خلاصه مقررات ملی ساختمان مبحث بیستم
مقدمه
پیام رسانی محیطی در صورت بهره گیری مناسب می تواند نقش دارای اهمیتی در تامین سلامت ، ایمنی ، بهره دهی مناسب ، آسایش ، بهداشت و صرفه اقتصادی فرد و جامعه ، در راستای اهداف قانون نظام مهندسی و مقررات ملی ساختمان ، داشته باشد . طراحان ، مهندسان ناظر و مدیران کارگاه ها و پیمانکاران و مراجع صدور پروانه ساختمان های دولتی و عمومی و خصوصی ، کارفرمایان و مالکان ساختمانهای در حین بهره برداری ملزم هستند تا پیام رسانی در محیط زندگی مردم را به نحو موثر و مطلوب انجام دهند . تابلوها و علائم از موثرترین ابزارهای پیام رسانی محیطی محسوب می گردند و در محل هایی که احتمال خطر تهدید کننده سلامت و ایمنی افراد وجود دارد ، از تابلوها و علائم ایمنی بهره برداری می شود . باید توجه داشت که نصب علائم ایمنی ذکر شده در این مقررات باید به منزله جانشینی آن با دیگر اقدامات لازم برای کنترل و پیشگیری مانند نظارت های مهندسی و اصلاح روش کار و ایجاد شرایط کار بی خطر تلقی شود .
اهداف
الف ) ارائه ویژگی های کلی علائم و تابلوها برای بکار گیری بهتر آنها توسط کاربران
ب ) تدوین مقررات کلی تابلوها و هشدار دهنده
پ ) تدوین مقررات برای تابلوها و علائم هشدار دهنده در ساختمان ها و کارگاه ها
تعاریف
تابلو : ابزاری برای پیام رسانی تصویری است . ممکن است دارای سازه یا فاقد آن بوده ، به ساختمان یا دیوار الصاق شود یا روی زمین ، نرده و امثال آن قرار گیرد .
علائم : پیامهایی هستند که با استفاده از رنگ ، نوشتار ، تصویر ، نور ، گفتار ، صوت و حرکت ، پیامی را برای آگاهی به مخاطب منتقل می کنند .
علائم ایمنی : علائمی هستند که توسط تابلو ، رنگ ، علامت نورانی ( روشنایی) یا علائم صوتی ، ارتباط کلامی با علائم ناشی از حرکت دست ، توصیه ها و اطلاعاتی درباره ایمنی عمومی و بهداشت کار را انتقال می دهند و شامل علائم تصویری ، علائم نورانی ، علائم نوری ، علائم صوتی ، علائم کلامی و علائم ایمنی با حرکات دست می گردند.
رنگ های دارای مفهوم ایمنی : در علائم تصویری ، نورانی و نوری ایمنی ، رنگ های خاص دارای مفاهیم متینی است .
قرمز
معنا و مفهوم : بازدارنده دستورکار: خطرناک،ایست،توقف اضطراری،تخلیه
قرمز
معنا و مفهوم : اگاه کننده دستورکار: تجهیزات آتشنشانی
زرد کهربایی
معنا و مفهوم : هشدار دهنده دستور:کار مواظب باشید، احتیاط کنید
آبی
معنا و مفهوم : الزام کننده و حکم کننده دستورکار: کار یا اقدام خاص مثل استفاده از
وسایل حفاظت فردی
سبز
معنا و مفهوم : اگاه کننده نسبت به راه و شرایط ایمن دستورکار: راهنمایی به خروجی های حریق،
راه های امداد رسانی، کمک های اولیه
علائم تصویری
علائم دیداری که با ترکیبیی از شکل ، رنگ ، نوشته ، سمبل و نشانه تصویری حاوی پیام مشخصی برای مخاطبین هستند.
این علائم از لحاظ کاربرد به صورت زیر دسته بندی میشود:
بازدارنده – هشدار دهنده – الزام کننده – خروج اضطراری و کمک های اولیه – تحهیزات آتشنشانی
علائم تصویری بازدارنده
منع کننده کاری هستند که خطر می آفریند یا احتمال آن را افزایش میدهد.
خصوصیات اصلی: دایره ای شکل –نشانه تصویری سیاه با پس زمینه سفید و حاشیه ی دایره قرمز
علائم تصویری هشدار دهنده
علائمی که احتمال بروز خطر را هشدار داده و لزوم احتیاط در کار را بیان میکند.
خصوصیات اصلی: مثلثی شکل – نشانه تصویری سیاه روی پس زمینه زرد با حاشیه سیاه
علائم تصویری الزام کننده
علائمی که الزام و اجبار را در کار خاصی بیان میکنند.
خصوصیات اصلی: دایره ای شکل – نشانه تصویری سفید روی پس زمینه آبی
علائم تصویری خروج اضطراری و کمک های اولیه
علائم تصویری مربوط به خروج اضطراری و کمک های اولیه : علائمی که اطلاعاتی را راجع به امکانات نجات و امداد مثل مسیر خروج ، مسیر امداد رسانی ، فضای پناه ، کمک های اولیه ، و نظایر آن ارائه می کنند .
خصوصیات اصلی :مربع یا مستطیل شکل – تصویری سفید رنگ روی زمینه سبز
علائم تصویری تحهیزات آتشنشانی
علائمی که اطلاعاتی را راجع به امکانات و تجهیزات آتشنشانی ارائه میدهد.
خصوصیات اصلی : مربع یا مستظیل – نشانه تصویر سفید و پس زمینه قرمز
نمونه تابلوها و علائم استفاده شده
نمونه تابلوها و علائم استفاده شده
نمونه عدم استفاده از تابلوها و علائم
انواع تابلو از لحاظ کاربرد
تابلوی تبلیغاتی: تابلویی است که علائم و پیام آن اشاره به کسب ، خدمات یا تسهیلات و تاسیساتی می کند که معرف کاربری های موجود در محل نصب آن نباشد و یا اگر در آن محل نصب شده ، از نظر مسئولین پیامی تبلیغاتی محسوب شود .
تابلوی انتظامی ( ترافیکی ) : تابلویی است که پیامی را برای تنظیم ، هشدار یا راهنمایی عبور و مرور وسائل نقلیه یا مردم ، به کمک حروف با علائم ، انتقال می دهد .
انواع تابلو از لحاظ کاربرد
تابلوی نام ساختمان :تابلویی است دارای پیام معرفی ساختمان ، در محل های مجاز نصب می شود . تابلوی راهنما به اماکن و راهنمای مسیرها : تابلویی است که در حریم خیابان ها و یا سایر فضاهای شهری قرار گرفته و به محل وقوع کاربری ، مقصد بسا مسیر مناسب برای مراجعه مردم (سواره یا پیاده ) اشاره می نماید .
