بررسی رابطه تمرکز مالکیت،عملکرد شرکت و سیاست تقسیم سود در شرکتهای پذیرفته شده در صنایع مواد غذایی



عنوان:
بررسی رابطه تمرکز مالکیت،عملکرد شرکت و سیاست تقسیم سود در شرکتهای پذیرفته شده در صنایع مواد غذایی و صنایع دارویی بورس اوراق بهادار تهران

دانشگاه آزاد اسلامی- واحد اراک

مولفین:
دکتر محمد رضا ستایش 1، حمیدرضا معبودی 2

1. عضو هیاٴت علمی دانشگاه
2. کارشناس ارشد حسابداری دانشگاه آزاد واحد اراک
چکیده:
در این مطالعه رابطه بین تمرکز مالکیت،عملکرد شرکت و سیاست تقسیم سود در شرکت های پذیرفته در صنایع مواد غذایی و دارویی بورس اوراق بهادار تهران بررسی شده است.نمونه آماری پژوهش شامل 44شرکت در طی دوره زمانی 1380تا1387می باشد.رویکرد انتخابی برای آزمون فرضیات با استفاده از تلفیق داده های مقطعی و زمانی می باشد.در این تحقیق از روش رگرسیون حداقل مربعات ادغام شده(پانل دیتا)استفاده شده است.تمر کز مالکیت با استفاده از درصد مالکیت سهامداران عمده بالای5درصد،عملکرد با استفاده از معیارهای نسبت بازده داراییها1،نسبت بازده حقوق صاحبان سهام2، نسبت Qتوبین3 وسیاست تقسیم سود با استفاده از نسبت سود تقسیمی) سود تقسیمی هر سهم/ سود هر سهم)4سنجیده شده است.نتایج نشان می دهد که در سطح 95%بین تمر کز مالکیت و دو معیار عملکرد یعنی نسبت بازده حقوق صاحبان سهام، نسبت Qتوبین رابطه معناداری وجود دارد.بطوریکه تمر کز مالکیت 2درصد از تغییرات نسبت بازده حقوق صاحبان سهام، و4/2درصداز تغییرات نسبت Qتوبین را تفسیر می کند.یعنی هر چه تمرکز مالکیت بیشتر باشدکنترل بیشتری بر مدیران اعمال شده و عملکرد شرکت افزایش می یابد.البته این رابطه معنادار بین تمرکز مالکیت و معیار ارزیابی عملکرد نسبت بازده داراییها صدق نمی کند.همچنین بین معیارهای ارزیابی عملکرد و نسبت سود تقسیمی رابطه ای معنادار مشاهده شد که 9/12درصد،21درصد و 9/21درصد،از تغییرات نسبت سود تقسیمی به ترتیب توسط معیارهای ارزیابی عملکرد نسبت بازده داراییها،نسبت بازده حقوق صاحبان سهام، نسبت Qتوبین تفسیر می شود.به این معنا که بهبود عملکرد می تواند افزایش سود تقسیمی را به دنبال داشته باشد.در عین حال از نظر آماری رابطه ای معناداربین تمر کز مالکیت (سهامداران عمده)و سیاست سود تقسیمی مشاهده نشده است.

واژه های کلیدی:
تمرکز مالکیت، سهامداران عمده، شرکت های فعال، عملکرد شرکت، نرخ بازده داراییها، بازده حقوق صاحبان سهام، نسبت Q توبین، نسبت پرداخت سودهای تقسیمی
1- مقدمه:
تشکیل شرکت بامسولیت محدود و گشودن مالکیت شرکت برای عموم، بر روش اداره شرکت ها، تاثیر قابل ملاحظه ای گذاشت. سیستم بازار به گونه ای سازماندهی گردید که مالکان شرکت ها، اداره شرکت را به مدیران شرکت تفویض کنند. جدائی " مالکیت" از "مدیریت" منجر به عمومیت مسئله نمایندگی گردید. در این مسئله تضاد بین به حداکثر رساندن منافع کارگماران و کارگزاران، مفروض است. حل مشکل نمایندگی تا حدودی اطمینان خاطر سهامداران را فراهم می کند که مدیران در تلاشند تا ثروت آنان را به حداکثر برسانند. برای حصول اطمینان از ایفای مسئولیت پاسخ گویی بنگاههای اقتصادی در مقابل عموم و افراد ذینفع بایدنظارت و مراقبت کافی به عمل آید. در روابط نمایندگی،هدف مالکان حداکثر سازی ثروت است ولذا به منظور دستیابی به این هدف بر کار نماینده نظارت می کنند و عملکرداو را مورد ارزیابی قرار می دهد.در این صورت سوال مطرح این است که:آیا متفاوت بودن ساختار مالکیت شرکتها بر عملکرد و سیاست تقسیم سود تاثیر دارد؟یعنی اگر مالکان شرکت را گروههایی مختلف،ماننددولت، موسسات مالی، بانکهاوشرکتهای دیگر تشکیل دهند،عملکردوسیاست تقسیم سودآنهاچگونه خواهد بود؟ووجود کدامیک از ترکیب های متفاوت مالکیت،در بهبود عملکرد و سیاست تقسیم سود موثرتراست ؟ با دستیابی به جواب این سوال می توان به منظور بهبودعملکرد شرکت وسیاست تقسیم سود مشخض اقدامات مناسب تری رابه عمل آوردو تصمیم گیرندگان و سرمایه گذاران نیز به منظوردستیابی به عملکرد وسیاست تقسیم سود بهینه برای واحد اقتصادی،به ترکیب مالکان شرکتها توجه خواهند کرد.
بسیاری از اقتصادانان معتقدند که شرکتهای بزرگ کارآمدتر،موثرترو با صرفه ترین نوع بنگاههایی اقتصادی اند.همین دلیل سبب شده است که توجه اقتصادانان به شرکت،حوزه فعالیت آن و موضوعات مربوط به آن معطوف شود.
گروه بزرگی از نظریه پردازن اقتصاد مالی،به شرکت از زاویه رابطه نمایندگی می نگرند.رابطه نمایندگی قراردادی است که بر اساس آن صاحب کار یا مالک نماینده یا عامل را از جانب خود منصوب و اختیار تصمیم گیری را به او تفویض می کند.
در روابط نمایندگی،هدف مالکان حداکثر سازی ثروت است ولذا به منظور دستیابی به این هدف بر کار نماینده نظارت می کنند و عملکرداو را مورد ارزیابی قرار می دهد.در این صورت سوال مطرح این است که:آیا متفاوت بودن ساختار مالکیت شرکتها بر عملکرد و سیاست تقسیم سود تاثیر دارد؟یعنی اگر مالکان شرکت را گروههایی مختلف،ماننددولت، موسسات مالی، بانکهاوشرکتهای دیگر تشکیل دهند،عملکردوسیاست تقسیم سودآنهاچگونه خواهد بود؟ووجود کدامیک از ترکیب های متفاوت مالکیت،در بهبود عملکرد و سیاست تقسیم سود موثرتراست ؟ با دستیابی به جواب این سوال می توان به منظور بهبودعملکرد شرکت وسیاست تقسیم سود مشخض اقدامات مناسب تری رابه عمل آوردو تصمیم گیرندگان و سرمایه گذاران نیز به منظوردستیابی به عملکرد وسیاست تقسیم سود بهینه برای واحد اقتصادی،به ترکیب مالکان شرکتها توجه خواهند کرد.
دراین فصل پس از بیان مسئله تحقیق، تاریخچه موضوع تحقیق را مورد بررسی قرار می دهیم و به بیان اهمیت و ضرورت تحقیق می پردازیم، همچنین اهداف تحقیق را در قالب اهداف کلی و ویژه بیان می کنیم. چارچوب نظری تحقیق که بنیان اصلی طرح سوال و موضوع تحقیق بوده است در این فصل آورده شده و در ادامه به مدل تحلیلی و فرضیه هایی تحقیق نیز اشاره شده است در پایان این فصل متغیرهای عملیاتی تحقیق و تعاریف واژه ها و اصطلاحات خواهدآمد.

