Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
1
عنوان:
تاثیر و وظیفه اخلاق حرفه ای ناظر و معلم
مقدمه اخلاق حرفه ای یکی از مسائل اساسی همه جوامع بشری است. در حال حاضر، متاسفانه در جامعه ما در محیط کار کمتر به اخلاق حرفه ای توجه می شود جامعه ما نیازمند آن است تا ویژگی های اخلاق حرفه ای مانند دلبستگی به کار، روحیه مشارکت و اعتماد، ایجاد تعامل با یکدیگر وبرای تحقق آن فرهنگ سازی شود. امروزه بسیاری از کشورها در جهان صنعتی به این بلوغ رسیده اند که بی اعتنایی به مسائل اخلاقی و فرار از مسئولیت ها و تعهدات اجتماعی، باعث از بین رفتن این ویژگی می شود . به تحقیقات درباره اخلاق حرفه ای جایگاه ویژه ای بدهند؛ وقتی از حوزه فردی و شخصی به حوزه کسب و کار گام می نهیم ، اخلاق کار و یا اخلاق شغلی به میان می آید؛ مانند: اخلاق پزشکی ، اخلاق معلمی ، اخلاق مهندسی و نظایر آن .
مفهوم اخلاق حرفه ای در ابتدا مفهوم اخلاق حرفه ای به معنای اخلاق کار و اخلاق مشاغل به کار می رفت. امروزه نیز عده ای از نویسندگان اخلاق حرفه ای، از معنای نخستین این مفهوم برای تعریف آن استفاده می کنند. اصطلاحاتی مثل work ethics یا professional ethics معادل اخلاق کاری یا اخلاق حرفه ای در زبان فارسی است. اخلاق کار، متعهد شدن انرژی ذهنی و روانی و فیزیکی فرد یا گروه به ایده جمعی است در جهت اخذ قوا و استعداد درونی گروه و فرد برای توسعه به هر نحوی است. اخلاق حرفه ای یکی از شعبه های جدید اخلاق است که می کوشد به مسائل اخلاقی حرفه های گوناگون پاسخ داده و برای آن اصولی خاص دارد.
اخلاق حرفه ای به مسائل و پرسش های اخلاقی و اصول و ارزش های اخلاقی یک نظام حرفه ای می پردازد و ناظر بر اخلاق در محیط حرفه ای است . مقصود از اخلاق حرفه ای مجموعه قواعدی است که باید افراد داوطلبانه و براساس ندای وجدان و فطرت خویش در انجام کار حرفه ای رعایت کنند؛ بدون آن که الزام خارجی داشته باشند یا در صورت تخلف، به مجازات های قانونی دچار شوند .اخلاق فردی ، مسئولیت پذیری فرد است در برابر رفتار فردی خود ، صرفاً به منزله یک فرد انسانی ، و اخلاق شغلی ، مسئولیت پذیری یک فرد است به صاحب یک حرفه یا پست سازمانی گفته می شود . این اخلاق، دربرگیرنده مجموعه ای از احکام ارزشی، تکالیف رفتار و سلوک و دستورهایی برای اجرای آنهاست . اخلاق حرفه ای، به منزله شاخه ای از دانش اخلاق به بررسی تکالیف اخلاقی در یک حرفه و مسائل اخلاقی آن می پردازد و در تعریف حرفه، آن را فعالیت معینی می دانند که موجب هدایت فرد به موقعیت تعیین شده همراه با اخلاق خاص است .
در تعریف اخلاق حرفه ای به موارد زیر اشاره می شود : – اخلاق حرفه ای رفتاری متداول در میان اهل یک حرفه است. – اخلاق حرفه ای مدیریت رفتار وکردار آدمی هنگام انجا م دادن کارهای حرفه ای است. – اخلاق حرفه ای رشته ای از دانش اخلاق است که به مطالعه روابط شغلی می پردازد. – اخلاق حرفه ای عبارت است از مجموعه ای از قوانین که در وهله اول از ماهیت حرفه و شغل به دست می آید . ویژگی های اخلاق حرفه ای الف) وجود نگرش اصالت فرد و فرد گرایی ب) محدودبودن مسئولیت ها و الزامات اخلاقی فرد در شغل که به نظر می رسد این نگاه به اخلاق حرفه ای، نوعی تحویلی نگری و تقلیل دادن اخلاق حرفه ای است . دارای هویت علم و دانش بودن، داشتن نقشی کاربردی ،بومی و وابسته بودن به فرهنگ، وابستگی به یک نظام اخلاقی، ارائه دانشی انسانی دارای زبانِ روشن انگیزشی است .
