پمتینانسشس
منظر شهری
استاد محترم : مهندس اغظم حسینی
دانشجویان : صدف جلالی
ریحانه الهی ، فهیمه عبدالهی
این کتاب به بررسی عوامل تاثیر گذار در شکل گیری شهر و منظر شهری می پردازد در تعریف کالن یک ساختمان ، معماری و دوساختمان ، منظر شهری و چند ساختمان در سطح شهر، محیط را تشکیل میدهد.
اگر ساختمان هارا باهم جمع کنیم در مجموع از یک لذت بصری که از تک تک ساختمان ها حاصل نخواهد شد برخوردار می شویم و معتقد است مقیاس توسعه خارج از کنترل، یا خارج از توان حرکت با پای پیاده اتفاق افتاده است. از خصوصیات بارزشهر حضور یکجای مردم و خدمات شهری به منظور ایجاد یک مرکز پرجوش وتلاش است و جدایی گزینی های متمرکز شده ، فلسفه مقابل شهر بودن است. شهر توالی از محدودیت و آرامش ، فضای بازو بسته ،سفری از میان فشارها و خلاهاست . او متحرک ترین هستی در شهر را انسان میداند و بیان حرکت نقش بسیار مهمی در تعریف شهر می یابد.
تفاوت در معنی بین بزرگ بودن و افراشته بودن در تناسبات است در واقع هنر تناسیات وجود دارد و دلیل وجود آن ایجاد نظم معقول بین عناصری که در تکوین محیط به کار رفته است.
شهر رویداد هیجان انگیز در محیط است و روش های علمی در ایجاد شکل شهر موثر نیستند بنابراین به قدرت حس بینایی روی می آوریم زیرا بر اثر حس بینایی یا توانایی عینی است که محیط کاملا درک می شود. منظره به این خاطر مفید است که خاطرات و تجربیات مارا به یاد می آورد یعنی همان عکس العمل های احساسی درونی که وقتی ظهور کردند قادرند روند افکار مارا بر هم بزنند
سه راه مختلف که ادراک محیط در آن اتفاق می افتند
مشاهدات بصری: وقتی عابر پیاده در شهر با سرعت ثابت عبور می کند دید پی در پی (serial vision) داریم یعنی وقتی دومنظره (خیابان وفضای باز) در آن واحد در حافظه قرار میگیرند یک تفاوت اشکاری احساس میشود و بشر در یک احساس عمیق تری قابل مشاهده می شود. شهر از نقطه نظر ارتباط بصری به دو گروه منظره موجود و منظره متبلور تقسیم می شود
مشاهدات مکانی : عکس العمل هایی که بدن نسبت به محیط پیرامونش دارد و حسی که در مکان داریم. داخل، خارج،ترس. اگرچه این حس همیشگی و ناخودآگاه بدن است که با محیط ارتباط برقرار کند ولی حس موقعیت را نمی توان نادیده گرفت و این حس خود به خود به صورت یک عامل در طراحی محیط محسوب می شود
در باب محتوا : رنگ، بافت ، مقیاس ، سبک ، ویژگی، سرشناسی، منحصر به فرد بودن اجزایی از ساختار شهر هستند که چشم و ذهن را درگیر می سازند
فضاهای محصور
برای ایجاد فضای محصور می توان از حرکت موجی استفاده نمود که یک خط متحرک بی هدف نیست، آثار شروع حرکت از یک محور یا قاعده نامرئی است و انگیزه آن بستگی به برخی از پویایی و معانی زندگی مانند سایه روشن یا دوری و نزدیکی( برعکس موازات) دارد. همانند بالا رفتن برگی در باد طیف وسیعی از امکانات را به نمایش میگذارد
تغییر سطح
دستکاری هنرمندانه در سطوح بخش وسیعی از هنر منظر شهری است. رابطه ی مستقیم بین مشاهده گر و محیط اشیاء اعتبارشان را از ارتباطشان با سطح تحصیل میکنند.مناظر تخیلی به کمک تغییرات در سطح از متقاعد کننده ترین و ماهرانه ترین تدابیر برای ایجاد مناظر تخیلی ماننده آنچه در پارک سینت جیمز و پارک سبز در لندن مشاهده می شوند، هستند.
