رفتار غیر کلامی BODY LANGUAGE
مقدمه
یک زبان باستانی است که در طی نسل های مختلف به ما به ارث رسیده است و همه ما بصورت ناخودآگاه از آن استفاده میکنیم و یا تحت تاثیر آن قرار می گیریم.
حالات و حرکات بدن کدهای این زبان محسوب می شوند.
می توانیم با رمز گشایی و تسلط بر این زبان کاری کنیم تا بر ارتباط مسلط شویم.
شانس موفقیت یـا شکست انسان رادربرخوردهای اجتماعی ، شخصی وشغلی شدیداً تحت تاثیر قرار می دهد .
سرعت دریافت پیام زبان بدن صدها برابر سرعت زبان های دیگر است.
زبان بدن توسط بخش نا هوشیار مغز کنترل می شود و ما کنترل چندانی بر ان نداریم و ازاین رو باز تاب دهنده احساسات واقعی و درونی ماست.
بسیاری از رفتار های غیر کلامی مستقل از یادگیری هستند.
غیر قابل جعل است.
درهرمکالمه فقط 7 درصد ازمفاهیم درقالب کلمات شفاهی بیـان می شوند و عمده اطلاعات ازطریق ترکیب پیچیده ای ازوضـع ظاهری ، وضع اندامی حرکت اندامی،نگاه وحالات چهـره انتقال می یابند. (آلبرت محرابیان)
«اگر خواستی حقیقت انسان را دریابی به آنچه می گوید گوش مده به آنچه نمی گوید گوش فرا ده»
جبران خلیل جبران
5 قانون برای درک زبان بدن
قانون اول: همیشه مجموعه ای از حرکات بدن را در نظر بگیرید.
قانون دوم: به دنبال تطابق بین گفتار و کردار بگردید.
قانون سوم: حرکات را بسته به شرایط تفسیر کنید.
قانون چهارم: ممکن است حرکات با توجه به فرهنگ متفاوت باشند.
قانون پنجم: توجه به جنسیت.
قلمروها و حوزه ها
این اصطلاح ابتدا در سال ۱۹۶۳ توسط یک انسان شناس و پژوهشگر به نام ای.تی.هال (Edward T. Hall) استفاده شد.
هر انسانی حُباب هوای قابل حمل متعلق به خود را دارد که اندازه آن به تراکم جمعیت محیطی بستگی دارد که در آن رشد یافته و به هر جا که برود آن را با خود می برد.
حریم شخصی از جنبه فرهنگی تعیین می شود.
فضای خصوصی (15-45 سانتی متر)
در بین تمام حوزه ها این مهمترین حوزه است و شخص به گونه ای از آن حفاظت می کند که گویی دارایی خود او است. تنها کسانی که از نظر عاطفی با شخص نزدیک باشند مجاز به ورود در این حوزه هستند. این افراد عبارتند از عاشقان ، والدین ، همسر ، فرزندان ، دوستان نزدیک و بستگان
فضای شخصی (46-122 سانتی متر)
این فاصله ای است که شخص در مهمانی های غیر رسمی، مهمانی های اداری، کارکردهای اجتماعی و گردهمایی های دوستانه رعایت می کند.
فضای اجتماعی (1.23-3.6)
شخص در این حوزه با فاصله از غریبه ها می ایستد. افرادی از قبیل لوله کش، نجار، پستچی، مغازه دار محل، کارمندان جدید در محیط اداری و افرادی که به خوبی نمی شناسد.
فضای عمومی (3.6 به بالا)
هنگامی که گروه زیادی از افراد را مورد خطاب قرار می دهیم ، این فاصله مناسبی است که باید انتخاب کنیم.
توجه به فضاها و قلمرو ها بسیار مهم است زیرا بسیاری از افراد اجزه ورود افراد غریبه را به دیگران نمی دهند و از اینکه کسی وارد آن حوزه ها شود احساس آزردگی خاطر می کنند.
