عنوان تحقیق به فارسی: تاثیر آموزش به شیوه تحلیل رفتار متقابل بر بهبود عملکرد خانواده و صمیمیت زنان متاهل
عنوان تحقیق به انگلیسی:
"The effect of Education methods Transactional Analysis to improved family functioning and intimacy of married women"
5- بیان مساله (تشریح ابعاد، حدود مساله، معرفی دقیق مساله، بیان جنبههای مجهول و مبهم و متغیرهای مربوط به پرسشهای تحقیق، منظور تحقیق):
خانواده چیزی بیش از مجموعه افرادی است که در یک فضای مادی و روانی خاص به سر می برند. خانواده یک نظام اجتماعی و طبیعی است که ویژگی های خاص خود را دارد. این نظام اجتماعی مجموعه ای از قواعد و اصول را ابداع و برای اعضای خود نقش های متنوعی تعیین می کند. علاوه بر این، خانواده از یک ساختار نظامدار قدرت برخوردار است، صورت های پیچیده ای از پیام رسانی های آشکار و نهان را بوجود می آورد، و روش های مذاکره و مسئله گشایی مفصلی را در اختیار دارد که به آن اجازه می دهد تا تکالیف مختلفی را با موفقیت به انجام برساند (گلدن برگ و گلدن برگ، 1934؛ ترجمه حسین شاهی برواتی و نقشبندی، 1392).
بر هیچ کس پوشیده نیست که خانواده مامن آرامش و جایگاه به شکوفا رساندن استعدادهاست. افراد در درون خانواده از هم تاثیر می پذیرند و بر هم تاثیر می گذارند. مسلما شکوفایی افراد خانواده، متاثر از عملکرد درونی خانواده است (جهانگیر، 1391). عملکرد خانواده در اصل اشاره به ویژگی های سیستمی خانواده دارد. به بیان دیگر عملکرد خانواده یعنی توانایی خانواده در هماهنگی یا انطباق با تغییرت ایجاد شده در طول حیات، حل کردن تعارض ها، همبستگی میان اعضا و موفقیت در الگوهای انضباطی، رعایت حد و مرز میان افراد و اجرای مقررات و اصول حاکم بر این نهاد با هدف حفاظت از کل نظام خانواده (پورتس1 و هاول2، 1992؛ به نقل از کرامتی و کاوه، 1384).
به نظر دیکستین3 (2007)، برای دستیابی به عملکرد مطلوب در سیستم خانواده، باید نقش ها، وظایف و تکالیف در بین همه اعضای خانواده به طور نظامند و هماهنگ، سازمان داده شود. هم چنین او معتقد است هماهنگی و توازن، رهبری و رابطه موثر، برای عملکرد بهینه، مهم هستند. از سوی دیگر دپاول4 (2006) بعضی از ویژگی های خانواده دارای عملکرد مطلوب را این گونه عنوان می کند: تعامل ارتباطی باز، کنترل و مهار فشارهای روحی و روانی به طور موثر، همدلی، رهبری، ابراز محبت و علاقه، مسئولیت پذیری شخصی.
از طرف دیگر نیز خانواده از ارکان عمده و نهاد اصلی هر جامعه ای به شمار می رود و کانون اصلی عواطف انسانی و روابط صمیمانه میان افراد است(نادری و آزاد منش، 1391). صمیمیت کلید داشتن ازدواجی موفق و منبع مهمی برای شادی، احساس معنا و رضایت زناشویی به شمار می آید (پیلج5، لونتجین6 و آریندل7، 2005؛ هلر8 و وود9، 2000).
پژوهشگران به شیوه های متفاوتی صمیمیت را تعریف کرده اند اما متداول ترین تعریف از صمیمیت، احساس خود فاش سازی، به اشتراک گذاشتن خود درونی و احساس نزدیکی با همسر است (کیریان10، باکرن11 و پترمن12، 2005). همچنین صمیمیت به عنوان توانایی بالقوه در ساختن روابط نزدیک تعریف می شود که سطوح بالای ارتباط، نزدیکی و تعهد را در بر می گیرد (وینبرگر13 و هافستین14 و ویتبرن15، 2008).
در واقع نیاز به صمیمیت یک نیاز پیشرفته جهانی و بیولوژیکی در تمامی انسان هاست و به نزدیکی، تشابه و یک رابطه عاشقانه یا هیجانی با شخص دیگر اشاره دارد و مسلتزم شناخت و درک عمیق از فرد دیگر به منظور بیان افکار و احساساتی است که به عنوان منشا تشابه و نزدیکی به کار می رود و نیز فقدان آن عامل طیف وسیعی از اختلافات زناشویی است (باگاروزی16، 2001).
داشتن روابط صمیمانه در زندگی زناشویی و خانوادگی افراد مهم ترین چالش عاطفی در زندگی آن هاست (میرگان17 و کوردووا18، 2007). فردی که میزان صمیمیت بالاتری در روابط تجربه می کند، قادر است خود را به شیوه مطلوب تری در روابط عرضه کند و نیازهای خود را به شکل موثرتری به شریک و همسر خود ابراز نماید. به علاوه همسرانی که میزان صمیمیت بالاتری دارند، از رضایت زناشویی بیش تر نیز برخوردارند (پاتریک19 و همکاران، 2007).