تابلوی اطلاع رسانی : تابلوئی است حاوی اطلاعات شهری در مقیاس محله ، ناحیه و یا شهر که در فضاهای شهری پیام رسانی می کند .
تابلو تبلیغاتی
تابلو ترافیکی
تابلو نام ساختمان
تابلوی اطلاع رسانی
مسئول تابلو و علامت تصویری
دارنده مجوز تابلو از نهاد قانونی صدور پروانه ساختمان تا زمان برپایی و استفاده از تابلو مسئول تابلو و در خاتمه جمع آوری آن است . در مواردی که نیاز به اخذ جواز نباشد ، مسئولان موسسات و نهادهای عمومی و خصوصی که نصب آن تابلو و علامت تصویری در حیطه وظایف آنهاست مسئول شناخته می شوند . در صورتی که مسئول تابلو نقل مکان نموده ولی تابلو نصب شده باقیماند ، مسئول ساختمان موظف به جمع آوری و رفع آثار تابلو بر ساختمان خواهد بود.
مجوز تابلو و علامت تصویری
پروانه نصب تابلو است که پس از انطباق آن با مشخصات مجازی توسط نهاد مسئول صادر و به متقاضی ارائه می شود . در نصب تابلوهای شهری مدیریت شهری و شهرداری ، نهاد مسئول بوده و کنترل تابلوها و علائم را عهده دار است . نظارت بر بکارگیری صحیح تابلوها و علائم ایمنی در کارگاهها با وزارت تعاون ، کار و امور اجتماعی است . کنترل تابلوهای ساختمان ، در زمان ساخت و بهره برداری ، با مهندسان ناظر و نهاد مسئول صدور پروانه ساختمانی است . مصالح تابلو و علامت تصویری : تابلوها بسته به اندازه و نوع آن ، به عنوان سازه شهری ( به استثنای تابلوهای موقت) ، باید دارای مصالح مجاز و هماهنگ با مبحث پنجم مقررات ملی ساختمان باشند .
محدوده نصب انواع علائم و تابلوها
فاصله از خطوط برق فشار قوی : محل نصب تابلوها و سازه علائم و دستگاه های انتشار دهنده آنها باید حداقل ۱/۸۰ متر فاصله افقی و ۳/۶۰ متر فاصله عمودی از خطوط انتقال برق فشار قوی داشته باشد .
فاصله از پله فرار و خروجی ها : تابلو یا سازه علائم و دستگاههای انتشار دهنده آنها باید به گونه ای ساخته شوند که هیچ بخشی از سطح یا پایه آنها مانع استفاده از هر نوع پله فرار و خروجی ها نباشد .
مسدود نکردن روزنه ها : تابلوها و علائم تصویری نباید مانع عبور هوا و نور به داخل بنا شوند . تابلو هایی که در ۱/۵ متری دیوار خارجی بناهای دارای بازشو ساخته میشوند ، باید از جنس مواد نسوز و یا پلاستیک های تایید شده باشد .
محدوده نصب انواع علائم و تابلوها
در داخل ساختمان ها تابلوهای مشخص کننده راههای خروج و محل وسایل اطفای حریق ، بعلت جمع شدن دود ناشی از حریق در بالا ، باید در ارتفاع پایین تر از سقف ( تابلوهای روی دیوار در ارتفاع ۱/۷ تا ۲ متر و تابلوهای روی درب ها تا حداکثر ۲/۵ متر بالاتر از کف ) نصب گردد . در محل های با احتمال خطر یا وجود مواد قابل اشتعال زیاد ، علاوه بر علائم و تابلوهای الزامی ، نصب تابلوهای کوچک دیواری در ارتفاع نزدیک کف و حتی علائم روی کف توصیه می شود .
بر بالاترین نقطه همه ساختمانها و سازه های بلند تر از ۲۰ متر باید حداقل یک علامت نوری ( چراغ چشمک زن ) قرمز رنگ نصب گردد .
محدودیت های مکان نصب علائم تصویری و تابلوه
نصب تابلوها بر تیرهای برق ، پایه های علائم دیگر و چراغ های راهنمای رانندگی ، درختان ، صخره ها و سایر عناصر طبیعی ممنوع است . پرچم ها و موارد استثنا با مجوز مرجع صدور مجوز تابلو بر پایه های علائم دیگر قابل نصب هستند.
الزامات ساخت و نصب علائم تصویری و تابلوها
در کلیه تابلوهایی که دارای تجهیزات برقی داخلی باشند ، باید تمهیدات لازم به منظور جلوگیری از نفود نزولات جوی و آب به داخل آن پیش بینی شود .
ترسیم علائم تصویری در تابلوهای غیر ایمنی با رنگ و نظایر آن ، مستقیم روی دیوار یا روی سایر عناصر ساختمانی و طبیعی مانند درخت و صخره به صورتی که قابل برچیدن نباشد ، ممنوع است .
تابلوها و علائم تصویری به غیر از تابلوها ، پرچمها و علائم متحرک ، شامل پایه ها و ادوات برقی و نور پردازی آنها باید بصورت ثابت طراحی شوند . نصب تابلو و علائم تصویری بصورتی پس از نصب ، تمامی یا بخشی از آن دارای هر گونه حرکتی شامل لرزش ، چرخش و حرکت توسط جریان هوا باشد ممنوع است.
تعمیر و نگهداری تابلو ها
نظارت بر علائم و تابلوهای الزامی و بازدید از آنها به منظور پایداری ، استحکام و ایمنی تابلو و سازه آن باید در مراحل و توسط اشخاص زیر انجام گیرد:
الف ) قبل از بهره برداری و در زمان ساخت ، توسط مهندس ناظر ساختمان و مسئول ایمنی کارگاه ساختمانی
ب ) پس از بهره برداری در کارگاه ها ، توسط مسئولان ایمنی کارگاه
پ ) س از هر گونه تغییرات و ایجاد وقفه در استفاده از آن ، توسط مسئول تابلو
ت ) پس از وقوع باد ، طوفان ، زلزله و غیره ، توسط مسئول تابلو
ث ) در هنگام بهره برداری از ساختمان ، در مقاطع شش ماهه بصورت ادواری ، توسط مسئول تابلو و در صورت عدم دسترسی ، توسط مسئول ساختمان
موارد استثناء در نصب علائم خروج اضطراری
نصب علامت خروج در اتاق ها یا فضاهایی که تنها یک خروجی در آنها تعبیه شده ، الزامی نیستند .