Ok not ok
حوزه ها با توجه به فرهنگ هر کشور متفاوت است
مثال هایی از رفتار غیر کلامی
کف دست نشانه ی صداقت
یکی از مهمترین روش ها برای تشخیص صداقت افراد نشانه های کف دست است. انسان ها برای نشان دادن صداقت و تواضع خود کف دست هایشان را نشان می دهند.
دست دادن
سلطه گر
سلطه پذیر
برابر (تعاملی)
با دست دادن شما یکی از سه برداشت را درباره فردی که اولین بار به او دست می دهید خواهید داشت.
نفوذ: این فرد قصد دارد مراتحت نفوذ خود قرار دهد. (کف دست رو به پایین)
تواضع: من میتوانم این فرد را تحت نفوذ خود قرار دهم او هر کاری که من بخواهم انجام خواهد داد. (کف دست رو به بالا)
برابری: من این شخص را دوست دارم. با هم به خوبی کنار خواهیم آمد.
کارآموزان فروشندگی آموزش داده می شود که اگر با یک خریدار که بدون قرار قبلی ملاقات می کنند در دست دادن پیشقدم شوند ، ممکن است یک احساس منفی در او بوجود آید و مجبور به انجام کاری شود که نمی خواهد .
باز کردن کف دست رو به پایین
این حرکت در زبان بدن دست ها حاکی از اعتماد به نفس است، و نشان می دهد شما دقیقا می دانید چه می گویید – ولی هم چنین ممکن است نشانه ای از سخت گیری و عدم انعطاف پذیری باشد.
کف دست رو به پایین با انگشتان باز و مستحکم حاکی از حس قدرت، و حتی تسلط یا مبارزه طلبی است. وقتی شخصی هنگام گفت وگو با شما این حرکت را انجام می دهد، می خواهد بگوید ذره ای از جایگا ه اش عقب نمی رود و شما باید نظرتان را تغییر دهید
بردن دست ها به پشت
این حرکت معمولا نشان دهنده ی سطوحی از اعتماد به نفس است، زیرا در این حالت بالاتنه کمی جلو می آید و بخش های حیاتی بدن نمایان می شوند. این حرکت غالبا در مردان دیده می شود، و با این که همیشه بهتر است دستان تان در معرض دید قرار دهید، ولی اگر نتوانید اعتماد به نفس تان را از طریق دست ها نشان دهید، استثنائا می توانید این حرکت را انجام دهید.
قرار دادن کف دست روی ساعد دست دیگر نشانه ای از آرامش و اعتماد به نفس
قرار دادن کف دست روی آرنج دست دیگر نشانه خشم و تلاش برای کنترل عصبانیت است
دست روی قلب
این حرکت نشان می دهد، شخص می خواهد دیگران حرف اش را بپذیرند یا باور کنند. با این که قصد شخص از این حرکت، نشان دادن صمیمت است ولی لزوما نشان دهنده ی صداقت نیست. این حرکت فقط به این معنی است که می خواهم حرف های ام را باور کنید (صرف نظر از این که واقعا راست می گویم یا خیر). این حرکت یعنی این که “ هر چه می گویم از قلب ام برخاسته است ” .
قرار دادن نوک انگشتان دو دست روی یکدیگر
در این حالت از زبان بدن دست ها ، شخص انگشتان دو دست را به گونه ای روی هم قرار می دهد که شکلی شبیه مناره درست می شود. این حرکت نشان دهنده ی اعتماد به نفس و اطمینان به خود است. این حرکت را وکلاء یا بازیکنان شطرنج هنگامی از خود نشان می دهند که راهی برای از میان برداشتن حریف پیدا کرده اند.
دست به کمر
گاهی اوقات این حرکت اشتباها حرکتی غیردوستانه تلقی می شود، ولی غالبا و واقعا به این معنی است که شخص درحال حاضر آماده ی انجام کار است. معمولا این حرکت را در افراد پرکار، ورزشکاران، و آدم های فعال مشاهده می کنیم.
