1
بسط و تکامل مبانی
نظری وعملی
حسابداری و گزارشگری مالی
2
« حسابـداری یک سیستـم اطلاعـاتی اسـت که اطلاعات مـالی مـربـوط به واحـدهای اقتصـادی را انـدازه گیـری ، پـردازش و گزارشگری می نماید »
علی رغم وجود تعاریف متفاوتی که از حسابداری شده است ، یکی ازتعاریف معتبر و نسبتا جدید در این رابطه بشرح زیر می باشد :
تعریف حسابداری
3
حسابداری فعالیتهای تجاری را بواسطه ثبت داده ها اندازه گیری و پس از پردازش ، اطلاعات (ستاده) جهت استفاده تصمیم گیران مالی گزارش می گردد :
تصمیم گیرندگان
فعالیت های
تجاری
داده ها
حسابداری
گزارشگری
تهیه گزارشات
پردازش
ذخیره و آماده سازی
اطلاعات
اندازه گیری
ثبت داده ها
اطلاعات
نیازهای اطلاعاتی
کنش
اصول و مفاهیم حسابداری
4
حسابداری به عنوان یک سیستم اطلاعاتی مبتنی بر پردازش و تحلیل اطلاعات مالی است و هر نظام تحلیلی لازم است بر یک سلسله ازاصول و قواعد مشخص استوار باشد.اصول حسابداری برخاسته از میثاق ها ، قواعد و رویه هایی است که مورد قبول و پذیرش حسابداران است .
اصول حسابداری در هر کشوری بر حسب نیازها و میزان توسعه یافتگی آن کشور توسط مجامع حرفه ای حسابداری تدوین می گردد
5
الف – مفاهیم بنیادی حسابداری :
ب- اصول حسابداری :
ج- اصول محدودکننده حسابداری
اصول حسابداری
1- اصل بهای تمام شده
2- اصل تحقق درامد
3- اصل تطابق درآمد با هزینه
4- اصل افشاء
1- فزونی منافع بر مخارج
2- اهمیت
3- خصوصیات صنعت
4- محافظه کاری(احتیاط)
6
الف- مفاهیم بنیادی حسابداری :
1- فرض تفکیک شخصیت : هر واحد اقتصادی به عنوان یک واحد مستقل از مالک یا مالکان آن و نیز جدا از موسسات دیگر در نظر گرفته می شود.
2-فرض تداوم فعالیت : واحد اقتصادی تا آینده قابل پیش بینی به فعالیت های خود ادامه خواهد داد، مگر انکه عکس آن ثابت شود. طبقه بندی و اندازه گیری صورتهای مالی متاثر از اصل مزبور می باشد.
3- فرض واحد اندازه گیری : کلیه رویدادهای مالی بر حسب واحد پول مورد سنجش قرار گیرد.
4- فرض دوره مالی : تقسیم عمر یک واحد اقتصادی به دوره های زمانی نسبتا کوتاه به نام دوره مالی جهت امکان ارزیابی و قابلیت مقایسه نتایج.
5- فرض تعهدی : درآمدها و هزینه ها به محض تحقق و وقوع ثبت و شناسایی گردد.
7
ب-اصول حسابداری:
1- اصل بهای تمام شده : کلیه اقلام دارایی ، بدهی وهزینه به قیمت تمام شده ثبت و گزارش گردد. این اصل علی رغم تغییر ارزش اقلام در طول زمان و تحصیل تدریجی داراییها با ارزش های متفاوت ،همچنان کاربرد خود را حفظ کرده است.
2- اصل تحقق درآمد: درآمد زمانی شناسایی می شود که اولاً فرایند کسب سود کامل شود ( کلیه مزایا و خطرات جدی ناشی از مالکیت، انتقال وهیچگونه ابهام جدی وجود نداشته باشد) و ثانیاً مبادله ای انجام گردد.
3- اصل تطابق هزینه و درآمد: مطابقت درآمدها با هزینه هایی که جهت کسب درآمدهای مزبور در طی دوره مالی انجام شده است.
4- اصل افشاء: گزارش و افشاء واقعیات و اطلاعات با اهمیت در متن اصلی یا یادداشتهای پیوست صورت های مالی.
8
ج – اصول محدودکننده حسابداری:
1- فزونی منافع بر مخارج: در تهیه اطلاعات منافع مربوطه باید افزون بر مخارج تهیه آن باشد.
2- اهمیت: می توان در مورد اقلامی که از لحاظ ارزش کم اهمیت هستند، به جای روشهای دقیق از روشهای کم هزینه و عملی تر استفاده نمود.
3- خصوصیات صنعت : با توجه به خصوصیات هر صنعت ، امکان اصلاح روش های حسابداری و ارائه روش های نوین وجود دارد.
4- محافظه کاری : واحد های اقتصادی نباید از روش هایی استفاده نمایند که دارایی ها و درآمدهای آنها را بیشتر از واقع و بدهی ها وهزینه های آنها را کمتر از واقع نمایش دهد.
9
ویژگیهایی است که سبب می شود اطلاعات ارائه شده در راستای ارزیابی وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطاف پذیری مالی واحد تجاری مفید واقع شود. این ویژگیها به دو دسته کلی تقسیم می شود :
الف – ویژگی های کیفی مربوط به محتوای اطلاعات که شامل ویژگی «مربوط بودن» و «قابل اتکاءبودن» می باشد.
ب- ویژگی های کیفی مربوط به ارائه اطلاعات که شامل ویژگی «قابل مقایسه بودن» و «قابل فهم بودن » است.
