تامین و رفاه اجتماعی
منبع: کتاب تامین و رفاه اجتماعی محمد آراسته خو
استاد:
دانشجو:
نظام تامین اجتماعی
ایدئولوژی های ماتریالیست بیش تر بر جنبه اقتصادی تامین تاکید نموده اند.
مجموعه قوانین و مقررات مربوط به تامین اجتماعی را نظام تامین اجتماعی می گویند.
حمایت اجتماعی
خدمات اجتماعی فعالیت هایی است، از قبل تعیین و تنظیم شده که هدف آن ها کمک به سازگاری متقابل فرد و محیط اجتماعی است.
حمایت اجتماعی به منظور تحقق عدالت اجتماعی است.
اولین بیمه
متعهد:بیمه گر؛ طرف تعهد: بیمه گذار؛ وجهی را که بیمه گذار می پردازد: حق بیمه؛ آن چه را که بیمه می شود: موضوع بیمه می گویند.
اولین اداره بیمه، در فرانسه ایجاد گردید.
یونیسف و یونسکو
یکی از مهم ترین آثار و نتایج توجه به تامین و رفاه اجتماعی در هر جامعه، کاستن از فاصله طبقاتی آن جامعه می باشد.
یونیسف برنامه های مربوط به تامین رفاه خانواده، کودک و نوجوان به ویژه بهبود وضع تغذیه را پی می گیرد.
یونسکو، یعنی سازمان تربیتی، علمی و فرهنگی ملل متحد، دفاع و تامین آزادی انسان و کمک به صلح و امنیت جهان از طریق ترویج همکاری ملت ها.
UNESCO, UNICEF
یکی از هدف های برنامه های اجتماعی به مفهوم عام پیشگیری، چاره جویی و درمان مسائل مولود رشد اقتصادی است.
مشارکت و احساس تعهد
مشارکت حاصل روندی پویاست که در آن فرد خواست های واقعی خود و جامعه را به درستی می شناسد و نه تنها هدف خود را با اهداف جامعه همسو می یابد بلکه فعالیت خود و جامعه را بدون احساس فشار با هم می آمیزد و نسبت به این آمیزش احساس تعهد می کند.
تعریف تامین اجتماعی
مفهوم عام: تامین نیازهای مادی ومعنوی اعضای جامعه
مفهوم خاص: سهیم بودن همگان در مزایای اقتصادی جامعه
سیاست های تامین اجتماعی
مطابق مقاوله نامه شماره 102 دفتر بین الملی کار، امور مورد توجه عبارت اند از: بیماری، ازکارافتادگی، پیری، حوادث ناشی از کار و بیماریهای شغلی، فوت، کمک های عائله مندی، زایمان، بیکاری و بهزیستی توان بخشی (روانی، تنی)
تعریف رفاه اجتماعی
مفهوم عام: مجموعه سازمان ها، مقررات و تدابیری است در جهت بهزیستی اعضای جامعه
مفهوم خاص: رسیدگی به گروه های تنگ دست و نیازمند جامعه به ویژه افراد آسیب پذیر
تعریف خدمات اجتماعی
خدمات اجتماعی فعالیت هایی است از قبل تعیین و تنظیم شده که هدف آن ها کمک به سازگاری متقابل فرد و محیط اجتماعی است.
روش ها و شیوه ها
روش ها و شیوه های نظر و عمل مددکاران اجتماعی:
-1 روش موردی
-2 روش گروهی – جمعی
-3 کار سازمانی و برنامه ریزی شده
تعریف بیمه
بیمه عقدی است که به موجب آن یک طرف تعهد می کند در ازای دریافت وجه یا وجوهی از طرف دیگر، در صورت وقوع یا بروز حادثه، خسارت وارده را جبران کند یا وجه معینی بپردازد.
*
متعهد را بیمه گر و طرف تعهد را بیمه گزار گویند. وجهی را که بیمه گزار می پردازد. حق بیمه و آنچه را که بیمه می شود موضوع بیمه نامند.
توجه به امر بیمه ناشی از:
1) ساختارهای نامطلوب اقتصادی و در نتیجه کارکردهای منفی آن ها
2) فزون طلبی سردمداران واحدهای تولیدی و تجاری
3) اختلال در تعادل و توازن رشد و توسعه اقتصادی
سابقه پیدایش تامین و رفاه اجتماعی
مرحله زندگی ساده قبیله ای، روستایی و تامین همه نیازهای افراد در درون آن
مرحله دست به کار شدن موسسات خیریه دینی و مذهبی
در مرحله سوم مسئله مسوولیت حکومت ها و دولت ها به میان آمد.
دولت رفاه
اصطلاح دولت رفاه در جامعه انگلیس نخستین بار به کار رفت. دولت رفاه دولتی است که اساس سیاست خود را بر خیر عامه مردم کشور و بهروزی آنان قرار می دهد.
مشارکت
مشارکت حاصل روندی پویاست که در آن فرد خواست های واقعی خود و جامعه را به درستی می شناسد و نه تنها هدف خود را با اهداف جامعه همسو می یابد، بلکه فعالیت خود و جامعه را با هم می آمیزد و به این آمیزش احساس تعهد می کنند.
زیربنا و هدف غایی
تامین اجتماعی غالباً زیربنای رفاه اجتماعی است. دیدگاه فردگرایانه معتقد است که افزایش جمعیت مالکیت و کیفیت تامین و رفاه اجتماعی در زمینه های مختلف را متاثر می سازد.
احساس برخوردار بودن از امنیت ها و رفاه ها به صورت عادلانه، قوی ترین اهرم سازندگی است، زیرا روحیه کار و کار سنجیده را بالا می برد و حاصل ضرب زمان در هزینه را به حداقل می رساند. هدف غایی توسعه تامین، رفاه و بهروزی مردم است، نه ارقام تولید ناخالص ملی.
تولید خالص و ناخالص
تولید ناخالص ملی عبارت است از مجموع و مجموعه های ارزش کالاها و خدمات نهایی تولید شده در یک سال معین.
تولید خالص ملی عبارت است از مجموع و مجموعه های ارزش کالاها و خدمات نهایی تولید شده در یک سال معین، پس از کسر میزان ارزش استهلاک وسایل و عوامل تولیدی. آنچه که از کارفرمایان و صاحبان تمکن مالی دریافت می شود به طور مستقیم و غیرمستقیم میان افراد، گروه ها و اقشار و طبقات توزیع می گردد، توزیع عمودی می گویند.
