پاورپوینت پیش گیری از بیماری های واگیردار

پیش گیری از بیماری های واگیردار شایع در سنین مدرسه

بیماریهای عفونی واگیردار از قدیمی ترین دشمنان سلامت بشر هستند . همه گیریهای بزرگ ایجاد شده توسط برخی از آنها ( مانند وبا ، طاعون و آنفلوآنزا ) در قرنهای گذشته خسارات سنگینی بر جامعه بشری وارد کرده است . علیرغم پیشرفتهای شگرف علم پزشکی در زمینه های پیشگیری و درمان بیماریهای واگیردار ، متاسفانه هنوز هم بیماریهای عفونی با قابلیت ایجاد اپیدمی به عنوان یک مشکل بهداشتی در سراسر جهان مطرح هستند . بروز مقاومت دارویی در عوامل بیماریزا و یا ناقلین آنها ، بازگشت مجدد برخی بیماریها به مناطقی که سالها عاری از بیماری بوده اند ( بیماریهای بازپدید ) و ظهور بیماریهای جدید ( بیماریهای نوپدید ) ، همه از دلایل لزوم توجه همه بخش های درگیر سلامت به این بیماریها هستند .

تعریف:
آگاهی از علائم و نشانه های بیماری های شایع در مدرسه می تواند گام مثبتی برای پیشبرد بهداشت مدرسه باشد. بهورز، مدیر و معلم با آگاهی از چگونگی علائم و سیر بیماری ، با انجام اقدامات به موقع و موثر می توانند از پیشرفت بیماری در فرد و همه گیر شدن آن بیماری بین دیگر دانش آموزان جلوگیری کنند.
علائمی از قبیل رنگ و روی پریده یا برافرخته ، چشمهای قرمز ، آبریزش از بینی ، پلکهای متورم و قرمز ، بثورات جلدی ، سرفه و عطسهٔ زیاد ، خستگی بدون دلیل ، سردرد ، سرگیجه ، تب ، دل درد هر علامت غیر عادی دیگر ممکن است مقدمهٔ یک بیماری باشد که باید آن را مورد توجه قرار داد.

از شایعترین بیماری های واگیردار در سنین مدرسه می توان : گلودرد چرکی ، انگلهای دستگاه گوارش بیماری های اسهالی ، هپاتیت های ویروسی خصوصا هپاتیت A ، کچلی ، سرما خوردگی ، آنفلوانزا، ژیاردیا، سرخک و سرخجه، گال، شپش، عفونتهای ادراری ، اوریون و آبله مرغان را نام برد که در مورد هر یک از این بیماری ها در مبحث بیماری های واگیردار توضیحات لازم داده شده است.

1-آبله مرغان Chicken pox
علائم :
شروع بیماری اغلب با تب خفیف، خستگی و بی اشتهایی به مدت یک تا دو روز، سپس بروز دانه های خارش دار سرخ رنگ که در عرض چند ساعت پر از مایع می گردد این دانه ها بصورت تاول ظاهر می شود. تاولها پاره شده،خشک شده وحالت پوسته ریزی پیدا می کنند. دانه ها ابتدا در پشت بیمار و به دنبال آن به فاصله چند ساعت روی شکم و قفسه سینه ظاهر می شود.

آبله مرغان
راه های انتقال : انتقال بوسیله تماس مستقیم با بثورات و یا از طریق ترشحات مجرای تنفسی بیماران صورت می گیرد این بیماری می تواند از مادر به نوزاد منتقل شود.
و یا بصورت غیر مستقیم : بوسیله لوازمی که به تازگی به ترشحات وآبدانه فرد بیمار آلوده شده است.

اقدامات پشیگیری کننده
1-   گزارش موارد مشکوک بیماری به مرکز بهداشتی درمانی
2-  آموزش به اطرافیان بیمار در مورد ضد عفونی کردن وسایل و لوازم بیمار
3- جداسازی بیمار در طول دوره واگیری در صورت امکان
4-   آموزش به بیمار و اطرافیان وی در خصوص کوتاه کردن ناخنها
5-  برای جلوگیری از اضافه شدن عفونت به تاولها حمام گرفتن روزانه توصیه می شود( با آب سرد )

مدت ممنوعیت از مدرسه
تا یک هفته بعد از شروع بثورات که معمولاً با خشک شدن بثورات همراه است
عوارض بیماری:ورم مغزی، ذات الریه، گوش درد چرکی،ورم مفصلی ،زخم قرنیه و باد سرخ