درهای خروج اصلی ساختمان یا سردرها که به طور واضح به عنوان خروجی قابل تشخیص هستند ، در صورت تایید مرجع صدور پروانه ساختمان به علائم خروج نیاز ندارند .
علائم خروج در تصرف های گروه ف ( متفرقه ) و تک واحدهای خوابگاهی یا مسکونی گروههای م -۲ و م -۳ ( تصرفهای مسکونی اقامتی ) الزامی نیستند .
علائم خروج در تصرفهای گروه ۵-۳ ( زندان ها ، ندامتگاه ها و غیره ) الزامی نیستند .
در تصرفهای گروه ت -۴ ( استادیوم های سرپوشیده ) و ت -۵ ( استادیوم های سرباز ) ، نصب تابلوی خروج در راهروهای میان صندلی ها الزامی نیست ، به شرطی که تابلوها در تقاطع معابر نصب شده باشد و از راهروهای میان صندلی ها قابل رویت و خواندن باشند . نورپردازی خروج باید به گونه ای انجام شود که مسیرها و فضاهای حرکتی میان صندلی ها در شرایط اضطراری قابل تشخیص باشند .
نصب علائم خروج
در تصرفهای گروه م -۱ ( هتل ، مسافرخانه و … ) ، علاوه بر تابلوهای خروج عادی ، باید علائم مکمل در تراز پایین نیز نصب شوند . این علائم باید در تمام فضاهای مورد استفاده میهمانان تصب شوند ، قسمت زیرین این علائم باید حداقل ۱۰ سانتیمتر از کف تمام شده فاصله داشته باشد . علائم باید به صورت همسطح بر روی در یا دیوار نصب شود . در جاهایی که علامت بر روی دیوار و مجاورت در نصب می شود ، حداکثر ۱۰ سانتیمتر از چهار چوب در فاصله داشته باشد .
طرح نشانه در علائم خروج
حروف بکار گرفته شده در علامت خروج باید قابل تشخیص و خوانا باشند . بلندی حروف فارسی نباید کمتر از ۷۵ میلیمتر و ضخامت قلم آن ها نباید کمتر از ۹ میلیمتر و بلندی حروف لاتین نباید کمتر از ۵۰ میلیمتر باشد . در تابلوهای با ابعاد بزرگتر از حداقل ذکر شده ، عرض ، ضخامت قلم و فاصله بیل حروف باید متناسب با ارتفاع آنها انتخاب شود . کلمه « خروج » باید با رنگ سفید بر روی زمینه سبز نوشته شود و در هنگام روشن یا خاموش بودن منبع نورپردازی تابلو به طور واضح قابل خواندن باشد . در صورت استفاده از پیکان برای نشان دادن جهت خروج ، شکل پیکان باید به راحتی مخدوش نشود و جهت آن قابل تغییر نباشد .
علائم نورانی مسیر خروج
در کلیه ساختمانهای بلند مرتبه ( گروه ۸ ) در راههای خروج باید علائم نورانی مطابق با بندهای زیر نصب شود نصب علائم نواری خود نور در راههای خروج باید در پلکان خروج ، شیبراه خروج راهروهای خروج بر اساس بندهای زیر انجام شود پلکان خروج : یک نوار یکسره باید بر روی لبه هر پله نصب شود به طوری که کل حول آن پوشش داده و لبه پله را به خوبی مشخص کند . عرض نوارها باید حداقل ۲۵ میلیمتر و حداکثر ۵۰ میلیمتر باشد . لبه نوار باید از لبه پله کمتر از ۱۳ میلیمتر فاصله داشته باشد . در صورتی که نوار تیا شده و بر روی پیشانی پله ادامه داشته باشد ، عرض قسمت خم شده عمودی باید کمتر از میلیمتر باشد .
علائم نورانی مسیر خروج
در صورتی که نوار پیرامونی بر روی کف نصب شود باید حداکثر ۱۰ سانتیمتر از دیوار فاصله داشته باشد . نوار باید در جلوی تمامی درها بجز تخلیه خروج امتداد داشته باشد . در محل پله نهایی که از تراز پایین تر به سطح مورد نظر می رسند ، نوار پیرامونی باید به نوار لبه آخرین پله متصل شود .
در طول مسیر خروج ، موانعی که در ارتفاع کمتر از ۲ متر قرار داشته و پیش آمدگی آنها بیش از ۱۰ سانتیمتر باشد باید با نواری به عرض حداقل ۲۵ میلیمتر بر روی کف مشخص شوند داخل این محدوده باید با استفاده از نوارهای خود نور به صورت ۴۵ درجه هاشور بخورد . این موانع شامل شیرها جعبه های آتش نشانی ، بیرون زدگی های دیوار و نقاط سر گیر بوده ، اما محدود به این موارد نیست . نوارها باید به گونه ای نصب شوند که هیچ علامت ایمنی نظیر نشانه یا دستورالعمل استفاده از شیر های آتش نشانی را نپوشانند .
علامت گذاری بر درهای واقع در مسیر خروج : تخلیه های خروج شامل درهایی که متصرفین برای تکمیل فرایند خروج باید از آنها عبور نمایند باید دارای نشانه هایی مطابق بندهای زیر باشند .
علائم نورانی مسیر خروج
علامت گذاری بر درهای تخلیه خروج ، علاوه بر تراز معمول ، باید در ارتفاع پایین بر روی درهای خروج نیز نصب شوند . با این تفاوت که اندازه ارتفاع علامت درهای خروج می تواند حداقل ۱۰ سانتیمتر باشد . علامت باید در وسط در ( در راستای افقی ) نصب شود و حداکثر ارتفاع مجاز لبه بالایی علامت از کف ۴۵ سانتیمتر است .
نشانه گذاری دستگیره در خروج باید با مواد خود نور باشد . این نشانه گذاری باید حداقل ۴۰۰ میلیمتر مربع باشد . این نشانه گذاری باید بر روی دستگیره یا در مجاورت آن نصب شود . برای درهایی که دارای دستگیره فشاری هستند نوار نورانی باید حداقل ۲۵ میلیمتر پهنا داشته باشد و سراسر طول دستگیره را پوشش دهد . نشانه گذاری چارچوب در باید در بالا و طرفین چارچوب در خروج با نوار خود نور پیوسته به عرض ۲۵ تا ۵۰ میلیمتر مشخص شود . در مواقعی که بر روی چارچوب فضای کافی برای نصب نوار نیست ، نوار می تواند بر روی دیوار مجاور نصب شود .
