نمونه پروپوزال روانشناسی بالینی
عنوان:
مقایسه سبک های والدینی،کیفیت زندگی و ابعاد شخصیت سرشت ومنش در افراد مبتلا به اختلال هویت جنسی و افراد بهنجار
مقدمه
یکی از مهمترین وجوه هویت انسانی، هویت جنسی است. این که انسان زن نامیده شود یا مرد، پس از هستی و حیات او مهمترین وجه شناسایی و ارزش گذاری هر فرد توسط خود و محیط پیرامون آن فرد است. پس این نقش ها به کودک آموخته شده و او را در جهت تقویت رفتارهای متناسب با جنسیت او تشویق می کند. اما این فرایند طبیعی که در اکثریت موارد با موفقیت طی می گردد، در پاره ای موارد مسیر متفاوتی را می گذراند، به طوری که کودک در مورد تعلق خود به یکی از دو جنس دچار تردید شده یا کاملاً خود را متعلق به جنس مخالف جنسیت بیولوژیک خود می داند که در این وضعیت وی دچار اختلال هویت جنسی1 می شود. چنین وضعیتی معمولاً با رشد کودک ادامه می یابد و در مواردی نیز به قوت ادامه یافته و به حداکثر شدت خود یعنی تقاضای فرد برای تغییر مشخصات آناتومیک خود به صورت جنسیتی که فرد خود را متعلق به آن می داند، برسد. به این دسته از افراد ترانسکسچوال2 گفته می شود (گیدنز، 1386).
معمولاً در مراجعان مبتلایان به اختلال هویت جنسی، متغیرهای متعددی را در فضای ارتباطات درون خانوادگی و شرایط اولیه رشد مشاهده می کنیم که آنان را از دیگران متمایز می سازد. این تمایز این فرض را قوت می بخشد که چارچوب رشد و ارتباطات اولیه کودک می تواند کیفیتی فراهم سازد که منجر به ایجاد اختلال هویت جنسی شود. به علاوه در این اختلال عوامل گوناگونی از لحاظ سبب شناسی دخالت دارد. از عوامل زیستی- روانی مانند: استرس قبل از تولد، اختلالات ژنتیکی، هورمونی مشکلات عصبی و مشکلات مربوط به سیستم عصبی مرکزی و همچنین برخی ویژگی های شخصیتی، می توان به عنوان مهمترین عوامل موثر در شکل گیری این اختلال نام برد. درصد فراوانی این اطلاعات در جمعیت عمومی در مردان ،یک هزارم و در زنان یک سه هزارم می باشد (رئیسی و ناصحی، 1383).
بیان مسئله
هویتجنسی به عنوان یک ویژگی روان شناختی،نمایانگر احساس فرد از مذکر بودن یا مونث بودن خود است و در حالت طبیعی با جنسیت آناتومیک فرد مطابقت دارد (کاپلان3 و سادوک4،2003).
اختلال هویت جنسی به عنوان گروهی از اختلالات تعریف می شوند که ویژگی مشترک آنها ترجیح قوی و پایدار برای اتخاذ وضعیت و نقش جنس مخالف است. مبتلایان به اختلال هویت جنسی افرادی هستند با هویت جنسی پایداری که با جنسی که متولد شده اند متباین است و تمایل دارند که ظاهر بدنشان را مطابق با هویت جنسی شان تغییر دهند ( ویال 5و همکاران،به نقل ازبشارت وهمکاران، ۱۳۹۱).
برخی از آنها افرادی هستند که با جنس فیزیکی مذکر و هویت جنسی مونث ( MF-TS) و گروهی دیگر دارای جنس فیزیکی مونث و هویت جنسی مذکر FM-TS) )هستند. این اختلال بیشتر ، افرادی را که از لحاظ زیست شناختی مذکر هستند درگیر می کند (سان و بوسینیسکی6، 2007).
اختلال هویت جنسی پریشانی بالینی یا تخریب در حیطه های مهم عملکرد اجتماعی، شغلی و دیگر زمینه ها ایجاد میکند و همچنین بر نظام شخصیتی و رفتاری و در نهایت بر سازگاری اجتماعی افراد تاثیر می گذارد.اولین مشکل در خانواده بوجود می آید که پدران و مادران این افراد حاضر به قبول چنین مسله ای نیستند.به علت دیدگاه های فرهنگی و اجتماعی و جنبه های تعصبی و آبرو به خود اجازه نمیدهند که برای رفع این مشکل اقدامی انجام دهند ترس از زبانزد شدن در فامیل، اجتماع و محله زندگی باعث میشود در مقابل این خواسته ومیل فرزندانشان مقاومت به خرج دهند که در نتیجه منجر به جدال، کشمکش ضرب و شتم و راندن آنها از خانه و خانواده میشود.مطالعات انجام شده بر روی خانواده های بیماران اختلال هویت جنسی نشان میدهد که بسیاری از آنان پدر ومادری سختگیر خشک و طردکننده داشته اند.در ایران نیز هفتاد درصدوالدین این بیماران، برخوردی توام با عصبانیت و سرکوب داشته و یا از شنیدن تقاضای فرزندشان برای تغییر جنسیت متحیر و غمگین می شوند (جواهری و کوچکیان 1385).
به علاوه خانواده ها، مسایل هویتی افراد مبتلا به اختلال هویت جنسی را به سادگی درک نمی کنند و با آن کنار نمی آیند. محیط خانواده ها به جای آنکه در راستای تلاش برای فهم احساسات فرد مبتلا به اختلال هویت جنسی باشد عمیقاً تحت تاثیر پیش داوری های اجتماعی است ( پارولا 7و همکاران، 2010).
این در حالی است که حمایت اجتماعی و خانوادگی و کیفیت زندگی می توانند متغیرهایی باشند که به عنوان ضربه گیر در برابر پریشانی هیجانی این افراد به کار روند (گامزگیل 8و همکاران، به نقل از بشارت وهمکاران،1391).
در واقع در مراجعان مبتلایان به اختلال هویت جنسی ، متغیرهای متعددی را در فضای ارتباطات درون خانوادگی و شرایط اولیه رشد مشاهده می کنیم که آنان را از دیگران متمایز می سازد. این تمایزات، این فرض را قوت می بخشد که چارچوب رشد و ارتباطات اولیه کودک می تواند کیفیتی فراهم سازد که منجر به ایجاد اختلال هویت جنسی شود. هرخانواده ای شیوه های خاصی را در تربیت فردی و اجتماعی فرزندان خویش بکار می گیرد این شیوه ها که شیوه های فرزندپروری نام دارد متاثر از عوامل مختلف از جمله عوامل فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و غیره میباشد (هاردی9 و همکاران ،نقل از حسینی نسب و همکاران،۱۳۸۳).
شیوه های فرزند پروری به عنوان مجموعه یا منظومه ای ازرفتارها ،که تعاملات والد-کودک را در طول دامنه گسترده ای از موقعیتها توصیف می کند و فرض شده است که یک جو تعاملی تاثیر گذار را بوجود می آورد.شیوه های فرزندپروری یک عامل تععین کننده و اثر گذار است که نقش مهمی درآسیب شناسی روان و رشد کودک بازی می کند (علیزاده و آندرایس، نقل از حسینی نسب و همکاران، 1383)
یانگ10 معتقد بود که برخی از طرحواره ها، به ویژه آنها که عمدتاً در نتیجه تجارب ناگوار دوران کودکی و روابط والدین کودک شکل می گیرند، ممکن است هسته اصلی اختلالات شخصیت، مشکلات منش شناختی خفیف تر و بسیاری از اختلالات مزمن محورI قرار بگیرند (یانگ و همکاران، 1386).
تجارب بین شخصی اولیه بر عملکرد بین شخصی آینده و روشهای تنظیم مشکلات تاثیر می گذارد ( بشارت و همکاران،1391).