2-اوریون(بناگوشک)Mumps
علائم : یک یا دو روز پیش از شروع علائم عمده، کودک دچار بد حالی عمومی می شود ، سپس غدد بزاقی در ناحیه بناگوش(پاروتید) و زیر چانه متورم می شوند ، این علامت می تواند همراه تب دیده شود. تورم ممکن است نخست در یک طرف صورت ایجاد شده و سپس طرف دیگر را درگیر سازد و یا این که همزمان در هر دو طرف بروز کند. تورم غدد بزاقی سبب درد هنگام بلعیدن می شود. همچنین ممکن است به علت توقف ترشح بزاق از غدد بزاقی ، خشکی دهان وجود داشته باشد. تورم بیضه ها یا تخمدان در موارد نادر دیده می شود،

اقدامات پشیگیری کننده در اوریون
واکسیناسیون (البته مصونیت واکسیناسیون صد در صدنمی باشد .)
2-جدا کردن بیمار از سایرین
*** به اولیاء دانش آموز بیمار آموزش دهید :
1- برای تایید تشخیص هرچه زودتر با پزشک مشورت کند. همچنین در صورت بدتر شدن بیماری پس از گذشت 10 روز و و جود سردرد یا سفتی گردن حتماً با پزشک تماس بگیرد.
2- درجه حرارت بدن را کنترل کند و اگر حرارت بالا بود با استفاده از اسفنج مرطوب ، تب را پایین بیاورد 3- از غذاهای مایع برای کودک استفاده کند؛
4- برای برطرف کردن خشکی دهان ، مایعات فراوان به کودک بدهد و در صورت وجود مشکل در نوشیدن از نی استفاده کند؛
5- یک کیسه آب گرم را در یک حوله پیچیده و آن را روی موضع درد قرار دهد؛

مدت ممنوعیت از مدرسه
تا 9 روز بعد از شروع ورم غدد بناگوشی که معمولاً با رفع ورم غدد همراه است .
عوارض بیماری:اورکیت ، مننژیت، ضایعه عضو کورتی و کری

3-سرخک Measles
علایم : سرخک معمولاً به ترتیب زیر بروز می کند: تب معمولاً شدید ، خستگی ، کاهش اشتها ،عطسه و آبریزش بینی ، سرفه خشک و خشن ،قرمزی چشم و حساسیت به نور ، نقاط ریز سفید در دهان و حلق ، بثورات پوستی قرمزرنگ بر روی پیشانی و اطراف گوش که به تنه گسترش می یابند و 4تا 7 روز باقی می مانند.
را ه انتقال : از طریق پخش ذرات ریز منتشر شده از عطسه – سرفه وتنفس در هوا می باشد وراه ورود ویروس دستگاه تنفسی است .

اقدامات پشیگیری کننده در سرخک
– جداسازی بیمار وارجاع به پزشک
2- بررسی و تکمیل واکسیناسیون افراد در معرض تماس مستقیم
3- توصیه به استراحت و انجام فعالیتهای سبک تا حدی که به چشم فشار وارد نکند
4- افزایش مصرف مایعات شامل آب ، چای ، شربت آبلیمو، نوشابه و آب میوه توصیه می گردد. مصرف مایعات در رقیق کردن ترشحات ریه و پیشگیری از عوارض ریوی مهم است .

مدت ممنوعیت از مدرسه(سرخک)
از زمان ظهور بثورات بمدت 10-7 روز
دوره سرایت : 3تا5 روز قبل از بروز بثورات تا 4 روز پس از بروز

4- سرخچه Rubella
علائم : بیماری سرخجه معمولا با بی اشتهایی ، ضعف ، سردرد ، کنژنکتیویت ( قرمزی چشمها ) تب خفیف و علائم تنفسی شروع وسپس بثورات جلدی (که اول در صورت وسپس در سایر قسمتهای بدن ظاهر می شوند) و لنفادنوپاتی ودردهای مفصلی ظاهر می شود .

را ه انتقال : از طریق قطرات تنفسی موجود در هوا

اقدامات پشیگیری کننده در سرخجه
– گزارش به مرکز بهداشتی درمانی
2- رعایت بهداشت فردی
3- پیشگیری از تماس دانش آموزان مبتلا با زنان باردار (معلمان، خانواده)

مدت ممنوعیت از مدرسه
از زمان شروع بثورات جلدی تا حد 4 روز بعد از آن

5- سل Tuberculosis
علت بیماری: باسیل کخ
علائم : شایعترین علامت سرفه پایدار به مدت 2 هفته یا بیشتر می باشد که معمولا همراه خلط و گاهی خلط خونی است علائم دیگر شامل تب ، درد قفسه سینه ، تنگی نفس ، کاهش اشتها ، بیحالی و خستگی شبانه می باشد .( علائم سل خارج ریوی بستگی به عضو درگیر دارد .)

