بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع :
مکتب نگرش سیستمی
فهرست
نگرش سیستم ها
تعریف سیستم
خصوصیات سیستم ها
نظریه عمومی سیستم
سلسله مراتب پیچیدگی سیستم
سیستم باز وبسته
مشخصات سیستم باز
رفتارسیستم
هدف وماموریت سیستم
اهمیت دیدگاه سیستمی
از سال های جنگ جهانی دوم در زمینه های بررسی مدیریتی نظریه نوینی گسترش و حاکمیت خود را آغاز نمود . این اندیشه نوین به نام نگرش سیستمی از تئوری عمومی سیستم که زیست شناسی به نام ون برتالنفی آغازگر آن در سال های 1920 میلادی می باشد ،ناشی می گردد .
نگرش سیستم ها
نگرش سیستمی طرز فکری است مجموعه نگر و کلی گرا ، که مسائل را از زاویای متفاوت و ابعاد گوناگون مورد بررسی قرار می دهد وتاثیر، تاثر و تعامل عناصر تشکیل دهنده یک سیستم نسبت به یکدیگر و نسبت به نظام های بزرگتر محیطی ، در نظر می گیرد .
تئوری سیستم ها چارچوبی را برای بررسی عوامل داخلی یک نظام و نیز عوامل محیطی خارجی آن به دست می دهد .
تعریف سیستم
سیستم را مجمومه ای از واحدهای مرتبط به یکدیگر تعریف می کند .
یک کل سازمان یافته یا پیچیده ، ترکیبی از چند چیز یا چند جزء که یک کل واحد یا پیچیده ای را تشکیل می دهد .
سیستم به زبان ساده
برتالنفی
سیستم عبارت است از آرایش منظم اجزاء و عناصر که به منظور تامین یک هدف مبتنی به برنامه ، طراطی شده است .
سیستم را به عنوان یک گروه بندی منظم مجزا و در عین حال مرتبط به یکدیگر به منظور تامین هدف های از پیش تعیین شده تعریف می کند .
رابرت جی مارکر
جانسون
1- تشکیل شده از تعدادی اجزا و عناصر و یا سیستم های فرعی مجزا
2- نظم ، همبستگی و ارتباط متقابل و تعامل بین اجزا و عناصر یا سیستم های فرعی آن
3- تشکیل یک واحد کل یا یک منظومه پیچیده توسط اجزاء و عناصر یا سیستم ها فرعی یک نظام
خصوصیات
سیستم ها
4- هماهنگی اجزاء و عناطر سیستم هدفمند برای رسیدن به هدف معین
وست چرچمن در کتاب خود تحت عنوان نگرش سیستمی 5 نکته را در ارتیاط با مفهوم سیستم ذکر میکند که به عقیده وی برای درک معنا و مفهوم سیستم باید در نظر گرفته شود :
1 – هدف ها و مقاصد کل سیستم ، به ویژه معیارهای سنجش عملکرد مجموع سیستم
2 – محیط سیستم و محدویت های آن
3 – منابع سیستم
4 – اجزاء و عناصر تشکیل دهنده سیستم ، فعالیت های آنها و هدفها و معیارهای سنجش عملکرد هر یک
5 – مدیریت سیستم
نگرش سیستمی و وظایف یک مدیر :
سازمان را به عنوان سیستم تعریف کند
اهداف آن را مشخص کند .
همه اجزای اصلی آن را ایجاد کند .
همه ی اجزای را از طریق فراگردهای ارتباط و تصمیم گیری یگانه سازد .
یک مقدمه
تئوری سازمان از علوم مختلفی مانند اقتصاد ، جامعه شناسی ، مهندسی ، روانشناسی ، فیزیولوژی و مردم شناسی کمک گرفته است .
تصمیم گیری و مشکل گشایی ، محور اصلی مطالعات و تحقیقات در رشته های مختلف علمی به حساب می آید .