مسئولیت پذیری در این مورد فرد پاسخ گوست و مسئولیت تصمیم ها و پیامدهای آن را می پذیرد؛ سرمشق دیگران است؛ حساس و اخلاق مند است؛ به درستکاری و خوشنامی در کارش اهمیت می دهد؛ برای ادای تمام مسئولیت های خویش کوشاست و مسئولیتی را که به عهده می گیرد، با تمام توان و خلوص نیت انجام می دهد. برتری جویی و رقابت طلبی در تمام موارد سعی می کند ممتاز باشد؛ اعتماد به نفس دارد؛ به مهارت بالایی در حرفه خود دست پیدا می کند؛ جدی و پرکار است؛ به موقعیت فعلی خود راضی نیست و از طرق شایسته دنبال ارتقای خود است؛ سعی نمی کند به هر طریقی در رقابت برنده باشد.
صادق بودن مخالف ریاکاری و دورویی است؛ به ندای وجدان خود گوش فرا می دهد؛ در همه حال به شرافت مندی توجه می کند؛ شجاع و با شهامت است. صادق بودن به حقوق دیگران احترام می گذارد؛ به نظر دیگران احترام می گذارد؛ خوش قول و وقت شناس است؛ به دیگران حق تصمیم گیری می دهد؛ تنها منافع خود را مرجح نمی داند. رعایت و احترام نسبت به ارزش ها و هنجارهای اجتماعی برای ارزش های اجتماعی احترام قائل است؛ در فعالیت های اجتماعی مشارکت می کند؛ به قوانین اجتماعی احترام می گذارد؛ در برخورد با فرهنگ های دیگر متعصبانه عمل نمی کند. عدالت و انصاف طرفدار حق است؛ در قضاوت تعصب ندارد؛ بین افراد از لحاظ فرهنگی، طبقه اجتماعی و اقتصادی، نژاد و قومیت تبعیض قائل نمی شود.
همدردی با دیگران دلسوز و رحیم است؛ در مصائب دیگران شریک می شود و از آنان حمایت می کند؛ به احساسات دیگران توجه می کند؛ مشکلات دیگران را مشکل خود می داند. وفاداری به وظایف خود متعهد است؛ رازدار دیگران است؛ معتمد دیگران است. عوامل پایه ای اخلاق حرفه ای – استقلال حرفه ای اخلاق علمی این عامل مانند اخلاق در هر نظام حرفه ای دیگر باید منعکس کننده هنجارهای درونی حرفه و احساس تعهد اخلاقی از سوی خود حرفه ای ها و نهادهای تخصصی آنها باشد، نه آنکه در قالب بایدها و نبایدهای اخلاقی به آنها تحمیل و قبولانده یا گوشزد شود. برای مثال، یک مدیر باید در حرفه خود مسائلی مانند صداقت، دقت، قابل اعتماد بودن، گشوده بودن به فضای انتقاد و ارزیابی، پرهیز از جزمیت، احترام به زیردستان و اطرافیان، توجه به حریم خصوصی و مسئله حفظ اسرار افراد را سرلوحه خویش قرار دهد.
-خودفهمی حرفه ای پایه و اساس اخلاق، خودفهمی حرفه ای است. افراد تنها با فهمی از کار و فعالیت حرفه ای خود، فلسفه آن و نسبتش با زندگی مردم است که به درک اخلاقی از آن نائل می آیند و در نتیجه، در مناسبات خود با طبیعت و جهان پیرامون خود، نوعی احساس درونی از تعهد به آن ارزش ها پیدا می کنند. -عینیت گرایی، بی طرفی و عدم جانب داری از مهم ترین اصول اساسی که در اغلب اسناد و مباحث مربوط به اخلاق حرفه ای علمی مورد تایید قرار می گیرد، رعایت عینیت گرایی و بی طرفی است. فردی که اخلاق حرفه ای را در زندگی شغلی اش به کار می گیرد، نباید جانب داری غیرعقلانی نسبت به منبعی که دارای صفات غیراخلاقی است نشان دهد.
