!
83
پتروشیمــــی اصفهـــــان
87325
72
0
340651
251237
354439.67
-88731
1
0.6679071
87324.332
83
پتروشیمـــــی خـــــــارک
-564247
85
0
1986372
1927867
2282923.8
373118
1
3.8453014
-564250.85
83
پتروشیمـــی فارابی
-3565
79
0
-8311
15337
30766.352
-10753
0
0.3521429
-3565.3521
83
پارس دارو
-5213
69
0
80029
24150
87654.302
23920
0
0.3023119
-5213.3023
83
تهــــــران دارو
-2752
1
1
8035
18559
8793.2184
4564
0
0.2184107
-2752.2184
83
داروئی وبهداشتـــی لقـــمان
-4129
70
0
15909
43505
9000.2839
9874
0
0.2838671
-4129.2839
83
داروپخش
-10750
95
0
103017
166151
316139.25
16872
1
0.2533666
-10750.253
83
داروسازی ابوریــحان
9425
29
0
-9436
17578
32631.3
-32825
0
0.2997314
9424.7003
83
داروســـازی اســــوه
-977
78
0
11352
19645
14863.286
13606
0
0.2856465
-977.28565
83
اکسیــــــــر(لرستان )
-91343
62
0
68255
70120
203951.34
31044
1
0.340333
-91343.34
83
داروسازی امیــــن
14720
1
0
-5504
30145
-8436.7503
-1273
0
0.249723
14719.75
83
داروسازی جابربن حیـــــان
-13242
67
0
75996
92709
96875.306
17099
0
0.3064114
-13242.306
83
داروسازی زهـــــــراوی
3881
22
0
4255
52636
4798.2254
11373
0
0.2253566
3880.7746
83
داروسازی فارابـــی
9311
30
0
112336
141140
124403.27
37122
1
0.2731286
9310.7269

محاسبات متغیر های مستقل و وابسته

سال
شرکت
کل اقلام تعهدی
درصد
مالکیت نهادی
مالکیت خانوادگی
جریان وجوه نقد سال t
جریان وجوه نقد سال t+1
سودخالص اقلام تعهدی غیراختیاری سال t+1
تغییرات سود
سال
t+1
اندازه شرکت
اقلام تعهدی غیراختیاری
اقلام تعهدی اختیاری
sal
comp
Tait
INSTit
DFAMit
CFOt
CFO t+1
NDNIt+1
de.EARNt+1
DSIZE
NDAC
DACit
83
داملران
16593
4
0
3645
10654
-1218.7979
14547
0
0.2021178
16592.798
83
سینــــــا دارو
899
83
0
24843
61307
43682.25
-3609
0
0.2504407
898.74956
83
شیمیایی پارس پامچـــال
-3920
9
1
9862
1502
6201.2681
-1314
0
0.2680517
-3920.2681
83
صنایع شیمیایی سینــــــا
-18784
2
0
10541
13162
27475.274
5830
0
0.2742845
-18784.274
83
تزریـــقی ایـــــــــران
-1527
21
1
7713
6286
3472.3177
2346
0
0.3176784
-1527.3177
83
کـــــــربن ایــــــــران
54632
86
0
-175944
167083
176030.18
-174232
1
0.1806566
54631.819
83
کف
-38385
64
0
70835
34636
96508.58
12256
1
0.5802567
-38385.58
83
معدنی املاح ایــــــــــران
-48854
96
0
55049
59392
94236.359
9372
0
0.3588865
-48854.359
84
تامین ماسه ریخته گری
6882
10
1
11894
13939
14312.222
-8158
0
0.2223098
6881.7777
84
معدنی دماوند
-11112
88
0
4225
1813
11584.375
979
0
0.3749735
-11112.375
84
صنایع لاستیـــــــک کرمان
-299000
96
0
311721
195164
469119.92
23036
1
1.9237494
-299001.92
84
پارس خــــــــزر
11658
6
0
11801
126323
48607.297
3518
1
0.2972159
11657.703
84
کارخانجــــــات آبسال
-7167
13
0
-118510
66060
44254.649
33237
1
0.6486013
-7167.6486
84
کمباین سازی ایـــــــــران
34969
1
0
119159
567881
351.64804
23554
0
0.6480437
34968.352
84
ایـــــــــران نرانسفـــو
-80960
46
0
-63221
171880
351237.47
-19954
1
0.4650252
-80960.465
84
پارس شهــــــاب
-38651
5
0
47057
547
60930.304
3607
0
0.3041784
-38651.304
84
ایــــــــران مرینوس
-28473
36
0
11835
4478
53145.421
-17503
0
0.421185
-28473.421
84
پشمبـــافــــی تــوس
-3080
1
0
-1322
2217
3080.2556
119
0
0.255567
-3080.2556
84
البــرزدارو
-2468
21
0
31951
84054
29468.345
6252
0
0.3452869
-2468.3453
84
ایـــــــــران دارو
-22535
5
0
42865
32987
39035.337
10557
0
0.3370097
-22535.337

