بسم الله الرحمن الرحیم
1
محیط، سازمان و نظریات آن
2
فهرست
عنوان
مقدمه
محیط سازمانی
شبکه بین سازمانی
محیط عمومی
بخش اجتماعی
بخش فرهنگی
بخش سیاسی
بخش اقتصادی
بخش فناورانه
طبیعی
محیط بین المللی و جهانی
تئوریهای روابط سازمان و محیط
تئوریهای اقتضایی
محیط نا مطمئن
نگاه اطلاعات
واکنش سازمان به عدم اطمینان
چگونگی تحلیل سازمان
3
مقدمه
در تئوری های مدرنیستی:
محیط سازمانی به عنوان موجودی که خارج از مرزهای سازمان قرار دارد ، شناخته می شود .
درتئوری های نمادین-تفسیری:
محیط را نوعی ساخت اجتماعی تصور می کننداز دیدگاه آنان محیط ها تبعات مادی دارند اما اساساً نمادین اندواهمیت محیط ها در گرو تفسیرهایی است که در سازمان از آنان صورت می گیرد
4
محیط سازمانی
از نظر مدرنیست،محیط های سازمانی نوعاً بر اساس عناصر شکل دهنده آنها تعریف میشوند
شیوه های طبقه بندی این عناصر شامل :
1.شبکه بین سازمانی
2.محیط عمومی
3. محیط بین المللی یا جهانی
5
شبکه بین سازمانی
شامل تعامل هر سازمانی با دیگر اجزا محیط خودمیباشد.
این تعامل به سازمان اجازه می دهد:
مواد اولیه رابدست آورد،کارکنانی را به خدمت بگیرد،سرمایه خود راتامین نماید،دانش مورد نیازرا کسب کند وتسهیلات وتجهیزات خود را بسازد،اجاره یا خریداری کند
6
محیط عمومی
مجموعه ای از عوامل (نیروهای)عمومی تر وجود دارند که در محیط سازمان به فعالیت مشغولند. این نیروها بر کل شبکه تاثیر می گذارند
محیط عمومی شامل :
1. بخش اجتماعی
2. بخش فرهنگی
3. بخش قانونی
4. بخش سیاسی
7
5. بخش اقتصادی
6. بخش فن آوری
7. بخش فیزیکی(طبیعی)
بخش اجتماعی بخش اجتماعی محیط با ساختار طبقاتی جامعه،ترکیب جمعیت ،الگوهای تحریک اجتماعی ،سبک زندگی ونهادهای سنتی اجتماعی از جمله نظامهای آموزشی ،رسوم مذهبی ،تجارت واماکن مذهبی و…….. سرو کار دارد
8
بخش فرهنگی
بخش فرهنگی شامل:تاریخ ،سنتها،انتظارات رفتاری وارزشهای جامعه یا جوامعی که سازمان در آن فعالیت می کند.
بخش قانونی
این بخش اشاره به قانون اساسی وسایر قوانین کشورها ورویه های قانونی دارد که سازمان در چارچوب آنها کسب وخود را اداره می کند. این بخش حوزه های قانونی وحقوقی مانند قانون تاسیس شرکتها ،قوانین ضد انحصاری،قانون مالیاتی وسرمایه گذاری خارجی را در بر می گیرد.
9
بخش سیاسی
بخش سیاسی معمولاًدر قالب توزیع ،مرکزیت قدرت وماهیت نظامهای سیاسی (به عنوان مثال نظامهای مردم سالاری در برابر نظامهای استبدادی)در حوزه هایی از جهان که سازمان در آن فعالیت می کند،توصیف می شود. بخش سیاسی ،پیوند تنگا تنگی با بخش قانونی دارد وهردو از روندهای سایر بخشها متاثر می شوند
10
بخش اقتصادی
این بخش شامل بازارهای کار،بازارهای مالی،وبازارهای کالاوخدمات است.