افزایش جمعیت
در دریافت مالیات مستقیم، تعداد افراد خانواده موثر است.
افزایش بی رویه جمعیت عوارض مختل کننده بر تامین حداقل نیازهای مربوط به رفاه اجتماعی دارد. مسائل مالی و معیشتی در زمان اشتغال، تاثیر بسیار منفی در کارایی جسمی، روحی و فکری افراد شاغل دارد
*
دولت رفاه، دولتی است که اساس سیاست خود را به خیر عامه مردم و بهروزی آنان قرار می دهد.
طبق آمار جهانی، نسبت جمعیت فعال از نظر اقتصادی در کل جمعیت برای همه سنین، حدود 42% است.
کاستن عامل ریسک، انگیزه نخستین تشکیل موسسات خیریه شخصی و مذهبی در گذشته بوده است.
رفاه اجتماعی در رابطه با جمعیت
رفاه اجتماعی زیرمجموعه و خرده سیستم تامین اجتماعی به شمار می آید.
میان تامین اجتماعی و رفاه اجتماعی نوعی همبستگی واقعی و ایجابی وجود دارد.
رفاه اجتماعی در رابطه با جمعیت
1) دیدگاه فردگرایانه
2) دیدگاه ساختارگرایانه
اثر تامین اجتماعی بر اقتصاد احساس برخوردار بودن از ایمنی ها و رفاه ها به صورت عادلانه قوی ترین اهرم سازندگی است.
اثر تامین اجتماعی بر اقتصاد
– بالا بردن روحیه کار و کار سنجیده
– به حداقل رساندن حاصل ضرب زمان در هزینه
– تقویت مسئولیت پذیری
– حاکمیت قانون
– تشویق سرمایه گذاری در بخش تولید
اثر تامین اجتماعی بر اقتصاد
افزایش تولید ناخالص ملی بدون تامین و رفاه اجتماعی مطلوب نه تنها وضعیت مردم بدتر می گردد بلکه نقش آنان در توسعه اقتصادی – تولیدی جامعه نیز تضعیف می شود.
طرح های تامین اجتماعی در حوزه اقتصاد
در طرح ها توجه به سه عامل ضروری است:
گسترش طرح های تامین اجتماعی در همه زمینه ها، لایه ها و زوایای زندگی اجتماعی
برنامه ریزی بلندمدت و کوتاه مدت و اجرای تکنیک های مختلف بنابر مقتضیات اجتماعی –اقتصادی هر کشور
مدیریت و اجرای صحیح قوانین و مقررات و عمومیت بخشیدن به نتایج مطلوب آن ها
اهداف طرح های تامین اجتماعی
تعمیم عدالت اجتماعی و مردمی شدن ارزش های مادی و معنوی جامعه است.
موارد مشترک طرح های تامین اجتماعی درجوامع مختلف:
-افزایش تقاضا برای کالاهای تولیدی
-افزایش سطح دستمزدها
– توزیع مجدد آمدها و کاهش نابرابری ها
– تعیین نقش و سهم افراد و گروه ها در تامین هزینه های تامین اجتماعی
تاثیر کمی و کیفی تامین اجتماعی در توسعه اقتصادی
تغییر نگرش نسبت به امور و مسائل اجتماعی
کاهش تشویش ها و نگرانی ها مربوط به آینده
افزایش سرمایه گذاری های تولیدی
افزایش امید به زندگی
ارتقای سطح کمی و کیفی تعلیم و تربیت و تعالی تخصص ها
افزایش وفاق، ثبات، نظام و پذیرش تغییرات مطلوب و مبتنی بر عقل حسابگر
بسط عدالت اجتماعی و تحکیم همبستگی اجتماعی
سیاست
سیاست در مفهوم عام یعنی دانش، هنر و عمل اداره امور عمومی.
سیاست در مفهوم خاص تدابیری است که دولت ها و حکومت ها در اداره امور کشور و مسئولان و کارفرمایان در اداره امور واحدهای اجتماعی به مفهوم عام و تعیین شکل ها و محتوای فعالیت خود به منظور تحقق اهداف اتخاذ می کنند.
سیاست های تامین اجتماعی
سیاست های تامین اجتماعی، یعنی اتخاذ تدابیر، دیدگاه ها و عملکردهای مختلف مجموعه ای درباره تامین اجتماعی.
در تبیین، تاکید اصلی بر تبیین تغییرات یک متغیر وابسته توسط اطلاعات حاصل از یک یا چند متغیر مستقل است.
در تحقیق پیمایشی که بیش تر پرسش و مصاحبه و جمع آوری اطلاعات آماری در کار است، کار کنترل بسیار سخت و غالباً ضعیف است.
دو جهان
دو جهان کاملاً متفاوت در قرن بیستم که رو در روی یکدیگر قرار گرفتند:
1- جهان سوسیالیسم2- جهان کاپیتالیسم.
انواع سه گانه برنامه ریزی ها:
مطلق و دستوری مانند شوروی سابق و کشورهای سوسیالیستی و کمونیستی
راهنما و راهگشا برای سرمایه گذاری ها توسط کشورهای سرمایه داری مبتنی بر لیبرالیسم
ترکیب دو مورد فوق یعنی ارشادی مانند ایران.
جبران هزینه های ملی
آلفرد مارشال اقتصاددان انگلیسی می نویسد: اگر دستگاه آموزش وپرورش هر کشور بتواند یک مخترع خلاق بیرون دهد کلیه هزینه های ملی آن دستگاه جبران می شود.
هندوستان احتمالاً نخستین کشور در حال رشد بوده که حتی قبل از پایان جنگ جهانی دوم به کار برنامه ریزی پرداخت.
ابزارها و تاثیرات
ابزارهای برنامه های تامین اجتماعی متکی بر دو دسته اطلاعات است:
الف) اطلاعات کمی ب )اطلاعات کیفی.
تاثیر تامین اجتماعی در روابط افراد و زندگی اقتصادی فرد از جنبه :
روانی و فکری
بدنی
امنیت ها و روان و تن.
خانواده
طبق گفته ابن سینا نفسانیات در بدنیات و برعکس بدنیات در نفسانیات موثرند.
یکی از کهن ترین نهادهای اجتماعی خانواده است.