محاسبات متغیر های مستقل و وابسته

سال
شرکت
کل اقلام تعهدی
درصد
مالکیت نهادی
مالکیت خانوادگی
جریان وجوه نقد سال t
جریان وجوه نقد سال t+1
سودخالص اقلام تعهدی غیراختیاری سال t+1
تغییرات سود
سال
t+1
اندازه شرکت
اقلام تعهدی غیراختیاری
اقلام تعهدی اختیاری
sal
comp
Tait
INSTit
DFAMit
CFOt
CFO t+1
NDNIt+1
de.EARNt+1
DSIZE
NDAC
DACit
84
پتروشیمـــــی اراک
2004766-
89
0
1395218
2089790
#VALUE!
494671
1
7.5540115
#VALUE!
84
پتروشیمــــی اصفهـــــان
-32289
67
0
251237
292009
385322.49
84788
1
0.4940583
-32289.494
84
پتروشیمـــــی خـــــــارک
-949671
75
0
1927867
3090874
3041466.4
971643
1
4.437563
-949675.44
84
پتروشیمـــی فارابی
-13329
79
0
15337
61159
29777.491
6331
0
0.4913504
-13329.491
84
پارس دارو
-105518
72
0
24150
166946
211879.3
32323
0
0.300174
-105518.3
84
تهــــــران دارو
-9362
1
1
18559
23609
19967.175
-2488
0
0.175479
-9362.1755
84
داروئی وبهداشتـــی لقـــمان
-21252
70
0
43505
22004
35997.224
7875
0
0.2238155
-21252.224
84
داروپخش
10565
96
0
166151
161912
311696.25
20632
1
0.248808
10564.751
84
داروسازی ابوریــحان
-22458
5
0
17578
43745
31689.381
16763
0
0.3814006
-22458.381
84
داروســـازی اســــوه
8075
24
0
19645
37187
19417.27
22147
0
0.269595
8074.7304
84
اکسیــــــــر(لرستان )
31669
26
0
70120
57269
111983.35
-3374
1
0.3540835
31668.646
84
داروسازی امیــــن
-15519
1
0
30145
139538
20529.352
7070
0
0.3515523
-15519.352
84
داروسازی جابربن حیـــــان
12060
21
0
92709
106289
88672.331
65100
1
0.3310915
12059.669
84
داروسازی زهـــــــراوی
-44787
22
0
52636
8410
64839.241
53684
0
0.2412773
-44787.241
84
داروسازی فارابـــی
21468
30
0
141140
49083
149368.33
31414
0
0.3250344
21467.675
84
داملران
8725
4
0
10654
6304
21196.248
1569
0
0.2484046
8724.7516
84
سینــــــا دارو
-56172
83
0
61307
27285
97144.36
23225
0
0.3598382
-56172.36
84
شیمیایی پارس پامچـــال
653
9
1
1502
8912
314.25068
-756
0
0.250683
652.74932
84
صنایع شیمیایی سینــــــا
-9135
2
0
13162
16568
23656.275
2716
0
0.2753488
-9135.2753