تابلو راهنمای واکنش اضطراری و نقشه های راهنمای خروج
تابلو راهنمای واکنش اضطراری باید در ساخنمان های زیر نصب شود:
ساختمانهای بلند مرتبه ( گروه ۸ )
تصرفهای م -۱ ( اقامتی کوتاه مدت )
گروه های ساختمانی بالاتر از ۴ ، دارای تصرف م -۲ ( بناهای آپارتمانی که حداقل ۳ واحد دارند ساختمان های مشمول مبحث سوم )
گروه های ساختمانی بالاتر از ۴ ، دارای تصرفهای الف ( آموزشی- فرهنگی ) ، ح ( حرفه ای – اداری ) ، ت ( تجمعی ) ، ص ( صنعتی ) ،
ن ( انباری ) ، وک ( کسبی – تجاری )
گروه های ساختمانی بالاتر از ۴ ، تصرفهای د -۱ ، د -۲ ،د-۴ ( درمانی – مراقبتی بجز زندان و ندامتگاه ) ح- همه تصرفهای خ ( مخاطره آمیز )
تابلو راهنمای واکنش اضطراری و نقشه های راهنمای خروج
راهنمای تصویری تخلیه اضطراری باید شامل موارد زیر باشد:
مسیرهای دسترس خروج ( نزدیکترین یا جایگزین )
محل تخلیه خروج پس محل دکمه های زنگ خطر ( اگر طبق مقررات مبحث سوم ساختمان مربوطه ملزم به داشتن آن باشد )
محل امکانات آتش نشانی
محل امکانات امداد و نجات شامل جعبه کمکهای اولیه ، دستگاه شوک و احیا ، و غیره ، ( اگر طبق مقررات ساختمان مربوطه ملزم به داشتن آن باشد ) .
فضاها و ساختمان های خاص یا انبار مواد خطرناک ( در صورت وجود )
موقعیت فضاهای پناه در داخل ساختمان ( اگر طبق مقررات مبحث سوم ساختمان مربوطه ملزم به داشتن آن باشد )
تابلو راهنمای واکنش اضطراری و نقشه های راهنمای خروج
محل بازشوهای امدادرسانی از خارج ساختمان
محل های تجمع امن در خارج از ساختمان
تعیین محل با عبارت « شما اینجا هستید » ، مشخص کننده موقعیت فرد روی نقشه
امکانات قابل استفاده افراد کم توان و ناتوان ( بالابر ، شیبراه و غیره )
جهت شمال
راهنمای علائم به کار رفته در تابلو
تابلو راهنمای واکنش اضطراری و نقشه های راهنمای خروج
راهنمای نوشتاری تابلو باید شامل موارد زیر باشد:
عنوان « راهنمای واکنش اضطراری »
بنام ساختمان ، و آدرس
تلفن های ضروری با احتساب پیش شماره هایی که باید در تلفن داخلی شماره گیری شوند .
در صورتی که ساختمان آسانسور دارد ، ممنوعیت استفاده از آن در زمان اضطرار باید ذکر شود ، مگر اینکه آسانسور دارای مجوز استفاده در شرایط اضطرار باشد .
اطلاعاتی که اقدامات لازم توسط افراد ناتوان در هنگام اضطرار را مشخص نماید و مسیر دسترسی به محل های تجمع امن یا فضاهای پناه را نشان دهد .
اگر ساختمان دارای سیستم زنگ خطر آتش باشد ، آنچه در زمان خطر شنیده خواهد شد یا به صورت توری قابل رویت خواهد بود ، باید ذکر شود .
محل شیرهای آب و گاز و تابلو برق ساختمان
محل اتصال به شیر آب آتش نشانی در ساختمان
محل نصب تابلوی راهنمای واکنش اضطراری و تابلوهای تخلیه اضطراری
محل نصب علاوه بر نصب تابلوی راهنمای واکنش اضطراری در نزدیک ورودی های ساختمان ، تابلوهای راهنمای تخلیه اضطراری باید در ورودی تمامی راه پله ها و پلکان های واقع در مسیر خروج ، لابی آسانسورها در تمامی طبقات ، در میانه هر راهرو با طول بیش از ۳۰ متر ، در تمامی محلهای برخورد راهروها و در کنار هر تخلیه خروج (در داخل بنا) نصب شود . در صورت نزدیکی این موارد به یکدیگر و تایید کارشناس ادغام تابلوها بلامانع است .
راهنمای واکنش اضطراری
ضوابط کلی علائم ایمنی الزامی در کارگاه ها
مهندسان ناظر ساختمان کارگاه های صنعتی همانند سایر ساختمان ها موظفند به ترتیبی که در مبحث دوم مقررات ملی ساختمان تعیین می شود ، در هنگام پایان کار ساختمان از وجود تابلوهای ایمی الزامی تعیین شده در این مقررات اطمینان حاصل نموده و در اسناد پایان کار ساختمان منعکس نمایند.
مجریان کارگاه های ساختمانی و کارفرمایان کارگاه های صنعتی ملزم هستند که از وجود تابلوها و علائم لازم و کافی و نصب علائم در محیط های کار که احتمال تهدید سلامت و ایمنی کارکنان وجود دارد و توسط نظارت های لازم مهندسی و سیستم های ایمنی کار کنترل شده ، یقین حاصل نمایند . استفاده از تابلوها و علائم ایمنی مندرج در این مقررات جانشین دیگر روش های کنترل خطر نمی باشند . برای مثال در کارگاه ها اگر خطر آتش سوزی مواد قابل اشتعال وجود داشته باشد ، در این صورت علاوه بر اقدامات احتیاطی و پیشگیری های ضروری در مقرراته ، تابلوی «سیگار کشیدن ممنوع » هم ضروری است .
ضوابط کلی علائم ایمنی الزامی در کارگاه ها
کارفرمایان در محیط کارگاه ها مسئول حفظ جان کارکنان از خطر و موظف به حصول اطمینان از نصب علائم حفاظتی ایمنی در محل های الزامی هستند ، سازندگان کلیه ساختمانهای بلند ( گروه ) و مجتمع های تجاری و آموزشی و درمانی و تجمعی بزرگ موظف به استفاده از خدمات مشاوران H.S.E و الزام به تامین ضوابط بهداشت ، ایمنی و حفظ محیط زیست از طریق افراد دارای صلاحیت ، از جمله بکارگیری استانداردهای ملی و معتبر و تابلوهای ایمنی هستند.
پیمانکاران جزء ( که خود نیز کار فرما هستند ) ، موظفند میزان آشنایی کارکنان شان را با علائم ایمنی کنترل نموده و باید از نصب علائم ایمنی مناسب و حاوی پیام درست در محل های الزامی ، اطمینان یابند .
در مجتمع های مسکونی و اداری و درمانی و مانند آن و محوطه های کارگاهی دارای تردد وسایل نقلیه ، استفاده از علائم راهنمای رانندگی در انطباق با ضوابط راهنمای رانندگی و دستگاه های ذیربط الزامی است .
