عواقب بهداشتی و شکل گیری عادت استعمال دخانیات
برنامه کنترل دخانیات
بخش اول
استعمال دخانیات: عمده ترین عامل قابل پیشگیری بیماری و مرگ و میر
دخانیات موجب 25-12% مرگها در کشورهای صنعتی است
در 1990 دخانیات موجب 2.6% بیماریها در جهان بوده است. تا سال 2020 دخانیات موجب 9% کل صدمات جهانی یا 13% بیماریها و مرگ بالغین خواهد بود.
تعداد و درصد تخمینی سیگاریها در جهان
شیوع استعمال دخانیات در مردان و زنان بر اساس مناطق WHO
تخمین مرگهای فعلی و آتی ناشی از استعمال دخانیات(میلیون در سال)
علل اصلی مرگ در سال 1990
1- بیماری ایسکمیک قلب 10- سرطان ریه
2- بیماری عروقی مغز 11- مالاریا
3- پنومونی 12- خودکشی
4- اسهال 13- سیروز کبدی
5- مشکلات حوالی زایمان 14- سرطان معده
6- بیماری انسدادی مزمن ریه 15- دیابت
7- سل 20- صدمات جنگ
8- سرخک 30- ایدز
9- حوادث
علل اصلی مرگ در سال 2020
1- بیماری ایسکمیک قلب 10- خودکشی
2- بیماری عروقی مغز 11- اسهال
3- بیماری انسدادی مزمن ریه 12- سیروز کبدی 4- عفونت ریه 13- سرطان کبد
5- سرطان ریه 14- خشونت
6- حوادث 15- صدمات جنگ
7- سل
8- سرطان معده
9-ایدز
مقایسه میزان مرگهای ناشی از سیگار و تغییرات آن از2020-1990
بیماریهای کشنده مرتبط با استعمال دخانیات
استعمال دخانیات شدیدا موجب افزایش خطر میگردد:
سرطانهای ریه، سیستم تنفسی فوقانی، مثانه، پانکراس
بیماری ایسکمیک قلب
بیماری قلبی تنفسی
آنوریسم آئورت
COPD
بیماریهای کشنده مرتبط با استعمال دخانیات
استعمال دخانیات بطور نسبی موجب افزایش خطر میگردد:
سرطانهای مری، معده، کلیه، لوسمی
بیماری های عروقی مغز
سکته مغزی
پنومونی
بیماریهای غیر کشنده مرتبط با استعمال دخانیات
بیماریهای عروق محیطی
بیماری کرون
پریو دنتیت( سنین 40-19 سال)
زخم معده و اثنی عشر(سنین 61-20 سال)
آب مروارید(مردان سنین84-40 ساله)
شکستگی گردن ران(سنین بالای 65 سال)
دژنراسیون وابسته به سن ما کولا(بالای 65 سال)
اختلالات ناشی از استعمال دخانیات در حاملگی
حاملگی خارج رحمی
سقط خودبخود
کمبود وزن هنگام تولد به میزان 250-150 گرم
نقائص مادرزادی ریه
جریان دود فرعی یا کناری
جریان دود اصلی
مواد موجود در سیگار:
توتون
کاغذ
چسب
افزودنیها
گوگرد
900˚©
اجزاء دود سیگار- بخش گازی (85% )
اجزاء دود سیگار- بخش ذره ای (15% )
آثار زیانبار نیکوتین
افزایش ضربان قلب
انقباض عروق خونی در قلب
افزایش برون ده قلب
افزایش فشار خون
افزایش غلظت اسیدهای چرب که در صورت همراهی با موارد زیر میتواند سبب انسداد شریانها شود:
افزایش چسبندگی پلاکتها
کاهش استروژن به علت یائسگی زودرس
آثار زیانبار قطران
فلج سیستم پاک کننده ریه ها ( مژکها)
تخریب آلوئولها
کاهش کفایت و کارائی سیستم ایمنی
ایجاد سرطانها و بیماریهای ریه
آثار زیانبار مو نو اکسید کربن
تخریب دیواره شریانها
کربوکسی هموگلوبین 200 بار راحتتر از اکسی هموگلوبین جذب میشود
جایگزین اکسیژن مسشود و ایجاد هیپوکسمی میکند
محتویات جریان دود جانبی سیگار
1 سیگار برگ
غلظت بالاتر مواد به شرح زیر:
آمونیاک: 20 برابر
کادمیم: 10-5 برابر
نیتروزآمینهای مخصوص توتون(قویترین سرطانزای انسانی): 90-80 برابر
1 سیگار
مو نو اکسید کربن
نیکوتین
سیانید هیدروژن
آمونیاک
سرطانزاها: بنزن،آمینهای آروماتیک،کلرید وینیل،اکسید اتیلن،آرسنیک،کروم،کادمیوم،نیتروزآمینها،هیدروکربنهای آروماتیک چند هسته ای
آثار بهداشتی تماس با دود سیگار دیگران
افزایش خطرات نوزادان
سندرم مرگ ناگهانی نوزاد
نقائص تکامل عصبی
افزایش خطرات در کودکان
بیماریهای مجاری تنفسی تحتانی
علائم آسم و بیماریهای تنفسی مزمن
سرطانهای دوران کودکی
آثار بهداشتی تماس با دود سیگار دیگران
افزایش خطرات بالغان
سرطان ریه
بیماریهای قلبی عروقی
تشدید مشکلات تنفسی
خطرات استعمال دخانیات در زنان
زنان سیگاری در مقایسه با مردان سیگاری:
تکامل آهسته تر عملکرد ریه در صورت آغاز استعمال دخانیات در سنین بلوغ
کاهش سریعتر در عملکرد ریه در صورت استعمال دخانیات در بزرگسالی
بطور کلی زنان نسبت به استعمال تحمیلی دود سیگار، آلودگی هوا و تماسهای شغلی حساستر هستند
مرگهای تجمعی تخمینی ناشی از دخانیات 2050-1950
میزان مرگ و میر در 100000 فرد – سال در مردان نروژی 49-35 سال طی 13 سال پیگیری
ارتباط بین سن و موفقیت در ترک بین 4383 نفر طی 10 سال
درصد کاهش در خطرات ناشی از استعمال دخانیات پس از ترک سیگار
بیماری ایسکمیک قلب: 1 سال: 50% ، 15-10 سال 100%
بیماری عروق مغزی: 1 سال: 100%
بیماری عروق محیطی: توقف ناگهانی پیشرفت بیماری
سرطان ریه: 5 سال: 50%، 20-15 سال: 90-50%
سرطان حنجره: 15-10 سال: 100%
سرطان حفره دهان: 16 سال: 100%
سرطان مثانه: 15 سال: 100%
بیماری مزمن ریه: 20 سال: 50%