طرح درس روزانه علوم تجربی پنجم
درس2: ماده تغییر می کند
نام آموزشگاه: نام آموزگار: زمان تدریس:
خدایا کمکم کن تا بتوانم تدریسی ماندگار و اثر بخش داشته باشم
اهداف
کلی
آشنایی با تغییرات مواد
جزئی
1- آشنایی با خواص مواد از جمله رنگ، بو، مزه، شکل و جنس
2- آشنایی با تغییر فیزیکی
3- آشنایی با تغییر شیمیایی
4- آشنایی با انواع تغییرات مواد
5- آشنایی با اثر رطوبت بر مواد
6- آشنایی با اثر گرما بر مواد
رفتاری
1- خواص ماده را نام ببرند. (دانستنی)
2- انواع تغییرات مواد را نام ببرند. (دانستنی)
3- چند نمونه تغییر فیزیکی و شیمیایی نام ببرند. (دانستنی)
4- تغییرات فیزیکی را از تغییرات شیمیایی تشخیص دهند. (مهارتی)
5- در حداقل زمان تغییر فیزیکی و شیمیایی را تعریف کنند.. (دانستنی)
6- نسبت به تغییرات محیط اطراف علاقه نشان دهند. (عاطفی)
7- به تغییرات موجود در محیط زیست خود علاقه نشان دهند. (عاطفی)
8- تغییرات فیزیکی و شیمیایی را به طور روزمره با آن ها سر و کار دارند را از هم تشخیص دهند. (مهارتی)
9- هنگام آزمایش تغییرات فیزیکی را از تغییرات شیمیایی تشخیص دهند. (مهارتی)
روش تدریس
کاوشگری
وسایل کمک آموزشی
کتاب، تخته سیاه، گچ، تصاویر مختلف در ارتباط با تغییرات مواد، شمع، یخ، نان کپک زده، میخ سالم و زنگ زده، کاهو، سرکه، قند، جوش شیرین، کاغذ، کبریت، برگه های فعالیت و…
مدل کلاس
در آزمایشگاه مدرسه دانش آموزان را در گروه های پنج نفره قرار می دهیم. در صورتی که مدرسه آزمایشگاه ندارد در همان کلاس درس دانش آموزان را بصورت گروهی قرار می دهی.
مدت زمان
فعالیت های مقدماتی
برقراری ارتباط
سلام و احوال پرسی، حضور و غیاب، ذکر یک حدیث یا روایت
ارزشیابی تشخیصی
1- مواد را تعریف نمایند.
2- چند نمونه تغییر در مواد را بیان کنند.
3- چند نمونه از خواص مواد را بر شمارند.
4- به نظر شما چه چیزهایی بر مواد اثر می گذارند.
ایجاد انگیزه
تصاویری در ارتباط با موضوع درس ( مانند نان سالم و نان کپک زده، برگ زرد و سبز، آهن زنگ زده و آهن زنگ نزده ) را روی تخته نصب کرده و از فراگیران سوال می کنیم چه شباهت و تفاوتی بین تصاویر نصب شده وجود دارد.
اجرای تدریس
اجرای تدریس
اجرای تدریس
فعالیت ها
گام اول:
معلم پس از ایجاد انگیزه متن زیر را که قبلا تهیه نموده است را در اختیار فراگیران قرار می دهد:
( بهتر است متن به صورت گروهی خوثنده و بررسی شود )
شنبه ی آخر شهریور ماه تولد پدر علی و سارا بود. مادر و بچه ها برای پدر یک جشن تولد کوچک ترتیب داده بودند.
وقتی پدر به خانه آمد، با اتاق تزئین شده و میزی که روی آن کیک، میوه، نان، غذا، شمع، بستنی و… وجود داشت روبرو شد و تازه متوجه موضوع گردید.
علی و سارا ثانیه شماری می کردند تا پدر بنشیند و آن ها از خوردنی های خوش مزه بهره ببرند.
همین موقع تلفن به صدا در آمد، وقتی پدر گوشی را برداشت خبر بیماری پدر بزرگ را به آن ها دادند. آن ها مجبور بودند سریعاً خانه را ترک کنند و به شهر دیگری بروند پس از یک هفته به خانه بازگشتند…
پرسش از دانش آموزان: شما بررسی کنید و بیان کنید که آنان به محض ورود به خانه با چه تغییراتی مواجه شدند؟
گام دوم:
فراگیران اطلاعات و داده ها خود را گرد آوری کرده و به سمع و نظر معلم می رسانند و معلم نیز پیش بینی های آنها را تایید یا رد می نماید.
