دانشگاه
"گزارش کارآموزی"
موضوع:
تامین اجتماعی
استاد راهنما:
دانشجو:
بهار
قبل از اینکه به موضوع اصلی بپردازیم، لازم می دانم بخشی از کتاب را به بررسی نقش تامین اجتماعی در جوامع و تاریخچه ی تامین اجتماعی در ایران اختصاص دهم.
تامین اجتماعی نقش بسزایی در ارتقای سطح زندگی مردم، برنامه ریزان و مدیران جامعه دارد و برنامه ریزان تامین اجتماعی باید در امر برنامه ریزی برای این سازمان همگام با دیگران برنامه ریزان پیش بروند.
نظام تامین اجتماعی اقشار جامعه را به هنگام کاهش یا قطع درآمد، بروز بیماری، بیکاری، از کارافتادگی، فوت و بی سرپرستی از طریق دو نظام بیمه ای و حمایتی تحت حمایت قرار می دهد.
نمودار سازمانی زیر عملکرد سازمان را براساس سلسله مراتب نشان می دهد.
سازمان تامین اجتماعی به موجب ماده ی 1 قانون تامین اجتماعی مصوب 1354 تاسیس شد تا انواع بیمه های اجتماعی را به اجرا درآورد و گسترش دهد و نظامی هماهنگ با برنامه های تامین اجتماعی مستقر سازد و همچنین وجوه و درآمدهای موضوع قانون تامین اجتماعی را تمرکز بخشد و از محل همین وجوه و ذخایر به سرمایه گذاری و بهره برداری بپردازد.
سازمان تامین اجتماعی مرکزی در خیابان آزادی جنب وزارت کشور واقع شده است بر اساس مصوبه 29/4/73 مجلس شورای اسلامی نهاد عمومی و غیردولتی است و اداره آن براساس ماده ی 6 اساسنامه تحت ریاست شورای عالی "بالاترین رکن سازمان" است.
ارکان سازمان عبارتست از: شورای عالی، هیات مدیره، مدیرعامل، هیات نظارت.
تحقیق عدالت اجتماعی
از دیرباز تاکنون ذهن برنامه ریزان، سیاست مداران، اقتصاددانان، جامعه شناسان و … را به خود مشغول داشته است.
جوامع توسعه یافته امروزی از قرن 19 و 20 به مقوله تامین اجتماعی توجه کرده و چگونگی آن را ساخته و به مرحله اجرا درآوردند در حالیکه جوامعه توسعه نیافته به اهمیت آن عمدتاً از جنگ جهانی دوم به بعد رسیده و در صدد طراحی، ساخت و عملیاتی کردن آن هستند.
قبل از پرداخت به تئوری حسابداری صندوقهای تامین اجتماعی لازم است به انواع مستمری این صندوق ها به طور اختصار اشاره نماییم زیرا همین مستمریها و شرایط آنها است که باید در آینده درباره آنها با در دست داشتن اطلاعات لازم محاسبات مربوطه را انجام دهیم.
الف) مستمری بازنشستگی : حق دریافت مستمری بازنشستگی همیشه به یک حداقل سن و طی یک دوره حداقل بیمه بستگی دارد.
در بسیاری از کشورهای اروپای غربی و سایر کشورهای صنعتی برای برقراری مستمری سن مردان لااقل باید 65 سال باشد ولی در کشورهای اروپای شرقی غالباً 60 سال است از طرف دیگر در بسیاری از کشورهای در حال توسعه معمولا سن دریافت مستمری 60 حتی 55 سال تعیین شده است.
در تعداد زیادی از کشورها سن قبول مستمری برای زنان کمتر از مردان است.
دوره استاژ: (دارا بودن حداقل سابقه بیماری) در برخی از صندوق ها بر حسب مدت پرداخت حق بیمه، سال های بیمه، شغل، کار یا محل اقامت تعیین می گردد.
معمولاً از 10 سال کمتر و از 25 سال بیشتر نیست.
ب) مستمری از کار افتادگی:
از کار افتادگی بر دو نوع است و به موجب قانون تعریف شده است:
1) از کار افتادگی شغلی
2) از کار افتادگی کلی (عدم توانائی انجام کار)
از کار افتادگی شغلی به از دست دادن شغل بیمه شده که به طور معمول به آن می پردازد مربوط می شود. ولی از کار افتادگی کلی عبارتست از عدم توانایی به دست آوردن در آمد در هر شغل مناسب
ج) مستمری بازماندگان
مستمری بازماندگان در صورت فوت مستمری بگیر بازنشسته یا بیمه شده شاغل یا از کار افتاده پرداخت می گردد.
بازماندگان مهم دریافت کننده مستمری همسر و فرزندان متوفی هستند.
سایر مستمری بازماندگان احتمال مانند والدین، خواهران، برادران، و اولاد آنها یا شوهر یک زن بیمه شده در شرایطی محدود از نظیر هزینه ها هرگز حائز اهمیت نیستند.
نرخ های پرداخت مستمری ها به شرح زیر است.
نرخ مستمری بازنشستگی : 30% دستمزد متوسط پایانی به اضافه %5/1 به ازاء هر سال پرداخت کسور بیش از 15 سال تا حداکثر %60 بعد از 35 سال یا به اضافه کسورات پرداخت شده یا بستانکار شده
مستمری از کار افتادگی : همان فرمولی که برای مستمری بازنشستگی بیان شد.
مستمری بازماندگان: درصدی از مستمری بازنشستگی که بیمه شده حق دریافت آن را دارد یا از مستمری از کارافتادگی که در زمان فوت حق آن را می داشت به این شرح %50 به همسر و 20% به هر طفل
منابع تامین مالی و هزینه ها
طبق ماده 51 قانون تامین اجتماعی هیات مدیره سازمان باید تا اول دی ماه هر سال بودجه کل سازمان را برای سال بعد تنظیم کند و به شورای عالی تامین اجتماعی پیشنهاد نماید شورای عالی مکلف است حداکثر تا پانزدهم اسفندماه بودجه سال بعد را تصویب کند و به هیئت مدیره ابلاغ نماید.