محاسبات متغیر های مستقل و وابسته

سال
شرکت
کل اقلام تعهدی
درصد
مالکیت نهادی
مالکیت خانوادگی
جریان وجوه نقد سال t
جریان وجوه نقد سال t+1
سودخالص اقلام تعهدی غیراختیاری سال t+1
تغییرات سود
سال
t+1
اندازه شرکت
اقلام تعهدی غیراختیاری
اقلام تعهدی اختیاری
sal
comp
Tait
INSTit
DFAMit
CFOt
CFO t+1
NDNIt+1
de.EARNt+1
DSIZE
NDAC
DACit
84
تزریـــقی ایـــــــــران
-12352
21
1
6286
14222
16643.291
22363
0
0.2905306
-12352.291
84
کـــــــربن ایــــــــران
-249489
86
0
167083
163048
305919.61
30234
1
0.6087644
-249489.61
84
کف
-49019
64
0
34636
1069
119398.67
-17201
1
0.6733419
-49019.673
84
معدنی املاح ایــــــــــران
1617
96
0
59392
76499
53137.397
38637
0
0.3969377
1616.6031
85
تامین ماسه ریخته گری
-7928
11
1
13939
19314
20964.316
3003
0
0.3157436
-7928.3157
85
معدنی دماوند
-10790
88
0
1813
2125
12241.197
723
0
0.1971941
-10790.197
85
معدن منگنزایـــــــــران
-16165
12
0
15035
33838
41522.344
12083
0
0.3436488
-16165.344
85
بهنوش ایـــــــران
-13128
71
0
126753
84980
98922.874
19787
1
0.8738218
-13128.874
85
بیسکویت گـــــــــرجی
-18311
9
0
5175
13356
21150.249
2419
0
0.2492809
-18311.249
85
پیچک
-4766
95
0
479
-9286
4776.1846
4826
0
0.1845668
-4766.1846
85
خــــوراک دام پارس
25530
61
0
9873
18534
-14717.773
11899
0
0.2269373
25529.773
85
دشت مرغاب
-115737
17
1
12475
23415
140161.34
-7165
1
0.3364893
-115737.34
85
سالمیـــــــــن
5316
1
0
-8373
-1455
2406.3018
45888
0
0.3017854
5315.6982
85
شیـرپاستوریزه پگاه اصفهان
7846
57
0
34002
61295
18418.596
-13724
1
0.5960664
7845.4039

85
صنعتـــــــی بهشـــــــهر
205834
9
0
-22504
-119048
-48847.437
22517
1
1.563374
205832.44
85
غذایی وقنـــــــــــدپیرانشهر
-21078
26
0
39837
24531
46180.449
-1986
0
0.448525
-21078.449
85
قنــــــــــدلرستان
-13864
8
0
38501
-17450
34327.287
8728
0
0.2871963
-13864.287
85
قنــــــــــــدمرودشت
3349
11
0
8106
-10822
11514.271
-12444
0
0.2707202
3348.7293
85
قنـــــــــدنقش جهــان
15158

0
24243
26496
23601.192
1249
0
0.192382
15157.808
85
قنــــــــــــدنیشابور
6125
22
0
3803
29826
5016.2522
11350
0
0.2521541
6124.7478
85
کیــــــــــــــوان
-30421
21
0
24188
7178
37430.393
-2891
0
0.3930179
-30421.393
85
گــــــــروه تولیـــــــدی مهــــــــرام
-63381
6
1
13372
10796
94543.391
-5989
1
0.3914802
-63381.391
85
گلـــــــوکوزان
-28608
87
0
34270
41833
49898.363
7032
0
0.3627832
-28608.363
85
لبنیات پاستــــــــوریزه پاک
-137996
49
0
191220
65451
194113.74
37166
1
0.7404635
-137996.74