2- بیان مسئله
با بزرگتر شدن شرکت ها، مالکان اداره شرکت را به مدیران تفویض نموده اند با کم شدن اختیار حاکمیت مستقیم مالکان بر شرکت، کنترل به گروههایی دیگری سپرده می شود که هیات مدیره و مدیران را تشکیل می دهد، جدایی مالکیت از مدیریت منجر به عمومیت "مسئله نمایندگی" گردید. 5 مسائل نمایندگی نیز ناشی از مجزا سازی مالکیت از کنترل است فرض تئوری نمایندگی بر این است که بین منافع سهامداران و مدیریت یک تعارض بالقوه وجود دارد و مدیران به دنبال کسب حداکثر منافع خود از سهامداران شرکت هستند که این منافع ممکن است در تضاد با منافع سهامداران باشد. طبق تعریف جنسن و مک لینگ6 ، رابطه نمایندگی به عنوان تعاملی بین یک یا چند سهامدار یا چند سهامدار با مالک و یا یک یا چند نماینده است که نماینده از طرف سهامدار مسئولیت انجام یک سری خدمات را عهده دار می شود، لذا تعیین ساختار مالکیت و ترکیب سهامداران شرکت، یک ابزار کنترل، و اعمال حکمرانی در شرکت هاست این بعد از حاکمیت در قالب ابعاد مختلف تعیین کننده نوع مالکیت شرکت نظیر توزیع مالکیت، تمرکز مالکیت وجود سهامداران جزء اقلیت و عمده در ترکیب مالکیت شرکت و درصد مالکیت آنها قابل بررسی است.
نیاز به حاکمیت شرکتی ناشی از تضاد منافعی است که بین مشارکت کنندگان در شرکت وجود دارد این تضاد منافع اغلب با مسئله نمایندگی در ارتباط است این تضاد منافع همراه با عدم امکان انعقاد یک قرار داد صریح و شفاف بین مدیران و سهامداران منجر به مسائل لاینحل در باب نمایندگی می شود که بر ارزش شرکت تاثیرگذاراست، نظام حاکمیت شرکتی به منظور کاهش هزینه های نمایندگی از طریق نظارت بر عملکرد و محدود کردن رفتار فرصت طلبانه (سودجویانه) مدیران طراحی شده است.
زمانی که سهامداران عمده دارای کنترل مطلق بر اداره امور شرکت باشند که این خود ناشی ازتمرکز مالکیت است، هزینه نمایندگی و کنترلی کاهش می یابد در عین حال توان کنترل و نظارت سهامداران به مراتب خیلی کم می شود تا جائیکه آنها تاثیری در منافع خود نخواهند داشت لذا با توجه به غالب بودن ترکیب مالکیتی از نوع سهامداران عمده در ساختارهای شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار، این پرسش مطرح است که آیا افزایش تعداد سهامداران عمده و اعمال کنترل مطلق از سوی آنان تاثیر مثبتی بر عملکرد شرکت ها خواهد داشت یا خیر؟ (احمدوند، 1385،ص11)3.
کسب حق مالکیت به وسیله مدیران و نظارت به وسیله سهامداران بزرگ، دو راهی است که به شکل بالقوه می تواند مشکلات نمایندگی را کاهش و ارزش موسسه را افزایش دهد.
حق مالکیت اساسی به وسیله مدیران، منافع آنها را با منافع سایر سهامداران هم راستا می کند، بطوریکه مدیریت محرکی برای دنبال کردن فعالیت های حداکثر کننده ارزش دارد. وجود سهامداران عمده و یا موسسات سهامدار نیز می تواند میزان نظارت را افزایش یا آنها را بهبود بخشد. و بنابراین به عملکرد بهتر موسسه منجر می شود (کاننس و همکاران،2002،ص58)7.پرداخت سود سهام ممکن است به کاهش هزینه نمایندگی و تضاد منافع کمک کند زیرا سود سهام نقدی:
1- مدیریت را مجبور به ایجاد وجوه نقد کافی برای پرداخت سود سهام می کند.
2- مدیریت را وادار می سازد برای تامین مالی پروژه های خود به بازار سرمایه مراجعه و طبعاً اطلاعات بیشتری را در اختیار بازار قرار دهد.
3- باعث کاهش جریان وجود نقد مازاد و هدر رفتن آن نشود(لاپورتا،2000،ص33)8.
اگر اطلاعات لازم در مورد رفتار مدیر و یا وضعیت بنگاه، توسط یکی ازسهامداران جمع آوری شود و آن سهامدار از فرصت طلبی مدیر جلوگیری کند، منافع حاصل از کنترل مدیر برای کلیه سهامداران تحقق می یابد، جمع آوری اطلاعات و نظارت بر رفتار مدیر مستلزم صرف وقت و هزینه است هر قدر سهم یک سهامدار از شرکت کمتر باشد، منافع حاصل از نظارت بر رفتار مدیر کمتر خواهد بود بنابراین تمرکز در سهام، نظارت بیشتر بر رفتار مدیر و کاهش فرصت طلبی رابه همراه خواهد داشت.
یافته ها نشان می دهند که گروههایی مالک به یک شکل و میزان از قدرت و هم سویی در اثرگذاری بر عملکرد برخوردار نیستند (مظلومی، 1382،ص16)3. جنسن (1989-1986) استدلال نموده است که پراکندگی مالکیت منجر به ناکارآیی عمده در شرکتهای آمریکایی شده است، در ایران رابطه ای معنادار مثبت میان تمرکز در مالکیت و کارآیی وجوددارد.
کارآیی شرکتهای فاقد مالک عمده، حتی از شرکتهای دولتی نیز کمتر است عملکرد شرکتهای خانوادگی تفاوت چندانی با شرکت های دولتی ندارد. و در نهایت ساختار نامتمرکز مالکیت درایران به بدتر شدن عملکرد می انجامد(میدری،1381،ص7)4.
یکی از مهم ترین اهداف بنگاه هایی اقتصادی، کسب انتفاع و افزایش ثروت صاحبان سهام (مالکان) در دراز مدت است. سهامداران، اعتبار دهندگان و دیگر گروههایی مرتبط با بنگاه هایی اقتصادی به منظور اخذ تصمیمات منطقی نیازمند اطلاعات قابل اتکاء و مربوط در خصوص عملکرد آنها و مدیران شان می باشند.
با توجه به اینکه سهامداران و اعتبار دهندگان منابع مالی محدود خود را به بنگاههایی اقتصادی تخصیص می دهند، ارزیابی عملکرد، فرآیند رسمی فراهم آوردن اطلاعات در مورد نتایج کار است این امر سبب شناسایی نقاط قوت سازمان و بزرگ جلوه دادن آن به منظور خلق ارزشهای بیشتر و در واقع عملکرد مطلوب ترمی شود چرا که با تجزیه و تحلیل فعالیتهای گذشته بنگاه، نگاهی به آینده دارد تا به پیشینه کردن ارزشها کمک کند (عزیززاده،1388،ص 44).1
موضوع سیاست تقسیم سود همواره به عنوان یکی از بحث انگیزه ترین مباحث علم مالیه مطرح بوده به طوری که علاقه اقتصاددانان قرن حاضر بیش از پنج دهه اخیر را به خود معطوف کرده و موضوع الگوهای نظری جامع و بررسی های تجربی بوده است (رهنما رودپشتی و دیگران، 1385، ص276)2.
تقسیم سود از دو جنبه بسیار مهم در خور بحث است: از یک طرف عاملی اثرگذار بر سرمایه گذاری های پیش روی شرکتها است و موجب کاهش منابع داخلی و افزایش نیاز به منابع مالی خارجی می شود و از سوی دیگر، بسیاری از سهامداران خواهان تقسیم سود نقدی هستند. از این رو، سهامداران با هدف حداکثر کردن ثروت همواره باید بین علایق مختلف خود و فرصت های سودآور سرمایه گذاری تعادل برقرار کند. بنابراین تصمیم های تقسیم سود که از سوی مدیران گرفته می شود، بسیار حساس و دارای اهمیت است (کرمی واسکندر،1388،ص53)3.
سیاست های سود سهام در کشورها و محیط های مختلف متفاوت است (لاپورتا، 2000،ص1)4 .این امر از عوامل متعددی از جمله محدودیت های قانونی5 و محرک مالیاتی6 وضعیت نقدینگی شرکت، ثبات در سودآوری شرکت و … ریشه می گیرد. چرخه عمر محصول، نیاز سهامداران و حفظ ساختار سرمایه نیز از موارد موثر برسیاست تقسیم سود می باشد (ساربانها،1382،ص17)7.
ترجیحات سهامداران نیز از جمله مواردی است که سیاست تقسیم سود هر شرکت به آن همبستگی دارد.
در مورد چگونگی تقسیم سود، نظریه های مختلف مطرح شده است. این نظریه ها رامی توان در 4 دسته زیر طبقه بندی کرد (تهرانی،1387،ص452)8:

1- تئوری نامربوط بودن
2- تئوری اولویت مالیاتی
3- تئوری پرنده در دست9
4- تئوری مرحله ی رشد
سیاست تقسیم سود اصولاً انتخاب این موضوع است که ارزش چگونه منتقل گردد. هر شرکت که بطور جاری سود سهام پرداخت نکند آن را دوباره در شرکت سرمایه گذاری می کند تا ایجاد منفعت کند. به این طریق آنها توانایی شرکت را برای پرداخت سود سهام در آینده افزایش می دهند. هیات مدیره تصمیم می گیرد که کدام سیاست تقسیم سود، به بهترین نحوه به سهامداران عادی شرکت خدمت می کند. آیا تقسیم سود الان باید صورت بگیرد یا سود ایجاد شده برای منافع آتی سهامداران عادی دوباره در شرکت سرمایه گذاری شود؟ اگر سود سهام الان پرداخته شود چه میزان باید پرداخت کنیم؟