برای افزایش صمیمیت و سازگاری زوجین رویکرد های متعددی، از قبیل رویکردهای روان تحلیلی، شناختی-رفتاری، رشدی، ارتباط درمانی، دلبستگی و روابط شی، متمرکز بر عواطف و روانی-آموزشی ارائه شده است. هر رویکردی براساس تبیین های خاص خود روش های درمانی و آموزشی خاصی را برای افزایش صمیمیت زناشویی ارائه داده است (اولیا، 1385).
تحلیل رفتار متقابل20 (TA) یکی از نظریاتی است که به روابط بین فردی، فرآیند حوادث زندگی و واکنش های متقابل افراد با یکدیگر توجه بسیار داشته و برای مسائل بین فردی، راهکارهای کاربردی ارائه داده است(اکبری و همکاران، 1391). تحلیل رفتار متقابل اولین بار توسط اریک برن21 (1960) معرفی شد که بعد از آن مقبولیت زیادی در موقعیت های روان درمانی پیدا کرده است و می تواند در ارتقای سلامتی افراد موثر باشد (موراکامی22 و همکاران، 2006؛ بوش23، 2007).
تحلیل رفتار متقابل نظریه ای است در مورد شخصیت و روش منظمی است برای روان درمانی به منظور رشد تغییرات شخصی این تعریفی است که به وسیله انجمن بین المللی تحلیل رفتار متقابل ارائه شده است. تحلیل رفتار متقابل به عنوان نظریه شخصیت، تصویری از ساختار روان شناسی انسان ها ارائه می دهد. بدین منظور از یک الگوی سه بخشی به عنوان الگوی حالات نفسانی خود استفاده می کند. همین الگوی شخصیتی به ما کمک می کند تا دریابیم انسان ها چگونه شخصیت خود را در قالب رفتارهایشان آشکار می سازند(صادقی و همکاران، 1392).
افراد یکی از سه حالت ایگویی والد، بالغ و یا کودکشان، با دیگران ارتباط برقرار می کنند. البته این که با کدام یک از آنها ارتباط برقرار کنند، به احساس آن ها در لحظه مورد نظر بستگی دارد. ضمن این که در هر لحظه عاملی می تواند افراد را از حالتی به حالت دیگر ببرد. پاسخ های افراد نیز توسط یکی از این سه حالت ایگویی صادر می شود. جوهر تحلیل رفتار متقابل تحلیل همین محرک ها و پاسخ هاست (استوارت و جونز، ترجمه دادگستر، 1387).
اریک برن بیشتر بر مسائلی همچون بازشناسی مثبت (نوازش ها)، توجه نامشروط (من خوب هستم، شما خوب نیستید) به عنوان نیازهای اساسی در تحول روان شناختی انسان، تغییر از طریق مسئولیت پذیری شخصی، و تصمیم گیری و اقدامات عمدی تاکید می کند که این موارد در رابطه ی درمانی مبتنی بر قرارداد و تمرکز درمان بر آزادی (استقلال) و پالش های تجربی در اینجا و اکنون بروز پیدا می کند(جانسون24، 2011).
با وجود اینکه پژوهش های متعددی در مورد آموزش تحلیل رفتار متقابل (سودانی، مهرابی زاده و سلطانی،1391؛ کاظمی و همکاران، 1391، نیری، لطفی و نورانی، 2014) انجام شده است اما تا آنجا که پژوهشگر بررسی نموده است پژوهش که به بررسی اثربخشی آموزش به شیوه تحلیل رفتار متقابل بر بهبود عملکرد خانواده و صمیمیت زنان متاهل پرداخته شده باشد یافت نشد لذا پژوهشگر به دنبال پاسخ گویی به این سوال است که آیا آموزش به شیوه تحلیل رفتار متقابل بر بهبود عملکرد خانواده و صمیمیت زنان متاهل موثر است؟
1- تحقیق بنیادی پژوهشی است که به کشف ماهیت اشیاء پدیدهها و روابط بین متغیرها، اصول، قوانین و ساخت یا آزمایش تئوریها و نظریهها میپردازد و به توسعه مرزهای دانش کمک مینماید.
2- تحقیق نظری نوعی پژوهش بنیادی است و از روشهای استدلال و تحلیل عقلائی استفاده میکند و بر پایه مطالعات کتابخانهای انجام میشود.
3- تحقیق کاربردی پژوهشی است که با استفاده از نتایج تحقیقات بنیادی به منظور بهبود و به کمال رساندن رفتارها، روشها، ابزار، وسایل، تولیدات، ساختارها و الگوهای مورد استفاده جوامع انسانی انجام میشود.
4- تحقیق علمی پژوهشی است که با استفاده از نتایج تحقیقات بنیادی و با هدف رفع مسائل و مشکلات جوامع انسانی انجام میشود.