اختلال در پذیرش نقش جنسی یا اختلال هویت جنسی از جمله اختلالاتی است که افراد را دچار سردرگمی نموده و آنها را از پذیرش و ارائه مسئولیتها و حقوق و امتیازات اجتماعی محروم می دارد چرا که اغلب افراد از پذیرش مردان زن نما یا زنان مرد نما پرهیز می کنند. اختلال هویت جنسی مسیر زندگی فرد را دگرگون می کند.مشکلات فراوانی در تمامی ابعاد جسمی ،روانی ،اجتماعی،اقتصادی و خانوادگی ایجاد می کند. باعث افزایش احساس وابستگی، کاهش اعتماد به نفس ، کاهش سرمایه اجتماعی و افزایش احساس آسیب پذیری در مبتلایان می شود. عملکردهای روزانه، فعالیتهای اجتماعی و آرامش فکری را دچار نابسامانی می کند و باعث می شود مبتلایان به دیگران وابسته و نیازمند حمایت آنان گردند. به علاوه نتوانند در فعالیتهای اجتماعی معمول شرکت کنند، تمامی این مشکلات به همراه درمانهای مختلف،
عوارض و هزینه های بالای درمان، کاهش کیفیت زندگی آنها را در پی دارد ( موحد وحسین زاده کاسمانی ،1389).
کیفیت زندگی یک ماهیت پویا و دینامیک است نه یک ماهیت ایستا به این معنی که یک فرآیند وابسته به زمان بوده و تغییرات درونی و بیرونی در آن دخیل هستند.برخورداری از کیفیت زندگی ضعیف میتواند بر روی ارتباطات خانوادگی نیز اثر بگذارد. کیفیت زندگی ضعیف می تواند موجب بکارگیری مکانیسم های مقابله و سازگاری ناموثر در افراد شده و متعاقباً موجب افزایش تنش در آنان گردد. و افزایش تنش در ارتباط با عوامل جسمی و فیزیکی بوده و می تواند شدت بیماری را در افراد افزایش دهد (آقا مولایی ،1384،به نقل از موحد وحسین زاده کاسمانی،1389).
آشفتگی در هویت جنسی موجب سردرگمی و اغتشاش در نقش ورفتار جنسی مناسب فرد شده و به دنبال آن روابط اجتماعی و بین فردی نیز تحت تاثیر قرار گرفته که منجر به بروز رفتارهای انحرافی و اختلال در شخصیت می شود.نتایج مطالعات نشان میدهد که بین ویژگی های شخصیت و رفتارهای جنسی رابطه معناداری وجود دارد.این مطالعات همچنین بیان میکنند که رفتارهای جنسی خاص متاثر از ویژگی های شخصیتی به ویزه نوروزگرایی، منجر به ایجاد بدکارکردی های جنسی در افراد می شود. همچنین با توجه به بافت فرهنگی کشور ما، پذیرش اجتماعی رفتارهای افراد مبتلا به اختلال هویت جنسی بسیار سخت و برای افراد مبتلا فرآیند استرس آوری است که این شرایط می تواند منجر به مشکلات شخصیتی و روان شناختی در این افراد شود (قاعدی و همکاران،1386 ).
کلونینجر11 تلاش کرده است با نگاه و تاکید بر پارامترهای زیست شناختی، یک چهارچوب نظری محکم در باب شخصیت پدید آورد که هم شخصیت بهنجار و هم نابهنجار را در بر می گیرد.
براساس این دیدگاه در الگوی هفت عاملی کلونینجر شخصیت متشکل از دو سازه بنیادی سرشت ومنش در نظر گرفته میشود. بعد سرشتی شامل نوجویی-اجتناب از آسیب-وابستگی به پاداش و پشتکار و بعد منشی شامل خود راهبری -همکاری و خودتعالی بخش هستند (سوراکیک12 و کلونینجر، 2000).
تاکنون بررسی این ابعاد درافراد مبتلا به اختلال هویت جنسی در ایران صورت نگرفته است با توجه به کاربرد این تست در تشخیص و درمان لزوم بررسی آن احساس می شود.
مطالعات نشان می دهد که نمره های زنان و مردان مبتلا به اختلال هویت جنسی در بعدسرشت، وابستگی به پاداش ودر بعد منش، همکاری، کمتر از مردان و زنان گروه کنترل بوده است (گامزگیل وهمکاران، 2013)
پژوهش حاضر بر آنست تا شیوه های فرزند پروری، کیفیت زندگی و ابعادشخصیتی سرشت و منش افراد مبتلا به اختلال هویت جنسی را بررسی و آن را با افراد بهنجار مقایسه کند.
اهمیت و ضرورت انجام تحقیق
شیوع اختلال هویت جنسی در مقایسه با بسیاری از اختلالات حول محور II و Iرقمی بسیار پایین محسوب میشود اما به عقیده جواهری(1385) علی رغم این که شمار افراد مبتلا به اختلال هویت جنسی نسبت به بیماران و مبتلایان به اختلالات دیگر اندک است ولی از آن جا که این شرایط نظام شخصیتی و رفتاری و در نهایت سازگاری اجتماعی افراد را تحت تاثیر قرار میدهد میتواند به یک منبع بحران تبدیل شود.
افراد مبتلا به اختلال هویت جنسی علاوه بر مشکلات و محدودیتهایی که اختلال جنسی برای آنها ایجاد می کند ( مانند مشکلات بدنی، ظاهری، جنسی و شغلی) با نگرانی هایی از قبیل درگیری های خانوادگی، درک نشدن توسط دیگران و طرد از سوی خانواده و اجتماع نیز مواجه هستند و در واقع یکی از مهمترین زمینه هایی که افراد مبتلا به اختلال هویت جنسی در آن دچار مشکلات زیادی هستند سبکهای ارتباطی وشیوه های فرزند پروری والدین میباشد. و چون علائم این اختلال در فرآیند تحول خیلی زود پدیدار می شود به نظر می رسد که تامل در زمینه سبک ارتباطی والدین با فرزندان در پیدایش این اختلال می تواند حائز اهمیت باشد (بشارت و همکاران ،1391 ).
بنابراین برخی پژوهشگران در بررسی و ارزیابی مطالعات نشان می دهندکه بین اختلال هویت جنسیتی و غفلت هیجانی والدینی همچنین طرد والدینی رابطه وجود دارد (پارکر وبار13،1982، به نقل از بشارت و همکاران،1391).
آشفتگی در هویت جنسی موجب سردرگمی و اغتشاش در نقش و رفتار جنسی مناسب فرد شده و به دنبال آن روابط اجتماعی و بین فردی نیز تحت تاثیر قرار میگیرد (کوپر 14و همکاران، 1988،به نقل از بشارت وهمکاران، 1391).
یکی ازعواملی که از سنین بسیار کم آسیب بذیری برای بسیاری از مسایل و مشکلات آینده را بیش بینی می کند ساختار شخصیت است ساختار کلی و ابعاد شخصیت در سنین کودکی استقرار می یابند و از ثبات بالایی در طول زمان برخوردارند (پورشهباز،۱۳۹۱).
این افراد علاوه بر وجود خود اختلال با مشکلات عدیده ای نیز روبرو هستند از جمله مشکلات شخصیتی و روان شناختی، که پیامد چنین مشکلاتی کاهش کیفیت زندگی این افراد خواهد بود. بررسی یافته ها نشان میدهد افراد مبتلا به اختلال هویت جنسی که نیازهای اولیه خود را تامین کرده و بدنبال رفع نیازهای بالاتر هستند از اختلالشان کاسته شده و کیفیت زندگیشان به مراتب افزایش می یابد (موحد وحسین زاده کاسمانی ،1389).
