پروتکل درمان شناختی-رفتاری افسردگی

موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
موسسه آنامیس مهرجنوب برگزار میکند
پروتکل درمان شناختی- رفتاری افسردگی
دکتر رضا برومند
اردیبهشت 1402

موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
پروتکل درمان شناختی- رفتاری افسردگی
تعریف و علائم افسردگی

افسردگی یک حالت خلقی است که ویژگی های مهم آن خلق افسرده و از دست دادن علاقه و لذت است
افسردگی در چهار طبقه کلی قرار می گیرند که شامل موارد زیر می باشند:
1-علائم هیجانی(غمگینی، احساس گناه)
2-شناختی(ناامیدی، کاهش اعتماد بنفس) 3-انگیزشی(کندی روانی حرکتی)
4-و جسمی(مشکلات خواب و اشتها)
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
تعریف و علائم افسردگی

علاوه بر این بسیاری از افراد افسرده،اضطراب و یک سری مشکلات جسمی بدون دلیل پزشکی را هم گزارش می کنند.
افسردگی در تمام طبقات اجتماعی اقتصادی دیده می شود ولی شیوع آن در زنان دو برابر مردان است.
متوسط سن شروع آن حدود چهل سالگی است اگرچه آمارها حاکی از آن افزایش میزان بروز آن در سنین پایین تر است

موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
تعریف و علائم افسردگی

احساس غمگینی ، اضطراب یا احساس پوچی از دست دادن علاقه به فعالیت های لذت بخش شامل رابطه جنسی ناامیدی و بدبینی احساس گناه، بی ارزشی یا درماندگی تحریک پذیری و بیقراری کاهش انرژی و خستگی
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
مهمترین علائم ونشانه های افسردگی عبارت است از:

دشواری در تمرکز، یادآوری جزییات مسائل و تصمیم گیری مشکلات خواب کاهش اشتها یا پرخوری افکار مرگ و خودکشی
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
مهمترین علائم ونشانه های افسردگی

افسردگی را می توان بر اساس وجود یا عدم وجود سابقه حمله مانیک به دو نوع کلی تقسیم نمود.
1-افسردگی یک قطبی
2-افسردگی دو قطبی
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
انواع افسردگی

افراد افسرده ای که سابقه حمله مانیک ندارند در طبقه افسردگی یک قطبی قرارمی گیرند.
این نوع افسردگی را می توان براساس تعداد و شدت این علائم به افسردگی خفیف، متوسط و یا شدیدتقسیم بندی کرد
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
افسردگی یک قطبی

در افسردگی خفیف فردچند مورد از علائم افسردگی را تجربه کرده ولی می تواند همچنان کارهای روزمره و فعالیت های اجتماعی خود را انجام دهد.
در افسردگی متوسط و شدید ، شدت علائم به نحوی است که اختلال جدی در عملکرد فرد در زمینه های مختلف تحصیلی، شغلی، خانوادگی و اجتماعی بوجود می آورد
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
افسردگی یک قطبی

افراد افسرده ای که تاریخچه حمله مانیک دارند مبتلا به اختلال دوقطبی هستند.
این اختلال معمولا شامل حملات افسردگی و مانیک است که در فاصله بین آنها ممکن است دوره های خلقی طبیعی وجود داشته باشد.

موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
افسردگی دو قطبی

علائم مانیا شامل:
خلق بالا یا تحریک پذیری
پرفعالیتی
پرحرفی و فشار برای حرف زدن
افزایش عزت نفس،
کاهش تمرکز و کاهش نیاز به خواب
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
افسردگی دو قطبی

یک سری بیماری ها و اختلالات جسمی و روانی ممکن است با بیماری افسردگی همراه باشند که درتشخیص و درمان افسردگی باید به آن توجه شود.
معمولا اختلالات اضطرابی شامل:
اضطراب عمومی فراگیر
اضطراب اجتماعی
اختلال استرس پس از سانحه
همبودی بالایی با افسردگی دارند.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
اختلالات و بیماری های همراه با افسردگی

برای مثال تحقیقات نشان می دهد که40درصد افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه ، افسردگی نیز دارند.
علاوه براین، سوء مصرف الکل و مواد نیز همبودی بالایی با افسردگی داشته و معمولا درمان آن را پیجیده تر و دشوارتر می کند
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
اختلالات و بیماری های همراه با افسردگی

همچنین افسردگی در برخی از بیماری هایجسمی جدی مانند بیماری های قلبی، سرطان، اچ آی وی/ایدز، دیابت و پارکینسون نیز دیده می شود.
معمولا شدت بیماری دربیمارانی که افسردگی نیز دارند، بیشتر است و سخت تر با بیماری خود سازگار می شوند.
تشخیص و درمان افسردگی می تواندپیامد درمان این بیماری هارا بهتر کند
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
اختلالات و بیماری های همراه با افسردگی

موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
موسسه آنامیس مهرجنوب برگزار میکند
ماهیت افسردگی

تجربه های اولیه

شکل گیری فرض های ناکارآمد

رویداد حساس (فعال ساز/ تسریع کننده)

فعال شدن فرض ها ی ناکارآمد

افکار خودآیند منفی

نشانه های افسردگی

جسمی شناختی عاطفی انگیزشی رفتاری
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
مدل شناختی بک

جسمی
بی خوابی
بی اشتهایی
بی میلی جنسی
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
مدل شناختی بک

شناختی
اشکال در تمرکز
تردید و دودلی
اندیشناکی
عیب جویی از خود
افکار خودکشی

موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
مدل شناختی بک

عاطفی
دلتنگی
اضطراب
احساس گناه
خجالت
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
مدل شناختی بک

انگیزشی
از دست دادن شوق و علاقه
احساس لختی و سنگینی
طفره رفتن و تعویق کارها
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
مدل شناختی بک

رفتاری
کاهش سطوح فعالیت
انزوای اجتماعی
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
مدل شناختی بک

مثلث شناختی
دیدگاه منفی درباره خود خود
دیدگاه منفی درباره جهان و دیگران
دیدگاه منفی درباره آینده

جهان و دیگران آینده

موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
مدل شناختی بک
سه گانه/
مثلث شناختی
افسردگی

تحریف های شناختی
تفکر همه یا هیچ
تعمیم بیش از حد
بزرگنمایی
احکام باید دار
ناچیز شماری
فاجعه آمیزسازی
استدلال احساسی

موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
مدل شناختی بک

برچسب گذاری
استنتاج دلبخوایی:
1- پیش بینی منفی
2- ذهن خوانی
توجه انتخابی ( فیلتر ذهنی )
شخصی سازی و سرزنش

موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
مدل شناختی بک

درمان : بازسازی شناختی
شناسایی افکار خودآیند منفی
چالش با افکار خودآیند منفی
شناسایی نگرش های ناکارآمد
چالش با نگرش های ناکارآمد
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
مدل شناختی بک

دور باطل افسردگی

کاهش تقویت

کاهش رفتار

موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
سایر مدل ها

کاستی توانایی شخص در
برقراری روابط اجتماعی قوی

کاهش رفتار

کاهش تقویت مثبت
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
سایر مدل ها

دور باطل افسردگی

مشکلات بین فردی

افسردگی
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
سایر مدل ها

موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
درمان شناختی- رفتاری افسردگی
مداخلات درمانی کوتاه مدت-6 جلسه ای

موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
موسسه آنامیس مهرجنوب برگزار میکند
ایجاد ارتباط درمانی و ارزیابی
جلسه اول

اهداف جلسه اول :
1- برقراری ارتباط درمانی
۲. ارزیابی شدت افسردگی
3. آگاه سازی بیمار در مورد ماهیت افسردگی و درمان های موجود
۴. توصیف درمان و قرداد درمانی
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
جلسه اول: ایجاد ارتباط درمانی و ارزیابی

وسایل مورد نیاز:
1- راهنمای مداخله مختصر برای افسردگی
۲. تست افسردگی بک
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
جلسه اول: ایجاد ارتباط درمانی و ارزیابی

جلسه مقدماتی اختصاص به ایجاد ارتباط درمانی، ارزیابی و آموزش بیمار و توضیح درمان و قراداد درمانی دارد.
مراجعه به مرکز درمان، قدم بزرگی است که مراجع برای بهبود برداشته و شما باید هر کار ممکن را برای ایجاد ارتباط درمانی و تسهیل ادامه درمان انجام دهید.
بنابر این تمرکز جلسه باید روی برقراری این ارتباط و نیز ارائه اطلاعات ضروری در مورد افسردگی باشد.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
توصیف جلسه اول

یکی از عوامل موثر در موفقیت درمان به ارتباط درمانگر با مراجع برمی گردد.
ایجاد چنین ارتباطی یک حادثه نیست بلکه فرایندی است که قاعدتا از اولین جلسه آشنایی بیمار با درمانگر شروع می شود.
گوش دادن، همدلی و درک موقعیت زندگی بیمار از نگاه وی و قضاوتی نبودن در ایجاد چنین ارتباطی نقش اساسی را ایفا می کند.
در واقع شما باید از تمامی مهارت های مشاورهای خود بویژه همدلی، ایجاد امید، پذیرش غیرقضاوتی و انعطاف پذیری برای ایجاد چنین ارتباطی استفاده کنید.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
ایجاد ارتباط درمانی

جلسه اول ممکن است برای بسیاری از مراجعان، اولین تجربه درمانی آن ها باشد و احساس دوگانه ای در مورد درمان داشته باشند.
در هر حال، جلسه اولیه یکی از مهمترین بخش های فرایند درمانی است و می تواند نقش مهمی در ادامه درمان داشته باشد.
برخی افراد هم ممکن است در گذشته تجربه های ناخوشایندی داشته باشند.
شما باید به این احساسات توجه داشته و هر کاری را که می توانید انجام دهید تا اولین جلسه، تجربه مثبتی برای مراجع باشد.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
ایجاد ارتباط درمانی

