بررسی شواهد بدست آمده از دوران جدید اصلاحات
فصل ششم
استاد: دکتر نادر سلیمانی
گرد آورنده : رومینا باقری
مدیریت آموزشی – علوم تحقیقات ۱۴۰۲
قراره چی بخونیم؟
همزمانی
۱
۲
۳
۴
۱: با توجه به این نوع اصطلاحات آموزشی تحلیل گران می گویند تحقیقات تجربی کمی در این مورد صورت گرفته.
استدلال شده ( مجموعه ی تحقیقات مربوط به موضوع اگرچه در حال رشد است اما هنوز به اندازه لافی بزرگ نشده تا بتوان دست به تعمیم زد.
اطلاعات بیشتر شعاری هستند تا به دقت آزمایش شده باشند و پیامدها شناخته نشده است.
بیشتر اطلاعات از ماهیت مفهومی برخوردار است و به شکل توصیه نامه بودند.
۲: دوم اینکه شواهد موجود اشاره می کنند باید با جریان بهبود مدارس از طریق تمرکز زدایی با احتیاط برخورد شود.
محققانی که سازماندهی مجدد اداری در دولت را مطالعه کرده اند معتقدند این تلاش ها با توجه به هدف های معمول افزایش کارایی ، اثربخشی یا پاسخگویی به ندرت موفق شده اند.
تصمیم گیری مشارکتی تا حد زیاده منفی بوده است.
نتایج به دست آمده از جنبش تمرکز زدایی مدارس، از هدف های پدید آورندگان دور شده است
جامع ترین بازنگری ادبیات مدیریت مبتنی بر مدرسه پیش از دوره باز سازی تاکید کرده بر شواهد گرد آمده از نوشته ها و ادبیات مربوط به جای تایید وعده های اصلی طرح های پیشنهادی که آن ها را زیر سوال می برند.
۳: سوم اینکه اطلاعاتی جمع آوری شده چنان که باید مورد استفاده قرار نگرفته و اطلاعاتی نادری هم که در دسترس است به پایایی آن توجهی نشده است.
هیچ یک از این محدودیت ها نتوانسته حمله بی امان بزرگترین دوره ی تمرکز زدایی را در تاریخ اصلاحات آموزشی تحت تاثیر قرار دهند.
بحثی درباره تحقیقات جانشین
۲
بحثی درباره تحقیقات جانشین
بحثی درباره تحقیقات جانشین
بحثی درباره تحقیقات جانشین
بررسی دوباره ی موضوعات مورد علاقه
۳
۳- هدف ما راهنمایی کسانی است که با جنبش کنونی تمرکز زدایی رابطه دارند. مخصوصا:
سیاست گذاران ایالتی
ناحیه
مدرسه
۴- مالز می گوید: هرگونه تلاش برنامه ریزی شده برای تغییرات، وابستگی عمیق به وضعیت نظامی که تغییر در آن روی میدهد دارد.
۵- مدیریت مبتنی بر مدرسه ماهیتی تحولی دارد.
۶- مدارس خودگردان احتمالا در طول زمان تکوین میابند.
۱- تمرکز زدایی مورد نظر مدیریت مبتنی بر مدرسه در برگیرنده ی تضادهایی است که به زمینه وابسته هستند.
۲- در این فصل قبل از هر چیز به یافتن الگوهای عمومی در چشم اندازهای گسترده تر علاقهمند هستیم.
هشداری درباره ی الگوی خودمان
۴
۲- عنصر اساسی الگوی به کار گرفته شده در این کتاب: هدف الگوهای جدید مدیریت باید بدون اشتباه با توجه به مشارکت آن ها در رسیدن به این هدف که کیفیت نظام آموزشی است بیان شود.
۱- استفاده از چشم انداز وسیع برای بررسی شاخص های مربوط به نتایج ممکن است فرد را در معرض خطر اشتباه گرفتن اهداف باهم قرار گیرد.
۴- این رویکرد ابزاری به مدیریت مبتنی بر مدرسه به استفاده از الگوی : درون داد – فرایند – برون داد که از اقبال گسترده ای برخوردار شده اشاره می کند.
۳- سوال کلیدی!
آیا در یادگیری دانش آموزان پیشرفت قابل ملاحظه ای صورت گرفته؟
۶- این الگو مانند الگوهای دیگر می تواند روشنگر یا کور کننده باشد. می خواهد جایگاه ارزش درونی این مداخلات را به حداقل برساند.
۵- این چارچوب به ما اجازه می دهد که شاخص های مبانی پیشرفت، بازآرایی های سازمانی در حین عمل، تغییرات مختلف در یادگیری دانش آموزان را تعقیب کنیم.
