1/24
استاندارد حسابداری (حسابداری موجودی (مواد و کالا
2/24
این استاندارد نحوه ارزشیابی وانعکاس موجودی مواد و کالا در صورتهای مالی را تشریح می کند وموارد زیر را در بر نمی گیرد:
کار در جریان پیشرفت پیمانهای بلند مدت
ابزارهای مالی پیچیده
موجودی گله های دام، محصولات کشاورزی، جنگلی ومعدنی در مواردی که این اقلام در صنایع مربوط، به خالص ارزش فروش اندازه گیری می شود.
دامنه کاربرد
3/24
موجودی مواد وکالا به داراییهایی اطلاق می شود که:
برای فروش در روال عادی عملیات واحد تجاری نگهداری می شود،
به منظور ساخت محصول یا ارائه خدمات در فرآیند تولید قرار دارد،
به منظور ساخت محصول یا ارائه خدمات، خریداری شده و نگهداری می شود،
ماهیت مصرفی دارد و بطور غیر مستقیم در جهت فعالیت واحد تجاری مصرف می شود.
4/24
طبقات مختلف موجودیها شامل موارد زیر می باشد:
مواد اولیه،
کار در جریان پیشرفت (شامل کالای در جریان ساخت وکارهای خدماتی در جریان تکمیل)،
کالای ساخته شده و کالای خریداری شده برای فروش، مواد و کالای در راه (با توجه به مقطع زمانی انتقال مالکیت)،
سایر اقلام مصرفی (از قبیل قطعات و لوازم یدکی ماشین آلات، ملزومات و مواد غیر مستقیم)، و
اقلامی که به طور معمول و با توجه به شرایط ایجاد شده به منظور فروش نگهداری می شود (از قبیل ضایعات تولید، داراییهای ثابت برکنار شده و اقلام اسقاطی).
5/24
اندازه گیری موجودی مواد و کالا
موجودی مواد وکالا باید بر مبنای “اقل بهای تمام شده وخالص ارزش فروش” تک تک اقلام یا گروههای مشابه اندازه گیری شود.
خالص ارزش فروش: عبارت است از بهای فروش (بعد از کسر تخفیفات مربوط به تسویه حساب) پس از کسر:
مخارج برآوردی تکمیل، و
مخارج برآوردی بازاریابی، فروش و توزیع.
ارزش قابل انعکاس موجودی در صورتهای مالی
اقل
بهای تمام شده خالص ارزش فروش
6/24
نکاتی در مورد خالص ارزش فروش
موارد به کار گیری خالص ارزش فروش:
افزایش هزینه ها یا کاهش قیمت فروش،
خراب شدن موجودی،
ناباب شدن محصولات،
تصمیم شرکت مبنی بر ساخت محصولات به زیان (به
عنوان بخشی از استراتژی شرکت)، و
وقوع اشتباهاتی در تولید یا خرید.
7/24
نکاتی در مورد خالص ارزش فروش
مقایسه خالص ارزش فروش موجودیها با جمع
کل بهای تمام شده آنها باعث:
تهاتر زیانها و سودها می شود
لذا اقلام باید جداگانه با هم مقایسه شوند
چنانچه این کار عملی نباشد:
باید گروههای کالا و یا کالاهای مشابه را
جمعا” در نظر گرفت.
8/24
اقلامی از موجودیهایی که به صورت گروهی ارزیابی می شوند باید ویژگیهای زیر را دارا باشند:
مربوط به خط تولید یکسانی باشند،
اهداف یا کاربرد مشابهی داشته باشند،
در ناحیه جغرافیایی واحدی تولید و فروخته شوند، و
نتوان آنها را عملا جدا از سایر اقلام خط تولید ارزیابی کرد.
9/24
نکته
چنانچه نتوان به طور معقول انتظار داشت که برای بازیافت دارایی، درآمدهای آتی کافی وجود نداشته باشد، مبالغ غیر قابل بازیافت به عنوان هزینه کاهش ارزش موجودی مواد و کالا به سود و زیان منظور می شود. از اینرو، موجودی مواد و کالا به اقل بهای تمام شده و خالص ارزش فروش انعکاس می یابد.
10/24
بهای تمام شده موجودیها شامل مخارج زیر است:
مخارج خرید
مخارج تبدیل
سایر مخارج لازم برای رساندن کالا یا خدمات به مکان و شرایط فعلی
11/24
مخارج خرید شامل موارد زیر است:
بهای خرید،
+ هر گونه مخارج دیگری از قبیل حقوق وعوارض گمرکی وحمل که مستقیما” به خرید مربوط می گردد،
– تخفیفات تجاری،
+ برخی مخارج به شرح زیرکه درصورت احراز شرایط مربوط، قابل احتساب درمخارج خرید است:
مخارج تامین مالی واردات مواد و کالا به صورت اعتباری به شرط آنکه واردات مزبور به صورت نقدی مجاز نباشد.
مابه التفاوتهای ریالی ناشی از افزایش نرخ ارز، به شرط اینکه تخصیص آن امکانپذیر باشد.