6- سوابق مربوط (بیان مختصر سابقه تحقیقات انجام شده درباره موضوع و نتایج بدست آمده در داخل و خارج از کشور و نظرهای علمی موجود درباره موضوع تحقیق):
اهمیت و ضرورت:
با توجه به اهمیت نظام خانواده به عنوان اولین ساختار جامعه که پایه و اساس تربیت و تعلیم فرزندان و روابط رسمی و قانونی زن و مرد به شکل یک استاندارد مشروع و مقبول در آن بنیان نهاده می شود، اهمیت توجه و حفظ چنین ساختاری با در نظر گرفتن نقش روحی، روانی، عاطفی، اجتماعی و رفتار آن و الگوبرداری فرزندان در یک محیط عاطفی کاملا مشهود است (بارنس25، 2003؛ ترجمه عباس دلویی، 1383).
خانواده های برخوردار از کارکرد سالم، سوای بقای خود در قالب یک نظام، موجب شکوفایی توان بالقوه ی یکایک اعضای خود می گردند، یعنی به آنها اجازه می دهند با اعتماد و اطمینان خاطر در پی کاوش گری و خود یابی بر آیند(گلدن برگ و گلدن برگ، 1934؛ ترجمه حسین شاهی برواتی و نقشبندی، 1392).
از طرف دیگر توانایی برقراری رابطه صمیمانه با دیگران یکی از عوامل مهم و کلیدی در سلامت روانی افراد بزرگسال به شمار می رود. یکی از جوانب بسیار مهم یک نظام زناشویی، رضایت و صمیمیتی است که همسران در ازدواج تجربه می کنند (کارنی26 و بارد بیوری27، 1997). صمیمیت به عنوان یک فرآیند مهم در توسعه روابط دوستانه شناخته شده است، و از نگرانی های عمده مشاوران است (باگار روزی28، 2001).
بنابراین نارضایتی زن و شوهر از یکدیگر و از هم گسیختگی کانون گرم خانواده ها و تاثیر سوء این جدایی بر افراد آن، نیاز به رسیدگی و رفع این مشکل را مطرح می کند. این مساله موجب شکل گیری الگوهای درمانی متعددی شده است. هدف کلی این درمان ها، نوعی خدمات روان شناختی برای زوج هاست که به شناسایی موانع و مشکلات میان فردی می پردازد و شیوه مناسب حل مساله و الگوی رفتاری مناسب را آموزش می دهد؛ به طوری که به شکل گیری روابط سازنده منجر می شود و احساس رضایت از زندگی مشترک را افزایش می دهد(نصر اصفهانی، اعتمادی و شفیع آبادی، 1392).
با توجه به اهمیت رویکرد تحلیل رفتار متقابل در بهبود مهارت های درون فردی و بین فردی افراد، هدف پژوهش حاضر بررسی اثر بخشی آموزش تحلیل رفتار متقابل بر بهبود عملکرد خانواده و صمیمیت زنان متاهل می باشد.
مروری بر پژوهش های داخل و خارج
نتایج پژوهش های مختلف نشان داده است که آموزش تحلیل رفتار متقابل بر بهبود عملکرد خانواده (جوادی، حسینیان و شفیع آبادی، 1388؛ سودانی و همکاران،1391)؛ صمیمیت زناشویی (نیری و همکاران، 2014)؛ رضایت زناشویی (سلامت، زمانی و الهیاری، 1386)؛ علائم مرضی شکست عاطفی (اکبری، خانجانی، پورشریفی، علیلو، و عظیمی، 1391)؛ صمیمیت اجتماعی (کاظمی و همکاران، 1391)؛ خود شناسی زوج های ناسازگار (فتوحی بناب، حسینی نسب و اشمی، 1390)؛ بر رضایت بیماران (شیخ مونسی29، ضرغامی30، تیر گاری31 و خلیلی32، 2013) ؛ سبک های ارتباطی (بوش33 و مانینگ34، 2006؛ بوش، 2008)؛ خود پذیرشی و خلاقیت (کیوسیور35، 2013) موثر است.
نتایج پژوهش صادقی، احمدی، بهرامی، اعتمادی، و پورسید (1389) نشان داد که آموزش به شیوه تحلیل رفتار متقابل بر سبک عشق ورزی رمانتیک، دوستانه، واقع گرایانه، شهوانی، و فداکاری زوجین موثر است.
جون36 (2007) تحقیقی تحت عنوان 16 راه از تحلیل رفتار متقابل در گروه درمانی انجام داد. وی با استفاده از تکنیک های تحلیلی رفتار متقابل که بر روی گروهی از مراجعه کنندگان به کلنیک های روان پزشکی انجام داد به این نتیجه دست یافت که استفاده از این روش درمانی باعث افزایش به کار گیری نیروی فکر در انجام کارها و هم چنین در ازدیاد احساس شوو هیجان به بیماران کمک می کند.