دست در جیب
حرکت معنی دار بعدی در زبان بدن دست ها این است که دست هایی که در جیب فرو می روند نشان دهنده ی تردید، بی اعتمادی، و بی میلی هستند. اگر شخصی دست اش را در جیب فرو برده است، باید در وهله ی اول، علاقه و اعتماد ش را جلب کنید.
چرخاندن خودکار یا انگشتر در دست
نشاندهنده درگیری ذهن روی مسئله و وجود مشکل می باشد.
دست دادن با هر دو دست
هرگاه از دست چپ برای در برگرفتن و پوشاندن دستهای فشرده شده استفاده گردد، دست دادن دستکش وار نامیده شده و راستی و صمیمیت زیاد را می رساند مانند یک در آغوش گرفتن کوچک و ظریف.
نگهبان دهان
نگهبان دهان یکی از معدود حالتهایی است که در بزرگسالان نیز به اندازه کودکان آشکار است.
اگر کسی که مشغول صحبت کردن است از این حالت استفاده کند ، نشان دهنده دروغگویی او است. اگر در حالیکه به سخنان شما گوش می کند دهان خود را با دست بپوشاند ، نشان می دهد که او احساس می کند شما دارید دروغ می گویید.
لمس کردن بینی
لمس کردن بینی در واقع یک شکل پیشرفته پنهان کردن حالت نگهبان دهان است.
توضیح این است که دروغگویی باعث احساس سوزش در پایانه های عصبی بینی شده و خاراندن بینی بدین علت است.
مالیدن چشم
این حالت در واقع تلاش مغز برای جلوگیری از دیدن اعمال ناشایست از قبیل حقه بازی ، دروغ گویی و شک است. انسان ها معمولاً در هنگام دروغ گویی چشمهایی خود را شدیداً می مالند و اگر دروغ خیلی بزرگ باشد معمولاً چشمان خود را به نقطه ای دور و یا به کف اطاق می دوزند .
خاراندن گوش
این حالت در واقع کوششی از جانب مغز برای جلوگیری از شنیدن کلمات ناصحیح است.
گونه های دیگری از مالیدن گوش شامل فرو کردن انگشت در سوراخ گوشها یا خم کردن لاله گوش بر روی سوراخها و پوشاندن آنهاست .حالت آخر نشانه این است که شنونده به اندازه کافی گوش داده و دیگر تمایلی به گوش دادن ندارد و در عوض می خواهد صحبت کند.
خاراندن گردن
در این حالت انگشت اشاره دستی که با آن می نویسید ناحیه زیر گوش و یا یک طرف گردن را می خاراند. نکته جالب این است که شخص معمولاً حدود پنج بار این کار را تکرار می کند. این حالت نشانه ای از شک و تردید است و معمولاً مشخصه افرادی است که می گویند مطمئن نیستم موافق باشم.
انگشتان در دهان
انگشتان معمولاً موقعی که انسان زیر فشار باشد در دهان گذاشته می شوند . این حالت در واقع یک تلاش ناخود آگاه برای احساس امنیت به شیوه کودکی است که سینه مادر خود را می مکد.
کودکان و نوجوانان انگشت شست خود را جایگزین سینه مادر می کنند و بزرگسالان چیزهایی از قبیل سیگار ، پیپ ، قلم را علاوه بر انگشتان خود در دهان قرار می دهند.
دست به چانه
وقتی که شنونده ای دست خود را زیر چانه خود می گذارد نشانه این است که از سخنان گوینده خسته شده و این تلاش برای بالا نگه داشتن سر و جلوگیری از خواب رفتن است . خستگی مفرط و بی علاقگی به سخنان گوینده زمانی مشهود است که سر به طور کامل روی دست قرار گرفته باشد.