ساده ترین نوع تغییر سطح شامل دیدن و آگاه بودن از موانع زمین می باشد. پایین بودن احساس صمیمیت و حفاظت را القا می کند. صفحه شیبدار که دو سطح را به هم متصل میکند تغییری همراه با ظرافت را ایجاد می کند. سطح شیبدار در موقعیت بهتری برای یک کاربری نهفته و ایجاد حس مکان بخصوص در جاهای شلوغ قرار دارد. درواقع شیب به عنوان یک فضای باز یک خلا بصری ایجاد می کند بنابراین اگرچه سطوح عوض میشوند ولی نیاز نیست که ما برده ی آن باشیم. ارتفاع با امتیاز و عمق با صمیمیت برابری میکند. بالای سطح مرجع، ارتفاع، امکان دیدن منظر ، احساس مزیت و زیر سطح مرجع ویژگی خصوصی و گرم احساس جدایی در جایی که مناسب باشد.
تغییر سطح ، حرکت موجی و حس سرزندگی همان سطوح کاملا مسطح هستند که یک انحراف جزئی را به نمایش می گذارند.
کف:
کف از عناصر مهم پیوستگی و یکپارچگی در شهر محسوب می شود که ساختمان های غنی از نظر ترکیب و رنگ بر روی کف به صورت برجسته تری جلوه می کند.بدون عنصر کف ساختمان ها در مقابل هم چیده شده اند ولی تشکیل شهر نداده اند.تفاوت بین درون و بیرون باید از یک درجه و یک نوع باشد.امروزه خسارت عمده ای که شهر ها میبینند از بی هویت شدن کف و فضای بین ساختمان هاست.
در واقع کف به جای عامل ارتباطی به عامل تقسیم تبدیل شد.
کف در شکل و رنگ متفاوت و بافت مختلف ، حرکت را مشخص می کند.
راه های پیاده :
راه های پیاده با الگو های متنوع به شهر حالت پیوستگی می دهد.شریان های رفت و آمدی هویت فردی را از بین می برند،ولی یک شبکه اندیشیده و استوار از راه های پیاده ،یک الگوی انسانی را به وجود می آورد.
اینجا و آنجا:
اگر از نظر بصری ارتباط اینجا و آنجا ارزشمند است ولی از نظر کاربردی ممکن است سازگار نباشد بنابرین مانع داریم.
چهار نوع مانع وجود دارد که مانع دید نبوده و فقط دسترسی فیزیکی را می بندد.نرده کشی ، درخت کاری ، تغییر سطح ، آب.
ه ع
حصار:
حصار جهت محدود کردن محدوده یک مالکیت برای جلوگیری از دست یازیدن مردم و حیوانات به قلمرو موصوف به کار می رود.
حصار نرده ای از موثر ترین و قدیمی ترین شکل حصار است و در واقع یک آگاهی بصری و مرز فیزیکی ایجاد می کند.
حصار سنگی و زنجیر راه حل های فوری و عملی برای جلوگیری از فاجعه هستند.در عین حال بازدارنده ها یا نشانه های داریم که گاهی ایجاد محیط های بسته به روش های غیر مسئولانه مهندسی توسط آنها عمومی ترین و معمولی ترین منابع فجایع بصری در شهر های ما هستند همانند بعضی از نرده گذاری ها.
موانع:
موانع به انواع اخلاقی مثل قطعه چمن که فضا و فاصله هردو مورد نیاز است ، موانع عملی ، موانع آبی ، موانع عینی تقسیم می شوند.
درختکاری و بوته به عنوان نشانه بازدارنده به صورت مصالحه ناپذیری یک مانع فیزیکی می باشند.دیواره های سبز انبوه ، بخش مرکزی مجزا شده را می پوشاند.بنابراین هرنوع لطف و زیبایی که منظرساز برای بیننده به وجود آورده به صورت آثاری شگفت انگیز متجلی می شود.