7- فرضیهها (هر فرضیه به صورت یک جمله خبری نوشته شود):
فرضیه اصلی:
o آموزش به شیوه تحلیل رفتار متقابل موجب بهبود عملکرد خانواده زنان متاهل می شود.
o آموزش به شیوه تحلیل رفتار متقابل بر صمیمیت زنان متاهل موثر است.
فرضیه فرعی:
o آموزش به شیوه تحلیل رفتار متقابل بر حل مساله زنان متاهل موثر است.
o آموزش به شیوه تحلیل رفتار متقابل بر ارتباط زنان متاهل موثر است.
o آموزش به شیوه تحلیل رفتار متقابل بر نقش ها زنان متاهل موثر است.
o آموزش به شیوه تحلیل رفتار متقابل بر پاسخ دهی عاطفی زنان متاهل موثر است.
o آموزش به شیوه تحلیل رفتار متقابل بر آمیختگی عاطفی زنان متاهل موثر است.
o آموزش به شیوه تحلیل رفتار متقابل بر کنترل رفتار زنان متاهل موثر است.
o آموزش به شیوه تحلیل رفتار متقابل بر صمیمیت عاطفی زنان متاهل موثر است.
o آموزش به شیوه تحلیل رفتار متقابل بر صمیمیت روان شناختی زنان متاهل موثر است.
o آموزش به شیوه تحلیل رفتار متقابل بر صمیمیت عقلانی زنان متاهل موثر است.
o آموزش به شیوه تحلیل رفتار متقابل بر صمیمیت جنسی زنان متاهل موثر است.
o آموزش به شیوه تحلیل رفتار متقابل بر صمیمیت جسمانی زنان متاهل موثر است.
o آموزش به شیوه تحلیل رفتار متقابل بر صمیمیت معنوی زنان متاهل موثر است.
o آموزش به شیوه تحلیل رفتار متقابل بر صمیمیت زیباشناختی زنان متاهل موثر است.
o آموزش به شیوه تحلیل رفتار متقابل بر صمیمیت اجتماعی-تفریحی زنان متاهل موثر است.
8- اهداف تحقیق (شامل اهداف علمی 1 ، کاربردی 2 ، و ضرورتهای خاص انجام تحقیق 3 )
اهداف کلی
o تعیین میزان اثربخشی آموزش به شیوه تحلیل رفتار متقابل بر بهبود عملکرد خانواده و صمیمیت زنان متاهل
اهداف جزیی
o تعیین میزان اثربخشی آموزش به شیوه تحلیل رفتار متقابل بر بهبود عملکرد خانواده زنان متاهل
o تعیین میزان اثربخشی آموزش به شیوه تحلیل رفتار متقابل بر صمیمیت زنان متاهل
9- درصورت داشتن هدف کاربردی بیان نام بهرهوران (اعم از موسسات آموزشی و اجرایی و غیره)
10- جنبه نوآوری و جدید بودن تحقیق در چیست؟ (این قسمت توسط استاد راهنما تکمیل شود)
باتوجه به اینکه کارکرد سالم در خانواده و صمیمیت بین اعضای خانواده به سلامت روان و خودشکوفایی تک تک اعضای خانواده کمک می کند انجام پژوهش دراین زمینه ضرورت می یابد. و همچنین مرور پیشینه پژوهش مشخص کرده که تاکنون پژوهشی در زمینه اثربخشی آموزش به شیوه تحلیل رفتار متقابل بر بهبود عملکرد خانواده و صمیمیت زنان متاهل صورت نگرفته است لذا پژوهش حاضر در این چارچوب و با هدف تعیین میزان اثربخشی آموزش به شیوه تحلیل رفتار متقابل بر بهبود عملکرد خانواده و صمیمیت زنان متاهل صورت می گیرد.
امضاء
11- روش کار:
الف- نوع روش تحقیق:
پژوهش حاضر یک مطالعه نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل است. در این روش گروه آزمایش تحت آموزش به شیوه تحلیل رفتار متقابل قرار می گیرند اما گروه کنترل در لیست انتظار قرار می گیرند و هر دو گروه در زمان یکسان به پیش آزمون و پس آزمون پاسخ می دهند.
جدول 1. مدل مفهومی پژوهش
پس آزمون
متغیر مستقل
پیش آزمون
گمارش تصادفی
گروه ها
T2
x
T1
R
گروه آزمایشی
T2
–
T1
R
گروه کنترل
متغیر مستقل : آموزش به شیوه تحلیل رفتار متقابل
متغیر وابسته: بهبود عملکرد خانواده و صمیمیت زنان متاهل
متغیر کنترل: جنس
جامعه
جامعه آماری پژوهش حاضر عبارت است از کلیه زنان که به مرکز سلامت شهر… مراجعه کرده بودند.
شرایط ورود به پژوهش:1)داشتن حداقل 2 و حداکثر 10 سال زندگی مشترک ؛ 2)مشغول زندگی با همسر؛ 3)نداشتن مشکلات حاد روانی.