چنانچه به هر علتی ( مانند پوشیدن وسایل و ابزار ایمنی میزان شنوایی و یا بیمایی کاهش یابد ، اقدام برای بهتر شدن دید و یا شنیدن هشدارهای ایمنی ( برای مثال با افزایش حجم صدا و یا افزایش میزان روشنایی ) ضروری است .
در بعضی موارد ممکن است ترکیبی بیش از یک نوع علامت ایمنی الزامی باشد . برای مثال علائم نوری با یک علامت صوتی حاوی پیام خطر ( مثل آژیر خطر ) ترکیب شود و یا علائم حرکات دست با ارتباط کلامی ترکیب شود تا افراد را از خطر مطلع نماید .
ضوابط کلی علائم ایمنی الزامی در کارگاه ها
مسیرهای آمد و شد و مکان های خطرناک در کارگاه ها ( نظیر جایی که امکان سر خوردن و افتادن از بلندی برای عابران وجود دارد با ارتفاع سقف برای عبور کوتاه است ) ، نیازمند نصب علائم هشدار دهنده مندرج در این مقررات است .
در کارگاه ها ، انبارها و کلیه محل هایی که مواد خطرناک ذخیره می شود ، نصب علائم هشدار دهنده الزامی است .
تابلوها و علائم تصویری ایمنی باید دوام پذیر باشد و بدرستی نصب و به دقت نگهداری شود و در صورت لزوم تمیز ، شسته و یا دوباره رنگ شود .
نصب دائم تابلوها الزامی است مگر در مواردی که کارگاه و یا خطر ناشی از کار موقت باشد . مانند استفاده از علائم هشداردهنده موقت و قابل حمل در صورت لغزنده شدن محل عبور توسط نظافت کنندگان ، که در این شرایط استفاده از علائم ایمنی موقت الزامی است .
ضوابط کلی علائم ایمنی الزامی در کارگاه ها
از نصب تعداد زیاد علامت تصویری در مجاورت یکدیگر پرهیز شود . این علائم زمانی موثرند که بتوان آنها را دید و فهمید . چنانچه تعداد زیادی تابلو در یکجا نزدیک به هم نصب شوند ، خطر گمراهی و یا عدم توجه به پیام های آنها بوجود می آید .
در صورتی که شرایط تغییر یافته و دیگر احتمال خطر و نیازی به علائم خاصی نباشد ، به منظور جلوگیری از اشاعه اطلاعات نادرست و گمراه نشدن افراد ، مسئولین مربوطه باید از جمع آوری علائم از محل اطمینان یابند .
علائم تصویری ایمنی حتی الامکان باید بصورت همسان استفاده شوند و تغییرات جزئی در آنها تنها به شرطی که باعث اشتباه در پیام رسانی نشود ، مجاز است . اگر در میان علائم تصویری ارائه شده در این مقررات علامت مورد نیاز یافت نشد ، می توان علائمی را مشروط بر تبعیت از اصول کلی ذکر شده طراحی کرد .
علائم تصویری ایمنی باید ساده و فقط دارای جزئیات ضروری باشند .
ضوابط کلی تابلو های ایمنی مربوط به کارگاه های موقت ساختمان سازی و راهسازی
برای جلوگیری از صدمات ناشی از سقوط افراد از ارتفاع و با اصابت اجسام در حال سقوط با تصادم با خاکریزها ، علاوه بر نصب علائم تصویری ایمنی در اغلب موارد نصب نرده های محافظ نیز ضروری است . در صورتی که احتمال خطر کم بوده و یا حفاظت با دیگر ابزارها ناممکن باشد ، علامت گذاری مکان خطرناک ضروری است . استفاده از علامت زیر شامل نوارهای مستند زرد و مشکی ( یا قرمز و سفید ) ، در اطراف مکان های فوق الذکر الزامی است . در این علامت نوارها تحت زاویه ۴۵ درجه قرار دارند و کم و بیش دارای اندازه های مساوی اند .
در اطراف گودالهای با خطر سقوط ، نصب دستگاه های علامت دهنده چشمک زن نیز توصیه می شود . این دستگاه ها باید در زمان خطر احتمالی مجهز به لامپ های اضافه بوده و تحت مراقبت خاص باشند .
در جاهائی که ایجاد کارگاه موقت در داخل مغایر لازم باشد ، برای حفاظت جان کارگران در جاهایی که حرکت وسایل نقلیه در آنها جریان دارند محدوده کار باید با نوارهای ممتد به صورت واضح و قابل دید ترجیحا با رنگ سفید یا زرد و با در نظر گرفتن رنگ محیط علامت گذاری شوند . ابعاد این علامت گذاری باید با مقیاس واقعی موانع و مکان های دارای خطر متناسب و موزون باشد.
ضوابط کلی تابلو های ایمنی مربوط به کارگاه های موقت ساختمان سازی و راهسازی
نوارها بایستی طوری قرار گیرند که فاصله ای ایمن بین وسیله نقلیه و ابزارهای لازم را معلوم کند و محل عبور عابرین را از سواره رو تفکیک نماید .
در جوار کارگاه های ساختمانی ، راه های دائمی محلهای مسکونی الامکان بایستی توسط علائم مشابه بند فوق علامت گذاری کردند مگر در صورتیکه حفاظ مناسب و پیاده رو داشته باشند .
رعایت ضوابط دیگر شهرداری ها در کارگاه های موقت داخل معابر یا هنگام خط کشی خیابان ها به شرط عدم مغایرت با این مباحث الزامی است.
تابلوهای ایمنی دائمی ساختمان کارگاه های صنعتی و موتورخانه ها و تاسیسات ساختمان ها این تابلوها و علائم باید در انطباق با آئین نامه ایمنی ساختمان کارگاه ها ، مصوب شورای عالی حفاظت باشند .
ضوابط نصب علائم و برچسب های ایمنی بر روی مخازن و لوله های حمل سیالات خطرناک در ساختمان کارگاه ها و موتورخانه تاسیسات ساختمان
لوله های حمل سیالات و گازها در ساختمان و موتورخانه های تاسیسات ساختمانی و مخازن نگهداری گازها و سیالات و مواد خطرناک در کارگاه های صنعتی از موارد خطرساز در ساختمان ها و کارگاه ها هستند . لازم است تا با نصب علائم و تابلوهای لازم ، نسبت به ایمن سازی محیط کارگاه ساختمان های دیگر اقدام شود.