خانواده نخستین واحد اصلی و منسجم در نظام اجتماعی است.
تعریف و مفهوم نظام تامین اجتماعی
در هر کشوری مجموعه قوانین و مقررات راجع به تامین اجتماعی، نظام تامین اجتماعی آن کشور را تشکیل می دهد.
هدف ها و سیاستها
هدف نظام های تامین اجتماعی
تضمین یا تامین اقتصادی افراد تحت حمایت خویش با استفاده از شیوه توزیع مجدد درآمد است.
سیاست ها و نظام تامین اجتماعی:
الف) سیاست های تامین اجتماعی: یعنی اتخاذ تدابیر، دیدگاه ها و عملکردهای مختلف مجموعه ای درباره تامین اجتماعی
بنظام های تامین اجتماعی: سیاست های مربوط به تامین اجتماعی و برنامه ریزی های مرتبط با آن از طریق بنیادها و ترکیب های منتظم تامین اجتماعی نتیجه بخش است.
ابعاد نظام های تامین اجتماعی
1) جبران حوادث، سوانح و وقایع مختلف
2) فراهم آوردن کلیه شرایط، روابط و امکانات مربوط به ایمنی های متفاوت و در نتیجه تسهیل در تدارکات رفاه اجتماعی
3) از میان برداشتن هرگونه مانع در جهت فوق الذکر
4) تبیین، پیش بینی های بلند، متوسط و کوتاه مدت امور فوق و کنترل های نظارتی، آماری و آزمایشی آن ها
مراحل برنامه ریزی:
-1 تعیین هدف ها
-2 شناخت محققانه وضع موجود بر اساس اطلاعات صحیح و واقعی
-3 انتخاب روش ها و فن ها
-4 محاسبه امکانات موجود و ممکن الوجود
-5 برخورداری از قوانین و مقررات متناسب هر جامعه
-6 تعیین خصوصیات هر جامعه در طی زمان
-7 هماهنگی برنامه نظام تامین اجتماعی با سایر برنامه ها
-8 پیش بینی روش های اجرا و نحوه نظارت بر آن ها و آمادگی انعطاف پذیری
مسیر سازنده
اگر فردی از لحاظ روحی، روانی و تنی، از ایمنی های سنجیده و مبتنی بر عقل حسابگر بهره مند باشد همه جنبه های زندگی فردی و اجتماعی در مسیر سازنده قرار خواهند گرفت.
وظایف، ارزش ها و روابط
تغییر وظایف، ارزش ها و روابط افراد خانواده از لحاظ اقتصادی تغییر خانواده مربوط به شکل و محتوای تشکیل آن، باروری و خدمات حمایتی موردنیاز و ارتباطات درونی و بیرونی است.
به تدریج برخی از وظایف خانواده بر عهده دولت ها نهاده شده است.
نظام ارزش های خانوادگی متاثر از ارزش های جامعه تغییر کرده است.
بخش های برنامه ریزی در رابطه غیرمستقیم با تامین اجتماعی:
-تعلیم و تربیت
-نیروی انسانی
-بهداشت
-رفاه کودکان، نوجوانان و جوانان
-شهرسازی و مسکن
تاثیر نظام تامین اجتماعی بر شغل
– تحکیم امنیت شغلی
– افزایش همبستگی حسی، عاطفی، فکری و شغلی
– کاهش بیم و تشویش نسبت به آینده
– آمادگی برای پذیرش تغییرات سنجیده و حتی پیش بینی نشده
– افزایش دانش و آگاهی های فردی، گروهی و جمعی
برنامه ریزی دررابطه مستقیم با تامین اجتماعی
– امنیت های اجتماعی اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و…
– بیمه های اجتماعی
– رفاه و حمایت اجتماعی
– اصلاحات اجتماعی
محاسبات (تکنیکها و ابزارهای تامین اجتماعی)
-1 به اعتبار کمیت و کیفیت تامین اجتماعی
-2 به اعتبار جامعیت و محدودیت تامین اجتماعی
-3 به اعتبار مستقل یا پیوسته بودن تامین اجتماعی با برنامه های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی
اطلاعات
تکنیک های و ابزارهای تامین اجتماعی
الف) اطلاعات کمی
ب) اطلاعات کیفی
اطلاعات کمی
-1 آمارهای جمعیتی
-2 آمارهای اجتماعی
-3 آمارهای مربوط به موسسات و سازمان های تامین اجتماعی
-4 آمارهای مالی
اطلاعات کیفی
این اطلاعات بیشتر با روانشناسی اجتماعی، جامعه شناسی معرفتی، جامعه شناسی آموزش وپرورش، جامعه شناسی توسعه و…مرتبط است.
عدالت اجتماعی
بحث درباره مسئله تامین اجتماعی پس از انقلاب صنعتی به میان آمد.
.I. L. O سازمان بین المللی کار می باشد.
بحث عدالت اجتماعی در جامعه های کهن غالباً مبتنی بر سنت های اجتماعی بود.
سقراط، لائوتسه، هگل
سقراط، به پنج فضیلت دانایی، عدالت، اعتدال، خویشتن داری، شجاعت و دین داری تاکید کرد و دانایی را مایه چهار فضیلت دیگر دانست.
در شرق آسیا تفکر لائوتسه مقابل آرای کنفوسیوس ایستاد.
هگل به منشا غیرعادی ایدئولوژی و تعقل هستی انسان تاکید داشت و فراهم آوردن شرایط مطلوب برای آن را تامین کننده نیازهای اصلی و بنیادی انسان تعبیر کرد
برده داری و فونکسیونالیسم
در سال 1860 م، آبراهام لینکلن طی فرمانی بردگی را قانوناً لغو کرد.
فونکسیونالیسم، القا می کرد که هرچیز، مسئله و امری که در جامعه و کشور و حتی جهان وجود دارد در جهت دوام و قوام بقای نظام اجتماعی ضرورت وجودی دارد وگرنه واجد کار نمی شد و نمی ماند.
سه جنبه فایده گرایی و مطلوبیت:
1) مطلوبیت مکانی؛
2) مطلوبیت تملک و تصرف؛
3) مطلوبیت ارزش.
بیسمارک و لوشاپلیه
انجمن در جهت حل مسئله فقرا، انجمنی تحت عنوان با اعضایی محافظه کار تاسیس شد. فابیانها اکثر کشورهای اروپایی در زمینه بیمه و انواع آن از مدل های کشور آلمان قانون بیسمارک بهره برداری کردند.
