عنوان:
مفاهیم ریسک و بازده
مفاهیم ریسک وبازده
در این ارائه درخصوص ریسک وبازده توضیح داده خواهدشد ونحوه اندازه گیری ونحوه تخمین آن بیان شده است وهمچنین رابطه میان ریسک وبازده مورد بحث خواهد گرفت. قبل از تشریح مفاهیم ریسک و بازده توجه به نکات زیر ضرورس است:
1-برای اتخاذ هر نوع تصمیم سرمایه گذاری باید هزینه ها و منافع (بازده)مرتبط با آنرا تعیین نمود.
2-تعیین بازده به خودی خود اهمیت زیادی ندارد و می بایست ریسک مربوطه را نیز مشخص کرد.
3-عمده کار تجزیه وتحلیل اوراق بهادار، ارزشیابی دارایهای مالی است.
4-ارزش تابعی ازریسک وبازده است.
5-در مطالعه سرمایه گذاری ریسک وبازده ازاهمیت خاصی برخوردار است.
بازده return
بازده در فرایند سرمایه گذاری نیروی محرکی است که ایجاد انگیزه می کند. بازده پاداشی برای سرمایه گذاران محسوب میشود.
هدف سرمایه گذاران، حداکثر کردن بازده مورد انتظاراست اگرچه درراستای حداکثر کردن بازده آنها همواره قصد دارند ریسک را نیز کاهش دهند.
بازده ناشی از سرمایه گذاری برای سرمایه گذاران اهمیت دارد چون تمام فعالیتهای سرمایه گذاری در راستای کسب بازده صورت میگیرد .
ارزیابی بازده تنها راه منطقی(قبل از ارزیابی ریسک )است که سرمایه گذاران میتوانند برای مقایسه سرمایه گذاریهای جایگزین ومتفاوت ازهم انجام بدهند.
بازده تحقق یافته درمقابل بازده مورد انتظار
بازده تحقق یافته
بازده ای است که واقع شده است یا کسب شده است یا در واقع به وقوع پیوسته است.
بازده مورد انتظار
عبارت است از بازده تخمینی یک دارایی که سرمایه گذاران انتظار دارند در یک دوره آینده بدست بیاورند. بازده مورد انتظار با عدم اطمینان همراه است واحتمال دارد که برآورده شود یا نشود .
اجزای بازده
بازده معمولا از دو بخش تشکیل می شود:
سود دریافتی
سود (زیان) سرمایه
مهمترین جزء بازده سودی است که به صورت جریانات نقدی دوره ای سرمایه گذاری بوده ومی تواند به شکل بهره یا سود تقسیمی باشد.
دومین جزء مهم بازده سود یا زیان سرمایه است که مخصوص سهام عادی است ولی در مورد اوراق قرضه بلندمدت وسایر اوراق بهاداربا درآمد ثابت نیز مصداق دارد این جزء که ناشی از افزایش یا کاهش قیمت دارایی است سود یا زیان سرمایه می گویند
ریسک
مفاهیم ریسک وبازده همیشه در کنار مفاهیم سرمایه گذاری و تامین مالی هستند چرا که تصمیمات مربوط به سرمایه گذاری همیشه بر اساس رابطه میان ریسک و بازده صورت می گیرد
تعاریف ریسک
-ریسک عبارت است از تحمل میزان ضرر و یا احتمال ضرر آتی که از هر تصمیم یا پدیده بالقوه ناشی می شود
-میزان اختلاف میان بازده واقعی سرمایه گذاری با بازده مورد انتظار .
-احتمال متحمل شدن زیان در یک تصمیم.
-هر پدیده ای که بتواند نتیجه حاصل از آنچه سرمایه گذار انتظار دارد را منحرف سازد ریسک است.
منابع ریسک
ریسک نوسان نرخ بهره
ریسک نرخ بهره یعنی کاهش ارزش اصل سرمایه به دلیل تغییر در نرخ اوراق بهاداری که به تازگی انتشار میابند. به بیانی دیگر، ریسکی است که یک سرمایه گذار به هنگام خرید اوراق قرضه با قبول بهره ثابت آن را می پذیرد. قیمت چنین اوراق قرضه ای در صورت افزایش نرخ بهره در بازار کاهش میابد.