3- تاریخچه موضوع تحقیق
فارینها (2002) رابط بین مالکیت مدیریت و پرداخت سود را بررسی کردند و دریافتند در زیر سطح 30 درصد مالکیت مدیریت، ارتباط مستقیمی بین نسبت مالکیت و سطوح پرداختهای سود وجود دارد اما در بالای آن سطح، ارتباط معکوس است بطوریکه هر چه نسبت مالکیت مدیران در شرکت بیشتر باشد سود کمتری پرداخت می شود (فارینها،2002،ص1173)10.
شورت و همکاران (2002)11 در تحقیقی با عنوان "ارتباط بین سیاست سود سهام و مالکیت نهادی از چهار مدل سود سهام برای بررسی این ارتباط استفاده کردند شواهد حاکی از وجود ارتباط مثبت معناداری بین این دو متغیر در هر چهار مدل استفاده شده بود.
میتون (2004)12 حاکمیت شرکتی و سیاست تقسیم سود را در بازارهای نوظهور بررسی کردند و دریافتند شرکت هایی که حاکمیت قوی تر دارند، سودآورتر هستند.
آنلین چن و همکاران ،2005،در مطالعه ای که روی 133 شرکت فعال در بورس تایوان در فاصله سال های 1999 – 1995 در کشور تایوان انجام داد با تمرکز بر ساختار مالکیت و مدیریتی دریافتند ، که رابطه بین نوع مالکیت حقوقی و عملکرد بازده سهام شرکت ها ، یک رابطه مثبت و معناداری است(چن و همکاران،2005،ص45) 13.
هارارداوانگوین ،2005، در مقاله ای ارتباط بین تمرکز مالکان نهادی و سیاست سود سهام را در ژاپن بررسی کردند شواهد حاکی از ارتباط منفی معنادار بین تمرکز مالکیت وسود سهام پرداختی بود (هاراردا و انگوین،2005،ص25-20) 14.
براک سیفرت (2006) در مطالعه ای که روی کشورهای آلمان، انگلستان، ایالات متحده و ژاپن انجام عملکرد شرکت، رابطه معناداری دارد و نیز مدیران موظف بر عملکرد شرکت تاثیر مثبتی دارند (سیفرت، 2006، ص58،59) 15.
عبدالسلام و همکاران (2007)16 در تحقیقی پیرامون ارتباط ساختار مالکیت با سیاست های سود سهام در یک بازار نوظهور نشان دادند که ارتباط مستقیمی بین مالکیت نهادی و تقسیم های سود سهام و نسبت پرداخت سودسهام وجود دارد
کاپوپولس و لازاری تو (2007) تاثیر ساختار مالکیت بر عملکرد شرکت را با استفاده از اطلاعات 175 شرکت یونانی مورد بررسی قرار داد و به این نتیجه رسیدند که ساختار مالکیت متمرکز به گونه مثبت با سودآوری بالا شرکت ارتباط دارد و برای کسب سودآوری بالاتر به مالکیت با پراکندگی کمتر نیاز دارد(کاپوپولس و لازاری تو،2007،ص141) 17.
ترانک و هیتی ،2007،دریافتند که سهامداران (عمده،نهادی ،داخلی و خارجی )تمایلات متفاوتی در ارتباط با سود سهام دارند(ترانک و هیتی،2007،ص667) 18.
چن و همکاران ،2007، در تحقیقی پیرامون ارتباط بین تمرکز مالکیت و سیاست سود سهام در هونگ کونگ،رابطه معناداری بین تمر کز مالکیت و سود دریافتنی نیافتند(چن و همکاران،2007،ص431) 19.
کوکی و گیوانی ،2009، در مقاله ای با عنوان "ساختار مالکیت و سود سهام" به تجزیه و تحلیل تاثیر مالکیت سهامداران برسیاست سود سهام ، در شرکت های تونسی پرداختند. شواهد حاصل نشان می دهد که بین مالکیت نهادی و سطح سود سهام توزیع شده، ارتباط معناداری منفی وجود دارد(کوکی و گیوانی،2009،ص162) 20.
احمدوند،1385، تاثیرمالکیت بر عملکرد شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را بررسی کرد.
در این تحقیق تاثیر ساختار مالکیت را از دو دیدگاه تعداد سهامداران عمده و نوع مالکیت آنها بر عملکرد شرکت مورد توجه قرار داد. دوره زمانی آن 1379-1383بود. نتایج تحلیل آماری نشان میدهد که بازده حقوق صاحبان سهام شرکت ها ، ROE، تحت تاثیر عامل صنعت می باشد،اما صنایع مورد مطالعه از نظر شاخص P/E تفاوت معنا داری با یکدیگر نداشتند.
ماه آور پور،1386،رابطه بین تمرکز مالکیت شرکت و عملکرد در شرکت های پذیرفته شد در بورس اوراق بهادار را بررسی کرد .در این تحقیق تمرکز مالکیت با استفاده از درصد مالکیت سهامداران عمده و سهامداران نهادی مورد بررسی قرار گرفته و عملکرد شرکت با دو معیار بازده سهام و EPS سنجیده شده است. رابطه بین EPS و تمرکز مالکیت در تحلیل پانلی ،با 95% اطمینان نشان داد که بین درصد مالکیت سهامداران عمده و نیز سهامداران نهادی و معیار EPS ، از نظر آماری ارتباط معنا داری وجود دارد. از طرفی بین درصد مالکیت سهامداران عمده و معیار بازدهی ارتباط معنا داری وجود ندارد. اما بین درصد مالکیت سهامداران نهادی و معیار بازدهی رابطه معناداری وجود دارد. در نهایت نتایج نشان داد در سطح اطمینان 95% بین تمرکز مالکیت و معیار EPS رابطه معنا داری وجود دارد.
اسلامی ،1387، اثر برخی از سازوکارهای شرکتی بر مدیریت سود را را مورد بررسی قرار داد . نتایج این پژوهش نشان میدهد که بین وجود سهامدار عمده و مدیریت سود رابطه معنا داری وجود ندارد.اما بین بزرگترین بلوکه از سهامداران با مدیریت سود رابطه منفی معناداری وجود دارد.

4- اهمیت و ضرورت موضوع تحقیق:
بحث مالکیت سهام در شرکتها و تاثیر آن بر عملکرد شرکت از جمله موضوعات قابل پژوهش در حوزه حاکمیت شرکتی است که چندین دهه مورد توجه محققان بوده است. با توجه به اینکه امروز بر مجزا ساختن مالکیت از مدیریت تاکید زیادی می شود. لذا ساختار مالکیت بعنوان یکی از ابزارهای محرک کاهش هزینه شرکت و بالتبع افزایش ارزش و عملکرد شرکت محسوب می شود.
روشهای اندازه گیری عملکرد شرکت و یافتن راهکارهای کنترل عملکرد آنها عمدتاً به انواع مالکیت سهام شرکت ها مربوط می شود، مسئله مهمی است که تحقیق در آن حوزه، امکان توسعه ثروت و درآمد را برای کشور به ارمغان می آورد. تاثیر انواع مالکیت بر عملکرد شرکت و سیاست تقسیم سود که در خارج از کشور ذهن نظریه پردازان اقتصادی را به خودمشغول کرده است در ایران نیز باید محور بررسیهای بسیار باشد.
یکی از عوامل موثر بر میزان موفقیت عملکرد اقتصادی شرکتهای خصوصی شده، شکل مالکیت با رابطه میان مالک و مدیر است، از همین رو ایران و هر کشوری که قصد دارد مالکیت خصوصی را توسعه دهد باید به این نکته توجه داشته باشد که چه شکل از مالکیت خصوصی به عملکرد و سیاست تقسیم سود بهتری می انجامد از آنجا که درایران هم چون بسیاری از کشورهای در حال توسعه، فرآیند خصوصی سازی یعنی انتقال مالکیت از دولت به بخش خصوصی جهت ساماندهی به عملکرد شرکت در جریان است در این میان ساختار مالکیت متمرکز و بعبارت دیگر تمرکز مالکیت در دست یک یا چند سهامدار عمده یک مکانیسم برای کنترل شرکتها تلقی می گردد و تاثیر مثبتی بر عملکرد شرکتها و سیاست های تقسیم سود شرکتها خواهد داشت.

5- اهداف تحقیق
با توجه به موضوع پژوهش حاضر که به بررسی تعیین رابطه بین تمرکز مالکیت، عملکرد شرکت و سیاست تقسیم سود می پردازد اهداف زیر مد نظر است.
هدف کلی
هدف کلی این تحقیق بررسی رابطه بین تمرکز مالکیت، عملکرد شرکت و سیاست تقسیم سود در شرکتهای صنایع مواد غذایی و دارویی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد.
اهداف ویژه
از جمله معضلات زیر بنای که مبحث ساختار مالکیت در باب تئوری حاکمیت شرکتی برآن اساس تکوین یافته است تضاد منافع بین سهامداران و مدیریت ،اعمال کنترل مطلق از سوی سهامداران عمده ، کاهش توان کنترل و نظارت سهامداران جز بر امور شرکت و منحصر شدن اتخاذ تصمیمات از سوی مدیران می باشد.زمانیکه اتخاذ تصمیمات منحصرا در اختیار مدیران شرکت باشد در این صورت سهامداران در مجامع عادی سالانه تنها بصورت نمایشی و به منظور تایید تصمیمات مدیران حضور پیدا می کند.با توجه به اینکه در ترکیب مالکیت اغلب شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ،سهامداران عمده ای وجود دارند که از نظر تئوری حاکمیت شرکتی دارای توانایی اعمال نظارت بیشتری در مقایسه با سهامدارن جز هستند،این تحقیق به دنبال بررسی این موضوع است که"آیا سهامداران عمده بر عملکرد شرکت و سیاست تقسیم سود آنهاتاثیر گذار است".بنابراین اهداف ویژه این تحقیق عبارتند از:
1-تعیین میزان رابطه سهامداران عمده بر معیارهای درونی و بیرونی ارزیابی عملکرد شرکت.
2-تعیین میزان رابطه معیارهای ارزیابی عملکرد بر روند نسبت سود پرداختنی شرکت.
3-تعیین میزان رابطه سهامداران عمده بر روند نسبت سود پرداختنی شرکت.

6- چارچوب نظری تحقیق
با توجه به اینکه سازمان های امروزی به منظور کاهش تعارض بین سهامداران و مدیریت بر مجزاسازی مالکیت از مدیریت تاکید می ورزند. لذا با افزایش تعداد سهامداران بالاخص سهامداران عمده تضاد منافع در بین سهامداران و مدیران نیز میان سهامداران افزایش می یابد، تا جائیکه ممکن است بر امر نظارت و کنترل بر عملکرد مدیریت شرکت خدشه وارد کند.
وجود سهامداران عمده و یا موسسات سهامدار می تواند میزان نظارت را افزایش یا آن را بهبود بخشد و بنابراین بر عملکرد بهتر موسسه منجر می شود (گانسن و همکاران،2002،ص58)21.
هر قدر سهم یک سهامدار از شرکت کمتر باشد، منافع حاصل از نظارت بر رفتار مدیر کمتر خواهد بود بنابراین تمرکز در سهام، نظارت بیشتر بر رفتار مدیرو کاهش فرصت طلبی را به همراه خواهد داشت. لذا ساختار مالکیت، بعنوان یکی از ابزارهای محرک کاهش هزینه های شرکت و بالتبع افزایش و عملکرد شرکت محسوب می شود. بهبود عملکرد نیز ممکن است سایر تصمیمات شرکت، مثل سیاست تقسیم سود را تحت تاثیر قرار دهد.
سیاست تقسیم سود یکی از تصمیمات مهم مالی شرکت ها بوده و نظریات فراوانی در این زمینه وجود دارد با توجه به شواهد موجود سیاست های تقسیم سود هنوز به عنوان یک معما در امور مالی شرکت ها مطرح می گردد (بلک،1976،ص11).22
بریلی و مایرز در سال 1991 23یکی از ده مساله حل نشده در امور مالی شرکت ها را سیاست های تقسیم سود دانسته که با وجود نرخ مالیات و هزینه های معاملاتی پرداخت سود توسط شرکت ها قابل توجیه نیست.
سیاست تقسیم سود عامل مهمی در تصمیم گیری سهامداران بالقوه و فعلی می باشد و سرمایه گذاران می خواهند بدانند که میزان سود پرداخت شده به آنها چه نسبتی با نتیجه حاصل شده از فعالیت شرکت داشته است آیا عدم توزیع سود به علت وضع نامساعد مالی شرکت است و یا اینکه سود تحصیل شده در جهت بهبود وضع بنیه مالی شرکت به کار گرفته شده است که باعث سوددهی بهتر در آینده می شود لذا هر شرکت باید سیاست تقسیم سود مشخص داشته باشد.
بدیهی است که داشتن سیاست مشخص باعث خواهد شد که ارزش سهام آن شرکت افزایش یابد. این سیاست باید بیانگر نیازهای شرکت و سهامداران آن باشد (رهنمای رودپشتی و دیگران،1385، ص276)1.