سل
راههای انتقال : این بیماری به طور عمده از طریق تنفس منتقل می شود. اصلی ترین راه ابتلا، استنشاق ترشحات یا غبارآلوده به باسیل سل است که معمولاً ناشی از تماس با بیمار مسلول درمان نشده است. بیماری سل به وسیله قطره های ریز موجود در هوا از فردی به فرد دیگر منتقل می شود و اغلب افرادی را که در ارتباط نزدیک با فرد بیمار باشند، درگیر می کند.

اقدامات پشیگیری کننده در سل
1- واکسیناسیون و درمان کامل بیمار
2- گندزدایی محیط و وسایل آلوده به خلط بیمار
3- بیمار یابی از طریق آزمایش خلط و تست توبرکولین
4- تغذیه مناسب و کافی
5- معدوم کردن گاوهای مسلول
6- پاستوریزاسیون شیر و لبنیات

مدت ممنوعیت از مدرسه
تا زمان منفی شدن خلط پس از شروع درمان حداقل دو هفته پس از آغاز درمان با داروهای ضد سل

6- زرد زخمImpetigo
علت بیماری: استرپتوکوک بتا همولیتیک A
علایم : یک جوش پوستی قرمز رنگ همراه با تاول های کوچک متعدد که بعضی از تاول ها چرکی هستند و وقتی می ترکند، کروت های زردرنگی بر جای می مانند. تاول ها بیمار را اذیت نمی کنند، اما ممکن است خارش داشته باشند. گاهی تب خفیف وجود دارد . راه انتقال : تماس مستقیم با زخم بیمار یا تماس غیر مستقیم با لوازم و وسایل شخصی بیمار از جمله حوله ، وسایل ریش تراشی و …

اقدامات پشیگیری کننده در زرد زخم
1- در این شرایط به پزشک خود مراجعه نمایید
2- جدا سازی فرد بیمار و درمان کامل
3- پیشگیری دارویی در مورد تماس
4- استحمام روزانه با صابون و آب
5- کوتاه نگاه داشتن ناخن ها و عدم خاراندن وکندن تاولها
6- هر کدام از اعضای خانواده باید از حوله جداگانه استفاده کنند، یا به جای این کار می توان موقتاً از حوله یک بار مصرف استفاده نمود.
7 – تیغ ریش تراش خود را با دیگران به طور مشترک استفاده نکنید

مدت ممنوعیت از مدرسه
تا خشک شدن زخمها که با درمان در عرض 10-7 روز خوب می شود.

7- کچلی(سر)
علت بیماری : قارچ های میکروسپورم و تریکوفیتون
علائم : ظهور زخمهای کوچک ، کبره دار زرد رنگ که بوی موش می دهد . موهای مبتلا خاکستری رنگ و کدر شده ، شکننده نمی باشد ولی با ریزش همراه است که ممکن است دیگر هرگز نرویند
راههای انتقال : از راه تماس مستقیم تماس با زخمهای بیمار
و غیرمستقیم تماس با مواد آلوده سلمانی و البسه
(کودکان حساس به مرض هستند  (

اقدامات پشیگیری کننده درکچلی سر
– گزارش موارد به مرکز بهداشتی درمانی
2- معاینه سر کلیه بچه ها با نور ماورای بنفش در نقاطی که بیماری شایع است
3- جداکردن بیماران و شستشوی روزانه مو در موارد خفیف و پوشاندن سر با کلاه در موارد شدید پس از شستشو روزانه
4 – چوشاندن کلاه های آلوده بعد از استفاده
5-رعایت کامل موازین بهداشت فردی و عمومی از جمله عدم استفاده از وسایل شخصی دیگران نظیر کلاه، روسری و شانه
6-ضد عفونی وسایل آرایشگاهها ، حمامهای عمومی

8-شپش
علائم : اولین علائم بالینی در سر، موقعی اتفاق می افتد که شپش شروع به حرکت می کند که معمولاً از حاشیه دو طرف سر شروع می شود و بعد به طرف مرکز سر گسترش می یابد. در این هنگام بیمار احساس خارش در سر می کند. به تدریج خارش سر افزایش یافته و در سر خراشیدگی با ناخن پیش می آید. گاهی در موارد پیشرفته غدد لنفاوی اطراف سر در ناحیه گردن برجسته می شود.
راه انتقال : این حشره توسط تخم شپش (رشک) ویا خود انگل از فردی به فرد دیگر منتقل می شود.