در کشور ماآگاهی عمومی در مورد این اختلال بسیار محدود است و همین آگاهی اندک یا نادرست موجب برخوردهای نادرست، نامناسب وغیر منطقی می شود .برای کمک به این افراد ودر نهایت کمک به بهداشت روانی جامعه، بالا بردن سطح آگاهی عمومی مردم در مورد این اختلال، حمایت از این افراد در کسب حقوق شهروندی خود و بررسی سبب شناسی اختلال ضرورت دارد (خدایاری فرد و همکاران ،1382، به نقل از مومنی جاوید و شعاع کاظمی،1390ِ).
با شناسایی سبک های والدینی افراد مبتلابه اختلال هویت جنسی احیانا میتوان در مورد پیشگیری از بروز اختلال یا حداقل برخورد مناسب با افراد مبتلا ،به والدین آموزشهایی ارائه داد.همچنین با شناخت نقاط ضعف در ابعاد کیفیت زندگی این بیماران،درمانگران می توانند برای بهبود کیفیت زندگی آنان راهکارهایی بیندیشند.و نهایتا شناسایی ابعاد سرشت و منش افراد مبتلا به اختلال هویت جنسی میتواند در فرایند مشاوره و روان درمانی این افراد کمک کننده باشد.
هدف پژوهش:
هدف کلی: هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی مقایسه ای سبک والدینی، کیفیت زندگی و ابعاد شخصیتی سرشت و منش در افراد مبتلا به اختلال هویت جنسی و افراد بهنجار می باشد.
فرضیه های اصلی تحقیق:
الف) بین سبک های والدینی در افراد مبتلا به اختلال هویت جنسی و افراد بهنجار تفاوت معناداری وجود دارد.
ب) بین ابعاد سرشت ومنش در افراد مبتلا به اختلال هویت جنسی و افراد بهنجار به طور معناداری تفاوت وجود دارد.
ج) بین کیفیت زندگی در افراد مبتلا به اختلال هویت جنسی با افراد بهنجار تفاوت معناداری وجود دارد.
فرضیه های فرعی تحقیق:
1-آیا بین دختران و پسران مبتلا به اختلال هویت جنسی در ابعاد سرشت و منش تفاوت معناداری وجود دارد؟
2-آیا بین دختران و پسران مبتلا به اختلال هویت جنسی در سبکهای فرزند پروری پدر و مادر تفاوت معناداری وجود دارد؟
3-آیا بین دختران و پسران مبتلا به اختلال هویت جنسی در کیفیت زندگی تفاوت معناداری وجود دارد؟
تعاریف نظری و عملیاتی
تعریف نظری
شیوه های فرزند پروری
هر خانواده ای شیوه های خاصی در تربیت فردی و اجتماعی فرزندان خویش به کار می گیرد که این شیوه ها، شیوه های فرزند پروری نامیده میشود. در واقع میتوان شیوه های فرزند پروری را به صورت مجموعه یا منظومه ای از رفتارها که تعاملات والد- کودک را در طول دامنه ی گسترده ای از موقعیت ها توصیف می کند، تعریف کرد (هاردی و همکاران، 1993).
کیفیت زندگی
کیفیت زندگی از نظر لغوی به معنی چگونه زندگی کردن است با وجود این، مفهوم آن برای هر کس منحصر به فرد و با دیگران متفاوت می باشد. سازمان جهانی بهداشت تعریف جامعی از کیفیت زندگی ارائه داده است: درک فرد از وضعیت کنونی اش با توجه به فرهنگ و نظام ارزشی که در آن زندگی می کند و ارتباط این دریافت ها با اهداف، انتظارات، استانداردها و اولویت های مورد نظر فرد (نیلفروشان، 1384). ابعاد شخصیت سرشت ومنش
تعریف نظری نوجویی
فعال سازی رفتار در پاسخ به محرک های جدید و نشانه های پاداش و رهایی از تنبیه است. تفاوت های فردی در چنین قابلیتی، نوجویی نامیده می شود.
تعریف نظری آسیب پرهیزی
بازداری رفتاری در پاسخ به محرک های تنبیه یا نبودن پاداش است که در هنگام بروز چنین علایمی در محیط فعال می گردد، سپس تفاوت های فردی را که با قابلیت وقفه یا بازداری رفتاری مرتبط می گردد، آسیب پرهیزی نامیده می شود.
تعریف نظری پاداش وابستگی
رفتاری که با پاداش تقویت می شود معمولاً تا مدتی پس از قطع پاداش ادامه می یابد که تفاوت های فردی در تداوم پاسخ پس از قطع پاداش، پاداش وابستگی نامیده می شود.
تعریف نظری پشتکار
سخت کوشی، تداوم در کار علیرغم فشارها، پیش قدم در انجام امور، عدم خستگی و رنجش در مقابله با انتقادات، انطباق پذیری با شرایط پیش بینی نشده و چالشگر در برابر سختی کار.
تعریف نظری خود راهبردی
بر پایه پنداشت از خویشتن به عنوان یک فرد مستقل که دارای زیر مجموعه های وحدت، احترام، عزت، تاثیربخشی، رهبری و امید است تعریف شده است.
تعریف نظری همکاری
بر پایه پنداشت از خویشتن به عنوان بخشی از جهان انسانی و جامعه قرار دارد که از آن حس اجتماعی، رحم، شفقت، وجدان مقابل به انجام امور خیریه مشتق می شود.
تعریف نظری خود- فراروی
بر پایه مفهوم از خویشتن به عنوان بخشی از جهان ما منابع پیرامون آن مطرح شده است که با پندارهای حضور رازگونه، ایمان مذهبی و متانت و صبوری غیر مشروط همراه است (کاویانی،1386).
اختلال هویت جنسی
ملال جنسی اشاره به پریشانی دارد که ممکن است همراه با ناهماهنگی یا عدم تناسب بین جنسیت تجربه شده یا ابراز شده فرد با جنسیت تعیین شده وی باشد.اگرچه همه افراد پریشانی را به عنوان نتیجه این ناهماهنگی تجربه نخواهند کرد و بسیاری، پریشانی را متحمل نمی شوند اگر مداخلات فیزیکی مورد نظر با استفاده از هورمون ها و یا عمل جراحی در دسترس باشد. این اصطلاح در حال حاضر توصیفی از اصطلاح اختلالات هویت جنسی در DSM-IV می باشد وبر ملال به عنوان مشکل بالینی تمرکز دارد تا هویت به خودی خود.(انجمن روانپزشکان آمریکا،2013).
تعاریف عملیاتی
سبک والدینی
نمره ای که بر اساس پرسشنامه سبک فرزند پروری یانگ بدست می آید و شیوه غالب تربیتی والدین را نشان میدهد.
کیفیت زندگی
میزان کیفیت زندگی، نمره است که آزمودنی ها از پرسشنامه 36-SF به دست می آورند. این پرسشنامه دارای 36 عبارت است که هشت حیطه مختلف سلامت را مورد ارزیابی قرار می دهد:
1. سلامت عمومی
2. عملکرد جسمانی
3. محدویت ایفای نقش به دلایل جسمانی
4. محدویت ایفای نقش به دلایل عاطفی
5. درد بدنی
6. عملکرد اجتماعی
7. خستگی بانشاط
8. سلامت روانی (منتظری و گشتاسبی، 1384).
ابعاد شخصیت سرشت ومنش
تعریف عملیاتی نوجویی
نمره ای که آزمودنی از پاسخ دادن به سوالات خرده مقیاس نوجویی به تستTCIبه دست می آورد.
آسیب پرهیزی
نمره ای که آزمودنی از پاسخ دادن به سوالات خرده مقیاس آسیب پرهیزی به تست TCI به دست می آورد.
پاداش وابستگی
نمره ای که آزمودنی از پاسخ به سوالات خرده مقیاس پاداش وابستگی به تست TCI به دست می آورد.