7-فرضیه های تحقیق
فرضیه اول:
بین تمرکز مالکیت شرکت ها و معیارهای ارزیابی عملکرد رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیه دوم:
بین معیارهای ارزیابی عملکرد شرکت ها و سیاست تقسیم سود رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیه سوم
بین تمرکز مالکیت شرکت ها و سیاست تقسیم سود آنها رابطه معناداری وجود دارد.

8-روش تحقیق
دشوارترین گام در فرآیند تحقیق ، مشخص کردن مساله مورد مطالعه است . نخست آنکه درباره یک چیز ، یک مانعی یا یک موقعیت مبهم تردید وجود دارد ، تردیدی که نیازمند تحقیق است .
درهرتحقیق ابتدا بایدنوع ، ماهیت ، اهداف تحقیق ودامنه آن معین شود تا بتوان با استفاده از قواعد وابزار واز راه های معتبر به واقعیت دست یافت( سرمد وهمکاران ،1381،ص170)1.
بنابراین این تحقیق از نوع تحقیقات کاربردی است . تحقیقات کاربردی به سمت کاربرد عملی دانش هدایت می شود ، هم چنین تحقیق حاضر ، ازنوع روش وماهیت ازنوع تحقیق توصیفی است .
این تحقیق از جمله تحقیقات همبستگی است در تحقیق همبستگی هدف اصلی آن است که مشخص شود که آیا رابطه ای بین دویا چند متغیر کمی وجوددارد واگر این رابطه وجود دارد اندازه واحد آن چقدراست (حافظ نیا ،1381،ص24)2. مقیاس اندازه گیری داده ها مقیاس نسبی است .
مقیاس نسبی دارای کلیه ویژگیهای مقیاسهای فاصله ای ، ترتیبی واسمی است . مقیاس نسبی ، دقیق ترین مقیاس اندازه گیری است این مقیاس دارای ارزش صفر حقیقی می باشد یعنی نقطه ای که نمایانگر فقدان کامل ویژگی مورد اندازه گیری است
درپژوهش حاضر تمرکز برتعیین رابطه بین تمرکز مالکیت ، عملکرد شرکت و سیاست تقسیم سودمی باشد .

9- جامعه مطالعاتی
با وتلرویپر ،2004، تحقیقات متعددی درمورد دست یابی به بهترین دوره زمانی برآورد بازده مورد انتظار انجام داده اند . آن ها به این نتیجه رسیدند که استفاده از بازده های ماهیانه یک دوره زمانی 5 ساله بهترین قالب زمانی در زمینه چنین تحقیقاتی است .
باتوجه به تحقیقات فوق وبرای دقت واعتبار بیشتر نتایج تحقیق پیش رو دوره زمانی 8 ساله که از ابتدای سال 1380 تا پایان سال1387 است بعنوان دوره زمانی تحقیق انتخاب شد.(باتوجه به عدم دسترسی به صورتهای مالی سال1388، دوره تحقیق تا پایان سال 1387انتخاب شده است).
جامعه مطالعاتی تحقیق شامل کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در صنعت مواد غذایی وداروسازی برای دوره زمانی سالهای 1380تا 1387 با درنظر گرفتن ویژگی های زیر می باشد :
1- در بازده زمانی سالهای 1380 تا 1387 سهام شرکت در بورس اوراق بهادار مورد معامله قرار گرفته باشد .
2- پایان سال مالی شرکت 29 اسفند ماه می باشد .
3- جزء شرکتهای واسطه گری مالی و سرمایه گذاری (هلدینگ ) نباشد .
ازاین رو بین کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در صنعت مواد غذایی ودارویی تعداد 54شرکت پایان سال مالی آنها 29 اسفند ماه بوده است .
درادامه از بین شرکت هایی که پایان سال مالی آنها 29 اسفند ماه بوده ، شرکت هایی که وقفه هایی معاملاتی بیش از7 ماه داشته از جامعه مطالعاتی حذف شدند و درنهایت 44 شرکت به عنوان نمونه مطالعاتی تحقیق انتخاب شده که نام آنها درنگاره شماره (1-3)شرکت های صنایع مواد غذایی و(2-3 ) شرکت های صنایع داروسازی که در پیوست الف ارائه گردیده است .

10- مدل تحلیلی تحقیق و شیوه اندازه گیری

متغیرها
متغیر مستقل متغیر مستقل متغیر وابسته

نمودار (1-10)مدل کلی تحقیق

تمرکزمالکیت(سهامداران عمده):تمرکز مالکیت میزان سهام در مالکیت سهامداران عمده می با شد بنابراین حجم سهام در اختیار سهامداران که بیش از 5 درصد سهام را در تملک دارند بعنوان سهامداران عمده مشخص می شود.
نرخ بازده دارئیها (ROA): نرخ بازده دارائیها، بازده سرمایه گذاری در دارائیها می باشد و میزان سود به ازای هریک ریال سرمایه گذاری شده در دارائیها را نشان می دهد و در واقع رابطه بین حجم سرمایه گذاری و سود را بیان می کند (جهانخانی و پارساییان،57،1386).
کل دارائیها / سود خالص =ROA(1-1)
منظور از سود خالص، سود خالص پس از کسرمالیات اما قبل از کسر اقلام غیر مترقبه می باشد.
نرخ بازده حقوق صاحبان سهام (ROE):نرخ بازده حقوق صاحبان سهام را نرخ بازده ارزش ویژه نیز می نامند با استفاده از این نسبت سود شرکت در ازای هر یک ریال حقوق صاحبان سهام محاسبه می شود در واقع این نسبت رابطه بین سود و ارزش ویژه شرکت را نشان می دهد .
حقوق صاحبان سهام /سود خالص ROE=(2-1)
منظور از سود خالص، سود خالص پس از کسر مالیات اماقبل از کسر اقلام غیرمترقبه می باشد.
نسبت Q توبین: حاصل ارزش بازار برارزش دفتری سهام می باشد.
ارزش دفتری سهام /ارزش بازار سهام = Q توبین(3-1)
درصد تقسیم سود (نسبت سود پرداختی): نشان دهنده میزان تقسیم سود شرکت به ازای هر سهم می باشد.
DPS/EPSسود هر سهم / سود تقسیمی هر سهم = درصد تقسیم سود(4-1)

11- قلمرو تحقیق
قلمروتحقیق ، چارچوبی را فراهم می نماید تا مطالعات وآزمون محقق در طی آن قلمرو خاص انجام پذیرد و دارای اعتبار بیشتر باشد .
قلمرومکانی تحقیق
این پژوهش کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را درصنعت مواد غذایی وداروسازی مورد بررسی قرار می دهد .
قلمرو زمانی تحقیق
دوره زمانی این پژوهش 8 ساله واز ابتدای سال 1380 تا انتهای سال 1387 است .
قلمروموضوعی تحقیق
دراین پژوهش بررسی رابطه بین تمرکز مالکیت، عملکرد شرکت وسیاست تقسیم سود درشرکتهاصنایع مواد غذایی و دارویی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است .

12- فرضیه های تحقیق
با انباشتن حقایق علمی ، بدون ساختن فرضیه ، هیچ گونه پیشرفت عمیقی دربینش علمی به وجود نمی آید و بدون برخورداری از اندیشه ای هدایت کننده مانمی دانیم چه حقایقی را جمع آوری کنیم و نمی توانیم امور مربوط را از نامربوط با زشناسیم ( خاکی ، غلامرضا ، 1384،ص 114)1.
درپژوهش حاضر ابتدا عقیده خود را برمبنای تئوری موجود، بصورت فرضیه ای طر ح کردیم ودرمراحل بعدی آن فرضیه ها را مورد تجزیه وتحلیل علمی قرار خواهیم دادتا صحت وسقم آنها معلوم گردد . بدین ترتیب فرضیه های پیشنهادی رد یا قبول خواهند شد ودرستی و نادرستی آنان بوسیله آزمون هایی که انجام می گردد تبیین می شود.
دراین تحقیق به منظور تبیین وتشریح رابطه بین تمرکز مالکیت عملکرد شرکت و سیاست تقسیم سود فرضیه هایی به شرح زیر تدوین شده است :
1-12 – فرضیه اول
بین تمرکز مالکیت (سهامداران عمده) ومعیارهای ارزیابی عملکرد(ROA،ROEوQ-TOBIN) رابطه معناداری وجوددارد.
2-12- فرضیه دوم
بین معیارهای عملکرد(ROA،ROEو(Q-TOBIN وسیاست تقسیم سود(DPS/EPS)رابطه معناداری وجوددارد .
3-12- فرضیه سوم
بین تمرکز مالکیت(سهامداران عمده)وسیاست تقسیم سود(EPS (DPS/رابطه معناداری وجود دارد .

13- متغیرهای عملیاتی تحقیق
متغیر مستقل:در این تحقیق به منظوربررسی اثر مالکیت سهامداران عمده بر عملکرد شرکت ها، درصد مالکیت سهامداران عمده (سهامداران بالای 5 درصد) را بعنوان متغیر مستقل در نظر می گیریم در بررسی ارتباط میان عملکرد شرکت و سیاست تقسیم سود، عملکرد با معیارهای درونی و بیرونی شامل Q, ROE, ROA) توبین) به عنوان متغیر مستقل در نظر گرفته می شود همچنین در بررسی تمرکز مالکیت در سیاست تقسیم سودتمرکز مالکیت،( سهامداران بالای5درصد) به عنوان متغیر مستقل در نظر گرفته می شود.
متغیر وابسته:در بررسی ارتباط میان تمرکز مالکیت و عملکرد شرکت،عملکرد شرکت با معیارهای درونی و بیرونی شامل Q ,ROE,ROA) توبین) بعنوان متغیر وابسته و در بررسی رابطه تمرکز مالکیت و عملکرد شرکت بر سیاست تقسیم سود، سیاست تقسیم سود از طریق درصد سود تقسیمی ((DPS/EPS به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته می شود.