محاسبات متغیر های مستقل و وابسته

سال
شرکت
کل اقلام تعهدی
درصد
مالکیت نهادی
مالکیت خانوادگی
جریان وجوه نقد سال t
جریان وجوه نقد سال t+1
سودخالص اقلام تعهدی غیراختیاری سال t+1
تغییرات سود
سال
t+1
اندازه شرکت
اقلام تعهدی غیراختیاری
اقلام تعهدی اختیاری
sal
comp
Tait
INSTit
DFAMit
CFOt
CFO t+1
NDNIt+1
de.EARNt+1
DSIZE
NDAC
DACit
85
نــــــــــوش مازندران
-4813
8
1
8998
14114
13310.376
1689
0
0.3757678
-4813.3758
85
بستــــــه بنــــــدی پارس
25155
15
0
22149
14420
-13030.723
-9924
0
0.2767878
25154.723
85
کاغذسازی کـــــــاوه
-6712
86
0
34438
75152
37991.351
13276
0
0.3505311
-6712.3505
85
کـــــــــــارتن ایــــــــــــران
33811
60
0
11864
72941
21382.289
-23487
0
0.288622
33810.711
85
نئــــــــــوپان 22بهمـــــــــن
-1754
9
1
1979
28368
9029.2775
1
0
0.2775159
-1754.2775
85
ایـــــــــــران خــودرو
-23613859
64
0
7911315
6018012
25886215
1176542
1
27.371223
-23613886
85
ایـــــــــران دیزل خـودرو
-1195291
47
0
1726665
1216993
2002205.8
139177
1
-2.2031005
-1195288.8
85
پارس خــودرو
-176497
82
0
764976
1298340
1075124.2
261788
1
4.238794
-176501.24
85
چــــــــرخشگر
-35081
71
0
38974
55029
83820.606
3325
1
0.6061373
-35081.606
85
شـــــــــهد(قنـــــــــدخـوی )
-2075
3
0
27002
11042
28207.331
-24223
0
0.3310006
-2075.331
85
ریختـه گـری تراکتـــــورسازی ایــــــــران
59345
93
0
10913
18727
2281.6012
-7163
1
0.6012428
59344.399
85
زامیـا د
-122971
67
0
1224695
1127697
831577.81
155396
1
1.8065951
-122972.81
85
سایپا
1077338
61
0
6091152
9821295
6420006.4
201464
1
7.365302
1077330.6
85
سـایپا آذیــن
-192957
76
0
83874
83356
257768.75
-29486
1
0.7498651
-192957.75
85
محـورسازان ایـــــران خــــودرو
139278
67
0
81944
127988
-138911.04
45847
1
0.9638962
139277.04
85
فنــــــــرایندامین سایپا
11474
63
0
30669
-16369
-1991.6438
-1449
0
0.3562162
11473.644
85
گــــــروه بهمـــــــن
135986
57
0
229363
1643401
1029263.7
24550
1
0.6788885
135985.32
85
لنت تــــــــرمزایـــــــــــران
7084
16
0
13026
15435
6950.2837
3597
0
0.2837302
7083.7163
85
موتورسیکلت ایــــــــــران
-468972
82
0
161802
163962
577300.62
-651
1
1.6203194
-468973.62
85
داده پـــــردازی ایـــــــــــــران
-29337
52
0
9711
3912
32814.278
23328
0
0.2780529
-29337.278
85
صنعتـــــی جـام دارو
3508
3
0
10065
6249
3001.2911
526
0
0.2911115
3507.7089
85
ایـــــــــــــران گچ
-7771
0
0
5528
7695
10782.281
3077
0
0.2807762
-7771.2808
85
پشم شیشه ایــــــــــــران
-45872
84
0
29099
21313
60583.51
7122
0
0.5095491
-45872.51
85
سیمــــــان تهـــــــــران
-297712
70
0
872861
683106
848160.56
-62131
1
2.5600784
-297714.56