مثال های فوق نشان میدهد که تلاش هایی در جهت استفاده هر چه بیشتر از یافته های علوم مختلف صورت می گیرد و این روند به سوی ایجاد یک چارچوب جامع و کلی ک بتواند کلیه رشته های علمی مختلف را در بر بگیرد ، به پیش می رود و این چارچوب باید به گونه ای باشد که استقلال هر یک از نظام های علمی را حفظ کند .
روشهایی برای ایجاد یک چارچوب جامع و کلی از علوم مختلف :
1 – نظریه عمومی سیستم ها
2 – روش سلسه مراتب سطوح پیچیدگی سیستم ها از نظر (بولدینگ)
نظریه عمومی سیستم ها
نظریه عمومی سیستم ها یک چارچوب تئوریک < سیستماتیک > برای تشریح و توصیف روابط کلی دنیای تجربی ارائه می دهد . تشابهات موجود در ساختار تئوریک نظام های علمی مختلف می تواند زمینه های لازم برای ارائه چنین چارچوبی را فراهم آورد.
ایجاد چارچوبی که کلیه نظام های علمی را به طریق منطقی به یکدیگر مرتبط کند .
هدف اصلی
یکی از مهم ترین شاخص ها در نیاز به تئوری عمومی سیستم ها ، مسئله ارتباط بین نظام های مختلف علمی است
سلسله مراتب پیچیدگی سیستم ها از نظر بولدینگ
این طبقه بندی از سلسه مراتبی تبعیت می کند که در آن قوانین و ویژگی های سطوح ما قبل در سطوح ما بعد مصداق دارد در عین حال ، هر یک از سطوح بالاتر دارای قانون و ویژگی خاصی است که در سطوح پایین تر وجود ندارد .
سطح ساختارایستا یا سطح چارچوب ها
در آن سازه و بافت موجودیت ها و جغرافی و آناتومی جهان هستی مطرح است
قوانین حاکم بر آن ایستا هستند
توصیفی است از چارچوب تئوریک دانش در هر یک از رشته های علمی
2 – سطح سیستم پویای ساده یا سطح چرخش ساعت : سیستم های این سطح عموما دارای حرکت ساده و از قبل تعیین شده هستند
3 – سطح سیستم سایبرنتیک یا مکانیسم کنترل خودکار که آنرا سطح ترموستات هم می نامند .
توانایی خاص : انتقال ، تغییر و تفسیر اطلاعات و ایجاد نوعی کنترل خودکار
مدل هموستاسیس مثالی از سایبرنتیکس است .
4 – سطح سیستم های باز یا خودنگارنده که سطح سلول هم نامیده می شود .
5 – سطح رستنی یا نبات است ( بر قلمرو تجربی گیاه شناسان حاکمیت دارد ) .
6 – سطح حیوان
خصوصیات سیستم های این سطح : افزایش تحرک ، قابلیت پیش بینی رفتار ، وقوف برخورد
7 – سطح انسان
ویژگی اصلی سیستم های این سطح خود آکاهی است .
8 – سطح سازمان های اجتماعی : در این سطح محتوا و معنی پیام ها و ابعاد نظام های ارزشی ، سوابق تاریخی و ساختن ماهرانه علایم و نشانه ها در هنر مطرح است .
واحد سازنده نظام اجتماعی را فرد تشکیل نمی دهد بلکه نقش های مختلفی تشکیل میدهد که فرد در صحنه اجتماع ایفا میکند .
نظام هایی ک در این سطح قرار دارند موضوع اصلی علم مدیریت را تشکیل می دهند .
9 – سطح سیستم های ناشناخته یا استعلایی
قوانین حاکم بر نظام های این سطح عموما مجرد ، مطلق و نمادین هست .
سابرنتیکس با دارا بودن یک شبکه کنترل از طریق مکانیسم بازخورد و یا در نظر گرفتن خصوصیات ، حالت ها و هدف های آن ، یک سیستم خود هدایت کننده یا خود کنترل است .
یک تعریف فشرده از سایبرنتیکس :
مطالعه پدیده ارتباط و کنترل در در هرنوع سیستم
هر سیستم سایبرنتیکس :
1 – اطلاع از وضع مطلوب
2 – اطلاع از وضع موجود
3 – مقایسه وضع موجود سیستم با وضع مطلوب سیستم و تعیین انحراف و مغایرت ها.