برای این منظور می توانید پس از معرفی خود، در مورد تصمیم بیمار برای آمدن به جلسه درمان بازخورد مثبت بدهید:
" من… هستم و امیدوارم بتوانم به شما برای حل مشکلاتی که به خاطر آن به این مرکز آمدید، کمک کنم.
فکر می کنم بهتر است جلسه را با این سوال شروع کنیم که چی شد که به اینجا آمدید؟ "
" خوشحالم که تصمیم گرفتید به اینجا بیاید، تصمیم گیری و آمدن به جلسات درمان وقتی افسرده هستیم ممکن است کار سختی باشد و شما با این کار، یک قدم بزرگ را به سوی بهبودی برداشته اید ".
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
ایجاد ارتباط درمانی

در ادامه، پس از اشاره به منبع و دلیل ارجاع، توضیح دهید برای اینکه بهتر متوجه مشکلات بیمار شوید، ترجیح می دهید مشکل بیمار را از زبان خود وی بشنوید.
این کار به شما فرصت می دهد که متوجه شوید بیمار چه نگاهی به بیماری خود دارد و علاوه براین می توانید اطلاعات مهمی را که در پرونده ارجاع ثبت نشده است، به دست آورید.
البته مراقب باشید تاکید شما باید روی برقراری ارتباط و فهم بیمار باشد و با پرسیدن سوالات زیاد احساس مورد بازجویی قرار گرفتن را در بیمار ایجاد نکنید
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
۲. ارزیابی مشکل و شدت آن

برای این منظور تا جای ممکن از سوالات باز استفاده کنید و سوال در مورد حوزه های خصوصی برای مثال روابط جنسی یا مصرف مواد را به بعد موکول کنید.
در ادامه، تست افسردگی بک را به بیمار بدهید و طبق دستور العمل از وی بخواهید تا به سوالات پاسخ دهد .
تاکید کنید هدف از اجرای این آزمون آن است که بتوانید در انتهای کار میزان موفقیت درمان و رسیدن به اهداف درمانی را ارزیابی کنید
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
۲. ارزیابی مشکل و شدت آن

پرسشنامه افسردگی بک
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir

آموزش بیمار در مورد ماهیت افسردگی و درمان های موجود بخش مهمی از مداخلات روانی اجتماعی برای هر بیماری است.
این آموزش به بیمار کمک می کند تا علائم بیماری را به عنوان یک بخشی از بیماری ببیند که می تواند در مورد آن کاری انجام دهد
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
٣. آگاه سازی (آموزش) بیمار

چنین نگرشی از یک طرف باعث می شود که علائم افسردگی را ناشی از ضعف یا نقص شخصیتی و یا تنبلی نبیند و از طرف دیگر نسبت به درمان آن امیدوار شود.
امیدواری نسبت به درمان بویژه در افسردگی که احساس ناامیدی و درماندگی بخشی از تابلوی بالینی این بیماری است در ماندگاری در درمان و تبعیت درمانی نقش مهمی بازی می کند
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
٣. آگاه سازی (آموزش) بیمار

توصیف علائم و نشانه های افسردگی و تفاوت آن با غمگینی برای بیمار توضیح دهید
«همه ما مواقعی با یا بدون دلیل غمگین می شویم و ممکن است حوصله دیگران و یا انجام کارهای معمول خود را نداشته باشیم.
معمولا این علائم خفیف بوده و موقتی و زودگذر است و بعد از چند روز از بین می رود. این احساس افسردگی است که با بیماری افسردگی فرق دارد»
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
موارد مورد تاکید در آموزش روان شناختی بیمار

سپس علائم و نشانه های مختلف افسردگی را توضیح داده و بگویید:
« معمولا وقتی افسرده می شویم معتقدیم که درمانده و تنها هستیم و اغلب خود را برای نواقصی که فکر می کنیم داریم سرزنش می کنیم.
بطور کلی، احساس ما در مورد خود، دنیا و آینده منفی است.
بنابراین علاقه خود را به چیزهایی که در اطراف مان می گذرد، از دست می دهیم و دیگر از انجام کارهایی که به آن علاقه داشتیم، لذت نمی بریم.
تصمیم گیری برای انجام کارهای کوچکی که یک وقتی اصلا سخت نبود، سخت می شود.»
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
موارد مورد تاکید در آموزش روان شناختی بیمار

تاکید کنید که همه این موارد علائم یک بیماری واحد هستند که با درمان آن، این علائم هم از بین می روند.
برای فهم بهتر مراجع، علائم را به چند دسته تقسیم بندی کنید و بگویید وقتی کسی افسرده می شود، معمولا تغییراتی در افکار، بدن، هیجان ها و رفتار او اتفاق می افتد:
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
موارد مورد تاکید در آموزش روان شناختی بیمار

علائم جسمی افسردگی
خستگی و بی انرژی بودن
بیقراری
مشکلات خواب بویژه زود بیدار شدن و خواب منقطع
تغییر اشتها و وزن
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
موارد مورد تاکید در آموزش روان شناختی بیمار

علائم هیجانی افسردگی:
احساس غمگینی، گناه و نومیدی
از دست دادن علاقه / یا لذت بردن از چیزها
گریه کردن زیاد و یا گریه نکردن
احساس تنهایی حتی در جمع
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
موارد مورد تاکید در آموزش روان شناختی بیمار

علائم رفتاری افسردگی:
مشکل در تصمیم گیری
انجام ندادن کارهایی که معمولا از انجام آن لذت می بردید
کناره گیری از دیگران
عدم توانایی انجام کارهای روزمره
به تعویق انداختن کارها
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
موارد مورد تاکید در آموزش روان شناختی بیمار

علائم شناختی افسردگی:
کاهش اعتماد به نفس
انتظار اتفاق افتادن بدترین چیزها یا افکار منفی یا تیره و تار
افکار خودکشی
حافظه با تمرکز ضعیف
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
موارد مورد تاکید در آموزش روان شناختی بیمار

در انتها تاکید کنید که افراد افسرده ممکن است همه این علائم را نداشته باشند ولی وقتی حداقل ۵ تا از آن ها وجود دارد و برای مدت طولانی یعنی حداقل دو هفته طول کشیده است، نشان می دهد که افسردگی شما جدی است و نیاز به درمان دارد.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
موارد مورد تاکید در آموزش روان شناختی بیمار

شیوع افسردگی :
توضیح دهید افسردگی یکی از شایع ترین بیماری ها است که در تمام کشورهاست که می تواند برای هر کسی اتفاق بیفتد.
اضافه کنید که حدود ۳۵۰ میلیون نفر در دنیا یعنی یک نفر از هر چهار نفر از این بیماری رنج می برند و در ایران نیز حدود به آن مبتلا هستند.
بنابراین، آن ها تنها نیستند و افراد زیادی در دنیا مانند او از این بیماری رنج می برند
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
موارد مورد تاکید در آموزش روان شناختی بیمار

علل افسردگی:
توضیح دهید افسردگی یک علت واحد ندارد و یک سری عوامل مختلف با هم جمع می شوند و موجب افسردگی می شوند.
این عوامل شامل ژنتیک، بیولوژیک ( کاهش برخی از مواد شیمیایی در مغز)، تجربه های اولیه زندگی برای مثال از دست دادن مادر در کودکی و استرس ها و مشکلات زندگی مانند مرگ یا بیماری سخت یک عضو خانواده، از دست دادن کار، مشکلات ارتباطی می باشد.
بنابراین، افسردگی تقصیر آن ها نیست و نباید بخاطر آن احساس تقصیر و شرم کنند.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
موارد مورد تاکید در آموزش روان شناختی بیمار

درمان و اثربخشی آن توضیح دهید:
خوشبختانه برای افسردگی درمان های موثری وجود دارد و نتیجه تحقیقات مختلف نشان می دهد این بیماری می تواند در اکثر موارد با موفقیت درمان شود.
سپس اضافه کنید چون هم عوامل بیولوژیک و هم روان شناختی در بروز این بیماری نقش دارند، بنابراین برای درمان آن هم دارو درمانی و هم روان درمانی می تواند موثر باشد.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
موارد مورد تاکید در آموزش روان شناختی بیمار

لازم است در ادامه توضیح دهید:
«داروهای ضدافسردگی که بوسیله پزشک و یا روان پزشک تجویز می شود روی عوامل بیولوژیک اثر می گذارد و باعث می شود سطح مواد شیمیایی که در مغز پایین آمده افزایش پیدا کند.
البته معمولا داروها نیاز به ۴-۶ هفته زمان احتیاج دارند تا اثر خود را بگذارند.
بنابراین باید صبور باشید و اجازه دهید تا داروها بتدریج اثر خود را بگذارند».
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
موارد مورد تاکید در آموزش روان شناختی بیمار

همچنین توضیح دهید:
« این داروها اعتیاد آور نیستند و اگرچه ممکن است در ابتدا یک سری عوارض جانبی مثل سردرد، حالت تهوع، بیخوابی و یا اضطراب و بیقراری داشته باشند ولی این عوارض معمولا با گذشت زمان برطرف می شوند.
البته در صورتی که تحمل این عوارض برای آن ها دشوار بود می توانند آن را به پزشک بگویند تا با مقدار دارو را تغییر دهد و یا آن را با داروی دیگری جایگزین کند.»
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
موارد مورد تاکید در آموزش روان شناختی بیمار