فراتر رفتن از مفهوم معیشتی تا زمانی که فردی درگیر مسائل فیزیولوژیکی باشد، توجه به مسائل دیگر کم رنگ تر خواهد بود. معنای اخلاق حرفه ای با عبور از مفهوم معیشتی آن به عرصه ظهور می رسد. زمانی که افراد در فعالیت و کسب وکار حرفه ای خود از سطح گذران زندگی مادی فراتر می آیند، دست کم سه سطح دیگر از فعالیت های علم و فناوری برای آنها معنا می یابد: 1. احساس کارآیی، اثربخشی و تولید کیفیت به عنوان ارزش افزوده ۲. احساس خدمت به مردم و مفید واقع شدن 3. احساس رهاسازی از طریق بازتوزیع فرصت ها و نقد قدرت . – مشکلات و موانع اخلاق حرفه ای * ارزش مداری به جای مسئله محوری بسیاری از مشکلات، ناشی از نگرش سنتی ما به اخلاق است . ما در نگرش سنتی خود به معضلات اخلاقی صرفاً فضیلت محور یا ارزش مدار هستیم نه مسئله محور، جهت گیری ما فضیلت گرایانه است ، نه کارآمدی. ورود ما به معضل اخلاقی، صرفاً موعظه ای ، تبشیری و انذاری است . در حالی که برخورد صحیح و موثر با معضلات اخلاقی به تخصص و مهارت نیاز دارد .
رعایت اخلاق حرفه ای در سازمان، امری لازم و ضروری است تا سازمان از یک سو جامعه را دچار تعارض نکند و از سوی دیگر، با اتخاذ تصمیمات منطقی و خردمندانه منافع بلندمدت خود را تضمین کند. آن چیزی که در مواجهه با مفهوم اخلاق حرفه باید مد نظر ما قرار گیرد، این است که نخست اخلاق حرفه ای ، دربرگیرنده اخلاق فردی و اخلاق شغلی است . اما از هر دو فراتر رفته و به سازمان به مثابه یک مجموعه حقوقی ناظر است . دوم آنکه امروزه رویکردی استراتژیک به اخلاق حرفه ای پیدا شده است آنکه در حوزه اخلاق باید دو نوع رویکرد وفضیلت گرایانه و مسئله محور را از یکدیگر تفکیک کرد نگرش سنتی به معضلات اخلاقی صرفاً فضیلت محور است ، نه مسئله محور در حالی که آنچه از معضلات اخلاقی سازمانی گره گشایی می کند، رویکرد مسئله محور است چون معضل اخلاقی میبرای حل اثربخش آن، نیازمند کسب تخصص و مهارت هستیم. نکته اساسی این است که ما باید از تلویحی نگری درباره اخلاق حرفه ای پرهیز کنیم. چهارم آنکه اخلاق سازمانی نه لزوماً فرد ـ وابسته و نه حتی سازمان ـ وابسته و نه محیط ـ وابسته است؛ بلکه عوامل فردی، محیطی و سازمانی در آن تاثیر دارد. بنابراین، ما در پرداختن به اخلاق، نیازمند نگرش سیستمی هستیم. غفلت از این عوامل در مقام تبیین و تحلیل .معضلات اخلاقی، تصمیم گیری ما را از واقع بینی دور خواهد کرد.
نیاز به نظارت و راهنمایی آموزشی در همه زمینه ها از جمله فعالیت های مربوط به تدریس و یادگیری امری اجتناب ناپذیر است. تقریباً در همه نظامهای آموزشی بدلیل اهمیت مساله آموزشی و یادگیری و تاثیر مطلوب آن در آموزش و پرورش نظارت و راهنمایی آموزشی جزء مهمترین نقشهای سازمانی محسوب می شود . و هدف نظارت و راهنمایی آموزشی، اصلاح فرایند آموزش و یادگیری از طریق همکاری حرفه ای متقابل راهنمای آموزشی با معلم است . ودر مدارس، نظارت فرایندی است جهت یاری دادن به معلمان در پیشرفت کار برنامه ریزی و آموزش است.
و بطور منطقی هر ماموررسمی که به معلمان در بهبود برنامه ریزی و آموزش کمک کند ناظر محسوب می شود. نظارت مدرن نیز هر نوع خدمتی برای معلمان است که نهایتاً منجر به بهبود آموزش، یادگیری و برنامه ریزی می شود. همه معلمان در شرایط و مقطعی از زندگی حرفه ای خود به کمک مستقیم راهنمای آموزشی نیاز دارند و این کمک برای اصلاح فرایند آموزش باید در اختیار آنان گذاشته شود .