محاسبات متغیر های مستقل و وابسته

سال
شرکت
کل اقلام تعهدی
درصد
مالکیت نهادی
مالکیت خانوادگی
جریان وجوه نقد سال t
جریان وجوه نقد سال t+1
سودخالص اقلام تعهدی غیراختیاری سال t+1
تغییرات سود
سال
t+1
اندازه شرکت
اقلام تعهدی غیراختیاری
اقلام تعهدی اختیاری
sal
comp
Tait
INSTit
DFAMit
CFOt
CFO t+1
NDNIt+1
de.EARNt+1
DSIZE
NDAC
DACit
85
سیمــــــــان سپاهان
441675
42
0
424234
829411
161038.48
-142255
1
1.4752966
441673.52
85
سیمــــــــــان صـــوفیان
11032
71
0
252241
242896
275592.4
-91470
1
0.396709
11031.603
85
سیمــــــــــان قــــائـــــــــن
44208
97
0
163236
135277
96107.336
-6640
0
0.3357903
44207.664
85
سیمـــــــــان کرمان
114587

0
203529
205950
105620.54
-1296
1
0.5416706
114586.46
85
سیمـــــــــان مازندران
111761
29
0
238557
711748
126796.25
-145121
1
0.2506727
111760.75
85
شیشه قـــــزوین
31597
10
0
-27759
36821
-30595.052
3551
1
1.9483654
31595.052
85
شیشه وگاز
-19310
74
0
15515
29505
29545.474
3861
0
0.4743992
-19310.474
85
کاشی وسرامیک الــــوند
-33582
97
0
3293
45879
48862.104
38806
1
1.1039373
-33583.104
85
فـــــــــرآورده های نســـــــــوزایــــــــــــــران
-32454
64
0
25797
9294
41205.494
8657
0
0.4938036
-32454.494
85
چینـــــــــی ایــــــــــــــــران
-25428
93
0
30166
118054
63268.662
48706
1
0.6615777
-25428.662
85
کــــاشـی پارس
-39725
92
0
19194
27340
71928.294
-25684
1
0.2940034
-39725.294
85
کاشـــی نیـــــلو
-33194
92
0
2407
20895
50137.728
4753
1
0.7280333
-33194.728
85
کاشــی وســـــــرامیک سینا
-54658
66
0
51656
104729
96994.592
25822
1
0.5915753
-54658.592
85
نفت بهــــــــران
177457
85
0
485240
430030
377448.14
-54012
1
1.1398376
177455.86
85
نفت پارس
-84378
13
0
403015
247881
376170.93
-51126
1
0.9281517
-84378.928
85
آلــــــــومتک
60065
23
0
79416
30206
46663.41
-38282
1
0.410008
60064.59
85
آلـــومینیم ایـــــــــــران
-707153
99
0
566932
-323849
1121973.3
-43896
1
4.2633682
-707157.26
85
صنایع مس شهیــــــدباهنـــــر
-138477
84
0
172501
7882
273887.81
7435
1
0.8137941
-138477.81
85
کالسیمیـــــن
964967
61
0
326197
541024
39740.332
-545941
1
0.3324034
964966.67
85
گــــــروه صنعتــــــی ســدید
-279709
16
0
-15210
62907
416747.39
-35859
1
0.3936684
-279709.39
85
لـــــوله وما شیـــــن سازی اراک
-45966
81
0
105725
57198
126898.72
8181
1
0.7207547
-45966.721
85
صنایع لاستیک سهنــــد
8309
52
0
4919
37319
4394.295
2700
0
0.2950269
8308.705
85
صنایع لاستیـــــــک کرمان
-101867
96
0
195164
23994
295023.39
-1257
1
2.3931939
-101869.39
85
پارس خــــــــزر
-111196
6
0
126323
91055
174979.36
-3122
1
0.3592702
-111196.36