گام سوم:
در این مرحله معلم بسته هایی را که از قبل تهیه کرده را در اختیار گروه ها قرار می دهد. این بسته ها به صورت زیر می باشد.
بسته 1: ( نان کپک زده و سالم )
بسته 2: ( میخ زنگ زده و سالم )
بسته 3: ( کاغذ خرد شده و سالم )
بسته 4: ( چوب کبریت سوخته و سالم )
اینک از گروه ها می خواهیم مواد داخل هر بسته را با هم مقایسه کرده و ببینند که چه تغییری در آنها لحاظ شده است.
دانش آموزان باید به رنگ، بو، مزه، شکل و جنس مواد داخل هر بسته توجه کنند. سپس اعضای گروه نتیجه ی خود را بیان نموده و آن را روی برگه نوشته و بر تخته سیاه می چسبانند.
در ادامه این مرحله معلم به هر گروه فعالیتی را می دهد که در کلاس و در حضور جمع انجام دهند.
به طور مثال:
گروه (1): دو برگ کاغذ داده می شود که یکی از آن ها را بسوزانند و بیان کنند چه تغییری در رنگ، بو، شکل و جنس آن ماده ایجاد شده است.
گروه (2): دو برگ کاهو داده می شود که یکی را خرد نموده و بیان کنند چه تغییری در جنس، شکل، رنگ، بو و مزه ی آن ماده ایجاد شده است.
گروه (3): تخم مرغ سفت شده را با تخم مرغ خام مقایسه کنند و تغییرات حاصله در تخم مرغ پخته شده را بیان نمایند.
گروه (4): سرکه و جوش شیرین را با هم مخلوط کرده و بیان کنند کدام یک از خواص آن ها، (مزه، رنگ، جنس، مولکول ) تغییر کرده است.
* در صورتی که تعداد دانش آموزان زیادتر بود می توان گروه های بیشتری ایجاد کرد.
گام چهارم: در این مرحله معلم از فراگیران می خواهد مفاهیمی را که در دو مرحله قبل برداشت نموده اند را بیان کنند.
گام پنجم: در این مرحله معلم از فراگیران می خواهد تا آن چه که در خلال کاوشگری بدست آورده بودند را تحلیل نمایند. و نتایج حاصل را جمع بندی و اعلام نمایند.
فعالیت های پایانی
جمع بندی
تغییرات مواد به دو دسته تقسیم می شود: تغییرات فیزیکی و تغییرات شیمیایی
در تغییرات فیزیکی جنس مواد تغییر نمی کند و می توان دو باره آن را به حالت اول باز گرداند، ولی در تغییرات شیمیایی خواص و جنس مواد تغییر می کند و نمی توان آن را دوباره به حالت اول باز گرداند.
ارزشیابی پایانی
به هر گروه تصاویر مختلف از تغییرات فیزیکی و شیمیایی داده می شود و از فراگیران می خواهیم که تصاویر را به دو دسته تقسیم کرده و در روی تخته سیاه نصب نموده و علت انتخاب خود را بیان نمایند.
ارائه تکلیف
تغییرات فیزیکی و شیمیایی را که در منزل و محیط اطراف خود می بینند را در دفتر علوم خود نوشته و به کلاس ارائه دهند.
تحقیق کنند که تغییرات فیزیکی و شیمیایی در زندگی روزمره مفیدند یا مضر؟
طرح درس روزانه علوم پنجم دبستان
درس2: ماده تغییر می کند
نام آموزشگاه: نام آموزگار: زمان تدریس:
الهی دلی ده که شوق طاعت افزون کند
اهداف
کلی
ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪى ﺗﻐﻴﻴﺮات ﭘﻴﺮاﻣﻮن
جزئی
دانش آموزان خواص مواد مختلف را درک کنند.
دانش آموزان تغییر فیزیکی را درک کرده و برای آن مثالی بزند.
دانش آموزان تغییر شیمیایی را درک کرده و برای آن مثالی بزند.