هر یک از ویژگی های فوق ، خود مبتنی بر مفاهیم مشخصی می باشند:
ویژگی های کیفی اطلاعات مالی :
10
ویژگی های کیفی اطلاعات مالی
مربوط به محتوای اطلاعات
مربوط به ارائه اطلاعات
مربوط بودن
قابلیت اتکاء
قابلیت مقایسه
قابلیت فهم
به موقع بودن
سودمندی در پیش بینی
خاصه اندازه گیری
بی طرفانه بودن
کامل بودن
صحیح بودن
رجحان محتوا
رعایت یکنواختی
همسانی روشها
11
ویژگی های کیفی مربوط به محتوای اطلاعات :
1- مربوط بودن : اطلاعاتی مربوط تلقی می شود که بر ارزیابی استفاده کنندگان نسبت به وقایع و نیز تصمیمات آنها موثر واقع گردد.این ویژگی مبتنی بر مفاهیم به موقع بودن ، سودمندی در پیش بینی و انتخاب خاصه اندازه گیری می باشد.
2- قابلیت اتکاء : اطلاعاتی قابل اتکاء است که منصفانه و بیطرفانه بوده و به شکل کامل و صحیح تهیه شده و در آن به رجحان محتوا بر شکل توجه شده باشد.
12
ویژگی های کیفی مربوط به ارائه اطلاعات :
1- قابل مقایسه بودن : که خود مبتنی بر دو مفهوم می باشد:
رعایت یکنواختی (ثبات رویه): به قابلیت مقایسه اطلاعات مالی ارائه شده توسط یک واحد تجاری در طول زمان،اطلاق می شود.
همسانی روش ها ( متحدالشکلی ): به قابلیت نتایج حاصل از عملیات دو یا چند واحد اقتصادی شاغل در یک صنعت واحد و در یک مقطع زمانی مشخص اطلاق می شود.
2- قابل فهم بودن : اطلاعاتی قابل فهم است که برای استفاده کنندگان عادی با دانش متعافی که از حسابداری دارند ، قابل درک باشد.
تضاد بین ویژگی های کیفی اطلاعات حسابداری
وجود تضاد بین برخی از ویژگی های کیفی حسابداری و ازجمله دو ویژگی «مربوط بودن» و «قابلیت اتکاء» باعث آن می شود که تمام ویژگی های مزبور را نتوان همزمان در یک جا جمع نمود.
به لحاظ وجود تضاد مزبور، باید سعی در ایجاد تعادل منطقی بین ویژگی های کیفی اطلاعات حسابداری نمود.
13
مبنای نقدی در مقابل مبنای تعهدی
با وجود آنکه مبنای تعهدی تنها مبنای قابل قبول در حسابداری است، ولیکن فهم بیشتر مبنای مزبور در گرو درک مبنای نقدی است.
در مبنای نقدی ، درآمدها و هزینه ها به جای آنکه به محض تحقق یا وقوع ثبت و شناسایی گردند ،به ترتیب به هنگام وصول و یا پرداخت ثبت می شوند.
14
چگونگی محاسبه درآمد و هزینه در مبنای نقدی
درآمد فروش =
فروش نقدی + دریافتی از بدهکاران + پیش دریافت فروش
15
قیمت تمام شده کالای فروش رفته =
خرید نقدی + پرداختی به بستانکاران + پیش پرداخت خرید کالا
هزینه ها =
هزینه های نقدی+ پرداختی بابت هزینه های معوق + پیش پرداخت هزینه
طرح یک مثال :
16
اطلاعات زیر در رابطه با شرکت سهامی نیلوفر در دست است :
17
با فرض آنکه موجودی کالای ابتدا و پایان سال 85 بترتیب 160.000 ریال و 110.000 ریال باشد ، درآمدها و هزینه های شرکت با استفاده از دو روش نقدی و تعهدی محاسبه گردد.
مبنای نقدی:
درآمد فروش = 300.000 + 500.000 + 0 = 800.000
قیمت تمام شده کالای فروش رفته = 350.000 + 220.000 + 20.000
= 590.000
هزینه ها = [ (60.000 – 20000) + 10.000 + 8.000] = 58.000
18
محاسبات درمبنای تعهدی:
حسابهای دریافتنی
بانک 500.000
مانده پایان 120.000
فروش نسیه 440.000
پیش دریافت فروش
مانده 35.000
مانده 30.000
درآمد فروش 5.000
محاسبه فروش نسیه :
محاسبه درآمد حاصل از انقضای پیش دریافت:
مانده 180.000
مانده پایان 120.000
مانده 30.000
19
درآمد حاصل از فروش
نقد 300.000
پیش دریافت 5.000
نسیه 440.000
جمع درآمد 745.000
حسابهای پرداختنی
مانده 150.000
پرداختی 220.000
مانده پایان 80.000
خرید نسیه 150.000
پیش پرداخت خرید کالا
مانده 50.000
مانده 70.000
پرداختی 20.000
خرید کالا
نقد 350.000
نسیه 150.000
مانده 500.000
مانده پایان 80.000
20
صورتحساب سودوزیان مقایسه ای
عنوان حساب
مبنای نقدی
مبنای تعهدی
درآمد فروش
745.000
800.000
قیمت تمام شده کالای فروش رفته
(590.000)
(550.000)
سود ناویژه
210.000
195.000
کسر می شود هزینه ها
(58.000)
(60.000)
سود ویژه
152.000
135.000
21
محاسبه بهای تمام شده کالای فروش رفته-مبنای تعهدی
عنوان حساب
مبلغ
موجودی ابتدا دوره
160.000
خرید خالص
(500.000)
بهای تمام شده کالای آماده فروش
660.000
کسر می شود موجودی پایان دوره
(110.000)
بهای تمام شده کالای فروش رفته
550.000
22
صورتحساب سودوزیان
گردش سودوزیان انباشته
صورت سودوزیان جامع
فصل دوم