براساس ماده 28 قانون، به طور کلی درآمدهای سازمان از منابع زیر تامین می شود:
1-2-5- درآمدهای حاصل از حق بیمه وصولی
2-2-5- درآمدهای حاصل از وجوه و ذخائر و اموال سازمان
3-2-5- درآمدهای حاصل خسارات و جرائم نقدی
4-2-5- کمک ها، هدایا و سایر درآمدها
5-2-5- سه درصد وصولی حق بیمه بیکاری
فصل اول
طبقه بندی انواع بیمه های درمان به تجزیه و تحلیل سیاستهای بیمه ای در نظام های بهداشتی یا ترکیبی از طرح های بیمه کمک می کند، ارائه طبقه بندی ابزاری مفید خواهد بود که دستیابی به داده های آماری در مورد سیاستها و اطلاعات موردنیاز را برای برقراری نظارت در بیمه های خصوصی هدایت خواهد کرد.
بیمه نوعی روش تامین منابع مالی است که هم پیش پرداخت و هم یک کاسه کردن را دربرمی گیرد، بیمه های درمان براساس چهار معیار منبع تامین مالی، میزان اختیار افراد برای مشارکت در برنامه گروهی یا فردی بودن برنامه و روش محاسبه حق بیمه طبقه بندی می شوند.
چشم انداز رفاه اجتماعی در جهان امروز
1- جامعه ای با دو سرعت
2- عقیم سازی و سقط جنین اجباری
برای اینکه اطلاعاتی راجع به رفاه و عدالت اجتماعی داشته باشیم، لازم دانستم هرچند که این مباحث چندان ارتباطی به گزارش اصلی ندارد.
شمه ای از آنچه را که دانستن و تفکر کردن پیرامون این موضوع به نظر این حقیر الزامی است را به اطلاع خوانندگان برسانم.
عدالتی که همه جوامع از آن سخن به میان می آورند ولی اکثریت آنها از معنای واقعی آن بی خبر هستند.
1- جامعه ای با دو سرعت
در آبان ماه گذشته (سال 84) هنگامی که دولت لیبرال دموکرات نخست وزیر ژاپن برای تعیین تکلیف اصلاحات اقتصادی موردنظر خود و پیش بردن موج جدید خصوصی سازی انتخابات پارلمانی زودتر از موعد را انتخاب کرده بود، تبلیغات انتخاباتی کم سابقه ای برای متقاعد کردن رای دهندگان برپا شد.
اصلاحات موردنظر نخست وزیر ژاپن و حزب حاکم در حقیقت همان چیزی است که در کشورهای دیگر با عنوان خصوصی سازی مطرح می شود و نخستین هدف آن هم کوتاه کردن دست دولت از تصدی سازمانها و دستگاههای تولیدی و خدمات عمومی است.
در گرماگرم همین مبارزات انتخاباتی بود که در زیر همان آگهی های دیواری بس بالابلند بر در و دیوار شهرها، روزنامه نگاران خارجی با گروههای چشم گیری از افراد بی سروسامان و خیابان خواب مواجه می شدند که در گوشه و کنار گذرگاههای عمومی روزگار می گذراندند.
یکی از همین خبرنگاران در مصاحبه با یکی از همین خیابان خواب ها می گوید:
"مرد پنجاه ساله ای بی پناه است که صاحب و کارفرمای یک کارگاه فلزکاری کوچک بوده است که ورشکست شده و برای فرار از دست طلبکاران به یکی از مجتمع های فقیرنشین در توکیو پناه آورده است.
در نیمه اول سال 2005 (1384) وضع اقتصادی کشور تا حدی بهبود یافت و آثاری از رشد مجدد اقتصادی پدید آمد.
واقعیت این است که دور از بازارهای سهام و عملکرد چشم نواز صنایع سود آفرین و همچنین دور از بازی های سیاسی صاحبان قدرت و باز هم دور از عرضه گستره کالاهای لوکس در شهرهای بزرگ و محله های اشرافی، کشور ژاپن دیگری هم وجود دارد که متشکل از انبوه عظیمی از مردم بی بضاعت است که به طور معمول در پرتو دوربین ها و نمایشگاهها و چشم اندازهای دلفریب تبلیغاتی قرار نمی گیرند، ولی این جماعت خاموش و سر به زیر را می توان در امتداد خیابانهای با فروشگاههای ورشکسته و کارگاههای تعطیل شده مشاهده کرد. سیمای دیگری از این تعطیلی ها و اخراج ها را می توان در ستون حوادث و در میان نامه های خوانندگان روزنامه های بزرگ کشور را تشخیص داد.
افزایش خودکشی به میزان یکصد مورد در روز است که بیشتر آنها به دلایل اقتصادی مربوط می شود.
براساس آمار و ارقام سازمان همکاری و توسعه اقتصادی 15 درصد از خانوارهای ژاپنی در زیر خط فقر زندگی می کنند.
"عقیم سازی و سقط جنین اجباری"
علت دیگر اینکه تامین اجتماعی بایستی در جهان توسعه پیدا کند، این است که انتظار می رود که به پیشرفت فرهنگ مردم عامی منجر شود.
و درک انسانهای عصر حاضر را در رابطه با نحوه زندگی و شناخت عواملی که به بهبود وضعیت اقتصادی، اجتماعی اشان کمک می کند را بالا می برد.