نمونه
روش نمونه گیری به صورت دسترس خواهد بود. به این صورت برای انتخاب نمونه ازبین زنان مراجعه کننده به مرکز سلامت شهر… آنهایی که شرایط ورود به پژوهش را دارا می باشند پرسشنامه ها را تکمیل می نمایند. سپس از بین آنها 30 نفر که نمرات کمتری را کسب کردند انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش(15 نفر) و کنترل(15 نفر) جایگزین می شوند. گروه آزمایش آموزش تحلیل رفتار متقابل رادریافت می کنند و گروه کنترل به خاطر حفظ و رعایت مسائل اخلاقی تا پایان پژوهش در لیست انتظار باقی می مانند.
ب- روش گردآوری اطلاعات (میدانی، کتابخانهای و غیره):
در خصوص گردآوری اطلاعات مربوط به ادبیات موضوع و پیشینه پژوهش از روش های کتابخانه ای و جهت جمع آوری اطلاعات برای تایید یا رد فرضیه های پژوهش از روش میدانی (پرسشنامه ها) استفاده می شود.
پ- ابزار گردآوری اطلاعات (پرسشنامه، مصاحبه، مشاهده، آزمون، فیش، جدول، نمونهبرداری، تجهیزات آزمایشگاهی و بانکهای اطلاعاتی و شبکههای کامپیوتری و ماهوارهای و غیره)
پرسشنامه سنجش عملکرد خانواده:ابزار سنجش خانواده (FAD)، یک پرسشنامه 60 عبارتی است که برای سنجش کارکرد خانواده توسط اپشتاین، بالدوین و بیشاپ در سال 1983 بنابر الگوی مکمستر تدوین شده است. برای افزایش روایی 7 عبارت به سه مقیاس از نسخه 53 ماده ای اولیه آن اضافه شده است که برای اندازه گیری ابعاد مدل مک مستر از کارکرد خانواده یعنی حل مساله، ارتباط، نقش ها، پاسخ دهی عاطفی، آمیختگی عاطفی و کنترل رفتار ساخته شده است و یک ارزیابی از کارکرد کلی نیز به دست می دهد. بنابراین دارای 7 مقیاس زیر است. به طور خلاصه ضریب پایایی مربوط به همسانی درونی شش زیر مقیاس ابزار سنجش کارکرد خانواده بین 72/0 تا 83/0 گزارش شده است که بیانگر پایایی مطلوب زیر مقیاس های این آمون است. همسانی درونی زیر مقیاس کارکرد کلی نیز 92/0 بوده است. این پرسشنامه در ایران توسط زاده محمدی و ملک خسروی هنجاریابی شده است. ضریب آلفای کرونباخ زیر مقیاس بدین شرح گزارش شده است: زیر مقیاس حل مساله 72/0، زیر مقیاس ارتباط 70/0، زیر مقیاس نقش ها 71/0، زیر مقیاس آمیختگی عاطفی 73/0، زیر مقیاس پاسخگویی عاطفی 71/0، زیر مقیاس کنترل رفتاری 66/0 و زیر مقیاس کارکرد کلی 82/0.
برای سنجش روائی نمرات ابزار عملکرد خانواده دانشجویان کالج و کسانی که یکی از بستگان آنها در بیمارستان روانی بستری بود، به طور معنی دار از هم تفاوت داشت، که این مطلب نشان دهنده روائی افتراقی این پرسشنامه است. همچنین پژوهش دیگری بر روی بزرگسالان سالمند نشان داد که نمرات این آزمون با نمرات مقیاس سازگاری زناشویی لاک ولاس همبستگی معناداری دارد که این موضوع بیانگر روائی همزمان آزمون است (نادری و آزاد منش، 1391).
پرسشنامه صمیمیت باگاروزی: پرسشنامه صمیمیت باگاروزی (2001)، دارای 41 سوال در مقیاس 10 درجه ای تکمیل عبارت می باشد و نیازهای صمیمیت و ابعاد آن (عاطفی، روان شناختی، عقلانی، جنسی، جسمانی، معنوی، زیباشناختی و اجتماعی-تفریحی) را مورد بررسی قرار می دهد. این پرسشنامه به صورت لیکرت از شماره 1 تا 10 است. تمام خرده مقیاس های، به جز خرده مقیاس صمیمیت معنوی، دارای 5 سوال که حداقل نمره هر سوال 1 و حداکثر 10 می باشد و حداقل نمره کل هر خرده مقیاس 5 و حداکثر نمره 50 است و در خرده مقیاس صمیمیت معنوی، که دارای 6 سوال می باشد، حداقل نمره هر سوال 1 و حداکثر 10 و حداقل نمره کل این خرده مقیاس 6 و حداکثر 60 می باشد و در نهایت خرده مقیاس صمیمیت در گذراندن وقت به صورت کیفی نمره گذاری می شود به این صورت که هر سه سوال این خرده مقیاس را بر اساس میانگین جواب های افراد به خرده مقیاس های دیگر محاسبه می شود(حسینی، امیری مجد و قمری، 1392).