قانون لوشاپلیه جهت جلوگیری از اختلال و اغتشاش و اجتماعات غیرقانونی توسط انقلابیون فرانسه وضع گردید.
بیانیه فیلادلفیا:
نخستین قانون تامین اجتماعی در روسیه تزاری، برای سوانح و حوادث ناشی از کار و بیماری وضع گردید.
بیانیه فیلادلفیا: عدالت اجتماعی شرط لازم برای یک صلح پایدار پس از جنگ خواهد بود.
ایسا
مهم ترین فعالیت هایی ایسا عبارت اند از: 1 فعالیت های فنی و علمی؛ 2 فعالیت های منطقه ای؛ 3 فعالیت های تحقیقاتی.
به نظر برخی متفکران، اگر رفاه اجتماعی هدف باشد، بیمه های اجتماعی وسیله نیل به این هدف می باشد.
عمر خدمتی با مطلوبیت خدمت و فایده آن مستقیماً همبستگی دارد.
بهزیستی
تامین اجتماعی یک سرمایه گذاری اساسی و ساختار عمومی است.
کاربرد معیارهای انسانی و اخلاقی منطبق با مقتضیات زمان و رفع نیازهای اولیه در نظام اقتصادی را اقتصاد رفاه یا بهزیستی می گویند.
از عهد باستان تا قرن هجدهم
– سولون در زمره نخستین کسانی است که خواستار عدالت اجتماعی در کشور شد.
– فیثاغورس آزادی و احترام برای مردم را طلب می کرد.
– افلاطون به اجرای عدالت از طریق عقل ، ملایمت و
– ارسطو خواستار نظم، آرامش و امنیت در جامعه بود و به وضع قوانین معتدل معتقد بود.
– کالون در رنسانس رستگاری مادی معنوی را مطرح کرد.
– جان لاک معتقد بود وظیفه حکومت حفظ آزادی و تامین منافع فرمانبران است
در انگلیس
در سال 1215 با تصویب منشور کبیر بریتانیا مسئله تامین انسان و جامعه مطرح گردید.
جهت برخورد با فقر، و در قرون 14، 15، 16 ، بیکاری و…سازمان های خیریه یکی پس از دیگری تاسیس شد.
– جان استوارت میل معتقد بود حکومت مسئول است تا هرگونه مانع در راه رفاه و تامین افراد را در مقابله با بازار آزاد از میان بردارد.
– هربرت اسپنسر تامین اجتماعی را غایت اقدامات حکومت ها تلقی کرد و وسیله را تعلیم و تربیت دانست.
در آلمان
مسائل اقتصادی، صنعتی و افزایش سریع کارگران شهری، بیکاران و مسائل ایدئولوژیک به صورت های مختلف، در به میان آمدن مباحث مربوط به تامین اجتماعی سخت موثر بوده است.
– کارل مارکس خواستار لغو مالکیت خصوصی بود و تغییر بنیادی و ساختاری شرایط و روابط تولیدی را طالب بود.
– ماکس وبر مبنا برای منزلت ها را، شیوه مقدار مصرف و توزیع قدرت سیاسی و رابطه با ابزار تولید در نظر گرفت.
در فرانسه
فقر دائم التزاید، اختلاف فاحش طبقاتی، فقدان ایمنی های زندگی اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و…فرد نگری از یک سو و به میان آمدن عقاید آزادی خواهانه از جانب دیگر منجر به انقلاب 1789 فرانسه گردید.
– روسو معتقد بود حکومت باید موافق قانون و مبتنی بر اراده جمیع افراد جامعه مصالح و منافع عامه را تضمین کند.
– ولتر معتقد بود احیای حقوق مردم عدول ناپذیر است.
– منتسکیو به لزوم رعایت قانون تاکید کرد.
-اگوست کنت معتقد بود باید بر اساس گسترش تعلیم جامعه شناسی، تفاهم و همدلی میان ابنای نوع بشر را توسعه و تقویت کرد.
-روبسپیر به حق برخورداری عامه از زندگی مطلوب ، انسانی و اخلاقی اصرار داشت.
در انقلاب 1768 ژنو عامل اصلی خواست برابری، آزادی و رفاه بود.
در ایالات متحده آمریکا
– تا اواخر قرن هجدهم میلادی طبق نظامات فزون طلبانه مسئله بردگی در آمریکا بسیار عادی و رایج بود.
– آبراهام لینکلن طی فرمانی که به تصویب کنگره رسید بردگی را قانونا لغو کرد.
– جان دیوئی معتقد بود رغبت ها، خواست ها و نیازهای فرد از طریق سازمان ها می بایست موردتوجه قرار گیرند.
– پس از جنگ جهانی دوم، جامعه شناسان بسیاری تحت تاثیر فکر دولت رفاه عامه قرار گرفتند.
– شومپیتر به برنامه ریزی منابع و تولید و عقلانی نمودن امور به منظور نجات از تبعیض و مسائل آن تاکید کرد.
در شوروی سابق
– قبل از سوسیالیستی شدن روسیه تزاری، اختلافات فاحش طبقاتی، عدم تامین های اجتماعی مختلف از یک سو و به میان آمدن تدریجی استخانویسم از سوی دیگر موجبات نارضایتی طبقات ضعیف شده بود.
– لنین با رهبری کردن انقلاب 1917 خواستار تحقق کامل آرای مارکس گردید.
منشور آتلانتیک و سازمان ملل
– در جریان جنگ جهانی دوم، در منشور آتلانتیک 1941 برضرورت همکاری همه جانبه کشورها به منظور بهترین شرایط کار و تامین اجتماعی تاکید گردید.
– در اعلامیه فیلادلفیا 1944 و در اصل 55، منشور سازمان ملل، مواردی راجع به تامین اجتماعی آمده است.
عملکرد در انگلیس
در سراسر بریتانیا یک نظام ملی جامع برای تامین و خدمات اجتماعی وجود دارد مانند: بیمه ملی
– قانون مربوط به فقر 1601
– تاسیس کارخانه برای فقرا 1772
– تعلیم تربیت رایگان و اجباری 1906
– قانون بیمه ملی 1911
برنامه نهایی تامین اجتماعی 1942 همه جهات و جنبه های زندگی فردی، معیشتی، فرهنگی، بهداشت، کار و…را در برمی گرفت.