ضرورت وجود ناظر با مشاهده بسیاری از معلمان این نتیجه بدست خواهد آمد که بدون کمک ناظر بعضی از معلمان تغییری نخواهند یافت. همانطوری که " ویلیامز" اظهار داشت "بدون شک مهم ترین مسئله ای که رهبران آموزشی با آن مواجه هستند این است که چگونه کمک کنند که مردم تغییر یابند. بیشتر معلمان از اینکه بر آنان نظارت کنند چندان دل خوشی ندارند و این در حالیست که نظارت بر آنان بخشی از آموزش و کار حرفه ای آنان محسوب می شود و بعضی از معلمان از نظارت بهره های فراوانی می گیرند. و به همکاری معلمان در تمام مراحل احساس می شود. ناظر وقت صرف می کند تا معلمان با هم کار کنند و آنها را با مشکلات آشنا می سازد و همچنین نظارت امر ضروری برای معلمان است.
عملکرد ناظران و ناظر استاد در امر تدریس است و می داند چه عناصری ، شیوه های تدریس خوب را بوجود می آورد. برای مثال او می تواند یک محیط خوب کلاسی را تشخیص دهد و می داند معلم چه موقع یک کلاس را به خوبی اداره می کند و می تواند در اثر بخش بودن برنامه قضاوت کند. ناظر تئوری یادگیری را می فهمد وبا ارزشیابی آشناست او به کاربرد مواد سمعی و بصری آشنایی دارد. همچنین او دید وسیعی از برنامه درسی دارد و می تواند معلمین را در کلاس های مختلف مواد و مدارس گوناگون مقایسه کند. و به معلمین در امر انظباط و بهبود شیوه های تدریس کمک نماید و می تواند از طریق ایجاد حس همکاری بین معلمین در پایه های مختلف تحصیلی بعنوان نیروی متحد کننده عمل کند.
ناظران متخصص این ناظران آمادگی و تجربه عمیق در یک سطح یا موضوع خاصی دارند و نه تنها بر موضوع مسلط هستند بلکه از شیوه های نوین و آخرین دستاورد در امر تدریس یک موضوع آگاه هستند. همچنین برخی از دانش ها و مهارت های همه جانبه را دارا هستند. اینان نیز می توانند نظریه های تدریس را درک کرده و به معلمین در ایجاد انضباط و هدایت کلاس کمک کنند. توانایی آنها ایجاد ارتباط بین اصول و شیوه ها در یک سطح یا زمینه خاص است ناظر متخصص می تواند به معلم در بکارگیری شیوه های ارزیابی مربوط به یک موضوع خاص کمک کند او می تواند در مود استفاده از وسایل سمعی و بصری مربوط به یک سطح یا زمینه مشخص با معلمین به بحث بپردازد. او می تواند اشتباهات معلمین را در تدریس موضوعات خاص یادآوری و به آنها در رفع این اشتباهات کمک کند. اثر بخشی در اهمیت برنامه های نظارت و راهنمایی آموزشی وقتی روشن می شود که مشخص شود معلمان تا چه میزان اصول آن را رعایت کرده اند و تاچه حد مشکلات و نارساییهای موجود آموزشی رفع گردیده و عملکرد معلمان بهبود یافته است.
مارکس و استوپس (1961) بعضی از مبانی و اصول نظارت را بدین ترتیب بیان می کنند: 1- تمام معلمان به راهنمایی ها و کمک ناظر نیاز دارند این اصل یک اصل اساسی است . 2- برنامه های نظارت و راهنمایی آموزشی باید به نحوی تهیه و طراحی شود که پاسخگوی نیازهای شخصی معلمان مدرسه باشد. 3- نظارت و راهنمایی آموزشی باید به توضیح و تشریح هدفها و مقاصد آموزشی بپردازد. هدفهای آموزش و پرورش و اهمیت آنها باید همواره به معلمان گوشزد گردد و مبنایی برای کار و فعالیت های راهنمایان آموزشی معلمان باشد.