قیمت اوراق بهادار با نرخ بهره رابطه معکوس دارد
تاثیر ریسک نوسان نرخ بهره بر روی اوراق قرضه خیلی بیشتراز سهام عادی است و بیشتر مورد توجه دارندگان اوراق قرضه است.
بهترین راه حل برای محفوظ ماندن در برابر ریسک نرخ بهره اینست که اوراق قرضه با تاریخ های سررسید متفاوت خریداری شود.
ریسک بازار
عبارت است از تغییر در بازده که ناشی از نوسانات کلی بازاراست. همه اوراق بهادار در معرض ریسک بازار قرار دارند اگر چه سهام عادی بیشتر تحت تاثیر این نوع ریسک است.
ریسک تورمی
ریسک کاهش ارزش اصل و فرع سرمایه بدلیل کاهش قدرت خرید پول می باشد. تورم می تواند بازده واقعی سهام عادی را کاهش دهد. نرخ تورم بالا باعث میشود که قدرت خرید پول کاهش یابد و در نتیجه سرمایه گذار با دریافت اصل و فرع سرمایه خود، کالاها و خدمات کمتری بخرد.
این نوع ریسک با نوسان نرخ بهره مرتبط است برای اینکه نرخ بهره معمولا در اثر افزایش تورم افزایش میابد
ریسک تجاری
ریسک ناشی از انجام تجارت و کسب وکار در یک صنعت خاص یا یک محیط خاص را ریسک تجاری گویند . به عبارتی، ناتوانی یک شرکت در پایداری صحنه رقابت یا در حفظ نرخ رشد و یا ثبات میزان سوددهی در کوتاه یا بلند مدت است.
ریسک مالی
ریسک ناشی از بکارگیری بدهی در شرکت است که تحت عنوان اهرم مالی مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.
شرکتی که میزان بدهی آن بیشتر باشد ریسک مالی آن افزایش میابد
ریسک نقدینگی
مرتبط با بازار ثانویه ای است که اوراق بهادار درآن معامله میشود.
آن دسته ازسرمایه گذاریهایی که خریدوفروش آن به آسانی صورت میگیرد وهزینه مبادله آن بالا نباشد از نقدینگی(نقدشوندگی) بالایی برخورداراست
ریسک نقدینگی اوراق خزانه خیلی کم یا در حد صفر است درحالی که ریسک نقدینگی سهام مربوط به بازارهای خارج از بورس بیشتر است
ریسک نرخ ارز
ریسک نرخ ارز به واسطه تغییر در نرخ ارز به وجود می آید. کلیه شرکت های که در خارج از مرزهای سیاسی با کشورهای دارای واحد پولی متفاوت ارتباط معاملاتی دارند، در معرض ریسک نرخ ارز قرار دارند.
ریسک سیاسی یا کشور
عبارتست از کاهش عرضه سرمایه که بدلیل تغییرات در سیاستها و نظامهای سیاستگذاری یک کشور رخ می دهد. این ریسک به انتظارات سرمایه گذار به آینده سیاسی کشور بستگی دارد. بنابراین تغییراتی که در قیمت رخ می دهد از کنترل شرکت منتشرکننده سهام خارج است.
انواع ریسک
تحلیل گران سرمایه گذاری مدرن منابع ریسک که باعث تغییر وپراکندگی در بازده میشود را به دو دسته کلی تقسیم میکنند:
1)آن دسته از ریسک هایی که ماهیتا وجود دارند از قبیل: ریسک بازار یا ریسک نوسان نرخ بهره
2)آن دسته از ریسکهایی که برای اوراق خاصی وجود دارد از قبیل ریسک مالی وریسک تجاری.
این دونوع ریسک را به ترتیب ریسک سیستماتیک و ریسک غیر سیستماتیک می گویند.
ریسک غیرسیستماتیک +ریسک سیستماتیک =ریسک کل
ریسک سیستماتیک
به تغییر پذیری در بازده کلی اوراق بهادار که مستقیما به تغییرات بازاریا اقتصاد بستگی دارد ریسک سیتماتیک یا ریسک بازارگفته میشود.