این بودن:
این بودن، شاخصیت بافت خاص ، رنگ سفید ، شادی و تاکید را القا کرده و رنگ سیاه بی تفاوتی و انکار را می رساند.
به جزئیات پرداختن:
توجه به جزئیات از موارد پر اهمیت دیگر می باشد زیرا با عادت دادن چشم به این عمل، دنیای انسان ساخت در زمینه جذابیت و کیفیت شروع به گسترش خواهد کرد و تجربه ای از کیفیت ها ، رنگ و محتوی ، سایه و الگو و یک احساس از غریبگی ذاتی از اشکال مکانیکی و ساختاری ایجاد میکند.
پیچیدگی:
پیچیدگی کیفیتی است که چشم را به خود جذب می کند.بعدی اضافیست که که از طریق دانش و تجربه به دست می آید
به جا بودن:
با جا بودن از توجه دوجانبه ای که یک جامعه سالم آن را در بین اعضا خود حفظ می کند برگرفنه می شود و با رفتارهای اجتماعی مغایرت دارد.به جا بودن هرگز خفقان آور نیست بلکه بیان خویشتن در یک چهارچوب متمدنانه است.
خالی بودن:
خالی بودن،گسترش بیکران آسمان و هندسه احساس آشکار بودن و نمایانی را به وجود می آورد.
خظای باصره و استعارات:
می توان از خطاهای باصره و استعارات در بیان مفهوم استفاده نمود و گاهی نیز با حذف موضوع اصلی برای اهمیت بیشتر می توان غیبت محسوس ایجاد نمود
مقیاس:
کیفیت مقیاس در ساختمان ها،ساختارها و درختان از قدرتمندترین ارکان بخش ترکیب و الحاق است.مقیاس به معنی اندازه نیست بلکه ادعای جدانشدنی مربوط به اندازه است که ساختار برای شکل ایجاد می کند.مقیاس و اندازه دست در دست هم از اجزای غیر قابل تفکیک بنا هستند.
همچنین مقیاس در نقشه و حس مقیاس در بافت شهری از موارد فوق العاده پر اهمیت است.
انحراف:
شکستگی در یک خیابان چشم را در بر می گیرد ولی مانع پیشرفت دید در منظره آن سو نمیشود.
انحراف و تغییر زاویه فضای ثانوی ایجاد می کند.فضایی که دیده نمیشود ولی احساس آن وجود دارد
پس رفتگی:
پس رفتگی در منظر سازی کاربرد دارد ولی نمیشود در چهارچوب پرسپکتیو ظاهر شود.
پله ها:
پله ها به هر طریق که به آن ها بنگریم در مضمون خودشان یک درون بینی نافذی به کیفیتی که ما سعی می کنیم آن را پنهان کنیم القا می کند و نشان دهنده ی درایت و تسلط بر محیط است
تقاطع:
تجمع تا قرن بیستم به عنوان پدیده ای طبیعی و یک رسم و یک حق پذیرفته شده بود در واقع از تقاطع به عنوان پدیده طبیعی و یک رسم و یک حق پذیرفته شده بود در واقع از تقاطع به عنوان نقطه کانونی استفاده می شد.
جسم ثابت نسبت به جسم متحرک مانند یک آهنربا عمل می کند.انگیزه برای اتخاذ چنین آرایشی از خواست های انسان برای تعالی صورت می گیرد و نه از بی تفاوتی در برابر فضای آزاد و پوشانیدن این فضاها با اشیایی که موجب مزاحمت برای انسان می گردد
فضای نیمه بسته:
فضای نیمه بسته سیستم خطی شهر را به فواصل قابل هضم و یکپارچه از نقطه نظر بصری ، در عین حال که احساس توالی نیز در آن حفظ می شود تقسیم میکند.
این فضا بیان حرکت است و از نوعی بی نظمی و عدم تقارن تقارن در طرح ناشی می شود.در مقابل فضای بسته فضاییست کاملا خصوصی،ساکن و خودکفا.