4 – اقدام در جهت تصحیح انحرافات و مغابرت ها و تبدیل وضع موجود به وضع مطلوب سیستم .
سایبرنتیکس و نظریه عمومی سیستم ها :
سایبرنتیکس دانشی است که از رشته های مختلف علمی مانند فیزیک ، ریاضیات ، منطق ، زیست شناسی و مهندسی ارتباطات مایه می گیرد .
در این علم کوشش می شود به تشابهات رفتاری در سیستم های گوناگون پی برده شود به عبارت دیگر ، در این علم تشابهاتی که بین مکانیسم های کنترل کننده در یک ماشین خودکار و سلسله اعصاب یک ارگانیسم زنده وجود دارد ، مورد بررسی قرار گرفته و سعی شده است که براساس تشابهات موجود بین سیستم های مختلف ، اصول عمومی ارتباط و کنترل پی ریزی شود تا دستبابی به نظریه عمومی درباره سیستم های کنترل امکان پذیر باشد .
سیستم های باز و بسته
به نظر ارنست دیل یک سازمان بیشتر به یک ارگانیسم زنده شبهات دارد
براساس این نظریه نگرش سیستمی مبتنی بر این طرز فکر این است که کلیه موجودات زنده از جمله سازمان های انسانی ، سیستم هایی هستند که کم و بیش از قواعد مشابهی تبعیت می کنند به این سبب نباید یک سازمان را صرفا به عنوان یک نظام رسمی رئیس و مرئوسی ، یا به صورت یک سیستم اجتماعی که در آن افراد بر یکدیگر اثر می گذارد ، مورد مطالعه قرار داد ، بلکه باید به عنوان یک سیستم کلی که در آن عوامل محیطی و کلیه عوامل مربوط به تشکیلات رسمی ، سیستم اجتماعی و سیستم های فرعی دائما در ارتباط متقابل هستند ، مورد بررسی قرار گیرد .
جعبه سیاه
Black Box
ستاده
Output
داده ها
Inputs
بازخورد
Feedback
سیستم های بسته مجموعه ای از عناصر وابسته است که با محیط خارج ارتباط ندارد و هیچ گونه داده ای از بیرون دریافت نمی کند .
سیستم های بسته
سیستم های باز
سیستمی است که برای ادامه حیات به ارتباط با محیط خارج نیازمند است .
تمام سیستم ها باز هستند و با محیط شان ارتباط برقرار می کنند لکن حدود ارتباط آنها با محیط متفاوت است
باز بودن و بسته بودن یک سیستم امری نسبی است
مشحصات سیستم های باز
وارد کردن مواد و انرژی
تغییر شکل مواد و انرژی
تولد یا خدمت
گردش رویدادها
انتروپی منفی
ورود اطلاعات ، بازخورد منفی و فرایند کد گذاری
وضعیت ثابت و تعادل پویا
ایجاد تخصص و متمایز سازی
هم پایانی
هم نیروزایی
مرزهای سیستم
رفتار سیستم ها
1
2
3
شناخت
هدف و ماموریت سیستم
شناخت تضاد
و نحوه ایجاد تعادل
تمایل به نظم
1
هدف و ماموریت سیستم
توقعات
محدودیت ها
توقعات
خواسته ها
امکانات
محدودیت
سیستم
محیط
اهمیت دیدگاه سیستمی :
دیدگاه سیستمی ب مدیران حال و آینده اجازه می دهد که سازمان را به عنوان یک کل مشتمل بر سیستم های فرعی متعدد و اجزاء مربوط به هم است ، مورد توجه قرار دهند .
به هر حال دیدگاه سیستمی نباید به عنوان تنها داروی درد مد نظر قرار گیرد . چارچوب سیستمی محدودیت هایی دارد مهمترین محدودیت آن ، انتزاعی بودن آن است .
ممنون از حسن توجه شما