عملکرد در آلمان
– بیمه بیماری 1883
– بیمه سوانح ناشی از کار 1884
– بیمه ازکارافتادگی و پیری 1889
– و…
خصایص مدل قانون بیسمارک: الف) هدف و شمول ب) میزان و نوع کمک پ) اجباری بودن و سایر جنبه های حقوقی ت) نحوه تامین مالی هزینه های بیمه
اصلاحات قانون تامین اجتماعی 1973 شامل:
– مستمرهای بازنشستگی، ازکارافتادگی و فوت
– حوادث ناشی از کار
– بیمه بیکاری
– بیمه بارداری و زایمان
– کمک عائله مندی
عملکرد در فرانسه
در اکثر اصول سی و پنجگانه اعلامیه حقوق بشر انقلاب فرانسه 1789، مطالبی راجع به تامین اجتماعی آمده است.
-قانون حمایت از کار کودکان 1841
-تشکیل سندیکاهای صنعتی و شغلی 1884
-حوادث کشاورزی مکانیزه زیر چتر حمایت تامین
اجتماعی 1899
– بیمه بیکاری 1967
-و…
عملکرد در آمریکا
– تشکیل انجمن قانون گذاران حقوق کار 1911
– قانون بازنشستگی 1920
– قانون تامین اجتماعی 1933
– قانون آموزش شغلی 1982
– و…
برخی بیمه ها:
بیمه تعاونی، بیمه تعهدات، بیمه حیوانات، بیمه درستکاری، بیمه عمر صنعتی و…
عملکرد در شوروی سابق
شعار رفاه در انقلاب 1917:
همه کارگران و خانواده آنان مشمول بیمه های اجتماعی هستند
تشکیل سازمانی خاص برای امور بیمه
حمایت کلیه کارگران در برابر حوادث
بیمه پرداخت کامل و معادل دستمزد در مواقع لزوم
– تصویب قانون تامین اجتماعی 1918
– پایه گذاری نظام تامین اجتماعی 1936
– و…
در مقاوله نامه شماره 102 دفتر بین المللی کار، تامین اجتماعی شامل:
– بیکاری، سوانح و حوادث ناشی از کار و نوع شغل
– ازکارافتادگی
– پیری و سالخوردگی
– بیماری، بارداری و زایمان و فوت
– کمک هزینه عائله مندی
*علم و عمل در سطح بین المللی، کلیات در سطح بین المللی و (I.S.S.A) ایسا با استنباط پژوهشی
(I.S.S.A)
قانون تامین اجتماعی در اروپا فراتر از مقاوله نامه شماره 102 بود و در جهت تامین اجتماعی گسترده تر و کارآمدتر
مطرح شد
اتحادیه بین المللی تامین اجتماعی گام های مهمی به (I.S.S.A) از 1947 ایسا منظور جهانی شدن تامین اجتماعی پیموده است.
عضویت و فعالیتها
عضویت در ایسا به دو صورت:
-1 پیوسته واصلی
-2 وابسته و فرعی
مهم ترین فعالیت های ایسا در 1986 عبارت اند:
-1 فعالیت های فنی و علمی
-2 فعالیت های منطقه ای
-3 فعالیت های تحقیقاتی
بهبود شرایط
شورای اقتصادی و اجتماعی ملل متحد: هدف بهبود اوضاع و شرایط توسعه اقتصادی و اجتماعی کلیه مردمان کشورهای جهان است
کمسیون های زیر نظر شورای اقتصادی اجتماعی هیئت توسعه اجتماعی، هیئت حقوق بشر، هیئت وضع زنان و هیئت مواد مخدر
یونسکو این سازمان از طریق مبارزه با بی سوادی، تربیت اجباری، مبادله کارشناس در سطح جهان، ایجاد حسن تفاهم میان ملل و…با تامین اجتماعی مرتبط است.
شناخت و توسعه
به استنباط پژوهی اصل برای ساختن، باید شناخت و شناخت بدون تحقیق ممکن نیست، دقیقاً در مورد تامین اجتماعی صدق می کند.
در برنامه ریزها عنایت به اهداف زیر ضروری است:
-1 توسعه کمی
-2 توسعه کیفی
پژوهش
از دیدگاه جامعه شناسی می توان رابطه تامین اجتماعی را با مباحث زیر مورد پژوهش قرار داد:
– تاثیر تامین اجتماعی در تحرک ارتقای شغلی، فنی و رفاهی
– تاثیر تامین اجتماعی در جامعه های صنعتی و کشاورزی
– رابطه میان گروه ها و طبقات و امکانات و فرصت های تامینی و رفاهی
– مسئله تضاد و وفاق در رابطه با تامین اجتماعی
عمر خدمتی و مطلوبیت خدمتی
عمر خدمتی و مطلوبیت خدمتی تامین های اجتماعی هم عمر خدمتی را بالا می برد و هم کیفیت خدمتی را می افزاید.
کاربرد معیارهای انسانی و اخلاقی منطبق با مقتضیات زمان و رفع نیازهای اولیه در نظام اقتصادی را اقتصاد رفاه یا بهزیستی گویند.
اطلاعات جمعیتی و اقتصادی
اطلاعات جمعیتی:1) ساختار جمعیت 2) حرکات جمعیت
اطلاعات اقتصادی:
– واحدهای تولیدی صنعتی، کشاورزی و خدمات
– تولید خالص و ناخالص ملی
– سطح زندگی، هزینه سرانه و درآمد سرانه
– و…
اطلاعات فرهنگی و سیاسی
اطلاعات فرهنگی:
– فرهنگ مادی
– فرهنگ معنوی
اطلاعات سیاسی:
– ساختارها و کارکردهای نظام سیاسی
– گروه های سیاسی و…
عدل و صندوق احتیاط
یکی از نتایج بارز ظهور و نشر اسلام در ایران، از میان رفتن طبقات بود.
غیر انتزاعی ترین آثار مربوط به عدل، انصاف، مساوات و حقوق عامه را مربوط به قبل و جریان مشروطه می توان یافت.
طرح تشکیل صندوق احتیاط، در جریان احداث شبکه راه آهن سراسری در ایران با تمرکز کارگری، بروز سوانح و حوادث ناشی از کار همراه بود.