نظارت و راهنمایی آموزشی(مشاهده مستقیم رفتار معلمان در کلاس درس) در حقیقت نظارت و راهنمایی آموزش بالینی مطالعه رفتار معلم در کلاس درس با روشی نظام ند و منظم و در جوی همراه با همکاری و احترام متقابل است و مجموعه ای از فعالیت هایست که برای اصلاح فرایند تدریس و یادگیری طراحی شده است. 5 ویژگی نظارت و راهنمایی آموزشی بالینی از نظر گلدهامر و همکارانش (1993) 1- نظارت راهنمایی بالینی فنی برای اصلاح فرایند آموزش است. 2- نظارت راهنمایی بالینی دخالت آگاهانه در فرایند آموزش است. 3- نظارت راهنمایی بالینی هدفمدار است به طوری که نیازهای مدرسه را با نیازهای رشد شخصی افرادی که در مدرسه کار می کنند در هم می آمیزد. 4- نظارت راهنمایی بالینی بین معلمان و راهنمایان آموزشی همکاری حرفه ای قائل است. 5- نظارت راهنمایی بالینی مستلزم درجه بالایی از اعتماد متقابل است که در درک، حمایت و تعهد به رشد و پیشرفت معلمان بازتاب می یابد.
فرایند نظارت و راهنمایی آموزشی به سه گروه 1- قبل از مشاهده(پیش مشاهده) 2- مشاهده 3- بعد از مشاهده (پس مشاهده) تقسیم گردیده است. -مراحل قبل از مشاهده- شامل ایجاد برقراری ارتباط برنامه ریزی درسی و برنامه ریزی برای مشاهده است راهنمایی آموزشی با از بین بردن تشویش و اضطراب معلم از مشاهده، مشخص کردن وظایف طرفین و کمک به معلم در درک و هدف و مفهوم نظارت بالینی این وظیفه را ممکن می سازد. -مرحله اول-برنامه ریزی درسی با همکاری معلم و ناظر انجام می گیرد که در آن اهداف فعالیت های کاری معلم و دانش آموز مشخص می شود در حقیقت این برنامه طرح درسی یا طرح آموزشی است که معلم باید در روز مقرر آن را اجرا کند. -مرحله دوم-برنامه ریزی برای مشاهده، پیش بینی روش و استراتژی مشاهده است در این مرحله هدف های مشاهده به نحوه ی جمع آوری اطلاعات برای مشاهده و جمع آوری داده ها به وسیله ناظر تعیین می گردد و به معلم اعلام می شود.
-مرحله سوم- برنامه ریزی برای مشاهده، پیش بینی روش و استراتژی مشاهده است در این مرحله هدف های مشاهده، نحوه ی جمع آوری اطلاعات برای مشاهده و جمع آوری داده ها به وسیله ناظر تعیین می گردد و به معلم اعلام می شود. مرحله چهارم- پس از اجرای سه مرحله مذکور معلم و ناظر آمادگی لازم را برای تدریس و مشاهده پیدا می کنند و به مشاهده و ثبت رویدادهای کلاسی می پردازد. -مرحله پنجم- تجزیه و تحلیل عملکرد معلم و فرایند های آموزش و یادگیری است در این مرحله نارسایی ها و زوایای ناپیدای کار معلم که تا کنون مورد توجه خود او قرار نگرفته بود آشکار می گردد. -مرحله ششم- در این مرحله ناظر وظیفه دارد دستور جلسه را تعیین و معلم را به موقع در جریان آن قرار دهد. -مرحله هفتم- در جلسه گفتگو بحث و تحلیل سازنده و مفیدی از فرایند تدریس و یادگیری و عملکرد کلاسی بین ناظر و معلم شروع می شود. -مرحله هشتم- در مرحله آخر راهنمای آموزشی و معلم تعیین می کند که چه تغییراتی باید در روش تدریس معلم ایجاد گردد و چه رفتارهایی باید عوض شود یا تقویت و حذف شود این مراحل برای معلمان تازه کاری که تجارب کافی به دست نیاورده اند ضروری است .
کمک به معلمان در برنامه ریزی جهت آموزش وظیفه ناظر این است تا به معلمین در آشنایی به روش های جدیدتر آموزش داده و به بهبود مهارت های آموزشی کمک کند ناظر هوشیار باید از وسعت برنامه ریزی و درجه مهارت معلمانی که قرار است بر کار آنها نظارت کنند آگاهی داشته باشد برای مثال او باید معلمانی با برنامه آموزشی غیر مدون را یافته و با توضیح پیچیدگی های آموزش نوین این مسئله را برای آنها روشن کند که بعضی از طرح های آموزشی به صورت مدون تهیه گردیده ازآنها انتظار می رود که در ارائه هر درس طرح های آموزشی منظم و مدون را به کار گیرند. در مواجهه با برخی از روش ها یا راهبردها برای ارائه یک درس معلم باید راهبردهای موثر تر را با توجه به اهداف، گروه های معین، با افراد و موقعیت های معین و شخصیت ویژه معلم انتخاب کند و در نتیجه هنگامی که معلم راهبردهای آموزش را در یک کتاب کوچک با عجله گردآوری می کند از بسیاری از متغییرهای موثر در آموزش چشم پوشی می کند برای همه معلمان در تمام سطوح امکان بهبود مهارت های برنامه ریزی وجود نداشته و وظیفه ناظر این است که به آنها در اصلاح این مهارت ها کمک کند.