دست روی چانه
گذاشتن دست به حالت بسته بر روی گونه در حالیکه انگشت اشاره رو به بالا قرار داردنشان دهنده ی ارزیابی است. اگر شخصی علاقه خود به گوش دادن را از دست بدهد اما به خاطر ادب بخواهد وانمود کند که علاقمند به گوش دادن است ، این وضعیت مقداری تغییر کرده و چانه بر روی کف دست قرار می دهد
حالت علاقه مند و در حال ارزیابی
حالت خسته
حالت دست به سینه
یک حالت متداول است که تقریباً در همه جای دنیا نشانه حالت منفی و دفاعی است. این حالت معمولاً هنگامی که انسان در محافل عمومی در بین غریبه ها، در صف ها، در آسانسورها یا هر جای دیگر که انسان احساس ناامنی کند بروز می کند.
حالت نشستن یک آدم کاملا بسته که هیچ جوری نمی توان با آن ارتباط برقرار کرد.
اگر علاوه بر دستهای تا شده در زیر بغل، مشتهای فرد هم گره کرده باشند ، نشاندهنده نگرشی خصمانه و دفاعی است.
حالت خصمانه و دفاعی
گرفتن بازوها
در این حالت بازوها محکم در دست گرفته شده و تلاش می شود تا این موقعیت تحکیم شده و از باز شدن دستها و تغییر حالت ممانعت شود.
دستهای تا شده گول زننده
حالتهای گول زننده دستهای تا شده معمولاً توسط افرادی استفاده می شود که پیوسته در معرض دید و برخورد با دیگران هستند. این افراد شامل سیاستمداران، فروشندگان، مجریان تلویزیون و افرادی از این قبیل هستند که نمی خواهند مخاطبانشان احساس کنند که آنها نامطمئن و عصبی هستند. در اینجا نیز یک دست در جلوی بدن آویزان شده تا دست دیگر را بگیرد اما به جای تا شدن دستها، یک دست، کیف دستی، ساعت، النگو، و یا اشیاء دیگر را لمس می کند.
این افراد معمولا اضظراب زیادی دارند و به دنبال راهی برای آرامش هستند.
حالت پاها
تکان دادن پاها: یک پا روی پای دیگر و در حال تکان خوردن؛ پیام این است: «من حوصله ام سر رفته»
انداختن پاها روی هم در ناحیه زانو: مفهوم« من بسیار آسوده خاطر هستم». سمت پای آویزان تمایل فرد به آن طرف را نشان می دهد.
قوزک پا روی زانو: عملی مردانه؛ مفهوم« من قاطعانه از حقوقم دفاع می کنم، اما با آرامش هستم» این همان ژست (آمریکایی) است. افرادی که باورهای محکم و انعطاف ناپذیری در یک بحث دارند اغلب علاوه بر انداختن یک پای خود بر روی دیگری با یک یا هر دو دست خود پای خود را نیز می گیرند . این نوع نشستن نشانه افراد کله شق و یک دنده ای است که به هیچ وجه حاضر نیستند افکار خود را تغییر دهند .
نشستن آمریکایی
آرامش و اعتماد بنفس
آسوده خاطر بودن
این نوع نشستن نشانه افراد کله شق و یک دنده ای است که به هیچ وجه حاضر نیستند افکار خود را تغییر دهند .
قوزک های به هم چسبیده
قوزک های به هم چسبیده نشانه حالت منفی و دفاعی است . شکل مردانه این حالت معمولاً همراه با مشتهای گره کرده است که بر روی زانوها قرار داند و یا دستهایی که محکم دسته های صندلی را گرفته اند
گرفتن کرک یا نخ از لباس
وقتی شخصی با نظرات و گفته های دیگران مخالف است اما احساس می کند که نمی تواند عقیده خود را بیان کند ، حالتهایی به خود می گیرد که بیانگر نوعی جا به جایی است. کندن یا پاک کردن کرک یا چیزهای دیگر از لباس یک نوع از این حالت هااست.