اقدامات پشیگیری کننده درشپش سر
– آموزش به مردم در مورد شستشوی لباس و ملحفه در آب گرم 55 درجه سانتیگراد به مدت بیست دقیقه و یا خشکشویی آنها از بین بردن شپش و رشک
بازرسی مستقیم موی سر و در صورت لزوم بدن و لباس افراد آلوده و البسه و متعلقات آنها
ضد عفونی گروهی البسه و رختخواب و سایر وسایل مورد استفاده مثل شانه و برس
استفاده از داروی ضد شپش (شامپوی پرمترین) در افراد آلوده
تکرار درمان یک هفته بعد

مدت ممنوعیت از مدرسه
تا زمانی که شپش زنده و تخمهای موجود در موی سر و بدن و لباس از بین نرفته اند

9- گال
علائم : خارش . به صورت شدید و اغلب هنگام شب و نشانه های قلم شکل یا شیاری نامنظم که از تاول های ظریف و بلندی های کوچک در سطح پوست درست شده است.که بیشتر درنواحی چین پوست مثل کشاله های ران دیده می شوداگرچه هر قسمت از بدن ممکن است درگیر شود.
راههای انتقال : در اثر تماسهای فیزیکی در افراد یک فامیل ،محل های مراقبت از کودکان، کلاس های درس،خانه های مراقبت از بیماران .

گال
1- مراجعه به پزشک
2- شستشو و ضدعفونی کردن کلیه لبلسها و لوازم آلوده
3- درمان کلیه موارد تماس در منزل بصورت همزمان جهت پیشگیری از ابتلاء مجدد به بیماری

10- وبا (التور)
علائم : بیمار ناگهان دچار اسهال آبکی پرفشار و بدون درد می شود و اندکی بعد استفراغ روی می دهد. در موارد شدید ممکن است حجم مدفوع از 250 سی سی به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در 24 ساعت بیشتر شود و بیمار تا 40 بار در روز مدفوع داشته باشد . مدفوع در این بیمار فاقد صفرا و خون و خاکستری رنگ (نمای آب برنجی ) و دارای بوی غیر زننده می باشد. راههای انتقال : عامل بیماریزا از طریق مدفوع و فاضلاب قابل انتقال است . وبا یک بیماری منتقل شونده از طریق آب است که توسط باکتری ویبریوکلرائه ایجاد می شود. این باکتری با نوشیدن آب آلوده یا خوردن ماهی نپخته بویژه ماهی صدفی وارد بدن می شود.

اقدامات پشیگیری کننده در التور
1- جداسازی بیمار و لوازم شخصی وی تا درمان کامل
2-دفع بهداشتی مدفوع و زباله
3-آموزش درمورد شستشوی دستها با آب وصابون بعداز اجابت مزاج وقبل ازتهیه ومصرف غذا
4-استفاده از توری و حشره کش برای کنترل حشرات در بوفه مدرسه
5- چون بیماری بیشتر از طریق آب آلوده شیوع می یابد سعی کنیم برای نوشیدن ، شستشوی ظروف و میوه ها وسبزیجات از آب لوله کشی کلردار استفاده کنیم . در غیراینصورت آب را بجوشانیم و پس از سرد شدن مصرف کنیم .
6- سبزیجات و میوه ها را قبل از مصرف با محلول پرکلرین گندزدایی و پس از شستن با آب سالم مصرف کنیم .
7- از خوردن ماهی خام یا کم پخته که از آب آلوده گرفته شده اجتناب کنیم .
8 – از شنا کردن در استخرهای عمومی و از خوردن آبمیوه و ساندویچ یا هر غذایی که احتمال داده می شود آلوده باشد جدا خودداری کنند.