14-روش وابزار گرد آوری اطلاعات
گرد آوری اطلاعات تحقیق مورد نیاز تحقیق یکی از مراحل اساسی آن است به طوریکه این مرحله آغاز فرآیندی است که طی آن محقق یا فته هایی میدانی وکتابخانه ای را گرد آوری می کند وبه روش استقرایی به فشرده سازی آنها ازطریق طبقه بندی وسپس تجزیه وتحلیل می پردازد و فرضیه های تدوین شده خود را مورد ارزیابی قرار می دهد ودرنهایت حکم صادر می کند و پاسخ مساله تحقیق را با اتکای آنها می یابد .
داده های مورد نیاز این تحقیق با استفاده از صورتهای مالی، تراز نامه سودوزیان ویادداشتهای همراه توضیحی شرکتهای مورد مطالعه بوده است که این موارد توسط سازمان بورس اوراق بهادار تهران منتشرگردیده است این نوع اطلاعات از طریق نرم افزارتدبیر پردازو ره آورد نوین بدست آمده است.
برای تبیین سهامداران با مالکیت بیش از 5 درصد سهام، به یادداشتهای مربوط به ساختار سرمایه در یادداشتهای پیوسته صورتهای مالی مراجعه شد برای اکثر شرکت ها، این اطلاعات فقط شامل افراد یا شرکت هایی است که مالک بیش از 5 درصد سهام شرکت می باشند و دارندگان کمتر از 5 درصد سهام شرکت در گروه کلی تحت عنوان سایر سهامداران طبقه بندی شده اند. لذا برای گردآوری آسان تر و در دسترس اطلاعات معیار 5% برای سهامداران عمده انتخاب شد بنابراین حجم سهام در اختیار سهامداران که بیش از 5 درصد سهام را در تملک دارند بعنوان سهامداران عمده مشخص شد.
داده های مربوط به ROA و ROE حسب مورد از ترازنامه و صورت سود و زیان استخراج شد ارزش سهام با استفاده از اطلاعات موجود در سایت بورس کسب شده و ارزش دفتری سهام نیز به صورت خروجی اکسل از تقسیم جمع حقوق صاحبان سهام در تاریخ ترازنامه به تعداد سهام تعیین شد. اطلاعات مربوط به DPS و EPS با استفاده از اطلاعیه های مجمع عمومی عادی شرکت ها از نرم افراز تدبیر پرداز و ره آورد نوین بدست آمد. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار Excel محاسبه و با نرم افزار Spss و Eviews و تکنیک آماری رگرسیون ساده خطی و تحلیل پانلی (Panel) مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند.

15-روش تجزیه و تحلیل داده ها
در بررسی ارتباط بین متغیر وابسته با یک یا چند متغیر مستقل از سه روش می توان به گردآوری داده ها و تعیین پارامتر متغیر (متغیرهای) مستقل، برای پیش بینی متغیر وابسته پرداخت این سه روش عبارتند از:
1-روش سری زمانی:یک سری زمانی مجموعه مشاهداتی است که بر حسب زمان مرتب شده باشند.
2-روش مقطعی: به محاسبه و جمع آوری داده ها در یک مقطع مشخص از زمان برای شرکت مختلف می پردازد.
3-روش تلفیقی:این روش ترکیب دو روش قبل است بعبارت دیگر داده ها برای شرکت های مختلف چندین سال جمع آوری می گردند یعنی دراین روش ترکیب زمان و مقطع را داریم که داده ها با هم ادغام می شود، یعنی داده های نمونه ای بوسیله مشاهدات روی N واحد مقطع طی T دوره زمانی نشان داده می شود روی هم n= N*T مشاهده وجود دارد. در حالت الف و ب از مدلهای سری زمانی و تحلیل رگرسیونی برای مدل بندی استفاده می شود اما در حالت سوم به لحاظ اینکه حالتهای الف و ب برقرار نیست از تحلیل پانلی استفاده می شود که این داده ها راه داده های پانل دیتا یا داده های تابلویی می خوانند در این روش همبستگی داده ها به لحاظ تکرار شدن هر مورد در زمانهای مختلف در برآورد پارامتر در نظر گرفته می شود مدل کلی برای داده های پانلی بصورت زیر است:
i = 1, …………… n
T = 1, ……………. T
yit = Bo + B1 xit + it
مورد قابل تمایز، این روش با تحلیل رگرسیون در برآورد پارامترهامی باشند که در برآورد پارامترهای این مدل ماتریس، واریانس، کواریانس به لحاظ وابستگی مشاهدات، ماتریس واحد نیست (آذر،مومنی،1385،ص209،201)1.
موارد زیر در معادله رگرسیونی مورد بررسی قرار می گیرد:
1-خود همبستگی: برای بررسی آنکه در یک مدل جملات خطا خود همبسته می باشند یا خیر،از آزمون دوربین – واتسون استفاده می شود.
2-ضریب تعیین یا : معیاری است که شدت رابطه میان متغیر مستقل و متغیر وابسته را تشریح می کند ، مقدار این ضریب در واقع مشخص کننده آن است که چند درصد از تغییرات متغیر وابسته توسط متغیر مستقل توضیح داده می شود.
3-معنی داری مدل و ضرایب آن:معنی دار بودن معادله رگرسیون با استفاده از آماره Fصورت می گیرد،بعد از معنی داربودن مدل رگرسیون،معنی دار بودن هر کدام از ضرایب آزمون می شود.برای آزمون معنی داری ضرایب از آماره t استفاده می شود.
برای برآورده پارامترهای مدل (شیب و عرض از مبداء) فرض صفر و فرض مقابل به شرح زیر است:

آماره آزمون t برای تبیین معناداری ضریب مورد استفاده قرار می گیرد.اگر p-valueحاصل از سطح معناداری5درصد بیشتر باشد فرضیه صفر پذیرفته می شود پذیرفتن فرضیه صفر به معنی عدم ارتباط خطی معنادار بین متغیر مستقل و متغیر وابسته در مدل طراحی شده می باشد. سطح معناداری برای این آزمون 95% در نظر گرفته می شود.
مقدار آماره آزمون به صورت زیر محاسبه می گردد:

همچنین ناحیه رد و قبول فرض صفر به صورت زیر تعریف می شود:

ناحیه رد و قبول فرض صفر در سطح اطمینان 95% نحوه داوری بدین صورت است که اگر مقدارآماره t در ناحیه رد قرار گیرد فرض صفر رد می شود.
با توجه به اینکه در این تحقیق داده های 44 شرکت در دوره 8 ساله مورد نیاز می باشد بنابراین مدل رگرسیون مورد استفاده در این پروژه با استفاده از تلفیق داده های مقطعی و زمانی به کمک روش پانل دیتا مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.

16-نتیجه گیری کلی تحقیق
جدول شماره ( 10-4 ) خلاصه نتایج تحقیق

متغیر وابسته
متغیر مستقل
معناداری کل مدل (F )

معناداری ضرایب ( t )

آماره t
ضریب تعیین
آزمون دوربین واتسون

تائید یا عدم تائید
سطح معنی داری F
تائید یا عدم تائید
P- VALUE
عرض از مبدا
شیب

فرضیه اول
ROA
سهامداران عمده
عدم تائید
198/0
عدم تائید
21/0
054/2
23/1
005/0
042/2

ROE
سهامداران عمده
تائید
01/0
تائید
00/0
832/1
97/4
020/0
961/1

Q-TOBIN
سهامداران عمده
تائید
40/0
تائید
00/0
936/1
86/4
024/0
630/1
فرضیه دوم
DPS/EPS
ROA
تائید
000/0
تائید
00/0
57/18
58/4
129/0
583/1

DPS/EPS
ROE
تائید
000/0
تائید
00/0
39/13
16/8
210/0
806/1

DPS/EPS
Q-TOBIN
تائید
000/0
تائید
00/0
71/17
70/6
219/0
714/1
فرضیه سوم
DPS/EPS
سهامداران عمده
عدم تائید
71/0
عدم تائید
11/0
89/4
63/1
100/0
880/1

مقادیر سطح معناداریF در اولین آزمون فرضیه اول نشان دهنده عدم معناداری مدل رگرسیون بر ازش شده در سطح اطمینان 95درصد است.با توجه به ضریب تعیین مدل برازش شده حدود0.5درصد از تغییرات معیار ارزیابی عملکرد ROA توسط سهامداران عمده توضیح داده می شود. مقادیر P-valueبرای معنی داری ضریب برابر 198/0 و آماره t برای شیب برابر با 237/1 می باشد که حاکی از عدم وجود رابطه معنادار بین سهامداران عمده و معیار ارزیابی عملکردROA در سطح اطمینان 95 درصدمی باشد.بنابراین نمی توان یک رابطه معنادار در مدل طراحی شده برآورد نمود.
مقادیر سطح معناداریF در دومین آزمون فرضیه اول نشان دهنده معناداری مدل رگرسیون بر ازش شده در سطح اطمینان 95درصد است.با توجه به ضریب تعیین مدل برازش شده حدود0.2درصد از تغییرات معیار ارزیابی عملکرد ROE توسط سهامداران عمده توضیح داده می شود.با توجه به معنی داری ضریب که برابر با0.00 و آمارهt برای شیب برابر973/4 می باشدبنابراین فرض صفر در سطح 95 درصد رد می شود و نشان دهنده رابطه معنادار بین متغیر سهامداران عمده و معیار ارزیابی عملکرد ROE می باشد.بنابراین مدل نهایی بصورت زیر خواهد بود:
(تمرکز مالکیت) 005/0 + 108/0 = RoEit
مقادیر سطح معناداریF در سومین آزمون فرضیه اول نشان دهنده معناداری مدل رگرسیون بر ازش شده در سطح اطمینان 95درصد است.با توجه به ضریب تعیین مدل برازش شده حدود0.6درصد از تغییرات معیار ارزیابی عملکرد Q-TOBINتوسط سهامداران عمده توضیح داده می شود.با توجه به معنی داری ضریب که برابر با0.00 و آمارهt برای شیب برابر862/4می باشدبنابراین فرض صفر در سطح 95 درصد رد می شود و نشان دهنده رابطه معنادار بین متغیر سهامداران عمده و معیار ارزیابی عملکردQ-TOBIN می باشد.بنابراین مدل نهایی بصورت زیر خواهد بود:
it (تمرکز مالکیت) 06/0 + 782/1 =Q-TOBINit
مقادیر سطح معناداریF در فرضیه دوم نشان دهنده معناداری مدلهای رگرسیون بر ازش شده در سطح اطمینان 95درصد است.با توجه به ضریب تعیین مدلهای برازش شده به ترتیب برابر9/12،21درصدو9/21درصداست این مقادیر در عمل قابل توجه است و میزان تبیین بالای معیارهای عملکرد از تغییرات نسبت سود تقسیمی(DPSEPS) را نشان می دهد.مقادیر P-valueبرای معنی داری ضریب برای هر سه معیار ارزیابی عملکرد برابر0.000 ومقادیر آماره t 583/4 ،167/8و705/6 است.که حاکی از رد فرض صفر برای شیب برای هر سه مدل می باشد.بنابراین تمام ملها معنادار و حاکی از رابطه معنادار بین معیارهای ارزیابی عملکرد(Q-TOBIN, ROE,ROA)و نسبت سود تقسیمی (DPS/EPS) میباشد.بنابراین مدلهای نهایی بصورت زیر خواهد بود:

بنابراین رابطه معیارهای ارزیابی عملکرد و نسبت سود تقسیمی مثبت بوده و به ازای یک واحد افزایش درROE,ROA. Q-TOBIN,میزان نسبت سود تقسیمیDPS/EPS به ترتیب 384/55،661 /49 و942/2واحد افزایش می یابد.
مقادیر سطح معناداریF در فرضیه سوم نشان دهنده عدم معناداری مدل رگرسیون بر ازش شده در سطح اطمینان 95درصد است.با توجه به ضریب تعیین مدل برازش شده حدود0.1درصد از تغییرات نسبت سود تقسیمی (DPS/EPS)توسط سهامداران عمده توضیح داده می شود. مقادیر P-valueبرای معنی داری ضریب برابر 114/0 و آماره t برای شیب برابر با 634/1 می باشد که حاکی از عدم وجود رابطه معنادار بین سهامداران عمده و نسبت سود تقسیمی (DPS/EPS) در سطح اطمینان 95 درصدمی باشد.بنابراین نمی توان یک رابطه معنادار در مدل طراحی شده برآورد نمود.
17-ارزیابی و تشریح نتایج آزمون فرضیه ها
با توجه به تجزیه و تحلیل ارائه شده در فصل چهارم که در خصوص هر فرضیه انجام گرفته، ابتدا به تفکیک به نتایج هر فرضیه اشاره نموده و سپس به نتیجه گیری کلی در خصوص یافته این تحقیق می پردازیم.
فرضیه اول : بین تمرکز مالکیت (سهامداران عمده) و معیارهای ارزیابی عملکرد (RoE , RoA ، (Q-Tobin در شرکت های صنایع غذایی و دارویی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران رابطه معناداری وجود دارد.
آزمون این فرضیه حاکی از وجود رابطه معناداری بین تمرکز مالکیت (سهامداران عمده) و معیارهای ارزیابی عملکرد در سطح اطمینان 95% می باشد البته قابل ذکر است که از میان معیارهای عملکرد مالی شرکت این تاثیر مثبت و معنادار برای دو شاخص Q-TOBIN , RoE قابل مشاهده است و در مورد RoA صدق نمی کند.
یافته های بدست آمده از آزمون فرضیه به صورت جداگانه نشان می دهد که مقدار سطح معنی داری یا F بر اساس جدول شماره (5-4) نشان دهنده عدم معنی داری مدل رگرسیون برازش شده در سطح اطمینان 95% می باشد یعنی مدل معنی داری برای رابطه بین تمرکز مالکیت و معیار ارزیابی عملکرد RoA وجود ندارد. همچنین با توجه به عدم معنی داری ضرایب و مقدار آماره t برای تمرکز مالکیت (شیب ) در نگاره فوق، حاکی از عدم ارتباط خطی معناداری بین تمرکز مالکیت (سهامداران عمده) و معیار ارزیابی عملکرد RoA در مدل طراحی شده می باشد.
مقدار سطح معناداری یا F بر اساس جدول شماره (8-4) و (7-4) نشان دهنده معنی داری مدل رگرسیون برای رابطه تمرکز مالکیت (سهامداران عمده) و معیار ارزیابی عملکرد RoE و Q -TOBIN می باشد. و با توجه به مقدار R2 یا ضریب تعیین می توان ادعا کرد که شدت این ارتباط برای RoE 2 درصد است که نشان می دهد تمرکز مالکیت تنها 2 درصد از تغییرات RoE را تبیین می کند. همچنین شدت این ارتباط برایQ -TOBIN4/2 درصد است که نشان می دهد تمرکز مالکیت تنها 4/2 درصد از تغییرات Q-TOBIN را تبیین می کند. لکن با توجه به معنی دار بودن ضرایب و مقدار آماره t برای تمرکز مالکیت (شیب ) طبق جدول های(7-4) و (8-4) حاکی از وجود رابطه معنادری و مثبت بین تمرکز مالکیت (سهامداران عمده) و معیار ارزیابی عملکرد RoE و Q-TOBIN می باشد (وجود ارتباط خطی معنی داربین متغیر مستقل ومتغیر وابسته در مدل طراحی شده).
تحقیقات متعددی در سراسر جهان انجام شده و ارتباط بین مالکیت و عملکرد در آنها مورد بررسی قرار گرفته است. از جمله تحقیقاتی که نتایج آنها هم راستا با نتایج حاضر است عبارتند از : آنلین چن و همکاران (2005) فرث و همکاران (2006) براک سیفرت (2006) ، کاپوپولس و لازاری تو (2007) آنلین چن و همکاران (2005) در مطالعه ای که روی 133 شرکت فعال در بورس تایوان در فاصله سال های 1999 – 1995 در کشور تایوان انجام داد با تمرکز بر ساختار مالکیت و مدیریتی دریافتند ، که رابطه بین نوع مالکیت حقوقی و عملکرد بازده سهام شرکت ها ، یک رابطه مثبت و معناداری است.
براک سیفرت ،2006،در مطالعه ای که روی کشورهای آلمان، انگلستان، ایالات متحده و ژاپن انجام داد، دریافت که سهامداران عمده و خصوصا وجود سهامداران حقوقی در ترکیب مالکیت شرکت با عملکرد شرکت، رابطه معناداری دارد و نیز مدیران موظف بر عملکرد شرکت تاثیر مثبتی دارند.
کاپوپولس و لازاری تو ،2007،تاثیر ساختار مالکیت بر عملکرد شرکت را با استفاده از اطلاعات 175 شرکت یونانی مورد بررسی قرار داد و به این نتیجه رسیدند که ساختار مالکیت متمرکز به گونه مثبت با سودآوری بالا شرکت ارتباط دارد و برای کسب سودآوری بالاتر به مالکیت با پراکندگی کمتر نیاز دارد.
دراین مورد تحقیقاتی چند در ایران نیز انجام گرفته است که به نتایج متفاوتی رسیده است:
ماه آور پور ،1386، بین درصد مالکیت سهامداران عمده ودرصد مالکیت سهامداران نهادی با معیار EPS رابطه معناداری پیدا کرد و بین درصد مالکیت سهامداران عمده و درصد مالکیت سهامداران نهادی با معیار بازده، رابطه معناداری ملاحظه نکرد.
شریعت پناهی ،1385،مالکیت را متغیری درون زا دید که بین نوع مالکیت و عملکرد شرکت رابطه ای معناداری وجود ندارد علت عدم وجود رابطه بین ساختار مالکیت و عملکرد شرکت های عدم وجود نظام پاسخ خواهی و پاسخ گویی مناسب و نیز عدم وجود بازار نیروی کار مدیریتی بیان شده است.
نمازی و کرمانی ،1386، تاثیر انواع مالکیت، (مدیریتی، شرکتی ، نهادی) بر عملکرد شرکت با معیارهای RoE , RoA ، Q-TOBIN و MBVR را بین سالهای 1382-1386 برای تعداد66 شرکت در بورس اوراق بهادار تهران بررسی نمود یافته های پژوهش نشان می دهد که رابطه معنی دارو مثبت بین مالکیت نهادی و عملکرد شرکت و رابطه معنی دار و مثبت بین مالکیت شرکتی و عملکرد شرکت وجود دارد. مالکیت مدیریتی بصورت معنی دار و منفی بر عملکرد تاثیر می گذارد.و در مورد مالکیت خارجی اطلاعاتی که بیانگر مالکیت سرمایه گذاران خارجی در شرکتهای نمونه آماری باشد مشاهده نگردید.در مالکیت خصوصی نیز بهتر است مالکیت عمده در اختیار سرمایه گذاران شرکتی باشد.به گونه کلی بین مالکیت شرکت ها و عملکرد آنها رابطه معنی داری وجود دارد.
فرضیه دوم : بین معیارهای ارزیابی عملکرد (ROA QTOBIN,ROE ) وسیاست تقسیم سود (DPS / EPS) در شرکتهای صنایع مواد غذایی و دارویی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران رابطه معناداری وجود دارد.
آزمون این فرضیه حاکی از وجود رابطه معناداری بین عملکرد شرکت با معیارهای فوق الذکر و سیاست تقسیم سود در سطح اطمینان 95% است که این رابطه مثبت و معنادار برای سه شاخص معرفی شده برای عملکرد ، Q-TOBIN , RoE , RoA مشاهده می شود.
یافته های بدست آمده از آزمون فرضیه به صورت جداگانه نشان میدهد که مقدار سطح معناداری F براساس جدول های(6-4)و (7-4)و(8-4) نشان دهنده معنی داری مدل رگرسیون برای رابطه تمامی معیارهای ارزیابی عملکرد Q-TOBIN , RoE , RoA و سیاست تقسیم سود (DPS/EPS) می باشد با توجه به ضریب تعیین یا R2 می توان ادعا کرد که شدت این ارتباط برای RoA ، 9/12 درصد است یعنی RoA ، تنها 9/12 درصد از تغییرات متغیر وابسته یعنی سود تقسیمی را نشان می دهد. همچنین شدت ارتباط برای RoE 21 درصد است که نشان می دهد که RoE تنها 21 درصد تغییرات متغیر وابسته یعنی سود تقسیمی را نشان میدهد. وبا توجه به ضریب تعیین یا R2 برای
Q-TOBIN شرکت این ارتباط برابر 9/21 درصد است یعنی Q-TOBIN ، 9/21 درصد از تغییرات متغیر وابسته سود تقسیمی را نشان میدهد. لکن با توجه به معنی دار بودن ضرایب و مقدار آماره t برای معیار ارزیابی عملکرد (RoE , RoA ، Q-TOBIN ) طبق جدول های (6-4)( 7 -4) و (8-4) حاکی از وجود رابطه معنادار و مثبت بین معیارهای ارزیابی عملکرد ( ,RoE , RoA Q-TOBIN) و سیاست تقسیم سود (DPS / EPS) می باشد.
چن ، چونگ و وانگ (2005) اظهار داشتند که سیاست تقسیم سود شرکت های کوچک، به نسبت شرکتهای بزرگ حساسیت کمی به عملکرد نشان می دهد.
با توجه به انجام آزمون فرضیه فوق برای اولین بار در ایران، امکان مقایسه نتایج آن با نتایج قبلی داخلی وجود ندارد.
فرضیه سوم : بین تمرکز مالکیت (سهامداران عمده) و سیاست تقسیم سود در شرکتهای صنایع مواد غذایی و دارویی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران رابطه معناداری وجود دارد.
آزمون این فرضیه عدم وجود رابطه بین درصد مالکیت سهامداران عمده و نسبت سود تقسیمی در سطح اطمینان 95% را نشان می دهد یعنی فرضیه فوق رد شده، به این معنی که سهامداران عمده نمی توانند روی سیاست تقسیم سود شرکت تاثیر معنادار داشته باشند.
یافته های بدست آمده از آزمون فرضیه طبق جدول های (9-4) نشان می دهد که مقدار سطح معنی داری یا F نشان دهنده عدم معنی دار بودن مدل برای رابطه تمرکز مالکیت و سیاست تقسیم سود می باشد.
لکن با توجه به عدم معنی دار بودن ضرایب و مقدار آماره t بر اساس نتایج جدول (9-4) حاکی از عدم ارتباط خطی معناداری بین تمرکز مالکیت (سهامداران عمده) و سیاست تقسیم سود (DPS/EPS)در مدل طراحی شده می باشد.
عبدالسلام و همکاران ،2008، در تحقیقی پیرامون ارتباط ساختار مالکیت با سیاست های سود سهام در یک بازار نوظهور نشان داد که ارتباط مستقیمی بین مالکیت نهادی و تقسیم سود سهام و نسبت پرداخت سود سهام وجود دارد.
هارادا و انگوین ،2005، در مقاله ارتباط بین تمرکز مالکان نهادی و سیاست سود سهام را در ژاپن بررسی کردند. شواهد حاکی از ارتباط منفی معنادار بین تمرکز مالکیت و سود سهام پرداختی بود.
چن و همکاران،2007،در تحقیقی پیرامون ارتباط بین تمرکز مالکیت و سیاست سود سهام در هونگ کونگ،رابطه معناداری بین تمر کز مالکیت و سود دریافتنی نیافتند.
جین ،2007، در مقاله با عنوان "تمایلات سهامداران نهادی و انفرادی برای سود سهام و بازخرید سهام شرکت ها" ارتباط مثبتی را بین مالکیت نهادی و سود سهام در بین شرکتهای سنگاپوری یافت.
کوکی و گیوانی ،2009، در مقاله ای با عنوان "ساختار مالکیت و سود سهام" به تجزیه و تحلیل تاثیر مالکیت سهامداران برسیاست سود سهام ، در شرکت های تونسی پرداختند. شواهد حاصل نشان می دهد که بین مالکیت نهادی و سطح سود سهام توزیع شده، ارتباط معناداری منفی وجود دارد.
در فرضیه سوم رابطه معناداری بین تمرکز مالکیت و سیاست تقسیم سود مشاهده نشده و سهامداران عمده تاثیری بر نسبت سود پرداختی ندارند. حال آنکه در تحقیقات خارج از ایران سهامداران عمده بر سیاست تقسیم سود شرکت تاثیر می گذارند و این تاثیر به نوع سهامداران (داخلی، خارجی و نهادی) بستگی دارد. ترانک و هیتی ،2007،دریافتند که سهامداران (عمده،نهادی ،داخلی و خارجی )تمایلات متفاوتی در ارتباط با سود سهام دارند. در این کشورها سود تقسیمی برای کاهش تعارض بین سهامداران جزء و عمده و دفاع از حقوق سهامداران جزء می باشد. همچنین با توجه به انجام آزمون فرضیه فوق برای اولین بار در ایران، امکان مقایسه نتایج با تحقیقات داخلی وجود ندارد.