این پرسشنامه توسط اعتمادی (1384) ترجمه شد. برای تعیین روایی محتوی و صوری آن، پرسشنامه در اختیار پانزده نفر استادان رشته مشاوره و پانزده زوج قرار گرفت. پس از اصلاح نهایی، پرسش نامه بر روی 30 زوج اجرا شد و ضریب پایایی کل پرسشنامه با روش آلفای کرونباخ 93/0 به دست آمد. در مطالعه دیگر خمسه و حسنیان (1386)، در تعیین پایایی پرسشنامه با روش باز آزمون، ضریب آلفای کرونباخ را برای صمیمیت عاطفی 89/0، صمیمیت روان شناختی82/0، صمیمیت عقلانی 81/0، صمیمیت جنسی 91/0، صمیمیت فیزیکی 80/0، صمیمیت زیبا شناختی 76/0، صمیمیت اجتماعی-تفریحی 51/0، صمیت معنوی 65/0 و برای صمیمیت کل 82/0 به دست آمده افزون بر آن جهت تعیین روایی آزمون، این پرسشنامه همراه با پرسش نامه صمیمیت زناشویی، هم زمان به وسیله 30 زوج پاسخ داده شد، که ضریب همبستگی بین نتایج دو آزمون صمیمیت، بیانگر همبستگی معنی دار 65/0 است (خمسه و حسینیان، 1387).
مداخله
آموزش تحلیل رفتار متقابل
پس از انتخاب آزمودنی ها گروه آزمایش طی 8 جلسه 2 ساعته هفته ای یک جلسه تحت آموزش تحلیل رفتار متقابل قرار خواهند گرفت. چگونگی شرح جلسات در جدول زیر به طور خلاصه آورده شده است.
جدول 1. محتوای جلسات آموزش تحلیل رفتار متقابل
جلسات
محتوای جلسات
جلسه اول
جلسه آشنایی با دستورالعمل استاندارد تحلیل رفتار متقابل و کارکردن روی قرارداد درمانی.
جلسه دوم
تحلیل کنشی حالات کودک، والد، بالغ، دادن تکلیف به آزمودنی ها در مورد ترسیم حالات نفسانی خود، بیان ویژگی ها کودک مطیع و کودک طبیعی، والد کنترل کننده و والد حمایت کنندهف تقویت بالغ.
جلسه سوم
تعریف رابطه متقابل، رابطه متقابل موازی، رابطه متقابل متقاطع، قوانین ایجاد رابطه، تکلیف به آزمودنی ها برای تشخیص هریک از انواع رابطه ی متقابل.
جلسه چهارم
تعریف نوازش، نوازش کلامی/غیر کلامی، مثبت/منفی، شرطی/غیر شرطی، بحث در مورد روش های بدست آوردن نوازش و ارائه تکالیف مربوط به آن به آزمودنی ها.
جلسه پنجم
تشخیص تبادل های پنهانی، روابط مماسی/روابط مسدود کننده، بحث و تشخیص تبادل های پنهانی توسط آزمودنی ها.
جلسه ششم
چگونه بالغ فعال تری داشته باشیم، سازمان دهی زمان (انزوا/مراسم و مناسک/وقت گدرانی/فعالیت ها/بازی های روانی/صمیمیت)، تکلیف آزمودنی ها(ترسیم دایره سازمان دهی زمان خود و برنامه ریزی برای فعالیت های مربوط به افزایش صمیمیت).
جلسه هفتم
توضیحات بیشتر درباره بازی های روانی، بیان وضعیت های زندگی (من خوب نیستم)، خنثی کنندگان والد و دادن تکلیف به آزمودنی ها در مورد تشخیص روش های خنثی کردن والد طرف مقابل مثل حاشیه رفتن و سکوت در زندگی واقعی خود.
جلسه هشتم
جمع بندی و مرور مطالب با تاکید بر به کارگیری بالغ برای بهبود روابط و وضعیت زندگی. آماده شدن برای وداع با گروه، اجرای پس آزمون.
ت- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات:
جهت تجزیه و تحلیل داده های بدست آمده ، از شاخص های و روش های آمارتوصیفی برای بدست آوردن فراوانی، درصد، میانگین، انحراف استاندارد، و خطای استاندارد داده ها و سپس از آمار استنباطی برای بدست آوردن تحلیل کوواریانس به کمک نرم افزار-22 spss استفاده خواهد شد.
12- جدول زمانبندی مراحل انجام دادن تحقیق از زمان تصویب تا دفاع نهایی:
تاریخ تصویب
از تاریخ
تا تاریخ
مطالعات کتابخانهای
جمعآوری اطلاعات
تجزیه و تحلیل دادهها
نتیجهگیری و نگارش پایاننامه
تاریخ دفاع نهایی
طول مدت اجرای تحقیق:
13- فهرست منابع و ماخذ (فارسی و غیرفارسی) مورد استفاده در پایاننامه به شرح زیر:
کتاب: نامخانوادگی، نام، سال نشر، عنوان کتاب، مترجم، محل انتشار، جلد
مقاله: نامخانوادگی، نام، عنوان مقاله، عنوان نشریه، سال، دوره، شماره، صفحه
منابع فارسی:
استوارت، یان و جونز، ون. (بیتا). تحلیل رفتار متقابل. ترجمه بهمن دادگستر(1387). تهران: دایره.