تاکید کنید:
« که باید تا وقتی که دکتر توصیه می کند مصرف دارو را ادامه دهید تا بیماری عود نکند.
بنابراین حتی وقتی احساس می کنید بهتر شده اید مصرف دارو را قطع نکنید یا مقدار آن را کاهش ندهید»
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
موارد مورد تاکید در آموزش روان شناختی بیمار

برای توصیف روان درمانی توضیح دهید که:
«روان درمانی های مختلفی برای درمان افسردگی وجود دارد و در اینجا برای شما از نسخه مختصر درمانی به نام درمان شناختی رفتاری که اثر بخشی آن در درمان افسردگی ثابت شده استفاده می کنیم.
در این درمان روی شیوه تفکر شما که ممکن است در بروز و تداوم افسردگی نقش داشته باشد، کار می شود.
چون تحقیقات نشان می دهد شیوه ای که ما در مورد اتفاقات مختلف و حوادث زندگی فکر می کنیم روی احساسات و رفتار ما اثر می گذارد. «
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
موارد مورد تاکید در آموزش روان شناختی بیمار

در انتهای جلسه اول، فرایند درمان را به شکل کوتاه، ساده و قابل فهم برای بیمار توصیف کنید.
هدف از انجام این کار، آشنا شدن مراجع با طرح کلی درمان و ایجاد امید و انگیزه برای شروع و ادامه درمان است.
در این توصیف روی دو نکته مهم تاکید کنید.:
1- بیان انتظارات مثبت از درمان
2- و تمایل و توانایی برای کمک به مراجع
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
4-توصیف درمان و توافق درمانی

" اگرچه این یک مداخله مختصر برای درمان افسردگی است ولی این برنامه، درمان موثری است و تحقیقات و تجربه من- اگر دارید نشان می دهد که برای تعداد زیادی از افراد مثل شما موثر بوده است و دلیلی ندارد که برای شما موثر نباشد. "
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
4-توصیف درمان و توافق درمانی

توافق یا قرار داد درمانی توافق روشن بین بیمار و درمانگر برای باهم کار کردن به منظور کاهش یا حل مشکلات روان شناختی بیمار است.
این قرار داد که می تواند موافقت شفاهی بیمار برای شرکت در برنامه و یا تنظیم یک قراداد کتبی باشد شامل توافق در مورد انجام روان درمانی و ساختار درمان شامل مکان، دوره درمان، زمان و تعداد جلسات در هفته و هزینه درمان می شود
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
4-توصیف درمان و توافق درمانی

تاکید کنید که درمان، کوتاه مدت است و بنابراین زمان محدودی برای کار کردن با هم دارید و باید سعی کنید حداکثر استفاده را از این زمان ببرید.
در ادامه، ساختار جلسات و سایر اطلاعات لازم را در اختیار او بگذارید و در انتها تاکید کنید که شما اینجا هستید تا به او کمک کنید و غیر از جلسات معمول، هر زمان که نیاز به کمک فوری داشت می تواند با شما تماس بگیرد و یا در صورت لزوم ترتیب برگزاری یک جلسه اضافی را بدهید
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
4-توصیف درمان و توافق درمانی

یکی از علائم افسردگی افکار خودکشی است.
تاکید کنید هر زمان که این افکار در ذهن وی قوت گرفت قبل از انجام هر کاری با شما تماس بگیرد تا قرار یک جلسه فوری را بگذارید.
در چنین مواردی ابتدا او را به پزشک مرکز ارجاع دهید و سپس یک مشاوره پیشگیری از خودکشی را انجام دهید.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
4-توصیف درمان و توافق درمانی

موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
پروتکل درمان شناختی-رفتاری افسردگی
فعال سازی بیمار
جلسه دوم

اهداف:
۱. آشنایی با ارتباط بین خلق افسرده و عدم فعالیت
۲. آموزش فعال سازی رفتاری
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
جلسه دوم: فعال سازی بیمار

وسایل مورد نیاز:
– برگه فعال سازی رفتار
– کار برگ فعالیت ها(جدول فعالیت ها) روزانه
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
جلسه دوم: فعال سازی بیمار

مروری بر جلسه:
افسردگی همه حوزه های زندگی شامل تحصیلات، کار، روابط خانوادگی و اجتماعی و تفریحات و سرگرمی ها را تحت تاثیر قرار می دهد.
وقتی افسردگی شروع می شود، فرد احساس می کند انرژی و تمایل برای انجام هیچ کاری را ندارد.
بنابر این، روز به روز سطح فعالیت خود را در زمینه های مختلف کم می کند و خود این کاهش سطح فعالیت، شدت افسردگی را افزایش می دهد
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
جلسه دوم: فعال سازی بیمار

بدین ترتیب، سیکل معیوبی از خلق افسرده، کاهش فعالیت، تشدید افسردگی و کاهش بیشتر در سطح فعالیت پیش می آید.
از طرف دیگر، حوزه های مختلف زندگی با هم ارتباط دارند و معمولا وقتی فرد در یکی از زمینه ها، فعالیت خود را کاهش می دهد روی حوزه های دیگر هم تاثیر می گذارد. بنابراین، تغییر منفی در یکی از حوزه های فعالیت موجب بدتر شدن وضعیت در سایر زمینه ها می شود.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
جلسه دوم: فعال سازی بیمار

فعال سازی رفتار اثر مثبت و موثری روی افسردگی دارد و هدف آن، شکستن سیکل معیوب خلق افسرده و کاهش فعالیت است.
وقتی فرد افسرده در یکی دو زمینه سطح فعالیت خود را افزایش می دهد، معمولا انگیزه و انرژی وی برای فعالیت در سایر زمینه ها نیز بیشتر می شود و بدین ترتیب بتدریج شدت افسردگی کاهش می یابد
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
جلسه دوم: فعال سازی بیمار

در فعال سازی رفتاری معمولا از تکنیک هایی مثل آموزش مهارت ها و برنامه ریزی فعالیت برای افزایش مشغول شدن در تجارب بالقوه پاداش دهنده استفاده می شود تا بیمار از طریق آن یک احساس لذت و تسلط و سایر هیجان های مثبت را که ضد افسردگی هستند، تجربه کند.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
جلسه دوم: فعال سازی بیمار

1- معرفی موضوع جلسه
برای بیمار رابطه بین خلق افسرده و عدم فعالیت را توضیح دهید برای شروع از او:
آیا با دوستان یا خانواده ات بیرون می روی؟
آیا کارهای ساده ای مثل تمیز کردن منزل و یا پختن غذا را انجام می دهی؟
آیا فعالیت های فیزیکی مثل پیاده روی یا ورزش هاسی سبک را انجام می دهی؟
آیا کارهای داوطلبانه انجام می دهی
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
جلسه دوم: فعال سازی بیمار

سپس از او بپرسید آیا انجام ندادن این کارها کمکی به بهتر شدن وضعیت خلقی اش کرده است؟
در ادامه سیکل معیوب افسردگی و عدم فعالیت را برای وی توضیح دهید و بگویید برای اینکه فرد بتواند خود را از این سیکل معیوب بیرون بکشد و افسردگی را کاهش دهد باید سطح فعالیت خود را افزایش دهد
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
جلسه دوم: فعال سازی بیمار

در ادامه اضافه کنید منتظر نمانید تا خلقتان بهتر شود و یا احساس کنید انگیزه و تمایل برای انجام کاری را دارید.
اول سطح فعالیت خود را افزایش دهید، انگیزه بعدا ایجاد خواهد شد.
هر چه بیشتر فعال باشید حس کلی لذت شما افزایش می یابد و به شما کمک می کند تا احساس مفید تر بودن کنید و اعتماد بنفس شما افزایش می یابد.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
جلسه دوم: فعال سازی بیمار

بگویید می فهمید انجام دادن دوباره برخی کارها سخت است ولی می توانند با فعالیت های خیلی کوچک شروع کنید و سپس کارهای بزرگتر را امتحان کنید.
در مجموع، هدف این است که حتی وقتی بیمار حوصله انجام کاری را ندارد و یا از انجام آن لذت نمی برد، حداقل یکی دو فعالیت کوچک را انجام دهد و بتدریج خود را از وضعیت سکون و بی فعالیتی در آورد.
این کار زندگی وی را در حوزه های مختلف فعال تر خواهد کرد و بدین ترتیب افسردگی کاهش پیدا می کند زیرا هر چیزی که فعالیت وی را زیاد می کند به او کمک می کند تا احساس بهتری پیدا کند.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
جلسه دوم: فعال سازی بیمار

۲. آموزش فعال سازی رفتار
همانطور که در بالا ذکر شد سطح فعالیت افراد افسرده معمولا در حوزه های مختلف زندگی مانند تحصیل، شغل، روابط خانوادگی و اجتماعی، تفریح و سرگرمی و حتی مراقبت از خود کاهش پیدا می کند.
در فعال سازی رفتار، ابتدا در حوزه فعالیت با مشارکت بیمار انتخاب می شود تا بیمار در فاصله بین جلسات روی آن کار کند.
سپس بتدریج تعداد حوزه ها و فعالیت هایی که بیمار باید آن انجام دهد افزایش می یابد تا زندگی بیمار از حالت سکون و عدم فعالیت خارج شود.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
جلسه دوم: فعال سازی بیمار

گام اول- شناسایی فعالیت های هدف
برای بیمار توضیح دهید که چهار گروه از فعالیت ها هستند که ارتباط قوی با خلق دارد و معمولا در افسردگی سطح فعالیت افراد در این چهار حوزه کاهش پیدا می کند:
1) ارتباطات و تعاملات اجتماعی مثبت شامل ارتباط با اعضای خانواده، اقوام، دوستان و –
۲) فعالیت های تفریحی و سرگرمی که ذاتا خوشایند است شامل مطالعه، سینما رفتن، ورزش، قدم زدن، فیلم دیدن
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
جلسه دوم: فعال سازی بیمار