نمونه هایی از شرایط اقتصادی در تحلیل بخش اقتصادی شامل:
ترازپرداختها،انتشار پول قوی ،پیمانها یا اتحادیه های اقتصادی بادیگر کشورها،موافقتنامه های تجاری ،کنترل های قیمت ،دسترسی به بازار های مواد خام ،نرخ بهره و تورم،شاخص های قیمت ،نرخ بیکاری،ظرفیت مازاد تولید وریسک سرمایه گذاری
11
بخش فن آورانه
این بخش دانش واطلاعات رادرقالب پیشرفتهای علمی فراهم می کند که سازمان می تواند آنها رابدست آورده وبرای تولید کالاوخدمات به کار گیرد.
سازمانها دانش را درشکلهایی نظیر کارمندان از قبل آموزش دیده واز لحاظ فرهنگی جامعه پذیر شده ،خرید تجهیزات ونرم افزار وخدمات مشاوران ودیگر افراد حرفه ای دریافت میکنند.
12
بخش طبیعی(فیزیکی)
این بخش شامل طبیعت ومنابع طبیعی است.
این عناصر شامل :
ذخائر ذغال سنگ ونفت، بندرگاههای قابل دسترس،راه های حمل ونقل پایا،سطوح الودگی،شرایط آب وهواسخت وطاقت فرسا میباشد.
نمونهایی از روندهای تاثیر گذار این بخش که شایان توجه است:
1.گرم شدن هوای جهان
2.تغییر الگوی جوی
3.از بین رفتن جنگلها
4.فاجعه های محلی نظیر خشکسالی،زمین لرزه،سیل و…….
13
محیط بین المللی وجهانی
محیط بین المللی وجهانی به جنبه هایی از محیط اشاره دارد که مرزهای ملی را در بر میگیرد یا در مقیاسی جهانی سازماندهی می شوند.عناصر محیط بین المللی نهادهایی نظیر سازمان ملل متحد،صندوق بین المللی پول،گات(توافقنامه عمومی تجارت وتعرفه)شرکتهای مشاوره ی بین المللی است.
14
تئوریهای روابط سازمان -محیط
دورانهای تکاملی درک روابط سازمان ومحیط شامل:
1-اواخر دهه 1950 تا اوایل دهه 1960
که مطابق با معرفی مفهوم محیط از طریق بسط تئوری سیستم ها در قلمرو تحلیل سازمانی میباشد
قبل از این دوران دیدگاه سیستم بسته مورد توجه بود
دیدگاه سیستم بسته :
سازمان پدیده ای که عملیات داخلی تنها دغدغه مدیریت بود
2-اواخر دهه 1970 تا کنون
15
تئوری اقتضایی
براساس این تئوری سازمانها بر حسب اینکه در چه محیط هایی فعالیت مینمایند متفاوت هستند و شامل :
1- سازمانهای ماشینی :
براساس این مورد در محیط های پایدارسازمان بامشخص بودن خطوط دقیق سلسله مراتب اختیار و مسئولیت به صورت تخصصی به فعالیت عادی و یکنواخت میپردازند و مشابه یک ماشین به شدت تخصصصی میباشندمانند کتابخانه ها و دفاتر پستی
16
تام برنزواستاکر: اولین کسانی بودند که رابطه بین سازمان و محیط را مورد بررسی قرار دادند. آنها سازمانها را به دو دسته مکانیکی وارگانیکی تقسیم کردند. سازمانهای مکانیکی را مناسب محیطهای پایدار وثابت دانستند وسازمانهای ارگانیکی را متناسب محیطهای پویا ونا آرام فرض کردند برای هر یک از آنها خصایصی را قائل شدند. که به اختصار ذکر میکنیم:
17
سیستم های ارگانیکی ومکانیکی
18
ابعاد موجود در این دو سازمان
محیط نا مطمئن:به واسطه کافی نبودن اطلاعات تصمیم گیرندگان در مورد عوامل محیطی است .
سا ده یا پیچیده بودن محیط :
محیط ساده:تنها سه یا چهار عامل خارجی بر سازمان اثر می گذارد.
محیط پیچیده:تعداد زیادی عوامل خارجی با هم ارتباط متقابل دارندوبر محیط اثر می گذارند.