۷- اهمیت مدیریت مبتنی بر مدرسه به عنوان آموزنده ی اخلاقی که دانش آموزان به وسیله ی آن می توانند رفتار خود را تنظیم کنند عمل می کند.
۹- اصلاحات مدیریت را می توان به عنوان پاسخی ابزاری نگریست که بیشتر به خاطر سایر دلایل مثلا دلایل سیاسی معرفی شده اند و نه به خاطر ارزش خودشان.
۸- این چارچوب به ابعاد سیاسی، نمادین مدیریت مبتنی بر مدرسه، هدف قانونی کردن، مشروعیت دادن به آموزش و پرورش در محیط وسیع تر توجه نمی کند و از عهده ی شناسایی شایسته جنبه تاریک مدیریت بر نمی آید.
۱۰- این الگو نمی تواند نشان دهد که مدیریت مبتنی بر مدرسه ممکن است در مورد هر کدام از چهار هدف زیر کاری فراتر از بهبود آموزشی انجام دهد.
قدم دوم: بررسی و تفکیک شواهد
قدم دوم: بررسی و تفکیک شواهد
تفویض اختیارات
برخی نشانه های امیدوار کننده
نوعی بدبینی قطعی نسبت به داده ها وجود دارد.
مدیران در شرایطی مبتنی بر مدرسه می توانند اختیارات خود را اعمال کنند
تاثیری که می توانند در مدارس و روی شوراهای تصمیم گیری بر جای بگذارند.
اقتدار کلی در حوزه های مهم تصمیم گیری دارند
کاهش نظارت مستبدانه که مدیران مدرسه اعمال می کنند
مدیریت برنامه های بهبود در سطح مدرسه که شامل برنامه ریزی و تعیین اهداف می شود.
نظارت بر عملیات کلی مدرسه
به نظر می رسد مدارس نظارت بیشتری بر روی نیروی انسانی، تجهیزات، تگهداری، خدمات رفاهی و منابع وجود دارند.
نواحی آموزشی تابع مدیریت مبتنی بر مدرسه به میزان قابل توجهی از تمرکززدایی عمومی دست یافته اند. اقتداری که پیش از این در هیئت مدیره و اداره مرکزی جای داشت.
دلایلی برای نگرانی:
۱. بازنگری های مربوط به ادبیات تحقیق در مدیریت مدرسه نشان می دهد که اقتدار مدارس و شوراهای مدارس عموما از والدین، مدیران مدرسه و کارکنان تشکیل شده است که یا خیلی مبهم است یا خیلی محدود!
۲. مدیریت مبتنی بر مدرسه اگر بگوییم هیچ وقت یا به ندرت به معنی نظارت بر عناصر اصلی سازمان ( بودجه بندی، استخدام، برنامه درسی، ساختار سازمانی و مدیریت) است در بیشتر موارد مدیریت مبتنی بر مدرسه به معنی انتقال تدریجی مسئولیت از ادارات مرکزی به سطح مدرسه در قبال همان ابعاد محدود است.
۳. بنابراین اندیشه ای که مدیریت مبتنی بر مدرسه متضمن تمرکز زدایی از اقتدار و مسولیت در مدرسه است فریبی ساده انگارانه است.
۴. مدیریت مبتنی بر مدرسه سبب مشارکت تصمیم گیری می شود اما به طور کلی قدرت سیاست گذاری کارکنان مدرسه، نفوذ نسبی مدیران مدرسه و معلمان یا نفوذ نسبی افراد متخصص و حامیان را به طور قابل توجهی تغییر نمی دهد.
۵. عوامل مختلفی گرد هم می آیند تا توانایی مدیریت مبتنی بر مدسه برای تغییر بنیادی روابط قدرت را محدود کنند.
دلایلی برای نگرانی:
۸. توزیع کلی قدرت به ندرت تغییر میابد.
۹. شواهد کمی در مورد اعمال قدرت قابل توجه به وسیله معلمان یا اینکه روابط نفوذ فرد متخصص – عامی به طور قابل توجهی تغییر یافته است وجود دارد.
۱۰. مشارکت به قدرت تبدیل نمی شود.
۱۱. این باور که تغییر ساختارهای تصمیم گیری و اجرای مدیریت مبتنی بر مدرسه ممکن است منجر به واگذاری اختیارات به افراد ذی نفع محلی نگردد به وسیله ۴ مطالعه جدید اعتبار خاصی پیدا کرد.
۷. نتایج گزارش شده در بیشتر مطالعات حاکی از این است که معلمان و والدین در تصمیمات مربوط به تعیین خط مشی، نفوذ خیلی کمی دارند.