۳) مراقبت از خود شامل رسیدگی به سر و وضع و ظاهر، بهداشت شخصی، ورزش کردن، تغذیه مناسب و..
۴) وظایف و مسئولیت ها و کارهای داوطلبانه- که در فرد احساس مفید بودن ایجاد می کند شامل پرداخت صورت حساب ها، تمیز کردن منزل، تعمیر وسایل خانه، خرید کردن برای منزل
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
گام اول- شناسایی فعالیت های هدف

سپس کار برگ فعال سازی رفتاری را به بیمار بدهید و از او بخواهید برای شروع دو حوزه را انتخاب کند و برای هر حوزه یک فعالیت را تعریف کند. تاکید کنید که مهم است فعالیت هایی را انتخاب کنید که در وی یک حس پیشرفت، لذت و صمیمیت و نزدیکی به دیگران را ایجاد می کند.
چیزی را پیدا کنید که به آن علاقه دارید و زمانی آن را انجام می دادید. شاید امتحان کردن یک علاقه جدید هم مفید باشد.
گاهی هم فعالیت های خلاقانه ای که کمک می کند تا احساساتشان را بیان کنند مثل نقاشی، نوشتن، شعر و یا نواختن موسیقی مفید و کمک کننده است.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
گام اول- شناسایی فعالیت های هدف

گام دوم- وضع اهداف واقع بینانه
قدم بعدی وضع اهداف واقع بینانه برای انجام فعالیت های انتخابی در فاصله بین جلسات است.
« بخاطر داشته باشید که افسردگی سرعت انجام کارها را کند می کند، بنابراین اهداف باید کوچک و قابل دسترس باشد.
برای شروع از کارهای کوچک شروع کنید که ممکن است از آن اجتناب می کردید. کارهای بزرگ را به چند مرحله کوچک تقسیم کنید و یک به یک به آن ها بپردازید»
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
جلسه دوم: فعال سازی بیمار

برای مثال اگر فعالیت تمیز کردن خانه انتخاب شده، هدف اول ممکن است جارو کشیدن و گرد گیری یک اتاق باشد.
و یا اگر فعالیت مورد نظر برقراری روابط اجتماعی است، بهتر است هدف اول، تماس تلفنی با یک دوست باشد.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
گام دوم- وضع اهداف واقع بینانه

برای وضع اهداف واقع بینانه باید به سه نکته توجه داشت:
اهداف باید اختصاصی باشد:
افسردگی می تواند هر چیزی را مثل یک شکست جلوه دهد.
بنابراین، بیمار باید ایده کاملا روشنی از هدف خود داشته باشد تا وقتی به آن دست می یابد احساس موفقیت کند
. برای مثال ۱۵ دقیقه پیاده روی در روز هدف بهتری از پیاده روی روزانه است.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
گام دوم- وضع اهداف واقع بینانه

اهداف باید قابل دسترس باشد:
اهداف باید با توجه به شرایط فعلی بیمار و نه وضعیت وی قبل از افسردگی تعیین شود.
به بیمار یاد آوری کنید که افسردگی سرعت انجام کارها را کند کرده و انجام آن ها را دشوارتر می کند.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
گام دوم- وضع اهداف واقع بینانه

اهداف باید زمان بندی داشته باشد :
زمان اجرای اهداف و یا رسیدن به آن ها باید مشخص باشد.
البته بیمار باید در تعیین زمان انعطاف پذیر باشد ولی داشتن یک زمان تقریبی برای انجام فعالیت و رسیدن به اهداف، امکان انجام آن را افزایش می دهد.
برای مثال هدف بیرون رفتن با خانواده در عصر جمعه هدف بهتری از بیرون رفتن با خانواده در هفته آینده است.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
گام دوم- وضع اهداف واقع بینانه

در این بخش از بیمار بخواهید تا روی کار برگ خود برای سه فعالیتی که می خواهد در فاصله بین جلسات روی آن کار کند، اهداف واقع بینانه ای وضع کند.
به بیمار کمک کنید تا اهداف، اختصاصی و قابل دسترس بوده و زمان بندی داشته باشد.
اگر بیمار بخواهد برای هر فعالیت دو یا سه هدف وضع کند، به وی اجازه دهید این کار را انجام دهد
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
گام دوم- وضع اهداف واقع بینانه

به بیمار توصیه کنید به اهداف خود مثل یک قرار ملاقات مهم نگاه کند.
بنابراین تمام تلاش خود را انجام دهد تا به این قرار برسد.
اگر به هر دلیلی نتوانست کار را بموقع انجام دهد می تواند فورا دوباره برنامه ریزی کند و زمان جدیدی را برای رسیدن به قرار خود تنظیم کند.
حتی می توانید به او پیشنهاد کنید که اهداف خود را در دفترچه ای که معمولا قرار ملاقات های مهم خود را یاد داشت می کند، بنویسد و هر زمان که به این اهداف دست یافت، جلوی آن تیک بزند.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
گام دوم- وضع اهداف واقع بینانه

در این مرحله با بیمار برای انجام فعالیت هایی را که بیمار در مرحله قبل آن ها را انتخاب کرده بود، برنامه ریزی کنید.
کاربرگ جدول فعالیت های روزانه را به بیمار بدهید و از او بخواهید مشخص کند دقیقا این فعالیت ها را در چه روزهایی و در چه ساعتی می خواهد انجام دهد.
سپس بررسی کنید آیا مانع یا موانعی برای انجام آن وجود دارد یا خیر.
درصورتی که عواملی وجود دارد که مانع از انجام این فعالیت می شود، همراه با بیمار برای برطرف کردن آن فکر کنید و راه حل های خود را ارائه دهید.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
گام سوم – برنامه ریزی برای انجام فعالیت ها

به بیمار تاکید کنید در حین انجام فعالیت ممکن است احساس خوبی نداشته باشد و انجام آن برایش سخت باشد.
در افسردگی کاهش انگیزه و علاقه طبیعی است و این احتمال وجود دارد که از انجام هیچ فعالیتی لذت نبرند ولی همانطور که بتدریج سطح فعالیت ها افزایش پیدا می کند و احساس لذت برمی گردد و حتی می تواند برای رسیدن به اهداف بزرگتر نیز در خودشان انگیزه ایجاد کنند
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
گام سوم – برنامه ریزی برای انجام فعالیت ها

بنابر این، مهم است که فقط روی رسیدن به هدف تمرکز کنند و دست از کار نکشند. چون اگر بخواهند منتظر باشند تا احساس خوبی نسبت به آن پیدا کنند احتمالا هیچ فعالیتی انجام نخواهد شد.
بنابراین باید این فعالیت را به این خاطر انجام دهند که این هدف را برای خود گذاشته اند و می خواهند تمام تلاش خود برای رسیدن به آن انجام دهند
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
گام سوم – برنامه ریزی برای انجام فعالیت ها

3. تکلیف منزل
از بیمار بخواهید تا جلسه بعد در فعالیتی را که در برگه فعال سازی رفتار مشخص شده است، انجام داده و نتیجه آن را در برگه کار یادداشت کند و جلسه بعد با خود همراه داشته باشد تا با هم آن را بررسی کنند.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
جلسه دوم: فعال سازی بیمار

موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
درمان شناختی-رفتاری افسردگی
بازسازی شناختی 1
جلسه سوم

اهداف:
1. آگاهی از نقش افکار منفی در بروز و تشدید افسردگی
۲. شناخت شایع ترین افکار منفی در افسردگی
3. یادگیری مقابله با افکار منفی
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
جلسه سوم – بازسازی شناختی (۱)

وسایل مورد نیاز:
1. برگه اطلاعات افکار منفی
٢. کار برگ ثبت افکار
٣. کاربرگ به چالش کشیدن افکار منفی
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
جلسه سوم – بازسازی شناختی (۱)

مروری بر جلسه
ابتدا تکلیف جلسه قبل را مرور کنید و بررسی کنید که آیا بیمار در فاصله بین دو جلسه، فعالیت های مورد نظر را انجام داده است یا خیر.
پس از اینکه بازخوردها و آموزش های لازم را در این رابطه به بیمار دادید، به دستور جلسه که آموزش تفکر واقع بینانه است، بپردازید.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
جلسه سوم – بازسازی شناختی (۱)

هدف اصلی این جلسه شناسایی افکار منفی و جایگزین کردن آن ها با افکار واقع بینانه است.
یکی از عوامل موثر بر بروز و تداوم افسردگی تفسیرها و برداشت های منفی در مورد خود، دیگران و آینده است.
به این افکار، افکار افسرده ساز می گویند چون در واقع به افسردگی سوخت می رسانند.
چنین تفکری باعث می شود فرد در مورد خود، دیگران و اوضاع وشراط فعلی و نیز آینده به شکل تحریف شده و نادرستی فکر کند.
بنابراین یک راه کاهش افسردگی جایگزین کردن این افکار با افکار منصفانه و واقع بینانه است

موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
جلسه سوم – بازسازی شناختی (۱)

1. مرور تکلیف هفته
تکلیف فعال سازی رفتار را با بیمار مرور کنید.
اگر بیمار به اهدافی که در جلسه تعیین شده بود، رسیده است او را تشویق کنید.
اگر در برنامه ریزی مجدد و بار دوم به این اهداف دست یافته است، او را هم بخاطر رسیدن به اهداف و هم برنامه ریزی و تلاش مجدد برای انجام فعالیت تشویق کنید.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
جلسه سوم – بازسازی شناختی (۱)