اکبری، ابراهیم؛ خانجانی، زینب؛ پورشریفی، حمید؛ علیلو، مجید محمود؛ و عظیمی، زینب. (1391). مقایسه اثربخشی درمان تحلیل رفتار متقابل با درمان شناختی رفتاری در بهبود علائم مرضی شکست عاطفی دانشجویان. مجله روان شناسی بالینی، سال چهارم؛ شماره 3 (پیاپی 15):101-87.
اکبری، ابراهیم؛ خانجانی، زینب؛ عظیمی، زینب؛ پورشریفی، حمید؛ و علیلو، مجید محمود. (1391). اثربخشی درمان تحلیل رفتار متقابل بر حالات شخصیتی، عزت نفس و نشانگان بالینی افراد دچار شکست عاطفی. روش ها و مدل های روان شناختی، سال دوم، شماره هشتم: 21-1.
اولیا، ن. (1385). بررسی و مقایسه غنی سازی زناشویی بر رضایتمندی زناشویی زوجین شهر اصفهان، پایان نامه کارشناسی ارشد مشاوره، دانشگاه اصفهان.
بارنس، گیل گوریل. (2003). خانواده درمانی در گذر زمان. ترجمه فریده عباس دلویی(1383). مشهد: نشر ارسطو.
جوادی، بهناز؛ حسینیان، سیمین؛ و شفیع آبادی، عبدالله. (1388). اثر بخشی آموزش تحلیل ارتباط محاوره ای به مادران بر بهبود عملکرد خانواده آنان. خانواده پژوهی، سال پنجم، شماره 20: 517-503.
جهانگیر، پانته آ. (1391). مقایسه عملکرد خانواده و رضایت مندی زناشویی در زنان متاهل شاغل و غیر شاغل (خانه دار) تهران. فصلنامه علمی-پژوهشی تحقیقات مدیریت آموزشی، سال سوم، شماره چهارم:192-177.
حسینی، طیبه، امیری مجد، مجتبی؛ و قمری، محمد. (1392). اثربخشی مشاوره گروهی به شیوه راه حل مدار (SFT) در افزایش صمیمیت زناشویی زنان. فصلنامه سلامت خانواده، دوره 1، شماره 4: 58-52.
خمسه، اکرم و حسینیان، سیمین. (1387). بررسی تفاوت های جنسیتی بین ابعاد مختلف صمیمیت در دانشجویان متاهل. مطالعات زنان، سال 6، شماره 1:53-52.
سلامت، مائده؛ زمانی؛ احمد رضا؛ و الهیاری، طلعت. (1386). تاثیر آموزش مهارت های ارتباطی با استفاده از روش تحلیل رفتار متقابل بر کاهش تعارض زناشویی. روان شناسی کاربردی، دوره اول، شماره 3:42-29.
سودانی، منصور؛ مهرابی زاده هنرمند و سلطانی، زیبا. (1391). اثربخشی آموزش تحلیل رفتار متقابل بر افزایش عملکرد زوج های ناسازگار. فصلنامه مشاوره و روان درمانی خانواده. سال دوم، شماره 3:287-268.
صادقی، مسعود؛ احمدی، سید احمد؛ بهرامی، فاطمه؛ اعتمادی، عذرا؛ و پورسید، سیدرضا. (1389). بررسی تاثیر آموزش به شیوه تحلیل رفتار متقابل بر سبک های عشق ورزی زوجین. مجله علمی-پژوهشی پژوهش های علوم شناختی و رفتاری، سال سوم، شماره دوم (5): 84-71.
فتوحی بناب، سکینه؛ حسینی نسب، سید داوود و اشمی، تورج. (1390). اثر بخشی زوج درمانی شناختی-رفتاری، اسلامی و تحلیل رفتار متقابل بر خود شناسی زوج های ناسازگار. مطالعات روان شناختی، دوره 7، شماره 2: 58-37.
کاظمی، زینب؛ طاهر نشاط دوست، حمید؛ باقر کجباف، محمد باقر؛ عابدی، احمد؛ آقامحمدی، سمیه؛ صادقی، سعید. (1391). اثر بخشی آموزش تحلیل رفتار متقابل بر صمیمیت اجتماعی دختر فراری. مطالعات زنان، سال 10، شماره 3: 169-139.
کرامتی، هادی؛ مرادی، علیرضا ؛ و کاوه، منیژه. (1384). بررسی و مقایسه کارکرد خانواده و سیمای روان شناختی فرزندان شاهد. فصلنامه نوآوری های آموزشی، 4 (11)؛ 75-56.