محاسبات متغیر های مستقل و وابسته

سال
شرکت
کل اقلام تعهدی
درصد
مالکیت نهادی
مالکیت خانوادگی
جریان وجوه نقد سال t
جریان وجوه نقد سال t+1
سودخالص اقلام تعهدی غیراختیاری سال t+1
تغییرات سود
سال
t+1
اندازه شرکت
اقلام تعهدی غیراختیاری
اقلام تعهدی اختیاری
sal
comp
Tait
INSTit
DFAMit
CFOt
CFO t+1
NDNIt+1
de.EARNt+1
DSIZE
NDAC
DACit
85
کارخانجــــــات آبسال
-97838
13
0
66060
84602
168162.69
803
1
0.6863183
-97838.686
85
کمباین سازی ایـــــــــران
94672
1
0
567881
12584
-35797.625
-34199
0
0.3754762
94671.625
85
ایـــــــــران نرانسفـــو
262073
45
0
171880
301658
-11749.439
10144
1
0.5606974
262072.44
85
پارس شهــــــاب
42181
5
0
547
49620
-16294.69
8936
0
0.3104433
42180.69
85
ایــــــــران مرینوس
-2885
36
0
4478
-14778
10054.467
-6731
0
0.4671475
-2885.4671
85
پشمبـــافــــی تــوس
-6443
1
0
2217
-5332
6562.3217
-48
0
0.3217321
6443.3217-
85
البــرزدارو
-43535
16
0
84054
93691
76787.373
35020
0
0.3730508
-43535.373
85
ایـــــــــران دارو
-3329
5
0
32987
26018
30386.232
1694
0
0.2315829
-3329.2316
85
پتروشیمـــــی اراک
2316240-
88
0
2089790
1553158
#VALUE!
-537638
1
7.8241194
#VALUE!
85
پتروشیمــــی اصفهـــــان
255277
71
0
292009
542825
182544.63
-6401
1
0.625526
255276.37
85
پتروشیمـــــی خـــــــارک
63799
85
0
3090874
4241709
2999640
298635
1
4.9630513
63794.037
85
پتروشیمـــی فارابی
-18594
83
0
61159
15381
41373.497
20148
0
0.4969097
-18594.497
85
پارس دارو
43426
71
0
166946
38833
95258.231
15474
1
0.2312417
43425.769
85
تهــــــران دارو
-8678
1
1
23609
42044
16795.259
1151
0
0.2590786
-8678.2591
85
داروئی وبهداشتـــی لقـــمان
7996
70
0
22004
30791
14624.269
13643
0
0.2693421
7995.7307
85
داروپخش
381119
95
0
161912
179657
-38225.81
58152
1
0.1895323
381118.81
85
داروسازی ابوریــحان
11212
7
0
43745
839164
14782.471
7706
0
0.4705266
11211.529
85
داروســـازی اســــوه
13092
27
0
37187
37015
36547.27
36791
0
0.270165
13091.73
85
اکسیــــــــر(لرستان )
316073
36
0
57269
148130
-175794.65
13497
1
0.3544572
316072.65
85
داروسازی امیــــن
-50
1
0
139538
-10142
12130.303
13097
0
0.3034413
-50.303441
85
داروسازی جابربن حیـــــان
40236
23
0
106289
63887
125596.3
47556
1
0.2979401
40235.702
85
داروسازی زهـــــــراوی
78028
22
0
8410
91841
-4291.6546
41806
0
0.3453852
78027.655
85
داروسازی فارابـــی
202795
30
0
49083
202291
-544.75289
20934
1
0.2471081
202794.75
85
داملران
62139
4
0
6304
-11029
-30648.737
4417
0
0.2629995
62138.737