ضوابط نصب علائم بر روی لوله های انتقال سیالات در ساختمان ها و کارگاه ها مجراها و لوله های رو کار که برای نگهداری و انتقال سیالات یا مواد خطرناک به کار می روند ، باید دارای علائم و رنگ های نشانگر محتوای آن باشند .
مفهوم علامت بر روی لوله های انتقال سیالات باید علائمی منطبق با محتوی لوله و جهت جریان آن ( مشخص شده با پیکان ) نصب شود . در صورتی که عامل خطر ، دما با فشار سیال باشد ، مقدار آن نیز باید درج شود . علامت نصب شده بر روی لوله باید مختصر ، ساده و گو با باشد . شیر های مهم و اصلی قطع و وصل جریان نیز باید مطابق با ضوابط این مبحث علامت گذاری شوند .
محل درج علائم علائم باید در نزدیکی شهرها ، فلنج ها ، تغییر جهت لوله ، انشعاب ها و محل عبور لوله از دیوار با کف در دو سوی آن نصب یا نشان داده شود .
ضوابط نصب علائم و برچسب های ایمنی بر روی مخازن و لوله های حمل سیالات خطرناک در ساختمان کارگاه ها و موتورخانه تاسیسات ساختمان
شیوه درج علامت حداقل ابعاد علامت و نوشته ی ایمنی روی لوله ها باید بر اساس جدول شماره ۵ تعیین شود . به منظور تسهیل در خواندن علامت ، باید بین رنگ زمینه و نوشته تضاد رنگی وجود داشته باشد . علائم می توانند با شابلون ، برچسب با نوشته با رنگ ایجاد شوند . برای نوشته ی ایمنی روی لوله ها از فونت ترافیک و حداقل ارتفاع ۲۰ میلیمتر استفاده شود . برای لوله های با قطر کمتر از ۲ سانتیمتر ( سه چهارم اینج ) ، شیرها و اتصالات از پلاک آویزی خوانا و ماندگار استفاده شود .
ضوابط رنگ آمیزی لوله ها :
لوله های حاوی سیالات باید بر اساس جدول شماره ۶ رنگ آمیزی شوند . رنگ آمیزی به دو صورت قابل انجام است ؛ با کل لوله رنگ شود یا تنها بخش هایی از لوله که شامل علامت ایمنی است ، رنگ آمیزی شود . در حالت دوم حداقل طول قسمت رنگ شده باید با ضوابط جدول شماره ۵ منطبق باشد .
در صورتی که لوله به دلیل جنس ، نوع عایق با محدودیت های اجرایی دیگر ، قابل رنگ آمیزی نباشد ، باید از پلاک آویز با برچسبی ماندگار شامل علامت و رنگ ایمنی بر روی لوله با به صورت پلاکی در مجاهت آن استفاده شود . هرگونه رنگ آمیزی بر روی نوشته ها ، علائم و برچسب های ایمنی لوله ها اکیدا ممنوع است . اتصالات ، شیر آلات ، و پوشش لوله ها نیز مشمول ضوابط رنگ آمیزی می شوند . اما تکیه گاهها ، بست ها و سایر متعلقات مستثنی هستند . لوله هایی که برای دماهای بالاتر از ۲۰۰ درجه سانتیگراد بکار می روند باید با رنگ نقره ای نسوز رنگ آمیزی شوند . لوله های حاوی مواد خطرناک باید به صورتی علامت گذاری شوند که با گذر زمان در شرایط مختلف اقلیمی قابل شناسایی باشند .
ضوابط نصب علائم و برچسب های ایمنی بر روی مخازن و لوله های حمل سیالات خطرناک در ساختمان کارگاه ها و موتورخانه تاسیسات ساختمان
علائم زیر بر روی مخازن نگهداری سیالات در ساختمان و کارگاه و حمل آن ها به کار می رود . چند نوع علامت متفاوت برای مواد خطرناک وجود دارد که هر علامت هدف به خصوصی را دنبال کرده باید در محل مناسب استفاده شود . در جدول زیر هدف و محل استفاده سه نمونه از استانداردهای علامت گذاری مواد شیمیایی خطرناک ذکر شده است . تبصره- با توجه به شرایط و نوع سیال ، ممکن است بیش از یک علامت بر روی یک مخزن حاوی ماده شیمیایی وجود داشته باشد .
علائم ایمنی اضطراری با نصب در بیرون ساختمان ها و کارگاه های حاوی مخازن سیالات
کاربرد : علائم ایمنی اضطراری برای شناسایی خطرات مواد شیمیای و تعیین شدت خفرات ناشی از آنها در شرایط اقدامات اضطراری به کار می روند . علامت ایمنی اضطراری خطرات بهداشتی ، آتش سوزی ، ناپایداری ( واکنش پذیری ) و خطرات دیگری را نشان می دهد که ممکن است از تماس با قرار گیری در معرض یک ماده حادث شوند . این علائم بیرون ساختمان و کارگاه . در معرض دید امدادگران نصب می شوند .
شکل و معنای علامت :علامت ایمنی اضطراری به شکل مربعی است که ۴۵ درجه چرخیده و بر روی یک گوشه قرار گرفته است . این علامت نوع خطر و شدت آن را مشخص می کند . شدت خطر از صفر ( حداقل خطر ) تا چهار ( حداکثر خطر ) مشخص می شود . محل قرارگیری شماره ی هر یک از خطرهای فوق و معنای آن در شکل زیر مشخص شده است .
علائم ایمنی اضطراری با نصب در بیرون ساختمان ها و کارگاه های حاوی مخازن سیالات
علائمی که در قسمت سفید ( خطرات خاص ) به کار می روند عبارتند از : ۱ برای مواد شیمیایی که با آب واکنش غیر عادی می دهند ، 0X برای مواد اکسید کننده و SA برای گازهای خفه کننده چون نیتروژن ، هلیوم ، نئون ، آرگون ، کریپتون و زنون گازهایی که در تراکم بالا جایگزین اکسیژن در هوا شده و موجب خفگی افراد می شوند . بسیاری از آنها در شرایط معمولی بی خطر هستند یا خطر کمی دارند ولی در برخی از آنها خطر انفجار یا اشتعال غالب است .
در صورتی که ماده ای دارای دو یا چند خطر خاص باشد ، هشدار نسبت به خطر مهمتر باید در محل خود در مربع سفید و سایر علائم خطرات مربوطه در خارج از مربع و زیر آن درج شوند .
از آنجایی که هدف از بکارگیری این نوع علامت ارائه سریع اطلاعات به ماموران امداد است ، باید با توجه به شرایط اضطراری و در محلی که امدادگران به ساختمان با کارگاه وارد می شوند و در معرض دید آنها نصب شود .