اما هنوز در کشورهای به ظاهر متمدن و در روستاهای دورافتاده و مناطق محروم این سرزمین ها سردمدارانی وجود داشته و دارند که کوچکترین ارزشی برای فرهنگ و تمدن اصیل انسانها قائل نیستند و با آنها به مانند یک ابزار برای رسیدن به اهداف شان رفتار می کنند.
نمونه ای از این ظلم و تعدی را با هم مرور می کنیم.
بین ماه مارس و ژوئیه 2005 (در یکی از بخش های دور افتاده استان شاندوگ در شرق چین) در حدود 000/7 زن چینی به اجبار از سوی ماموران سازمان ملی تنظیم خانواده عقیم شده اند و بسیاری دیگر از زنان پس از تزریق مواد ویژه ای نوزادان مرده به دنیا آوردند.
چرا؟ فقط به این دلیل که مسئولان تنظیم خانواده این منطقه مورد توبیخ قرار گرفته بودند که چرا نتوانسته اند از شمار زیاده از حد تولدها بکاهند.
و بنابراین در اجرای سیاست مشهور به فرزند واحد قصور ورزیده اند، این خبر که ابتدا در مجله تایم منتشر شده بود، با سرعت حیرت انگیزی از سوی مقامات کمیسیون به جمعیت مورد تایید قرار گرفت. البته تعهدی به حقوق زنان نادیده گرفته شده بود، براساس گفته های سخنگوی کمیسیون ملی جمعیت و تنظیم خانواده، بازرسی های به عمل آمده در ایالت شاندوگ آشکار کرده است که اخبار مربوط به بعضی موارد سق جنین و عقیم سازی اجباری حقیقت دارد.
سخنگو اضافه کرده است که تعدادی از مامورانی که مرتکب این اعمال شده اند از سمت خود برکنار و بعضی از آنها تحت بازجوئی قرار گرفتند.
این اتفاقات در حالی به وقوع پیوست که در سال 2002 مجلس ملی توده ای چین قانونی را به تصویب رساند که کنترل دولت را تا حدی ملایم تر می کرد و به موجب قانون جدید زوج های چینی می توانند چند فرزند داشته باشند، مشروط بر اینکه مالیات مخصوص بپردازند، مالیاتی که آن را به طور مودبانه "جبران عوارض اجتماعی" می نامند.
یکی از مشاوران چینی کمیسیون ملی تنظیم خانواده توضیح می داد که سیاست فرزند واحد با آنکه در ظرف بیست سال توانسته است از 300 میلیون تولد جلوگیری کند، بسیاری از مردم را بر ضد دولت برانگیخته است. از این نظر نمی توان گفت که این سیاست موفقیت آمیز بوده است.
فصل دوم:
"مفاهیم حسابداری و فعالیت های مربوط به آن"
معمولاً در هر فنی اصطلاحاتی وجود دارد که بنا به مقتضیات آن فن نشان دهنده معانی و مفاهیم خاصی می باشد.
فن حسابداری نیز از این امر مستثنی نیست- و دارای اصطلاحات مخصوص به خود می باشد. از آنجایی که این فن طریقه جدید آن در مملکت ما به تازگی رواج یافته است و به تدریج رونق و دوام می یابد از آن تحت عنوان کار با سیستم نام برده می شود"
"سیستم"
سیستم عبارتست از مجموعه ای که به منظور انعکاس و ثبت و نتیجه گیری از فعالیتهای بازرگانی و صنعتی و تامین هدف های مدیریت در موسسات استقرار می یابد به طور کلی سیستم از سه جزء زیر تشکیل یافته است.
جزء اول: فرم ها که شامل مدارک اولیه، دفاتر و اسناد و همچنین فرم گزارش های مالی و آماری و بقیه فرم هایی که باعث به جریان افتادن کارها می شود.
جزء دوم: روش ها، روش عبارتست از یک سلسله عملیاتی که زنجیروار به هم پیوسته و دارای مراحل مختلف نیز هست.
جزء سوم: شیوه کار(مند) متد از نحوه انجام دادن عملیات بحث می کند و شیوه انجام کار می تواند دستی، الکترونیکی یا مکانیکی باشد.
از آنجائیکه اطلاعات دقیق و قابل اتکا و به موقع مربوط به فعالیتهای تامین اجتماعی از اهمیت خاصی برخوردار است و اطلاعات مالی نقش غیرقابل انکاری در تحقق این امر دارد.
حسابداری تامین اجتماعی در ابتدای سال مالی با ثبت تراز افتتاحیه کار خود را آغاز می کند به این ترتیب که حساب های دارائی به حساب مربوطه بدهکار و در مقابل تراز افتتاحیه بستانکار می شود.
و همچنین حسابهای بدهی بستانکار و تراز افتتاحیه بدهکار می شود در واقع حسابهای دائمی در مقابل تراز افتتاحیه ثبت می شوند.
کد حسابها سازمان تامین اجتماعی همانند سازمان ها و شرکت های دیگر از حساب دارائی (کد 1) که شامل دارائیهای جاری مانند حساب بدهکاران، اسناد دریافتنی و … دارائیهای ثابت مانند زمین، ساختمان، و … دارائی های نامشهود.
و همچنین بدهی های جاری و بدهی های بلندمدت، و سرمایه مجاز سازمان هستند تنها تفاوتی که حسابداری سازمان با حسابداری شرکت ها در کدگذاری حسابها دارد این است که برای بانک حسابهای جداگانه ای وجود دارد و حسابهای بانک کدنیک جداگانه ای دارند عملیات حسابداری سازمان با تنظیم سند، دفاتر روزنامه، معین و کل انجام می گیرد، تنظیم سند و دفاتر در سازمان توسط واحد مالی صورت می گیرد که مسئول امور مالی بر آن نظارت دارد.
واحدهای حسابداری شامل بخش ذخایر و سرمایه گذاری، بخش ترازنامه ممیزین حسابداری، نگهداری اسناد و … می باشد.