دانش آموزان با مشاهده تغییرات، مواد را بررسی کرده و آنها را به دو دسته فیزیکی و شیمیایی تقسیم نماید.
رفتاری
داﻧﺶ آﻣﻮزان در ﮔﺮوه، ﺑﺎ ﻋﻼﻗﻪ در ﮔﺮوه ﺑﻪ ﮔﻔﺘﮕﻮى ﻣﻔﻴﺪ در ﻣﻮرد ﺗﻐﻴﻴﺮات ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺷﺎن ﺑﭙﺮدازﻧﺪ.
داﻧﺶ آﻣﻮزان در ﮔﺮوه، ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎى ﻋﻠﻤﻲ، ﺗﻐﻴﻴﺮات را ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪى ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ.
داﻧﺶ آﻣﻮزان ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣﻔﻆ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎى ﺗﻐﻴﻴﺮﺳﺎزﺷﺎن، ﺣﺴﺎس و ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﭘﺬﻳﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ.
داﻧﺶ آﻣﻮزان ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺷﺎن ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ.
داﻧﺶ آﻣﻮزان در ﻣﻨﺰل ﺑﺎ اﺑﺰار ﺳﺎده، ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﻔﻴﺪ ﺑﺎ دﺧﺎﻟﺖ اﻧﺴﺎن را ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪ.
مفاهیم کلیدی
تغییرات فیزیکی، تغییرات شیمیایی، نوشیدنی گاز دار، تغییر در خدمت زندگی
وسایل کمک آموزشی
ﺗﺎﺑﻠﻮى آﻣﻮزﺷﻲ، ﻣﺎژﻳﻚ، ﻛﺘﺎب درﺳﻲ، ﻣﺪاد، ﻣﺤﺘﻮاى اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ آﻣﻮزﺷﻲ، میوه های کپک زده، قند، آب و…
روش تدریس
مدل کلاس
ﺑﺎرش ﻣﻐﺰى – ﺑﺤﺚ ﮔﺮوﻫﻲ – IT
به صورت گروهی با چیدمان دلخواه
مدت زمان
فعالیت های مقدماتی
فعالیت های مقدماتی
برقراری ارتباط
سلام و احوال پرسی و خوش و بش کردن با دانش آموزان
حضور و غیاب و بررسی وضعیت ظاهری و روحی دانش آموزان
دیدن تکالیف جلسه قبل
بیان یک روایت یا یک حدیث کوتاه
ارزشیابی تشخیصی
جهت انجام ارزشیابی می توان از دانسته های دانش آموزان سوالات مختلفی در مورد مواد از پرسید. از جمله:
به چه چیزی مواد گویند؟
مواد چند حالت دارند؟
از هر حالت ماده مثالی بزنید؟
آیا مواد به یکدیگر تبدیل می شوند؟ برایشان مثالی بزنید.
و…
8 دقیقه
ایجاد انگیزه
ﺑﺮاى اﻳﺠﺎد اﻧﮕﻴﺰه؛ ﻣﺤﺘﻮاى اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ را ﺑﺎز ﻛﺮده و ﻓﺎﻳﻞ ﺗﺼﻮﻳﺮى ﻛﻮﺗﺎه و ﺟﺬاﺑﻲ را ﻛﻪ ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮات و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ را ﺑﺎ ﺻﺪاﻫﺎﻳﻲ ﻫﻴﺠﺎن ﺑﺨﺶ و ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﭘﺨﺶ ﻣﻲ ﻛﻨﻢ
ز ﻫﻤﻪ ى داﻧﺶ آﻣﻮزان ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﻪ ﺑﺎ دﻗﺖ ﺑﻨﮕﺮﻧﺪ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻣﺪت ٢ دﻗﻴﻘﻪ درﺑﺎره ى آﻧﭽﻪ دﻳﺪه اﻧﺪ؛ ﺗﺒﺎدل ﻧﻈﺮ کنند.
7 دقیقه
اجرای تدریس
فعالیت ها
از ﮔﺮوﻫﻬﺎ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﻪ ﻫﺮ ﮔﺮوه ﻳﻚ ﻧﻔﺮ را ﺑﻔﺮﺳﺘﺪ ﺗﺎ ﺗﺼﺎوﻳﺮى از ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﺤﻴﻄﻲ را ﻛﻪ ﻛﻪ روى ﻣﻴﺰ آﻣﻮزﮔﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ام؛ روى ﺗﺎﺑﻠﻮى آﻣﻮزﺷﻲ ﻧﺼﺐ ﻛﻨﻨﺪ.