ارکان صندوق تعاون
صندوق تعاون و احتیاط دارای ارکان سه گانه بود: 1 هیئت مدیره؛ 2 هیئت نظارت؛ 3 مجمع عمومی.
هیئت مدیره از طرف شورای عالی کار انتخاب و مسئول انجام کلیه امور اداری، مالی و فنی صندوق بود.
سازمان بیمه های اجتماعی کارگران مرکب از ارکان زیر است: 1) شورای عالی؛ 2) هیئت مدیره؛ 3) مدیرعامل؛ 4) هیئت نظارت.
عائله مندی
سازمان تامین اجتماعی به منظور اجرا و تعمیم بیمه های اجتماعی و استقرار نظام هماهنگ و متناسب با برنامه های تامین اجتماعی در سال 1354 تشکیل گردید.
تعریف تامین اجتماعی از عائله مندی: مبلغی است معادل سه برابر حقوق مزد روزانه کارگر ساده در مناطق مختلف که حداکثر تا دو فرزند توسط کارفرما پرداخت می گردد.
از کارافتادگی و بیمه
ازکارافتاده کلی: یعنی کاهش قدرت بیمه شده به نحوی که درآمد نتواند با اشتغال به کار سابق یا کار دیگری، بیش از قبلی خود را کسب کند.
جایگاه بیمه ها در میان مجموعه عوامل اصلی موثر در نظام تامین اجتماعی بسیار بالا و قابل توجه است.
در تامین و رفاه، هم از جنبه مادی و هم غیرمادی، به هم پیوستگی دارند و در هر دو لازم و ملزم یکدیگرند.
احکام و قانون
نخستین کسی که از فقهای ما، مسائل مربوط به بیمه را به صورت مطلق و کلی بحث نمود مرحوم علامه سید محمدکاظم طباطبایی است.
کمک عائله مندی مبلغی است که طبق شرایط خاص در مقابل عائله مندی توسط کارفرما و فقط تا دو فرزند پرداخت می گردد.
کفن ودفن بیمه شده
واجدین دریافت هزینه کفن ودفن بیمه شده متوفی عبارت اند از:
1 همسر بیمه شده متوفی عیال دائم
2 فرزند
3 پدر و مادر متوفی.
نیروی کار، بیش ترین سهم و نقش را در رسیدن به بهره وری مطلوب و ثبات و ایمنی ها دارد.
تحقق تامین اجتماعی
– در قرن بیستم به لزوم استقرار نظام تامین اجتماعی در همه کشورهای جهان به طور قانونی و بین المللی تاکید گردید.
– در ایران برای تحقق تامین اجتماعی جامع هنوز راهی طولانی در پیش است و به رشد و توسعه و مطلوب شدن عوامل و معنوی نیاز داریم که است در این زمینه مقدماتی فراهم شده.
سابقه عملکرد بیمه های اجتماعی تا پایان جنگ جهانی دوم
-1 صندوق احتیاط
-2 صندوق احتیاط و صرفه جویی
-3 قانون بیمه کارگران مصوب 1322
-4 تصویب نامه قانون کار
صندوق احتیاط
* صندوق احتیاط: در سال 1310 نظامنامه صندوق احتیاط به تصویب رسید و به دو مسئله اولویت داده شد:
* مراقبت های پزشکی کارگران، مزدبگیران و…
* صندوق احتیاط و صرفه جویی
بیمه کارگران
قانون بیمه کارگران مصوب 1322
تصویب نامه قانون کار: به موجب این قانون، کارفرمایان مکلف به رعایت قانون بیمه کارگران شده و مقرر گردید در واحد کار دو صندوق تشکیل شود:
الف) صندوق بهداشت
ب) صندوق تعاون
عملکرد بیمه های اجتماعی و بخشی از تامین اجتماعی تا سال 1354
-1 صندوق تعاون و بیمه کارگران
-2 لایحه قانونی سال 1331
-3 لایحه قانونی سال 1334
-4 لایحه قانونی سال 1339
صندوق تعاون و بیمه کارگران
– حوادث ناشی از کار و غیر کار
– پیری و ازکارافتادگی
– ازدواج
– بارداری و زایمان
– عائله مندی
– و…
صندوق تعاون و بیمه کارگران
صندوق تعاون و بیمه کارگران
این صندوق دارای ارکان زیر بود:
-1 هیئت مدیره
-2 هیئت نظارت
-3 مجمع عمومی
تا سال 1354
سایر قوانین مربوط به بیمه های اجتماعی تا سال 1354
– قانون بیمه های اجتماعی روستاییان
– قانون بیمه اجباری کارگران ساختمانی
– قانون بیمه های اجتماعی اتباع خارجی
اهداف تاسیس سازمان تامین اجتماعی در سال 1354
-1 گسترش تعمیم بیمه های اجتماعی
-2 هماهنگی در سیاست گذاری فعالیت های بیمه ای
-3 ارتقای سطح زندگی مستمری بگیران
-4 گسترش فرهنگ بیمه ای
-5 بالا بردن توان مالی سازمان بیمه های اجتماعی
ارکان و تشکیلات
ارکان و تشکیلات سازمان تامین اجتماعی:
-1 شورای عالی
-2 هیئت مدیره
-3 مدیرعامل
-4 هیئت نظارت
قانون تامین اجتماعی سال 1354
این قانون شامل:
– حوادث و بیماری ها
– ازدواج و عائله مندی
– بارداری و زایمان
– غرامت و دستمزد
– با نشستگی
– فوت و مستمری بازماندگان
تامین اجتماعی از 1357 به بعد
الف) کمیت و کیفیت تامین اجتماعی
ب) قوانین و مقررات
پ) منابع درآمد سازمان
ت) خدمات عملکرد سازمان
– لایحه قانونی اصلاح قانون تشکیل سازمان تامین اجتماعی در سال 1358 تصویب شد.
-1 در بخش اول اساسنامه بحث اهداف و وظایف مطرح شده است.