که هر کدام وظایف جداگانه ای بر عهده دارند. در سازمان های مرکزی هر ماه
فعالیت های حسابداری تحت عنوان صورتحساب ها با ارائه دیسکت اطلاعات مالی به بخش رسیدگی حسابها گزارش می شود و همچنین شعب موظفند صورت حسابهای خود را به اداره رسیدگی به حسابهای واقع در مرکز ارائه دهند.
در کل عملیات حسابداری به 2 بخش دفترداری و پرداخت تقسیم می شود.
که پرداخت نیز خود به 2 دسته پرداخت های پرسنلی و پرداخت های غیرپرسنلی قابل تقسیم است. پرداخت های پرسنلی به هر گونه پرداختی که صرف تامین حقوق کارکنان و امور رفاهی مربوط به آنهاست اطلاق می گردد سالانه سازمان قراردادهایی را نیز با افراد و شرکت های مختلفی منعقد می کند که هزینه های مربوط به امور رفاهی یا امور آموزشی کارکنان را تامین می کنند. شرکت هائی که سازمان تامین اجتماعی برای امور رفاهی کارکنان خود در نظر گرفته است، به عنوان مثال "شرکت رفاه گستر، شرکت تور تفریحی نمک آبرود سازمان تامین اجتماعی در قبال وجهی که از بیمه شدگان و همچنین کارفرمایان دریافت می کند، مکلف است هزینه های درمان بیمه شدگان و مستمری بگیران را پرداخت نماید.
سازمان برای اینکه آسان تر بتواند حساب های ایجاد شده را ثبت نماید و تداخلی در امور ایجاد نشود وظایف خود را به 2 بخش تقسیم نموده است که از آنها تحت عنوان بخش بیمه ای و بخش درمان نام برده می شود ستاد مرکزی تنها واحدی است که هم به امور مربوط به درمان رسیدگی می کند و نیز علمیات مربوط به بخش بیمه ای را زیر نظر دارد.
در ابتدای هر توضیحی باید بگویم سازمان تامین اجتماعی تلفیقی است از یک سازمان دولتی و یک موسسه تجارتی، در واقع یک نهاد مستقل بوده و تنها مدیرعامل سازمان توسط وزیر آموزش پزشکی تعیین می شود اکثریت عملیات حسابداری در آنجا مربوط به خدماتی است که به بیمه شدگان صورت می گیرد و پرداخت هایی است که برای ارتقاء سطح دانش کارکنان انجام می شود همچنین هزینه هایی که به منظور خرید ملزومات، اثاثه اداری و مایحتاج کارکنان که به فعالیت کاری آنها مربوط می شود پرداخت می گردد هزینه هایی که صرف سمینارها و آموزش های کارکنان می شود در حقیقت به خدمت به بیمه شدگان منجر می شود.
هر پرداختی که در رابطه با خرید تجهیزات کامپیوتری و لوازم اداری و خدماتی که برای فعالیت کارکنان می باشد ابتدا توسط مسئول مربوطه به بخش خدمات رفاهی مطرح می شود و خدمات رفاهی بعد از صلاحدید خود نامه ای به مدیریت می نویسد و از ایشان درخواست تامین وجه می نماید و مدیرعامل با توجه به بودجه مصوب دستور پرداخت یا عدم پرداخت وجه را صادر می کند.
اگر دستور پرداخت وجه که از طریق آن مدیرعامل به مسئول حسابداری اجازه صدور چک را می دهد صادر شود.
مسئول حسابداری چک را در وجه صاحب واحدی که خرید انجام شدده است صادر می کند چک هایی که در سازمان صادر می شوند باید به امضا مقام های مجاز که شامل حسابدار، رئیس حسابداری مدیر مالی و مدیرعامل یا معاون مدیرعامل در امور اداری و مالی برسد ملزومات و اثاثه ای که موردنیاز دیگر شعبه های سازمان می باشند اغلب توسط ستاد مرکزی تهیه و توزیع می شوند و به دلیل اینکه شعبه ها مستقل از سازمان مرکزی عمل می کنند و بودجه ی جداگانه ای در دست دارند بعد از خرید اعلامیه ای برای واحد مربوطه ارسال می شود، مبنی بر اینکه آن واحد باید وجهی را به حساب مرکز واریز کند. در این اعلامیه واحد مرکزی طرف حساب خود را بدهکار می کند و در آن قید شده است که خرید تحت چه عنوانی و به چه مبلغ می باشد.
سازمان برای ضمانت اجرای فعالیت ها و انجام تعهدات توسط سازمان ها و شرکت های دیگر از موسسات و افراد طرف قرارداد خود برای پروژه های با مبالغ یا موضوعات با اهمیت چکی را بابت تضمین دریافت می دارد وجهی را که از فرد یا موسسه دریافت می دارد تحت عنوان طرف حساب انتظامی و در مقابل حساب انتظامی ثبت می کند و در اتمام قرارداد و پس از انجام تعهدات چک را مسترد می نماید.
به منظور بررسی اطلاعات تراز نامه ارسالی ضروری است کلیه واحدها موازنه 8 ستونی براساس سرفصل حسابهای کل و معین سال 84 در محدوده عملیات اسفند تا اسفند پس از کنترل های لازم [شرح عناوین حسابها و تطبیق آن با کدینگ حسابها و همچنین گردش و مانده حسابها] که به تائید رئیس امور مالی و رئیس واحد رسیده به ضمیمه مجموعه ترازنامه ارسال دارند.
گروه 1- ذخایر
مطابق دستورالعمل نگهداری حسابها و ضمائم مربوطه حسابهای این گروه شامل حسابهای ذخیره قبل از اجرای قانون تامین اجتماعی (1110) ذخیره درآمد حاصل از وجوه و ذخایر اموال (1120) ذخیره درآمد حاصل از خسارات و جرایم نقدی (1130) ذخیره درمان (1135)، مانده درآمد پس از وضع مخارج (1140)، زیان تحقق نیافته سرمایه گذاریهای بلندمدت در سهام.