گلدنبرگ، ایرنه و گلذنبرگ، هربرت. (1934). خانواده درمانی. ترجمه حسین شاهی برواتی و سیامک نقش بندی(1392).چاپ سیزدهم، تهران: نشر روان.
نادری، فرح و آزاد منش، پونه. (1391). مقایسه دلزدگی زناشویی، عملکرد خانواده و صمیمیت کارکنان زن و مرد. یافته های نودر روان شناسی، سال هفتم، شماره 22:112-97.
نصر اصفهانی، نرگس؛ اعتمادی، احمد؛ و شفیع آبادی، عبداله. (1392). بررسی تاثیر آموزش معنا- محور بر صمیمیت زناشویی زنان. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین، سال هفدهم، شماره 1: 47-43.
منابع انگلیسی:
Bagarozzi, D. A. (2001). Enhancing intimacy in marriage: A Clinician's Handbook. London: : Brunner-Rutledge.
Booth, L. (2007). Observations and Reflections of Communication in Health Care- could Transactional Analysis be Used as an Effective Approach, Journal of Radiography, 13, 135, 141.
Booth, L. (2008). The radiographer-patient relationship: Enhancing understanding using a transactional analysis approach. Radiography, 14, 4: 323-331.
Booth, L., & Manning, D. (2006). Observations of radiographer communication: An exploratory study using Transactional Analysis. Radiography, 12, 4: 276-282.
Ciucur, D. (2013). A Transactional Analysis Group Psychotherapy Programme for Improving the Qualities and Abilities of Future Psychologists. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 78: 576-580.
DePaul, N. (2006). Healthy family functioning relationship advice & relationship tips. Council for Relationships, (215), 382-680
Dickstein, S. (2007). Family mealtime functioning, maternal depression, and early childhood outcomes. Journal of Family Psychology, 12, 23-40.
Heller, P.E. & Wood, B. (2000). The influence of religious and ethnic differences on maritalintimacy: Intermarrige versus interamarriage. J Marital and Family Therapy, 26, 2, 241.
Johnsson, R. (2011). Transactional analysis psychotherapy: Three Methods Describing a Transactional Analysis Group Therapy [Doctoral dissertation]. Department of Psychology, Lund University.
Jon, S. (2007). The assessment of marital quality: A reevaluation. Journal of Marriage and The Family, 4, 9, 797 – 809 .
Karney B.R., & Bardbury, T. N. (1997). Neuroticism, marital interaction and the trajectory of marital satisfaction. Journal of Person and Social Psycho, 2, 1075-1092.
Kirby, J.S., Baucom, D.H. & Peterman, M.A. (2005). An investigation of unmet intimacy needs in marital relationships. J Marital and Family Therapy, 31, 4, 313-25.
Mirgain, Sh. A. & Cordova, J.V. (2007). Emotion skills and marital health: The association between observed and self-reported emotion skills, intimacy, and marital satisfaction. J Social and Clinical Psychology, 26, 9, 983-1009.
Murakami, M., Matsuno, T., Koike, K., Ebana, S., Hanaoka, K., & Katsura, T. (2006). Transactional Analysis and Health Promotion, International Congress Series, 1287: 164-167.
Nayeri, A., Lotfi, M., & Noorani, M. (2014). The Effectiveness of Group Training of Transactional Analysis on Intimacy in Couples. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 152, 7 : 1167-1170.
Patrick, S. & et.al. (2007). Intimacy, differentiation, and personality variables as predictors of marital satisfaction. The Family Journal, 15, 359- 67.
Pielage, S., Luteinjin, F. & Arrindell, W. (2005). Adult attachment, intimacy and psychological distress in a clinical and community sample. Clinical Psychology and Psychotherapy, 12, 455-464.
Sheikhmoonesi, F., Zarghami, M., Tirgari, A., & Khalilian, (2013).A. Effect of transactional analysis education to nurses on patients' satisfaction. European Psychiatry, 28, 1: 1.
Weinberger, M.I., Hofstein, Y. & Whitbourne, S.k. (2008). Intimacy in young adulthood as a predictor of divorce in midlife, personal Relationship, 15, 551-7.
1 Portes
2 Hovel
3 Dickstein, S
4 DePaul, N
5 Pielage, S
6 Luteinjin, F
7Arrindell, W
8 Heller, P.E
9Wood, B
10 Kirby, J.S
11 Baucom, D.H
12 Peterman, M.A
13 Weinberger, M.I
14 Hofstein, Y
15 Whitbourne, S.k
16Bagarozzi, D. A
17 Mirgain, Sh. A
18 Cordova, J.V
19 Patrick, S
20Transactional Analysis
21 Eric Berne
22 Murakami, M
23 Booth, L
24 Johnsson, R
25Barenz. G. G
26 Karney B.R
27Bardbury, T. N
28Bagarozzi, D. A
29 Sheikhmoonesi, F
30 Zarghami, M
31 Tirgari, A
32Khalilian
33 Booth, L
34Manning, D
35 Ciucur, D
36 Jon, S
—————
————————————————————
—————
————————————————————