۶. قدرت سیاستگذاری رسمی نظارت قابل توجهی بر تصمیم گیری به معلمان و والدین می بخشد و مدیران نظارت را در اختیار دارند.
تحقیق هشداردهنده مالن و اوگاوا:
مطرح کردن تردید ها در مورد اثر بخشی مدیریت مبتنی بر مدرسه با عنوان راهبرد اصلاحات
نشان دادن دشواری طراحی و تنظیم که روابط قدرت در میان مدیر مدرسه و معلم و والدین به طور بنیادی تغییر می دهد.
لیندکویست و موریل
روشن نیست که تصمیمات اساسی توسط شورای مدرسه گرفته می شود یعنی حتی تفویض قدرت صورت گرفته ممکن است افراد ذی نقش محلی آن را به موثری به کار نگیرد.
حبی
تمایل بر این است که فعالیت های شورای مدرسه در حد مشاهده و گفتگو باشد و اطلاعات در جلسات شورای مدرسه رد و بدل شود و مورد بحث قرار گیرد اما عموما از تصمیم گیری های جدی اجتناب می شود.
دارش
مبنای بررسی شوراهای محلی و مشورتی مدارس سیستماتیک که به عنوان عضو در آنجا حضور پیدا می کند: اعضای شورا نظارت اندکی برروی موضوعات مهم داشته و میزان آزادی آن ها بسیار محدود بوده است و الگوی سنتی قدرت در تصمیم گیری تغییر نکرده بودند.
مالن و همکاران:
الگوی غالب! شوراهای مدرسه بیشتر به عنوان مشاوران کمکی یا تصویب کنندگان پیش نویس عمل می کنند تا سیاست گذاران عمده یا عوامل اصلی سیاستگذاری در سطح مدرسه و ناحیه آموزشی
ام هنسون
به نظر می رسد که بیشتر مدارس مایل نیستند و یا نمی توانند از قدرت تفویض شده، استفاده کنند. فقط می توان گفت قدری تغییر در روابط قدرت بین مدیران مدرسه و معلمان صورت گرفته است.
مالکیت و مشارکت
تصمیم گیری مشارکتی احتمالا بر احساس فرد که بخشی از جمع است، تاثیر می گذارد.
و از اینکه فرد سهمی در آینده در موسسه فرض می کند، یک احساس مالکیت اشتراکی در نظر گرفته می شود.
گرچه کانلی، وجود چنین ساختاری رو به طور خودکار تصمیم گیری مشارکتی را تضمین نمی کند.
مالکیت و مشارکت
سطوح متغییری از مشارکت وجود دارد.
همچنین می توان پیوستار در نظر گرفت از سطوح مختلف مشارکت واقعی و قدرت اعضای سازمان در امر تصمیم گیری نشان می دهد.
با ورود به دوره جدید مطالعات مدیریت مبتنی بر مدرسه:
مشارکت معلمان؟
برنامه ناحیه آموزشی، روی افزایش میزان مشارکت معلمان در مدارس تاثیر گذاشته است.
حتی در اموری مانند بودجه و برنامه درسی که قبلا فقط مدیر تصمیم میگرفت، بیشتر مورد مشورت قرار گرفته اند.
جنبه ضعیف مشارکت معلمان؟
هزینه بالای مشارکت – زمان
کاهش در میزان و شدت مشارکت، همزمان با کامل شدن و پیشرفت طرح تمرکززدایی
جدایی مشارکت از قدرت
کنار گذاشتن از کانون فعالیت
حرفه ایی شدن:
معلمان گزارش کرده اند:
تصمیم گیری مشارکتی، چیزهای زیادی به آن ها آموخته است و درک آن ها از خودشان تغییر کرده است.
مولفه های حرفه ایی شدن:
تعهد
روحیه
رضایتمندی
کارآمدی
تعاریف مولفه ها
کارآمدی
به گفته ی بروک و همکرانش:
دو باور وجود دارد:
۱- فرد توانمد است
۲- کوشس های او می تواند تفاوتی به وجود آورد.
نظام احساس کارآمدی شخصی فرد را مسدود نخواهد کرد. (حس تسلط بر سرنوشت مدرسه
رضایتمندی/روحیه
شواهد مبهم است.