آن ﮔﺎه از داﻧﺶ آﻣﻮزان ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﻪ در ﻣﺪت ده دﻗﻴﻘﻪ ﺑﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ى دﻗﻴﻖ و ﺳﭙﺲ در ﮔﺮوه ﺑﺎ ﻫﻢ ﻓﻜﺮى ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ى ﺗﺼﺎوﻳﺮ از ﻟﺤﺎظ ﻣﻔﻴﺪ و ﻏﻴﺮﻣﻔﻴﺪ ﺑﻮدن و ﻧﻴﺰ از ﻟﺤﺎظ دﺧﺎﻟﺖ و ﻋﺪم دﺧﺎﻟﺖ اﻧﺴﺎن در اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺑﭙﺮدازﻧﺪ و ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺤﺚ ﻫﺎى ﮔﺮوﻫﻲ و ﺑﺮداﺷﺖ ﻫﺎﻳﺸﺎن را در ﺟﺪوﻟﻲ ﺑﺎ ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎى ذﻛﺮ ﺷﺪه ﻗﺮار دﻫﻨﺪ.
ﭘﺲ از ﭘﺎﻳﺎن ﻣﺪت زﻣﺎن ده دﻗﻴﻘﻪ و ﺟﻤﻊ آورى ﺑﺮﮔﻪ ﻫﺎ؛ آﻧﮕﺎه از داﻧﺶ آﻣﻮزان ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻢ در ﮔﺮوه ﺻﻔﺤﺎت١٤ ﺗﺎ ١٦ را ﺑﺎ دﻗﺖ و ﺗﻤﺮﻛﺰ و ﺑﺎ ﻫﻢ ﻓﻜﺮى ﺑﺮرﺳﻲ و ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ.
15
دقیقه
فعالیت های پایانی
جمع بندی
مطالب کتاب درسی توسط برخی از دانش آموزان با صدای بلند روخوانی شود و بقیه به دقت به آن گوش دهند.
معلم بر روی نکات کلیدی هر قسمت تاکید کرده و عنوان آن را روی تخته یادداشت می کند.
در نهایت درس توسط معلم و با کمک دانش آموزان جمع بندی می شود.
7
دقیقه
ارزشیابی
از ﮔﺮوﻫﻬﺎى داﻧﺶ آﻣﻮزى ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻢ؛ ﺑﻨﺪى در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻓﺼﻞ ﺟﺪﻳﺪ درس ﻋﻠﻮم ﺑﻨﻮﻳﺴﻨﺪ ﻛﻪ در آن ﺿﻤﻦ ﺗﺸﻜﺮ از ﺧﺪاى ﻣﻬﺮﺑﺎن ﺑﺮاى ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﻔﻴﺪ ﺑﺴﻴﺎر؛ راﻫﻜﺎرﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاى ﺣﻔﻆ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ و ﻳﺎ ﻛﺎﻫﺶ آﺛﺎر ﺗﺨﺮﻳﺒﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺑﺎ ١٠ دﺧﺎﻟﺖ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﻨﻮﻳﺴﻨﺪ.
8
دقیقه
ارائه تکلیف
از داﻧﺶ آﻣﻮزان ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻢ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮده اﻧﺪ و ﻳﺎدﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ؛ در ﻣﻨﺰل ﺑﺎ وﺳﺎﻳﻞ ﺳﺎده و در دﺳﺘﺮس ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻲ ﻃﺮاﺣﻲ و اﺟﺮا ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﻔﻴﺪ ﺑﺎ دﺧﺎﻟﺖ اﻧﺴﺎن ﺑﺎﺷﺪ.
ﻳﺎ ﻧﻘﺎﺷﻲ اى را در ﻣﻮرد ﺑﻬﺒﻮد ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﺎﺷﻲ از دﺧﺎﻟﺖ اﻧﺴﺎن رﺳﻢ و رﻧﮓ آﻣﻴﺰى ﻛﻨﻨﺪ.
5 دقیقه