پشتکار
نمره ای که آزمودنی از پاسخ به سوالات خرده مقیاس پشتکار به تست TCI به دست می آورد.
تعریف عملیاتی خود راهبردی
نمره ای که آزمودنی از پاسخ به سوالات خرده مقیاس خود راهبردی به تست TCI به دست می آورد.
همکاری
نمره ای که آزمودنی از پاسخ به سوالات خرده مقیاس همکاری به تست TCIبه دست می آورد.
خود- فراروی
نمره ای که آزمودنی از پاسخ به سوالات خرده مقیاس خود-فراروی به تست TCI به دست می آورد (کاویانی،1386).
اختلال هویت جنسی
در تعریف عملیاتی اختلال هویت جنسی، میتوان اشاره کرد به آنچه که فرد بر اساس ملاک های تشخیصی DSMتوسط مصاحبه ای که روانشناسان و روانپزشکان انجام میدهند مشمول ملاکهای اختلال هویت جنسی میگردد.
ملاکهای تشخیصیDSM-IV-TR درمورد اختلال هویت جنسی عبارتند از:
1. همانندسازی قوی و مداوم با جنس مقابل
2. ناراحتی مداوم درمورد جنسیت خویش یا احساس نامتناسب بودن در نقش جنسی خودی.
3. اختلال همراه با یک اختلال جسمی دو جنسیتی نیست.
4. اختلال سبب ناراحتی چشمگیر بالینی یا تخریب درکارکرد اجتماعی، شغلی یا سایر حوزه های کارکردی میشود ( کاپلان و سادوک ،2003).
ملاکهای تشخیصی DSM-Vمربوط به این اختلال شامل:
.Aناهماهنگی مشخص با جنسیت ابراز شده یا تجربه شده و جنسیت تعیین شده. طول مدت حداقل 6 ماه و با حداقل 2 مورد از خصوصیات زیر تظاهر می کند.
1. ناهماهنگی مشخص بین جنسیت ابراز شده و صفات اولیه و یا ثانویه جنسی (یا در بزرگسالان جوان، صفات ثانویه پیش بینی شده).
2. تمایل قوی به خلاص شدن از صفات اولیه یا ثانویه جنسی به دلیل ناهماهنگی مشخص با صفت ابراز شده فرد (یا در بزرگسالان جوان، تمایل به جلوگیری از پیشرفت صفات ثانویه جنس پیش بینی شده).
3. تمایل قوی برای داشتن صفات اولیه و ثانویه جنس مقابل.
4. تمایل قوی به این که تعلق به جنس مقابل دارد.
5. تمایل دارد با او همانند جنس مقابل رفتار کنند.
6. عقیده محکم به داشتن این که فرد احساسات ویژه و واکنش های جنس مقابل را دارد.
B.. باید شواهدی از پریشانی یا اختلال عمده بالینی در کارکرد اجتماعی، شغلی یا سایر زمینه های مهم وجود داشته باشد (انجمن روانپزشکان آمریکا،2013).
روش تحقیق
متغیرهای مورد بررسی در این پژوهش سبک های والدینی، کیفیت زندگی و ابعاد شخصیتی سرشت و منش است. در این طرح که از نوع علی- مقایسه ای می باشد تلاش شده تا میزان هر متغیر در افراد مبتلا به اختلال هویت جنسی و افراد بهنجار مورد بررسی قرار گرفته و سپس با هم مقایسه شوند.
جامعه آماری
جامعه آماری این پژوهش، تمامی بیماران مبتلا به اختلال هویت جنسی که توسط مرکز پزشکی قانونی شیراز به روانشناسان و روانپزشکان سطح شهر،جهت گذراندن مراحل روان درمانی قبل از عمل تغییر جنسیت ارجاع داده شده اند و افراد بهنجارکه از لحاظ سن ،جنس و سطح تحصیلات با نمونه بالینی پژوهش همتا شدند را شامل می شود.
نمونه آماری و روش نمونه گیری
نمونه آماری شامل 40 بیمار مبتلا به اختلال هویت جنسی و 40 فرد بهنجار بود.
انتخاب نمونه بالینی به روش هدفمند ،از طریق مراجعه به کلینیک ها ومراکز مشاوره و روانشناسی و از میان افراد واجد شرایطی که تمایل به همکاری داشتند صورت گرفت و انتخاب نمونه غیر مبتلا بر اساس همتا سازی با نمونه بالینی ،به روش هدفمند از میان افرادی که واجد شرایط مذکور و قابل دسترس بودند و تمایل به همکاری داشتند انجام شد.
ابزارهای اندازه گیری و نحوه اجرای آنها
اختلال هویت جنسی
در این پژوهش جهت تشخیص اختلال هویت جنسی، روانشناسان و روانپزشکانی که تحت نظر پزشکی قانونی با این مرکز همکاری دارند طبق ملاک های DSM و از طریق مصاحبه بالینی بیماران انجام شد.
سبک های والدینی
معرفی
پرسشنامه فرزند پروری یانگ که یک ابزار اولیه برای شناسایی ریشه های دوران کودکی طرح واره ها است در سال 2003 توسط یانگ15 تهیه شده است. این پرسشنامه 72 عبارت دارد که در آن پاسخ دهنده پدر و مادر خود را به طور جداگانه، بر اساس نوع رفتاری که با وی داشته اند، در یک مقیاس شش درجه ای رتبه بندی می کند. این ابزار دارای 17 زیر مقیاس: محرومیت عاطفی16، رها کردن17، بی اعتمادی/ بد رفتاری18، نقص/ شرم19، شکست20، وابستگی/ بی کفایتی21، آسیب پذیری در مقابل ضرر یا آسیب22، خود تحول نایافته/ گرفتار23، اطاعت24، ایثار25، بازداری هیجانی26، معیارهای سرسختانه27، استحقاق/ بزرگ منشی28، خویشتنداری و خود انضباطی ناکافی29، پذیرش چویی جلب توجه30، منفی گرایی/ بدبینی31 و تنبیه32. هر یک از این زیر مقیاس ها ریشه های محتمل برای هر یک از طرح واره ها را نشان می دهند. برای مثال زیر مقیاس محرومیت عاطفی ریشه طرح واره محرومیت عاطفی مربوط به پدر یا مادر را نشان می دهد( یانگ و کلوسکو ، 1993).
شیوه نمره گذاری
برای نمره گذاری زیر مقیاس های پرسشنامه فرزند پروری یانگ در آغاز عبارت مربوط به هر زیر مقیاس معرفی می شوند:
زیر مقیاس
عبارات
محرومیت عاطفی
5-1
رها کردن
9-6
بی اعتمادی/ بدرفتاری
13-10
نقص/ شرم
24-21
شکست
28-25
وابستگی/ بی کفایتی
20-18
آسیب پذیری در مقابل ضرر یا آسیب
17-14
خود تحول نایافته/ گرفتار
55-52
اطاعت
32-29
ایثار
36-33
بازداری هیجانی
64-60
معیارهای سرسختانه
43-37
استحقاق/ بزرگ منشی
47-44
خویشتنداری و خود انضباطی ناکافی
51-48
پذیرش جویی/ جلب توجه
72-69
منفی گرایی/ بدبینی
59-56
تنبیه
68-65
برای به دست آوردن نمره هر زیر مقیاس باید میانگین نمره زیر مقیاس مورد نظر محاسبه شود (امتیاز همه عبارات مربوط به زیر مقیاس مورد نظر را با هم جمع کرده و بر تعداد عبارات تقسیم کنید)، نمرات بالا (5 و 6) نشانه وجود مشکل هستند.