گروه 2- دارائیهای غیرجاری
1- دارائیهای ثابت مشهود غیرمنقول:
با توجه به اینکه پروژه های ساخت و ساز و همچنین خرید ساختمان موردنیاز واحدها در قالب مصوبات مربوطه عمدتاً از طریق ادارات کل استانها انجام می گیرد، لذا واحدها موظفند هزینه های انجام شده در حسابهای مربوطه را حسب مورد به همراه مستندات لازم در ارتباط با اموال (زمین، ساختمان و ساختمان در جریان ساخت) به همراه فرم مربوطه به ضمیمه تراز نامه ارسال می نمایند.
1-1- زمین (2110)
بهای زمین، هزینه های ثبتی، هزینه های کارشناسی و سایر هزینه های مرتبط و مستقیم که برای رساندن زمین به وضعیت قابل بهره برداری تحمیل شود در این حساب منظور می گردد.
2-1- ساختمانهای اداری (2120)
قیمت تمام شده ساختمان شامل تاسیسات و تجهیزات و هزینه های ثبتی، هزینه توسعه ساختمان و یا نوسازی که باعث تغییر شکل ساختمان شود در این حساب منظور می گردد.
3-1- ساختمانهای در جریان ساخت اداری (2130)
کلیه وجوهی که برحسب مقررات مربوطه جهت پروژه های ساخت و ساز انجام می پذیرد و وجوهی که به منظور تکمیل ساختمانها پرداخت می گردد در این حساب منظور می شود.
بدیهی است پس از اخذ پایان کار و یا براساس صورتجلسه تحویل موقت و قطعی مبالغ مذکور از حساب فوق الذکر برگشت و به حساب ساختمان منظور خواهد شد.
4-1- پیش پرداخت به شرکتها و پیمانکاران (2161)
با توجه به اینکه حساب پیش پرداختهای سرمایه ای از حساب سایر پیش پرداختها متمایز گردیده است بنابراین واحدها مکلفند کلیه پیش پرداخت هائی را که جهت تحصیل دارائیهای غیرمنقول انجام داده اند به حساب مذکور منظور نمایند.
2- دارائیهای ثابت مشهود منقول:
1-2- پیش پرداختهای سرمایه ای در بخش اموال منقول (2201)
2-2- وسایط نقلیه:
بهای تمام شده انواع وسایط نقلیه شامل (سواری، اتوبوس، مینی بوس، وانت، موتورسیکلت و …)، همچنین وسایل و لوازم ایمنی
واحدها مکلفند مشخصات کامل وسایط نقلیه موجود و خریداری شده را در سیستم مکانیزه وارد و صورت جلسه تحویل و تحول و تصویر سند مالکیت را به ضمیمه ترازنامه ارسال دارند.
3-2- دستگاهها و تجهیزات کامپیوتری (2220)
بهای سخت افزار از قبیل: مانیتور، کیس، کی برد، پرینتر، ماوس و …
و برنامه های نرم افزاری با قفل که از محل اعتبارات ابلاغی خریداری می شود به این حساب منظور می گردد.
4-2- دستگاههای چاپ و تکثیر
قیمت تمام شده دستگاههای چاپ و تکثیر شامل: دستگاه فتوکپی، دستگاه پلی کپی، دستگاه زیراکس، دستگاههای صحافی، دستگاه برش در این حساب منظور می شود.
5-2-دستگاه کمپ فلزی، دستگاههای تلفن مرکزی و فاکس
6-2- دستگاههای تلفن همراه
7-2- اموال و اثاثیه سازمان نزد دیگران
8-2- اثاثیه و لوازم اداری
3- سرمایه گذاریهای بلند مدت
1-3- سرمایه گذاریهای بلندمدت در سهام و اوراق مشارکت
2-3- تسهیلات اعطایی
3-3- وجوه اداره شده
4- سایر دارائیها
امتیازات: امتیازات شامل: پیش پرداخت امتیازات، امتیاز آب، برق، تلفن، تلفن همراه، گاز، فاکس، فاضلاب و سایر امتیازات می باشند.
گروه 2- دارائیهای جاری
1- سفارشات و پیش پرداخت ها
حساب پیش پرداخت های غیرسرمایه ای
2- حسابها و اسناد دریافتنی
1-2- حساب ودایع
2-2- حساب کارگاهها
3-2- حساب شرکت سرمایه گذاری خانه سازی ایران
3-3- حساب خزانه داری کل
4-3- حساب دار و تجهیزات پزشکی: ارسالی از ستاد مرکزی به مراکز درمانی البته این حساب در سال جاری (85) از لیست حسابها حذف شده است و طبق مصوبه وزارت درمان و آموزش پزشکی به بیمار واگذار گردیده است.
5-3- حساب اشخاص ثالث حقیقی و حقوقی
از آنجائیکه حساب فوق در زمره حسابهای دریافتنی می باشد، بنابراین ضرورت واحدها با توجه دستور اداری در رابطه با نحوه واریز و ثبت و نگهداری حساب مربوطه اقدام نمایند.
6-3- حساب سایر اشخاص
واحدها مکلفند به منظور ثبت عملیات مربوط به بدهکاران (حساب سایر اشخاص) ضمن رعایت مفاد دستورالعمل نگه داری حسابها از ثبت و درج عناوین کلی (بدهکاران، حساب جاری کارکنان، اشخاص متفرقه، اشخاص فاقد شماره شناسائی جداً خودداری نمایند.