نگرش مثبت و تشویق کننده شما در تلاش برای افزایش سطح فعالیت های بیمار اهمیت زیادی دارد
زیرا در افسردگی معمولا فرد بیشتر روی کارهایی که انجام نداده و یا شکست هایش تمرکز دارد و پیشرفت ها و موفقیت هایش را نادیده می گیرد و یا از اهمیت آن ها می کاهد. بنابراین، سعی کنید از هر فرصتی برای تشویق بیمار استفاده کنید
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
جلسه سوم – بازسازی شناختی (۱)

٢. معرفی موضوع جلسه
برای بیمار نقش افکار منفی را در بروز و تداوم افسردگی توضیح دهید و بگویید:
« شیوه ای که ما در مورد مسائل مختلف فکر می کنیم روی چیزی که احساس می کنیم و نوع رفتارمان، اثر می گذارد.
وقتی احساس افسردگی می کنید ممکن است افکار منفی زیادی داشته باشید و با هر فکر منفی، شدت افسردگی هم بیشتر می شود».
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
جلسه سوم – بازسازی شناختی (۱)

برای مثال فرض کنید در خیابان به دوستی برمی خورید که به نظر می رسد شما را نادیده می گیرد.
ممکن است از خود بپرسید چرا با من اینطور رفتار کرد و کمی ناراحت و غمگین شوید ولی بعدا که موضوع را با او در میان می گذارید، می گوید آن روز آنقدر حواسش پرت بوده که اصلا شما را ندیده است.
بنابراین شما احساس بهتری پیدا می کنید و افکار منفی از ذهن شما بیرون می رود
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
٢. معرفی موضوع جلسه

ولی اگر افسرده باشید احتمالا به این نتیجه می رسید که از شما خوشش نمی آید و حتی ممکن است از او چیزی نپرسید تا این فکر اشتباه شما اصلاح شود.
اگر افسرده هستید احتمالا از این دست اشتباهات زیاد می کنید.
در حقیقت، احساس ما از چیزی که فکر می کنیم و معنایی که به حوادث و اتفاقات می دهیم، ناشی می شود
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
٢. معرفی موضوع جلسه

سپس جمع بندی کنید که به طور کلی افرادی که افسرده هستند معمولا در مورد خود، دنیا و آینده شان خیلی منفی فکر کنند.
در واقع انگار دارند از پشت یک عینک تیره تار خود، دیگران و آینده را نگاه می کنند.
برای روشن تر شدن بیشتر این موضوع از بیمار بخواهید در مورد حادثه اخیری که او را ناراحت کرده است، فکر کند و سه جزء "حادثه "، "افکار و احساس را در مورد آن احساس از هم جدا کند.

موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
٢. معرفی موضوع جلسه

برای مثال ممکن است رئیس تان از یک بخشی از کارتان انتقاد می کند.
الف -حادثه: انتقاد از یک بخش از کارتان
ب-افکار: در مورد آن چه فکر می کنید؟ مثلا ممکن است فکر کنید من کارمند خوبی نیستم، او حق دارد، من خنگ و بی دست و پا هستم
ج- احساس: خجالت، غمگینی و…

موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
٢. معرفی موضوع جلسه

برای بیمار توضیح دهید برای اینکه با افکار منفی مقابله کنید و افکار درست تری را جایگزین آن کنید اول باید این افکار را شناسایی کنند.
به عبارت دیگر اول باید متوجه شوید وقتی افسرده هستید چه افکاری در ذهن تان می چرخد تا بتوانید درستی آن را بررسی کنند و در صورتی که نادرست و غیر منطقی بودند بتوانید افکار منطقی تری را جایگزین آن کنید.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
٣. مقابله با افکار منفی

این کار در چند قدم صورت می گیرد.
گام اول- شناسایی افکار منفی
برای بیمار توضیح دهید که اولین قدم برای مقابله با افکار منفی، شناخت آن هاست.
در ادامه توضیح دهید اکثر این افکار آنقدر سریع و اتوماتیک به ذهن ما می آیند که گاهی اصلا متوجه نمی شویم داریم اینطور فکر می کنیم.
بنابراین، آن ها باید یاد بگیرند از این افکار را به محض اینکه اتفاق می افتند، آگاه شوند. یک شیوه خیلی خوب برای این کار گوش دادن به چیزهایی است که در موقعیت های مختلف به خود می گویند. به این ها خودگویی می گویند که در افراد افسرده غالبا منفی است.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
٣. مقابله با افکار منفی

. به بیمار آموزش دهید هر گاه در موقعیتی قرار می گیرند که خلق شان پایین می آید از خود سوال کنند الآن چه دارد از ذهنم می گذرد؟
و یا دارم به خودم چه می گویم؟
از تکلیف هفته قبل استفاده کنید و از وی سوال کنید وقتی در اول جلسه این تکلیف را مرور می کردیم، چه در ذهن شان می گذشت.
علاوه بر این، به وی آموزش دهید هر گاه در طی جلسه ناراحت شد و خلقش پایین آمد به چیزی که در ذهنش می گذرد توجه کرده و آن را بیان کند.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
گام اول- شناسایی افکار منفی

سپس توضیح دهید همانطور که گفتیم این افکار منفی در مورد خود، دنیا و آینده است.
برای هر یک از این موارد چند مثال بزنید و در انتهای هر قسمت از بیمار بپرسید آیا آن ها هم چنین افکاری دارند و آن ها را روی تخته و یا روی کاغذ یاد داشت کنید:
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
گام اول- شناسایی افکار منفی

افکار منفی در مورد خود:
من آدم بی کفایتی هستم
همه چیز تقصیر من است
هیچ کس از من خوشش نمی آید
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
گام اول- شناسایی افکار منفی

افکار منفی در مورد دنیا
مردم حق نشناس هستند
دنیای بی رحمی است
دنیا مکان وحشتناکی است
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
گام اول- شناسایی افکار منفی

افکار منفی در مورد آینده
هیچ چیز بهتر نخواهد شد
هیچ روزنه امیدی وجود ندارد
باز هم شکست خواهم خورد
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
گام اول- شناسایی افکار منفی

قدم بعدی برای جایگزین کردن افکار منفی با افکار منطقی تر و متعادل تر، زیر سوال بردن آن هاست. برای این منظور دو تا سه فکر منفی را انتخاب و آن ها را با استفاده از سوالات زیر به چالش بکشید:
۱) چه شواهدی بر له و برعلیه افکار منفی وجود دارد؟
۲) مزایا و معایب این افکار چیست؟
۳) چه افکاری را می توان جایگزین افکار منفی کرد تا منطقی تر و مفید تر باشند؟
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
گام دوم – به چالش کشیدن افکار منفی

از بیمار بخواهید فعالانه به این پرسش ها پاسخ دهد و افکار منطقی تر و مفیدتری را جایگزین آن ها کند.
هر چقدر بیمار مشارکت بیشتری در پاسخ به این سوالات داشته باشد، میزان اعتقاد وی به افکار منفی اش کمتر خواهد شد
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
گام دوم – به چالش کشیدن افکار منفی

کار برگ ثبت افکار را به بیمار بدهید و از او از بیمار بخواهید در یک دفترچه به صورت روزانه حوادث، افکار و احساسات خود را بنویسید
و سپس با استفاده از کار برگ به چالش کشیدن افکار منفی، افکار منفی خود را شناسایی، با سوالات فوق آن ها را به چالش کشیده و افکار مفیدتری را جایگزین آن کنند
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
4. تکلیف منزل

موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
موسسه آنامیس مهرجنوب برگزار میکند
بازسازی شناختی2
جلسه چهارم

اهداف:
1- شناسایی خطاهای تفکر
۲. بازسازی شناختی
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
بازسازی شناختی2

وسایل مورد نیاز:
1. کاربرگ مقابله با افکار منفی
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
بازسازی شناختی2

مروری بر جلسه چهارم:
در این جلسه خطاها و یا تحریفات شناختی که پشت افکار منفی افراد افسرده قرار دارد، شناسایی شده و فرد با مهمترین انواع تحریفات شناختی خود آشنا می شود.
سپس افکار منفی با استفاده از سوالات مناسب با تحریفات شناختی به چالش کشیده شده و با افکار واقع بینانه تر و درست تری جایگزین می شوند.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
بازسازی شناختی2

1- معرفی موضوع جلسه
برای بیمار توضیح دهید در جلسه قبل با افکار منفی که موجب تداوم و تشدید افسردگی می شوند، آشنا شده و متوجه شدیم که اغلب آن ها غیرواقع بینانه و غیر منصفانه هستند.
آن ها هیچ هدفی ندارند، تنها کاری که انجام می دهند این است که احساس بدی در شما ایجاد می کنند و نمی گذارند از زندگی لذت ببرید و با پیشرفت کنید
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
بازسازی شناختی2

۲. شناسایی خطاهای افکار منفی
برای بیمار توضیح دهید اگر به افکار منفی دقت کنید، متوجه می شوید که نتیجه گیری هایی می کنید که لزوما درست نیست اما با اینکه این افکار غیر منطقی هستند ولی وقتی افسرده هستید، درست به نظر می رسند.
به عبارت دیگر وقتی افسرده هستید سبک های تفکر غیر مفیدی دارید که منتهی به افکار منفی و تیره و تار در مورد خود، دنیا و آینده می شود
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
بازسازی شناختی2