فقط در زیر مقیاس محرومیت عاطفی نمره گذاری به صورت معکوس انجام می گیرد، یعنی بدین شرح:
6 = کاملاً نادرست 3 = تقریباً درست
5 = تا حد زیادی نادرست 2 = تا حد زیادی درست
4 = کمی نادرست 1 = کاملاً توصیف کننده است
ویژگی های روان سنجی
پایایی
جدول 3-1به منظور بررسی میزان پایایی آزمون ضرایب آلفای کرونباخ برای سنجش ثبات درونی پرسشنامه فرزند پروری یانگ مورد ارزیابی قرار گرفته است، نتایج در جدول زیر آورده شده اند.
ردیف
زیر مقیاس
عبارات
مادر
پدر
1
محرومیت عاطفی
5-1
84/0
84/0
2
رها کردن
9-6
67/0
63/0
3
بی اعتمادی/ بدرفتاری
13-10
72/0
72/0
4
نقص/ شرم
24-21
68/0
65/0
5
شکست
28-25
72/0
81/0
6
وابستگی/ بی کفایتی
20-18
74/0
70/0
7
آسیب پذیری در مقابل ضرر یا آسیب
17-14
88/0
80/0
8
خود تحول نایافته/ گرفتار
55-52
69/0
66/0
9
اطاعت
32-29
71/0
70/0
10
ایثار
36-33
58/0
40/0
11
بازداری هیجانی
64-60
86/0
80/0
12
معیارهای سرسختانه
43-37
71/0
70/0
13
استحقاق/ بزرگ منشی
47-44
35/0
38/0
14
خویشتنداری و خود انضباطی ناکافی
51-48
67/0
71/0
15
پذیرش جویی/ جلب توجه
72-69
76/0
72/0
16
منفی گرایی/ بدبینی
59-56
68/0
68/0
17
تنبیه
68-65
74/0
82/0
روایی
به منظور بررسی روایی سازه پرسشنامه فرزند پروری یانگ، همبستگی میان نمرات این ابزار و پرسشنامه طرحواره یانگ مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین نمرات این دو مقیاس همبستگی معناداری وجود دارد.
مقیاس کیفیت زندگی (SF-36)
SF-36 برای مصارفی چون کار بالینی، ارزیابی سیاست های بهداشتی و نیز تحقیقات و مطالعات جمعیت عمومی کارایی خود را ثابت کرده است. فرم 36 عبارتی توسط واروشربون در سال 1992 در کشور آمریکا طراحی شد و اعتبار و پایایی آن در گروه های مختلف بیماران مورد بررسی قرار گرفته است.
مفاهیمی که توسط این پرسشنامه سنجیده می شوند، اختصاص به سن، گروه یا بیماری خاصی ندارند. هدف از طرح این پرسشنامه، ارزیابی سلامت در دو بعد کلی سلامت جسمانی و سلامت روانی است که به وسیله ترکیب نمرات حیطه های هشت گانه تشکیل دهنده به دست می آید.
این پرسشنامه دارای 36 عبارت است که هشت حیطه مختلف سلامت را مورد ارزیابی قرار می دهد.
بعد سلامت جسمانی دارای چهار مقیاس عملکرد جسمانی، محدودیت ایفای نقش ناشی از سلامت جسمانی، درد بدنی و سلامت عمومی می باشد و چهار مقیاس بعد سلامت روانی شامل عملکرد اجتماعی، محدودیت ایفای نقش ناشی از مشکلات هیجانی، انرژی و نشاط و سلامت عاطفی می باشد.
پایین ترین نمره در این پرسشنامه صفر و بالاترین 100 است. امتیاز هر بعد با امتیاز عنوان ها در آن بعد مشخص می شود. 36 سوال با پاسخ هایی از ضعیف تا قوی به ارزیابی وضعیت سلامت آزمودنی ها می پردازد. به این ترتیب میانگین نمره همه افراد در هر مقیاس و در نهایت به صورت کل بیان می شود. پایایی و روایی نسخه فارسی این پرسشنامه در ایران تایید شده است (منتظری و همکاران، 1384).
علی محمدپور و یوسفی (2008) نسخه فارسی این مقیاس (SF-36) را بر روی یک جمعیت مازندرانی بالای 40 سال اجراء کردند که آلفای کرونباخ برای ارزیابی انسجام درونی 8 مقیاس 86/0 گزارش شده است. در مطالعه آنان همبستگی معنادار مقیاس ها روایی سازه خوبی را نشان داده است. نتایج این مطالعه نشان داد این ابزار کارایی خوبی برای ارزیابی ادراک سلامت دارد اما نمرات 8 مقیاس این ابزار در فرم ایرانی آن می تواند در سه نمره خلاصه شود.
این پرسشنامه در ایران در چندین مطالعه استفاده گردیده است. در مطالعه ای که توسط پرنده و همکاران (1386) انجام گرفت، روایی آن با استفاده از روش اعتبار محتوا و روش آزمون مجدد مورد سنجش قرار گرفته است که ضریب آزمون مجدد آن 82/0 گزارش شده است.
جدول3-2 ابعاد هشت گانه کیفیت زندگی به همراه تعداد و شماره عبارات
ابعاد هشت گانه
تعداد عبارات
شماره عبارات
عملکرد جسمانی
10
3-4-5-6-7-8-9-10-11-12
محدودیت های ایفای نقش ناشی از سلامت جسمانی
4
13-14-15-16
محدودیت های ایفای نقش ناشی از مشکلات هیجانی
3
17-18-19
انرژی و نشاط
4
23-27-29-31
سلامت عاطفی
5
24-25-26-28-30
عملکرد اجتماعی
2
20-32
درد
2
21-22
سلامت عمومی
6
1-2-33-34-35-36
پرسشنامه شخصیتی سرشت و منش کلونینجر
این پرسشنامه برای سنجش خصلت ها و ویژگی های شخصیتی ساخته شده است که یا از طریق وراثت (سرشت) یا از طریق محیط (منش) در فرد وجود دارد. پرسشنامه مذکور توسط رابرت کرلینجر و بر اساس مدلی عمومی که شخصیت بهنجار و نابهنجار را در بر می گیرد، ساخته شده است. وی مدل عصبی- زیستی خود را برای توضیح مولفه های سرشت ارائه کرد (کلونینجر، 1987، الف و ب، 1991).
این مدل هفت عامل را اندازه گیری می کند که عبارتند از: چهار مقیاس سرشت (نوجویی، آسیب پرهیزی، پاداش- وابستگی، پشتکار) و سه مقیاس منش (خود- راهبردی، همکاری، خود- فراروی). (کلونینجر و همکاران، 1994؛ به نقل از کاویانی و پور ناصح، 1384).
1. دستور اجرا
در این پرسشنامه شما جملاتی را خواهید دید که معمولاً مردم برای بیان نگرش ها، نظرات، علایق و احساسات شخصی خود به کار می برند. هر جمله می تواند به صورت صحیح یا غلط پاسخ داده شود. جملات را بخوانید و گزینه ای را که به وضعیت شما نزدیک تر است، انتخاب کنید و پاسخ خود را در پاسخ نامه (رو به روی شماره جمله مربوطه) با علامت × مشخص نمایید.
لطفاً هر جمله را به دقت بخوانید اما وقت زیادی را صرف تصمیم گیری بر سر پاسخ نکنید. هیچ جمله ای را بدون پاسخ نگذارید، حتی اگر درباره پاسخ مطمئن نیستید. خود را صادقانه توصیف کنید و نظرات خود را با حداکثر صحت، بیان کنید.
2. نمره گذاری
در این پرسشنامه هر یک از عوامل هفت گانه به صورت جداگانه نمره گذاری می شوند. به این صورت که هر گویه ی مثبت و نیز معکوس به نسبت سوالات مشخص شده یک نمره می گیرد.