محاسبات متغیر های مستقل و وابسته

سال
شرکت
کل اقلام تعهدی
درصد
مالکیت نهادی
مالکیت خانوادگی
جریان وجوه نقد سال t
جریان وجوه نقد سال t+1
سودخالص اقلام تعهدی غیراختیاری سال t+1
تغییرات سود
سال
t+1
اندازه شرکت
اقلام تعهدی غیراختیاری
اقلام تعهدی اختیاری
sal
comp
Tait
INSTit
DFAMit
CFOt
CFO t+1
NDNIt+1
de.EARNt+1
DSIZE
NDAC
DACit
85
سینــــــا دارو
59281
83
0
27285
106963
4916.2929
16622
0
0.292865
59280.707
85
شیمیایی پارس پامچـــال
-5053
9
1
8912
6510
5264.2422
2065
0
0.2422092
-5053.2422
85
صنایع شیمیایی سینــــــا
-5995
2
0
16568
20914
23232.328
6590
0
0.3282857
-5995.3283
85
تزریـــقی ایـــــــــران
15977
21
1
14222
28806
10677.304
-3297
0
0.3038349
15976.696
85
کـــــــربن ایــــــــران
-107118
86
0
163048
1648
193782.49
366
1
0.4934173
-107118.49
85
کف
12030
64
0
1069
-21858
41148.734
160467
1
0.733592
12029.266
85
معدنی املاح ایــــــــــران
-3621
96
0
76499
144185
97012.581
8071
0
0.5807119
-3621.5807

پیوست شماره 5
روش های آماری

1- محاسبه آماری اقلام تعهدی اختیاری :

Regression

Variables Entered/Removedb
Model
Variables Entered
Variables Removed
Method
1
PPE/Ajt-1, 1/Ajt-1, de.REV/Ajt-1a
.
Enter
a. All requested variables entered.

b. Dependent Variable: response

Model Summaryb
Model
R
R Square
Adjusted R Square
Std. Error of the Estimate
Durbin-Watson
1
.530a
.281
.276
2.69389921E5
2.190
a. Predictors: (Constant), PPE/Ajt-1, 1/Ajt-1, de.REV/Ajt-1

b. Dependent Variable: response

ANOVAb
Model
Sum of Squares
df
Mean Square
F
Sig.
1
Regression
1.102E13
3
3.674E12
50.631
.000a

Residual
2.816E13
388
7.257E10

Total
3.918E13
391

a. Predictors: (Constant), PPE/Ajt-1, 1/Ajt-1, de.REV/Ajt-1

b. Dependent Variable: response

Coefficientsa
Model
Unstandardized Coefficients
Standardized Coefficients
t
Sig.
Collinearity Statistics

B
Std. Error
Beta

Tolerance
VIF
1
(Constant)
110588.976
73999.812

1.494
.136

1/Ajt-1
-132654.424
88541.712
-.065
-1.498
.135
.989
1.012

de.REV/Ajt-1
.315
.028
.702
11.305
.000
.480
2.082

PPE/Ajt-1
-.166
.031
-.328
-5.304
.000
.484
2.065
a. Dependent Variable: response

Charts

2- آمارتوصیفی متغیرهای کمی پژوهش :

Statistics

CFO t+1
NDNIt+1
de.EARNt+1
CFOt
NDAC
DACit
INSTit
N
Valid
396
388
396
396
396
388
388

Missing
0
8
0
0
0
8
8
Mean
266776.90
192363.939
31757.67
197803.19
.78300000000000
-1918.137
48.72
Median
29333.50
36291.771
3839.50
24215.50
.37000000000000
-5091.740
56.50
Std. Deviation
1028581.583
1.5124E6
226897.368
836236.305
1.946038573514020E0
1.4853E6
33.273
Minimum
-1002251
-10256512.3
-2559688
-1378783
-2.203100463575E0
-23613886.4
0
Maximum
9821295
25886215.4
1491573
8166328
2.737122263064E1
15088529.3
99

3-جدول فراوانی وفراوانی نسبی متغیرهای مجازی

DFAMit

Frequency
Percent
Valid Percent
Cumulative Percent
Valid
dummy=0
360
90.9
90.9
90.9

dummy=1
36
9.1
9.1
100.0

Total
396
100.0
100.0

DSIZE

Frequency
Percent
Valid Percent
Cumulative Percent
Valid
dummy=0
216
54.5
54.5
54.5

dummy=1
180
45.5
45.5
100.0

Total
396
100.0
100.0

4- آزمون نرمال بودن متغیروابسته (هرسه شاخص):