. برخی از این سبک های غیر منطقی تفکر و یا خطاهای تفکر در زیر آمده است:
1-فیلتر کردن :
در این نوع تفکر فرد فقط به حوادث منفی یا جنبه های منفی قضایا توجه دارد و جنبه های مثبت را نادیده می گیرد.
بدین ترتیب همه چیز شامل خود، دنیا و زندگی منفی می شود.
ولی در تفکر واقع بینانه به شکل برابری هم به جنبه های مثبت و هم منفی توجه می شود.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
۲. شناسایی خطاهای افکار منفی

2-تعمیم بیش از حد :
در این مورد یک چیز کوچک به همه یا بیشتر موارد تعمیم داده می شود.
وقوع یک حادثه منفی نشانه وقوع یک سلسله بی پایان از وقایع منفی دیده می شود.
به عبارت دیگر شما از چیزی که برای شما اتفاق افتاده یک نتیجه منفی خیلی بزرگ می گیرید.
اگر یک دوست رابطه اش را قطع کند، سایرین هم همین کار را خواهند کرد
اگر در یک کاری شکست بخورد پس در بقیه کارها هم شکست خواهد خورد.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
۲. شناسایی خطاهای افکار منفی

3-تفکر همه یا هیچ
فرد دنیا را براساس افراط و تفریط ها می بیند. یا چاق است یا لاغریا باهوش یا خنگ یا افسرده یا خوشحال. هیچ چیزی در این بین وجود ندارد.
پیشرفت ها و بهبود تدریجی هرگز کافی نیست چون فقط باید یک تغییر کلی و کامل انجام شود.
در تفکر واقع بینانه افراد و موقعیت ها یک جایی بین افراط و تفریط ها قرار می گیرند یک جایی در وسط، جایی که در واقع، اکثر افراد و موقعیت ها آنجا قرار دارند.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
۲. شناسایی خطاهای افکار منفی

4-فاجعه سازی :
در این شیوه تفکر هر اتفاق منفی کوچکی مثل یک فاجعه به نظر می رسد.
برای مثال یک کار نه خیلی مهم را دیر تحویل می دهد و یک ماه تمام خود را برای آن سرزنش می کند.
در کارتان یک اشتباه کوچک می کنید و می ترسید بخاطر آن، کارتان را از دست بدهید.
یا ممکن است چیزی به دوستتان بگویید و ساعت ها نگران هستید که نکند دوستان را ناراحت کرده باشید، در حالیکه او ممکن است اصلا یادش نباشد به او چه گفته اید.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
۲. شناسایی خطاهای افکار منفی

5-برچسب زدن :
در این شیوه تفکر، فرد نگاه انتقادی و سرزنش کننده ای به خود دارد، بدترین صفات را به خود نسبت می دهد و طوری به خود حمله می کند و در مورد خود قضاوت می کند که در مورد هیچ کس دیگری نخواهد کرد.
برای مثال ممکن است در مورد خودتان فکر کنید من یک کودن، دست و پا چلفتی و یا سربار هستم.
ولی در تفکر واقع بینانه، فرد به این شیوه به خود حمله نمی کند چون آن ها درست و منصفانه نیستند.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
۲. شناسایی خطاهای افکار منفی

6-شخصی کردن :
در این شیوه تفکر، خودتان را برای هر چیز اشتباهی مقصر می دانید و سرزنش می کنید حتی اگر آن ها هیچ ربطی به شما نداشته باشند.
مثلا فروشنده محل تان با بی حوصلگی با شما برخورد می کند و شما با خود فکر می کنید حتما من یک کاری کردم که از دست من ناراحت شده در حالیکه ممکن است او از چیز دیگری ناراحت باشد.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
۲. شناسایی خطاهای افکار منفی

7-ذهن خوانی :
در این شکل از تفکر فرد احساس می کند که گویی می داند دیگران در مورد او چه فکر می کنند و البته این افکار همیشه منفی است.
برای مثال اگر کسی که کنار شما نشسته، ساکت است و حرف نمی زند شما فکر می کنید او به این خاطر ساکت است چون من آدم کسل کننده ای هستم. بنابر این، فرد به چیزی که تصور می کند واکنش نشان می دهد و نه به چیزی که واقعا هست
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
۲. شناسایی خطاهای افکار منفی

8-بایدها:
پدر این نوع تفکر فرد فکر می کند که می داند دنیا باید چطور باشد و آنطور نیست.
می داند خودش و یا دیگران و اوضاع و شرایط چطور باید باشد و نیست.
در نتیجه مرتب از خود و دیگران سرخورده، ناامید و عصبانی می شود.
ولی در تفکر واقع بینانه محدودیت های خود و دیگران پذیرفته می شود اگرچه همچنان برای بهبود تلاش صورت می گیرد.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
۲. شناسایی خطاهای افکار منفی

قدم بعدی پس از شناخت تحریفات شناختی پشت افکار منفی، زیر سوال بردن و جایگزین کردن آن ها با افکار درست تر است.
زیر سوال بردن و به چالش کشیدن افکار شامل دوباره فکر کردن به موقعیتی است که بیمار را ناراحت و افسره کرده است.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
٣. به چالش کشیدن افکار منفی و جایگزین کردن آن ها با افکار واقع بینانه

برای این کار به وی آموزش دهید ابتدا خوب به آن موقعیت فکر کند و ترجیحا آن را بنویسد.
سپس افکار خود را در مورد آن موقعیت یادداشت کرده و در مرحله سوم سعی کنند ارزیابی واقع بینانه تری در مورد آن موقعیت داشته باشند
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
٣. به چالش کشیدن افکار منفی و جایگزین کردن آن ها با افکار واقع بینانه

تاکید کنید نکته مهمی که می تواند به بازنگری درست موقعیت کمک کنند آن است که به خود یاد آوری کنند:
" چون افسرده هستم اینطور فکر می کنم".
این کار باعث می شود افکار منفی را کمتر جدی بگیرند و با واقع بینی بیشتری موقعیت را دوباره بررسی کنند.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
٣. به چالش کشیدن افکار منفی و جایگزین کردن آن ها با افکار واقع بینانه

بنابراین، به بیمار آموزش دهید تا با استفاده از سوالات زیر صحت و سقم افکار خود را تعیین کنند:
آیا می توانم شواهدی برای درستی افکارم به دست آورم؟ ( برای مثال می توانم دلیل کنسل کردن قرارمان را از دوستم بپرسم؟).
این واقعیت است یا نظر من است ؟
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
٣. به چالش کشیدن افکار منفی و جایگزین کردن آن ها با افکار واقع بینانه

آیا بقیه مردم با این طرز فکر من موافقند؟ اگرنه، چطور فکر می کنند و چرا؟
اگر دوستم در موقعیت مشابهی قرار بگیرد، به او چه خواهم گفت؟
اگر به این شیوه فکر کردن ادامه بدهم چه اتفاقی خواهد افتاد؟
به چه شیوه دیگری می توانم فکر کنم که درست تر و مفیدتر باشد؟
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
٣. به چالش کشیدن افکار منفی و جایگزین کردن آن ها با افکار واقع بینانه

گام آخر در مقابله با افکار منفی، دادن یک پاسخ منطقی به سوالات مرحله قبل و جایگزین کردن یک فکر منطقی و منصفانه با افکار منفی است.
کار برگ افکار منطقی و منصفانه را به بیمار بدهید و از او بخواهید برای دو فکر منفی که در مرحله قبل آن ها را به چالش کشیده بودد، یک پاسخ منطقی بدهد
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
4. دادن یک پاسخ منطقی

برای مثال با زیر سوال بردن فکر منفی "من کارمند خوبی نیستم" به این پاسخ منطقی برسد که "رئیسم بارها به من گفته از کار من راضی است".
یا فکر منفی "مجید دیگر نمی خواهد با من رابطه داشته باشد را با فکر منطقی "مجید این روزها سرش خیلی شلوغه و به همین خطر احوالی از من نمی پرسه"، جایگزین کند
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
4. دادن یک پاسخ منطقی

1- کار برگ مقابله با افکار منفی را به بیمار بدهید و از او بخواهید تا در طی هفته هر وقت خلقش پایین آمد، افکار خود را بنویسد و مشخص کند این افکار در کدام طبقه افکار منفی قرار می گیرد.
در مرحله بعد افکار خود را با استفاده از سوالاتی که در فوق ذکر شد، به چالش بکشد و آن ها را با افکار منصفانه تر و واقع بینانه تری جایگزین کند.
و در نهایت تاثیر این جایگزین سازی افکار را روی خلق خود بررسی کند.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
5. تکلیف منزل

۲. تکلیف یادآوری موفقیت ها افرادی که افسرده هستند معمولا چیزهای مثبت را بخاطر نمی آورند و به صورت کلی در مورد خود منفی فکر می کنند.
مثلا من هیچ وقت هیچ کاری را خوب انجام نمی دهم.
از بیمار بخواهید یک دفتر روزانه ثبت موفقیت ها و پیشرفت ها درست کند و در آن فهرستی از موفقیت ها و پیشرفت های واقعی و جنبه های خوب و مثبت خود را بنویسید
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
5. تکلیف منزل

برای مثال امروز به موقع سرکار رسیدم، دوشنبه به دوستم کمک کردم تا کارش را تمام کند، یا همسرم از من بخاطر اینکه جارو برقی را درست کردم، تعریف کرد.
سعی کنید این کارهای مثبت را هر چند کوچک بخاطر سپرده و یادداشت کنید.
این کار به شما کمک می کند تا با افکار تیره تار و افسردگی مقابله کنید
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
5. تکلیف منزل

موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
موسسه آنامیس مهرجنوب برگزار میکند

حل مساله
جلسه پنجم

اهداف:
۱. آشنایی با اهمیت حل مساله
۲. آموزش مهارت حل مساله منطقی
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
جلسه پنجم: حل مساله