جدول3-3 نمره گذاری مقیاس کلونینجر
خرده مقیاس
نوجویی
آسیب پرهیزی
پاداش وابستگی
پشتکار
همکاری
خود راهبردی
خود فراروی
سوالات
صحیح
1-10-24-44-51-59-60-71-99-103-105-125
9-16-19-30-46-62-70-82-115
15-20-31-54-97-119
22-37-55-116
7-18-40-41-50-67-74-89-93-102-118
94-112-122
25-29-32-42-52-68-73-91-107-108-110-113-114-121
غلط
14-36-47-53-63-76-77-106
2-38-45-61-64-78-81-86-98-104-124
11-26-39-65-72-79-85-96-111
5-12-13-27-28-33-75-80-84-88-95-101-123
3-6-17-21-23-34-35-48-49-56-57-58-66-69-83-87-90-92-100-109-117-120
3. پایایی و روایی
پایایی
پرسشنامه مذکور که توسط کاویانی و همکاران (1384) در ایران هنجار گزینی شده است، دارای پایایی و روایی مناسب برای استفاده در پژوهش ها است. برای دستیابی به ضریب پایایی، به روش باز-آزمون عمل شد که نتایج گویای ضرایب قوی برای آزمون به این شرح است: نوجویی (86/0)، آسیب پرهیزی (88/0)، پاداش وابستگی (73/0)، پشتکار (79/0)، همکاری (86/0)، خود راهبردی (90/0) و خود فراروی (86/0). نتایج حاصل از روایی آزمون نیز گویای روایی خوب آزمون بین طیف 66/0 تا 90/0 برای خرده مقیاس ها است.
روایی
روایی خرده مقیاس ها عبارت بود از: نوجویی (75/0)، آسیب پرهیزی (72/0)، پاداش وابستگی (87/0)، پشتکار (90/0)، همکاری (76/0)، خود راهبردی (66/0) و خود فراروی (86/0).
پایایی پرسشنامه سرشت و منش علاوه بر هنجار اولیه، توسط پژوهشگر (کردمیرزا، 1387)، مجدداً به شرح جدول زیر به دست آمد.
جدول3-4 پایایی و روایی مقیاس کلونینجر
خرده مقیاس
نوجویی
آسیب پرهیزی
پاداش وابستگی
پشتکار
همکاری
خود راهبردی
خود فراروی
آلفا
5/0
82/0
46/0
38/0
72/0
2/0
77/0
روش آماری تحلیل داده ها
در این پژوهش جهت تحلیل داده ها از روش Tوابسته و Tبرای گروه های مستقل استفاده شد که توسط نرم افزار SPSS 16 انجام گردید.
منابع فارسی
اتکینسون و همکاران، زمینه روانشناسی هیلگارد، ترجمه: محمد نقی براهنی، انتشارات رشد، تهران، 1381.
اسلامی، منصوره (1384). ارتباط کیفیت زندگی و راهبردهای مقابله با استرس در بیماران قلبی و عروقی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا.
برک، لورا (2007). ترجمه: سید محمدی، یحیی (1387). روانشناسی رشد (از لقاح تا کودکی). جلد اول. تهران ، نشر ارسباران، 470-457.
بشارت، محمد علی، تولاییان، فهیمه، غلامعلی لواسانی، مسعود(۱۳۹۱).؛ مقایسه سبکهای دلبستگی در افراد مبتلا به اختلال هویت جنسیتی و افراد غیر مبتلا؛ مجله علمی پزشکی قانونی دوره ۱۸و ۱۳۹۱.
پروین، لارنس(1374). روان شناسی شخصیت.ترجمه: محمد جعفر جوادی و پروین کدیور. تهران: رسا، چاپ اول، جلد دوم، ص 93.(تاریخ انتشار به زبان اصلی1989).
پور شهباز ،عباس، دولتشاهی،بهروز، فرهودیان، علی نوری، فاطمه، چمی کار پور ،مهدی (۱۳۹۱). دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی ، سال ۱۳ شماره ۴.
جعفر نژاد، پروین، فرزاد، ولی الله، مرادی، علیرضا و شکری، امید (1383)."بررسی رابطه میان پنج عامل بزرگ شخصیت، سبک های مقابله ای و سلامت روانی در دانشجویان کارشناسی"، مجله روانشناسی و علوم تربیتی،سال پنجم، ش 1.
جواهری، فاطمه، حسین زاده کاسمانی، مرتضی ( 1390 ).پیامدهای اختلال هویت جنسی:سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی تغییر جنس خواهان ،مجله مطالعات اجتماعی ایران، دوره پنجم ، شماره 3.
جواهری، ف. کوچکیان، ز. ( 1385 ). اختلال هویت جنسی و ابعاد اجتماعی آن، بررسی پدیده نارضایتی جنسی در ایران. فصلنامه علمی- پژوهشی/رفاه اجتماعی، سال پنجم، شماره ۲۱.
جیمز، ام.(1364 ). برای خوشبختی و موفقیت آفریده شده ایم. ترجمه: حسن قاسم زاده، تهران، انتشارات آشنا.
حجازی،آریا، عدالتی، زهره مصطفوی، سعیده سادات، رزاقیان، منیره، مقدم، مرضیه (1387).بررسی میزان تطابق نقش و هویت جنسی 12بیمار ترانسکسوال با جنسیت جدیدشان پس از عمل جراحی تغییر جنسیت، مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان، دوره سیزدهم،ص 87-78.
حسن پور دهکردی، علی، مسعودی، رضا، نادری، ارسلان، کلهری، میر رضا (1386). "تاثیر برنامه ورزشی بر کیفیت زندگی سالمندان شهرستان شهرکرد"، مجله سالمند، سال دوم ، شماره6، ص 444-437.
حسینی نسب، داوود، احمدیان، فاطمه، روانبخش ، محمد حسین(۱۳۸۳). بررسی رابطه شیوه های فرزندپروری با خودکارآمدی و سلامت روانی دانش آموزان. مطالعات تربیتی و روانشناسی، دانشگاه فردوسی.
حق شناس، حسن (1388). روانشناسی شخصیت، شیراز: انتشارات دانشگاه علوم پزشکی.
حق شناس، حسن، چمنی، امیر رضا (1382). بررسی ویژگی های شخصیتی و سلامت روان دانش آموزان دبیرستانی تیزهوشان و عادی. پایان نامه دکتری، رشته روانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شیراز.
حیدری، مهری، الحان، فاطمه، کاظم نژاد، انوشیروان، معز، فرزانه. (1386) ."بررسی الگوی توانمند سازی بر کیفیت زندگی نوجوانان مبتلا به دیابت". مجله بیماری های کودکان ایران، دوره 17، ویژه نامه اول، ص 94-87.
خوارزمی، شهیندخت (1382). "بهبود کیفیت زندگی و آموزش فرد در زندگی"، ماهنامه تدبیر، شماره132، ص47-49.
دیویسون، کرینگ و جانسون، نیل (2007). آسیب شناسی روانی . ترجمه: شمسی پور، حمید (1388). جلد دوم، تهران، نشر ارجمند.
راس، آلن (1375). روانشناسی شخصیت. ترجمه: سیاوش جمالفر، تهران: روان(تاریخ انتشار به زبان اصلی ،1992).
رحیمی، مهدی (1386). بررسی الگوهای ارتباطی خانواده و کیفیت زندگی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
رضایی، ابراهیم (1386). بررسی نیمرخ روانی افراد معتاد با استفاده از پرسشنامه چند وجهی شخصیتی مینه سوتا. پایان نامه کارشناسی ارشد، روانشناسی بالینی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.
رمضان خانی، ف. (1382). هویت جنسی و نقش آن در اختلالات جنسی، فصلنامه مطالعات جوانان، شماره 6.
رئیسی، ف. و ناصحی، ع. ( 1383 ). اختلال هویت جنسی شهر. تهران: نشر صدا.