11- اکسیور ( کرمک )
علائم : خارش ناحیه مقعد و پرینه در شب‏ها که موجب اختلال خواب در شخص (خصوصا کودکان) شده و این مسئله خود می‏تواند موجب خستگی، بی قراری و عصبانیت شود. علائم دیگری همچون خارش بینی، دندان قروچه و کابوس‏های شبانه و در موارد آلودگی شدید ممکن است دل درد، رنگ پریدگی و اسهال نیز دیده شود.
راههای انتقال : انتقال از طریق دستهای آلوده صورت می گیرد زیرا بیماریزایی کرمک بجز موارد استثنایی و نادر تقریبا مربوط به مهاجرت کرمک ماده به اطراف مقعد و در نتیجه خارش مقعد و پرینه است

اقدامات پشیگیری کننده دراکسیور
– رعایت اصول بهداشت در خانواده واجتماع های انسانی
2- ضد عفونی کردن لباس های زیر واستفاده از حرارت خشک .برای نابود کردن تخم در درون لباسها ، لوازم و اسباب بازی (اشعه خورشید واشعه ماورای بنفش در کشتن تخم موثرند.)
3- جلوگیری از تماس دست با ناحیه مقعد بخصوص در کود کان
4- درمان تمامی افراد خانواده حتی اگر یکی از افراد مبتلا باشد
5- شستن دستها با صابون بعد ازتوالت

12-گلو درد چرکی
علائم : نشانه های این گلودرد شامل قرمزی و تورم لوزه ها ، تورم غدد لنفاوی در جلوی گردن، تب، سردرد، درد عضلانی، شکم درد و گلودرد است.
راههای انتقال : از طریق قطرات تنفسی موجود در هوا یا تماس مستقیم، مثلا دست زدن به دستگیره ی در یا هر سطح آلوده ای منتقل می شود.

12-گلو درد چرکی
*درمان کامل با آنتی بیوتیک ها
*آموزش بهداشت فردی
استفاده از دستمال جلو دهان و بینی هنگام عطسه و سرفه
*عدم استفاده از لیوان مشترک

13-حصبه
علائم: شروع حصبه به طور معمول، مبهم و تدریجى است، ولى گاهى ـ بخصوص ـ در کودکان به طور ناگهانى شروع مى‏شود. اولین علامت حصبه، ضعف و احساس سرما مى‏باشد. لرز شدید و تکان دهنده و سردرد که گاه به طور دایمى وجود دارد، همراه با احساس تهى بودن سر، که گاه به علت شدت زیاد به سرسام تعبیر مى‏شود همچنین درد شدید عضلات و مفاصل و درد شدید شکم ـ مثل کسانى که آپاندیسیت دارند، استفراغ و سرفه و گلودرد و زخم سطحى در حلق و خون دماغ شدن نیز از علایم دیگر این بیمارى است اسهال کم است ولى یبوست بیشتر دیده می ‏شود.

13-حصبه
راه انتقال : انتقال مدفوعی – دهانی می باشد ولى گاهی از راه ادرار نیز صورت می ‏گیرد. باکترى تولید کننده حصبه، در آب راکد و مخازن آب، 3 تا 4 هفته زنده مى‏ماند. در پنیر تازه تا چند هفته، در کره تا دو ماه و در بستنى تا چند ماه زنده می ‏ماند. کیکهاى خامه‏اى و مواد کنسروى نیز عامل انتقال آن هستند، ولى اگر کنسروها (مواد غذایى کنسرو شده) را قبل از مصرف، حرارت دهیم باکترى آن از بین خواهد رفت. میوه و سبزیجاتى که ضدعفونى نشده‏اند، عامل دیگر انتقال این بیمارى هستند. همچنین حیوانات خانگى مثل سگ، گربه … در انتقال حصبه نقش دارند. استفاده از آب نگهداری شده در تانکرها و مخازن غیر بهداشتى

اقدامات پشیگیری کننده درحصبه
– بهسازی محیط ـ تامین آب آشامیدنی سالم
2- جدا سازی بیمار
3- ضد عفونی توالت و اشیاء بیمار
4- شستشوی دستها بعد از اجابت مزاج و پیش از دست زدن به غذا
5- جوشاندن آب در مواردى که منابع آب آشامیدنى، غیر بهداشتى است همچنین جوشاندن شیر و پاستوریزه کردن فرآورده‏هاى آن عامل تولید کننده حصبه را به راحتى از بین می ‏برد. (باکترى تولید کننده حصبه در سرما می ‏تواند تا صد روز، زنده بماند. ) 6- استفاده از آب آشامیدنى بهداشتى و لوله‏کشى، وجود سیستم بهداشتى فاضلاب، دفع صحیح زباله، بالا بردن سطح آموزش بهداشت همگانى
7- معاینه منظم افرادى که با مواد غذایى در اماکن عمومى و بوفه مدارس سر و کار دارند، موجب کاهش بیمارى حصبه می ‏شود.

مدت ممنوعیت از مدرسه
تا زمان ارائه سه کشت متوالی منفی مدفوع بیمار (تا خاتمه دوران نقاهت)

پایان