-2 در بخش دوم ارکان سازمان مشخص شده است
منابع درآمد سازمان
– سهم کارفرما
– سهم بیمه شده
– سهم دولت
– درآمد حاصل از وجوه ذخایر و اموال سازمان و سرمایه گذاری های مختلف
– درآمد حاصل از خسارات و جرائم نقدی
– کمک ها و هدایا
خدمات و عملکرد
خدمات و عملکرد سازمان:
-1 کوتاه مدت: حوادث و بیماری ها، بیکاری، عائله مندی و…
-2 بلندمدت: بازنشستگی و…
انواع بیمه های اجتماعی
– حوادث و بیماری ها
– ازدواج و عائله مندی
– بارداری و زایمان
– غرامت و دستمزد
– بازنشستگی
– فوت
– مستمری بازماندگان
– بیکاری
– اختیاری
بیمه مستمری
مستمری: به مزد یا حقوق دائمی گفته می شود که در زمان ازکارافتادگی و فوت منجر به قطع درآمد باز بیمه شده یا افراد واجد شرایط او پرداخت می گردد.
*
– گروه های زیر از شمول قانون بیمه بیکاری خارج اند:
-1 بازنشستگان و ازکارافتادگان
-2 صاحبان حرف و مشاغل آزاد و بیمه شدگان اختیاری
-3 اتباع خارجی
بیمه اختیاری
*بیمه اختیاری: صاحبان حرفه ها و مشاغل آزاد می توانند با پرداخت حق بیمه مقرر و به موقع طبق مقررات از مزایا حمایت های موضوع قانون تامین اجتماعی بهره مند گردند.
مروری کوتاه بر عملکردها تا پایان سال 1372
– تلاش برای ارتقا دادن سطح زندگی مستمر بگیران به حد موردقبول
– گسترش فرهنگ و تربیت بیمه ای و بالا بردن سطح آگاهی جامعه
– گسترش سرمایه گذاری های سودآور
– به کارگیری ذخایر بیمه بیکاری برای اشتغال مجدد مقرری بگیران
-1 سرمایه گذاری مستقیم
-2 اعطای تسهیلات مالی
-3 سپرده گذاری نزد بانک ها
قانون کار
مجموعه قوانین و مقررات کار و تامین اجتماعی، بر اساس قانون کار جمهوری اسلامی ایران تصویب شد و از سال 1369 به اجرا گذاشته شد.
منابع و ماخذ حقوق کار:
-1 قانون اساسی
-2 قانون کار
-3 آیین نامه ها و مصوبات مبتنی بر قوانین کار
-4 پیمان های دسته جمعی کار
-5 عرف و عادت شغلی
-6 رویه قضایی
-7 مقاوله نامه ها و توصیه نامه های بین المللی
-8 قراردادهای دوجانبه یا چندجانبه بین کشورها
دلایل پایین بودن بهره وری در کشورهای در حال رشد:
– سیاست های ناهماهنگ
– فقدان اعتماد بخش دولتی و غیردولتی نسبت به همدیگر
– عقب ماندگی تکنولوژیک
– ضعف و نقصان تحقیقات
شرط برقراری نظام تامین اجتماعی جامع:
– توجه به عوامل و متغیرهای متعدد
– همکاری همه جانبه سازمان ها و تشکیلات دیگر جامعه
– جلب اعتماد عمومی
– رسیدگی به رفع نیازهای اولیه و ثانویه
– تامین های کوتاه مدت و بلندمدت
موازی با تامین اجتماعی
سازمان های موازی با تامین اجتماعی
– وزارت جهاد سازندگی
– کمیته امداد
– سازمان بهزیستی
– وزارت تعاون
– جمعیت هلال احمر
– و…
جهاد سازندگی و کمیته امداد
اهداف وزارت جهاد سازندگی:
-1 فراهم آوردن روحیه و عملکرد مشارکت مردمی به ویژه در سطح روستاها
-2 حرکت به سوی استقلال و خودکفایی
*کمک های کمیته امداد امام خمینی شامل:
– کمک های نقدی به سربازان متاهل، سالمندهای نیازمند و…
– تهیه جهیزیه
– تامین هزینه ازدواج زوج محروم
کتاب رسم جهاد روایت هایی از تجربه های کار جمعی در جهاد سازندگی
وظایف سازمان بهزیستی
-1 حمایت از خانواده های بی سرپرست
-2 نگهداری کودکان بی سرپرست
-3 توان بخشی و آموزش و حمایت معلولین جسمی و ذهنی
-4 طرح بازپروری معتادین
گزارش فائو و کمیسیون مستقل
مطابق گزارش سازمان خواروبار و کشاورزی جهانی سازمان ملل متحد( فائو) سه پنجم مردم کره زمین زندگی نسبتاً رقت باری دارند.
کمیسیون مستقل مسائل توسعه بین الملل حل مسئله، فقر مالی و تنگدستی را عالی ترین و کارسازترین وسیله برای خودکفایی و مشارکت فعال و خلاقیت نیروی انسانی می داند.
تحول و تغییر کنش ها
در قرون هفدهم و هجدهم در اروپا، دکترین فیزیوکراسی حکومت مائده های طبیعی زمینی به عنوان اعتراض به تجاوزات سرمایه داران، دلالان و واسطه ها به میان آمد.
هر چه به زمان حال نزدیک تر می شویم، تحول و تغییر کنش ها و رفتارهای مکانیک، جای خود را به کنش ها و رفتارهای ارگانیک می دهند.
ترویج صنایع کوچک روستایی
ترویج صنایع کوچک روستایی علاوه بر صنایع دستی سنتی دو مزیت بزرگ دارد:
1 موجب ترقی تولیدات ملی می شود.
2 مسئله اشتغال را جایگزین بیکاری های آشکار و پنهان می کند و افزایش درآمد را در پی دارد.
بهره وری یعنی به ازای هر واحد از ارزش مصرف شده چند واحد ارزش به دست آمده است؟
جوامع سنتی
در جامعه های مبتنی بر اقتصاد کشاورزی و دامداری، همدلی، همیاری و همکاری بیش تر جنبه شیوخیت داشته است.
در جمعیته الاصلاح و التعادل هدف از تشکیل انجمن فلسطین، حل اختلاف کشاورزان و حمایت از زارعین تنگدست بود. بیمه احشام شاید قدیمی ترین بیمه حوادث بوده باشد.
انجمن کشاورزان آیوا، قراردادهایی با کارخانجات ماشین آلات کشاورزی منعقد نمود.
اصناف و اتحادیه
تاسیس دو سازمان نوبنیاد در آمریکا در قرن بیستم:
1 انجمن انصاف در حمایت از گندم کاران، توتون کاران و دیگر کشاورزان
2 اتحادیه فرهنگی کشاورزان.