برای کمک به معلمان برنامه ی شش نکته ای می توان گفت : 1- مهارت در پیروی از یک رویه سیستم ها برای طرح آموزشی 2- مهارت در پیروی کردن از یک مدل آموزشی 3- مهارت در نوشتن اهداف 4-مهارت در تجزیه و تحلیل وظایف یادگیری 5- مهارت در کاربردن طبقه بندی اهداف آْموزشی 6- مهارت در سازمان دادن برنامه های آموزشی ناظر همچنین ممکن است با نشان دادن نمونه طرح هایی که بسیار خوب پایه ریزی شده اند به معلمان در توصیف شیوه و طرح های درسی کمک کند. بدین وسیله ناظر این مطلب را برای معلمان روشن خواهد ساخت که طرح ها برای جلب رضایت مدیر و ناظر نوشته نمی شوند بلکه به منظور توانا ساختن هرچه موثر تر معلمین در امر آموزش مورد استفاده قرار می گیرند.
کمک به معلمان در مدیریت کلاس اداره ی مدیریت کلاس درس یکی از جنبه های مشکل تدریس در مدارس عمومی( دولتی ) است و یکی از مواردیست که نگرانی های بسیاری برای معلمان به وجود آورده است و آنان به طور مداوم نیازمند کمک در این زمینه می باشند بنابراین برنامه های آموزشی از طریق ناظران پس از ورود به دبستان برای کمک به معلمان در جهت توسعه ی مهارت های مربوط به اداره ی کلاس و درک نظم و انظباط اساسی است . کمک به تطبیق معلمان با فن آوری یادگیری به آنچه که یادگیر درک می کند محدود می شود و طراح می تواند بر درک او اثر بگذارد این مورد ساده کلید کمک به سازگاری معلمان با فن آوری های در حال تغییر اطراف ماست معلمان و ناظران باید به این ماشین ها به چشم (اشیاء) بنگرند آنها ابزار یادگیری هستند به طور عمیقی ارائه آموزش را بهبود بخشند ناظران باید به معلمان در تغییر نقش از .دریافت کننده منفعل فن آوری به طراح تجارب یادگیری کلاس درس کمک کنند
روشهای کمک غیر مستقیم به معلمان .شامل آموزشهای ضمن خدمت، مراکز تربیت معلم و دانشگاه هاست آموزش ضمن خدمت به عنوان یکی از روش های نظارت راهنمایی آموزشی که برای ارتقای علمی معلمان، رشد فکری و افزایش مهارت های آنان و در نهایت برای اصلاح فرایند آموزش به طور گسترده ای در مدارس است به نظر متخصصان نظارت و راهنمایی آموزشی تمام روش های نظارت و راهنمایی روش های کمکی در اصلاح فرایند آموزش تلقی می شوند و هر روشی که به رشد بیشتر معلم منجر شود به تحقق هدف اصلی نظارت ،که رشد و پرورش همه جانبه دانش آموزان است کمک می کند .
1- برنامه آموزشی ضمن خدمت بر اساس نیازهای شناخته شده مدرسه و جامعه طراحی و اجرا می شود . 2- تمام کارکنان مدرسه به آموزش ضمن خدمت نیاز دارند . .3- آموزش ضمن خدمت روش موثری برای ارتقای رشد حرفه ای معلمان است 4- اصلاح و بهبود کیفیت آموزش از هدف های کوتاه و بلند مدت آموزش ضمن خدمت است . 5- آموزش ضمن خدمت به فرایند مستمر تجدید نظر در برنامه های آموزشی منجر می شود . 6- آموزش ضمن خدمت مرکز توجه روزافزون دانشگاه ها، موسسات آموزش عالی، روسای آموزش و پرورش، مدیران مدارس، معلمان، راهنمایان و معلمان آموزشی است . 7- راهنمایان آموزشی باید جوی به وجود اورند که در ان معلمان اموزش ضمن خدمت را روشی برای رشد و پرورش حرفه ای خود بدانند . 8- برنامه اموزش ضمن خدمت باید معلمان را همگام با پیشرفت های تعلیم و تربیت به پیش برد . 9- برنامه اموزش ضمن خدمت باید با همکاری و تشریک مساعی راهنمایان آموزشی و معلمان طراحی و اجرا شود تا به بهترین وجه اثر بخش باشد . 10- برنامه آموزشی ضمن خدمت به خود شناسی معلمان و تلاشی برای خودیابی و کمال یابی منجر می شود .