رابطه ی مستقیم بین سطح ادراک معلم و رضایت شغلی
وجود تردید هایی اثرات دراز مدت مدیریت بر روحیه و انگیزه معلمان
افزایش شدید روحیه و انگیزش معلمان در مراحل اولیه اما کاهش سریع در زمان
تعهد
پیوند در مورد معلمانی قوی تر است که در مدیریت محلی بیش از همه فعال هستند.مدیریت مبتنی بر مدرسه و قدررت شکستن هنجارهای سنتی انزوا و عدم مداخله
اصل مدیریت مبتنی بر مدرسه چیست؟ افزایش قابلیت انعطاف و مسئولیت پذیری ( پاسخ گویی )
انعطاف پذیری و پاسخ گویی
تغییر
مدیریت و بودجه بندی مبتنی بر مدرسه تنوع بسیاری در خدمات تربیتی ایجاد خواهد کرد.
مدیریت غیر متمرکز جوامع آموزشی را قادر می سازد اشکال متفاوتی از حیات آموزشی را شکل بدهند که به طور خاص به نیازهای دانش آموزان و خانواده های آن ها حساس باشند.
به طور کلی منجر به افزایش در تنوع رویکردهای تربیتی در آن ناحیه شده است.
برخی مدارس نوآوری ها را به کار گرفته اند.
تغییر
در اکثر مدارس، بیشتر برنامه ریزی تربیتی یکسانی ایجاب کردند.
مدارس به گونه ای تحت تاثیر قرار نگرفتند که ایجاد دگرگونی کنند.
تفاوت میان مدارس در اتخاذ الگو ها نسبتا اندک است.
تنوع در آرایش نیروی انسانی در همه مدارس نیز ناچیز است.
در کل تمرکز زدایی منجر به تغییرات چشمگیر نشده است.
این روند معمولا محافظه کارانه و حاشیه ای است.
بنظر نمی رسد که این تمرکز زدایی باعث نوآوری شود.
کارایی
دوباره سازماندهی، چه متمرکز چه غیر متمرکز می تواند منجر به صرفه جویی عمده شود.
در نگاه اول بنظر می سد که این مدیریت کارایی اقتصادی در مدارس را ارتقا خواهد داد.
از طرف دیگر واقعاً باعث صرفه جویی در هزینه ها خواهد شد.
این مدیریت لزوما کارایی اقدامات را بالا نخواهد برد.
این نظر که تمرکز زدایی هزینه را کاش می دهد تائید نمی شود.
کارایی
افزایش رفاه از طریق ایجاد پیوند بهتر بین مخارج و علایق و نیاز محلی؟
این موضوع روشن نیست!
طرفداران تصمیم مشارکتی ادعا می کنند که کارایی فنی بهبود میابد! زیرا:
آگاهی از هزینه ها افزایش میابد.
افزایش کارایی ناشی از تصمیمات آگاهانه تر
منابع با وظایف مدرسه بهتر هماهنگ می شود.
وظایف برای کارکنان مدرسه به نظر مهم می باشد.
هیچ پولی برای برنامه ریزی غیر ضروری و ناخواسته هدر نمی رود.
برابری!
تاروپود نابرابری بخش جدایی ناپذیری از فرش بازسازی هستند.
وات ادعا می کند! که مدارس خود گردان به ضرر کودکان محروم است.
برای طبقات بالا جامعه، برنامه آموزشی از نظر فرهنگی غنی و از نظر شناختی دشوار! اما مدارس فقیر نشین برنامه درسه ایی بسیار پایین تر و کار سخت در نظر گرفته می شود.
در نهایت حذف نظارت دولت و کاهش مقررات برای کسانی مطلوب خواهد بود که منابع انسانی و مالی بیشتری دارند.
تمرکز زدایی می تواند تهدیدی عمده برای رفاه افراد زیادی باشد که از خدمات دولت بهره می گیرند.
دولت هم از مسولیت اجتماعی خود در قبال ارایه آموزش و پرورش عادلانه برای همه شانه خالی می کند.
و ممکن است این فرایند به معلمان اجازه دهد که فرایند مدیریت مدرسه را به تصرف خود در آورند.
برابری!
تعصب محلی! اولین هزینه این فرایند!
ممکن است قدرت در اختیار گروه هایی قرار بگیرد که مدارس را به عنوان محلی برای وضع مقررات تنگ نظرانه ی قومی ببینند، قوانینی که باعث دوری بچه ها از هم بشه.
براون و هس نتیجه می گیرند که تمرکز زدایی میزانی از دستیابی برابری به منابع تربیت را برای دانش آموزان فراهم می آورد.
برای بهبود مدارس باید به طور مساوی در دسترس همه مدارس نظام آموزشی قرار بگیرد.
یادگیری و تدریس
تمرکز زدایی و حق انتخاب بر آموزش تاثیر خواهد گذاشت.
گرچه که تحلیل گران با هم اختلاف نظر دارند اما اغلب معتقدند که این اثرات مستقیم هستند.
تمرکز زدایی باید توجه معلمان را به وظایف اصلی شان معطوف کند.