7-3- حساب دولت
8-3- حساب حقوق و مزایای ایام مرخصی بیمه شدگان جانباز
4- موجودی نقد
1-4- صندوق
از آنجائیکه طبق مقررات جاری کلیه پرداختها از طریق صدور چک انجام می پذیرد لذا حساب فوق الذکر فاقد عملیات و مانده خواهد بود.
2-4- موجودی بن
3-4- حساب تنخواه گردانها: این حسابها مخصوص ثبت عملیات مالی کارپردازی می باشد که علی الاصول با ارائه اسناد و مدارک خرید از محل تنخواه گردان که توسط کارپرداز انجام گرفته است مورد تسویه قرار می گیرد.
5- حساب بانکها
1-5- حساب بانک درآمد حق بیمه
2-5- بانکهای پرداخت
3-5- بانک ارزی
4-5- حساب وجوه بین راه بانکها
5- حساب چکهای در جریان وصول بانک درآمد
6- سایر دارائیهای جاری
1-6- اموال تهاتری و اموال سرمایه گذاری
2-6- اموال واگذاری از سازمان ایرانگردی و جهانگردی
3-6- بیمارستانهای قابل واگذاری خارج از سطح بندی
4-6- پروژه های انبوه سازی
گروه 4- بدهیهای جاری
1- حسابها و اسناد پرداختنی
1-1- حق الاجراء
2-1- حساب سایر اشخاص
2- پیش دریافتها
1-2- حساب سپرده موقت کارفرمایان
2-2- ذیحسابها
3-2- اشخاص ناشناس بانک درآمد
گروه 5- بدهیهای غیرجاری
گروه 6- درآمدها
1- درآمد حق بیمه
1-1- حساب انتقال درآمد حق بیمه
2-1- حساب تعدیل سنواتی درآمدها
3-1- صندوق بیمه بیکاری
2- درآمد حاصل از سرمایه گذاریاه
3- درآمد حاصل از کمک و هدایا
4- سایر درآمدها
5- درآمد حاصل از فروش دارائیهای ثابت منقول
گروه 7- تعهدات قانونی و هزینه های درمان
گروه 8- هزینه های پرسنلی و اداری
1- هزینه بن مستمری بگیران
2- حساب تعدیل سنواتی هزینه ها
3- مزایای سنوات خدمت کارکنان
گروه 9- رابطه و حسابهای آماری
1- حساب افتتاحیه
2- حساب رابط
3- حساب اختتامیه
4- حساب انتظامی و طرف حساب انتظامی:
1-4- حساب و طرف حساب انتظامی لوازم
2-4- حساب و طرف حساب انتظامی اثاثیه و اموال امانی نزد شرکتهای وابسته
3-4- حساب و طرف حساب انتظامی ضمانت نامه ها
4-4- حساب و طرف حساب انتظامی اسناد دریافتنی (چک و سفته های ماخوذه)
به منظور تسریع در امر تهیه ترازنامه و جلوگیری از مکاتبات زائد و وقت گیر لازم است
با مطالعه مفاد این دستورالعمل اطلاعات خواسته شده و همچنین فرم های مربوطه را در صورت داشتن عملیات حساب موردنظر به طور دقیق و با مشخصات کامل و خوانا تنظیم و ارسال دارند.
فصل سوم
سازمان تامین اجتماعی در سال 1347 فعالیت خود را تحت عنوان صندوق تامین اجتماعی آغاز کرده ابتدا زیر نظر وزارت کار و اموراجتماعی فعالیت خود را انجام می داد. و سپس تحت سرپرستی وزارت درمان و آموزش پزشکی عمل می کردو در حال حاضر مستقل از هر حرفه ای به فعالیت خود را ادامه می دهد.
سرمایه اولیه برای تشکیل سازمان از طرف دولت تامین شد و طبق اساسنامه فعالیت خود را آغاز کرد.
درآمد سازمان در ابتدا فقط از طریق حق بیمه کارگران و کارفرمایان دریافت می کرد و تامین می شد و بعدها درآمدهای دیگری از جمله پرداخت بیمه شدگان خسارات و جرائم نقدی، هدایا و کمک های نقدی نیز اضافه گردید.
هدف سازمان از تاسیس یک نهاد عمومی، غیردولتی و بیمه کردن اقشار مختلف مردم، خدمت به بیمه شدگان و پرداخت به مستمری بگیران و در حقیقت تامین سطح و زندگی ومادی و فرهنگی بوده است.
مدیر عامل سازمان بالاترین مقام اداری آنجا می باشد و توسط وزیر درمان و آموزش پزشکی به سمت خود منصرف می شود.
اهم فعالیت های سازمان تامین اجتماعی مربوط است به خدماتی است که به بیمه شدگان ارائه می دهد و همچنین وجوهی که از آنجا دریافت می کند.
هزینه هائی که به منظور ارتقاء سطح آموزشی کارکنان صورت می گیرد. درنهایت به خدمت بهینه تر به مردم منجر می شود برای اطلاع رسانی فرهنگی، بیمه ای به مردم نشریه ای دو هفته یکبار منتشر می شود، به عنوان نشریه آتیه که مربوط به بیمه شدگان و مستمری بگیران و علاقمندان به امر بیمه می باشد.
سازمان تامین اجتماعی مرکزی در خیابان آزادی جنب وزارت کار و امور اجتماعی و در استان تهران واقع شده است.
و واحدهای این سازمان شامل اداره کل درآمد، اداره فنی بیمه شدگان، اداره کل مستمریها معاونت اداری و مالی، اداره کل سرمایه گذاری، دفتر ذخایر سرمایه گذاری، دفتر امور مجمع شرکت ها اداره کل امور مالی ما اداره کل خدمات، معاونت درمان، درمان مستقیم، درمان غیرمستقیم اداره ی کل پشتیبانی، راهبری سیستم ها، آموزش، امور داروئی، درآمد حق بیمه و آمار و محاسبات است.