برنامه ریزی آموزشی ناظر 1- تشکیل جلسات مشورتی که موجب اعتماد متقابل ناظر و معلم و همکاری و تشریک مساعی حرفه ای آنان می شود . 2- تشکیل جلسات توسعه برنامه درسی که موجب می شود معلمان مسئولیت و تعهد بیشتری احساس کنند . 3- تشکیل کارگاه های آموزشی که هدف از تشکیل این کارگاه رشد و پرورش الگوهای همکاری حرفه ای و بهبود کار معلمان و ارتقای علمی آنان است . 4- تشکیل سمینارهای حرفه ای که موجب یافته های جدید علمی و کاربردهای آنان در مدارس، روش های آموزشی جدید و در نهایت ارتقای کیفیت برنامه درسی با هدف رشد و پرورش است . 5- تشکیل جلسات سخنرانی که معمولاً با نظرخواهی از معلمان و با شرکت دادن روانشناسان و صاحب نظران آموزشی است که باعث دریافت اطلاعات تخصصی معلم می شود . 6- استفاده از گردشهای علمی که از این طرق اطلاعات و آگاهی های مفید و کاربردی در مورد نحوه کار و عملکرد این بخش ها در اختیار معلمان قرار می گیرد .
7- تشکیل گروه های تحقیقاتی که برای اصلاح فرایند آموزش به کار گرفته می شود هدف نهایی از این نوع تحقیق این است که معلمان به سطحی از رشد حرفه ای نایل شوند . 8- مطالعه ی نشریات حرفه ای که یکی از منابع در دسترس آنان کتابخانه است که در حقیقت راهنمای آموزشی در انتقال اطلاعات حرفه ای به معلمان نقش مهمی ایفا می کند . 9- تشکیل جلسات اولیا و مربیان که آگاهی از نظرهای والدین به شناخت بهتر نیاز های آموزشی دانش آموزان کمک می کند و موجب می شود تا معلمان نسبت به نقاط ضعف و قوت دانش آموزان شناخت بهتری و عمیق تری پیدا کنند ناظران با طرح این برنامه زیر می توانند موجبات بهبود و پیشرفت کار معلمان در درک رفتار و مهارت های لازم فراهم کنند. معلمان باید در مباحثات مربوط به علل مشکلات رفتاری شرکت داده شوند و به آنان کمک شود تا درکی اصولی از نظم و انظباط را دریافت کنند .به معلمان باید کمک شود تا مهارت های خود را در جلوگیری از مشکلات انظباطی گسترش دهند . به معلمان باید کمک کرد تا معیارهای مناسبی را برای اصلاح کارشان انتخاب کنند.