تخمین درجه بندی خطر مواد مختلف در این سیستم باید توسط افراد متخصص و بر اساس برگه اطلاعات ایمنی مواد MSDS صورت گیرد .
تابلوها و علائم ایمنی الزامی در کارگاه
ضوابط کلی تابلوهای واقع در معابر و محوطه های ساختمانی
همه تابلوهای تبلیغاتی و معرف کاربری و شخصی ، به جز موارد ذکر شده تحت عنوان تابلوهای بی نیاز از جوانه برای نصب در محل محتاج اخذ مجوز تابلو هستند .
تغییرات بعد از ساخت و نصب تابلوها باید کاملا منطبق بر مشخصات تعیین شده در مجوز تابلو باشد . به این ترتیب هرگونه تغییر مغایر با مشخصات مندرج در مجوز باید با اطلاع و مسئولین ذیربط ، یا با تجدید مجوز صورت گیرد .
دارنده تابلو و کسی که مجوز تابلو به نام او است ، مسئول تابلو و مسئول نگهداری از آن در شرایط منطبق با جواز است ، در غیاب او این مسئولیت به مالک ملک و مسئول ساختمان احاله می شود .
به کاربری هایی که از نظر قوانین کشور و ضوابط شهری اجازه استقرار و فعالیت در محل خود را ندارند ، مجوز نصب تابلو داده نمی شود .
این مقررات شامل کلیه تابلوهایی است که در معابر و محوطه های ساختمانی برای استفاده عموم بکار گرفته می شوند ۰ در مجتمع های ساختمانی که به در خواست هیات مدیره و تصویب مسئولین ذیربط ، محلهای خاصی برای نصب تابلوها در نظر گرفته می شود ، تبعیت از مشخصات مصوب برای کلیه دارندگان تابلو الزامی است .
تابلو هائی که نیاز به مجوز از مراجع صدور پروانه ساختمان ندارند
تابلوهای موقت معرفی کننده دست اندرکاران امر ساختمان در ساختمانهای در حال احداث حاوی نام کارفرما ، مجری ، طراح معمار و سازه و پیمانکاران و تاریخ آغاز به کار ساختمان ، کاربری آتی بنا ، با ابعاد حداکثر امتر مربع ، در مدت ساخت بی نیاز از جواز هستند .
تابلوهای موقت مربوط به اجاره و فروش ابنیه واملاک ، با سطح حداکثر ۵ مترمربع در تعداد یک عدد در هر ملک ، بی نیاز از جواز است.
تابلوهای هشداردهنده موقت در ساختمان در دست احداث ، امکان سقوط مصالح ساختمانی و نظایر آن ، به مساحت حداکثر ۰/۲۵ متر مربع ، بی نیاز از جواز است .
پلاک معرف تاسیسات و اماکن مربوط به تاسیسات زیربنائی شهر ، پست برق مخابرات و تلفن و … به مساحت حد اکثر ۰/۲۵ متر مربع بی نیاز از جواز است .
شیشه نویسی روی ویترین مغازه ها در صورتیکه از ۲۵ سطح شفاف ویترین تجاوز نماید ، بی نیاز از جواز است .
تابلو هائی که نیاز به مجوز از مراجع صدور پروانه ساختمان ندارند
تذکرات و هشدارهای ایمنی و عمومی در ابعاد حد اکثر ۰/۲۵ متر مربع بی نیاز از جواز است.
تابلو هایی که از سوی مقامات رسمی نصب می شود شامل تابلوهای انتظامی تابلوهای اطلاع رسانی و راهنمای مسیر و تابلوهای راهنمای شهری ، بی نیاز از
جوازند .
پرچم کشور با دیگر کشورها و سازمانهائی که دولت جمهوری اسلامی ایران عضویت آنها را داراست و گروه ها و پیام های دینی ، نهادهای سیاسی مدنی ، بی نیاز از جواز است .
تابلوهای کوچک که نمایانگر شماره پلاک هستند ، منجمله تابلوهای کوچکی که برای معرفی نام ساکنین در هر یک از تصرفهای مسکونی تعبیه می شوند ، بی نیاز از
جوازند .
تابلوهای منع کننده از شکار ، ماهیگیری ، آبتنی ، ورود به املاک خصوصی ، هشدار دهنده نسبت به حیوانات وحشی و نظایر آن ، بی نیاز از جوازند .
تابلوهای غیر مجاز
هر نوع تابلو دارای نور پردازی داخلی که باعث تابش نور مستقیم موثر به داخل تصرف های اطراف خود شود ، مگر آنکه تابلو مربوط به تصرف مذکور باشد ، غیر مجاز است .
هر نوع تابلویی که کل یا بخشی از آن به شکل متحرک طراح مسیر برزگراه ها قابل رویت باشد ، غیر مجاز است . این ممنوعیت شامل عقربه های ساعت ، بادنماها و پرچم ها با آن دسته از تابلوهای موقتی که نصب آنها مجاز دانسته شده ، نیست .
هر نوع تابلویی که دارای چراغ های چشمکزن ، چراغ های با تورهای لحظه ای خیره کننده یا چراغ های رنگی متحرک یا با شدت رنگ متغیر بوده و از مسیر بزرگراه ها قابل رویت باشد غیرمجاز است . این تابلوها چنانچه برای امنیت عمومی یا هشدارهای ترافیکی نصب و با نشانگر زمان ، دما ، شرایط جوی با محیطی باشد ، و مزاحمتی برای عبور و مرور و آسایش ساکنین نداشته باشد مجاز است .
هر نوع تابلویی که پنجره ، درب ، راه های خروج اضطراری ، پلکان بازشوهای امدادرسانی و بازشوهای تامین نور و هوا یا هر نوع راه دخول وخروج بنا را سد کرده باشد ، غیرمجاز است.
تابلوهای غیر مجاز
هر نوع تابلوئی که به درخت نصب شود ، چه در محیطهای عمومی یا املاک خصوصی غیرمجاز است.
هر گونه تابلو که بر روی تجهیزات شهری مانند پست های برق ، کیوسک تلفن، تیرها ، جداول کناره معابر ، پیاده روها ، چراغهای برق ، شیرهای آتش نشانی ، پل ها ، علائم بزرگراهها با تابلوهای دیگر نصب شوند ، غیر مجازند .
هر نوع تابلوئی که به دلیل مکان قرار گیری ، موقعیت ، اندازه ، شکل با رنگ موجب مسدود کردن ، معیوب کردن ، محو و تضعیف کردن ، مانع شدن با مغشوش کردن منظر علائم انتظامی و کنترل ترافیک یا هر علامت یا وسیله دیگری شود که توسط نهادهای دولتی و عمومی نصب شده است و همچنین باعت اغتشاش عبور یا اشتباه در هدایت وسائل نقلیه شود ، غیر مجاز است .