شریان اصلی شهر:
عملکرد با نگاه به نقشه بایستی قابل تشخیص باشد.دلایل بی شکلی بسیاری از شهر های مدرن عدم وجود صفت ممیزه و ساختاری برای شهر است که شریان اصلی شهر را مشخص میکند
روشنایی خیابان:
سه پدیده موثر در روشنایی
1.طراحی ذاتی
2.ارتباط:پهلوی هم گذاری این قطعات طراحی شده
3. تقاضای اصلی منظرسازان در این زمینه : وحدت در مقیاس.وحدت در فضای جنبشی و ایجاد فضای حرکت و تناسب می باشد.
آنچه ما نیاز داریم ادغام نوررسانی خیابان با بافت و خصوصیت شهری است.چه در روز و چه در شب.
روشنایی و منابع روشنایی در آگاهی کامل و عشق به شهرهایمان استادانه با مهارت به کار برده شده اند.
تبلیغات:
تبلیغات بخشی از تمدن ما هستند و در نظر گرفتن جای مناسبی به جز بزرگ راه ها برای آنها سخت میباشد.چهار اعتراض به آگهی های خیابانی وجود دارد: 1.اعلانات ناسازگارند و مزاحم ایمنی می باشند
2. در بزرگراه ها بوده و مردم اختیاری به جز توجه به آنها ندارند
3.محیط را زنده میکنند و ذائقه ی عمومی را پایین می آورند
4.توجه موتورسواران و رانندگان را برهم می زنند
که مورد 3 درست است و ذائقه عمومی خود میانه است و همچنین یک شیفتگی از عامه پسندی در بر دارد ولی محدود کردن تبلیغات ذائقه عومی را بالا نمی برد بلکه سرزندگی را هم از بین می برد.
در واقع بیان به خودی خود شکلی از آموزش است
دیواری:
اولین مفهوم از منظر دیواری که با آن برخورد می کنیم گرفتن بیشترین اثر سازگار با محیط می باشد.یک دیوار مناسب محیط با بافت مشخص و رنگ سفید.فضای خالی مانند کاغذ سفید برای هنرمند می تواند حادثه انگیز باشد.منظر دیواری از ساختار واقعی مشتق می شود.خواه آن انعکاسی بر روی دیوار شیشه ای ، الگوی یک قاب فولادی یا به بیان دیگر ساختاری باشد.
مردم قلمرو پذیرند بنابراین تقسیم بندی شهر اهمیت می یابد.اینجا و آنجا: یعنی ایجاد بلافاصله یک اینجا و پذیرش این واقعیت که در مقابل یک آنجا هم وجود دارد.
فضای بسته ی انسان ساخت حتی در ساده ترین نوع،محیط را به دو بخش اینجا و آنجا تقسیم میکند.درون به خارج گشوده.بیان حجم های داخلی به صورت حجم های خارجی.
فضا و بیکرانگی در آسمان،آشکار نیست مگر آنکه آسمان در جایی که قدم میزنیم دیده شود.
برآمدگی: فضایی که قابل تصرف است باعت انگیزه تصرف می شود.
سرپوشیده:سرزندگی
فضای عملکردی: نمایش خیابانی
بی واسطگی:رابطه مستقیم تماس بصری بین انسان و محیط
آب: مرز گذار بین آب و خشکی بزرگ ترین تباین های روانی را ارائه می کند.
گنبد:منظر را با حجم خود مسدودمی کند
و در آخر پیام کتاب در این است که مناظر وسرگرمی های فراوانی وجود دارند که همه آنهارا از محیط داریم.
هنر محیطی وجود دارد و این یک حقیقت اساسی از منظر شهریست،اما این حقیقت در طی راه گم شده است.
از یک سو توسعه شهر م حفاظت محیط زیست توسعه پیدا کرده از سوی دیگر محیط به مرکز تجمع لانه زنبوری با آلودگی بصری ظالمانه تبدیل شده است.
قدرت و خلاقیت این نسل کم شده و زمان آن است که از هنر چیدن اجزای محیط در کنار هم تعریف روشن تری ترسیم شود و اصول آن اعلام و نتایج عادی آن بیان شود.
نت ها باید باشند تا بتوان نواخت.