پایدار یا نا پایدار بودن محیط:
محیط پایدار:محیط در ظرف یک دوره چند ماهه یا چند ساله در یک وضعیت باقی می ماند.
محیط نا پایدار:عوامل محیطی تغیرات نا گهانی دارند.
19
چهار چوبی برای ارز یابی محیط
محیط
پایدار
ناپایدار
ساده
پیچیده
پیچیدگی تغییر عدم اطمینان
در تفکر اولیه مدرنیست*عدم اطمینان نوعی خاصیت محیط تصور می شد که از دو نیروی قدرتمند نشات می گرفت:
پیچیدگی:اشاره به تعداد و تنوع عناصر در یک محیط دارد.
نرخ(میزان)تغییر:اشاره می کند که این عناصر چگونه به نحوی شتابان تغییر می کنند.
21
کم
زیاد
پیچیدگی
کم
زیاد
نرخ(میزان)تغییر
نگاه اطلاعات
مدعی است وقتی مدیران تصور می کنند محیط غیر قابل پیش بینی است احساس عدم اطمینان می کنند و این حالت زمانی اتفاق می افتد که احساس کنند فاقد اطلاعات مورد نیاز برای تصمیم گیری صحیح هستند.
22
پیچیدگی
کم
کم
زیاد
زیاد
نرخ(میزان)تغییر
رابطه بین شرایط محیطی ادراک شده عدم اطمینان و اطلاعات
واکنش سازمان به عدم اطمینان
قانون تنوع لازم :
این قانون مدعی است برای اینکه یک سیستم با سیستم دیگر تعامل کند باید دارای میزان پیچیدگی مساوی یا بیشتر از ان سیستم باشد.
هم شکلی:
اعتقاد به اینکه سازمان ها پیچیدگی محیط را با ساختارها و سیستم های داخلی متناسب می سازند.
23
ریچارد اسکات مدعی است که ایمن سازی و مرزبانی دو نمونه از تفکیک ساختاری در واکنش به عدم اطمینان محیطی است.
ایمن سازی :اشاره به جلوگیری از وقفه در عملیات داخلی سازمان در اثر شوک های محیطی نظیر کمبود مواد اولیه نیروی کار یا سرمایه دارد.
مرزبانی:عنوانی است که به فعالیتهای پایش محیطی از جمله انتقال اطلاعات مورد نیاز برای تصمیم گیران داده می شود.
24
چگونگی تحلیل یک محیط سازمانی از نگاه مدرن
1)ابتدا سازمانی را که علاقه مند به تحلیل محیط ان هستید تعریف کنید.
2)روابط بین سازمان و دیگر سازمان هایی که با ان تعامل دارد یا عوامل محیطی دیگری که می توانند از طریق رقابت مقررات و فشار اجتماعی بر این روابط تاثیر گذارند را مشخص سازید.
3)شرایط و روند بخش های محیط عمومی و محیط بین ا لمللی جهان را بررسی کنید.
4)چگونگی روابط بین سازمان و شبکه اش ممکن است تحت تاثیر شرایط یا روندهای خاصی که در محیط عمومی یا بین المللی/جهانی مشخص کرده اید را بررسی کنید.
5)از خودتان بپرسید که چه چیزی را در تحلیلتان منظور نکرده اید.
25
منابع مورداستفاده:
تئوریهای سازمانی ومدیریت ازنوین گرایی تاسپانوین گرایی.جلداول:حسین رحمان
تئوری پردازان ومشاهیرمدیریت:دکترعلی اکبرفرهنگ
تئوریها وفرایندمدیریت:جی.ای.کل _ مترجم:سهراب خلیلی
دفت .ریچارد ال –تئوری وطراحی سازمان-جلد اول. مترجم :علی پارسیان
ریچارد .اچ هال .سازمان-مترجم:اکرم اکبری
هیکس.هربرت جی- تئوریهای سازمان ومدیریت –جلد دوم- ترجمه ونگارش گوئل کوهن
تئوری سازمانها ماری جو هچ
26