زنجانی طبسی، رضا (1383). ساخت و هنجاریابی مقدماتی آزمون بهزیستی روانشناختی، پایان نامه دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران.
زندی، ساسان (1382). بررسی مقایسه ای کیفیت زندگی در افراد مبتلا به افسردگی یا گروه شاهد، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان.
سیاسی، علی اکبر(1371). نظریه های شخصیت، انتشارات دانشگاه تهران.
شاملو، سعید (1377). مکتب ها و نظریه ها در روانشناسی شخصیت. تهران: رشد.
شکوهی، یکتا، محسن، پرند، اکرم (پاییز و زمستان 1387). سبک فرزند پروری والدین و رابطه آن با ویژگی های رفتاری و پیشرفت تحصیلی فرزندان، فصلنامه مطالعات جوانان 14 و 15، 18-5.
شعاری نژاد، علی اکبر، روانشناسی رشد، تهران، 1370.
شولتز، داون و شولتز، سیدنی، آلن(1385). نظریه های شخصیت. (ترجمه یحیی سید محمدی)، چاپ دهم. (تاریخ انتشار به زبان اصلی 1998).
شهاب جهانلو، علیرضا. غفرانی ور، فضل الله. کیمیاگر، مسعود. وفایی، مریم. حیدرنیا، علیرضا. سبحانی، سید علیرضا، جهانی، ژولیت (1386). "ارتباط بین آگاهی، خودکارآمدی و کیفیت زندگی با کنترل قند و چربی خون در بیماران دیابتیک مصرف کننده دخانیات"، مجله پزشکی هرمزگان، سال 11، شماره 4، ص 266-261.
شهامت، ف. ثابتی، ع و رضوانی. س ( 1389 ). بررسی رابطه سبک های فرزندپروری و طرحواره های ناسازگار اولیه. مجله ی مطالعات تربیتی و روانشناسی، 2.
صالحی، م ع. ( 1385 ). انقلاب اسلامی و مقوله هویت؛ تاملی برنگرش هویتی پایه گذاران،انقلاب (امام خمینی و شریعتی)،دین و هویت،تهران: موسسه مطالعات ملی، تمدن ایرانی.
عطار، ح. رسولیان ، م.(1382).تشخیص اولیه اختلال هویت جنسی،فصلنامه اندیشه ورفتار،مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی،سال نهم،شماره 3،ص11-6.
علی مدد، زهرا (1388). بررسی نقش واسطه ای خود تعیینی در رابطه بین ابعاد فرزند پروری و اهمال کاری تحصیلی دانشجویان شیراز. پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی، شیراز: دانشگاه شیراز، دانشکده علوم تربیتی.
قائدی، غ ح، و ثابتی، آ. محمدی، ف. ( 1386 ). بررسی رابطه بین ویژگی های شخصیت و بد کارکردی های جنسی. خلاصه مقالات سومین کنگره سراسری خانواده و سلامت جنسی. دانشگاه شاهد.
کارور، چارلز، اس ومایکل اف. شی یر(2005). نظریه های شخصیت. ترجمه احمد رضوانی، ( 1387) مشهد، آستان قدس رضوی.
کاستلو، تیموتی، کاستلو، جوزف،روانشناسی نابهنجاری. ترجمه: نصرت الله پور افکاری، انتشارات مروی، تهران،(1373).
کتابی، صمیمه، ماهر، فرهاد، برجعلی، احمد(1387). بررسی نیمرخ شخصیتی معتادان به مواد مخدر با استفاده از دو نظام شخصیتی کلونینجر و آیزنگ. اعتیاد پژوهی، فصلنامه علمی سوء مصرف مواد، سال دوم، شماره7: 53-45.
کاویانی، حسین (1386). نظریه زیستی شخصیت. تهران: مهر کاویان.
کاویانی، حسین، پورناصح، مهر انگیز (1384). اعتبار یابی و هنجار سنجی پرسشنامه سرشت و منش کلونینجر در جمعیت ایرانی، مجله دانشگاه پزشکی، سال 63، شماره دوم: 98-89.
کاهانی، علیرضا (1381). اختلال هویت جنسی. انتشارات تیمور زاده، تهران
کریمی، یوسف (1386). روانشناسی شخصیت. تهران: ویرایش، چاپ دوازدهم.
گیدنز، آنتونی(1386). جامعه شناسی. ترجمه: منوچهر صبوری، تهران، نشر نی.
ماسن، پاول، کیگان، جروم، التاکرون، هوستون، کانجر، جان جین فری (1998). رشد و شخصیت کودک. ترجمه: یاسای، مهشید (1382). ویرایش دوم. تهران :نشر مرکز.
محمدی،محمد رضا، مومنی،فرزاد، مهرابی،فرزانه (1379)."اختلالات هویت جنسی دوران کودکی و نوجوانی"مجله توانبخشی،شماره دوم، 86-75.
منتظری، علی، گشتاسبی، آزیتا، وحدانی نیا، مریم السادات (1384). ترجمه پایایی و روایی گونه فارسی ابزار استاندارد SF-36، فصل نامه پایش، سال پنجم، شماره اول، ص 49-56.
منصور، محمود (1374). روانشناسی ژنتیک. تهران: نشر ترمه.
موحد، مجید، حسین زاده کاسمانی، مرتضی(1389). رابطه اختلال هویت جنسی با کیفیت زندگی، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی ،سال دوازدهم، شماره ۴۴.
مومنی، جاوید، مهرآور، شعاع کاظمی، مهرانگیز (۱۳۹۰). مقایسه ویژگیهای شخصیتی افراد مبتلا به اختلال هویت جنسی و افراد نرمال، فصلنامه پژوهش اجتماعی، سال چهارم، شماره13، زمستان ۱۳۹۰.
نبئی، بهروز و همکاران (1383). "کیفیت زندگی در بیماران نیوپلازیهای لنفاوی (لوسمی و انفوم) در مقایسه با کیفیت زندگی مردم تهران"، بیمارستان امام، مجله دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، سال 63، شماره 5، ص404-399.
نوریان، ناهید، دولتشاهی، بهروز، رضایی، امید (1387). بررسی اختلالات شخصیت و ویژگی های شخصیت در مبتلایان به اختلال هویت جنسی، فصلنامه توانبخشی، دوره نهم، شماره اول.
نیلفروشان، پ. (1384). نگرش نسبت به ناباروری و رابطه آن با افسردگی و اضطراب در افراد نابارور، فصلنامه پزشکی باروری و ناباروری.
هاشمیان، کیانوش. روانشناسی نابهنجار و زندگی نوین. انتشارات دانشگاه الزهرا، تهران ،1376 .
هترینگتون، ایمیوس، پارک، راسدی. روانشناسی کودک از دیدگاه معاصر. ترجمه: جواد ظهوریان، انتشارات آستان قدس رضوی، مشهد، 1373.
یانگ، ج. کلوسکو، ژ. ویشار، م. ( 1386 ). طرحوار ه درمانی (ترجمه ح. حمیدپور و ز. اندوز). تهران: انتشارات ارجمند.
منابع انگلیسی
American Psychiatric Association. (2013). The Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders: DSM 5. bookpointUS. .254-239،(11)
Anonymous, A. (1995). Parenting style have influence on the kind of adults children becom. Jet. 89. 12-15.
Baumrind,D. (1991). The influence of parenting styles on adolescent competence and substance use.Journal of Early Adolesence,11,56-95.
Ballantin, J. (2001). Raising competentids, the authoritative parenting style. Childhood education. 78. 46-48.
Canam CA, Acron s. (1999). "Quality of life for family caregivers of people with chronic hearthproblems". Rehabilitation nursing, 24 (5), 192-200.
Cloninger, C. R. (1987). Asystematic method for clinical description and classification of personality variants. Archives of general Psychiatry, 44, 573-588.