18- نتیجه گیری :
آنچه در جمع بندی و نتجیه گیری آزمون مدل تحقیق می توان عنوان کرداین است زمانیکه مالکیت شرکت بصورت متمرکز باشد نسبت عایداتی که سرمایه گذاران در سرمایه گذاری خود دریافت می کنند در مقایسه با حالتی که مالکیت به صورت پراکنده می باشد بیشتر است با توجه به مدلهای ارائه شده در فصل چهارم تغییرات در تمرکز مالکیت همه جهت با تغییرات در عملکرد شرکت می باشد یعنی با افزایش در تمرکز مالکیت عملکرد شرکت به دلیل کاهش تضاد منافع در بین سهامداران و کاهش هزینه های نمایندگی افزایش می یابد.
نتایج نشان می دهد که در سطح 95%بین تمرکز مالکیت و دو معیار عملکرد یعنی ROE،Q-TOBIN رابطه معناداری وجود دارد، بطوریکه تمرکز مالکیت 2درصد از تغییرات ROE و4/2 درصد از تغییرات Q-TOBIN را تفسیر می کند. یعنی هر چه تمرکز مالکیت بیشتر باشد کنترل بیشتری بر مدیران اعمال شده و عملکرد شرکت افزایش می یابد. البته این رابطه معنادار بین تمرکز مالکیت و معیار ارزیابی عملکرد ROA صدق نمی کند.
براساس یافته های آزمون فرضیه دوم می توان نتیجه گیری کرد که بین معیارهای ارزیابی عملکرد و سیاست تقسیم سود در دوره زمانی (1380تا1387) رابطه معناداری وجود دارد. با توجه به مدلهای ارائه شده در فصل چهارم برای رابطه بین عملکرد شرکت و نسبت سود پرداختنی نشان دهنده تغییرات همه جهت بین عملکرد شرکت و نسبت سود پرداختنی می باشد بطوریکه 9/12درصد، 21درصد و 9/21 درصد، از تغییرات نسبت سود تقسیمی به ترتیب توسط معیارهای ارزیابی عملکرد ROA،ROE و Q-TOBIN تفسیر می شود.که نشان دهنده ارتباط خوب و مثبت بین عملکرد شرکت و نسبت سود تقسیمی می باشد به این معنا که بهبود عملکرد می تواند افزایش سود تفسیمی را به دنبال داشته باشد. یعنی افزایش در عملکرد شرکت باعث افزایش در نسبت سود پرداختنی می شود (و بلعکس).علت این ارتباط مثبت به دلیل نوع نگرش شرکت در مورد سیاست تقسیم سود به علت راضی نگه داشتن سرمایه گذاران با سود پرداختی بیشتر و عدم توجه به سرمایه گذاری بیشتر و ارزش سهام در بلند مدت می باشد. که این نوع نگرش می تواند عملکرد شرکت را در بلندمدت به دلیل عدم سرمایه گذاری های لازم در شرکت یا افزایش هزینه های استقراض کاهش دهد.
براساس یافته های آزمون فرضیه سوم می توان نتیجه گیری کرد که بین تمرکز مالکیت وجود سهامداران عمده و سیاست تقسیم سود در دوره زمانی (1380تا1387) رابطه معناداری وجود ندارد.با توجه به یافته های آزمون فرضیه فوق ،نمی توان مدلی برای برآورد رابطه بین تمرکز مالکیت و سیاست تقسیم سود تعین نمود به عبارت دیگر بین سهامداران عمده و نسبت سود پرداختنی در مدل طراحی شده رابطه معناداری وجود ندارد. شایان ذکر است تعیین این نوع رابطه بستگی به نوع ترکیب سهامداران(نهادی، داخلی و خارجی دارد.