نتیجه گیری یکی از عناصری که برنامه نظارت و راهنمایی آموزشی، آن بطور مستقیم سروکار دارد معلم است. معلم بهترین فرد در فرایند تدریس در کلاس درس است. از این رو راهنمایان آموزشی، باید از ویژگیهای شخصی و حرفه ای معلمان که قرار است با آنان کار کنند شناخت دقیقی داشته باشند این شناخت به آنان کمک می کند تا درک و بینش صحیح تری نسبت به معلمان تحت نظارت خود پیدا کنند و در فرایند نظارت و راهنمایی بدانند، با چه کسی همکاری و او در چه سطحی از رشد و پیشرفت حرفه ای قرار دارد. شناخت راهنمای آموزشی از معلم ضرورتی سازمانی و حرفه ای است او باید دانش و مهارتها ی نگرشها، نیازهای انگیزشی، انتظارات معلم و انتظارات مدرسه و اثر بخشی معلم را مورد بررسی قرار می دهند بدین ترتیب می توان گفت اتخاذ روشهای آزاد منشانه در امر نظارت و راهنمایی آموزشی یعنی روشی که بر اساس همکاری حرفه ای و مشارکت و همفکری گروهی برای رسیدن به هدفهای آموزشی استوار است باعث می شود معلمان مسئولیت پذیرتر شوند به کارشان بیشتر علاقمند گردند بیشتر احساس رضایت کنند و سرانجام اینکه میزان کارآیی و بازدهی شان افزایش یابد. افزایش بازدهی .معلمان با اتخاذ شیوه های آزادمنشانه از اصول اساسی برنامه های نظارت و راهنمایی آموزشی است
منابع 1- نیکنامی، مصطفی. 1379. نظارت و راهنمایی آموزشی- تهران سازمان مطالعه و تدوین کسب علوم انسنی دانشگاهها (سمت) 2- جان وایلز، جوزف باندی. 1379. نظارت در مدیریت (ترجمه: محمد رضا بهرنگی). انتشارات کمال تربیت 3- اولیوا، پیتر. 1384. نظارت و رهبری آموزش در مدارس در ترجمه:مریم تقوایی، منوچهر جواهری. ریحان صفوی همامی- اصفهان 4- بهارالانوار، ج 70 ص 72 5- کیت .ا. اچسون، مردیت دامین گال، 1376 نظارت راهنمایی تعلیماتی، ترجمه محمد رضا بهرنگی- انتشارات کمال تربیت 6- آریان پور کاشانی، م، فرهنگ جامع پیشرو آریان پور، تهران، جهان رایانه، 1385. 7- ای وارد، جی. ا، «مبانی فلسفی اخلاق جهانی روزنامه نگاری»، ترجمه پیروز ایزدی، رسانه، ش ۲، سال هفدهم، ۱۳۸۵. 8-باقری، خسرو، بیرونی کاشانی، راضیه، مبانی و اصول اخلاق تدریس مبتنی برفلسفه اخلاق اسلامی، در دست ویرایش، 1387. جزنی، ج، اخلاق تجاری و بازار یابی در اقتصاد اسلام، تهران، کمال مدیریت، 1382. 9- حسینیان، س، اخلاق در مشاوره و روانشناسی، تهران، کمال تربیت، 1385. 10-حمیدی، م، فلسفه و سازوکار پاسخگویی در نظام جمهوری اسلامی، مشهد، اندیشه حوزه، 1385. 11-رابرت, جی، آونز، رفتار سازمانی در آموزش وپرورش، ترجمه سلیمی. ق و فروغی. ا، اصفهان، دانشگاه آزاد اسلامی خوراسگان، 1382. 12-رشیدی، ب، عصر اطلاعات و مدیریت اسلامی، چالش هاو راهکارها، دانشگاه آزاد اسلامی، 1385. 13-قراملکی ، ا، فرامرز، «جامعه دینی، جامعه ای هماهنگ»، اندیشه حوزه، سال 11، بهمن و اسفند 84، ش 56، ص 38 ـ 29. 14-قراملکی، ا. فرامرز، اخلاق حرفه ای، تهران، احد فرامرز قراملکی، 1382. 15-قراملکی، ا فرامرز، «اخلاق حرفه ای در مدیریت علوی»، مجله اندیشه حوزه، شماره 32و 33 بهمن و اسفند 1380 و فرودین و اردیبهشت 1381 16-قراملکی، ا. فرامرز، «روش شناسی مسئولیت پذیری در سازمان» اندیشه حوزه، شماره شماره49 و 50 ، آذر و اسفند 1383 17-مختاری پور، م. سیادت، ع، مبانی واصول اقتصاد آموزش وپررورش. اصفهان، جنگل، 1383. 18-ای وارد، جی. ا، «مبانی فلسفی اخلاق جهانی روزنامه نگاری»، ترجمه پیروز ایزدی، نشریه رسانه، شماره 66 ، تابستان 1385 19-مصباح، مجتبی، فلسفه اخلاق، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چ سوم، 1387. 20-معین، محمد، فرهنگ فارسی، تهران، امیر کبیر، 1364. 21-میر سپاسی، ن، مدیریت استراتژیک منابع انسانی و روابط کار، تهران، میر، 1381. 22-عاملی، منیژه، بررسی مبانی نظری اخلاق حرفه ای در اسلام، پایان نامه جهت اخذکارشناسی ارشد، تهران، موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، 1381. 23-ژکس. فلسفه اخلاق: حکمت عملی، ترجمه ابوالقاسم پورحسینی. تهران، سیمرغ، 1355.
با تشکر از توجه شما