در هر یک از این واحدها فعالیت های خاصی انجام می شوند و تمام واحدها در راستای اهداف سازمان یکپارچه عمل می کنند.
جوامع توسعه یافته امروزی از قرن 19 و 20 به مقوله تامین اجتماعی توجه کرده و چگونگی آن را ساخته و به مرحله اجرا در می آروند. در حالیکه توسعه نیافت به اهمیت آن عمدتاً از جنگ جهانی دوم به بعد رسیده و در صدد طراحی ،ساختن و عملیاتی کردن آن هستند. سازمان تامین اجتماعی در دو بخش بیمه ای و درمان به امر بیمه مشغول است. و همچنین مستمری که به مستمری بگیران پرداخت می کند بر دو نوع است:
الف) مستمری بازنشستگی،
ب) مستمری از کار افتادگی
ج) مستمری بازماندگان
الف) در بسیاری از کشورهای اروپای غربی و سایر کشورهای صنعتی برای برقراری مستمری سن مردان لااقل باید 65 سال باشد، ولی در کشورهای اروپای شرقی این میانگین غالباً 60 سال است.
از طرف دیگر در بسیاری از کشورهای در حال توسعه معمولاً سن دریافت مستمری 60 حتی 55 سال تعیین شده است.
در تعداد زیادی از کشورها سن قبول مستمری برای زنان کمتر از مردان است.
ب) مستمری از کارافتادگی بر دو نوع است و به موجب قانون تعریف شده است:
1) از کارافتادگی شغلی 2) از کار افتادگی کلی (عدم توانائی انجام کار)
از کار افتادگی شغلی به از دست دادن به شغل بیمه شده که به طور معمول به آن می پردازد مربوط می شود ولی از کار افتادگی کلی عبارتست عدم توانائی بدست آوردن در هر شغل مناسب.
ج) مستمری بازماندگان در صورت فوت مستمری بگیر بازنشسته یا بیمه شده شاغل یا از کار افتاده پرداخت می گردد.
بازماندگان مهم دریافت کننده مستمری همسر و فرزندان متوفی هستند.
سایر مستمری بازماندگان احتمالی مانند والدین، خواهران، برادران و اولاد آنها یا شوهر یا زن یک بیمه شده در شرایطی محدود از نظیر هزینه ها هرگز حائز اهمیت نیستند.
" نرخ های پرداخت مستمری ها به شرح زیر است.
نرخ مستمری بازنشستگی 30% دستمزد متوسط پایانی به اضافه 5/1% درصد به ازای هر سال پرداخت، کسور بیش از 15 سال تا حداکثر 60 درصد بعد از 35 سال یا به اضافه کسورات پرداخت شده یا بستانکار شده
مستمری از کار افتادگی: همان فرمولی که برای مستمری بازنشستگی بیان شد مورد استفاده قرار می گیرد.
مستمری از کارافتادگی نیز به همین صورت پرداخت می شود.
مستمری بازماندگان: درصدی از مستمری بازنشستگی که بیمه شده حق دریافت آن را دارد یا از مستمری از کار افتادگی که در زمان فوت حق آن را می داشت به این شرح پرداخت می گردد (50 درصد به همسر و 20 درصد به هر طفل)
"منابع تامین مالی و هزینه ها"
طبق ماده 51 قانون تامین اجتماعی هیات مدیره سازمان باید تا اول دیماه هر سال بودجه کل سازمان را برای سال بعد تنظیم و به شورای عالی پیشنهاد نماید و شورای عالی مکلف است حداکثر تا پانزدهم اسفندماه بودجه سال بعد را تصویب کند و به هیئت مدیره ابلاغ نماید.
بیمه نوعی روش تامین منابع مالی است که هم پیش پرداخت و هم یک کاسه کردن را دربرمی گیرد، بیمه های درمان براساس چهار معیار منبع تامین مالی، میزان اختیار افراد برای مشارکت در برنامه گروهی یا فردی بودن برنامه و روش محاسبه حق بیمه طبقه بندی می شوند. تامین اجتماعی باید همگام با دیگر برنامه ریزی های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی به اقشار مختلف مردم خدمات هماهنگی را ارائه دهد.
تامین اجتماعی به معنای عدالت و یکسویه شدن می باشد یعنی پیشرفت مادی و فرهنگی جوامع. اکثر کشورها از این واژه استقبال می کنند و می کوشند تا با تصویب برنامه های خرد و کلان از منفعتی که در این راه نصیب ایشان می شود بی نصیب نماننده اما آیا تا به حال به این موضوع فکر کرده اند که هدف اصلی تامین اجتماعی چیست و چرا باید به مردم خدمت کند و همچنین رفاه واقعی بیمه شدگان و افرادی که در آرزوی بیمه شدن به سر می برند چیست.
اکثر کشورها تنها هدف خود را رفاه بعضی از افراد جامعه قرار داده اند و چه بسا در این راه کوچکترین توجهی به مردم واقعا نیازمند نمی کنند.
عواملی وجود دارد که به فقر، نیازمند شدن و تجاوز و تعدی به حقوق دیگران، مرگ و میر بیشتر دامن می زند، از جمله برنامه ریزی هایی که دولت ها برای جوامع به کار می گیرند و همچنین نبودن رفاه مادی و فرهنگی و سیاست هایی که دولت ها در رسیدن به اهداف خود تنظیم کرده اند.
معمولا در هر فنی اصطلاحاتی وجود دارد که بنا به مقتضیات آن فن نشان دهنده معانی و مفاهیم خاصی می باشد، فن حسابدارینیز از این امر مستثنی نیست و دارای اصطلاحات مخصوص به خود می باشد.
به این خاطر که این فن به طریقه جدید آن در مملکت ما به تازگی رواج یافته است و به تدریج رونق و دوام می یابد از آن تحت عنوان کار با سیستم نام برده می شود به طور کلی سیستم از سه جز تشکیل شده است، جز اول "فرم ها" جز دوم "روش ها" و جز سوم "شیوه انجام کار می باشد.