وسایل موردنیاز:
1- برگه اطلاعات مهارت حل مساله
۲. کار برگ حل مساله
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
جلسه پنجم: حل مساله

1-مروری بر جلسه
یکی از عوامل موثر در بروز افسردگی وقوع یک سری مشکلات در زندگی شخصی، اجتماعی و یا کاری است که تنش و مشغولیت ذهنی زیادی را برای فرد ایجاد می کند. علاوه بر این، در خلال افسردگی ممکن است مشکلاتی جدیدی پیش بیاید که عدم حل موثر آن ها افسردگی را شدیدتر می کند.
این درحالیست که به نظر می رسد توانایی حل مساله افراد افسرده به دلایل متعدد کاهش می یابد. حل مساله انرژی می برد و یکی از مهمترین علائم افسردگی، کاهش انرژی است
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
جلسه پنجم: حل مساله

1. مرور تکلیف هفته
تکلیف شناسایی و مقابله با فکار منفی را با بیمار مرور کنید و پس از ارائه بازخوردها و یا آموزش های تکمیلی لازم، تاکید کنید رسیدن به تفکر واقع بینانه نیاز به تمرین و زمان دارد و به یک باره اتفاق نمی افتد.
بنابراین باید مرتب کار کنند و هر موقع متوجه شدند در موقعیتی قرار دارند که در آن ها احساس منفی ایجاد کرده است، افکار خود را شناسایی و با آن ها مقابله کنند.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
جلسه پنجم: حل مساله

٢. معرفی موضوع جلسه
اهمیت حل موثر و سالم مسائل و مشکلات زندگی را برای بیمار توضیح داده و به دلایل کاهش این توانایی در زمان افسردگی اشاره کنید.
در ادامه اضافه کنید حل مشکلات وقتی که احساس افسردگی می کنیم سخت تر به نظر می رسد.
ولی عدم حل مساله موثر یا باعث می شود مشکلات متعدد حل نشده روی هم انبار شده و وضعیت خلقی را بدتر می کند و یا از روش های غیر موثر و ناسالمی برای حل مسائل – مانند مصرف سیگار و مواد، برقراری ارتباطات ناسالم و….. – استفاده شود
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
جلسه پنجم: حل مساله

تاکید کنید اولین کاری که بیمار باید در این شرایط انجام دهد این است که بدون اینکه خود را سرزنش کند بپذیرد که توانایی حل مساله در بیماری افسردگی پایین می آید و این کاملا طبیعی است و بنابراین باید از روش های عجولانه و بدون فکر برای حل مشکلات استفاده نکند.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
٢. معرفی موضوع جلسه

دوم اینکه به خود یادآوری کند می تواند توانایی حل مساله خود را با یادگیری مهارت حل مساله بهبود بخشد به نحوی که حتی نسبت به قبل از افسردگی مهارت بیشتری در توانایی حل موثر و سالم مشکلات زندگی پیدا کند.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
٢. معرفی موضوع جلسه

برای آموزش مهارت حل مسئله منطقی، ابتدا از بیمار بخواهید فهرستی از مشکلاتی را که در حال حاضر با آن مواجه است، بیان کند.
سپس از بین آن ها مشکلی را که در عین حال برای بیمار مهم است ولی خیلی هم پیچیده نیست با توافق او انتخاب کنید تا روی آن کار کنید
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
٣. آموزش حل مساله

گام اول – تعریف مشکل
گام اول برای حل مشکل، تعریف آن است که شامل:
(۱) تعریف اختصاصی مشکل
و (۲) جدا کردن مشکلات ثانویه از مشکل اصلی است.
بنابراین ابتدا به بیمار کمک کنید تا به شکل دقیق، روشن و اختصاصی مشکل خود را تعیین و تعریف کند
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
٣. آموزش حل مساله

برای این منظور به بیمار کمک کنید تا جای ممکن اطلاعات لازم را که به روشن شدن مشکل کمک می کند، بیان کند.
برای مثال اگر در زمینه تحصیلی یا شغلی مشکل دارد باید با پرسیدن سوالات مرتبط به او کمک کنید تا به شکل روشن تعیین کند که چه چیزی در مورد تحصیل و یا شغلشان مشکل ساز است
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
گام اول – تعریف مشکل

برای مثال آیا به رشته تحصیلی خود علاقه ندارد، آیا پول کافی برای پرداخت شهریه دانشگاه را ندارند و غیره.
مشکلات ثانویه به مشکل را از مشکل اصلی جدا کنید تا فقط روی مشکل اصلی کار کنید. اگر مشکل بزرگ است و شامل چندین مشکل کوچک است، به بیمار کمک کنید آن را به چند مشکل تقسیم و هر بار روییک مشکل کار کند.
سپس تعریف اختصاصی مشکل را در قسمت مناسب روی برگه کاری حل مساله بنویسید.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
گام اول – تعریف مشکل

گام دوم پیدا کردن راه حل های مختلف
در این مرحله بیمار را تشویق کنید تا ذهن خود را باز بگذارد و هر راه حلی را که به ذهنش می رسد، بدون اینکه در مورد آن قضاوت کند، بیان کند.
تمام راه حل های او را روی برگه کار حل مساله بنویسید و اگر خودتان هم راه حلی به نظرتان می رسد به این لیست اضافه کنید.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
٣. آموزش حل مساله

گام سوم – تصمیم گیری در مورد انتخاب یک راه حل
قدم بعدی، انتخاب بهترین راه حل است.
ابتدا به بیمار بگویید هر راه حلی که با آن راحت نیست، حذف کند و سپس بقیه موارد را بر حسب پیامدها و عملی بودن اجرای آن ارزیابی کند.
پیامدها باید شامل پیامدهای مثبت و منفی و همچنین پیامدهای دراز مدت و کوتاه مدت باشد.
همچنین در این مرحله باید درجه دشواری اجرای هر راه حل نیز ارزیابی شود. انتخاب راه حل باید براساس پیامدها و نیز سهولت اجرای آن صورت گیرد.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
٣. آموزش حل مساله

گام چهارم – طراحی یک نقشه عملی برای اجرای راه حل
قدم بعدی، طراحی یک نقشه عملی برای اجرای راه حل است.
در این برنامه باید به شکل روشن و اختصاصی معلوم شود که راه حل مورد نظر چه زمانی، کجا و با کمک و همراهی چه کسی اجرا خواهد شد.
همچنین به بیمار کمک کنید تا موانعی را که ممکن است در طی اجرای راه حل پیش بیاید، پیش بینی کرده و راه های برطرف کردن آن را پیدا کند.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
٣. آموزش حل مساله

گام پنجم- ارزیابی پیامد
این کار وقتی انجام می شود که بیمار راه حل مورد نظر را امتحان کرده است.
برای بیمار توضیح دهید وقتی یک راه حل انتخاب و اجرا شد باید اثربخشی آن در حل مشکل ارزیابی شود.
در اینجا تاکید کنید که اگر راه حل موثر نبوده است، راه حل دیگری را انتخاب و یا آن را با اعمال یک سری اصلاحات دوباره اجرا کند.
گاهی ممکن است لازم باشد فرایند حل مساله از نو تکرار شود.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
٣. آموزش حل مساله

4. تکلیف خانه
از بیمار بخواهید تا مشکلی را که در جلسه روی آن کار کرده اید، با استفاده از راه حلی که به آن رسیدند، حل کند و سپس موثر بودن آن را در حل مشکل ارزیابی کند.
تاکید کنید می تواند نتیجه کار را تلفنی با حضوری به شما اطلاع دهد و یا در حین حل مساله از شما راهنمایی بگیرد.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
٣. آموزش حل مساله

5- خاتمه دادن درمان
در انتها، جلسه را با تقویت بیمار برای شرکت در درمان و مرور توانایی ها و موفقیت هایی که در طی آن به دست آورده، خاتمه دهید و اضافه کنید این آخرین جلسه در این مرحله بود ولی یک جلسه دیگر باقیمادنه است که در ماه آینده خواهد بود.
در این جلسه میزان بهبودی وی در این مدت بررسی خواهد شد و یک سری آموزش های لازم برای پیشگیری از عود بیماری ارائه می شود
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
٣. آموزش حل مساله

موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
موسسه آنامیس مهرجنوب برگزار میکند
پیشگیری از عود
جلسه ششم

اهداف:
۱. آشنایی با اهمیت پیشگیری از عود
۲. شناخت علائم هشدار دهنده افسردگی و مراجعه به پزشک
٣. یادگیری مقابله با استرس
۴. اتخاذ یک سبک زندگی سالم
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
جلسه ششم: پیشگیری از عود

وسایل مورد نیاز:
1. برگه اطلاعات مقابله با استرس
۲. برگه اطلاعات سبک زندگی سالم
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
جلسه ششم: پیشگیری از عود

مروری برجلسه
افسردگی معمولا یک بیماری عود کننده است.
تحقیقات نشان می دهد که احتمال وقوع اپیزود دوم افسردگی بالای ۵۰ درصد است و وقتی تعداد حملات بیشتر می شود، این احتمال نیز بالاتر می رود.
ولی خبر خوب این است که می توان احتمال عود افسردگی را کاهش داد.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
جلسه ششم: پیشگیری از عود

برای این منظور لازم است بیمار دقیقا طبق تجویز پزشک داروهای خود را مصرف کند .
علاوه براین، وضعیت خلقی خود را پایش کند تا در صورت مشاهده اولین نشانه های هشدار دهنده افسردگی به پزشک مراجعه کرده و هر چه زودتر اقدامات دارویی و غیر دارویی لازم برای وی انجام شود.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
مروری برجلسه