12/24
مخارج تبدیل شامل موارد زیر است
مخارجی که مستقیما” به اقلام تولید شده مربوط می گردد. مثل: کار مستقیم
+ مخارجی که به طور غیر مستقیم به اقلام تولید شده مربوط می گردد (سربار تولید شامل سربار ثابت متغیر). مثل: استهلاک
13/24
تخصیص مخارج سربار تولید
ظرفیت معمول: متوسط محصول تولیدی مورد انتظار در شرایط عادی طی چند دوره یا فصل، می باشد.
تخصیص سربار بر اساس ظرفیت معمول فعالیت واحد تجاری صورت می گیرد.
14/24
تخصیص مخارج سربار تولید
نحوه تعیین سطح معمول فعالیت
جهت تعیین سطح معمول فعالیت واحد تجاری عوامل زیر را باید در نظر داشت:
میزان تولید مورد نظر، تحت شرایط کار حاکم در
طول سال (یک یا دو نوبت کاری)،
بودجه سطح فعالیت سال تحت بررسی و سال
بعد از آن، و
سطح تولید سال جاری و سالهای قبل.
15/24
نکاتی در مورد تخصیص مخارج سربار
مخارج مدیریت عمومی برخلاف مدیریت عملیاتی در مخارج تبدیل منظور نمی شوند.
در تخصیص مخارج دوایر خدماتی مرکزی مبنا میزان خدماتی است که در رابطه به عملیات مختلف ارائه می شود.
مخارج ظرفیت بلا استفاده به عنوان هزینه عملیاتی پس از سود ناخالص دوره در صورت سود و زیان منعکس می شود.
16/24
سایر مخارج
سایر مخارج تنها تا میزانی که آشکارا به رساندن موجودی مواد و کالا به مکان و شرایط فعلی آن مربوط است به عنوان بخشی از بهای تمام شده موجودیها منظور می شود.
17/24
سایر مخارج
موارد زیر، نمونه هایی از مخارجی است که در بهای تمام شده موجودیها منظور نمی شود و در دوره وقوع به عنوان هزینه شناسایی می گردد:
مبالغ غیر عادی مربوط به ضایعات قابل کنترل،
مخارج انبارداری به استثنای مخارجی که در فرایند تولید برای انبارداری محصولاتی که نیاز به پردازش بیشتر دارند، انجام می شود،
سربار اداری،
مخارج فروش.
18/24
روشهای محاسبه بهای تمام شده موجودی مواد وکالا
اولین صادره از اولین وارده،
میانگین موزون،
شناسایی ویژه،
اولین صادره از آخرین وارده،
موجودی پایه، و
خرده فروشی.
19/24
روشهای مجاز تعیین بهای تمام شده موجودیها
شناسایی ویژه
اولین صادره از اولین وارده
میانگین موزون
20/24
دلایل رد روشهایی مانند اولین صادره از آخرین وارده و موجودی پایه:
نامربوط بودن مبلغ موجودی مواد وکالا با مخارج اخیر برای خرید مواد و کالا
گمراه کننده بودن مبلغ موجودی
تحریف سود وزیان
21/24
نکاتی در مورد خالص ارزش فروش
هر گاه شرایطی که قبلا” منجربه انعکاس ارزش موجودیها به مبلغی کمتر از بهای تمام شده گردیده، دیگر برقرار نباشد، ارزش موجودی انتقالی از دوره قبل باید تا مبلغ ارزش فروش جدید(حداکثر تا حد میزان کاهش قبلی) افزایش داده شود.
در شرایط استثنائی، هنگامی که تعیین خالص ارزش فروش، به گونه ای قابل اتکا امکان پذیر نباشد واحتمال رود که بهای جایگزینی در حد متعارفی کمتر از خالص ارزش فروش باشد، بهای جایگزینی می تواند تقریبی قابل قبول باری خالص ارزش فروش تلقی شود.
22/24
نکاتی در مورد خالص ارزش فروش
اگر خالص ارزش فروش موجودی مواد کمتر از بهای تمام شده آن باشد و به شرط اینکه کالاهای ساخته شده از این مواد با سود به فروش برسند، مبلغ دفتری مواد اولیه کاهش نمی یابد.
اگر خالص ارزش فروش کالای تکمیل شده کمتر از بهای تمام شده آن باشد، باید قطعات منفصله و نیمه ساخته این کالاها نیز مورد ملاحظه قرار گیرند تا نسبت به لزوم ایجاد ذخیره تصمیم گیری شود.
23/24
شناخت موجودی کالا به عنوان هزینه
24/24
افشا
رویه های حسابداری موجودیها در یادداشتهای توضیحی
طبقه بندی مبالغ موجودیها متناسب با ماهیت فعالیت واحد تجاری در یادداشتهای توضیحی
هزینه کاهش ارزش موجودیها ناشی از اعمال قاعده “اقل بهای تمام شده و خالص ارزش فروش”
بهای تمام شده موجودیهای فروش رفته طی دوره
موجودیهایی که در وثیقه بدهی های واحد تجاری می باشند.