آزمون کولموگروف اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن

CFO t+1
N
396
Normal Parametersa
Mean
266776.90

Std. Deviation
1028581.583
Most Extreme Differences
Absolute
.372

Positive
.372

Negative
-.353
Kolmogorov-Smirnov Z
7.399
Asymp. Sig. (2-tailed)
.000
a. Test distribution is Normal.

آزمون کولموگروف اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن

cfot1new
N
396
Normal Parametersa
Mean
2.125917245284E1

Std. Deviation
3.7022185937046E0
Most Extreme Differences
Absolute
.061

Positive
.061

Negative
-.039
Kolmogorov-Smirnov Z
1.214
Asymp. Sig. (2-tailed)
.105
a. Test distribution is Normal.

آزمون کولموگروف اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن

NDNIt+1
N
388
Normal Parametersa
Mean
192363.939

Std. Deviation
1.5124E6
Most Extreme Differences
Absolute
.403

Positive
.372

Negative
-.403
Kolmogorov-Smirnov Z
7.945
Asymp. Sig. (2-tailed)
.000
a. Test distribution is Normal.

آزمون کولموگروف اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن

NDNIn
N
388
Normal Parametersa
Mean
2.153656935595E1

Std. Deviation
3.3681533143617E0
Most Extreme Differences
Absolute
.061

Positive
.061

Negative
-.027
Kolmogorov-Smirnov Z
1.201
Asymp. Sig. (2-tailed)
.112
a. Test distribution is Normal.

آزمون کولموگروف اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن

de.EARNt+1
N
396
Normal Parametersa
Mean
31757.67

Std. Deviation
226897.368
Most Extreme Differences
Absolute
.345

Positive
.345

Negative
-.322
Kolmogorov-Smirnov Z
6.865
Asymp. Sig. (2-tailed)
.000
a. Test distribution is Normal.

آزمون کولموگروف اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن

deEARNn
N
396
Normal Parametersa
Mean
1.872149213875E1

Std. Deviation
3.7508076856735E0
Most Extreme Differences
Absolute
.062

Positive
.054

Negative
-.062
Kolmogorov-Smirnov Z
1.244
Asymp. Sig. (2-tailed)
.091
a. Test distribution is Normal.

ماتریس همبستگی وضریب همبستگی پیرسون

CFO t+1
NDNIt+1
de.EARNt+1
CFOt
NDAC
DACit
DFAMit
INSTit
DSIZE
CFO t+1
Pearson Correlation
1
.354**
.177**
.855**
.734**
.041
-.072
.112*
.229**

Sig. (2-tailed)

.000
.001
.000
.000
.429
.159
.029
.000
NDNIt+1
Pearson Correlation
.354**
1
.560**
.461**
.597**
-.909**
-.038
.067
.120*

Sig. (2-tailed)
.000

.000
.000
.000
.000
.465
.192
.019
de.EARNt+1
Pearson Correlation
.177**
.560**
1
.022
.192**
-.497**
-.037
.077
.110*

Sig. (2-tailed)
.001
.000

.671
.000
.000
.478
.132
.032
CFOt
Pearson Correlation
.855**
.461**
.022
1
.800**
-.128*
-.066
.110*
.205**

Sig. (2-tailed)
.000
.000
.671

.000
.012
.197
.033
.000
NDAC
Pearson Correlation
.734**
.597**
.192**
.800**
1
-.330**
-.076
.146**
.244**

Sig. (2-tailed)
.000
.000
.000
.000

.000
.141
.004
.000
DACit
Pearson Correlation
.041
-.909**
-.497**
-.128*
-.330**
1
.000
-.008
.003

Sig. (2-tailed)
.429
.000
.000
.012
.000