علاوه براین، یادگیری مدیریت استرس ها و داشتن یک سبک زندگی سالم نقش مهمی در پیشگیری از عود افسردگی دارد.
در واقع، هدف اصلی این است که قبل از اینکه علائم به شکل جدی روی بیمار و زندگی وی تاثیر بگذارد و یک حمله کامل افسردگی اتفاق بیفتد، اقدامات پیشگیرانه لازم صورت
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
مروری برجلسه

برای بیمار احتمال وقوع مجدد افسردگی را توضیح دهید
و تاکید کنید وقتی احساس می کنید حالت خوب شده است ممکن است دوست داشته باشید همه کارهایی را که برای مراقبت از خودتان انجام می دادید کنار بگذارید
ولی هیچ وقت نمی توان صد درصد مطمئن بود که افسردگی دوباره برنمی گردد
ولی می توان احتمال عود آن را به میزان زیادی کاهش داد
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
1-معرفی موضوع جلسه

در ادامه اضافه کنید وقتی افسردگی کاهش می یابد و فرد در مسیر بهبودی قرار دارد اصلا دوست ندارد در مورد عود افسردگی فکر کند
اما در واقع می توان با در ذهن داشتن احتمال عود و طراحی اقدامات مناسب این احتمال را کاهش داد. این کار مدیریت خود نامیده می شود، به این معنا که بیمار مسئولیت سلامت خود را می پذیرد و تمام کارهای لازم را برای حفظ سلامت خود انجام می دهد.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
1-معرفی موضوع جلسه

خود- مدیریتی پیشگیری از عود شامل چهار اقدام اساسی است:
۱) مدیریت دارویی
۲) شناسایی علائم هشدار دهنده و مراجعه به متخصص در صورت نیاز
۳) داشتن یک سبک زندگی سالم
۴) مقابله با استرس ها
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
۲. آموزش پیشگیری از عود

گام اول – مدیریت دارویی
تاکید کنید مصرف مرتب داروها و عدم کاهش یا قطع خودسرانه آن ها نقش مهمی در پیشگیری از عود افسردگی دارد.
سپس توضیح دهید گاهی لازم است بیمار برای ماه ها یا حتی سالها دارو مصرف کند و بنابراین باید دقیقا به توصیه پزشک عمل کند حتی اگر احساس می کند علائم افسردگی از بین رفته و بهبود یافته است.
در اغلب موارد قطع زودهنگام دارو یک عامل اصلی عود افسردگی است
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
۲. آموزش پیشگیری از عود

گام دوم – شناسایی علائم هشدار دهنده
یک علائم هشدار دهنده، اولین علائمی است که نشان می دهد فرد دوباره دارد بیمار می شود. این علائم قبل از علائم اصلی بیماری ظاهر می شوند و بنابراین، می توان با شناخت این علائم و کمک گرفتن فوری مانع از وقوع علائم اصلی و عود بیماری شد
در این مرحله از بیمار بخواهید به گذشته و به زمانی که افسردگی شروع شد فکر کند و به این سوالات پاسخ دهد: افسردگی چطور شروع شد؟ اولین علائم آن چه بود؟ آن موقع چه افکاری از ذهنش می گذشته؟ آیا رفتارشتغییر کرده بود؟ خواب و اشتهایش چطور بود؟
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
۲. آموزش پیشگیری از عود

گام سوم – آموزش مقابله با استرس ها
در بسیاری از موارد استرس یک عامل آشکار ساز افسردگی است.
بنابراین شناخت استرس ها و مقابله موثر با آن ها یک استراتژی موثر برای پیشگیری از عود افسردگی است.
برای بیمار نقش استرس ها را در بروز افسردگی توضیح داده و بگویید همه ما زمان های سخت و دشواری در زندگیمان داریم و البته این زمان ها برای برخی از ما بیشتر از دیگران است
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
۲. آموزش پیشگیری از عود

برای اینکه افراد بتوانند با استرس مقابله کنند اول باید بدانند که تحت استرس قرار دارند. استرس نشانه های مختلفی دارد که در زیر به آن ها اشاره شده است:
نشانه های بدنی – تپش قلب، حالت تهوع، خشکی دهان،، تنش و گرفتگی در عضلات بدن، سردرد
نشانه های ذهنی – کاهش تمرکز، فراموشی، تفکر آشفته، فکر کردن زیاد به عامل استرس زا و پیش بینی اتفاقات بد
نشانه های هیجانی – اضطراب و دلواپسی، بدخلقی، زود عصبانی شدن، احساس ناامیدی، ترس و وحشت
نشانه های رفتاری – گوشه گیری، بی قراری، کم حرفی یا پرحرفی، شتابزدگی و دستپاچگی در انجام کارها
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
گام سوم – آموزش مقابله با استرس ها

قدم بعدی پس از شناسایی نشانه های استرس، مقابله با آن است.
مقابله دو نوع دارد: مقابله هیجان مدار و مقابله مساله مدار.
هدف مقابله هیجان مدار، کاهش تنش و دست یافتن به آرامشی است که استرس آن را برهم زده است.
انواع مقابله ه ای هیجان مدار سالم عبارتنداز:
1-تنفس عمیق 2-تمرین های آرام سازی 3-ورزش
4-تصویرسازی های ذهنی خوشایند 5-گفتن جملات آرام بخش به خود

موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
گام سوم – آموزش مقابله با استرس ها

مقابله دیگر، مقابله مساله مدار است.
هدف این نوع مقابله آن است که مشکلی را که موجب استرس شده برطرف کند و یا شدت آن را کاهش دهد.
این مقابله همان مهارت حل مسئله است که در جلسات قبل آموزش داده شد.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
گام سوم – آموزش مقابله با استرس ها

در انتهای این بخش کار برگ پیشگیری از عود و مدیریت بحران را به بیمار بدهید و با همکاری وی آن را تکمیل کنید
تا بیمار بداند در صورت مشاهده اولین نشانه های هشدار دهنده عود و یا در مواقع بروز بحران باید چه کارهایی را انجام دهد.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
گام سوم – آموزش مقابله با استرس ها

سبک زندگی سالم مانند تغذیه و خواب خوب، ورزش مرتب و اجتناب از مصرف سیگار، الکل و مواد علاوه بر اینکه بر سلامت جسمی تاثیر زیادی دارند می توانند تاثیر مهمی روی وضعیت خلقی و همینطور مقابله با استرس های زندگی داشته باشد.
اهمیت سبک زندگی سالم را به عنوان یک اقدام پیشگیری از عود افسردگی برای بیمار توضیح داد و سپس آن را به بیمار آموزش دهید:
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
گام چهارم – آموزش سبک زندگی سالم

تغذیه مناسب:
یک تغذیه خوب و مناسب شامل استفاده بیشتر از غلات، میوه ها و سبزیجات، پروتئین ها ولبنیات و استفاده کمتر از مواد قندی و چربی ها است.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
گام چهارم – آموزش سبک زندگی سالم

ورزش مرتب:
ورزش علاوه بر اینکه اثرات اثبات شده ای روی سلامت جسمی و سیستم ایمنی دارد می تواند به کاهش افسردگی نیز کمک کند.
ورزش موجب ترشح ماده شیمیایی به نام اندورفین می شود که موجب بهبود خلق می شود
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
گام چهارم – آموزش سبک زندگی سالم

خواب کافی :
خواب خوب، هم در سلامت جسمی و هم در وضعیت روانی تاثیر دارد.
خواب ناکافی موجب احساس خستگی در طول روز و کسالت و بی حوصلگی می شود و علاوه بر آن توانایی مقابله با استرس ها را کاهش می دهد
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
گام چهارم – آموزش سبک زندگی سالم

عدم مصرف سیگار و مواد :
در مقابل وسوسه مصرف سیگار، الکل و مواد برای بهتر شدن حالتان مقاومت کنید.
این مواد ممکن است موجب تسکین فوری شوند ولی مشکلات جسمی و روانی بیشتری ایجاد می کنند.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
گام چهارم – آموزش سبک زندگی سالم

خاتمه درمان برای بیمار توضیح دهید
« این آخرین جلسه شما در این برنامه درمانی بود و به وی برای حضور در جلسات و پیشرفت ها و موفقیت هایش بازخورد مثبت بدهید:
"دوست دارم بدانی که من واقعا از اینکه با هم کار کردیم خوشحالم.
من تلاش تو را برای بهبود وضعیت خلقی ات، تحسین می کنم.
به نظر می رسد که تو می خواهی به تلاشت در این زمینه ادامه دهی. با پیشرفتی که تو در طی این مدت داشتی من واقعا امیدوار هستم که روند بهبودی تو همچنان ادامه پیدا کند. امیدوارم موفق باشی.»
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
3-خاتمه درمان

در انتها، برگه اطلاعات پیشگیری از عود را به بیمار بدهید تا براساس آن کارهایی را که به پیشگیری از عود و یک سبک زندگی سالم کمک می کند، دنبال کرده و از کارهایی که ممکن است موجب عود افسردگی شود، اجتناب کند.
موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir
4. تکلیف منزل

با سپاس از همراهی دلگرم کننده تان

تلفن مرکز مشاوره و خدمات روان شناختی مهر جنوب
07633671199
تلفن موسسه آموزشی و پژوهشی آنامیس مهر جنوب
07633680163
خط همراه ویژه مشاوره 09173670169

وبسایت مشارکت در تولید و فروش فایل های آموزشی
Anamisfile.ir

مهر ایرانی
مرجع معرفی متخصصان حوزه روان شناسی، مشاوره و علوم تربیتی
Mehreirani.ir

موسسه آنامیس مهرجنوب Anamisfile.ir