چنانچه انواع تابلوهایی که پیشتر در بخش " تابلوهای بی نیاز از جواز " ذکر شده اند نیز دارای خصوصیات تابلوهای غیر مجاز باشد ، این ممنوعیت شامل آنها نیز خواهد شد .
تابلوهای مجاز
تابلوهای راهنمای شهری ب – تابلوهای راهنمای مسیر
تابلوهای اطلاع رسانی
تابلوها و علائم انتظامی
تابلوهای تبلیغاتی
تابلوها و پلاکهای معرف کاربری
تابلوها و پلاکهای نام ساختمان
تابلوها و پلاکهای داخل ساختمان
محدوده کلی نصب تابلوهای واقع در معابر و محوطه های بیرونی
تابلوهای معرف کاربری باید لزوما به ملک محل وقوع کاربری نصب شوند مگر در مواردی که در این مقررات آورده شده باشد . اصلی ساختمان یا داخل ملک و رو به معبر عمومی اجازه نصب دارد .
تابلوهای معرف کاربری فقط روی نمای اصلی ساختمان یا داخل ملک و رو به معبر عمومی اجازه نصب دارند .
محل نصب تابلو بر ساختمان باید به صورتی انتخاب شود که هماهنگ با خطوط سطوح اصلی معماری و نمای ساختمان بوده و به تشخیص مسئولین به معماری و نمای ساختمان لطمه ای وارد نیاورد . تابلوها نباید نمای دومی برای ساختمان پدید آورند ، بلکه باید به گونه ای طراحی و نصب شوند که جزئی از نمای ساختمان
به چشم آیند .
تابلوهای مجاز روی نمای اصلی ساختمان باید به گونه ای قرار گیرند که در دید عمومی بر نمای ساختمان ، هیچ بخشی از تابلو از لبه های محیطی نمای ساختمان خارج نشود . محل نصب تابلوها باید همواره از لبه های عمودی نما نسبت به دیوار همسایه حداقل ۱۵ سانتیمتر و از کف پیاده رو حداقل ۶۰ سانتیمتر فاصله داشته باشد.
پیشروی مجاز تابلوهای واقع در معابر و محوطه های بیرونی در حریم معابر عمومی
کلیه تابلوهای دیواری باید به صورتی روی نمای ساختمان نصب شوند که اگر در ارتفاع کمتر از ۲/۵ متر نسبت به زمین و کف قرار گیرند ، حداکثر پیش آمدگی آنها در حریم معبر عمومی باید ۱۰ سانتیمتر باشد .
به تابلوهای طره که عمود بر نمای اصلی ساختمان نصب می گردند ، به شرطی که پیش روی آنها در معبر عمومی حداکثر تا یک سوم عرض پیاده رو و حداقل ۹۰ سانتیمتر تا لبه سواره فاصله داشته باشد ، طبق مقادیر زیر اجازه پیشروی در حریم معبر عمومی داده رو می شود .
خط در تابلوهای واقع در معابر و محوطه های بیرونی
استفاده از خط و زبان فارسی در مطالب تابلوها الزامی است . ضرورت استفاده از زبان و خط بیگانه در کاربری های عمومی اضطراری مانند داروخانه ، اماکن درمانی و اورژانس ، پلیس و غیره بسته به تشخیص مسئولین اجرای مقررات تابلوها در مراجع صدور پروانه ساختمان شهرها خواهد بود .
اولویت خط فارسی بر خط بیگانه در کلیه تابلوهای معرف کاربری دوزبانه الزامی است . تنها در مواردی چون تابلوهای سفارتخانه ها ، کلیساها ، انجمن های اقلیتهای قومی وسایر مواردی که کاربری به اتباع خارجی و اقلیت های قومی و زبانی اختصاص دارد ، اولویت خط فارسی حذف می شود ، اما به هر حال در کنار خط بیگانه ، خط فارسی نیز باید وجود داشته باشد .
حداکثر اندازه حروف در تابلوهای تبلیغاتی و معرف کاربری که در مناطق تجاری ارائه می شوند ، دو سوم ارتفاع تابلو با ۷۵ سانتیمتر ( هر کدام که کمتر باشد ) خواهد بود . در مناطق مسکونی این اندازه به دو سوم ارتفاع تابلو با ۵۰ سانتیمتر ( هر کدام که کمتر باشد ) محدود می شود .
در تابلوهای معرف کاربری دو زبانه دارای اولویت خط فارسی ، ارتفاع خط بیگانه به میزان حداکثر دو سوم اندازه خط فارسی مجاز است.
نور پردازی تابلوهای واقع در معابر و محوطه های بیرونی
نورپردازی تابلوهای معرف کاربری باید توسط منابع نوری ثابتی باشد که از بیرون بر سطح تابلو بتابد و یا در داخل تابلو کار گذاشته شده باشد . این نور نباید مزاحمتی برای رانندگان و عابرین ایجاد نماید . به هر صورت نور تابوها نباید در فاصله ۱۲۰ سانتیمتری بیش از یک شمع فوت مربع شدت داشته باشد.
نور پردازی تابلوها نباید به گونه ای باشد که تابش مستقیم روی ساختمان ها و کاربری های اطراف داشته باشد . شدت نور تابلوها در هر نقطه از معابر عمومی یا فضاهای ساختمان یا ملک مجاور نباید بیش از یک شمع بر فوت مربع باشد .
نورپردازی تابلوهای معرف کاربری و تبلیغاتی بصورت چشمک زن و رقصان در مناطق مسکونی و در حاشیه بزرگراه ها ممنوع است . این تابلوها باید فقط با نور ثابت نورپردازی شوند .
در تصرف های کسبی تجاری و تجمعی ، استفاده از تابلوهای چشمک زن و رقصان ، فقط با تایید مرجع صدور پروانه ساختمان مجاز است.
نصب تابلوی تبلیغاتی نور پردازی شده دارای چراغ های قرمز و سبز یا زرد در مجاورت تقاطع ها ، بصورتی که مانع کارکرد صحیح چراغ های راهنمای رانندگی شود ، ممنوع است.
نورپردازی تابلوها نباید به گونه ای باشد که موجب آزردگی و ایجاد مزاحمت برای همسایگان و منازل همجوار شود . چنانچه بعد از صدور مجوز برای تابلویی معلوم شود که تابلوی مزبور باعث مزاحمت می شود ، بنا به دستور مرجع صدور پروانه ، مالک تابلو موظف است در وقت نسبت به تغییر تابلو و رفع مزاحمت اقدام نماید.
پایان