منابع فارسی:
1. احمدوند،ژ.، 1385،"بررسی تاثیر ساختار مالکیت بر عملکرد شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، پایانامه کارشناسی ارشد، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، صفحه،11،24،28،34.
2. آذر، ع. ومحمود مومنی، 1385"آمار و کاربرد آن در مدیریت"، انتشارات سمت، جلد دوم، چاپ نهم، تهران،صفحه 209،201.
3. انصاری،ع. ومنصور کریمی، 1388،"بررسی توان معیارهای داخلی ارزیابی عملکردمدیریت در تبیین ارزش ایجاد شده برای سهامداران"،مجله تحقیقات حسابداری،شماره اول،صفحه،117،113.
4. بابایی،م. وارژنگ احمدوند.، 1387،"بررسی تاثیر ساختار مالکیت بر عملکرد شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"،مجله تحقیقات مالی ، شماره 26،صفحه47،45.
5. پورحیدری،ا.و مسعود خاکساری.، 1387،"بررسی عوامل تعیین کننده خط مشی تقسیم سود در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"،مجله توسعه و سرمایه،سال اول شماره 2،صفحه،183،190.
6. تهرانی،ر.، 1387،"مدیریت مالی"،انتشارات نگاه دانش،چاپ چهارم،صفحه456،452.
7. جهانخانی،ع. وعلی پارساییان، 1386،"مدیریت مالی"،انتشارات سمت،جلد اول،تهران ،صفحه، 39.
8. چالاکی،پ.، 1382"اثر سود حسابداری و جریانات نقدی عملیاتی بر تقسیم سود نقدی در شرکت های پذیرفته در بورس اوراق بهادار تهران"،پایانامه کارشناسی ارشد،دانشگاه تربیت مدرس،صفحه52.
9. حافظ نیا،م.، 1381"مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم انسانی"،انتشارت سمت ،صفحه24.
10. حساس یگانه،ی.، 1384"فلسفه حسابرسی"،انتشارات شرکت علمی و فرهنگی،چاب اول،صفحه106،105
11. خاکی،غ.، 1387،"روش تحقیق با رویکردی به پایانامه نویسی" ،انتشارات بازتاب،چاپ چهارم،تهران،صفحه305،303.
12. خالقی مقدم،ح.و فرید برزیده، 1382،"ارتباط بین رویکردهای مختلف در اندازه گیری عملکرد مالی شرکت ها"،فصلنامه مطالعات حسابداری ،شماره2،دانشکده حسابداری و مدیریت دانشگاه علامه طباطبایی،صفحه35.
13. خورشیدی ،ق ،1381، "مدیریت سرمایه گذاری پیشرفته"،صفحه،254 .
14. دلاور،ع.، 1374، "مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی"،انتشارات رشد، تهران،صفحه،98.
15. رحمان سرشت،ح. ورحیم مظلومی.، 1384،"رابطه عملکرد مدیریتی سرمایه گذاران با سهم مالکیت این نهادها در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران".مطالعات مدیریت شماره 47،صحفه،160،135.
16. رهنمای رودپشتی،ف و همکاران.، 1385،"مدیریت مالی راهبردی(ارزش آفرینی)،انتشارات کساکاوش،صفحه538،547،274،267.
17. ساربانها،م.، 1382، "اثرسود تقسیمی بر قیمت سهام شرکتها،" فصلنامه مطالعات حسابداری ،شماره2،دانشکده حسابداری و مدیریت دانشگاه علامه طباطبایی،صفحه،17 .
18. شباهنگ،ر. ،1374، "مدیریت مالی"، جلد اول از انتشارات مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی ،سازمان حسابرسی ،چاپ پانزدهم ،صفحه264،259.
19. شریعت پناهی،س، م ،1385"اثر نوع مالکیت بر عملکرد مدیران شرکت های پذیرفته در بورس اوراق بهادار تهران"،پایانامه دکتری،دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبایی تهران صفحه،36،40،44،46.
20. عزیززاده،ط.،1388،"بررسی نقش معیارهای سنجش عملکرددر ایجاد ارزش برای شرکت"،مجله حسابدار،شماره208،صفحه،45،44.
21. قالیباف اصل،ح. وفریبرز رضایی، 1386،"بررسی ترکیب هیات مدیره بر عملکرد شرکت های پذیرفته در بورس اوراق بهادار تهران"،مجله تحقیقات مالی،شماره23،صفحه،35،34.
22. قنبری،ف.، 1386،"بررسی تاثیر مکانیزم های حاکمیت شرکتی بر عملکرد شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"،پایانامه کارشناسی ارشد،دانشگاه الزهرا، صفحه 42.
23. کرمی،غ .و هانیه اسکندر،1388،"ترکیب سهامداران و سیاست تقسیم سود"،مجله حسابدار،شماره207،صفحه،53،56.
24. ماه آور پور،ر.، 1386،"بررسی اثرات تمرکز مالکیت بر عملکرد شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"،پایانامه کارشناسی ارشد،دانشگاه الزهرا تهران،صفحه،1،63،90.
25. مشایخ،ش .ومشهید اسماعیلی.، 1385،"بررسی رابطه بین کیفیت سود و برخی از جنبه های راهبری در شرکت های پذیرفته شده بورس اوراق بهادار تهران"،مجله بررس های حسابداری و حسابرسی،شماره45،صفحه،25،44.
26. مظلومی،ن.، 1382،"رابطه عملکرد مدیریتی سرمایه گذاران با سهم مالکیت این نهادها در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"،پایانامه دکترا،دانشکده حسابداری و مدیریت دانشگاه علامه طباطبای تهران، صفحه،16،22،23،27،32،39،40،43.
27. مهدوی،ا، واحمد میدری،احمد،1384،"ساختار مالکیت و کارایی شرکت های فعال در بورس اوراق بهادار تهران"،مجله تحقیقات اقتصادی،شماره71،123،128،129.
28. مهرانی ،س. وعلی تالانه.، 1377،"تقسیم سود شرکت ها"،مجله حسابدار شماره 125،صحفه9.
29. مهرانی،ک.، 1383،"چارچوبی برای تجزیه و تحلیل سیاست های تقسیم سود "،مجله حسابدار،سال شانزدهم،شماره 144 ، صفحه ،44 .
30. مومنی، م.، 1386، "تحلیل های آماری با استفاده از SPSS"، انتشارات کتاب نو، تهران.
31. میدری،ا.، 1381"سازگاری انواع حکمرانی شرکتی با اقتصاد ایران"،پایانامه دکترا،دانشگاه اقتصاد دانشگاه تهران ، صفحه ،7،11،36.
32. نمازی،م .وامیر کرمانی،1387،"تاثیر ساختار مالکیت بر عملکرد شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"،مجله بررس های حسابداری و حسابرسی،شماره53،صفحه،86 .
33. نوروش،ا. وقاسم ابراهیمی کردلر.، 1384،"بررسی و تبیین رابطه ترکیب سهامداران با تقارن اطلاعات و سودمندی معیارهای حسابداری عملکرد".بررسی های حسابداری و حسابرسی، شماره42،صفحه،97،124.

منابع انگلیسی:
1. Abdelsarm,O.,El-masry,A.and,sabri,2008,"Board composition ,ownershipe structure and dividend policesin an Emerging market further Evidence from case 50 Managerial Finance,NO.12,PP,953-964
2. Aydin, N.,Sayim, and Yalama,A., 2007,."Foregn Ownership and firm Performance:Evidance from Turkey."International Research Journal of Finance and Economics.Issue 11,pp,103-111.
3. Baba Naohiko, 2008, "Increased presence of foreign investors and dividend policy of Japnese".www.elserier.com
4. BakerH.,Kent, D., Saadi,S. ,"Impact of Financial and multinational operations on manger perceptions of dividend",Global Finance Journal, www.elsevier.com
5. Belk. ,1976, "Distribution of Incomes of Corporations Among DividendsRetained Earnings and Taxes, " American Economic Review, Vol.46, pp. 97-113.
6. chapelle,A., 2004,."Blok investments and the race corporate control in Belgium",universite Liber de Bruxelles,Belgim.
7. Chen,A. & Lanfeng Kao, 2005."The conflict between agency theory and corporate on managerial Ownership: the evidence from Taiwan IPO performance".International Journal of business,10.
8. Farinha.J,Divided policy,2003," Corporat Governance and the Mansgerial Entrenchment Hypothesis:An Emprical Analysis".Journal of Business Finance & Accounting,30.1173-1209.
9. Gutierrez Luis,H., Carlos Pombo, 2008 "Corporate ownerShip and control contestability inemerging markets : the case of Colombia ".Journal of Economics and BuSiness
10. Harada,Kimie and Nguyen,2005," Pascal Ownership concentration Agancy Conflicts and Dividend policy in Japan".Working paper,NSW2052.
11. Jain,Ravi, 2007,"Institutional and Investor Preferences for Dividends and share Repurchases",Journal of Economices and Business,59,406-426
12. Jayesh,Kumar.,2004."Does Ownership Structure influence firm value?Evidance from Institute of Development Research India.
13. Jensen,Michael,C. and William Meckling,1976. "Theory of the Firm:Managerial Behavior.Agency Cocts, and Ownership Structure".Journal of Financial Economics 3,pp.305-360
14. Kapopoulous,p. and S.Lazaretou ,2007."Corporate Ownership Structure and Firm Performanc:Evidance from Greek Firms".Corporate Gorermance :An International Review.Vol.15,no.2,pp141-158.
15. kouki,Mondher and Guizani,2009,"Moncef,coroorate Governance and Dividend policy in Poland",Warsaw school of Economics,World Economy Research Institue. Al.Niepodlegosic,162,02-554 Warsaw,Poland
16. Laporta.L..LO pez-de-silanes,F..shleifer,2000,A.."vishny,R..,Agency problems and dividend policies Around the world",Journal of Finance,55,1-33.
17. Mueller,E.and A.spitz,2006,."Managerial Ownership and company performance in German small and Medium-sized private Enterprises."German Economic Review.Issue 2,pp.2-18.
18. Navissi,Farshid.and Naiker,vic,2006,"Instiutional Ownership and corporate value",Managerial Finance,vol.32 no.3,2006,pp.247-256.
19. ParigiBruno,Loriana Pelizzon,2008, " DiverSification and ownership concentration", Journal of Banking & Finance, www.elserier.com
20. seifert, B., Gonence, H. and Wright,W., 2002,"the international evidence on performance and Equity Ownership by Insiders,Blockholders and Institue",old Dominion University,pp.58-59.
21. shahira,Abdel Shahid(Junary,2003,"DOES Ownership structure affect firm value Evidence from the Egyption stock market",cario & Alexandaria stock exchanges. www.elserier.com
22. Short,Helen,Zang,Hao and Keasey,2002,Kevin,The Link Between Dividend Policy and Institutional Ownership,Jounal of Corporate Finance,8:105,122.
23. Truog, Thanh and Heaney,2007, Richard, Largest Shareholder and dividend Policy Around the world, The Quarterly Review of Economices and Finance,47:667-687
24. Tsaia,H.and Z.Gu,2007,."The Relationship Between Instituticnal Ownership and Casiono Firm performance."Hospitality Management Vol.26,pp.517-530.
25. Zhilan chan, Yan leung chang, Aris stouraitis,Anti W.S wong, 23 march 2005, "Ownership concentration,firm performance and dividend policy in Honkong".
26. Zhilan Chen, Yan-Leung Cheung,2005, "Aris Stouraitis, Anita W.S. Wong,Ownership Concentration, Firm Performance and Dividend policy in Hong Kong,Prcific-Basin Finance Journal, 13:431-449
1-Return on Assets
2- Return on Equity
3-TOBIN S Ratio
4-Payout Ratio
1-Agency theory
2-Jensen &Makling
1-Gonence ET AL,2002 ,p58
8.laporta,2000,p33
4-Laporta et all, 2000,p1
5-Legal constraints
6-Tax incentirs
1- Brid in the hand
10-Fariha,2002,p1173
3- Short, et, all,2002
4- Mitton,2004
5 -Chen et al l,2005,p45
1- Harada & Ngvyen ,2005,p20-25
2 – Bruce seifert ,2006,p58-59
3- Abdelsalam et all,2007
4 – Kapopoulous & Lazaretou ,2007,p141
5 – Truog & Heaney ,2007,p667
6 – Chen et al l,2007,p431
7 – kouki & Guizani,2009,p162
21-Gans et all,2002,p58
2- Belk ,1976,p11
3- Belily & mayry ,1991
—————

————————————————————

—————

————————————————————

21