هرقدر درآمد سرپرست خانواده بیش تر باشد، حق عضویت افراد خانواده وی بیش تر خواهد بود.
میزان حق عضویت در انجمن های تعاونی با میزان درآمد سرپرست خانواده و تعداد عائله مرتبط است.
بیمه کشاورزی و روستاییان
در کانادا، همه شرکت های تعاونی بیمه، از شرکت های تعاونی بیمه کشاورزی زاده شده اند.
در تاریخ بیست و یکم اردیبهشت 1348 ه. ش، قانون بیمه های اجتماعی روستاییان مورد تصویب مجلس شورای ملی قرار گرفت.
گذری بر ساختارهای طبیعی، اقتصادی و…
– ترکیب و ترتیب امور مختلف و روابط آن ها با محیط های طبیعی، اقتصادی، فرهنگی،…و افت وخیزهای متناوب و کشاکش ها، مجموعاً خصایص ویژه و مجزا به مناطق روستایی در همه جای جهان بخشیده است.
– مسئله کار و بیکاری فصلی و ادواری، آب و بی آبی، مالکیت ارضی، فئودالیته و سیستم سرواژ و…بنیادها و ساختارهای خاصی را برای جامعه های روستایی پدید آورده است.
گذری بر ساختارهای طبیعی، اقتصادی و…
تحقیقات نشان داده است مطلوب سازی اوضاع واحوال روستاها و کشاورزان مستلزم سیاست گذاری های عالمانه و استراتژی های محققانه و برنامه ریزی های الاطراف می باشند.
در مناطق آفریقا و به ویژه آسیا، کم آبی یا بارندگی سیل آسا، مالکیت های غیرثابت و ادواری بزرگ و کوچک، تجاوزات قبایل و تعارضات مداوم و… بر اوضاع مناطق روستایی تاثیر داشته است تا جایی که حتی در باورها و گرایش های عاطفی و فکری نیز موثر بوده اند. همه این موارد کنش ها و کارکردهای مناطق روستایی را از مناطق شهری متمایز کرده است.
تکنولوژی در کشاورزی
-در عصر فئودالیسم و سیستم سرواژ، کارکردها و کنش های حمایتی و تامینی به درجات متفاوت سلطه گرانه و استثمارکننده بود.
– پرآبی یا کم آبی و…پاره ای از اعتقادت را بر جای گذاشته است ازجمله سرنوشت محتوم و…
– ورود تکنولوژی به حیطه کشاورزی موجب ناهماهنگی حرکات فرهنگ مادی و معنوی در مناطق روستایی شده است.
کارگران کشاورز
در بخش کشاورزی غالباً دو نوع کارگر کشاورز کار می کند:
-1 کشاورزان حقوق بگیر که نسبت آنان چندان قابل توجه نیست
-2 کشاورزان خویش فرما که اکثریت کشاورزان را تشکیل می دهند و از طریق کار کشاورزی امرارمعاش می نمایند.
برخی از خصایص کلی امور، متغیرها و رابطه های آن ها
– در بخش کشاورزی سنتی رفتار و کنش های تعبدی و غیرواقع گرا نمایان است
– در طی زمان شکل و محتوای امور، پدیده ها و متغیرها و روابط آن ها در تطور بوده است منتهی تطور در مناطق روستایی کندتر از شهر صورت می گیرد.
– در اثر این تطور بسیاری از کنش ها و کارکردهای حمایتی از حیطه خانواده خارج گشته و به جامعه وسیع و مسوولیت سازمان ها و تشکیلات منتقل شده است.
عوامل موثر در افزایش بهره وری
-1 ایجاد اشتغال کامل
-2 افزایش سرمایه گذاری تولیدی در بخش کشاورزی
-3 تثبیت سیاست های پولی و ارزی
-4 مهار تورم
-5 بالا بردن قدرت خرید نیروهای مولد
-6 ارتقای فرهنگ و تقویت مشارکت
توجه به سه اصل بنیادی در بررسی بهره وری در سطح روستا
-1 ایمنی های شغلی، خانوادگی، آموزشی و…
-2 قانونمندی نمودن امور تامینی به منظور انعطاف پذیر کردن ارضای نیازها
-3 کنترل نظارتی مستمر آثار و نتایج اجرای برنامه های نظام تامین اجتماعی
**
تامین های اقتصادی، فرهنگی، معیشتی و ایمنی ها مربوط به آن ها در سطح روستا و بخش کشاورزی
سطح روستا و بخش کشاورزی
-1 مرحله زندگی ساده قبیله ای و قومی که در آن روابط خویشاوندی و همسایگی قوی است و نیازهای فردی و جمعی در آن رفع می شود
-2 در این مرحله موسسات و سازمان های خیریه و مذهبی در جهت رفع نیازها به میان می آید. شهرنشینی پیشرفت می کند و روابط خویشاوندی رو به سستی می نهد.
-3 در این مرحله امور تامینی و رفاهی به تدریج حق مسلم همه اعضای جامعه شناخته می شود و به طور منظم، قانونمند، نظام یافته از طریق دولت ها و سازمان های رسمی صورت می گیرد.
کشاورزان ایران در طی تاریخ
آموزش های وسیع و برقراری روابط صمیمانه مسئولان با روستاییان، تشکیل جلسات بحث و مذاکره، تشکیل و تقویت عالمانه و محققانه شرکت های تعاونی و انجمن های حمایتی مربوط به آن ها از عوامل مهم کاهش نابسامانی های غیرقابل پیش بینی است.
– سطح زندگی کشاورزان ایران در طی تاریخ در حداقل ممکن تثبیت می گردید و همواره ساختار و کارکردهای استثمارگرانه محفوظ بود.
– در بهره برداری ارباب رعیتی ایران مالکان و مباشران در مواقع ضروری ازجمله خشک سالی وام (جنسی یا نقدی (مانند تقاوی به رعیت می دادند.
خوداتکایی اقتصادی
پس از انقلاب 1357 باوجود ایجاد عمران و آبادانی نسبی هنوز رابطه شهر و روستا و بخش های صنعت و کشاورزی به طور سازنده و بارور در نیامده است.
خوداتکایی اقتصادی زمانی در کشور ما تحقق می پذیرد که به بخش کشاورزی توجه خاص نشان داده شود و اقدامات متعادل ساختاری در تولید و تناسب آن با خدمات تامینی و رفاهی فراهم آید.