حسابداری تامین اجتماعی نیز مانند دیگر سیستم های تامین مالی کار خود را با ثبت تراز افتتاحیه آغاز می کند، به این ترتیب که حساب های دارائی به حساب مربوطه بدهکار و در مقابل تراز افتتاحیه بستانکار می شود.
و همچنین حساب های بدهی بستانکار و تراز افتتاحیه بدهکار می شود در واقع حساب های دائمی در مقابل تراز افتتاحیه ثبت می شوند.
کد حسابها در سازمان همانند دیگر سازمان ها از حساب دارائی "کد 1" شامل دارائیهای جاری مانند بدهکاران، اسناد دریافتنی و دارائی های ثابت مانند زمین، ساختمان و دارائی های نامشهود و همچنین بدهی های جاری، بدهی بلند مدت و سرمایه مجاز سازمان هستند.
عملیات حسابداری سازمان با تنظیم سند، دفتر روزنامه، معین و کل انجام می گیرد.
واحدهای حسابداری شامل بخش ذخایر و سرمایه گذاری، بخش ترازنامه، ممیزین حسابداری، نگهداری اسناد و … می باشد.
عملیات حسابداری در سازمان مرکزی به 2 بخش دفترداری و پرداخت تقسیم می شود.
پرداخت نیز خود به 2 دسته پرداخت های پرسنلی و پرداخت های غیرپرسنلی قابل تقسیم است.
سازمان تامین اجتماعی در قبال وجهی که از بیمه شدگان و همچنین کارفرمایان و کارگران دریافت می کند، مکلف است هزینه های درمان بیمه شدگان و مستمری بگیران را پرداخت نماید.
هر خریدی که در سازمان انجام می شود باید با موافقت مدیرعامل و با توجه به بودجه ی تعیین شده باشد، سازمان مرکزی می تواند خرید شعبه های دیگر را نیز انجام دهد، اما چون شعبه ها مستقل از یکدیگر عمل می کنند، اعلامیه هایی برای شعبه مذکور ارسال می کند، مبنی بر اینکه شعبه باید مبلغ موردنظر را به حساب مرکز واریز نماید، سازمان تامین اجتماعی برای رسیدن به اهداف خود که خدمت به بیمه شدگان می باشد قراردادهایی را با دیگر سازمان ها و موسسات منعقد می نماید برای اینکه ضمانتی بابت اجرای قرارداد منعقد شده بوجود بیاید.
مبلغی را از شرکت یا موسسه طرف قرارداد تحت عنوان سپرده حسن انجام کار دریافت می دارد و پس از اتمام قرارداد مبلغ را مسترد می نماید.
به طور کلی سازمان تامین اجتماعی یک سازمان بیمه گر اجتماعی است که ماموریت اصلی آن پوشش کارگران مزد و حقوق بگیر (به صورت اجباری) و صاحبان حرف و مشاغل آزاد (به صورت اختیاری) است. جمعیت تحت پوشش این سازمان حدود 5/6 میلیون نفر بیمه شده و نزدیک به یک میلیون نفر مستمری بگیر است که با در نظر گرفتن افراد خانواده بیمه شدگان، جمعیت تحت پوشش این سازمان برای خدمات درمانی به حدود 5/27 میلیون نفر می رسد. براساس قانون، سازمان تامین اجتماعی یک سازمان عمومی غیردولتی است که بخش عمده منابع مالی آن از محل حق بیمه ها تامین می شود و متکی به منابع دولتی نیست، به همین دلیل، دارائی ها و سرمایه های آن متعلق به اقشار تحت پوشش در نسل های متوالی است و نمی تواند قابل ادغام با هیچ یک از سازمان ها و موسسات دولتی یا غیردولتی باشد، تکیه گاه اصلی این سازمان مشارکت سه جانبه کارفرمایان، بیمه شدگان و دولت در عرصه های مختلف سیاست گذاری، تصمیم گیریهای کلان و تامین منابع مالی است.
اصول و مبانی بیمه گری این سازمان به نحوی تنظیم شده که بین اهداف اصلی آن با اهداف کلان نظام اقتصادی کشور همسویی کامل وجود دارد. از یک سو رونق فعالیت های تولیدی و صنعتی موجب افزایش جمعیت تحت پوشش بیمه و تقویت منابع مالی این سازمان می شود و از سوی دیگر پوشش بیمه ای کارگران به افزایش اطمینان خاطر، ایجاد امنیت روحی و سلامت جسمی و در نهایت ارتقای بهره وری نیروی کار منجر می شود.
همچنین همه عواملی که فعالیت های اقتصادی و صنعتی را تحت تاثیر قرار دهد بر منابع و مصارف سازمان تامین اجتماعی نیز اثرگذار است.
از جمله این عوامل می توان به بحران بیکاری، افزایش نرخ سالمندی، بی ثباتی در فعالیت های اقتصادی، افزایش حوادث و سوانح در کشور و رشد روزافزون هزینه های درمان اشاره کرد تعهدات این سازمان برابر استانداردهای تعیین شده بوسیله سازمان بین المللی کار و سازمان بین المللی تامین اجتماعی تنظیم شده و بالاترین حد این استانداردها را دربرمی گیرد، چگونگی تحقق این تعهدات و ارایه خدمات به وسیله این سازمان را قانون معین کرده است.
منابع اطلاعاتی:
منابع و ماخذ:
تامین اجتماعی: تالیف: دکتر مهدی طالب
تامین اجتماعی و توسعه: موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی
مقدمه ای بر تامین اجتماعی: موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی
تامین اجتماعی در ایران: موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی
فصلنامه آموزشی
1