معمولا تمامی اوراق بهادار(اعم از اوراق قرضه وسهام عادی)تا حدودی از ریسک سیستماتیک برخوردارند چرا که ریسک سیستماتیک دربرگیرنده ریسک های تورم ، بازارو نرخ بهره است.
ریسک غیر سیستماتیک
آن قسمت ازتغییرپذیری دربازده کلی اوراق بهادارکه به تغییرپذیری کلی بازار بستگی ندارد ریسک غیر سیستماتیک میگویند. این نوع ریسک منحصر به اوراق بهادار خاصی است و به عواملی چون ریسک تجاری، مالی و نقدینگی بستگی دارد.
سرمایه گذاران می توانند با تشکیل پرتفوی قسمتی از این ریسک را که به بازار ربطی ندارد کاهش دهند .
سهام عادی بیشتربا این نوع ریسک مواجه هستند.
ریسک غیر سیستماتیک
1 5 10 15
ریسک سیتماتیک
انحراف معیار بازده
تعداد سهام
اندازه گیری ریسک و بازده
بازده
همانطور که گفتیم محاسبه صحیح بازده شامل دو جزء یعنی :
سود دریافتی
تغییرات قیمت
تغییرات قیمت در طول دوره + هرگونه وجه نقد دریافتی= بازده کل
معادله کلی برای محاسبه بازده کل به صورت زیر است
tجریانات نقدی در طول دوره مورد نظر : cft
یا قیمت فروش t قیمت در پایان دوره :Pe
:قیمت خرید دارایی یا قیمت در شروع دورهPb
Pe-pbتغییر در طول دوره یا :Pc
بازده نسبی
برای محاسبه بازده نسبی می توان فرمول بازده کل را به صورت زیر اصلاح کرد در صورت کسر به جای استفاده از تغییر قیمتی مستقیما از قیمت پایان دوره استفاده کرد:
:جریانات نقدی در طول دوره مورد نظر CFt
قیمت در پایان دوره :Pe
قیمت خرید دارایی یا قیمت در شروع دوره :Pb
بازده نسبی
بازده های تعدیل شده در برابر تورم
نرخ بازده مورد انتظار سرمایه گذارتابعی از 3 عامل زیر است:
1-نرخ بازده واقعی بدون ریسک(نشان دهنده رجحان زمانی برای مصرف است)
2-نرخ تورم مورد انتظار
3-صرف ریسک.
نرخ بازده اسمی( بدون ریسک)=نرخ بازده واقعی+ نرخ تورم.
به عبارتی نرخ بهره واقعی(نرخ رشد قدرت خرید)، نرخ بهره اسمی(نرخ رشد پول) است که از آن زیان قدرت خرید ناشی از تورم کم شده است.
نرخ بازده اسمی بدون ریسک برای همه سرمایه گذاران ثابت است.
ریسک
ریسک معمولا با پراکندگی بازده های اتی مرتبط است و پراکندگی به تغییر پذیری اشاره دارد.
ریسک سرمایه گذاری با انحراف معیار نرخ بازده بیان می شود. یعنی هر چقدر بازده سرمایه گذاری بیشتر تغییر کند سرمایه گذاری مزبور ریسک بیشتری خواهد داشت.
اگر بازده یک دارایی پراکندگی و تغییر پذیری نداشته باشد آن دارایی بدون ریسک خواهد بود .
ریسک سرمایه گذاری احتمال وقوع بازده واقعی به غیر از آنچه که انتظار می رود است. لذا هر چقدر اندازه تغییرپذیری نتایج بیشتر باشد سرمایه گذاری ریسک دارتر خواهد بود.
متداول ترین معیار پراکندگی در طول چند دوره انحراف معیار است که انحراف هر مشاهده از میانگین مشاهدات را نشان می دهد و به خاطر این که تمامی اطلاعات نمونه را مورد استفاده قرار میدهد معیار معتبری برای تغییر پذیری است
انحراف معیار، پراکندگی بازده دارایی یا پرتفوی را نشان می دهد و به شرح زیر محاسبه می شود:
انحراف معیار نشان می دهد که ارزش مورد انتظار چقدر بالاتر یا پایین تر از ارزش واقعی است.
مثال
بتا
بتا: ( )
عبارت است از معیار اندازه گیری ریسک سیستماتیک اوراق بهادار.