Cloninger, C.R., Svrakic D.M., Przybeck, T.R. (1993). A Psychobiological model of temperament and character. Arch Gen Pschiatry;50:975-989.
Cohen – Kettenis. P.T. Gooren. L,April 12, 1999, A review of etiology, diagnosisand treatment. 2005/03/26.
Darling, N, & Steinberg, L. (1993). Parenting style as context. An integrative model. Psychlogical Bulletin.113, 1, 469-487.
Fagot BI. Leinbach MD.(1989).The young child's gender scema, environmental input, internal organization.child Dev.603-670.
Frisch, M. B. (2006). Quality of life therapy. Applting a life Satisfaction approach to positive psychology and Cognitive therapy.
Gill TM. (1994)." A critical appraisal of the quality of life measurements". JAMA, 272 (8), 619-626.
Goodwin, Shiela. (2000). "Couples perceptions of wives CFS symptoms, symptom changes and impact on the marital relationship". issues in-Mental Health Nursing vol 121 issue 4- pp 347-363.
Gomez-Gil E, Zubiaurre-Elorza L, Esteva I Mnras M, CanizaresS,Gutierrez F, SalameroM. Temperamant and character in transsexuals.(2013). Psychiatry research, Volume 210, Issue 3, Pages 969-974, 30 December 2013.
Green, R (1998). Transsexualism: My thological, Historical & Cross Cultiral Aspects. The International Journal of Transgenderism.Symposion.
Green. R and Blan chard. R(2000), Genderidentity disorder, comprehensive textbook of psychiatry.
Guliek EE. (1997). "Correlates of quality of life among person with multiple sclerosis" .Nursing resrach, 46 (6), 306-311.
Hanestand RR, Alberktsen G. (1991). Quality of life, perceived difficultiesvin adherence toa diabetic regimen and blood glucose contril", Diabetic medicine. 8, 759-764.
Hardy ,D,F,Power,T,G&Jeadicke,S.(1993).Examination the relation of parenting to children coping with every day stress.child development,64,pp;18-48.
Kaplan, H. I., & Sadock, B. J. (2003). Synosis of psychiatry: behavioral sciences, clinical psychiatry (9thed). Philadelphia: Williams & Wilkins. 2063-2105.
Kibrt, G. M. (1997). "Quality of life as an outcome in EORT. C clinical trails". European journal of cancer. 4: 31-34.
Kimberly, A. B (2003). Health-related quality of life in substance abuse.
King A, Proutt, A., Phillips, A. (2006). "Comarative effects of two physical functioning and quality of life out coms in older adults" .Journal. Gerontol. Med Sci, 137(70):825-832.
Kose T. S. (2003). A Psychobiological model of temperament and character: TCI. Yeni Symposium, 41, 2, 86-97.
Liu, L. (2006). "Quality of life as a social representation in China" :a qualitative study, Social Indicators Research, 75, 217-240.
Lukkarinen H. (1998). "Quality of life in coronary artery disease" Nursing Resarch, 47 (6), 377-343.
Maccoby, e. e., & Martin, J. (1983). Socialization in the context of the family: parent- child interaction. in E. M. Hetherington(Ed)., Mussen manual of child psychology, 4thed., Vol. 4, pp. 1-101. New York: Wily.
McHorney, C. A., Ware J. E., Raczek A. E. (1993). The MOS 36-Item Short-FormHealth Survey (SF-36): II. Psychometric and clinical tests of validity in measuring physical and mental health constructs. Medical Care, 31(3), 247-263.
Meyer, H., & Bahlbarg, HH.(1993). Gender identity disorder in young boys and treatment protocol paper presented at the XIB international symposium on Gender Dysphoria New York.
Newfield, E. (2006). "Female-to-male transgender quality of life". Journal of Quality of Life Research.,Vol 15. pp. 1447-1457.
Parola N, Bonierbale M, Lemaire A, Aghababian V, Michel A, Lancon C. Study of quality of life for transsexuals after hormonal and surgical reassignment. Sexologies.2010; 19: 8-24
Power, Mick. (2003). Development of common instrument for quality of life-university Hospital of Edinburgh, United Kingdom.
Ryff, C. D. Keyes, C. L. M. (1995). "The structure of psychological well Being" .Journal of personality and social psychology, 69. (4), 719-727.
Schalock, R. L., Brown, R., Cumins, R. A., Felce, D., Matikka, L., Keith, K. D. & Paramenter, T. (2002). "Conceptualization, measurement, and application of quality of life for persons with intellectual disabilities": report of an international panel of experts. Mental Retardation, 40, 6, 457-470.
Seligman, C, K. (1999). Life span human development. PacificGrove, CA: Brooks/ Cole. Sheffield, A., Waller, G., Emanuelli, F., Murray, J. & Caroline, M. (2006). Links Between Parenting and Core Beliefs: Preliminary Psychometric Validation of the Young Parenting Inventory. Cognitive Therapy and Research, 29(6), 787-802.
Simon L, Zsolt U, Fogd D, Czobor P. Dysfunctional core beliefs, perceived parenting behavior and psychopathology in gender identity disorder; comparison of male to female, female to male transsexual and nontranssexual control subjects. Behavior Therapy and Experimental psychiatry. 2011; 42: 38-45.
Sohn M, Bosinski H. Gender identity disorders : diagnostic and surgical aspects. Journal of Sex Med.2007 ;4:1193-1208.
Strakowski SM, Woods BT, Tohen M, Wilson DR. (1993). Structural brain abnormalities in first-episode mania. Biol Psychiatry 33: 602-609.
Svrakic, D.M., & Cloninger, C.R. (2000).Personality disorders.In B.J. Sadock., V.A. Sadock (Eds.), Comprehensive Press.textbook of psychiatry, Volume II, Chapter 24 (pp 1723-1724).New York, Lippincott Williams and Wikins.
Talebian Sarif J, Noie Z, Amirpoor L, Mostafavi S, Razaghian M. A Survay of Gender Identity Disorder. Thesis of Graduate, Ferdowsiuni, 1384: 113. 114. 115.
Testa M, simonson D. (1996). "Current concepts": Assessment of quality of life out comes. the new England journal of medicine, 334 (13), 835-840.
Testa, M. A, simonson DC, turner RR. (1998). "Valuing quality of life and improremention glycemic control in people with type 2 diabetes". Diabete care, 21(3), 44-52.
Vitale. A, (June 10, 1996), Notes on Gerder identity disorder. A brief Description of the problem, 2005/03/18.
Williams, K., Goodman, M., & Green, R. (1985). Parent child factors in gender role socialization in girls. journal of the American Academy of Child Psychiatry, 26, 720-731.
Young , J . , & Klosco, J. S. (1993).Reinventing your life: How to break free from negative life patterns.New York:Dutton.
Zucker KJ, Bradley SJ. Gender identity disorder and psychosexual problems in children and adolescents. New York: Guilford Press; 1995.
1 Gender identity disorder
2 Transsexual
3 Kaplan
4 sadock
5 Veale
6 Sohn & Bosinski
7 Parola
8 Gomez-Gil
9 hardy
10 Young
11 Cloninjer
12 svrakic
13 Parker&Barr
14 Kuiper
15 – young
16 – Emotional Deprivation
17 – Abandonment
18 – Mistrust / Abuse
19 – Defectiveness / Shame
20 – Failhure
21 – Dependence / Incompetence
22 – Vulnerability to Harm or Illness
23 – Enmeshment
24 – Subjugation
25 – Self-Sacrifice
26 – Emotional Inhibition
27 – Unrelenting Standards
28 – Entitlement
29 – Insufficient Self-Control
30 – Approval Research
31 – Negativity/ Pessimisin
32 – Punishment
—————
————————————————————
—————
————————————————————