دستهای پشت سر
این حالت که بیشتر در بین حسابداران ، وکلا ، مدیران و افراد دیگری که دارای اعتماد به نفس کافی بوده و احساس برتری می کنند رایج است
این حالت می تواند به نشانه اعلام مالکیت بر آن مکان نیز به کار رود. فردی را نشان می دهد که علاوه بر احساس برتری آمادگی بحث کردن را هم دارد.
اعتماد بنفس و احساس برتری
سر
ارتباط چشمی
اگر بتوانید به چشم مشتری نگاه کنید و رفتاری نرم و راحت را با او در پیش داشته باشید احتمال بسیار بیشتری وجود خواهد داشت که تاثیر مناسب را بر جای بگذارد. هیچگاه در مذاکرات از عینک تیره استفاده نکنید زیرا طرف مقابل فکر می کند به او خیره شده و او را به اصطلاح زیر ذره بین گرفته اید و یا اینکه می خواهید نیت واقعی خود را پنهان کنید.
یاد تصویر خاصی افتاده
یاد احساس خاصی افتاده
به صدای خاصی گوش می دهد
مشغول فکرهای خودش است
انواع نگاه
1- نگاه شغلی
2- نگاه اجتماعی
3- نگاه صمیمی
نگاه شغلی
وقتی در مورد یک موضوع شغلی بحث می کنید، تصور کنید یک مثلث در پیشانی طرف مقابل وجود دارد و به آن مثلث خیره شوید. وقتی به این ناحیه خیره شوید، یک جو جدی ایجاد کرده و طرف مقابل احساس می کند که شما جدی هستید و می خواهید درباره مسایل شغلی بحث کنید.
نگاه اجتماعی
وقتی نگاه شما به پایین تر از سطح چشمان طرف مقابل خیره شود، حال و هوای اجتماعی پیش خواهد آمد. تجربه نشان داده که در ملاقات های اجتماعی چشمها معمولاً در مثلثی بین چشمها و دهان فرد مقابل خیره می شود .
نگاه صمیمی
در نگاه صمیمی چشمها در ناحیه بین چشمهای فرد مقابل و زیر چانه او خیره می شود. در ملاقات های فاصله نزدیک این مثلث در ناحیه بین چشمها و سینه قرار می گیرد و در فاصله دورتر تا قسمت کمر ادامه می یابد. (برای نشان دادن علاقه)
سیگار کشیدن
فردی که در بیشتر مواقع دود را از دهان، احساس مثبت، اعتماد به نفس و برتری داشته باشد خود به سمت بالا خارج می کند.
فردی که احساس منفی ، بدگمانی ، و عدم اعتماد به نفس می کند در بیشتر مواقع دود را به سمت پایین خارج می کند .
خارج کردن دود رو به پایین و از گوشه لب این حالت منفی را تشدید می کند.
هرچه سرعت خارج کردن دود از دهان بیشتر باشد این حالات تشدید می شود.
کپی برداری و تصاویر آینه ای
اگر در محیط های اجتماعی که افراد در حال گفتگو با یکدیگر هستند دقت کنید بسیاری از آنها را خواهید دید که دقیقاً از حالتهای یکسانی استفاده می کنند. این کپی برداری از حالتهای طرف مقابل به منظور نشان دادن توافق نظر بین دو طرف است . با استفاده از این روش یک فرد با زبان غیر کلامی به طرف مقابل پیام می دهد همانطور که می بینی من کاملاً مثل تو فکر می کنم.
جمع بندی
اگر شما بتوانید ذهن افراد دیگر را بخوانید و آنچه را که آنها واقعاً نیاز دارند و می خواهند، درک کنید بی شک ارتباطات فردی و اجتماعی شما بسیار آسان و موثر خواهد شد.
به طور کلی هر حالت از زبان بدن می تواند دارای چندین معنا و مفهوم باشد؛ مانند یک واژه که وقتی درون جمله و در کنار سایر واژه ها قرار می گیرد، می توان معنای آن را درک کرد.
با تشکر از توجه شما