بازده دارایی
بازده بدون ریسک
بازده بازار
مثال : اگر بازده سهمی 8% بازده بدون ریسک 5% و بازده بازار 7% باشد ضریب بتای سهم چقدر است ؟
بتا
اگر بازده اوراق بهادار در نتیجه تغیرات بیشتر یا کمتر ازبازده بازار باشد در ان صورت پراکندگی بازده ان اوراق بهادار بیشتر یا کمتر از بازده سایر اوراق بهادار موجود در بازار خواهد بود
بتا
به طور خلاصه بتای معمولی بازار برابر یک است
سهام هایی که بتای انها از یک بیشتر باشد سهام پر ریسک هستند که پراکندگی بازده انها زیاد است و بر عکس
برای اندازه گیری ریسک سهام، بتا معیارمناسبی است که سرمایه گذاران برای قضاوت در خصوص ریسک سهام ازآن استفاده می کنند
سهامی که بتای آن بالا یا پایین باشد ریسک آن سهام نیز بالا یا پایین خواهد بود
دو معیار انحراف معیار و بتا معیارهایی هستند که به طور گسترده مورد استفاده سرمایه گذاران قرار می گیرد
بتا
مساله عدم اطمینان
آینده همیشه با عدم اطمینان همراه است و همین باعث میشود بازده مورد انتظار اوراق بهادار با ریسک همراه باشد بازده مربوط به زمان آتی نا شناخته است و باید برآورد شود
به عبارت دیگر بازده آتی یک بازده مورد انتظار است وامکان دارد محقق شود یا اینکه تحقق نیابد
ممکن است سرمایه گذاری انتظار داشته باشد که بازده کل اوراق بهادار او در سال آینده 10درصد بازده باشد ولی باید گفت که 10درصد فقط یک برآورد است
تمامی تصمیمات سرمایه گذاری همراه با ریسک هستند که به آن بازده مورد انتظار می گویند
توزیع احتمالات
برای آشنایی با مفهوم ریسک دانستن مفهوم توزیع احتمال ضروری است. اگر تمامی وقایع ممکن یا نتایج فهرست شوند و برای هر واقعه احتمالی در نظر گرفته شود فهرست مزکور توزیع احتمال خوانده می شود.
به دلیل وجود عدم اطمینان در بازده، سرمایه گذاران باید به وضوح در مورد توزیع احتمالات بازده کل اوراق بهادار بررسیهایی انجام بدهند توزیع احتمالات نشان دهنده احتمال پیامدهای مختلف است .
مجموعه احتمالات تمامی پیامدهای ممکن باید برابر یک باشد
هر اندازه توزیع احتمال محدودتر باشد تغییرپذیری کمتری وجود خواهد داشت و بسیار محتمل است که نتیجه واقعی نزدیک به ارزش مورد انتظار باشد و در نتیجه ریسک سهم کمتر حواهد بود. چرا که ریسک را به صورت تعییرپذیری بازدهی تعریف می شود. در نتیجه می توان ریسک را با بررسی محدود بودن توزیع احتمال نتایج ممکن مشخص کنیم.
رابطه ریسک و بازده
اساس و پایه تصمیمات سرمایه گذاری رابطه میان ریسک وبازده است
این رابطه نشان دهنده یک رابطه خطی مثبت میان ریسک و بازده مورد انتظار است به نحوی که با افزایش ریسک، بازده مورد انتظار نیز افزایش میابد
سرمایه گذاران ریسک گریز ومنطقی زمانی ریسک را میپذیرند که انتظار داشته باشند بازده بیشتری به دست آورند
داراییهایی که ریسک آنها بیشتر است باید بازده بیشتری داشته باشند
رابطه ریسک و بازده
در مورد رابطه ریسک وبازده میتوان انتظار داشت
1)بازده مورد انتظار بایستی رابطه مثبتی با ریسک داشته باشد به این معنا که روابط آتی میان ریسک وبازده باید مثبت باشد
2)در دوره های زمانی بلندمدت مانند دوره های بیست ساله یا بیشتررابطه تاریخی میان ریسک وبازده باید مثبت باشد
3)در دوره های زمانی کوتاه مدت مانند یک یا دو سال انتظار میرود رابطه ریسک وبازده همیشه مثبت باشد
با تشکر از توجه شما